Recht en Informatica HC 2: Contracten. Inhoud. Contractenrecht: principes. Consumentenrecht. Beperkingen contractsvrijheid

Transcriptie

1 Recht en Informatica HC 2: Contracten Principes Inhoud Totstandkoming van contracten Inhoud van contracten Henry Prakken 28 april 2015 Rechtsgevolgen van contracten Aansprakelijkheid bij niet-nakoming Alternatieve geschillenbeslechting E-commerce 1 2 Contractenrecht: principes Een contract bindt alleen de partijen (relatieve rechten) Contractsvrijheid: in principe mag men alles afspreken Fictie van gelijkwaardigheid van partijen Beperkingen contractsvrijheid Dwingend recht: regels waarvan niet afgeweken kan worden Regels van openbare orde en goede zeden Strafrecht, Bescherming van zwakkere partij Werknemer, huurder, consument, Regelend of aanvullend recht: regels die gelden tenzij partijen iets anders afspreken Bijv. aansprakelijkheidregels (deels) 3 4 Veel dwingend recht bijv. consumentenkoop Consumentenrecht Autoriteit Consument en Markt (ACM) houdt toezicht Sinds : Wet oneerlijke handelspraktijken Verbiedt o.a.: Misleidende reclame Onvolledig vermelden kosten Aggressieve werving Sancties (door toezichthouders): Dwangsommen boetes tot euro Netneutraliteit (Art. 7.4a Telecommunicatiewet) Een beperking van (o.a.) de contractsvrijheid van aanbieders van: Internettoegangsdiensten Openbare electronische communicatienetwerken waarover internettoegangsdiensten worden geleverd Verboden om: Diensten of toepassingen op internet te belemmeren of te vertragen Toegangstarieven afhankelijk te maken van de diensten en toepassingen waartoe toegang wordt geboden 5 1

2 Soorten contracten /conformiteit Sommige veel voorkomende contracten zijn speciaal geregeld: Koop, huur, arbeidscontract, bruikleen, Conformiteit: een gekochte zaak moet de eigenschappen bezitten die voor normaal gebruik daarvan nodig zijn. Kun je software kopen? koop is van zaak of vermogensrecht Is software een zaak? HR (Beeldbrigade-arrest): aanschaf standaardsoftware is koop van gebruiksrecht (als voor onbepaalde tijd en tegen betaling) Totstandkoming: eisen Door wilsovereenstemming zoals deze blijkt uit het aanbod van de ene partij en de aanvaarding door de andere partij I.h.a. geen vormvereisten aan aanbod en aanvaarding Maar schriftelijke vastlegging sterk aan te raden Ondertekening maakt bewijskracht schriftelijk contract sterker Elektronische handtekening: sinds kort gelijkgesteld met schriftelijke handtekening En een online-overeenkomst is ontbindbaar zolang niet door de aanbieder bevestigd. 7 8 Softwarelicenties Verlenen voorwaardelijk gebruiksrecht Beperken aansprakelijkheid Beperken gebruik Licentie is contract, dus bindt alleen partijen! Software op andere wijze rechtmatig verkregen: Beperking aansprakelijkheid geldt niet Gebruik toegestaan (auteursrecht beschermt alleen kopiëren en openbaarmaken) Maar gebruik software zonder kopiëren is onmogelijk! Auteurswet: Voor rechtmatige verkrijger is kopiëren toegestaan als noodzakelijk voor beoogd gebruik 9 Totstandkoming: shrink/click-wrap licenties Aanschaf software bij detaillist: alleen tussen detaillist en klant ontstaat een overeenkomst Softwareproducent wil dat ook tussen hem en klant overeenkomst ontstaat Gebruik, aansprakelijkheid Op verpakking + bij openen verklaart u zich akkoord met licentievoorwaarden Digitale variant: click op accept conditions button Juridische geldigheid twijfelachtig Klant moet bij koop van inhoud licentie kennis hebben kunnen nemen NB: softwarelicenties zijn niet hetzelfde als algemene voorwaarden! 10 Totstandkoming: mismatch wil-verklaring (1) Wel gewild, niet gebonden Wilsgebreken (dwang, dwaling en bedrog) Dwaling: contract vernietigbaar als gesloten onder dwaling en contract bij juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten Informatieplicht wederpartij Maar ook eigen onderzoeksplicht En wederpartij moest kunnen begrijpen dat punt van dwaling essentiëel was Totstandkoming: mismatch wil-verklaring (2) Niet gewild, wel gebonden Gedrag onbedoeld geïnterpreteerd als aanbod of aanvaarding Vertrouwensleer: toch gebonden aan nietbedoelde verklaring als wederpartij op opgewekte schijn mocht vertrouwen

3 Inhoud van contracten (1): Standaardcontracten Vaak worden standaardcontracten voorgelegd Deze kunnen echter altijd aangepast worden Maar gunstiger clausules leiden tot een hogere prijs Sommige branche-organisaties hebben standaardcontracten Inspiratiebron en checklist voor nieuwe contracten Inhoud van contracten (2): Algemene voorwaarden Bedingen op meerdere overeenkomsten Kleine lettertjes; geen onderhandelingspunt Geen kernbedingen van een contract, zoals prijs Niet vereist is dat klant ze expliciet aanvaard heeft of de inhoud kent AV vernietigbaar als klant geen redelijke mogelijkheid ter kennisname is geboden Niet-electronische overeenkomsten: OK als ter hand gesteld of (als redelijkerwijs niet mogelijk) ter inzage gelegd Elektronische overeenkomsten: OK als AV downloadbaar zijn Algemene voorwaarden (2) Een voorwaarde in de AV is vernietigbaar als ze onredelijk bezwarend is Zwarte lijst: altijd onredelijk bezwarend bijv. vrijwaring aansprakelijkheid jegens derden Grijze lijst: onredelijk bezwarend tenzij bewijs van tegendeel bijv. beperking aansprakelijkheid voor niet-nakoming Zwarte en grijze lijst gelden alleen voor consumentencontracten Niet-consumenten moeten zelf hun gronden bedenken Ook belangenorganisaties van consumenten mogen vernietiging eisen 15 Nakoming Resultaats- of inspanningsverbintenis Inspanningsverbintenis: is er voldoende inspanning verricht om resultaat te bereiken? Resultaatsverbintenis: is resultaat bereikt? Formulering is van belang Het systeem wordt op 1 januari afgeleverd De nodige inspanning wordt verricht om op 1 januari het systeem af te leveren 16 Aansprakelijkheid bij niet-nakoming Voor wiens risico komt niet-nakoming? O.g.v. wet, bijv. Gebruik van zaken en personen komt voor risico gebruiker Bij consumentkoop heeft verkoper risico voor de zaak tot de aflevering... O.g.v. verkeersopvattingen Als geen risicoverdeling: is er schuld aan niet-nakoming? Bij overeenkomst kan hier onder voorwaarden weer van afgeweken worden (tenzij dwingend recht): Beperking aansprakelijkheid mag behalve bij opzet of grove schuld Garanties zijn uitbreidingen van wettelijke aansprakelijkheid (maar pas op ) 17 Alternatieve geschillenbeslechting Civiele gedingen vaak te langzaam en te duur Rechter vaak niet domeindeskundig Alternatieven: Bemiddeling (niet verplichtend) Arbitrage (heeft kracht van vonnis) Er is Stichting Geschillenoplossing Automatisering Bij e-commerce: online dispute resolution 18 3

4 Elektronische handel Gemis aan juridisch kader: verlaagt vertrouwen Geldt online wat offline geldt? Vaak grensoverschrijdend Europees beleid: Bevorderen e-commerce door scheppen juridisch kader en wegnemen juridische belemmeringen vertrouwen, vormvereisten, Nieuwe Richtlijnen Overeenkomsten op afstand Financiële diensten op afstand Elektronische handel Elektronische handtekening Oneerlijke handelspraktijken... Online dispute resolution 19 Wet overeenkomsten op afstand In Burgerlijk Wetboek sinds : wijzigingen o.g.v. EU-richtlijn consumentenrecht belangrijkste-punten/19980#! Toepasbaarheid: B2C Contracten gesloten met uitsluitend technieken voor communicatie op afstand Internet, telefoon, , fax, Niet toepasbaar op o.a. verkoopautomaten, georganiseerde reizen, passagiersvervoersdiensten, gokken, Dwingend recht 20 Informatieplichten leverancier Vóór sluiten overeenkomst: Identiteit + adres verkoper, voornaamste kenmerken goed of dienst, wijze van betaling, ontbindingsingsrecht (inclusief modelformulier en evt. terugzendkosten), Na sluiten overeenkomst, uiterlijk bij aflevering: Bevestigen informatie (bijv. in met orderbevestiging) Online bestelling is alleen geldig als consument op niet voor misverstand vatbare wijze duidelijk wordt gemaakt dat hij een betalingsverplichting aangaat. Bijv. met button bestelling met betaalplicht En aangevinkte vakjes mogen niet meer 21 Ontbindingsrecht Rechten consument Binnen 14 kalenderdagen na aflevering 1 jaar bij schending informatieplichten t.a.v. ontbindingsrecht bij aflevering Enige kosten: terugzending Consument alleen aansprakelijk voor waardevermindering die verder gaat dan wat nodig is om de aard, kenmerken en werking van het goed vast te stellen. Uitzonderingen: o.a. Uitgepakte audio, video en software Bederfelijke waar Maatwerk Reizen, logies, vrije tijd, Uitgepakte producten die om hygiënische redenen niet kunnen worden teruggezonden 22 Uit leveringsvoorwaarden Uit leveringsvoorwaarden Met uitzondering van artikelen welke met korting zijn gekocht, of artikelen die speciaal voor u zijn besteld, kunnen alle artikelen worden geruild of geretourneerd. Mits in oorspronkelijke staat: ongedragen, ongewassen, ongestreken, met de originele kaartjes er nog aan en de originele onbeschadigde verpakking. Indien u geen ander artikel wenst, ontvangt u een tegoedbon. Deze is een jaar geldig. De verzendkosten voor het retour zenden komen altijd voor rekening van de koper. Met uitzondering van artikelen welke met korting zijn gekocht, of artikelen die speciaal voor u zijn besteld, kunnen alle artikelen worden geruild of geretourneerd. Mits in oorspronkelijke staat: ongedragen, ongewassen, ongestreken, met de originele kaartjes er nog aan en de originele onbeschadigde verpakking. Indien u geen ander artikel wenst, ontvangt u een tegoedbon. Deze is een jaar geldig. De verzendkosten voor het retour zenden komen altijd voor rekening van de koper

5 Jurisdictieproblemen (Welke rechter bevoegd?) (Welk recht toepasbaar?) Geen algemene regeling Veel specifieke verdragen Consument beter beschermd Bevordering online dispute resolution 25 5