Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Transcriptie

1 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Raad van Commissarissen van N.V. Luchthaven Schiphol Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen jaarrekening 2016 Oordeel Naar ons oordeel: geeft de in dit jaarverslag opgenomen geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van N.V. Luchthaven Schiphol per 31 december 2016 en van het resultaat en de kasstromen over 2016, in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie (EU-IFRS) en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). geeft de in dit jaarverslag opgenomen enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van N.V. Luchthaven Schiphol per 31 december 2016 en van het resultaat over 2016 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Wat we gecontroleerd hebben Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 136 tot en met 209 opgenomen jaarrekening 2016 van N.V. Luchthaven Schiphol (de vennootschap) te Schiphol gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit het geconsolideerd overzicht financiële positie per 31 december 2016, de geconsolideerde winsten verliesrekening, het geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat, het mutatieoverzicht van het geconsolideerde eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2016, en de toelichting met een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2016, de enkelvoudige winsten verliesrekening over 2016 en de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening. Wij zijn onafhankelijk van N.V. Luchthaven Schiphol zoals vereist in de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

2 Controleaanpak Samenvatting Materialiteit van EUR 15 miljoen 3,8% van resultaat voor belastingen Investeringen in operationele activa vastgoedbeleggingen Omzet havengelden 89% van de geconsolideerde netto-omzet 89% van de geconsolideerde activa Materialiteit Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel bepaald op EUR 15 miljoen (2015: EUR 15 miljoen). Voor de bepaling van de materialiteit wordt uitgegaan van het resultaat voor belastingen en de materialiteit bedraagt 3,8% daarvan (2015: 3,1%). Hoewel het resultaat voor belastingen is afgenomen ten opzichte van 2015, hebben wij de materialiteit als absoluut bedrag niet verlaagd. Hierbij hebben wij in overweging genomen dat het resultaat voor belastingen in het voorgaande jaar elementen bevatte die niet maatgevend zijn voor het activiteitenniveau van de onderneming, zoals het verkoopresultaat met betrekking tot Schiphol Airport Retail. Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn. Wij hebben met de Raad van Commissarissen afgesproken dat wij aan hen de tijdens onze controle geconstateerde afwijkingen boven de EUR 0,8 miljoen (2015: EUR 0,8 miljoen) rapporteren, alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om kwalitatieve redenen relevant zijn. Wij hebben geen niet gecorrigeerde afwijkingen boven de EUR 0,8 miljoen gerapporteerd. Reikwijdte van de groepscontrole N.V. Luchthaven Schiphol staat aan het hoofd van een groep van entiteiten (groepsonderdelen) die activiteiten verricht in de business areas Aviation, Real Estate, Consumer Products & Services en Alliances & Participations. De financiële informatie van deze groep is opgenomen in de jaarrekening van N.V. Luchthaven Schiphol. De groepscontrole heeft zich met name gericht op de significante onderdelen op de locatie Amsterdam Airport Schiphol, met activiteiten binnen de business areas Aviation, Real Estate en Consumer Products & Services.

3 De controlewerkzaamheden met betrekking tot de door ons geselecteerde buitenlandse activiteiten in de business area Alliances & Participations zijn uitgevoerd door lokale accountants. Dit geldt bijvoorbeeld voor de deelnemingen in Groupe ADP en Brisbane Airport. De uitkomsten van de werkzaamheden van de betreffende lokale accountants zijn geëvalueerd, onder andere op basis van bezoek ter plaatse, en de aan ons gerapporteerde bevindingen, waarom wij hebben gevraagd via specifiek voor dit doel opgestelde instructies. Bij andere onderdelen, waaronder de activiteiten op Terminal 4 van JFK IAT, hebben wij zelf specifieke controlewerkzaamheden uitgevoerd. Bovenstaande aanpak heeft geresulteerd in een dekking van 88% van de totale netto-omzet en 89% van de totale activa. Door bovengenoemde werkzaamheden bij de genoemde groepsonderdelen, gecombineerd met cijferanalyses met betrekking tot activiteiten buiten de locatie Amsterdam Airport Schiphol, hebben wij voldoende en geschikte controle-informatie verkregen met betrekking tot de financiële informatie van de groep om een oordeel te geven over de jaarrekening. Totaal activa Netto-omzet Onderdelen met accountantscontrole Specifieke controlewerkzaamheden Overige werkzaamheden Onderdelen met accountantscontrole Specifieke controlewerkzaamheden Overige werkzaamheden De kernpunten van onze controle In de kernpunten van onze controle beschrijven wij zaken die naar ons professionele oordeel het meest belangrijk waren tijdens onze controle van de jaarrekening. De kernpunten van onze controle hebben wij met de Raad van Commissarissen gecommuniceerd, maar vormen geen volledige weergave van alles wat is besproken. Wij hebben onze controlewerkzaamheden met betrekking tot deze kernpunten bepaald in het kader van de jaarrekeningcontrole als geheel. Onze opmerkingen ten aanzien van de individuele kernpunten moeten in dat kader worden bezien en niet als afzonderlijke oordelen over deze kernpunten. Investeringen in operationele activa aandacht voor juistheid van activeringen Omschrijving Investeringen in operationele activa zijn een kernpunt van onze controle vanwege het onderscheid tussen investeringen en operationele kosten: operationele kosten worden direct als last in de winsten verliesrekening verantwoord, terwijl investeringen worden geactiveerd en over de levensduur worden afgeschreven. Activa ten behoeve van operationele activiteiten (activa in gebruik) en Activa in aanbouw of ontwikkeling bedragen samen 48% van het geconsolideerde balanstotaal. Schiphol investeert in operationele capaciteit en kwaliteit en voert daartoe grote en complexe verbouwingen en vernieuwingen uit. Zoals opgenomen op pagina 169 van de jaarrekening, zijn er in 2016 investeringsuitgaven geactiveerd als onderdeel van de Activa in aanbouw of ontwikkeling tot een bedrag van circa EUR 279 miljoen.

4 Respons Wij hebben controles uitgevoerd gericht op de opzet, het bestaan en de werking van interne controlemaatregelen in het inkoop- en investeringsproces. Bovendien hebben wij de interne controlemaatregelen voor het aanbestedingsproces in hoofdlijnen geëvalueerd. Voor Activa in aanbouw of ontwikkeling hebben wij de juistheid van nieuwe investeringen en terechte activering daarvan getoetst door een steekproef op de investeringsuitgaven, onder andere op basis van registraties van goederenontvangsten en facturen. Voor overboekingen van activa in aanbouw naar activa in gebruik hebben we de opzet, bestaan en werking van de intern goedgekeurde opleverprotocollen getoetst. Voor de in gebruik genomen activa hebben wij, door middel van een deelwaarneming, vastgesteld of de juiste afschrijvingstermijnen worden gehanteerd. Wij hebben gebruik gemaakt van op in dit gebied aanwezige application controls in IT systemen, zoals goedkeuring van investeringsfacturen en automatische afstemming van facturen met bestellingen en goederenontvangsten (de zogenaamde three-way-match ). Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde, op basis van onder meer externe taxaties Omschrijving De waardering van vastgoedbeleggingen is een kernpunt van onze controle vanwege de omvang van vastgoedbeleggingen en de belangrijke schattingsonzekerheden. Vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde en bedragen 23% van het geconsolideerde balanstotaal. De resultaten uit waardeveranderingen bedragen EUR 71 miljoen positief. De waardering van vastgoedbeleggingen is complex en vereist significante oordeelsvorming van het management. Dit geldt ook voor de onafhankelijke externe taxateurs die Schiphol hiervoor inschakelt, zoals ook toegelicht op pagina 170 van de jaarrekening. De waarderingen zijn sterk afhankelijk van schattingen en veronderstellingen voor het bepalen van toekomstige kasstromen, bijvoorbeeld ten aanzien van markthuur, leegstand, interest percentages en onderhoud, zoals toegelicht op pagina 171 van de jaarrekening. Voor de waardering van terreinen maakt Schiphol, naast de inschakeling van externe taxateurs, ook gebruik van een intern waarderingsmodel. Respons Wij hebben de opzet, het bestaan en de werking van het proces van totstandkoming van waarderingen onderzocht. Wij hebben de objectiviteit, onafhankelijkheid en deskundigheid van de door Schiphol ingeschakelde externe taxateurs geëvalueerd. Wij hebben de opdracht die Schiphol heeft verstrekt aan de externe taxateurs onderzocht om vast te stellen dat de taxaties aan de daaraan te stellen eisen voor EU-IFRS voldoen. Tevens hebben wij de juistheid en volledigheid onderzocht van de door Schiphol aan taxateurs aangeleverde informatie. Wij hebben de taxatierapporten van de externe taxateurs geëvalueerd en geanalyseerd. Onze eigen waarderingsspecialisten hebben in het bijzonder de aanvaardbaarheid en goede werking van de gebruikte waarderingsmodellen onderzocht, evenals de aanvaardbaarheid van de schattingen en veronderstellingen. Daarnaast hebben wij de methodiek en juiste werking onderzocht van het interne waarderingsmodel dat is gehanteerd voor het bepalen van de waardering van terreinen.

5 Omzet havengelden deels gebaseerd op van derden afkomstige data Omschrijving De omzet havengelden is een kernpunt van onze controle vanwege de omvang daarvan en het gebruik van informatie van derden. De omzet havengelden bedraagt 59% van de netto-omzet zoals blijkt uit de geconsolideerde winsten verliesrekening. Deze omzet is verder gespecificeerd op pagina 158 van de jaarrekening. Hier is onder meer opgenomen dat de tariefstelling voor havengelden op locatie Amsterdam Airport Schiphol is gereguleerd. In onze controle is naast de juistheid ook de volledigheid van de verantwoorde havengelden van belang. Voor het bepalen van de havengelden, waaronder passagiersvergoedingen, is Schiphol mede afhankelijk van informatie van derde partijen. Dit betreft vooral de registratie van passagiersaantallen en de samenstelling hiervan, waarbij het onderscheid tussen OD- en transferpassagiers van belang is voor het te hanteren tarief. Respons Wij hebben de opzet, het bestaan en de werking getoetst van interne controlemaatregelen gericht op de betrouwbaarheid van de van derden ontvangen registraties van passagiersaantallen, en de samenstelling daarvan. Onze controlewerkzaamheden bestonden verder uit cijferanalyses van de havengelden, waaronder trendanalyses op de verantwoorde passagiersvergoedingen per periode. Tevens hebben wij een analyse uitgevoerd van het verband tussen de verantwoorde havengelden en andere omzetstromen waarvan de omvang correleert met het aantal passagiers, zoals autoparkeergelden en omzet uit concessies die deels variabel zijn op basis van winkelverkopen. Wij hebben gebruik gemaakt van aanwezige application controls in IT systemen, zoals de koppeling tussen het operationele luchthavensysteem, waarin alle vluchten en relevante vluchtgegevens zijn opgenomen, en het factureringssysteem. Hiermee wordt gewaarborgd dat alle uitgevoerde vluchten worden gefactureerd. Ook hebben wij de juiste afgrenzing van de omzet havengelden getoetst, met name voor vluchten die voor balansdatum hebben plaatsgevonden maar na balansdatum zijn gefactureerd vanwege een vast tijdstip van facturatie. Tot slot hebben wij door middel van data-analyse vastgesteld dat de omzet havengelden via de post debiteuren leidt tot overeenkomstige bankontvangsten. Voor debiteuren per balansdatum hebben wij dit ook vastgesteld aan de hand van na balansdatum ontvangen betalingen. Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit: het bestuursverslag, waarin is opgenomen het bericht van de CEO van N.V. Luchthaven Schiphol (hierna ook: Schiphol) (pagina 7 tot en met 9), feiten en cijfers over Schiphol (pagina 12 en 13), de strategie (pagina 24 tot en met 39), de resultaten van Schiphol (pagina 40 tot en met 87), en het verslag inzake governance, met daarin onder meer het verslag van de Raad van Commissarissen en informatie over remuneratie (pagina 88 tot en met 119); de overige gegevens (pagina 209); de maatschappelijke verantwoording (pagina 120 tot en met 132).

6 Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat; alle informatie bevat die op grond van Titel 9 Boek 2 BW is vereist. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in Titel 9 Boek 2 BW en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige door wet- of regelgeving gestelde vereisten Benoeming Wij zijn door de Algemene Vergadering op 10 februari 2014 benoemd voor een termijn van drie jaar als accountant van N.V. Luchthaven Schiphol voor de controle vanaf het boekjaar 2014 en zijn sindsdien de externe accountant. Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van de directie en de Raad van Commissarissen voor de jaarrekening De directie is verantwoordelijk voor het opmaken en het getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met EU-IFRS en met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is de directie verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet de directie afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsels moet de directie de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij de directie het voornemen heeft om de de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. De directie moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. De Raad van Commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid, waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamehden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

7 Voor een nadere beschrijving van onze verantwoordelijkheid ten aanzien van een controle van de jaarrekening verwijzen wij naar de website van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). _controletekst_oob_variant_%20nederlands.docx Amstelveen, 16 februari 2017 KPMG Accountants N.V. E. Eeftink RA