Jozef - Buigen voor Jozef Ontmoetingsdienst - 3 april 2016 Evangelist Jan Verkerk - Huizen

Transcriptie

1 Oude Testament, Genesis 42: b-38 1 Toen Jakob hoorde dat er in Egypte graan was, zei hij tegen zijn zonen: Waarom ondernemen jullie niets? 2 Ik heb gehoord dat er in Egypte graan te krijgen is. Ga ernaartoe en koop daar graan voor ons, zodat we niet van de honger omkomen. 3 Hierop gingen tien van Jozefs broers op reis om bij de Egyptenaren graan te kopen. 4 Jakob liet Benjamin, Jozefs volle broer, niet met de anderen meegaan, uit angst dat hem iets zou overkomen. 5 Zo kwamen Israëls zonen graan kopen, samen met vele anderen, omdat de hongersnood ook Kanaän in zijn greep hield. 6 Jozef was de hoogste machthebber in het land en iedereen moest bij hem graan kopen. Toen zijn broers voor hem verschenen, bogen ze zich diep voor hem neer. 7 Zodra Jozef zijn broers zag herkende hij hen, maar hij deed alsof zij vreemden voor hem waren en vroeg op barse toon: Waar komen jullie vandaan? Ze antwoordden dat ze uit Kanaän kwamen en voedsel wilden kopen. 8 Jozef herkende zijn broers wel, maar zij herkenden hem niet. 9 Hij herinnerde zich wat hij over hen had gedroomd en zei tegen hen: Jullie zijn spionnen, jullie zijn hier gekomen om te kijken wat de zwakke plekken van het land zijn. 10 Nee heer, antwoordden ze, uw dienaren zijn hier alleen maar gekomen om voedsel te kopen. 11 Wij zijn allemaal zonen van dezelfde man, we zijn eerlijke mensen, we zijn nooit spionnen geweest. 12 Dat is niet waar, hield Jozef vol, jullie zijn hier gekomen om te zien waar het land kwetsbaar is. 13 Ze zeiden nog eens: Uw dienaren zijn met zijn twaalven, we zijn broers, zonen van dezelfde man uit Kanaän. De jongste is op dit moment bij onze vader, en één is er niet meer. 14 Maar Jozef zei: Ik blijf erbij dat jullie spionnen zijn. 15 We zullen de proef op de som nemen: jullie gaan hier niet vandaan tenzij jullie jongste broer hierheen komt, zo waar de farao leeft. 16 Stuur een van jullie terug om hem te halen. De rest blijft hier gevangen totdat het bewijs is geleverd dat jullie de waarheid spreken. Anders zijn jullie spionnen, zo waar de farao leeft. 17 Daarna hield hij hen drie dagen in hechtenis. 18 De derde dag zei hij tegen hen: Als jullie in leven willen blijven, doe dan wat ik zeg, want ik heb ontzag voor God. 19 Als jullie werkelijk eerlijke mensen zijn, moet een van jullie hier gevangen blijven. De rest gaat naar huis, met graan om de honger van jullie gezinnen te stillen. 20 En breng me dan je jongste broer, om te bewijzen dat jullie de waarheid hebben gesproken; dan wordt niemand van jullie ter dood gebracht. Ze stemden toe, 21 en ze zeiden tegen elkaar: Dit is onze straf omdat we ons niets hebben aangetrokken van de smeekbeden van onze broer, terwijl we toch zagen dat hij doodsbenauwd was. Daardoor zitten wij nu in de ellende. 22 Ruben zei: Heb ik jullie niet gezegd dat je je niet aan de jongen moest vergrijpen? Maar jullie wilden niet luisteren. Nu wordt ons zijn dood betaald gezet. 23 Ze wisten niet dat Jozef hen verstond, want hij maakte gebruik van een tolk. 24 Jozef liep bij hen vandaan, omdat hij zijn tranen niet kon bedwingen. Toen hij terugkwam sprak hij nog kort met hen; toen koos hij Simeon uit en liet die voor hun ogen in de boeien slaan. 25 Daarna gaf Jozef zijn dienaren bevel om de manden van de mannen met graan te vullen, in ieders voerzak het geld terug te leggen en hun proviand mee te geven voor onderweg. Zo gebeurde het. 26 De broers laadden het graan op hun ezels en vertrokken. 27 Toen ze aan het eind van de dag halt hielden, maakte een van hen zijn zak open om zijn ezel voer te geven. Daar lag zijn geld, boven in de zak! 28 Ze hebben mijn geld teruggelegd, zei hij tegen zijn broers. Kijk maar, hier in mijn voerzak. De moed zonk hun in de schoenen en ze keken elkaar verschrikt aan. Waarom doet God ons dit aan? zeiden ze. 29 Weer terug bij hun vader Jakob in Kanaän, vertelden ze hem alles wat ze hadden meegemaakt. ( ) 35 Toen de broers hierna hun zakken wilden leegmaken, ontdekte ieder van hen dat zijn geldbuidel erin lag. De schrik sloeg hun om het hart. Ook hun vader werd bang. 36 Jullie maken mij kinderloos, verweet hij hun. Jozef is er niet meer, Simeon is er niet meer, en nu willen jullie ook Benjamin nog bij me weghalen. Niets blijft me bespaard. 37 Ruben zei tegen zijn vader: U mag allebei mijn zonen doden als ik hem niet bij u terugbreng. Vertrouw hem aan mij toe, ik breng hem bij u terug. 38 Maar Jakob weigerde. Mijn zoon gaat niet met jullie mee, zei hij, want zijn broer is dood, en hij is nog maar alleen over. Als hem onderweg iets zou overkomen, dan zou ik, die al zo oud ben, door jullie schuld van verdriet in het dodenrijk komen. Verkondiging 1

2 Vandaag wil ik het gelezen bijbelverhaal langslopen. Ik neem telkens een blokje tekst waar ik kort of wat langer bij stil sta. Jozef is onderkoning van Egypte geworden. Nadat er 7 jaar lang een overvloed aan koren in het land gegroeid is, breken nu de 7 jaren van honger aan. Ook in Kanaän - waar Jozefs vader Jakob en zijn broers wonen - breekt hongersnood uit. Hier zie je de slide waarop de stamboom van Jakob te zien is. Vers 1-5 Jakob verwijt zijn zoons dat ze elkaar maar een beetje aan zitten te staren. In Egypte is eten, ga dat halen, zegt hij. Ze moeten wel gaan, pa zegt het en de honger wordt erger. Maar Benjamin mag niet mee, Hij is de volle broer van Jozef. Jakob is bang dat met Benjamin hetzelfde gebeurt zoals 20 jaar geleden met Jozef. Hij weet het nog als de dag van gisteren toen zijn zoons thuiskwamen zonder Jozef, maar wel met de bebloede mantel van hem. Dat kan ook gebeuren met Benjamin. Of zou het kunnen dat Jakob zijn zoons niet helemaal vertrouwt? Vers 6-8 Op heel veel plekken in Egypte wordt graan verkocht. Veel mensen uit allerlei landen passeren de grens om koren te kopen in Egypte. Farao laat de grens goed bewaken, hij is bang voor spionage. Op een dag wordt Jozef door de grenswachters ingelicht dat er tien mannen zijn die zich verdacht gedragen. Dat is de reden waarom de broers voor onderkoning Jozef moeten verschijnen en hij hen beschuldigt van spionage. Zodra de 10 broers voor Jozef verschijnen, herkent hij hen gelijk, zij herkennen Jozef niet. Als knipmessen buigen ze voor hem. Hier gebeurt precies wat Jozef 20 jaar geleden heeft gedroomd. Het staat in Genesis 37: Jozef had een droom die hij aan zijn broers vertelde. 7 We waren op het land schoven aan het binden, en toen kwam mijn schoof overeind en bleef rechtop staan. En jullie schoven gingen om die van mij heen staan en bogen daarvoor. 8 Zijn broers zeiden: Dacht je soms koning over ons te worden? Wil je over ons heersen? En nu staan de broers voor Jozef, nou ja staan, buigen diep. De droom blijkt toch een droom van God te zijn geweest. God maakte 20 jaar geleden al iets bekend aan Jozef en vandaag komt deze droom uit. Dat kan bij ons ook zo zijn. Heb je weleens het gevoel dat God je iets duidelijk wilde maken? Iets waarvan je dacht: Er gebeurt iets in mijn leven en daar moet ik iets mee? Of je kijkt terug in je leven en zie je dat er iets van God in je leven is gekomen. Bijvoorbeeld dat je anders over dingen denkt dan een jaar gelden, je vergeeft wat makkelijker, je bent wat meer op God betrokken, je wordt af en toe door hem geraakt, je ziet dingen van God die je eerder niet zag, of noem maar iets. God maakte Jozef iets bekend door middel van een droom. God was bezig in het leven van Jozef en tegelijkertijd leidt Jozef een moeilijk leven. Misschien is dat bij jou ook weleens zo. Je bént bezig met God en God is met jóu bezig en het leven gaat soms heel moeilijk. Ik zou willen zeggen: schuif God niet te snel aan de kant als het tegenzit in je leven. Juist als je met God wil leven, ontstaan er conflicten in je leven. Leven met God is niet alle dagen gelukkig en zonder zorgen. 2

3 Leven met God is soms verdraaid lastig. Misschien willen wij wel vaak iets anders dan God. Soms botst het gewoon. Soms is het lastig om je leven over te geven aan God, om je geld weg te geven je leven te delen met anderen te vergeven naast de ander te gaan zitten die je niet zo mag te bidden in de bijbel te lezen. Ik vind het soms verdraaid lastig. En toch, door dat botsende leven heen, zit iets van God. Misschien is het ook wel eens nodig dat God wat druk op mijn leven zet, zodat we wat dichter bij God ga leven en je dingen leert en ziet die je eerder niet wist en zag. Ik denk dat dit bij Jozef ook zo is. God gebruikt zijn moeilijke leven met onrecht, het verraad, slavernij, de eenzaamheid en de gevangenis om Jozef dicht bij God te houden én : om Jozef tot zegen van anderen te laten zijn. Door lijden heen, wordt Jozef tot zegen. Dat doet mij aan iemand anders denken, aan Jezus. Jezus werd verraden - onrecht -, gevangen genomen en gedood. Uit de diepte en het lijden van Jezus, brengt God iets magnifieks tot stand: vergeving van zonden en eeuwig leven. Als je voor die Jezus buigt, je leven in zijn handen geeft, ontvang je leven. Jozef heeft veel geleden in zijn leven. En God gebruikt dat moeilijke leven van Jozef om mensen van de hongerdood te redden. Iedereen die naar Jozef gaat, blijft in leven. Ik vind dat Jozef op Jezus lijkt. En misschien kan het ook bij ons een beetje zo gaan. God die jou tot zegen van een ander maakt. Is dat iets voor jou? Vers 9-17 De broers, gebogen als knipmessen met hun neus op de grond. Wat zouden wij doen met zulke familieleden die ons het leven hebben afgepakt of zuur gemaakt of die er met de erfenis van door zijn, dat antieke kastje of wat dan ook? Hoe reageren wij op de buurman wiens boom te hoog is of over de schutting groeit? Hoe reageer je als er een kakmadam voordringt aan de kassa of als je wordt afgesneden met de auto? Hoe reageren wij als een asielzoeker wel snel een woning krijgt en jij jarenlang moet wachten? Hoe reageert Jozef of zijn tien broers? Aha, daar heb ik ze, nu is het mijn kans om terug te pakken! Hier heb ik twintig jaar op gewacht! Wat zal ik met die kruipende knipmessen doen? Wat zou ik doen als ik Jozef was? Wat opvalt in vers 9, is dat Jozef zich niet het onrecht, zijn verdriet of verloren leven herinnert. Jozef herinnert zich wat hij over hen had gedroomd. De moeilijkheden heeft hij vergeten, maar de dromen is hij zich blijven herinneren. Geen wraak! Wat dan wel? Jozef kent zijn broers die het met de normen en waarden niet zo nauw nemen. 3

4 Jozef gaat proberen om zijn broers tot inzicht te brengen wat ze hebben gedaan. Jozef blijft er bij dat de broers spionnen zijn en hij zet ze gevangen in de koninklijke gevangenis voor staatsvijanden. Waarschijnlijk is dit de gevangenis waar Jozef zelf jarenlang onschuldig gevangen heeft gezeten. En nu zitten 10 broers daar onschuldig gevangenen. Ooit namen zíj Jozef gevangen, 20 jaar geleden gooiden ze Jozef onschuldig in de put. Gaat er al een klein lichtje bij hen branden? Komen ze tot inzicht? Hoe gaat het met ons leven? Heb je er een beetje inzicht in waarom uw leven gaat zoals het gaat? Je kunt spijt hebben van verkeerde dingen die je gedaan hebt, je er voor schamen en, bang zijn en dan deze dingen wegstoppen. En toch, vroeg of laat komt het als de echo terug. Het kan zijn dat wat je weggestopt hebt, je heeft gemaakt tot wat je nu bent en doet?! Wat doen je leugens met je? Verleden jaar kwam iemand naar mij toe die al 17 jaar lang liep met een geheim dat steeds zwaarder voor haar werd. Alle moed raapte ze bij elkaar, en die dag zat ze in mijn werkkamer en toen kwam het eruit: Ik kan niet meer leven met wat ik gedaan heb, ik moet het delen, mijn geheim heeft mijn leven bijna kapot gemaakt. Als er leugens zijn, als je verkeerde keuzes hebt gemaakt, als Zoek een plek waar je kan delen om te helen en er een nieuwe weg komt, waarop je stapje voor stapje weer kan opleven en tot bloei komt. Deel met iemand die jou niet veroordeelt. Misschien is hier wel iemand met wie je iets kan delen. En dan is het ook belangrijk dat die iemand daar ook God bij betrekt. Alleen met God kan er vergeving zijn en wordt je leven weer als nieuw. Samen delen en het samen bij de genadige God brengen. God veroordeelt niet, Hij redt ons. Vers Als de broers uit de gevangenis worden gehaald, zegt Jozef dat ze naar huis moeten gaan en Benjamin, hun jongste broertje moeten halen uit Kanaän. Jozef voert de druk nog een beetje op door Simeon in de boeien te slaan, hij moet in Egypte blijven. En dan gaat er toch een lampje branden de broers. Dit is onze straf omdat we ons niets hebben aangetrokken van de smeekbeden van onze broer, terwijl we toch zagen dat hij doodsbenauwd was. Daardoor zitten wij nu in de ellende. De broers komen tot het inzicht waarom het leven nu gaat zoals het gaat: het komt door hun eigen daden. Inzicht in je leven is het begin van herstel. Voordat de broers teruggaan naar hun vader Jakob, stoppen de dienaren van Jozef al het betaalde geld voor het graan weer terug in de graanzakken én eten voor onderweg. De broers hebben het niet door, maar Jozef heeft en lief en hij zorgt voor eten onderweg. En weer moet ik denken aan iemand anders. Dat zegt Jezus ook tegen óns: Zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Vers Als de broers thuis zijn, ontdekt ieder dat zijn geldbuidel in de voerzak ligt. De schrik slaat hen om het hart. Ook hun vader wordt bang: Wat gebéurt hier allemaal? Er komt van alles bij Jakob boven. De herinnering aan Jozef, 4

5 Simeon die niet teruggekomen is uit Egypte en nu Benjamin die mee moet naar de onderkoning. Jakob vertrouwt het niet en schreeuwt het uit: Jullie maken mij kinderloos. Dat doet mij denken aan een Vader die ook kinderloos werd. God. Met dit verschil dat God zélf zijn Zoon gaf. God werd kinderloos omdat Hij niet wil dat wij verloren gaan. Zij zoon Jezus ís het leven en geeft het leven. Als je wil, kun je nu voor hem buigen. 5