IVN wenst u een prettige fietstocht. Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6

Transcriptie

1 Fietsen langs forten Een fietsroute van de Afdeling IVN Veenendaal-Rhenen. Start- en eindpunt. Parkeerplaats bij het Fort aan de Buursteeg. Bereikbaar vanaf de Nieuweweg-noord te Veenendaal. Na de spoorwegovergang meteen LA. Afstand en tijd. 30 km, ongeveer 3,5 uur. Kaartje en gps-route. Bij deze fietstocht hoort een kaartje en een gps-route. Naast de route op het kaartje zijn nummers geplaatst die naar de tekst verwijzen. Samenvatting. Een fietstocht door natuur en historie. Deze route leidt u langs een aantal forten die onderdeel zijn van de Grebbelinie. Deze versterkingen zijn verbonden door dijkjes. Over deze kades kunt u wandelen, maar ook fietsen is vaak mogelijk. Behalve dat u kunt kennismaken met een erfenis uit het verleden, kunt u ook genieten van de natuur die rondom de Grebbelinie is ontstaan. Overige informatie. De Grebbelinie is één van de drie grote Nederlandse waterlinies. Zij moest samen met de Nieuwe Hollandse waterlinie en de Stelling van Amsterdam bescherming bieden aan Randstad Holland. De vallei tussen het Veluwe massief en de Utrechtse heuvelrug leende zich bij uitstek voor een verdedigingslinie die, in geval van nood, onderwater gezet kon worden. Hij moest het land beschermen tegen invallen vanuit het oosten. Na de 2 de wereldoorlog kwam een eind aan de militaire functie van de linie. Eind vorige eeuw is begonnen met de restauratie van verschillende onderdelen van de linie. Hierdoor is er nu een prachtig gebied ontstaan met overvloed aan mooie natuur en indrukwekkende historische overblijfselen. Tips. Een deel van de route over de Slaperdijk en Groeperkade is onverhard en kan plaatselijk modderig zijn. Voor alle zekerheid: controleer uzelf na de wandeling op "teken". Verzoek. We stellen het erg op prijs indien u opmerkingen over de route wilt sturen naar natuurpaden@ivnveenendaal-rhenen.nl. IVN wenst u een prettige fietstocht. Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6

2 Start fietsroute Fietsen langs forten. RA= rechtsaf. LA= linksaf. RD= rechtdoor. pds= paddenstoel. Knp=fietsknooppunt. ri= richting. U start naast het Fort aan de Buursteeg. 1. U start vanaf knp 58 en neemt het asfaltweggetje om het fort ri Renswoude en ri knp Na ca 200 m: RA Slaperdijk op en 1 km doorrijden tot Provinciale weg. 3. Provinciale weg oversteken en fietspad over dijk blijven volgen. Deze Slaperdijk werd in de 17 de eeuw aangelegd om bescherming te bieden tegen overstromingen. Hij werd later werd opgenomen in de defensiewerken. Langs dit pad staan aan beide kanten veel struiken die de doorgang in de loop van de zomer steeds moeilijker maken. Meest voorkomend hier zijn Sporkehout (ook wel Vuilboom genoemd) en Inlandse Vogelkers. Deze laatste soort niet te verwarren met de Amerikaanse Vogelkers met het glimmende blad die zich ontwikkeld heeft tot de 'bospest' van Nederland omdat hij overal opduikt en bijna niet weg te krijgen is. De inlandse soort is veel minder agressief en bloeit al opvallend vroeg in het jaar (namelijk april) met grote witte bloempluimen die ook lekker ruiken. 4. Bij einde dijkfietspad RD blijven gaan over asfaltweg, Schras. 5. Vóór de bocht naar rechts, LA weer de dijk oprijden. Onderweg ziet u waterpoelen. Ze zijn vroeger gegraven om het vee van drinkwater te voorzien. Veel van deze stilstaande watertjes zijn door de moderne landbouw verdwenen, maar tegenwoordig beseft men dat ze van grote betekenis zijn voor het voortbestaan van amfibieën en vele waterinsecten. Ze worden dan ook goed beheerd en onderhouden en er worden zelfs nieuwe aangelegd, bij voorkeur op natte plekken in het terrein. Het is ook de reden waarom hier een waterlinie is aangelegd. 6. De dijk ca 2 km blijven volgen tot u komt bij fort Daatselaar. 7. U rijdt recht door het fort. Na witte houten brug LA. Het fort Daatselaar werd in 1799 (Franse tijd) aangelegd, als steunpunt tegen een mogelijke Pruisische aanval. Het ligt op de plaats waar de Groeperkade en de Slaperdijk samen komen. Het is aangelegd als onderdeel van de Grebbelinie. In 1766 is de eerste steen gelegd, wat nog zichtbaar is in Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6

3 het sluisje bij het bruggetje. In het natuurgebied komen vele vlinders en libellen voor. Ook kunt u hier de ijsvogel verwachten. En op de vochtige plekken in het gebied groeit Gagel, een bedreigde heester die door de verdroging sterk is achteruit gegaan. 8. Pad over dijk of over asfaltweggetje aan linker kant vervolgen tot doorgaande asfaltweg. 9. Hier RA tot de eerste verharde afslag links, Bekerweg. 10. Bekerweg inrijden en einde weg RA, Barneveldsestraat. 11. Eerste weg bij huisnr 41 LA. Volg hier de oprit, tussen weiland en bosrand. 12. Bij slagboom RD en pad volgen door het bos tot bestraat pad bij boerderij. 13. Nu eerste weg RA Klein Gooswilligenweg. 14. Einde weg LA, Gooswilligen. 15. Einde weg oversteken en RA fietspad volgen, Scherpenzeelseweg, VOORRANGSWEG!!! Aan uw linkerhand treft u de biologische boerderij Ruimzicht. Een mooie plaats om even uit te rusten, een kopje koffie te drinken en een wandeling te maken over het boerenbedrijf met boomgaard, bijenkasten en groentenakkers. Niet op zondag. 16. Eerste weg LA: Veenschoterweg en na boerderij RD. Hier ziet u Hop (Humulus lupulus). Het is de langste kruidachtige slingerplant van onze flora. De rijpe vruchten (hopbellen) worden, zoals bekend, gebruikt bij de bereiding van bier, om deze de enigszins 'bittere' smaak te geven. 's Winters sterven de meterslangen planten bovengronds af, waarna de plant het volgende seizoen weer van de grond af aan begint. Wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum) is een algemeen voorkomende houtige klimplant in bossen, duinen en langs wallen. De lange stengels ervan winden zich soms zo sterk om stammen dat hij de steunplant kan 'wurgen'. De smalle trechtervormige bloemen bieden nectar aan. nachtvlinders. Ze worden namelijk alleen 's nachts door de zoete geur van de bloemen aangelokt! In de herfst zijn de helderrode vruchten duidelijk zichtbaar. 17. Dan RA het zand/grindpad Kerstavondpad inrijden, dus niet de doodlopende weg ingaan. 18. Fietspad komt uit op de asfaltweg, vervolgen naar links, de Haar. 19. Einde weg schuin RA, Goorsteeg. 20. Twee keer met bocht naar links Oud Willaer. 21. Vóór autoweg, RA, niet onder de weg door. 22. Vlak vóór rotonde met grote weg RA smal tegel/asfaltweggetje; gaat over in onverhard pad tussen weilanden door en kronkelt zich om boerderij. Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6

4 Daar waar, na de boerderij, het bos begint groeit in de greppels o.a. de Eikvaren (zie de foto op de volgende bladzijde). Deze plant heeft langwerpige (varen)bladeren die tot 50 centimeter lang worden. Elk blad bestaat uit langwerpige gevormde blaadjes die naar het uiteinde van het blad kleiner worden. De varen wordt ook wel Engelzoet genoemd. Dit naar aanleiding van de zoete smaak van de wortelstok. 23. Op T-splitsing RA Voskuilerweg. 24. Na 800m bij pds LA ri Woudenberg over dijkje. Indien u hier 300 naar rechts gaat komt u bij Fort aan de Roffelaar. 25. Vóór Valleikanaal LA, fietspad volgen. Door de diverse stuwen in de Grift ging de visstand erg achteruit. Vissen zijn om te overleven namelijk afhankelijk van zowel ondiepe, smalle beekjes als van dieper water. Door de stuwen konden vissen de bovenloop van de beken niet meer bereiken. Het waterschap lost dit probleem op door nu bij de stuwen vispassages te bouwen. De vissen kunnen zo langs de stuwen zwemmen. Uit onderzoek blijkt dat veel vissen dan wel de weg stroomopwaarts weten te vinden. Op het Valleikanaal zijn veel watervogels te zien, zoals wilde eenden, waterhoentjes, meerkoeten en knobbelzwanen. Met een beetje geluk ziet u de blauwe reiger aan de waterkant staan. 26. Provinciale weg voorzichtig oversteken en fietspad langs kanaal blijven volgen ri knp 84. Het kanaal waar we hier langs rijden wordt hier Valleikanaal genoemd, maar is hetzelfde water als dichter bij Veenendaal de Grift. Grift betekent zoiets als 'het gegravene' en stamt uit 1473 toen bisschop David van Bourgondië opdracht gaf tot het graven van een kanaal van de Rijn naar de Zuiderzee door het drassige turfgebied dat we nu de Gelderse Vallei noemen. In de loop van een paar honderd jaar is vrijwel alle turf in dit gebied afgegraven en verbrand in de kachels van o.a. de steenfabrieken langs de Rijn, maar ook in de huizen van kooplieden in de grote steden van Holland en Vlaanderen. Aan de overkant van het water ziet u de liniedijk, met op tal van plaatsen de schietgaten. Bij de 2 de kruising ziet het gerestaureerde Fort Lambalgen. 27. Bij derde kruising en pds LA, Broekerweg. 28. Op T splitsing, bij pds LA, het fietspad op, De Groep. 29. Na twee bruggetjes rechts aanhouden ri Scherpenzeel. 30. Waar het pad zich splitst het linkerpad nemen. 31. Bij pds scherp RA, Boslaan. Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6

5 Het park van Huize Scherpenzeel is te bezichtigen door hier links en even verderop rechts door het ijzeren hek te gaan. Huize Scherpenzeel is van oudsher een woonplaats geweest van de heren van Scherpenzeel. Het dateert uit de 13e eeuw en heeft als zodanig een rijke historie. In de tachtiger jaren is Huize Scherpenzeel in oude luister hersteld en doet nu dienst als gemeentehuis. Kasteel, koetshuis en park zijn de moeite van het bekijken zeker waard. 32. Eerste weg RA Ringbaan. 33. Eerste weg RA, Akkerwindelaan. 34. Op T-splitsing LA, Groeperlaan. 35. Bij voorrangsweg LA, Hopseweg Op rotonde RA ri Renswoude. 37. Tegenover Café-restaurant "De Dennen", RA, het dijkje op, Groeperkade. Café Restaurant "de Dennen" is een mooi rustpunt in de fietstocht. Op de Groeperkade u langs een volgend verdedigingswerk: Werk aan de Engelaar. 38. Bij eerste verharde weg, Oude Holleweg, RD, pad over dijkje vervolgen. Indien dit pad te modderig is kunt u op de Oude Holleweg even RA en verder op de eerste onverharde weg LA gaan, Dashorsterweg. 39. De volgende verharde weg LA, Groeperweg. 40. Eerste weg RA,Woudegge. 41. Einde weg en voor spoorlijn LA. 42. Bij T-splitsing RA, Biesbosserweg. 43. Na viaduct over spoorweg LA, Kooiweg. U fietst over de Emmikhuizerberg. 44. Na ongeveer 400 meter LA, fietspad op. Hoewel door jarenlange landbouw de hoogte van deze berg steeds iets minder is geworden, is de Emminkhuizerberg toch nog wel herkenbaar als een natuurlijke verhoging in het landschap, stammend uit de ijstijd. Het verhaal gaat dat in de middeleeuwen er een klooster boven op de berg heeft gestaan en dat de monniken die er woonden een bepaalde weg gebruikten om handel te gaan drijven met de boeren in de omgeving. Die weg heet nu nog steeds de Munnikenweg. Vreemd is wel dat er totaal geen overblijfselen op de Emminkhuizerberg gevonden zijn die dit verhaal bevestigen. 45. Einde fietspad LA over het spoor en fietspad volgen langs voormalige Batterij aan de Schalmdijk. Bij de spoorwegovergang rijdt u door de Linie van Jufferwijk. Een eindje verder ligt aan de rechterkant van het fietspad, het natuurmonument "Het Meeuwenkampje". Het is erg klein, maar zeer waardevol. Hier staan tal van zeldzame plantensoorten, zoals vetblad, Spaanse ruiter, klokjesgentiaan, diverse zeggensoorten, moeraskartelblad, kleine valeriaan en allerlei soorten orchideeën. Het terrein is hiermee van nationaal belang als genenreservoir (zaad- en sporenbank). Onlangs is het gebied nog Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6

6 uitgebreid, waarvoor men een weiland heeft afgegraven. Hierdoor kan het kwelwater beter de wortels van de planten bereiken. Bovendien is de schrale laag die aan de oppervlakte komt een geschikte bodem voor de verdere ontwikkeling van zeldzame planten. 46. Fietspad buigt na ongeveer 300 m naar rechts. Pad blijven volgen, zo komt u weer uit op het beginpunt van deze fietstocht. We hopen dat u een fijne wandeling heeft gehad en nodigen u uit om ook andere natuurpaden en fietstochten van IVN Veenendaal-Rhenen te verkennen. De werkgroep Natuurpaden van IVN Veenendaal-Rhenen heeft de volgende natuurpaden en fietsroutes beschikbaar: Natuurpad "Prattenburg" Fietsroute "Door bos en Binnenveld" Natuurpad "Elsterberg" Fietsroute "Fietsen langs forten" Natuurpad "Grebbeberg" Fietsroute "Veerpontroute" Natuurpad "De Holle Boom" Fietsroute "Grote graanmolens en Natuurpad "Egelmeer" groene grenzen. Natuurpad "Plantage Willem III" Zie hiervoor IVN (Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid) is een landelijke natuur- en milieuvereniging die werkt aan een duurzame samenleving. Ons idee is dat betrokkenheid bij de natuur, duurzaam handelen stimuleert. Daarom laten wij jong en oud de natuur van dichtbij beleven. IVN Veenendaal-Rhenen organiseert allerlei activiteiten voor jeugd en volwassenen zoals excursies, lezingen, cursussen en educatieve activiteiten voor schoolklassen. Bezoek voor een volledig overzicht onze website: Indien u nadere inlichtingen wilt, of zich wilt opgeven als lid kunt u mailen naar: secretariaat@ivnveenendaal-rhenen.nl. Fietsroute en beschrijving Fietsen langs forten mei /6