DG Sociale Inspectie. 1 DG Sociale Inspectie

Transcriptie

1 1

2 2

3 1 VOORSTELLING A. Doelstellingen en opdrachten Directie Generaal De belangrijkste doelstelling van de Directie-generaal (DG) Sociale Inspectie is de bestrijding van sociale fraude en zwartwerk. Ze heeft als opdracht de controle van en het toezicht op de correcte toepassing van de sociale wetgeving door de werkgevers. Het gaat om de aangifte aan de RSZ (Rijksdienst voor Sociale Zekerheid), het jaarlijks vakantieverlof (de toekenning van vakantiedagen, de berekening en de betaling van het vakantiegeld), de arbeidsongevallen (de afsluiting van een verzekering tegen arbeidsongevallen en de aangifte van de gebeurde ongevallen), de kinderbijslag, de ziekte en invaliditeitsverzekering, de tewerkstelling van vreemde werknemers en de deeltijdse arbeid. Bovendien oefent de een dienstverlenende rol uit door het informeren van werkgevers over de wettelijke en reglementaire bepalingen. Ze zorgt er ook voor dat de werknemers en de sociaal verzekerden kunnen genieten van de voordelen die door de wet voorzien zijn. Naast de dagdagelijkse controles bij werkgevers en in de werkplaatsen, is de actief in de strijd tegen mensenhandel. Het gaat hierbij om moderne vormen van slavernij waarbij de arbeid van een persoon uitgebuit wordt en er geen of een onvolledige betaling van socialezekerheidsbijdragen is. Daarnaast richt de DG zich op de sociale spitstechnologie. Dit zijn gesofistikeerde constructies waarbij bedragen ten onrechte worden onttrokken aan de inning van socialezekerheidsbijdragen. De toegepaste methodes worden steeds verfijnder. Ten slotte houdt de DG zich bezig met de onregelmatige of onrechtmatige detacheringen. Het gaat om internationaal georganiseerde sociale dumpingpraktijken waarbij bonafide bedrijven nadeel ondervinden doordat de concurrentie geen of slechts gedeeltelijk socialezekerheidsbijdragen betaalt. 146

4 B. Organogram Directie-generaal Sociale Inspectie Secretariaat DG Beleidsondersteuning Coördinator DG Sociaal Beleid Strategische cel Administratieve controlecel Informatica & Statistieken Legistieke cel Stafdiensten FOD (P&O, B&B, ICT, LOG) Directie Ondersteuning Personeel en Organisatie Budget en Beheerscontrole Logistiek Communicatie West-Vlaanderen Regio 1 Oost-Vlaanderen Regio 2 Antwerpen Regio 3 Limburg Regio 4 Henegouwen Regio 5 Namen, Luxemburg Waals-Brabant Regio 6 Luik Regio 7 Brus. Hoofds(nl) Vlaams-Brabant Regio 8a Brus. Hoofds(fr) Regio 8b Afdeling Controle der werkgevers 147

5 De Directie-generaal Sociale Inspectie bestaat uit het hoofdbestuur, een logistieke afdeling en een afdeling Controle der werkgevers. Het Hoofdbestuur bestaat uit: het Secretariaat van de directie; de directie Administratieve ondersteuning: - de cel Personeel & Organisatie; - de cel Budget & Beheerscontrole; - de cel Logistiek; - de cel Communicatie. De afdeling Logistieke steun bestaat uit: de Strategische cel; de cel Administratieve controle; de Legistieke cel; de cel Informatica & Statistieken; Regio 8: - Directie A: provincie Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad (controle van de Nederlandstalige werkgevers) - Directie B: Brussel-Hoofdstad (controle van de Franstalige werkgevers) De zetel van elke regio is gelegen in de hoofdstad van de provincie. De zetel van regio 6 bevindt zich in Namen en die van regio 8 in Brussel. Enkele jaren geleden werd een reorganisatie doorgevoerd die leidde tot de vorming van gespecialiseerde onderzoekscellen binnen iedere regio: Cel Grote ondernemingen Cel Mensenhandel Cel Grensoverschrijdende tewerkstelling Cel Transport Cel Basiswerking Coördinatiecel De afdeling Controle der werkgevers wordt ondersteund en aangestuurd door het hoofdbestuur. Ze bestaat uit 9 regio s: Regio 1: provincie West-Vlaanderen Regio 2: provincie Oost-Vlaanderen Regio 3: provincie Antwerpen Regio 4: provincie Limburg Regio 5: provincie Henegouwen Regio 6: provincies Namen, Luxemburg en Waals-Brabant Regio 7: provincie Luik 148

6 C. De samenwerking tussen de federale inspectiediensten Naast de zijn er nog drie andere federale inspectiediensten: de dienst Toezicht op de Sociale Wetten (TSW) van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, de inspectiedienst van de RSZ en de RVA (Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling). De federale inspectiediensten werken regelmatig samen. Deze samenwerking werd uitgebreid en geïnstitutionaliseerd door de oprichting van de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) in De SIOD stelt een jaarlijks actieplan op dat gebaseerd is op het beleid van de regering voor de strijd tegen de sociale fraude en de illegale arbeid. In 2004 voerde de een herpositionering door ten opzichte van de andere sociale inspectiediensten. De opdrachten die tot haar core business behoren, werden afgebakend (zie punt A). Faillissementen, dienstverleners en sociale secretariaten (behalve voor wat betreft erkenning en waarborg) vallen niet binnen het gewone takenpakket. Verder biedt de ondersteuning bij controles van transport en werkt ze samen met de openbare instellingen van sociale zekerheid. 149

7 2 REALISATIES A. Controle van de correcte toepassing van de sociale wetgeving 1) Aantal dossiers afgesloten per werkgever 2) Inhoud van de dossiers Uit de onderstaande tabel blijkt dat in de loop van het jaar controledossiers werden afgesloten, die betrekking hadden op werkgevers. Verschillende dossiers kunnen betrekking hebben op dezelfde werkgever tijdens hetzelfde jaar. Dit komt omdat meerdere vragen tot controle of klachten door diverse organisaties of werknemers tegen dezelfde werkgever kunnen worden ingediend. Aantal afgesloten dossiers per werkgever Aantal gecontroleerde werkgevers Daadwerkelijk aantal dossiers % in verhouding tot het totaal aantal dossiers , , , , , ,31 7 of meer ,40 TOTAAL De controleert bij de werkgevers de volgende aspecten: de inschrijving als werkgever en de juistheid van de ingediende aangiften van personen, lonen en dagen (RSZ-wetgeving). Het gaat hier om de bestrijding van zwartwerk; de naleving van de bepalingen voor de deeltijds tewerkgestelde werknemers; de naleving van de wetgeving rond DIMONA (Onmiddellijke aangifte van de tewerkstelling) en het correct bijhouden en bewaren van de verplichte sociale documenten; de naleving van de wetgeving van de jaarlijkse vakantie; de aansluiting van de werkgever bij een kinderbijslagfonds en de naleving van de regelgeving op dit vlak; het verplicht afsluiten door de werkgever van een verzekering tegen arbeidsongevallen bij een erkende verzekeringsmaatschappij en de aangifte door de werkgever van de arbeidsongevallen en de ongevallen op de weg van en naar het werk; de aflevering door de werkgever van het inlichtingenblad voor de berekening van de uitkeringen in geval van ziekte (regelgeving voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering). Er wordt ook nagegaan of deze documenten correct ingevuld zijn; de tewerkstelling van werknemers van vreemde nationaliteit. Een illegale tewerkstelling houdt meestal ook inbreuken in op andere wetten, die tot de bevoegdheid behoren van de. Ze doet bijvoorbeeld onderzoek naar de naleving van de wetgeving over de toelating om zich op het grondgebied te bevinden, over het verblijf, het zich vestigen en de uitoefening van een zelfstandige activiteit. 150

8 Volgende tabel geeft een overzicht van de inhoud van de dossiers die in 2008 werden afgesloten. Bij een controle moeten verschillende zaken onderzocht worden. Een klacht kan bijvoorbeeld gaan over het niet aangeven van prestaties bij de sociale zekerheid, het niet afgeven van sociale documenten, het niet betalen van het vakantiegeld, Inhoud van de opdrachten Aantal dossiers % in verhouding tot het totaal aantal dossiers Sociale Zekerheid ,92 Artikel 30bis ,56 Artikel 17 sociaal-culturele sector ,51 Onmiddellijke aangifte tewerkstelling ,63 Sociale zekerheid buitenlanders 528 3,02 Aansluiting sociaal secretariaat 2 0,01 Jaarlijkse vakantie ,44 Ziekte- en invaliditeitsverzekering 480 2,75 Kinderbijslag 203 1,16 Sociale documenten ,29 Arbeidsongevallen ,55 Deeltijds werk ,07 Arbeidsvergunning ,04 Illegaal verblijf 99 0,57 Buitenlandse zelfstandigen wet ,06 Voorlegging verweermiddelen administratieve geldboete 2 0,01 Werking Sociale Inspectie 0 0,00 Diverse (pensioenen, personen met een handicap ) 2 0,01 1 Art. 30 bis van de wet van 27 juni 1969 betreft geregistreerde aannemers 2 Art. 17 van het KB van 28 november 1969 betreft de vrijstelling van leiders en monitoren gedurende de schoolvakanties (25 dagen) 3 Wet van 19 februari 1965 betreffende de uitoefening van de zelfstandige beroepsactiviteiten der vreemdelingen 151

9 3) Oorsprong van de afgehandelde opdrachten De controles die de uitvoert, kunnen van verschillende oorsprong zijn: de controleopdrachten afkomstig van de gerechtelijke overheden en dan vooral van de Arbeidsauditoraten. Dit gebeurt via een kantschrift: een schriftelijke opdracht die aanleiding kan geven tot een controle of een aanvulling op een reeds uitgevoerde controle; de controleopdrachten afkomstig van de beleidscel van de Minister, de voorzitter en de Directies van de FOD Sociale Zekerheid; de controleopdrachten in het kader van de samenwerkingsprotocollen tussen de verschillende inspectiediensten om de controles te coördineren. Een voorbeeld van een samenwerkingsprotocol is MERI (MEnsenhandel en RIsicofactoren); de vragen tot controle van de provinciale registratiecommissies voor aannemers; de vragen tot controle van de openbare instellingen van sociale zekerheid: de RSZ, het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering), de RKW (Rijksdienst voor Kinderbijslag voor werknemers),.; de vragen tot controle afkomstig van meewerkende instellingen van sociale zekerheid zoals de mutualiteiten; de klachten van werknemers en hun raadslieden en van vakbonden; de talrijke inlichtingen die aan de worden doorgegeven door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, de FOD Financiën, het ex- Ministerie van Openbare Werken, de openbare of meewerkende instellingen van sociale zekerheid, diverse instellingen of particulieren; de initiatieven van de zelf. Voor de in 2008 afgehandelde controleopdrachten heeft ruim 1/3 de FOD Sociale zekerheid als oorsprong. Het aandeel van de dossiers betreffende de onregelmatige tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten bedraagt 26,89%. De parketten van de arbeidsgerechten vertegenwoordigen een aandeel van 17,58%. Oorsprong van de afgehandelde opdrachten Auditoraat generaal Arbeidsauditoraat Aantal dossiers % in verhouding tot het totaal aantal dossiers ,58 Andere gerechtelijke overheden 43 0,25 Beleidscel van Sociale zaken 3 0,02 FOD Sociale Zekerheid ,09 FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg 689 3,94 FOD Financiën 68 0,39 Registratiecommissie der aannemers 66 0,38 RSZ 87 0,50 RVA 220 1,26 Openbare instellingen van sociale zekerheid: vakantiekassen, kinderbijslagfondsen, het RIZIV, het RSVZ (Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen) Coöperatieve instellingen van sociale zekerheid: mutualiteiten, sociaal secretariaten, verzekeringsinstellingen voor arbeidsongevallen, Fonds voor bestaanszekerheid, 35 0,20 6 0,03 MERI (Mensenhandel en RIsicofactoren) ,89 Vakbonden 678 3,88 Particulieren en anderen ,61 Andere Administraties 217 1,24 Anoniem 302 1,73 TOTAAL

10 4) Overzicht van de gecontroleerde activiteitensectoren Uit de onderstaande tabel met het overzicht van de activiteitensectoren blijkt dat in 2008 de meeste werkgevers werden gecontroleerd in de horecasector, de bouwsector, de groot- en kleinhandel en het herstel van voertuigen en andere persoonlijke artikelen. Activiteitensectoren Aantal controles % in verhouding tot het totaal aantal controles groot- en kleinhandel (brandstoffen inbegrepen); onderhoud en herstel van voertuigen en andere persoonlijke artikelen vervoer; opslag; posterijen en koeriers; goederenbehandeling , ,00 hotels, restaurants, traiteurs, cafés, discotheken ,29 landbouw; jacht; bosbouw; visserij en aquacultuur 611 3,71 winning van delfstoffen, steenkool, aardolie, aardgas, ertsen, stenen en zand; ondersteunende activiteiten 3 0,02 voedingsindustrie; dranken; tabak 510 3,10 vervaardiging van textiel, kleding, bont, leer, lederwaren, schoeisel; vervaardiging van artikelen van hout, van papier en karton; drukkerijen, reproductie van opgenomen media petroleumindustrie; chemie; farmaceutica; rubber en kunststof; pesticide; detergent; lijm staalindustrie, metaalindustrie, vervaardiging en herstelling van machines, voertuigen, motoren, elektrische apparaten, informatica, optische- en medische instrumenten, uurwerken, metaalschrijnwerk, meubelen, sportartikelen en speelgoed, nucleair materiaal, wapens productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom, water; inzameling, verwerking en verwijdering van afval; terugwinning 142 0, , , ,32 informatie, communicatie, persagentschap, uitgeverij, bioscoop, radio, televisie, telecommunicatie, informatica financiële bemiddelaars, verzekeringen, krediet- en vastgoedactiviteiten, verwante activiteiten gespecialiseerde activiteiten: juridisch, boekhouding, architectuur, engeneering, speurwerk, publiciteit, fotografie, marktonderzoek, dierenarts, vertaler; activiteiten inzake administratieve dienstverlening: reisbureau, bijstand aan ondernemingen, verhuur van voertuigen en machines, schoonmaak openbaar bestuur; onderwijs; gezondheidszorg; sociale actie; vakverenigingen; religieuze organisaties; kunst, spektakel, recreatie; sport, ontspanning en recreatie; herstelling aan huis van apparaten; andere persoonlijke diensten: haarverzorging, begrafeniswezen activiteiten van huishoudens; diensten van huishoudelijk personeel extraterritoriale organisaties en lichamen; onvoldoende omschreven activiteiten 332 2, , , , , ,44 bouwnijverheid; slopen; boring; projectontwikkeling ,01 TOTALEN

11 B. Uitvoering van de samenwerkingsprotocollen In 2001 sloten de ministers van Tewerkstelling en Arbeid en van Sociale Zaken een miniprotocol af voor de samenwerking op vlak van de mensenhandel. Dit miniprotocol voorziet in gemeenschappelijke controles van de en de dienst Toezicht op de Sociale Wetten (van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg) op vlak van de illegale tewerkstelling van buitenlandse werknemers. Op 1 januari 2005 werden deze controles geïntegreerd in de arrondissementscellen. Deze cellen voeren aanvullende controles uit in bepaalde risicosectoren voor de mensenhandel: prostitutie, land- en tuinbouw, exotische restaurants, naaiateliers, lompenbedrijven en schoonmaakondernemingen. Er worden gerichte acties gevoerd waarbij de inspectiediensten, de federale politie en de Dienst Vreemdelingenzaken nauw samenwerken. Het kader van de opdracht Aantal afgesloten opdrachten % in verhouding tot het totaal aantal afgesloten opdrachten Geen protocol ,20% Protocol MERI 69 0,39% Protocol sociale fraude ,35% Protocol transport 184 1,05% TOTAAL % In 2003 sloten de en de RSZ een samenwerkingsprotocol. De bedoeling is om de samenwerking tussen de twee diensten transparanter te laten verlopen en de activiteiten van beide duidelijk af te bakenen. Dit leidt tot beter gerichte controles en een grondigere expertise op het terrein. Ten slotte bestaat er sinds 2001 een samenwerkingsprotocol om de controles te coördineren van het personen- en goederenvervoer over de weg. De werkt op aanvraag mee met de federale politiediensten bij controles op de weg van bestuurders van vrachtwagens, autobussen en autocars. De volgende tabel toont aan dat 2/3 van het aantal afgesloten dossiers buiten het kader van een van deze protocollen werden behandeld. 1/3 van het aantal afgesloten dossiers werd behandeld binnen het protocol sociale fraude. 154

12 C. Vertaling van doelstellingen in regionale actieplannen Sinds 2004 moet elke regio van de een regionaal actieplan (RAP) opstellen voor het volgende kalenderjaar. De sociaal inspecteur-directeur stelt een ontwerp van het RAP op in overleg met de sociaal inspecteurs en legt dit voor aan de directeurgeneraal. Het RAP past binnen het strategisch plan van de dienst en houdt rekening met de vastgelegde prioriteiten en doelstellingen, de verwachtingen van andere diensten en de betrokken instellingen (vb. Arbeidsauditoraat, Federaal Coördinatiecomité, ) en met de specifieke kenmerken van de regio. D. Project OASIS OASIS is een programma voor datamining, ontwikkeld met de stafdienst ICT van de FOD. Het maakt een risicoanalyse mogelijk in verschillende activiteitensectoren (bouw, schoonmaak en transport). OASIS laat toe om op een geautomatiseerde manier patronen en relaties te ontdekken in grote hoeveelheden gegevens. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van vooraf gedefinieerde alarmen en scenario s. Wanneer deze zich voordoen zou er sprake kunnen zijn van fraude. De RVA, de RSZ en de dienst voor het Toezicht op de Sociale Wetten maken ook gebruik van dit programma. Het RAP vertaalt deze strategische doelstellingen en verwachtingen in operationele doelstellingen en concrete acties voor de algemene cel, de thematische cellen en de coördinatiecel. Bepaalde doelstellingen worden geëvalueerd na een periode van drie jaar, andere na één jaar. Het RAP vermeldt ook steeds de middelen die nodig zijn (op vlak van personeel, informatica ) en de indicatoren om de resultaten te beoordelen. OASIS wordt nog verder ontwikkeld en richt zich ook naar andere activiteitensectoren. Momenteel is het project Agora ermee verbonden. Deze studie wordt gefinancierd door de Programmatorische Overheidsdienst (POD) Wetenschapsbeleid en heeft als doel de performantie van OASIS te verbeteren. 155

13 E. Project GENESIS In 2008 ging het project GENESIS in onderhoudsfase. GENESIS is een software die de DG Sociale Inspectie ontwikkelde in samenwerking met de SMALS. Deze tool maakt het mogelijk om een synthetisch kadaster te ontwikkelen waarin alle nuttige informatie staat over de controles door de verschillende inspectiediensten. GENESIS maakt het voor de vier inspectiediensten mogelijk om in een netwerk te werken. Bovendien kunnen ze via het programma op een gebruiksvriendelijke manier verschillende databanken consulteren (DIMONA, DMFA, DUC, LIMOSA, het Rijksregister, de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO), ). F. Elektronische aangifte tewerkstelling van monitoren In 2008 werd een project opgestart om de procedure te vergemakkelijken voor het aangeven van een tewerkstelling van monitoren in de socio-culturele sector tijdens de vakantieperiodes. Het gaat om artikel 17 van het koninklijk besluit van 28 november Tot nu toe moest de inrichter of de inrichtende macht via een gestandaardiseerd formulier de op de hoogte brengen van deze tewerkstelling. Dit formulier werd dan per brief of fax doorgestuurd, en de gegevens werden door een medewerker van de manueel ingevoerd in een computerprogramma. In de toekomst zou het mogelijk moeten zijn om deze procedure volledig via internet te laten verlopen. 156

14 G. Provinciale registratiecommissies De is op verschillende manieren betrokken bij de werking van de provinciale registratiecommissies voor de registratie van aannemers. Drie van de tien registratiecommissies (die van Limburg, Henegouwen en Oost-Vlaanderen) hebben een ambtenaar van de DG Sociale Inspectie als voorzitter. In de zeven andere commissies, die worden voorgezeten door een ambtenaar van de FOD Financiën, vertegenwoordigt een ambtenaar van de de FOD Sociale Zekerheid. De provinciale registratiecommissies gaan na of de aanvrager aan de wettelijke voorwaarden 4 voldoet. Hierbij wint ze ook het advies in van de. Aangezien de commissie meestal een beperkte termijn heeft van twee maanden 5 om over de aanvraag te beslissen, is het voor de in de praktijk niet haalbaar om een onderzoek in te stellen. Alle adviezen worden dan ook verleend op basis van gegevens uit bestaande dossiers. De registratiecommissies kunnen steeds aan de vragen om onderzoek uit te voeren naar bijkomende elementen die noodzakelijk zijn voor het nemen van een correcte beslissing. De volgende tabel geeft aan hoeveel positieve en negatieve adviezen de verleende, en hoeveel werkgevers hierbij betrokken waren. Aard van het advies Aantal Aantal betrokken werkgevers Positief Negatief TOTAAL De FOD Sociale Zekerheid kan de schrapping vragen van aannemers die niet meer voldoen aan de registratievoorwaarden. Het gaat hier vooral om aannemers-werkgevers die achter zijn met het betalen van de bijdragen aan de RSZ, die geen afbetalingsplan hebben gekregen of dit niet hebben nageleefd. Een schrapping kan ook worden aangevraagd wanneer de DG Sociale Inspectie zware of herhaaldelijke inbreuken heeft vastgesteld. Een aanvraag tot schrapping kan beschouwd worden als een drukkingsmiddel op de aannemerwerkgever die socialezekerheidsbijdragen verschuldigd is of die niet-aangegeven arbeiders of arbeiders zonder arbeidskaart in dienst heeft. De onderstaande tabel toont aan dat aannemers gevoelig zijn voor het feit dat ze geschrapt kunnen worden. Het aandeel effectieve schrappingen bedraagt 15% van het aantal schrappingsvoorstellen. Aantal betrokken werkgevers De tien provinciale registratiecommissies worden aangestuurd door een stuurgroep. De stuurgroep wordt voorgezeten door een ambtenaar van de. Ze is zoals de commissies samengesteld uit leden-ambtenaren en uit vertegenwoordigers van zowel de werknemers- als de werkgeversorganisaties. De stuurgroep waakt over de uniformiteit van de toepassing van de reglementering door de verschillende commissies. Bedrag van de verschuldigde socialezekerheidsbijdragen Schrappingsvoorstellen ,95 Schrappingen ,68 4 KB 27 december 2007 tot uitvoering van de artikelen 400 tot 404 en 408 van het Wetboek van Inkomstenbelastingen 1992 en van de artikelen 30bis en 30ter van de Wet van 27 juni 1969 tot herziening van de Besluitwet van 28 december 1944 betreffende de sociale zekerheid der arbeiders. 5 In uitzonderlijke gevallen kan deze termijn éénmalig met één maand worden verlengd mits de nodige motivering. 157

15 Vanaf 1 januari 2008 werd de hoofdelijke aansprakelijkheid en de inhoudingsplicht volledig losgekoppeld van de registratie als aannemer. De wijziging in de reglementering 6 was noodzakelijk na de veroordeling door het Europese Hof van Justitie van de Belgische staat (arrest van 9 november 2006). Vóór 2008 diende al wie een contract afsloot met een niet-geregistreerde aannemer, een bepaald percentage van de factuur in te houden en door te storten aan de RSZ en de fiscus. Wie deze verplichting niet nakwam en de factuur zonder meer betaalde aan de nietgeregistreerde aannemer, riskeerde hoofdelijk aansprakelijk te worden gesteld voor de sociale en fiscale schulden van de betrokken aannemer die verzuimde deze schulden te betalen tot beloop van de prijs van de uitgevoerde werken. Naast een bijslag en eventueel verwijlinteresten, kwam dit er in het ergste geval op neer dat de opdrachtgever of de hoofdaannemer twee keer het bedrag van de factuur moest betalen. De hoofdelijke aansprakelijkheid en inhoudingsplicht zijn sinds 1 januari 2008 gekoppeld aan het hebben van sociale schulden. Vanaf 1 januari 2009 geldt hetzelfde systeem voor de fiscale schulden. 6 Wet van 27 juni 1969 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders. 158

16 3 TRANSVERSALE ASPECTEN A. Valorisaties B. Balanced Scorecard 1) Publicaties De is wettelijke verplicht om ieder jaar een jaarverslag op te stellen. Het jaarverslag richt zich tot de Internationale Arbeidsorganisatie, de voogdijminister en andere politieke overheden, de gerechtelijke overheden, de representatieve werkgeversen werknemersorganisaties en de instellingen van sociale zekerheid. 2) Verspreiding en beheer van informatie Regelmatig brengt de verslag uit aan de politieke overheden om hen op de hoogte te houden van de tendensen en moeilijkheden op vlak van de (voornamelijk nieuwe) wetgeving over mensenhandel, bedrijfswagens, schijnzelfstandigen, grensoverschrijdende fraude, economische immigratie en registratie van aannemers. Sinds februari 2005 is een nieuwe databank operationeel, PEGASIS. Hierin zijn de gegevens van de gecontroleerde werkgevers opgenomen en de resultaten van deze controles. PEGASIS maakt een stelselmatige analyse mogelijk. Binnen het hoofdbestuur werd in 2005 een legistieke cel opgericht. Deze houdt zich bezig met studies, analyses en documentatiebeheer. De informatie wordt beheerd en regelmatig verspreid, bijvoorbeeld voor parlementaire vragen, genadeverzoeken, vragen van openbare instellingen naar statistieken, In 2005 ging de van start met een Balanced Scorecard (BSC). Hiermee kan het management nagaan of de sociale inspectiedienst er in slaagt om via een bepaalde strategie de doelstellingen te behalen. Bij de ontwikkeling van de BSC werd uitgegaan van de traditionele assen (resultaten, kwaliteit, interne processen en innovatie). De laatste as werd vervangen door een meer algemene benadering ( strategische indicatoren ). In een eerste fase werden kritische succesfactoren geïdentificeerd en een aantal indicatoren uitgeschreven in technische fiches. Op basis hiervan ontwikkelde de stafdienst ICT van de FOD Sociale Zekerheid de eigenlijke KPI s (Key Performance Indicators). Na het uitvoeren van uitgebreide tests naar de betrouwbaarheid van de resultaten werd de BSC ter beschikking gesteld van de gebruikers. De BSC van de Sociale Inspectie is voortdurend in ontwikkeling. Door het dagdagelijks gebruik ervan wordt het immers duidelijk welke indicatoren werkelijk van belang zijn en welke bijkomende indicatoren noodzakelijk of nuttig kunnen zijn om de resultaten van de activiteiten te meten. 159

17 1) Wat wordt gemeten? De BSC is ingedeeld in zes grote thema s en bevat 33 indicatoren. Er is een belangrijk verband tussen het regionaal actieplan (RAP) en de behaalde resultaten. De DG Sociale Inspectie heeft steeds de meest recente gegevens ter beschikking over het aantal behandelde dossiers, de regularisaties en de bedragen ervan en de Pro Justitia s. In een cockpit worden de resultaten geprojecteerd op vier muren. Elke muur heeft een kleur en staat voor een bepaalde benadering: Zwarte muur: operationele performantie van de Rode muur: externe factoren en cliënten Blauwe muur: interne factoren, namelijk interne processen en medewerkers Witte muur: innovaties Enerzijds wordt het aantal controles en regularisaties op vlak van de sociale bijdragen gemeten. Anderzijds zijn ook gegevens over de kwaliteit van belang: de vaststellingen, de gevolgen die hieraan werden gegeven, de juridische kwaliteit van de Pro Justitia s en de verbeterende aangifteformulieren bij de RSZ. De kwaliteit van de interne processen wordt gemeten aan de hand van de termijnen waarbinnen het onderzoek wordt ingesteld na ontvangst van de opdracht of informatie. Hierbij wordt rekening gehouden met de werklast en de verplichtingen die voortvloeien uit de samenwerkingsprotocols. De strategische indicatoren meten de marge voor eigen initiatieven van de DG Sociale Inspectie, de behandelingsduur per type van onderzoek (activiteitssector, protocol, thematische cel, oorsprong van het dossier) en de werklast voor mededelingen aan derden. 2) Naar de ontwikkeling van een cockpit Om de indicatoren aan elkaar te koppelen en een globale visie te hebben op de resultaten, ging de in 2007 van start met de ontwikkeling van een cockpit. In 2009 werd een eerste versie in gebruik genomen. In de eerste plaats worden de doelstellingen opgevolgd met betrekking tot de kerntaken van de (zwarte muur). Hierbij gaat vooral aandacht uit naar de bedragen (het totale bedrag en het gemiddelde bedrag per voltijds equivalent) van de regularisaties van de sociale bijdragen die slechts gedeeltelijk of niet werden betaald, het aantal controles en regularisaties, de dienstverlening voor de gebruikers en de deelname aan de protocollen. Er werden echter ook belangrijke indicatoren opgesteld voor de externe (rode muur) en interne (blauwe muur) factoren. Hierbij wordt enerzijds gemeten in welke mate de dienst op een adequate manier tegemoetkomt aan vragen en verwachtingen. Anderzijds wordt de doeltreffendheid nagegaan van de gehanteerde werkprocessen. 3) Visuele voorstelling Om een globale visie te hebben op de verschillende metingen, wordt gebruik gemaakt van verschillende grafische voorstellingsvormen. Hierin zijn telkens meerdere variabelen tegelijk verwerkt. Een aantal mogelijke voorstellingswijzen worden op de volgende pagina s aangegeven. 160

18 Regularisaties sociale zekerheid: Situatie gewogen en extrapolatie op 31/12/2009 (over 3 jaar) % Evolutie van de bedragen van de regularisaties per regio Gerealiseerd R1 - West-Vlaanderen R2 - Oost-Vlaanderen R3 - Antwerpen R4 - Limburg R5 - Henegouwen R6 - Namen, Luxemburg en Waals-Brabant R7 - Luik R8a - Brussel-Hoofdstad (Nl) + Vlaams-Brabant R8b - Brussel-Hoofdstad (Fr) R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8a R8b 161

19 Positie van de regio s ten opzichte van het gemiddelde, volgens 2 criteria (2008) Aantal Pro Justitia s per VTE R8a R7 R4 R8b R2 R5 R6 R1 R3 R1 - West-Vlaanderen R2 - Oost-Vlaanderen R3 - Antwerpen R4 - Limburg R5 - Henegouwen R6 - Namen, Luxemburg en Waals-Brabant R7 - Luik R8a - Brussel-Hoofdstad (Nl) + Vlaams-Brabant R8b - Brussel-Hoofdstad (Fr) Aantal regularisaties per VTE Behandelingstermijn van dossiers (afgesloten) (2008) > 3 jaar Uitleg over de behandelingstermijn van dossiers Klacht 55 Voor de dossiers klacht gebruiken we volgende regels: Voor de dossiers anderen gebruiken we volgende regels: Rechterlijk Anderen Groen = binnen de termijn = 0 tot 6 maand Oranje = met een matige termijn = 6 tot 9 maand Rood = met een aanzienlijke vertraging => 9 maand Voor de dossiers rechterlijk gebruiken we volgende regels: Groen = binnen de termijn = 0 tot 33 maand Oranje = met een matige termijn = 33 tot 36 maand Rood = met een aanzienlijke vertraging => 3 jaar 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Binnen de termijn Met een aanzienlijke vertraging Met een matige termijn Groen = binnen de termijn = 0 tot 9 maand Oranje = met een matige termijn = 9 tot 12 maand Rood = met een aanzienlijke vertraging => 12 maand 162

20 C. Documentatiebeheer Naar aanleiding van de verhuis van de FOD Sociale Zekerheid (in januari 2009) werden uniforme regels opgesteld voor de naamgeving van de verschillende documenten en bestanden, met bijzondere aandacht voor de achterliggende metagegevens (het project NoVo-record). De heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt om een nieuwe wijze van documentatiebeheer in te voeren. Er werd overgestapt van Frontpage naar een moderner Document Management System (DMS). Vanaf 2009 wordt deze nieuwe wijze van documentatiebeheer operationeel. Dankzij een doeltreffend documentatiebeheer beschikken de sociaal inspecteurs op het terrein altijd over de meest recente informatie, de geactualiseerde wetgeving en rechtspraak. De intranetsite van de Sociale Inspectie wordt ook dagelijks geactualiseerd. 163