ORGAAN VAN DE HISTORISCHE KRING HAAKSBERGEN

Transcriptie

1 2Oe jaargang no. 3 - augustus 198T - Verschijnt 4 x per jaar ORGAAN VAN DE HISTORISCHE KRING HAAKSBERGEN

2 Aold Hoksebarge REDAKTIE: W. E. ten Asbroek F. G. M. Gebbink-Broekhuis J. G. L. Overbeeke ADMINISTRATIE: Mej. H. M. G. Brummelhuis, Dr. Ariënsstraat 8, 7481 JL Haaksbergen Postgirorekening nr Bankrekening Alg. Bank Nederland nr beide t.n.v. Penningmeester Historische Kring Haaksbergen Aold Hoksebarge" wordt vier keer per jaar toegezonden aan de leden van de Historische Kring Haaksbergen". Zij betalen voor lidmaatschap en abonnement f 17,50 per jaar. Publikatie of overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk, is alleen toegestaan met toestemming van de auteur(s) en bronvermelding. Bestuur van de Historische Kring Haaksbergen D. JordaanJ.G.Hzn. Morsinkhofweg TT Haaksbergen tel e Voorzitter J.B. A. Leusink Nachtegaalstraat AT Haaksbergen tel e Voorzitter J. 'G. L. Overbeeke Fazantstraat BG Haaksbergen tel e Secretaris W. E. ten Asbroek v. Heemskerkstraat BS Haaksbergen tel e Secretaris F. A. M. Brummelhuis Stiegert 68 1e Penningmeester 7482 GE Haaksbergen tel H. J. J. ten Hagen Mozartlaan VD Haaksbergen tel e Penningmeester B. E.Asbreuk Benteloseweg PN Haaksbergen tel Mej. H. M. G. Brummelhuis Dr. Ariënsstraat JL Haaksbergen tel F. G. M. Gebbink-Broekhuis Kolenbranderweg SE Haaksbergen tel J.F. Overbeek Bevertstraat CX Haaksbergen tel

3 VERENIGINGSNIEUWS 1277 De jaarvergadering van 27 april 1987 werd door 70 leden van de Historische Kring bezocht. De verslagen van secretaris en penningmeester werden ongewijzigd goedgekeurd. Tot nieuw lid van de kascommissie werd de heer H. J. Leferink benoemd. Er werden twee excursies aangekondigd, één naar Doesburg of Orvelte, de tweede naar Xanten. Ook dit seizoen zullen er drie lezingen worden gehouden. Het aan de beurt van aftreden zijnde bestuurslid, de heer J. F. Overbeek, stelde zich niet herkiesbaar. Uitvoerig werd stilgestaan bij de vele verdiensten van de heer Overbeek tijdens zijn 20-jarig bestuurslidmaatschap, waarbij hij verschillende keren de Haaksbergse bodem heeft onderzocht, De heer J.B.A. Leusink sprak namens allen zijn grote dank uit. Voorlopig zal de bestuursfunctie vacant blijven. Na de jaarvergadering vertoonde de heer Leusink een aantal dia's en hield daarbij een praatje over de 200-jarige geschiedenis van het bedrijf en de familie Jordaan te Haaksbergen. Een speciaal woord van welkom en waardering was er voor onze voorzitter de heer D. Jordaan, die ondanks zijn handicap de lezing met aandacht volgde. Op zaterdagmiddag 27 juni vond een excursie plaats naar Doesburg. De V.V.V. aldaar was gastheer van 54 leden van de Kring. Na een stadswandeling werd een kopje koffie geserveerd in de Mosterdhoeve. Mosterd was ook het thema bij het volgende bezoek aan het bekende Doesburgse mosterdmuseum. De excursie werd besloten met een bezoek aan de Grote of Martinuskerk, die uit de 15e - 16e eeuw stamt. JAARVERSLAG 1986 In het verslagjaar vonden weer verschillende aktiviteiten plaats. De gemiddelde deelname eraan nam toe van 60 naar 75. Er vonden drie lezingen plaats: Op 3 februari door de heren A.J. Slot en J. Staargaard over het Post en Diligenceverkeer in de jaren 1750 tot Op 7 april, na de jaarvergadering, een dia-serie over Aold Hoksebarge door de heer J.B.A. Leusink. Op 24 november door de heer J.W.F. Kemink over de streek Eibergen- Rekken. De excursies waren: Op 14 juni naar Hummelo en Keppel, waar de heer L.M. Ra beling ons begeleidde naar de N.H. kerk te Drempt en het kasteel Keppel. Op 13 september werd een bezoek gebracht aan Billerbeck, waar de heer Meijer ons als gids van dienst was in de Ludgerus Dom, de Johannes kerk en in de Kolvenburg. De excursies werden weer op voortreffelijke wijze georganiseerd door Mej. R. Brummelhuis en dhr. H. ten Hagen.

4 1278 Met het oog op het gedenkjaar 1988 werd onze vereniging van verschillende zijden benaderd. In een commissie historie heeft ons bestuurslid H.J.J. ten Hagen zitting genomen. In dit verband noemen wij verder de Baarden en Snorren Club" en de bibliotheek, aan wie - waar mogelijk - medewerking werd toegezegd. Met de publicatie van de vorig jaar genoemde artikelen reeks, geschreven door onze tweede secretaris, is in 1986 een aanvang gemaakt in het weekblad Haaksbergen onder de titel Haaksbergen, vóór en na 1188". Onze vereniging werd door enkele bestuursleden vertegenwoordigd bij de jubileumreceptie van de gemeente-secretaris dhr. W.S. Janssen. Onze secretaris bezocht de jaarvergadering van de stichting jaarboek Twente op 30 september. Hiervan werden door onze vereniging 130 exemplaren verkocht. Op 31 december bedroeg het ledental AANTAL INWONERS VAN HAAKSBERGEN IN 1809 Bij de volkstelling van 1795 telde het gericht Haaksbergen 3660 inwoners. In 1830 was dit aantal gestegen tot 4362 en wel 3315 katholieken, 990 hervormden, 11 lutheranen, 44 israelieten en 2 zonder opgave van godsdienst. Toen op bevel van koning Lodewijk Napoleon in 1908 de Pancratiuskerk toegewezen moest worden aan de grootste bevolkingsgroep, stelde richter W. Waanders Gzn. op de 6e van grasmaand 1809 volgend overzicht op: Buurse: 498 zielen, nl. herv. 287, kath. 211 Brammelo: 253 zielen, nl. herv. l, kath. 252 Boekelo: 433 zielen, nl. kath. 433 Eppenzolder: 452 zielen, nl. kath. 452 Haaksbergen: 375 zielen, nl. herv. 76, kath. 280, isr. 19 (Blankenborg) Haaksbergen: 325 zielen, nl. herv. 71, kath. 222, isr. 31, luth. l (Molenstraat) Haaksbergen: 293 zielen, nl. herv. 166, kath. 123, isr. 4 (Oostenstraat) Honesch: 393 zielen, nl. herv. 185, kath. 208 Holthuizen: 418 zielen, nl. herv. 11, kath. 407 Langelo: 359 zielen, nl. herv. 57, kath. 300, luth. 2 Totaal telde het Gerigte en Dorp Haaksbergen" 3799 zielen en wel 854 hervormden, 2888 katholieken, 54 israelieten en 3 lutheranen. 76 o/o van de bevolking was katholiek, zoals dit in 1960 nog het geval was. J. G. L. Overbeeke

5 DE TAAL VAN HAAKSBERGEN (LXXIII) 1279 BEREND TE LINTELO (30). Oet de late karke gingen de jonge leu noar Eijsink of ne aandere harbarge, noadat ze ok ah met eur nieaken harren of esprokken. Ze bestelden luk kloar met sokker en keeken al de stroate op, of ze d'r nog neet an kwam. As ze dichte biej was, wodden d'r tegen 't raam etromd. Ze trad met 'n heel vreendeluk en lachend snuetjen noa binnen, regelrech op euren vriejer an en gink d'r noast zitten. Dan wodden d'r epreuvet en eproat en ekeakelt en elachen, vueral de vroaleu, dee hadden, zooas aait, 't grötste woord en de jonges zetten 't beste beentjen vuer, um biej eur meaken in d'n smaak te vallen. 't Is koold! 't Hef vannach ok weer hard evroren. lej zollen 's nachens ne heete kanne merre nemmen noar berre!" zeg Dieks, dee luk achteran was ekommen en good en wal biej in de riege zat. Joa," zeg Mans: 't is koold, mer ne heete kanne merre nemmen!? Dan hak lever ne leavende kruke in 't berre! Doar hei meer an!" Doar hei wah geliek an," kwam Joan d'r biej tusschen, mer dee hei nog neet zoo!" O, dee zunt d'r genog! Wat iej dearne? lej wilt oew veute wah biej de miene stekken, is neet?" O, joa wah geerne Mans!" zeg Grade. Graads, dee dat anheurt, zeg tegen ziene meid: Ik wol dat iej dat ok es tegen miej zearen!" mer Diene dear net of ze 't neet heurden. Ieder vriejden op ziene maneere en ze meenden allemoale, dat ze 't good dearen. En noo begriep iej oew wah, dat ze allemoale eur best dearen, um ze an 't lachen te maken, mer iej harren d'r vrooger, net zoo good as rechtevoort, grappenmakers en ok dreugprumers. De lesten harren n'n heelen toer um eur plaasse an de zied van 't meaken te hooien. Zuk soort wodden d'r wal es of evriejd. Den boer hef nog wah ne knappe deerne!" zeg Jaan tegen zien kameroad. Is dat neet Hanna van de Ravenhors?" Joa, dee is't!" Das gen lellukke meid! Doar zol ik hoaste zin an kriegen! Wik es probeeren of 'k um d'r of kan vriejen?" Dat redde iej toch neet! Ze geet ah wah 'n paar joar met den jongen!" Ik wil 't toch es probeeren. 't Is ne kanppe deern en ze is van n'n dikken boer! Dee neet woagt dee neet wint!" Ik wil met oew wedden um n'n borrel, dai dat toch neet redt, dorf iej dat an!" Joa, das accoord!" Jaan steet op, maakt hier en doar 'n proatjen met kunnigheid en kump zoo biej Hanna. Hee stek eur de haand too en zeg: Zoo Hanna, hai 't ck hier? Hoo geet d'r merre, good?" O, heel bes Jaan, en hoo is 't met oew?"

6 1280 Good gezond Hanna. Ik wunsge oew volle gelukke en zeagen in 't nieje joar! Hier drink iej es met miej?" en meteende presenteerd'ne eur 't glas. Joa, dat kaan'k neet weigeren!" Ik zegge mer zoo Hanna, iej mot niks ofsloan as vleegen!" en hee sokkerd'n eur 't glas nog es op. Drink 't d'r oet deerne, dan zak 't weer vol loaten doon!" Hanna leet zik ne keer of wat neugen, mer dronk 't startjen d'r toch eandeluk oet. Jaan bestelden d'r weer eene en smoesden onderwiel mer duer. Verduid deerne", zegche, wat krieg iej toch lekkere kuultjes in de kinnebak ai lacht. Ik zol d'r wah zoo in willen bieten!" Dat moi neet doon Jaan! Dan zunt de kuultjes vod, en hek d'r 'n gat vuer in de palasse!" zear Hanna zoo lachende vod. Ze kreeg hoo langer hoo meer wille en 't eande van 't leedjen was, dat ze euren vriejer in d'n steek leet en noas Jaan gink zitten, dee eur ok noar 't hoes moch brengen. De vekeeringe is an ebleven en later zunt ze met mekaar etrouwd. Tusgen Mirrewinter en Dreekönningen gingen de boerenmeiden en knechte noar eur volks hen koken. Ze kregen dan van de vrouwe n'n stoeten, 'n half pond koffieboonen of ne metwors, um dee an eur mooder te geven. Dan kwammen ze d'r neet met leuge haande an. Mer dat bunt dinge, dee allemoale vuerbiej zunt. De weald is veraanderd en de leu ok. F.G.M. Gebbink-Broekhuis WONINGEN AAN DE ZEEDIJK (2) HUIZEN NRS. 45 en 46 Deze twee percelen waren oorspronkelijk eigendom van Klaas Kemerink, die hier al voor 1654 een huis gebouwd had, in 1830 nr. 45. Klaas werd op 24 april 1654 vermeld met zijn eerste echtgenote Geertrui Spaarn uit Paderborn. Hij hertrouwde in 1670 met Aaltje Wilderink weduwe Warniskamp en in 1677 met Berendje Jansen weduwe Hendrik Gleijs. Op 24 januari 1685 verkochten Klaas en Berendje hun bezitting aan Berendjes zoon uit haar eerste huwelijk Gerrit Gleijs alias Gerrit Henrix. Deze huwde in 1687 met Aaltje Jansen, dochter van Schutten Berend (huis nr. 17). Volgens het NH lidmatenboek woonde Gerrit Henrix in 1687 aan de pastoriekamp. In 1723 huwde Jan Gerritsen Olthof, zoon van wijlen Gerrit Henrix met Aaltje Brouwers Alefsdochter uit Eibergen. Uit deze notitie mag men concluderen, dat de genoemde familie Gleijs van oorsprong afkomstig was van het boerderijtje Oldenhof te Buurse. Jan overleed in 1735, want toen werd Aaltje Olthof als weduwe op de Toeslag vermeld. Aaltje hertrouwde op 26 november 1736 met Gerrit ter Balst uit Eibergen. Als zijn weduwe werd zij bij de volkstel-

7 1281 ling van 1748 met twee kinderen onder 10 jaar vermeld. Van belang voor de geschiedenis van huis nr. 46 is de in 1729 uit het eerste huwelijk geboren dochter Sara Olthof (zie aldaar). - - HUIS NR. 45 Dit huis brandde in 1753 af. Vermoedelijk woonden er toen al geen nazaten Olthof meer. Zij hadden zeker geen interesse in herbouw van het huis, want in de gerichtsprotocollen van 22 oktober 1753 werd genoteerd, dat Herman Reimerink f 650,- leende om een huisje te kunnen financieren, dat gebouwd zou worden op de plaats van het afgebrande. Herman Reimerink, zoon van Hendrik, was in 1724 getrouwd met Anna van Lochem Egbertsdochter. Reeds in 1742 had hij van de erfgenamen van chirurgijn Puttershoek de tegenover huis nr. 45 gelegen hof (I 900) gekocht. Als onderpand van de geldlening gaf hij het te bouwen huis met ondergrond, de hof en zijn smederij aan de Molenstraat (naast zijn geboortehuis nr. 74). Hoewel het echtpaar volgens het NH doopboek 9 kinderen kreeg, werden er in 1771 nog maar twee vermeld. De in 1739 geboren zoon Jan verkocht toen huis, hof en smederij aan zijn in 1736 geboren zuster Geertrui, die toen enig eigenaar werd. Geertrui Reimerink huwde met Johan Flentrop (huwelijk niet te Haaksbergen gesloten). Op 20 augustus 1778 woonde dit echtpaar te Nieuwer Amstel. Zij verkochten toen huis en hof op de Toeslag voor f 425,- aan Egbert Morsman en diens vrouw Geertrui ter Hogt. Dit echtpaar was op de tweede pinksterdag van hetzelfde jaar getrouwd. Egbert overleed in 1790 en Geertrui in Er waren geen kinderen, waardoor de eigendom vererfde op haar broer Jan Willem ter Hogt en haar zuster Barta ter Hogt in Haaksbergen en haar zwager Derk Morsman te Lage, overeenkomstig testamentaire dispositie van 22 oktober Geen van de erfgenamen woonden in huis nr. 45. Jan Willem ter Hogt verhuurde het huis in 1796 aan de chirurgijn Frans Berkenvelder. Gerrit Jan ter Hogt Jan Willemszoon trouwde in 1798 met Janna Leppink uit Buurse en hertrouwde in 1807 met Anna Louisa Dieperink uit Lochem. Na het overlijden van Gerrit Jan hertrouwde A.L. Dieperink op 22 oktober 1811 met de logementhouder Gerrit Morsinkhof, eigenaar en bewoner van De Zon", huis nr. 11. Deze Morsinkhof werd in 1825 als eigenaar van huis nr. 45 vermeld. Bewoners waren toen Hendrikus Wijlens en zijn vrouw. Op 23 mei 1829 werd het huis door het echtpaar Morsinkhof-Dieperink verkocht aan de winkelier Johan Bernard Schartman, die in 1840 als eigenaar en bewoner vermeld werd. Het huis had toen de naam De Toeslag". Schartman, geboren in 1794, huwde op 21 april 1830 met de in 1790 te Delden geboren Aleida Mulder. In de periode 1860/69 woonde de laatste er als weduwe met Elisabeth Mulder, vermoedelijk een nichtje. Aleida overleed op 8 januari 1875, waarop het nichtje vertrok. Opvolgers werden de gezusters Theodora en Antonetta Oldenkoote. De laatste huwde kort nadien met de onderwijzer Willem Bernard Steffens. In de periode 1890/1909 woonde dit echtpaar aanvankelijk nog in huis nr. 45. Uit het bevolkingsregister van deze jaren blijkt, dat hij in 1851 te Dalen geboren was en zij in 1833 te Haaksbergen als Antonetta

8 1282 Aleida. Steffens was hoofd van de school in Brammelo. In deze periode verhuisde het echtpaar naar de Molenstraat, waarna nr. 45 achtereenvolgens bewoond werd door Eyko Harmen van Driessen, Jaques Hendrikus Steffens en Cornelis van der Made, allen kommiezen bij de Rijksbelastingen. Opvolgende bewoners werden kort voor 1909 de in 1847 te Rekken geboren kuiper Johannes Bernardus Wientjes en zijn vrouw Geertruida ter Horst, in 1852 te Haaksbergen geboren. Hij overleed in 1935, zij in Opvolger in het huis werd hun in 1890 geboren dochter Anna Maria en haar man Jan Hendruk Busschers, in 1887 te Lonneker geboren. Hun nakomelingen woonden er tot de afbraak van het huis te behoeve van het centrumplan. HUIS NR. 46 De onder nr. 45 vermelde Sara Olthof trouwde in 1752 met Herman Bennink afkomstig van huis nr. 40. Zij bouwden huis nr. 46 op ondergrond die uit de erfenis van haar vader afkomstig was. Het echtpaar kreeg een zoon Gerrit, die op 11 mei 1752 gereformeerd" gedoopt werd. Deze Gerrit huwde op 11 april 1779 met Berendina Nijhuis alias te Riet uit Buurse. Volgens het doopboek werden uit dit echtpaar zes kinderen geboren, van wie er twee jong overleden. Bij de volkstelling van 1795 werd Gerrit als wever vermeld en bestond zijn gezin uit 6 personen. Hun dochter Harmina trouwde in 1807 met bakker Jan ten Cate in huis nr. 40. De zoon Gerrit Jan trouwde in 1811 met Janna Koeslag, voor wie huis nr. 38 gebouwd werd. Opvolger in huis nr. 46 werd de zoon Gradus, geboren op 16 september Gradus huwde twee keer: op 28 januari 1801 met Geertrui Jaspers en op 3 maart 1805 met Janna Mensink. Bij de volkstelling van 1830 woonde het laatste echtpaar in huis nr. 46 samen met hun kinderen Gerrit, Geertrui, Gerrit Jan, Hendrik Jan, Berendina en Bernardus respectievelijk geboren in 1805, 1806, 1809, 1811, 1812 en In 1840 werd Gradus Bennink nog als eigenaar en bewoner vermeld. Het huis heette toen Sorenhuis" genoemd naar de oudste bewoonster Sara Olthof. Het overlijden van Gradus op 28 juni 1861 werd aangegeven door zijn zoon Bernardus. Na het overlijden van Gradus werden in dit pand twee hoofdbewoners vermeld nl. de ongehuwde Bernardus, geboren in 1819, met zijn schoonzuster Wilhelmina Wibbels, weduwe van Gerrit Jan Bennink, die op 5 maart 1845 in dit huis overleden was. Tweede hoofdbewoner was broer Hendrik Jan Bennink, geboren in 1811, die op 2 december 1859 gehuwd was met Janna te Riet. In de periode 1870/79 werden beide gezinnen nog vermeld. Inwonend was toen nog een neef Gradus Bennink, grofsmid, geboren in 1841 vermoedelijk een zoon van Gerrit Jan Bennink. Na 1880 woonden er alleen nog Bernardus Bennink en zijn neef de smid Gradus, die inmiddels gehuwd was met Geertrui Reuvekamp. Inwonend was ook een zesjarige neef Hendrik Jan Nijhof. Gradus overleed op l december Hij was toen weduwnaar. Erfgenaam was de vermelde neef Hendrik Jan Nijhof, winkelier, die gehuwd was met Arendina Roerink, die in 1876 geooren was en op 104-jarige leeftijd

9 1283 zou overlijden. Kort voor 1920 werd het huis verkocht aan ene Hogenkamp op Heuperman uit Brammelo, die er twee woningen van maakte. Bewoners waren aanvankelijk de gezinnen van Wolter van Beek, opgevolgd door de gezinnen van Willem te Riet, Friederich Bach en Willem Brongers in het ene huis, en in het andere eerst het gezin Hendrik Pasman en daarna dat van Gradus Johannes Bargerink. Tot ca is dit deel nog verschillende keren verhuurd om vervolgens te worden afgebroken ten behoeve van het komplan HUIS NR. 47 Dit huis is na 1811 gebouwd door Gerrit Morsinkhof uit De Zon", die nog in 1850 als eigenaar vermeld werd. Bij de volkstelling van 1830 woonden er het gezin van Jan Stekkers en Anna Baltink met vijf kinderen en het gezin van Hendrik Morsink en Hermina Botterhuis met één kind. Het huis was kennelijk in tweeën gedeeld. In het ene deel werd het echtpaar Morsink nog vermeld in 1850 met als medebewoners hun dochter Aleida Morsink en haar man Antonie Hofmeijer. Het laatste echtpaar overleed in Opvolger in dit deel van het huis werd een nicht, ook Aleida Morsink geheten, die in 1875 gehuwd was met Jan Willem ter Bekke. In de periode vertrokken zij, waarna het huis nr. 47 afgebroken werd. In het andere deel van het huis woonde in 1840 Gerrit Pietersz Langebaard, die met Gerharda Morsink getrouwd was, een andere dochter van het echtpaar Morsink-Botterhuis. Zij overleed in 1850 en hij in Opvolger werd hun pleegzoon Jan Hendrik Jongebloed, dien in 1876 stierf. Toen kwam er de weduwe Maria Waanders-Slot met drie kinderen. Zij vertrokken in de periode en werden opgevolgd door het gezin van Gerhardus Nijhuis en Johanna Geertruida MaurUc. In de periode woonden er na elkaar de familie Hendrik Jan Nijhuis en vrouw Hendrika Johanna Nijhuis, de weduwe Frederika Meijer-ten Heggeler met haar zoon Jacobus Meijer en zijn vrouw Hendrika Martha Boom en tenslotte de familie Jan Pieter Pieper, gehuwd met Reinella ter Bekke, die er tot de afbraak van het pand bleven wonen. Zij verhuisden toen naar de overzijde (I 903) waar een nieuw huis gebouwd werd. W.E. ten Asbroek - J.B.A. Leusink - J.G.L. Overbeeke.

10 1284, DE MOLENVELD-ERVEN OP DE HONES (7) KASPERSHUT LATER KIEKEBEREND De eigenaren van de Kaspershut waren van oorsprong dezelfden als die van de Kasperie, dus achtereenvolgens Gaspar Baptista, dominee Van Heeckeren en diens erfgenaam Bosboom. Volgens het register op de 50e penning kocht Roelof Wolferink in december 1754 van de erfgenamen Bosboom een stukje land en een li ooi maat voor f 450,-. Roelof was in 1738 getrouwd met Berendje Lankholt. Zijn schoonzuster Hendrika Lankholt trouwde in hetzelfde jaar met Roelof ten Polle en in 1755 met Gerrit Bouwmeester, die door dit huwelijk landbouwer op Polman in Hollhuizen werd en sindsdien Gerrit ten Polle heette. Deze Gerrit verkocht in oktober 1778 de Kaspershut voor f 195,- aan Herman Wolferink, zoon van voornoemde Roelof. Toen Herman begin 1784 overleed was Roelof Wolferink erfgenaam van zijn zoon en werd daardoor eigenaar. Na zijn dood werden zijn zoons de priesters Gerhard en Joan Wolferink eigenaren van de Kaspershut. Toen Gerhard op 25 augustus 1801 te Enschede overleed erfde Joan o.a. de halve woning en landerijen op het Molenveld voormaals bewoond door Jan Bosch en nu door Jan Egbert Vrielink". Er werd bij vermeld, dat het huis op markegrond stond. Op 20 september 1803 kocht Berend Laarveld de Kaspershut op een publieke verkoop van pastoor Joan Wolferink. Hij betaalde er f 600,- voor, waartoe hij een hypotheek van f 400,- kreeg van de kanunnik Teroerde te Vreden. Zoals onder de Kasperie gezien werd de Kaspershut in 1748 bewoond door Stijne, de weduwe van Gerrit Kaspers en haar zoon met zijn vrouw. Deze laatste twee waren: A. JAN BOSCH, gehuwd /10 met JANNA KASPERS, hertrouwd /11 met AALTJE ROELVINK uit Alstatte en tenslotte getrouwd /3 met SWENNE TEMMINK van de Hones. Kinderen uit het eerste huwelijk: 1. Jan Bosch, gedoopt /3 2. Gerrit Jan Bosch, gedoopt /9 3. Gerrit Bosch, gedoopt /1 Kind uit het tweede huwelijk: 4. Catharina Bosch, gedoopt /5, gehuwd Hengevelde /10 met Hermannus Gorsveld. Kinderen uit het derde huwelijk: 5. Aleida Bosch, gedoopt /3, gehuwd ca 1790 met Hendrikus Derkink 6. Werner Bosch, gedoopt /12 7. CHRISTINA BOSCH, zie B Gerichtsprotocollen Haaksbergen: /7 Jan Tias Janson bespreekt de kinderen van Jan Bosch op het Molenveld. Op het sterfhuis woont Stine Bosch /10 Hendrikus Derkink en Hermannus Gorsveld, gehuwd met de zurters Aleida en Trine Bosch als mede-erfgenamen van schoonmoeder Swen-

11 1285 ne Temmink, weduwe Jan Bosch, bespreken Jan Egbert Frielink en vrouw Stine Bosch wegens f 100,- verkochte gewassen. B. CHRISTINA BOSCH, gedoopt /2, gehuwd /8 met JAN EGBERT VRIELINK uit Lunten. 1. Joanna Vrielink, gedoopt /6 2. Joanne Vrielink, gedoopt /9 3. Susanna Vrielink, gedoop t /12 4. Bernardina Vrielink, gedoopt /1 Gerichtsprotocollen Haaksbergen: /3 Broers J. en G. Wolferink panden Egbert Vrielink wegens pachtachterstand /6 Pastoor J. Wolferink te Enschede zegt de pacht op aan Egbert Vrielink. Zoals in de inleiding vermeld werd de Kaspershut op 20 september 1803 verkocht aan Berend Laarveld, de bekende ziener of spokenkijker van Haaksbergen, bijgenaamd Kiekeberend, zie C. C. BEREND LAARVELD, gedoopt /1, overleden /9, zoon van Hendrik en Janna Hagman, gehuwd /5 met HENDRIKA BELSHOF, gedoopt /6, overleden /4, dochter van Berend en Joanna Küpers. Hendrika trouwde ca 1820 met JOHANNES TEN HAGEN, weduwnaar van Hendrica Witbroek (gehuwd /8), gedoopt /4, zoon van Gerhardus en Aleida Kleinsman. Kinderen uit het eerste huwelijk: 1. Hendrika Laarveld, gedoopt /1, overleden /11, gehuwd /2 met Albertus ten Hagen, gedoopt /10, zoon van Johannes en Hendrica Witbroek. 2. Bernardina Laarveld, gedoopt /2, overleden /5 3. Janna Laarveld, gedoopt /2, overleden /6, gehuwd Diepenheim /4 met Hendrikus Stegeman, weduwnaar van Hermina Wissink (gehuwd /2) 4. JAN LAARVELD, zie D 5. Berend Laarveld, gedoopt /5, overleden /7, gehuwd /4 met Maria Blokhorst, weduwe van Hendrik Jan ten Hagen (gehuwd /5) geboren Diepenheim /11, overleden /3. Berend hertrouwde /11 met Johanna Komman, geboren /4, overleden /11, waarna Berend weer huwde /2 met Johanna Bloemena, geboren /9 6. Hermannus Laarveld, geboren /11, gehuwd /6 met Maria Blanken, geboren Diepenheim /4, dochter van Jannes. D. JAN LAARVELD, gedoopt /3, overleden /4, gehuwd /3 met JOHANNA MARIA ELISABETH DENO, geboren Vreden /2, overleden /9, dochtervan Herman.

12 BERNARDUS LAARVELD, zie E 2. Berendina Laarveld, geboren /3, gehuwd /2 met Gerrit Wolferink, geboren /6. Zij woonden aan de Hibbertsweg. 3. Hendrikus Johannes Laarveld, geboren /9, gehuwd /5 met Maria Hendrika Pasman, geboren /11 4. Hendrikus Laarveld, geboren /9, overleden /8 5. Hermannus Laarveld, geboren /5, geëmigreerd naar de USA. 6. Gerrit Jan Laarveld, geboren /4 Archief notaris Jordaan: /7 Jan Laarveld, Hones, Bernardus Laarveld, dienstknecht in Brammelo, Hermannus Laarveld, dienstknecht in Langelo, Albertus ten Hagen en vrouw Hendrika Laarveld, landbouwers in Haaksbergen en Janna Laarveld, dienstbaar in Markvelde, verkopen Kiekeberend als geërfd van ouders Berend Laarveld en Hendrika Belshof, voor f 400,- aan Jan Hendrik Stuve in Langelo. Blijkens een particuliere akte kon Jan Laarveld op 25 augustus 1848 Kiekeberend van Jan Hendrik Stuve terugkopen. E. BERNARDUS LAARVELD, blauwverver, geboren /1, overleden /12, gehuwd /5 met HARMINA ELFERINK, geboren /1, overleden /7 1. Johannes Laarveld, geboren /10, overleden /12 2. Gerrit Jan Laarveld, geboren /10, overleden /11 3. Gerrit Jan Laarveld, geboren /4, in 1903 geëmigreerd naar Bocholt. 4. Johanna Maria Laarveld, geboren /3, overleden /8, gehuwd /4 met Hermanus ten Asbroek, geboren /9, overleden /2, weduwnaar van Johanna Groothuis (gehuwd /4), landbouwer op Peerdekloas. 5. GERHARDUS HENDRIKUS LAARVELD, zie F 6. Hermina Laarveld, geboren /7, gehuwd /7 met Bernardus Antonius Diepenmaat, landbouwer op Ploddershuis II, zie aldaar. F. GERHARDUS HENDRIKUS LAARVELD, geboren /6, gehuwd /6 met JOHANNA FREDERICA HORSTINK, geboren /9 1. Bernardina Maria Laarveld, geboren /5 2. Gerharda Hermina Laarveld, geboren /2 3. Hermannus Bernardus Laarveld, geboren 19176/10 4. Catharina Johanna Laarveld, geboren /12 5. Johannes Hendrikus Laarveld, geboren /6 6. Maria Hendrika Laarveld, geboren /12 7. Bernardus Gerhardus Laarveld, geboren /9

13 Gerhardus Johannes Laarveld, geboren /12, overleden /5 9. Gerhardus Johannes Laarveld, geboren /6 NAAMLOOS GEDEELTE MOLENVELD Uit het notarieel archief blijkt, dat Hendrik Bartelink en zijn vrouw Helena Harmsen en twee zusters van hem op 30 april 1827 f 350,- leenden van bakker Hendrik Adolf Immink te Haaksbergen. Zij gaven als onderpand vier schepel bouw-, gaarden- en groenland tussen het land van Berend Laarveld en de hooimaat van Jan Hartegerink en een huisje, dat zij daarbij op markegrond gingen zetten. Het laatste stukje Molenveld werd dus pas in 1827 gebouwd. Volgens de volkstelling van l januari 1830 werd het huis door twee gezinnen bewoond, dat van Hendrikus Bartelink en dat van Gerrit ten Thije. Aanvankelijk wordt het huis onder één nummer in de gemeenteadministratie vermeld, maar vanaf 1850 heeft het huis twee nummers en is het duidelijk een dubbele woning, wat het thans nog is. Hieronder worden achtereenvolgens de bewoners van beide halve huizen vermeld, te beginnen met het deel, dat in 1830 door Hendrikus Bartelink bewoond werd. A. HENDRIKUS BARTELINK, geboren ca. 1787, gehuwd ca met MAGDALENA HARMSEN, geboren te Vriezenveen ca 1787, overleden /4 1. Hermanus Bartelink, geboren ca JAN BARTELINK, zie B B. JAN BARTELINK, geboren /11, gehuwd /9 met JOHAN- NA HOBBELINK, geboren te Borne /6 Zij verhuisden in de periode naar de overzijde van de Hasseltweg. C. AREND JAN TER HEEGDE, gepensioneerd Oost Indisch militair, geboren /4, gehuwd met ALEIDA ACHTERHORST, geboren Johanna Gerridina ter Heegde, geboren /7 2. Gezina Frederika ter Heegde, geboren /6 3. Jan Hendrik ter Heegde, geboren /6 Zij vertrekken in de periode naar huis B 69 D. GERRIT WILLEM NIJLAND, blekersknecht, geboren Eiber.,;en /2, gehuwd met WILLEMINA JOHANNA GERRITSEN, geboren Markelo /7 1. Grietje Nijland, geboren /11 2. Gerrit Jan Nijland, geboren /8

14 Derk Nijland, geboren /9 4. Gerrit Willem Nijland, geboren /2 Dit gezin gaat in de periode naar huis B 45 E. HERMANNUS WIJLENS, stoker, geboren /5, gehuwd met AN- NA AARNINK, geboren /8 Zoon: Bernardus Wijlens, geboren /8,, Dit gezin vertrekt in 1900 naar huis B 117. F. JAN WILLEM BECK, geboren te Vorden /1, gehuwd met HEN- DRIKA JOHANNA VAN HUMMEL, geboren Vorden /1 Zij kwamen 14 oktober 1900 van Eibergen en vertrekken ca 1929 G. GERHARDUS JOHANNES REIMERINK, geboren /5, gehuwd /8 met CATHARINA LEFERINK, geboren /1 Het tweede gedeelte werd achtereenvolgens bewoond door: A. GERRIT TEN THIJE, dagloner, geboren 1787 te Enschede, gehuwd met ANNA HARBERINK 1. Aaltje ten Thije, geboren Hendrikje ten Thije, geboren Jan ten Thije, geboren 1827 Dit gezin vertrekt voor 1840 B. GERRIT JAN JAASINK, geboren /4, zoon van Jan en Arendina Roerink, gehuwd met HERMINA MENGERINK, geboren /1 C. JOHANNES BERNARDUS SPRENKELER, geboren te Groenlo /6, gehuwd met BERENDINA SNAKENBORG, geboren op Ploddershuis II /9, dochter van Berend en Fenne Saalmerink Dochter: Gerharda Frederika Snakenborg, geboren /9 Dit gezin vertrekt in de periode naar huis nr D. GERRIT JAN MOLENKAMP, geboren /2, gehuwd met JOHAN- NA NOORDINK, geboren /6 Zoon: Gerhardus Molenkamp, geboren /8 Dit gezin vertrekt in de periode E. JOHANNES VAN DER WORP, scharenslijper, geboren Wierden /9, gehuwd met JETTA SCHOLTEN, geboren Lonneker /7 1. Johannes Franciscus van der Worp, geboren Tubbergen /11 2. Johanna Francisca van der Worp, geboren Lonneker /7 3. Frederica Maria van der Worp, geboren Ambt Delden /8 4. Elisabeth van der Worp, geboren Haaksbergen /9 Dit gezin vertrekt nog voor 1880

15 1289 F. JAN HENDRIK WIJLENS, bleker, geboren /9, overleden /6, gehuwd met BERENDINA VOSSEBELD, geboren /3 Zij vertrekken voor 1899 G. GERRIT JAN PASMAN, geboren Ruurlo /3, gehuwd met GER- RITDINA TER BEEKE, geboren /11 Dochter: Willemina Johanna Pasman, geboren /1 Dit gezin gaat in de periode weg, evenals het volgende gezin: H. GERRIT KWAPPERT, geboren te Lochem. gehuwd met MINA TER BRAAK, geboren te Neede. Na 1920 werd het halve huis bewoond door J. BERNARD HEINRICH TEMMINGHOFF gehuwd met JOHANNA MA- RIA GROBBINK In de dertiger jaren van deze eeuw brandden beide huizen af, maar werden nadien weer als dubbele woning opgebouwd thans bewoond door M. Pijffers en J.H.J. Siegerink. W.E. ten Asbroek - J.G.L. Overbeeke ' DE EIJSINKS IN HAAKSBERGEN (5). D. GERRIT JAN EIJSINK, geboren /1, overleden /2, gehuwd 1894 met ALEIDA TE LINTELO, geboren /7 Landbouwer op Hannink in Boekelo. 1. Maria Gerharda Eijsink, geboren /4, gehuwd /6 met é Johannes Bekkedam 2. Gerharda Hendrika Eijsink, geboren /6 3. Htpdrikus Johannes Eijsink, geboren /4, opvolgend landbouwer op Hannink 4. Johanna Maria Eijsink, geboren /5, gehuwd /6 met Jan Hendrik Albertus te Lintelo 5. Geertruida Willemina Eijsink, geboren /12, overleden /3 6. Gerhardus Johannes Antonius Eijsink, geboren /10, overleden /1 7. Gesina Maria Eijsink, geboren /8, overleden /10 8. Dina Josephina Eijsink, geboren /6 9. Johannes Gerhardus Jozef Eijsink, geboren /3

16 1290 BARTELINK OF STADHUIS A. HENDRIKUS EIJSINK, gedoopt /5, overleden /2, gehuwd 18109/5 met BERENDINA GEELEN, dochter van Hermannus en Geertruid Bartelink, erfdochter op Bartelink alias Stadhuis in Boekelo. Zij hertrouwde /10 met Hendrikus Wegdam, zoon van Waander en Hermina van de Beeke. Kinderen uit het eerste huwelijk: 1. HENDRIKUS EIJSINK, zie B 2. Hendrica Eijsink, gedoopt /2 Archief notaris J. H. Jordaan: /8 Dina Bartelink weduwe Hendrikus Eijsink en minderjarige kinderen Hendrik en Hendrika willen het plaatsje Bartelink verkopen /11 Veiling van het plaatsje Bartelink. Koper wordt Gerrit Paaschen te Enschede voor f 500,-. De Bartelink- of Wittenkamp koopt Jan Smits voor f 481, /10 Gerrit Paaschen verpacht Bartelink of Stadhuis in Boekelo voor zes jaar aan Hendrikus Wegdam en vrouw Berendina Geelen. Koopmansboek J. Smits: 1811 De Jonge boer Hendrikus Eijsink op de Barteler en zijn vrouw Dina Bartelink en haar moeder Weduwe Hendrikus Eijsink, thans bruid van Hendrikus Wegdam. B. HENDRIKUS EIJSINK, gedoopt /2, overleden /2, die drie keer trouwde: /7 met BERENDINA MENSINK, /6 met MARIA WEVERS en /11 met HENDRIKA DAMVELD. Kind uit het eerste huwelijk: 1. Hendrikus Eijsink, geboren /11, overleden 1865/66, gehuwd /6 met Gezina Asbroek, geboren /4, overleden /8, die /8 hertrouwde met Willem Jansen Van Hendrikus Eijsink en Gezina Asbroek zijn de volgende kinderen bekend: a. Berend Eijsink, geboren /8 b. Jan Hendrik Eijsink, geboren /5 c. Gerhardus Eijsink, geboren /7 d. Johannes Eijsink, geboren /10 van wie men verder in Haaksbergen niets vindt omdat zij naar Beckum verhuisden, waar hun stiefvader Willem Jansen woonde. Kinderen uit het tweede huwelijk: 2. BERNARDUS EIJSINK, zie C 3. Geertruida Eijsink, geboren /9, overleden /7 Kinderen uit het derde huwelijk: 4. Hermanus Eijsink, geboren /12, gehuwd /6 met Gezina Morsink. Landbouwer aan de Diepenheimseweg onder Haaksbergen, Geen nazaten bekend. 5. Arend Jan Eijsink, geboren /2, overleden /6 6. Antor.y Eijsink, geboren /2

17 17,91 C. BERNARDUS EIJSINK, geboren /3, overleden /5, gehuwd /4 met GERRIDINA TEN HAG, geboren /11, overleden /11 Landbouwer op de Haar in de Veldmaat 1. Hendrik Eijsink, geboren /8, overleden /10 2. HERMAN EIJSINK, zie D 3. Johannes Eijsink, geboren /1, gehuwd /9 met Catharina Wijlens, kleindochter van de onder Hannink A 8 vern elde Hendrikus Oost en Catharina Eijsink. Dit gezin vertrok op 10 juni 1899 naar Köln-Ehrenfeld. 4. Hendrik Eijsink, geboren /12 5. Maria Eijsink, geboren /6 D. HERMAN EIJSINK, geboren /1, overleden /3, gehuwd /4 met MARIA GEERTRUIDA OTTENSCHOT, geboren /5 1. Johanna Berendina Eijsink, geboren /8, gehuwd /6 met Hendrik Polman 2. Johannes Bernardus Eijsink, geboren /10, overleden /1, gehuwd /4 met Berendina Catharina Morsink..landbouwer op de Haar. 3. Berendina Christina Eijsink, geboren /11 4. Hendrika Maria Eijsink, geboren /12, overleden /2 5. Maria Hendrika Eijsink, geboren /1, gehuwd /7 met Gerhardus Johannes Wegdam.. SONDER Onder Eijsink Lijftocht alias Eijsink Woner (E 1) werd vermeld Joannes Eijsink, die landbouwer op Sonder in Boekelo werd. Sonder is een afgezonderd" deel van het oude erve Meijerink. Op 3 juni 1796 kwam Sonder in openbare verkoop. Voor f 3500,- werd het erve verkocht aan Frederik Richters te Wessum. Deze verpachtte de boerderij aan Joannes Eijsink, die zoals vermeld eigenlijk Vuilkate heette. A. JOANNES EIJSSINK, gedoopt /2, overleden /3, gehuwd Hengevelde /6 met de in 1764 te Vreden geboren CHRISTINA REEKERS. 1. HenricaEijsing, gedoopt /5 2. Johanna Eijsing, gedoopt /9, gehuwd /7 me f Berend Jan Kemers 3. Berendina Eijsing, gedoopt /5, overleden /3, gehuwd /9 Hendricus Ellenbroek

18 Gerhardus Eijsing, gedoopt /1, overleden /5 5. Geertrui Eijsing, gedoopt /2, overleden /12, gehuwd /5 met Gerardus Broshuis, landbouwer op Het Hooper of Hollands huusken in Brammelo 6. GERHARDUS EIJSING, zie B 7. Aaltje Vuilkate, gedoopt /8 8. Jenneke Vuükate, geboren /1, overleden 18163/6 B. GERHARDUS EISING, gedoopt /4, overleden /8, gehuwd /1 met HERMINA ROS en hertrouwd /7 met EGBERDINA OLDENKOTTE Kind uit het eerste huwelijk: 1. Johannes Eising, geboren /1 Kinderen uit het tweede huwelijk: 2. Hermina Eising, geboren /9, gehuwd /6 met Johannes Nijland 3. Christiaan Eising, geboren /6, overleden /2 4. Henrica Eising, geboren /2, overleden /8 5. Johanna Hendrika Eising, geboren /10, overleden /3 gehuwd ca met Jan Hendrik ten Heggeler en hertrouwd /2 met Johannes Wielens, weduwnaar van Berendina Heuzels. 6. GERRIT JAN EISING, zie C 7. Aleida Berendina Eising, geboren /11, gehuwd /5 met Johannes ten Broeke 8. Johannes Hendrikus Eising, geboren /1, overleden /6 9. Maria Christina Eising, geboren /8, overleden /10, gehuwd /11 met Engelbertus Gerhardus Asbreuk, landbouwer op de Riet in St. Isidorushoeve 10. Hermannus Eising, geboren /8, in 1918 vertrokken naar Gladbeck in het Ruhrgebied, waar hij een zuivelzaak had. Na de tweede wereldoorlog weer te Haaksbergen C. GERRIT JAN EISING, geboren /2, overleden /7, gehuwd /7 met JOHANNA GERRIDINA LAARMAN, geboren /3. Landbouwer op Sonder. 1. Theodora Johanna Eising, geboren /9 2. Gerhardus Johannes Henricus Eising, geboren /3, opvolgend landbouwer op Sonder 3. Geertruida Eising, geboren /1 4. Johanna Frederika Eising, geboren /2 W.E. ten Asbroek - J.G.L. Overbeek