voorstellen Lizzy Boots Rosalie van Knippenberg Alieske Dam Inge Klinkenberg

Transcriptie

1 JUNI 2014 #1

2

3 Met plezier presenteren wij onze eerste nieuwsbrief over wetenschappelijk onderzoek op het gebied van mantelzorgondersteuning vanuit het Alzheimer Centrum Limburg en de Universiteit van Maastricht. Het doel van deze nieuwsbrief is om u te informeren over de huidige stand van zaken van onze lopende onderzoeken. Even voorstellen Lizzy Boots is sinds februari 2012 als onderzoeker werkzaam bij het Alzheimer Centrum Limburg. Zij heeft Geestelijke Gezondheidskunde gestudeerd aan de Universiteit Maastricht. Lizzy onderzoekt de effecten van de cursus Partner in Balans. Deze Rosalie van Knippenberg is sinds april 2012 als onderzoeker werkzaam bij het Alzheimer Centrum Limburg. Zij heeft neuro- en revalidatiepsychologie gestudeerd aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Rosalie coördineert het onderzoek Partner in Zicht. Partner Alieske Dam is sinds september 2013 als onderzoeker werkzaam bij het Alzheimer Centrum Limburg. Ze heeft aan de Universiteit Maastricht de bachelor Geestelijke Gezondheidskunde en de research master Psychopathologie afgerond. Alieske coör- Inge Klinkenberg is sinds mei 2013 als onderzoekersmedewerker in dienst bij het Alzheimer Centrum Limburg. Ze heeft neuropsychologie gestudeerd aan de Universiteit Maastricht en is daarna gepromoveerd op het gebied van medicatie en geheugen. Inge heeft Lizzy, Rosalie en Alieske bijge- cursus is bedoeld om partners van mensen met geheugenklachten te ondersteunen bij het behouden van een gezonde balans in het dagelijks leven om overbelasting in een later stadium te voorkomen. in Zicht maakt gebruikt van een elektronisch dagboekje om partners van mensen met dementie extra ondersteuning te bieden in het dagelijks leven. dineert het InLife-project, een vernieuwende methode om het sociale netwerk rondom mensen met dementie te ondersteunen en de zorg beter te organiseren. staan bij de uitvoering van bovenstaande onderzoeksprojecten. Vanaf 1 april 2014 zal ze aangesteld worden als post-doc onderzoeker op het INTERDEM/POSADEM project, waarbij de ontwikkeling van een internationaal onderwijsprogramma op het gebied van dementie centraal staat. 1

4 Onze onderzoeken Partner in balans Waarom dit onderzoek? De cursus Partner in Balans is voor partners van mensen met geheugenklachten. Als iemand geheugenklachten heeft, raakt dat niet alleen hem of haar, maar ook de partner. Door de geleidelijke toename van zorg bestaat er een risico op overbelasting voor deze partners. Het is daarom van groot belang dat partners al in een vroeg stadium leren om te gaan met de veranderingen in hun leven. Zo kunnen ze langer van het leven genieten samen met hun partner. Wat houdt de cursus in? De cursus is gericht op het behouden van een gezonde balans in het dagelijks leven; hoe kan een partner enerzijds toekomen aan eigen behoeften en anderzijds omgaan met veranderingen bij hun partner die steeds meer gaat vergeten? De cursus duurt 8 weken en bestaat uit een aantal thematische modules waarin men verdiepende informatie krijgt over het thema en leert te reflecteren op de persoonlijke situatie. Deelnemers leren op basis van deze reflectie persoonlijke doelen op te stellen, samen met een coach. De coach zal samen met de deelnemer bekijken waar de eigen behoeften liggen, het programma samenstellen en de deelnemer begeleiden in het doorlopen hiervan. Voorbeeld Een aantal deelnemers kregen snel discussies met hun partner, vaak door wederzijds onbegrip. Door de cursus hebben ze geleerd niet steeds hun partner te corrigeren, even een time-out te nemen wanneer de gemoederen oplopen, om maar één ding tegelijk te bespreken met hun partner en om te onthouden dat hun partner er niets aan kan doen. Door deze tips toe te passen in hun dagelijkse communicatie hadden ze meer rust en minder discussies. Voortgang en eerste resultaten Om de cursus zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de wensen en behoeften van partners van mensen met geheugenklachten hebben we een aantal groepsinterviews met deze partners gehouden om ze te vragen waar zij in de vroege fase van de ziekte vooral behoefte aan hebben of wat ze juist hebben gemist tijdens die periode. Ook hebben we de beste elementen uit reeds succesvolle programma s uit andere landen gehaald. De meest succesvolle cursussen waren toegepast op de individuele deelnemer en op zijn of haar persoonlijke situatie en bestonden uit informatie, filmpjes, voorbeelden, opdrachten en hulp van een coach. Uit de groepsinterviews kwam naar voren dat partners in de vroege fase vaak nog niet precies weten wat voor soort hulp ze zouden willen ontvangen, maar dat ze wel moeite hebben met veranderingen in rollen en relatie en met acceptatie. Ze gaven aan dat informatie, tips en voorbeelden die specifiek op hun eigen situatie van toepassing waren hun hadden kunnen helpen om het acceptatieproces te vergemakkelijken. Ook steun van familie en vrienden en tijd voor jezelf is ontzettend belangrijk om het als partner vol te houden. Al deze elementen hebben we gecombineerd tot de cursus Partner in Balans. Tien partners van mensen met geheugenklachten hebben in een voorstudie hun mening gegeven over hoe bruikbaar en gebruikersvriendelijk ze de cursus vonden. De cursus werd als zéér gebruikersvriendelijk en nuttig beoordeeld; vooral de persoonlijke coach, de vele voorbeelden 2

5 en de toepassing op de eigen situatie was nuttig. Wel gaven sommige deelnemers aan dat ze voor de modules niet altijd acht weken nodig hadden. Hier zullen we in de vervolgstudie rekening mee houden, zodat iedere deelnemer de cursus op zijn eigen tempo kan maken. Momenteel worden de verzamelde gegevens van de voorstudie nog nader onderzocht om te zien of we nog andere aanpassingen kunnen maken om de cursus Partner in Balans nog gebruikersvriendelijker te maken. Wij willen alle mensen die hebben deelgenomen aan de groepsinterviews en de voorstudie hartelijk bedanken voor hun bijdrage! Wist u dat? De groepsinterviews goed werden ontvangen door de deelnemende mantelzorgers. Naar aanleiding van groepsinterviews die gehouden zijn bij Proteion RCG in Roermond heeft men hier nu, in samenwerking met de Universiteit van Maastricht, partnergroepen opgestart. Tijdens de groepsinterviews hebben de deelnemende mantelzorgers ook tips voor elkaar opgeschreven. De meest genoemde tips zijn anoniem gebundeld in een waaier getiteld Partner in Balans: Tips van en voor partners van mensen met geheugenklachten. U krijgt de waaier toegestuurd wanneer u deelneemt of heeft deelgenomen aan het onderzoek. Bent u geïnteresseerd in de waaier maar heeft u geen interesse in deelname? Dan kunt u de waaier bestellen door een te sturen naar info@alzheimercentrumlimburg.nl en hierin uw naam en adres te vermelden. In verband met drukkosten bedraagt de prijs per waaier, inclusief verzending, 5 euro. Ervaring deelnemer Partner in Balans Ik heb deze cursus gevolgd om beter inzicht te krijgen in de materie waar je mee geconfronteerd wordt als er geheugenproblemen gediagnosticeerd worden bij je partner. De dagelijkse omgang vraagt toch een andere levensstijl en invulling van ons leven. De cursus leert je problemen anders te benaderen/ bekijken, de filmpjes lieten personen aan het woord die in dezelfde situatie zaten en problemen helder verwoordden. Het is de kunst als partner de dagelijkse gang van zaken in evenwicht en balans te krijgen met zo weinig mogelijke conflicten en eengoede kwaliteit van leven. Als partner is het fijn om contact te hebben met gelijken om te leren van andere personen en daardoor betere inzichten te krijgen in de problematiek. Ook worden zaken beschreven, tips gegeven waar je aan kunt terug denken als je in een bepaalde situatie verzeild en zo gemakkelijker tot een oplossing komt op dat moment. Ik vond de cursus een meerwaarde in ons leven en zal er zeker gebruik van maken in de toekomst. - Cursist, Partner in Balans - Bent u geïnteresseerd? Indien u meer wilt weten over Partner in Balans of indien u interesse heeft om de cursus te volgen kunt u een kijkje nemen op de website: of vrijblijvend contact opnemen met de onderzoeker: Lizzy Boots, telnr , l.boots@maastrichtuniversity.nl 3

6 Onze onderzoeken Partner in zicht Waarom dit onderzoek? Het programma Partner in Zicht biedt ondersteuning aan partners van mensen met dementie. Dementie heeft een grote impact op het leven van zowel de persoon met dementie als zijn partner. Naarmate het ziekteproces vordert, wordt iemand met dementie afhankelijker van zijn naasten. Partners nemen geleidelijk steeds meer zorg op zich. Zij krijgen hierbij te maken met moeilijke situaties en onzekerheid. Partner in Zicht is bedoeld om meer zicht te krijgen op het dagelijks leven en geeft houvast bij het omgaan met dementie. Wat houdt het programma in? Partner in Zicht maakt gebruik van een elektronisch dagboekje, de PsyMate, waarmee partners nauwkeurig kunnen bijhouden wat er in hun dagelijks leven gebeurt. Deelnemers dragen het dagboekje 8 weken bij zich. Op willekeurige tijdstippen wordt hen gevraagd om vragen te beantwoorden, gevoelens te omschrijven en aan te geven of men alleen of samen is. Samen met een coach wordt iedere twee weken naar deze dagelijkse patronen gekeken, waarbij deelnemers persoonlijke feedback krijgen. Op deze wijze krijgen partners inzicht in patronen van het dagelijks leven. Voorbeeld Een partner voelt zich belast op het moment dat de persoon met dementie onrustig is. Als dan blijkt dat er die dag weinig plezierige activiteiten zijn geweest, kun je besluiten om de activiteiten aan te passen. De kans is groot dat de persoon met dementie hierdoor minder onrustig is en de partner dus minder belast wordt. Zo krijgen partners meer controle over moeilijke situaties en daarmee over hun eigen leven. Voortgang en eerste resultaten Partner in Zicht is één van de eerste onderzoeken waarbij met behulp van een elektronisch dagboek gekeken wordt wat er zich in het dagelijks leven van de mantelzorger afspeelt. Omdat deze methode nog niet eerder is toegepast, hebben we allereerst een pilot studie uitgevoerd om te onderzoeken hoe de PsyMate het best kan worden ingezet bij deze doelgroep. Tijdens deze pilot studie hebben we 32 partners van mensen met dementie gevraagd om gedurende 6 achtereenvolgende dagen de PsyMate bij zich te dragen. Na afloop werden de ervaringen van de deelnemers met het gebruik van de PsyMate geëvalueerd. Over het algemeen beschouwden de deelnemers de PsyMate als een gebruiksvriendelijk en eenvoudig te bedienen apparaat. Ze gaven aan hun ervaringen goed weer te kunnen geven in de PsyMate vragenlijst. Ook bleek dat deelnemers het gebruik van de PsyMate over het algemeen niet als belastend ervoeren. Wel gaven sommige deelnemers aan dat het invullen van de PsyMate gedurende enkele achtereenvolgende weken wellicht een te grote belasting zou zijn. Deze bevinding zal worden meegenomen bij de verdere ontwikkeling van Partner in Zicht. Momenteel worden de verzamelde gegevens van de pilot studie nog nader onderzocht om relevante dagelijkse patronen in kaart te brengen. Aan de hand van deze resultaten zal Partner in Zicht verder worden vormgegeven. 4

7 De eerste resultaten van de pilot studie zijn veelbelovend en wijzen erop dat de PsyMate een geschikte methode is om meer zicht te krijgen op het dagelijks leven van partners van mensen met dementie. Wij willen alle mensen die hebben deelgenomen aan de pilot studie hartelijk bedanken voor hun bijdrage! Ervaring deelnemer Partner in Zicht - Rosalie samen met Wim - Reden voor mij om aan Partner in Zicht deel te nemen was om zo een steentje bij te kunnen dragen aan wetenschappelijk onderzoek gericht op de ondersteuning van partners van mensen met dementie. Ik kan het bijzonder waarderen dat er aandacht is voor partners van mensen met dementie, omdat hun rol vaak wordt onderschat. Pas als je zelf met de ziekte te maken krijgt, kom je erachter hoeveel impact dementie heeft op het dagelijkse leven. Met behulp van de PsyMate heb ik meer zicht gekregen op wat er zich in mijn eigen dagelijkse leven afspeelt. Het invullen van de PsyMate was in het begin even wennen, maar na een dag was ik er helemaal aan gewend. Ik denk dat de PsyMate een extra steuntje in de rug kan bieden aan partners van mensen met dementie. Ik hoop dat door mijn deelname aan dit onderzoek andere mensen in de toekomst kunnen worden geholpen. Ik vond het leuk om Rosalie, de onderzoeker van het project, persoonlijk te leren kennen. Zij was erg betrokken en leefde mee met onze situatie. Ik waardeer het enorm dat zij ook na afloop van het onderzoek nog interesse heeft getoond in het verdere verloop van de ziekte van mijn man, Wim. - Mia Cuppen Bent u geïnteresseerd? Indien u meer wilt weten over Partner in Zicht of indien u interesse heeft om het programma te volgen, neem dan vrijblijvend contact op met de onderzoeker: Rosalie van Knippenberg, telnr , r.vanknippenberg@maastrichtuniversity.nl 5

8 De gevolgen van dementie zijn niet alleen merkbaar voor de patiënt, maar ook voor het omringende sociale netwerk. De meerderheid van de mensen met dementie wordt thuis verzorgd door mantelzorgers. De zorg voor een naaste met dementie is een verantwoordelijkheid die 24 uur per dag aanwezig is en waar veel bij komt kijken. Het is dan belangrijk om de zorg goed te organiseren en af en toe ondersteuning te kunnen vragen uit uw sociale netwerk omdat u andere mensen nodig heeft bij de zorg. Wat is het doel van het onderzoek? Voortgang Onze onderzoeken InLife-project Waarom dit onderzoek? Het InLife-project richt zich op de ontwikkeling en evaluatie van een website met als doel om de sociale steun voor mensen met dementie en de betrokken mantelzorgers te vergroten. InLife biedt familieleden, vrienden en kennissen de mogelijkheid om dichter betrokken te zijn bij het dagelijks leven van de persoon met dementie en zijn mantelzorger. InLife verlaagt de drempel om hulp te vragen en om hulp te geven, onder andere door gebruik te maken van een zorgagenda waarop men zich kan inschrijven. Andere onderdelen van de website zijn modules waarmee informatie en ervaringen kunnen worden gedeeld met het sociale netwerk. Met dit online hulpmiddel willen wij de betrokkenheid tussen het sociale netwerk en de mantelzorger vergroten en de zorg rondom de dementie patiënt beter organiseren. Met het uiteindelijke doel om overbelasting en eenzaamheid van de mantelzorgers te voorkomen. In de ontwikkelfase wordt InLife in nauwe samenspraak met de doelgroep ontworpen en getest in een pilot studie. In de tweede fase wordt de online applicatie meer uitgebreid getest in een effectiviteitsstudie. Het onderzoek bevindt zich in de opstartfase. Wij hebben momenteel gesprekken met mantelzorgers om in kaart te brengen wat belemmerende en bevorderende factoren zijn bij het vragen om hulp uit het eigen sociale netwerk. Wij willen erachter komen hoe wij ondersteuning uit het sociale netwerk beter kunnen aansluiten bij de behoeftes van de mantelzorgers en hun naaste met dementie. Bent u geïnteresseerd? Wist u dat in 2013 acht op de tien 65- tot 75-jarigen aangaven wel eens gebruik te hebben gemaakt van het internet. Dit is ruim twee keer zoveel als in Een derde van de mensen boven de 65 jaar is inmiddels zelfs in het bezit van een tablet. Maakt u als mantelzorger gebruik van internet om de zorg en ondersteuning voor uw naaste te organiseren? Het Alzheimer Centrum Limburg doet onderzoek naar de wensen van gebruikers, via deze link kunt u meedoen aan een kort vragenlijstonderzoek: aw1uao57pau0jnn-rq/viewform De enquête bestaat uit 10 vragen en kost maximaal 10/15 minuten. Wilt u meer te weten komen over het onderzoek, neem dan vrijblijvend contact op met de onderzoeker: Alieske Dam, telnr. +31 (0) , alieske.dam@maastrichtuniversity.nl. 6

9 Aandacht voor de mantelzorger Steunpunt Mantelzorg Er is steeds meer aandacht voor mensen die getroffen worden door dementie, een ziekte die je hele leven letterlijk op zijn kop zet. De meeste aandacht gaat naar de patiënt en de ziekte en gelukkig is er steeds meer onderzoek naar de oorzaak en behandeling van alle vormen van dementie. Er zijn maar weinig aandoeningen die, net als dementie, zo n grote impact hebben op de mensen om de patiënt heen. Het leven van de mensen die direct bij de zorg betrokken zijn, meestal de partner en/of de kinderen, verandert enorm. Het is dan ook héél goed dat er ook onderzoek gedaan wordt naar de gevolgen van het zorgen voor een mens met dementie voor de mantelzorgers, zodat zorg niet alleen afgestemd wordt op de patiënt maar ook op zijn directe omgeving. Steunpunt Mantelzorg is er voor mantelzorgers. Door o.a. informatieve bijeenkomsten, cursussen, emotionele ondersteuning, hulp bij regeltaken, lotgenotencontact en inzetten van vrijwilligers ondersteunen we de mantelzorgers. Want als het met de mantelzorger goed gaat, is hij of zij ook in staat zo lang en zo goed mogelijk te zorgen voor de mens die door dementie getroffen is, want dat is toch wat de meeste mantelzorgers graag willen! Voor de diensten van Steunpunt Mantelzorg is geen indicatie of verwijzing nodig en de diensten zijn kosteloos. Zoals een mantelzorger het zelf zegt: Het is prettig als je kunt praten over alles waar je als mantelzorger tegen aan loopt, je vragen, je schuldgevoelens, je twijfels... zowel met de mantelzorgconsulent als met andere mantelzorgers in de contactgroep dementie. Door meer kennis over de ziekte via de cursus die ik volgde bij het steunpunt kan ik nu toch wat beter omgaan met het gedrag van mijn man, natuurlijk gaat het nog wel eens fout maar ik snap nu meer waardoor dat komt. Het is gewoon fijn om te weten dat ze er bij Steunpunt Mantelzorg voor MIJ zijn! Wilt u meer weten? Kijk dan eens op de website Als u zich inschrijft als mantelzorger wordt u op de hoogte gehouden van alle activiteiten van Steunpunt Mantelzorg. Telefonische informatie:

10 Mantelzorger aan het woord Je loopt op straat en maakt links en rechts met buren en bekenden een praatje. Maar de gesprekken gaan nergens over en je partner kan geen inhoud ergens aan geven. Je gaat langzaam wat verder in de hoop dat je partner meekomt. Je voelt je hulpeloos en bent bang dat er wat gezegd wordt dat vreemd en verwarrend overkomt en kijkt naar de gelaatsuitdrukking van de aangesprokene en bent blij als die normaal is en je partner doorloopt. Alzheimer Er is geen ziekbed, geen antibiotica, geen hoge koorts, geen arts aan het bed enz. enz. En toch is er iemand ziek, zeer ernstig ziek maar je ziet het niet als ziekte. Dit besef komt pas veel en veel later. Je zit gevangen in de ziekte van je partner. Je kunt nergens heen. Vluchten kan niet meer. Deze enge ziekte biedt weinig perspectief. En toch? Met wat aanpassingen in je eigen gedrag en leefwijze is het best mogelijk om nog een prettige tijd met elkaar door te brengen. Wanneer verdriet, woede, agressie, machteloosheid, je eenzaam en verlaten voelen enz. ergens ver weg in een afgelegen zijstraat van je brein geparkeerd kan worden en je in de nieuwe leefsituatie uitgaat van wat mogelijk is, ontstaat er een draagbare kwaliteit van het leven met je partner, zeker op het emotionele vlak. Als je bereid bent, zowel partner als jezelf, om een bepaalde vorm van acceptatie tot je toe te laten in je omgang met elkaar, vermijd je veel ergernis en irritatie. Alles waarbij er een beroep gedaan wordt op de intellectuele vermogens van je partner, al is het maar een eenvoudig bericht in de krant, is niet meer mogelijk. Bezoek aan theater, museum, een middag naar de stad samen, een tv programma bekijken enz., de ander kan het niet meer verwerken en het is slikken en inleveren. Maar bedenk wel dat die andere alles, maar dan ook alles inlevert. En toch? Door zo weinig mogelijk te reageren op de meestal negatieve opmerkingen, die helemaal niet zo bedoeld zijn, ontstaat er een bepaalde rust voor beiden waardoor de situatie beheersbaar, draaglijk en aangenamer wordt. Er is geen andere weg. Je vecht niet tegen je partner, maar met je eigen ik. De ochtenden zijn het moeilijkst. Het brein is leeg en hol, soms nog wel gevuld met restanten van een nare droom. Alles is weg. Je kunt nergens meer aan refereren. Je krijgt haast geen toegang tot de ander, accepteer maar en met wat creativiteit lukt het meestal om er toch een aantal normale momenten voor die dag van te maken. Door preventief te werk te gaan kun je vaak veel ellende voorkomen. Door bijv. kleine aanpassingen in interieur en tuin kunnen we nu en in de toekomst beter genieten van wat we samen nog hebben. Werk hier in alle stilte aan, denk steeds preventief, controleer en corrigeer en accepteer steeds in stilte. Deze opdracht geef ik telkens aan mezelf. Ik krijg er erg veel voor terug. In deze moeilijke situatie is liefde voor elkaar de allerbelangrijkste factor, maar een gezonde portie humor van beide kanten doet vaak meer dan alles anders. In deze moeilijke situatie is liefde voor elkaar de allerbelangrijkste factor, maar een gezonde portie humor van beide kanten doet vaak meer dan alles anders. 8

11 Terugblik Let s shake it for Dementia! Op 21 september 2013, Wereld Alzheimer Dag, organiseerden Lizzy en Rosalie een Zumba Fitness evenement op het Stationsplein in Roermond met als doel om het taboe rondom dementie in Limburg te doorbreken en geld in te zamelen voor meer onderzoek naar de ziekte van Alzheimer. Het was een geslaagde middag, waarbij zowel jong als oud al shakend in actie kwam voor dementie. In totaal werd bijna 3000,- opgehaald voor het Alzheimer Onderzoeksfonds. Tijdens een officieel momentje werd in het gemeentehuis van Roermond een cheque overhandigd door Marianne Smitsmans, wethouder Zorg & Welzijn. De reactie van de wethouder was veelbelovend: Samen gaan we van Roermond een dementievriendelijke gemeente maken! - Zumba dansen op het Stationsplein in Roermond - Team jonge onderzoekers van het ACL tijdens het Zumba Fitness Evenement - - Overhandiging van de cheque door wethouder Marianne Smitsmans - 9

12 Terugblik Venloop Memory Walk Seniorencafé Op donderdag 27 maart 2014 vond in Venlo het Venloop Memory Walk Seniorencafé plaats, waarin op een interactieve manier aandacht werd gevraagd voor dementie. Er waren verschillende stands met informatie over zorg en respijtzorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Daarnaast was er de mogelijkheid tot het volgen van een aantal workshops, waaronder de geheugentraining van Lizzy en Rosalie. Het was een geslaagde en inspirerende middag met een leuke opkomst! Debat Zorgen om Zorg voor dementie Op 7 april 2014 gingen ketenregisseur Ron Colaris van Hulp bij Dementie, ervaringsdeskundige Astrid Seuren, een vertegenwoordiger van Zorgkantoor AWBZ (VGZ), ziektekostenverzekeraar CZ en van Alzheimer Midden-Limburg in debat over de verwachte veranderingen in begeleiding, dagbesteding en behandelingen binnen het WMO-kader die mogelijk van invloed zijn op het leven van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het debat trok veel publiek en er kwam een flinke discussie op gang, waarbij de gemoederen hoog opliepen. Eén ding is duidelijk: er bestaat vanuit alle betrokken partijen nog veel onzekerheid over de aangekondigde bezuinigingen. 10

13 Verder in beeld gebracht Dementiedorp: In de Hogeweyk in Weesp is een dementiedorp gestart. Het is een woonomgeving waarin de dementerende het leven kan voortzetten zoals hij gewend was, ondersteunt door de zorg en service die bij hem past. Er is zelfs een supermarkt, theater, restaurant en nog veel meer waarin bewoners de vrijheid en veiligheid hebben om hun eigen voordeur uit te lopen en zelfstandig buiten te kunnen zijn in een gewone wijk. Kunst en Dementie: Tien musea verspreid over het land maken kunst toegankelijk voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Samen kunt u in een ontspannen en positieve sfeer de kunstwerken bekijken en hierover met elkaar in gesprek gaan. Het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Abbemuseum Eindhoven zijn de kartrekkers van dit initiatief. Moderne dementiezorg: Neem eens een kijkje op de website waar u onder andere informatieboeken en filmfragmenten kunt vinden over de laatste ontwikkelingen rondom de modernisering van de dementiezorg. Ter afsluiting Een mooi gedicht over dementie van de voormalig stadsdichter van Venlo, Herman Verweij. Voorgedragen tijdens het Seniorencafé op 27 maart jl. Open huis Vandaag mag u naar binnen. Als u de trap opgaat, wijst zich de weg vanzelf. Pal onder het dak bevindt zich de bovenkamer. Niet schrikken, het ligt wat door elkaar, ik krijg het niet meer opgeruimd. Alleen wat van heel vroeger, van mijn moeder was, is een keurig stapeltje. Ik dacht, u snapt me beter als u het met eigen ogen ziet. Zolang geen hapering of stilval is een deur een deur, is er begrip, worden bestellingen op tijd geleverd. Als dat niet meer vanzelfsprekend is, heeft reclameren geen zin. Dat stond in de koopakte, toen ik hier introk. Trouwens, fijn dat u er was, u met eigen ogen zag: die voelt zich niet meer thuis. Herman Verweij 11

14