Activiteitenplan Quatrebras

Transcriptie

1 Activiteitenplan Quatrebras Mitigerende en compenserende maatregelen in het kader van de ontheffing Flora- en Faunawet voor de bouw van de nieuwe woonwijk Quatrebras 2016

2

3 Activiteitenplan Quatrebras Mitigerende en compenserende maatregelen in het kader van de Flora- en Faunawet voor de bouw van de nieuwe woonwijk Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 2016 Projectleider Afdeling Opdrachtgever Financiering Foto s en afbeeldingen Projectnummer H. Griffioen Natuurlijke Zaken Gemeente Haarlemmermeer Gemeente Haarlemmermeer C. van den Tempel M-OA Natuurlijke Zaken De zakelijke dienstverlening van Landschap Noord-Holland Postbus AE Heiloo

4

5 Inhoudsopgave 1 Inleiding Omlegging A Quatrebras Natuurwetgeving Onderzoeksgebied en werkzaamheden Onderzoeksgebied Huidige situatie Toekomstige situatie Mitigatie- en compensatiegebied Huidige situatie Toekomstige situatie mitigatie- en compensatiegebied Alternatieven afweging Werkzaamheden Natuurwetgeving Natuurbeschermingswet Natuurnetwerk Nederland Flora- en Faunawet Vaatplanten Vleermuizen Broedvogels Vissen Kansenkaarten De kaarten Kansenkaart Kansenkaart Kansenkaart De keuze van maatregelen Overige maatregelen Mitigerende maatregelen Compenserende maatregelen Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 5

6 5 Activiteitenplan Samenvatting mitigerende en compenserende maatregelen Mitigatie Flora Vissen Vleermuizen Compensatie Vissen Vleermuizen Korte termijn effecten Lange termijn effecten Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 6

7 1 Inleiding 1.1 Omlegging A9 De gemeente Haarlemmermeer, Rijkswaterstaat en andere bestuurlijke partners zijn in 2005 overeengekomen om middels een grootschalige gebiedsontwikkeling de A9 ten zuiden van Badhoevedorp om te leggen. Het Tracébesluit (TB) voor de omlegging van de A9 is op 23 april 2012 vastgesteld en is onherroepelijk. Door de omlegging van de A9 wordt de leefbaarheid in Badhoevedorp verbeterd. De vrijkomende gebieden worden ontwikkeld tot woningen, bedrijven, kantoren, winkels en groen. Het tweede hoofddoel is een betere doorstroming van het verkeer op deze snelweg en een betere bereikbaarheid van Schiphol en de regio Amsterdam. De gronden die thans in gebruik zijn voor de A9 gaan onder andere gebruikt worden voor herontwikkeling ter financiering van de omlegging van de A9. Het ruimtelijk kader voor deze herontwikkeling is beschreven in het Masterplan Badhoevedorp dat op 12 juni 2008 door de raad is vastgesteld. Op 4 juli 2013 heeft de gemeenteraad van Haarlemmermeer het bestemmingsplan Badhoevedorp Lijnden-Oost vastgesteld. Eén van de ontwikkelingsgebieden in het Masterplan betreft de realisatie van de groene woonwijk Quatrebras. 1.2 Quatrebras In het gebied Quatrebras gaat de gemeente Haarlemmermeer woningen ontwikkelen. In het bestemmingsplan heeft een deel van Quatrebras een directe bestemming gekregen. Hierin zijn maximaal 95 woningen ten zuiden van de A9 en maximaal 160 woningen ten noorden van de A9 opgenomen. Met nieuwe grondgebonden woningen speelt de gemeente ook in op de vraag naar vrijstaande en twee-onder-één-kap woningen. Met deze ontwikkeling wordt voldaan aan een woonbehoefte die al jaren aanwezig is en dit biedt tevens doorgroei mogelijkheden in het middensegment. In heel Quatrebras worden uiteindelijk worden 550 woningen gerealiseerd. De 160 woningen ten noorden van de A9 komen op de locatie van het huidige Wandelbos. 1.3 Natuurwetgeving In het kader van de ontwikkeling van Quatrebras is door Grontmij in 2015 een verkennend natuuronderzoek uitgevoerd en vervolgens een aanvullend veldonderzoek naar flora en fauna. Uit het natuuronderzoek komt naar voren dat het Wandelbos, waarin een deel van de woningbouw is gepland, een essentieel foerageergebied voor vleermuizen vormt. Ook zijn hier zes verblijfplaatsen van de ruige dwergvleermuis aanwezig. Tevens is het aannemelijk dat de kleine modderkruiper in het gebied voor komt. Voor de herontwikkeling van het gebied is een ontheffing op grond van de Flora- en Faunawet noodzakelijk, die alleen verleend wordt wanneer het verlies aan vleermuisfuncties (gedurende en na de uitvoering van de gebiedsontwikkeling) voldoende gecompenseerd wordt. Dit activiteitenplan geeft een overzicht van het proces naar de mitigerende en compenserende maatregelen en de uiteindelijk te nemen maatregelen. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 7

8 2 Onderzoeksgebied en werkzaamheden In dit hoofdstuk wordt onderscheid gemaakt tussen het onderzoeksgebied en het mitigatie- en compensatiegebied, zie afbeelding 2.1. Het onderzoeksgebied is het gebied waar het Wandelbos wordt omgevormd naar een deel van de woonwijk Quatrebras en een deel van het groene lint. Het mitigatie- en compensatiegebied is een groot deel van Badhoevedorp. Dit omdat voor voldoende goede mitigerende en compenserende maatregelen een groter gebied dan alleen het onderzoeksgebied moet worden benut. 2.1 Onderzoeksgebied Huidige situatie Het onderzoeksgebied bestaat uit het westelijkdeel van het huidige Wandelbos (coördinaten X= Y=48420). Het Wandelbos ligt aan de westzijde van het dorp en heeft momenteel een oppervlakte van 8,53 ha. Als wijkpark biedt het Wandelbos ruimte voor kijk- en gebruiksgroen, spelmogelijkheden voor alle leeftijden, zitplekken, wandelroutes, visplek, en hondenuitlaatplek. Tevens zijn er speciale voorzieningen in het bos, zoals de kinderboerderij. Veel voorkomende boomsoorten in het Wandelbos zijn eik en populier, linde, kastanje, veldesdoorn en iep. De grote waterpartij bestaat uit twee grote vijvers die met elkaar verbonden zijn. Dit is een opvallend element in het park. De waterkwaliteit van de wateren in het Wandelbos is niet optimaal. De west- en zuidzijde van het Wandelbos is het feitelijke onderzoeksgebied van dit Activiteitenplan. Dit deel zal verwijderd worden en worden ontwikkeld tot woonwijk (westzijde) en een deel wordt omgevormd tot het Groene Lint (zuidzijde). Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 8

9 Afbeelding 2.1 Topografische kaart van het onderzoeksgebied en mitigatie- en compensatiegebied Toekomstige situatie In de toekomst zal een deel van het onderzoeksgebied worden omgezet naar woonwijk. Daarnaast wordt het nieuwe Groene Lint ontwikkeld. Dit is een groen zone deels in het onderzoeksgebied, op de huidige locatie van de A9. Er komt een grote nieuwe doorlopende waterpartij met natuurvriendelijke oevers. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 9

10 Figuur 2.2 Toekomstbeeld van Quatrebras. 2.2 Mitigatie- en compensatiegebied Huidige situatie Wij hebben in een groter gebied dan het onderzoeksgebied gekeken naar de mogelijkheden van voldoende mitigerende en compenserende maatregelen. Het mitigatie- en compensatiegebied betreft een groot deel van Badhoevedorp. Het gebied bestaat uit verschillende woonwijken: het Centrum en de Vogelwijk, dit zijn de oudste delen van Badhoevedorp. Samen met het groengebied de Groene Zoom (tussen de Roerdompstraat en de Rijstvogelstraat) vormt dit de oostgrens van het onderzoeksgebied. In de Groene Zoom vormt het Vierbuizenmeertje een grote waterpartij. Aan de noordkant van het mitigatie- en compensatiegebied ligt de Plantenbuurt en aan de zuidkant de Prinsenbuurt. Beide wijken zijn eind vorige eeuw gebouwd. De westgrens ligt ter hoogte van de Amsterdamse Baan. Binnen het mitigatie- en compensatiegebied liggen verschillende sportvelden. Zij worden omgeven door bosschages en bomenrijen. Door het gebied lopen enkele oude laanbeplantingen (voornamelijk Platanen), zoals langs de Burgemeester Amersfoortlaan en de Sloterweg. Daarnaast is ook de Keizersweg een opvallende groene lijn in het mitigatie- en compensatiegebied inclusief de watergang met daar langs (knot)wilgen. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 10

11 Uit gebiedsdekkend onderzoek naar vleermuizen in Badhoevedorp uit 2010 blijkt dat er één kolonie gewone dwergvleermuizen in Badhoevedorp aanwezig is. Deze zit aan de Keizersweg / Christiaan Huygensstraat en bestaat uit ongeveer 50 gewone dwergvleermuizen. Afbeelding 2.3 Huidige groenstructuur Toekomstige situatie mitigatie- en compensatiegebied Met het verplaatsen van het trace van de A9 zal de leefbaarheid van Badhoevedorp sterk verbeteren. De donkere viaducten, de geluidsschermen, de hoger gelegen weg en de geluidsoverlast verdwijnen. Beide delen van het dorp worden weer met elkaar verbonden tot één dorp. De nieuwe hoofdstructuur bestaat uit noord-zuid gerichte lanen tussen de Ringvaart en de Schipholweg met de ecologische zone (Groene AS) en het recreatie- en sportgebied aan de zuidzijde van het dorp. Op en langs het oude tracé van de A9 komen nieuwe woongebieden met veel openbaar groen. Vanaf de Schipholweg leiden diverse bomenlanen naar het dorp. Het nieuwe Wandelbos en het Groene Lint liggen niet meer geïsoleerd, maar centraal in het dorp. Het Groene Lint verbindt de parken, plantsoenen en woonbuurten met elkaar. Niet alleen binnen het dorp zijn mooie fiets- en wandelroutes, er zijn ook routes naar de (groen)gebieden buiten het dorp. Door de aanleg van ecologische de groene zone langs de Spaarnwoudertocht, de Groene As, en rondom het knooppunt Badhoevedorp komen er verschillende groene verbindingszones in Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 11

12 Badhoevedorp. Het Groene Lint en de Groene As worden onder andere verbonden door een nieuwe verbindingszone op het huidige Bertelli terrein. Per saldo neemt het groen, in oppervlak en kwaliteit, toe in de nieuwe situatie. Afbeelding 2.4 Toekomstige groenstructuur. Afbeelding 2.5 Kaart van de toekomstige Groene As als ecologische verbinding Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 12

13 2.3 Alternatieven afweging Op 4 juli 2013 is de ontwikkeling van de woonwijk Quatrebras en van het Groene Lint vastgelegd in het Bestemmingsplan Badhoevedorp Lijnden-Oost. Er is voor de bouw van de woonwijk geen ander alternatief. 2.4 Werkzaamheden In grote lijnen bestaan de werkzaamheden uit het dempen van de westelijke helft van de waterpartij en het kappen van de bomen om de gronden bouwrijp te maken voor de woningbouw. Daarnaast wordt op verschillende locaties grondverzet uitgevoerd voor het aanleggen van de nieuwe groengebieden. De werkzaamheden voor de aanleg van de woonwijk zijn voor dit rapport verdeeld in vijf fases. Tijdens elke fase vinden één of meerdere ingrepen plaats. De verdeling is zo gekozen om de mitigerende en compenserende maatregelen voor vleermuizen op de juiste tijdstippen te kunnen nemen. De mitigatie voor de modderkruiper kan onafhankelijk van de periode plaatsvinden. Tabel 2.1 Geplande werkzaamheden door de tijd. Activiteit Gepland voor Bouw clubhuis 2017 Werkzaamheden Groene Lint Kap bomen voor aanleg watergang Okt 2016 Okt 2016 Bouwrijp maken gronden Quatrebras Kap bomen Wandelbos west jan- juni 2017 jan mrt 2017 Verplaatsen water naar Groene Lint juni- dec 2017 Aanleg groengebieden Groene As vanaf 2018 Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 13

14 3 Natuurwetgeving De onderstaande conclusies zijn overgenomen uit Verkennend natuuronderzoek Wandelbos Badhoevedorp van de Grontmij uit 2015 en het Natuuronderzoek Wandelbos Badhoevedorp uit 2015 van de Grontmij (Van der Veen, februari 2015; Van der Veen, december 2015). Alleen bij het kopje vleermuizen zijn meerdere rapporten gebruikt. 3.1 Natuurbeschermingswet Door uitvoering van de voorgenomen maatregelen (aanleg woongebied) gaat geen oppervlakte aan Natura 2000-gebied of Beschermd Natuurmonument verloren. Gelet op de ruime afstanden (meer dan 8 kilometer) van het onderzoeksgebied tot de Natura 2000-gebieden en Beschermde Natuurmonumenten (meer dan 2 kilometer) zijn effecten in het kader van de externe werking door verstoring (maximaal enkele honderden meters) en stikstof vanuit het onderzoeksgebied uit te sluiten. In de Milieu Effect Rapportage Badhoevedorp-Lijnden Oost wordt geconstateerd dat de luchtkwaliteit in Badhoevedorp de komende jaren aanmerkelijk verbetert. Dit is het gevolg van het schoner worden van auto s en door het dalen van achtergrondconcentraties, ondanks een voorspelde verkeerstoename. Door de wegomlegging van de A9 (Referentiesituatie 2) zal langs het bestaande tracé nog een verdere daling van de concentraties optreden. Deze winst wordt door de Voorgenomen Activiteit gedeeltelijk teniet gedaan; door toename van het verkeer, maar ook door de aanleg van nieuwe ontsluitingswegen en de bouw van nieuwe woningen in het invloedsgebebied van wegen. 3.2 Natuurnetwerk Nederland De voorgenomen ontwikkelingen vinden plaats buiten de groene contouren van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Ook is het Wandelbos niet aangewezen als verbindingszone. Externe werking op natuurwaarden buiten de NNN hoeft niet getoetst te worden. Nadere toetsing is daarom niet noodzakelijk. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 14

15 Figuur 3.1 Het onderzoeksgebied ten opzichte van het Natuurnetwerk Nederland 3.3 Flora- en Faunawet Op basis van verschillende veldonderzoeken van de Grontmij (Van der Veen, februari 2015; Van der Veen, december 2015) kunnen de volgende conclusies worden getrokken over de beschermde soorten in het onderzoeksgebied Vaatplanten In 2015 is het Wandelbos op twee dagen onderzocht op het voorkomen van beschermde planten (Van der Veen, december 2015). Op verschillende locaties is daslook aangetroffen. Daslook is beschermd volgens tabel 2 van de Flora- en Faunawet. Echter Badhoevedorp ligt ver buiten het verspreidingsgebied van deze soort. De daslook betreft een aangeplante soort en is daarmee geen beschermde plant in het Wandelbos Vleermuizen Tijdens gemeentedekkend onderzoek naar vleermuizen in Badhoevedorp in 2010 (Greve en Schut, 2011) is een kolonie gewone dwergvleermuizen aangetroffen die verblijfplaatsen heeft in de Adelaarsstraat, Christiaan Huygenslaan en de Keizersweg. Het betreft een kolonie van ongeveer 50 exemplaren. In ditzelfde onderzoek is in de Eksterstraat / Volstraat een kleine kolonie laatvliegers gevonden. In het Wandelbos is volgens het vleermuisprotocol 2013 onderzoek uitgevoerd naar het voorkomen van vleermuizen (Van der Veen, december 2015). Er zijn vier soorten vleermuizen aanwezig. De gewone en ruige dwergvleermuis, de laatvlieger en de rosse vleermuis. Voor de laatste twee heeft het Wandelbos geen belangrijke functie. Voor de gewone dwergvleermuis is het Wandelbos Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 15

16 belangrijk foerageergebied. Er zijn 47 gewone dwergvleermuizen foeragerend aangetroffen. Dit houdt in dat vrijwel de hele kolonie van de Keizersweg / Christiaan Huygensstraat hier foerageert (Greve en Schut, 2011). De vliegroute van de gewone dwergvleermuis gaat door de Keizersweg; verwacht wordt dat zij over de watergang vliegen. Daarnaast zijn er zes paarverblijfplaatsen van de ruige dwergvleermuis in het bos aangetroffen. Figuur 3.2. De aangetroffen vleermuizen in het onderzoeksgebied (Bron; Van der Veen, 2015) Broedvogels Een roofvogelonderzoek is conform (R)-BMP telling van SOVON methode uitgevoerd (Van der Veen, december 2015). In het onderzoeksgebied zijn geen jaarrond beschermde nesten aanwezig. De reigernesten (categorie 5) zijn buiten het broedseizoen niet beschermd en het is toegestaan om voorafgaand aan het broedseizoen potentiële nestplaatsen ongeschikt te maken om daarmee broedgevallen te voorkomen. Een van de eilanden zal blijven bestaan, en in de omgeving blijft een groot deel parkbos bestaan. Er blijft dus voldoende potentieel broedgebied bestaan voor de reigers. Er zal dus geen negatief effect zijn op de reigerkolonie en een ontheffing hoeft niet te worden aangevraagd Vissen Het water van het Wandelbos biedt hoogst waarschijnlijk leefgebied aan de kleine modderkruiper. De kleine modderkruiper is beschermd vogels tabel 2 van de Flora- en Faunawet. Indien wordt gewerkt volgens een gedragscode hoeft geen ontheffing te worden aangevraagd van de Flora- en Faunawet. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 16

17 4 Kansenkaarten 4.1 De kaarten Om de mitigerende en compenserende maatregelen op de juiste locatie en momenten te nemen zijn kansenkaarten opgesteld. Er zijn drie kansenkaarten gemaakt waarbij op kansenkaart 1 de minimale noodzakelijke mitigerende maatregelen zijn opgenomen en op kansenkaart 3 de maximale (meest ambitieuze) maatregelen die in het mitigatie- en compensatiegebied genomen kunnen worden voor vleermuizen. De kansenkaarten zijn opgesteld in opdracht van de gemeente Haarlemmermeer. Zij willen duidelijk hebben wat de minimale maatregelen zijn die zij moeten uitvoeren, maar zij willen graag meer doen dan het minimale. Daarom zijn in kansenkaart 2 extra maatregelen opgenomen in de directe omgeving van het Wandelbos. Het gaat hierbij vooral om het geschikt maken van nieuwe routes die voor de vleermuizen in de toekomst van belang kunnen gaan worden om de nieuwe foerageergebieden te bereiken. Kansenkaart 3 geeft extra maatregelen op een groter oppervlak in Badhoevedorp en geeft aan op welke wijze verder weg gelegen (nieuwe) foerageergebieden bereikt kunnen worden en de foerageergebieden verbeterd kunnen worden Kansenkaart 1 Figuur 4.1 Kansenkaart 1 Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 17

18 Door de demping van het westelijk deel van de waterpartij in het Wandelbos en de bouw van de woonwijk op deze locatie gaat belangrijk foerageergebied van de gewone dwergvleermuis verloren. Tevens gaan door de bomenkap die hier voor nodig is zes verblijfplaatsen van de ruige dwergvleermuis verloren. Om het foerageergebied te compenseren wordt een nieuwe watergang gegraven. Deze watergang wordt al eind begin 2017 gegraven, voordat de huidige waterpartij gedempt is. De nieuwe watergang (Groene Lint) sluit aan op de behouden waterpartij. Het water van de huidige waterpartij komt dus direct terecht in de nieuwe watergang. Deze nieuwe watergang krijgt natuurvriendelijke oevers. Natuurvriendelijk oevers bieden meer leefgebied aan insecten dan de huidige steile oevers. Door deze maatregelen is het foerageergebied voor vleermuizen al gecompenseerd ruim voordat de huidige waterpartij is omgevormd naar woonwijk. Tevens wordt het graven van de natte verbindingszone Lijndenhof vervroegd. Hierdoor ontstaat er op korte termijn extra foerageergebied voor vleermuizen. In eerste instantie staat de Lijndenhof niet door groene elementen of watergangen in verbinding met het Wandelbos en zal het vooral door rosse vleermuizen gebruikt worden. Deze soort is niet gebonden aan lijnvormige elementen voor hun vliegroutes en zal het daarom eerder ontdekken dan andere soorten. Overige vleermuizen komen misschien bij toeval bij het gebied en kunnen zo al wennen aan de nieuwe situatie. Op termijn wordt het door het Groene lint verbonden met het Wandelbos en vormt het een onderdeel van een groter foerageergebied voor alle soorten vleermuizen. Voor het verlies van de zes verblijfplaatsen zijn in mei 2016 binnen een straal van 250 meter 24 vleermuiskasten opgehangen. Daarnaast zijn er nog zes kasten in de omgeving van het wandelbos opgehangen. Deze kasten zijn verdeeld over drie modellen. Door verschillende modellen aan te bieden kunnen de vleermuizen kiezen wat voor hen het beste microklimaat oplevert. Er zijn platte houten kasten, bolle houtbetonnen kasten en houten kasten met twee lagen opgehangen. Van alle kasten zijn praktijkvoorbeelden dat ze worden gebruikt door ruige dwergvleermuizen Kansenkaart 2 Op deze kaart zijn de minimale maatregelen van kansenkaart 1 weergegeven. Daarnaast staan er verschillende extra maatregelen aangegeven. Het gaat hierbij vooral om het bereikbaar maken van het nieuwe foerageergebied door de volgende maatregelen te treffen: bomen in de laanbeplanting toe te voegen zodat de structuur van de laan dichter wordt en/of de straatverlichting aanpassen naar minder of anders gekleurd licht (groen of amber kleurig). Hierdoor kan een bestaande route verbeterd worden en een tweetal nieuw aan te leggen routes worden aangelegd. Zo is de Kamerlingh Onneslaan nu waarschijnlijk geen vliegroute, maar in de nieuwe situatie kan dit een belangrijke vliegroute worden richting de nieuwe foerageergebieden van het Groene Lint. Daarom is het verbeteren van deze route een nuttige stap om de vleermuizen in de toekomst goed naar de nieuwe foerageergebieden te begeleiden. Ook de route door de nieuwe aan te leggen Amsterdamse Laan Zuid kan in de toekomst een belangrijke route worden. Daarnaast zal de toekomstige Groene As goed foerageergebied gaan vormen voor vleermuizen. Om de vleermuizen hier heen te begeleiden kan een nieuwe vliegroute door de nieuwe woonwijk gebruikt gaan worden. Dit is deels op de huidige locatie van de A9 en het ANWB bos. Het deel in de huidige bebouwing van de Prins Mauritslaan en de Prins Florislaan is al erg groen en kan dus als vliegroute dienen. De nieuwe ingetekende nieuwe vliegroute sluit hier op aan. Door het verbinden van Lijndenhof aan het Groene lint zal de vliegroute naar Lijndenhof zich ontwikkelen. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 18

19 Tot slot is op deze kaart een extra gebied voor het aanbrengen van nieuwe verblijfplaatsen aangegeven. Hier worden in de eerste fase enkele nieuwe gebouwen gerealiseerd. Hier kunnen kasten aan worden opgehangen of ingebouwd. Figuur 4.2 Kansenkaart 2 Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 19

20 4.1.3 Kansenkaart 3 Figuur 4.3 kansenkaart 3 Op deze kaart zijn nog enkele nieuwe maatregelen opgenomen. Een deel hiervan is geclusterd rondom de Keizersweg en Havikstraat. De vliegroute door de Keizersweg kan worden verbeterd door het aanbrengen van natuurvriendelijke oevers langs de watergang. Hierdoor worden meer insecten aangetrokken en dus zal op de vliegroute meer voedsel voor de vleermuizen beschikbaar komen. Dit geldt ook voor de watergangen ten noorden van het Anemoonpad. Verder kunnen er aan de bomen langs de Keizersweg kasten worden opgehangen voor het aanbieden van nieuwe verblijfplaatsen. Of de Havikstraat nu als vliegroute dient, is niet duidelijk. Het gebied van de Groene zoom met, net als in het Wandelbos, een kinderboerderij en een waterpartij (het Vierbuizenmeertje) lijkt ook goed foerageergebied voor vleermuizen. De vleermuizen van de Keizersweg zouden via de Havikstraat of via de Sloterweg naar dit gebied kunnen vliegen. Alleen het eerste deel van de Havikstraat is door de openheid minder aantrekkelijk voor vleermuizen dan de route langs de Keizersweg. Het verbeteren van deze vliegroute kan daarom positief zijn voor de gewone dwergvleermuiskolonie aan de Keizersweg. Het kan ook dat de dwergvleermuizen de Sloterweg en de Brink gebruiken als vliegroute naar het foerageergebied de Groene zoom. Hier is de kruising tussen de Sloterweg en de Burgemeester Amsterfoortlaan erg verlicht en open. Ook hier kunnen daarom aanpassingen ten behoeve van vleermuizen worden aangebracht als minder licht of een andere lichtkleur. Tot slot kan de verlichting aan het Anemoonpad worden aangepast op vleermuizen door de kleur of het model van de lamp aan te passen. Hierdoor zal een mogelijke vliegroute richting de toekomstige Amsterdamse Laan aantrekkelijker worden voor vleermuizen. Ook in de nieuw aan te leggen straten kan direct rekening gehouden worden met vleermuizen door aangepaste verlichting of het aanplanten van grote bomen. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 20

21 Figuur 4.4. Mogelijkheden voor een ander lichtvorm die minder hinderlijk is voor vleermuizen Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 21

22 4.2 De keuze van maatregelen De gemeente heeft gekozen om naast de verplichtingen van Kansenkaart 1 ook extra maatregelen te nemen voor vleermuizen. De gemeente wil graag zo veel mogelijk doen om de vleermuispopulatie in het gebied te behouden en stimuleren. Extra maatregelen van kansenkaart 2 Het plaatsen van 16 extra vleermuiskasten in de directe omgeving van het Wandelbos. Langs de nieuw aan te leggen Amsterdamse laan worden bomen van ten minste drie meter hoog gepland, met een maximale ruimte tussen de kronen van 4 meter. Het behouden van een rij bomen op het huidige ANWB Terrein die als vliegroute kan gaan dienen voor de vleermuizen. Extra maatregelen van Kansenkaart 3 Het plaatsen van extra vleermuiskasten langs de Keizersweg. 4.3 Overige maatregelen De kansenkaarten zijn gebaseerd op compenserende maatregelen die de gemeente kan nemen zonder afhankelijk te zijn van overige partijen. Daarnaast is, gedurende de overleggen, naar voren gekomen welke mitigerende maatregelen genomen moeten worden om de vleermuizen zo min mogelijk te verstoren. Deze maatregelen zijn niet opgenomen in de kansenkaarten maar worden wel toegepast. Hieronder worden ze beschreven Mitigerende maatregelen In het oorspronkelijke plan zou de rijbaan voor het grondwerk van het Groene Lint door de bomen met verblijfplaatsen komen. Om de bomen met verblijfplaatsen langer te behouden en de vleermuizen langer de tijd te geven de nieuwe kasten te vinden is de aanrijroute omgelegd. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 22

23 Figuur 4.5 Mitigatie door de aanrijroute voor de graafwerkzaamheden van het Groene Lint te verplaatsen De kap van de bomen met verblijfplaatsen gebeurt buiten de kritische paarperiode tussen half juli- half augustus. De bomen worden vooraf gecontroleerd door een ecoloog. De bomen aan de noordwestkant van de oostelijke plas van het Wandelbos blijven (zo lang mogelijk) behouden. Hierdoor wordt de vliegroute het Wandelbos zo lang mogelijk in stand gehouden. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 23

24 Figuur 4.6 Mitigatie van te behouden bomen Compenserende maatregelen In het nieuwe clubhuis worden vleermuiskasten ingebouwd of opgehangen. De ontwikkelaar heeft aangegeven ruimte aan vleermuizen te willen geven in de nieuwbouw. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 24

25 5 Activiteitenplan De aanleg van de nieuwe woonwijk zal in zes jaar plaats vinden. Hierdoor zijn er verschillende fases te onderscheiden. Van belang zijn vooral de eerste twee jaren. In die periode vindt de aantasting plaats van de gebieden met de beschermde soorten aangetast. Vanaf de start van de uitvoering wordt direct begonnen met de aanleg van nieuwe natuurgebieden van het Groene Lint en de Groene As. In de uiteindelijke situatie zal het onderzoeksgebied omringd zijn door veel meer groen dan in de huidige situatie. Voor de werkzaamheden en de geplande fases zoals weergegeven in tabel 2.1 zijn verschillende aanpassingen in tijd en methode opgenomen. Tabel 5.1 geeft de nieuwe tabel weer met de aanpassing op de oorspronkelijke situatie. In overleg met de gemeente hebben we gestreefd de aanleg van nieuwe groengebieden en de plaatsing van verblijfsplaatsen naar voren te halen zodat de compensatie gereed is voordat de aantasting plaatsvindt en mitigatie op het juiste moment kan worden toegepast Tabel 5.1. Mitigerende maatregelen voor vleermuizen Activiteit Opmerking Tijdstip uitvoering Plaatsen 40 vleermuiskasten 16 meer dan nodig mei-16 Bouw clubhuis met vleermuiskasten okt-17 Aanleg mitigerende route voor Zodat paarplaatsen Sept-dec 2016 werkzaamheden Groene Lint behouden blijven Graven watergang Nieuw Bertelli Eerder dan gepland Gefaseerd 2017/2018 Aanleg Gijzenbergterrein Eerder dan gepland Gefaseerd 2017/2018 Aanleg Groene As (Spaarndammertocht) Eerder dan gepland Gefaseerd 2017/2018 Kap bomen met paarverblijven ruige Kap buiten kritische juli-augustus 2017 dwergvleermuis periode paarseizoen Dempen wandelbos west Buiten kritische periode sept -dec 2017 kleine modderkruiper Bouwrijp maken gronden Quatrebras sept -dec 2017 Kap bomen noordwestkant Wandelbos Blijven (zo lang mogelijk) Behoud behouden Behoud bomenrij ANWB terrein Behoud mogelijk nieuwe vliegroute Behoud In deze fase wordt het nieuwe clubhuis van de korfbal aangelegd en wordt gestart met de werkzaamheden voor de nieuwe watergang van het Groene Lint. Op vissen zijn geen effecten te verwachten door de geplande werkzaamheden. Voor de aanleg van het groene lint worden wel bomen gekapt maar niet de verblijfplaatsen of de bomen direct om de verblijfplaatsen. Er zijn dus geen effecten op de verblijfplaatsen van de ruige dwergvleermuizen in deze fase. Ook het foerageergebied blijft behouden. Wel wordt er al gestart met de compenserende maatregelen. Er zijn inmiddels 24 vleermuiskasten opgehangen binnen de zone van 200 tot maximaal 250 meter van de huidige verblijfplaatsen. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 25

26 Daarnaast zijn nog zes kasten opgehangen langs de vliegroute en in het bestaande foerageergebied. In het nieuwe clubhuis worden tevens kasten ingebouwd. Figuur 5.1. Opgehangen vleermuiskasten in mei 2016 ter compensatie van de te verliezen verblijfplaatsen van de ruige dwergvleermuis. Bomenkap en broedvogels Voor de aanleg van het Groene Lint zullen bomen worden gekapt. Die kap vindt plaats buiten het broedseizoen van vogels, namelijk tussen oktober december Als de watergang van het Groene Lint klaar is zal in het tweede kwartaal van 2017 de huidige plas gedempt worden. Hierdoor is er in deze fase mogelijk negatief effect op vissen, vleermuizen en vogels. De volgende maatregelen worden genomen. Vissen Er wordt gewerkt volgens de gedragscode Ruimtelijke ontwikkeling van Stadswerk: Het dempen van de watergangen wordt uitgevoerd in de richting van de waterpartij die gehandhaafd blijft, zodanig dat vissen en amfibieën daar naar toe kunnen uitwijken. Voor de kleine modderkruiper wordt de waterstand verlaagd tot circa 15 centimeter bijvoorbeeld middels het aanbrengen van dammetjes in het water. Eventueel wordt er gewerkt met een laagte (put) in (het te dempen deel van) de watergang waarin de vissen zich kunnen concentreren, wat het wegvangen Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 26

27 vergemakkelijkt. De aanwezige vissen en amfibieën maar ook waardplanten en waarddieren (o.a. grote zoetwatermossels) worden door een deskundige gevangen en verplaatst naar een geschikt water in de nabije omgeving. De watergang wordt zo snel mogelijk na het wegvangen gedempt. Er wordt gewerkt buiten de kritische periode van de kleine modderkruiper; in september- december Vleermuizen Foerageergebied Het foerageergebied van vleermuizen zal toenemen. Er wordt een nieuwe watergang gegraven met natuurvriendelijke oevers die meer insecten zullen trekken dan de steile overs in de huidige situatie. Als deze klaar is, wordt de westelijke plas in het Wandelbos gedempt. Het oppervlakte aan natuurvriendelijke oever is hoger dan in de huidige situatie. Hierdoor zullen de insecten toenemen en is er dus meer voedsel voor vleermuizen. Er wordt gestart met het graven van het nieuwe natuurgebieden van de Groen As inclusief Lijndenhof en het Gijzenbergterrein. Verblijfplaatsen Half juli- half augustus 2017 worden de verblijfplaatsen van ruige dwergvleermuizen gekapt in de. Dit is voor het paarseizoen van deze soort ruige dwergvleermuis. De meeste ruige dwergvleermuizen zijn voor half augustus niet in ons land, maar in Oost Europa. De kasten hangen dan al een jaar. Er is een grote kans dat de ruige dwergvleermuizen zegemakkelijk weten te vinden. Broedvogels De kap van de bomen vindt plaats in half juli half augustus Dit is na het broedseizoen van vogels. Flora Een deel van de daslook wordt verplaatst naar de oostzijde van het Wandelbos In 2018 start de bouw van de woonwijk Quatrebras. Vleermuizen Foerageergebied Het foerageergebied van de vleermuizen als de dieren uit de winterslaap komen is gelijk of beter als in de huidige situatie. De nieuwe watergang met natuurvriendelijke oevers van het Groene Lint is al een seizoen klaar en dus volledig begroeid. Door de natuurvriendelijke oevers, die in de huidige situatie ontbreken, zal het voedselaanbod hoger zijn dan in de huidige situatie. De nieuwe foerageergebieden van het Groene Lint, de Groene As en het op het Gijzelberg terrein zijn deels nog in aanleg, maar ook voor een groot deel al af. Uiteindelijk zal er meer groen zijn dan in de huidige situatie. Er zal dus een hoger voedselaanbod voor vleermuizen zijn in de toekomst. Verblijfplaatsen In de nieuwbouw worden ruimtes voor vleermuizen gemaakt. Hierdoor zullen alle verblijfplaatsen op een duurzame manier worden gecompenseerd. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 27

28 6 Samenvatting mitigerende en compenserende maatregelen 6.1 Mitigatie Flora Een deel van de daslook zal worden overgezet naar een nieuwe locatie in het Wandelbos. De daslook is in het Wandelbos niet beschermd want het is aangeplant. Hoewel dit geen verplichting is vanuit de Flora-en Faunawet is dit een wens van de gemeente. Dit wordt uitgevoerd door een ecoloog na de bloei periode tussen augustus en april Vissen Voor de kleine modderkruiper en overige vissen wordt gewerkt volgens de gedragscode Ruimtelijke Ontwikkeling van Stadswerk. Alle vissen, inclusief de eventueel aanwezige kleine modderkruiper, worden weggevangen en direct overgeplaatst. Het werk zal worden uitgevoerd in de periode september - december Dit is buiten de kritische periode van de kleine modderkruiper Vleermuizen Voor de vleermuizen zijn de volgende mitigerende maatregelen opgenomen. De aanrijroute naar het werkterrein voor de aanleg van het Groene Lint is verplaatst zodat de bomen met verblijfplaatsen langer behouden blijven. De kap van de bomen met verblijfplaatsen vindt plaats buiten de kritische periodes van vleermuizen en vindt plaats tussen half juli en half augustus Voorafgaand worden de bomen gecontroleerd door een ecoloog. De bomen langs de westkant van de oostelijke plas worden (zo lang mogelijk) behouden om deze vliegroute naar het Wandelbos in zo lang mogelijk te laten bestaan. Zo kunnen de vleermuizen langzaam wennen aan nieuwe routes naar het Wandelbos, maar ook kunnen zij zo de nieuwe routes naar nieuwe foerageergebieden ontdekken (bijvoorbeeld door de Kamerlingh Onneslaan) naar het nieuwe Groene Lint. Een rij bomen in het huidige ANWB terrein op de locatie waar de nieuwe straat de Amsterdamse Laan komt blijft gespaard om zo een lijnvormig element richting de Groene As in te behouden Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 28

29 Tabel 6.1 Mitigerende maatregelen Activiteit Aanpassingen ten behoeve van mitigatie Kap bomen met paarverblijven ruige dwergvleermuis Kap bomen noordwestkant Wandelbos Aanpassing Verlaat en buiten kritische periode (zo lang mogelijk) behouden Tijdstip uitvoering Okt nov 2017 na juni 2018 Graven watergang Lijndenhof Vervroegde start aanleg Mrt-jun 2017 Aanleg Gijzenbergterrein Vervroegde start aanleg Gefaseerd 2017/2018 Aanleg Groene As (Spaarndammertocht) Vervroegde start aanleg Gefaseerd 2017/2018 Aanleg Amsterdamse Laan met grote bomen Aanplant grote bomen Na juni 2018 Behoud bomenrij ANBW terrein Behoud voor mogelijk nieuwe vliegroute Na juni Compensatie Vissen De nieuwe waterpartij in het Groene Lint heeft een lange zone met natuurvriendelijke oevers. In de huidige situatie bestaan de oevers uit harde oeverbeschoeiing. Er ontstaat dus meer en beter habitat voor de kleine modderkruiper Vleermuizen Voor vleermuizen zijn 24 nieuwe kasten in de zone van 250 meter vanaf de huidige verblijfplaatsen geplaatst. In de ruimere omgeving zijn zes extra kasten geplaatst. Daarnaast komt er in het nieuwe clubhuis en in de nieuwbouw van de woonwijk Quatrebras ruimte voor vleermuizen. Dit zijn duurzame verblijfplaatsen voor de lange termijn. In de toekomst neemt het areaal groen toe in Badhoevedorp en zal er dus meer foerageergebied zijn voor vleermuizen. Er worden verschillende vliegroutes aangelegd richting deze nieuwe foerageergebieden. Dit wordt gedaan door middel van het aanplanten van groter bomen die direct als vliegroute kunnen dienen. Tabel 6.2. Compenserende maatregelen Activiteit Tijdstip uitvoering Plaatsen 30 vleermuiskasten mei-2016 Bouw clubhuis met vleermuiskasten Okt 2017 Aanleg Groene lint als nieuw foerageergebied Juli-dec 2017 Ruimte voor vleermuizen in nieuwbouw Quatrebras Na juni 2018 Aanleg Groene as een aanliggende nieuwe natuurgebieden vervroegd Mrt juni 2017 Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 29

30 6.3 Korte termijn effecten Kleine modderkruiper De kleine modderkruiper ondervindt geen hinder tijdens de werkzaamheden. Vleermuizen Het foerageergebied voor vleermuizen neemt tijdens de werkzaamheden niet af. Het nieuwe foerageergebied is af voor het huidige gebied wordt aangetast. De verblijfplaatsen van ruige dwergvleermuizen vleermuizen worden voor het paarseizoen van 2017 verwijderd. Dan zijn er een jaar ten minste dertig nieuwe verblijfplaatsen in de omgeving aanwezig. De dieren krijgen voldoende tijd om die te ontdekken Zij hebben dan voldoende alternatieve verblijfplaatsen. Een ecoloog ziet er op toe dat er geen paarverblijven aanwezig zijn in de bomen op het moment van de kap. De vleermuizen zullen dus geen hinder ondervinden van de werkzaamheden. In de toekomst worden in de nieuwe woonwijk verblijfplaatsen aangebracht. 6.4 Lange termijn effecten Kleine modderkruiper De kleine modderkruiper krijgt door de aanleg van de natuurvriendelijke oevers meer en beter leefgebied in Badhoevedorp. Mogelijk nemen de aantallen hierdoor toe. Vleermuizen Gewone dwergvleermuis De landelijke staat van instandhouding van de gewone dwergvleermuis is gunstig. De gewone dwergvleermuis komt in Nederland zeer algemeen en in redelijk grote aantallen voor. In Badhoevedorp zit een kolonie van ongeveer 50 individuen. In de omgeving zijn kolonies bekend uit Halfweg, Amstelveen, Het Amsterdamse bos en Amsterdam Nieuw West. De gewone dwergvleermuis maakt gebruik van een netwerk aan verblijfplaatsen en foerageergebieden met daartussen verbindende vliegroute. Verstoring van een deel van het foerageergebied heeft dan ook geen groot effect op de populatie. Bovendien wordt het foerageergebied niet kleiner, het komt alleen op een iets andere locatie. Het Groene Lint grenst aan de huidige locatie dus zal gemakkelijk voor de dieren te vinden zijn. Het netwerk wordt dus niet verstoord. De gunstige staat van instandhouding van de gewone dwergvleermuis komt niet in gevaar door de werkzaamheden. Ruige dwergvleermuis De landelijke staat van instandhouding van de ruige dwergvleermuis is gunstig. De ruige dwergvleermuis leeft een groot deel van het jaar in Oost Europa. Hij komt naar Nederland om te paren en overwinteren. Daarbij zijn ruige dwergvleermuizen weinig kieskeurig in verblijfplaatskeuze. Ze worden gevonden in huizen, boomholtes, houtstapels, achter houten balken en in allerlei modellen vleermuiskasten. De mannetjes zitten vaak in paargroepen bij elkaar opgeschikte locaties. Het Wandelbos is zo'n locatie. In het Wandelbos en de directe omgeving zijn 30 kasten opgehangen en in de nieuwe woonwijk worden mogelijkheden voor vleermuizen aangebracht. De ruige dwergvleermuizen kunnen dus het Wandelbos blijven gebruiken als paarlocatie. De gunstige staat van instandhouding van de ruige dwergvleermuis komt dus niet in gevaar. Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 30

31 Literatuur Fikken W Plan-MER Badhoevedorp - Lijnden-oost Greve, M.S.E., J. Schut, Het voorkomen van de Rugstreeppad en vleermuizen in Badhoevedorp in 2010, A&W-rapport 1555 Altenburg & Wymenga ecologisch onderzoek, Feanwâlden Palmboom & van den Bout stedenbouwkundigen bv Masterplan Badhoevedorp RVO Soortenstandaard Gewone dwergvleermuis Pipistrellus pipistrellus RVO Soortenstandaard kleine modderkruiper Cobitis taenia RVO Soortenstandaard Ruige dwergvleermuis Pipistrellus nathusii Van de Beek G., S. van Diemen en W. Nagel Groenstructuurplan Badhoevedorp en Lijnden- Oost. Hoofddorp Van der Veen. D Verkennend natuuronderzoek Wandelbos Badhoevedorp. Oriënterend onderzoek in het kader van de weten regelgeving voor de natuur. Grontmij, Alkmaar Van der Veen. D Natuuronderzoek Wandelbos Badhoevedorp. Verkennend en aanvullend natuuronderzoek in het kader van de wet- en regelgeving voor de natuur. Grontmij, Alkmaar Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 31

32 Activiteitenplan Quatrebras C. van den Tempel en H. Griffioen 32