Digitale Keten - Natuur - - -

Transcriptie

1 Digitale Keten - Natuur Verslag Van : Arno Teunissen, Marjan Bevelander Doorkiesnummer : Datum : 27 februari 2013 Bijlagen : Presentatie Onderwerp : Verslag Praktijkbijeenkomst 14 Praktijkbijeenkomst 14 Vergadercentrum Vredenburg in Utrecht Aanwezig zijn 34 mensen, vertegenwoordigers van 11 provincies, Projectbureau Vitaal Platteland, Dienst Landelijk Gebied, Dienst Regelingen, de 12 Landschappen, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Geodan en GBO-Provincies. 1. Welkom en mededelingen - Arno Teunissen De bijeenkomst van vandaag is gericht op het tot stand brengen van het Natuurbeheerplan 2014, zodat deze voor de herziene SNL tijdig gereed en geschikt is. De overige ontwikkelingen zoals DKN en IMNA 2.0 en 3.0 worden vandaag slechts als achtergrondinfo op hoofdlijnen geschetst. Zo is er ook meer ruimte voor het delen van ervaringen. De Herijking van de EHS is vertraagd door de vertraging rondom het decentralisatieakkoord Natuur. Om die reden zal de Herijking in de meeste provincies nog niet verwerkt kunnen worden in het Natuurbeheerplan Dit jaar wordt de focus daarom wederom gelegd op de Beheertypenkaart. Voor de Ambitiekaart, waarin de Herijking een plek moet gaan krijgen zal in de meeste provincies een afzonderlijke planning worden gehanteerd. 2. Actuele ontwikkelingen Jeroen Groothuismink De decentralisatie van het natuurbeleid naar de provincies heeft tot gevolg dat de voormalige ILG-doelen zijn vervangen voor nieuwe herijkte doelstellingen in het kader van het decentralisatieakkoord. En het agrarisch natuurbeheer buiten de EHS gaat volgens het decentralisatieakkoord naar het Rijk maar momenteel wordt met de nieuwe staatssecretaris gesproken om ook het natuurbeleid buiten de EHS alsnog naar de provincies te decentraliseren. De consequenties van e.e.a. worden momenteel verwerkt in de digitale keten, de doelstellingen in IMNA zullen moeten worden aangepast. De afgelopen jaren is met succes geïnvesteerd in het op orde krijgen van de Beheertypenkaarten uit de Natuurbeheerplannen. Goede Beheertypenkaarten zijn en blijven voorwaardelijk voor een goede en efficiënte subsidieverlening. In 2013 zetten we weer een stap verder en verleggen de focus naar het op orde brengen van de Ambitiekaarten. Omdat kwaliteitsimpulsen tot nu toe beperkt of niet

2 - 2 zijn opengesteld, was de noodzaak daartoe nog niet aanwezig. Nu wordt dat anders: we hebben kwalitatief goede Ambitiekaarten nodig omdat: a. Bij de nieuwe lumpsum-aanpak de Ambitiekaart belangrijker en meer sturend wordt; b. IMNA 2.0 wordt geïmplementeerd waarbij NOK (met verwerving en inrichting) geïntegreerd wordt en waarin de beheertypenkaart vergeleken wordt met de ambitiekaart om de prestaties te kunnen monitoren; c. De begrenzing van de herijkte EHS volgens het decentralisatieakkoord medio 2013 moet zijn vastgelegd en het Barro voorschrijft dat provincies in het natuurbeheerplan bepalen welke beheertypen daar moeten worden gerealiseerd. Reden dus om meer aandacht te gaan geven aan de Ambitiekaart. De ontwikkelingen zullen de komende periode gefaseerd in volgende IMNA-versies worden geïntroduceerd. Marsroute Natuurbeheerplan Arno Teunissen Het natuurbeheerplan is een belangrijke schakel in het subsidieproces. Dat blijft ook zo als het straks via lump sum gaat. Dat blijft immers een subsidiebeschikking en daarvan moet de grondslag via het natuurbeheerplan bepaald worden. Afgesproken is dat de lump sum gefaseerd wordt ingevoerd: nu voor beheerders groter dan 75 ha en later voor de kleinere. Dat betekent dat de kleine beheerders dit jaar nog op de gebruikelijke wijze via de e-snl aanvragen en dat stelt ook eisen aan de kwaliteit en tijdige beschikbaarheid van het natuurbeheerplan. De planning volgens de Timeline blijft daarmee onveranderd, zowel voor e-snl als lump sum en komt binnenkort op het Portaal. Een belangrijke wijziging voor de natuurplannen 2014 is het recent genomen besluit om alle agrarische aanvragen per 2014 alleen nog via collectieve aanvraag/toolkit mogelijk te maken. Dit heeft als reden dat agrarische aanvragen nu via twee sporen worden ingewonnen (e-snl voor individuele aanvragen en Toolkit voor collectieve aanvragen) wat in de uitvoering tot teveel problemen leidt. Door alles via collectieve aanvragen/toolkit te gaan doen, wordt bij Dienst Regelingen (DR) een besparing van 2,4 mln gerealiseerd. Dit betekent dat in de komende natuurbeheerplannen alle agrarische beheertypen, dus ook botanisch beheer en het agrarisch Landschap moet worden voorzien van een collectief-beheerplangrens. DR voegt toe dat het daarbij zeer wenselijk is om de huidige collectiefbeheerplangrenzen niet te verkleinen. Groter maken en toevoegen kan wel. Ook is het mogelijk om alles wat nu nog niet is begrensd als collectief als één groot gebied te begrenzen en dat vervolgens centraal te faciliteren. Op deze wijze wordt een eerste stap gezet naar collectieve aanvragen (SNL+) in afwachting van de mogelijkheid onder het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid om (per 2016) de collectieven ook meteen de eindbegunstigde te laten zijn. Verder is het idee om de werkwijze rond de totstandkoming van het natuurbeheerplan verder te verbeteren. Nu al is de afspraak dat in een vroegtijdig stadium overlegd wordt tussen provincies en beheerders zodat aan de voorkant wijzigingen bekend zijn en e.e.a. niet via de inspraak en bezwaar en beroep geschiedt. Door gecertificeerde beheerders periodiek hun terreinen te laten aanleveren en de digitale uitwisseling hierbij te verbeteren, kan tijdwinst worden geboekt.

3 - 3 Algemeen wordt aangegeven dat de uitwisseling beter zou verlopen via filegeodatabase of wfs dan zoals het nu geregeld is via shapefiles. Wat wel zal helpen: Onlangs is het project Publicatie Natuurbeheerplannen gestart. In dit project worden een goed bruikbare, toegankelijke en snelle WFS, WMS, atom feed met filegeodatabase en KML gemaakt. (Actie Marjan Bevelander, meenemen in project) Het voorstel aan de Werkgroep Natuurbeheer op 11 maart om N00 op te nemen in de Ambitiekaart en niet langer in de Beheertypenkaart roept veel reacties op. In het proces van de provincies is het wel te regelen, maar het zal vooral bij derden die de kaarten willen gebruiken vragen oproepen omdat beide kaarten deels overlappen. (Actie WG Natuurbeheer 11 maart, gereed zie bijlage) Instructie voor de Upload maken. (Actie Gerard Terpstra) Afspraken maken met GBO over Upload en validatie van de Ambitiekaarten (Actie Jacques Duivenvoorden) 3. Technische ontwikkelingen/facilitering en uitwisseling van ervaringen Gerard Terpstra en David Metselaar Afspraken maken over het snijden op de provinciegrens: welke moet gebruikt worden? (Actie Gerard Terpstra in overleg met Marjan Bevelander) Beheer van codelijsten is belegd bij DLG? (Actie Jacques Duivenvoorden) Aanvragen SKNL hoe loopt dat precies? Hoe zit dat met nieuwe versies? Graag een procesvoorstel en protocol regelen in NOK-project. (Actie Jacques Duivenvoorden) DR wil dat het proces Aanvragen Collectieve beheerplannen verbetert. Daar worden ook verbeteringen in de Toolkit mee beoogd. Bijv. een verbetering van de kwaliteit van de grens van een collectief beheerplan. Nu wordt daar in de Toolkit niet voldoende op gevalideerd. Ook het fenomeen veraanen blijft een knelpunt. (Eigenlijk klopt deze naam niet, want in de Toolkit wordt de Gewaspercelenkaart gebruikt, dit is niet de AAN. De AAN bevat aaneensluitende agrarische percelen die begrensd worden door topografische elementen. De Gewaspercelenkaart maakt onderscheid per perceel. Het zou mooi zijn als er steeds een actuele versie van deze kaart beschikbaar zou zijn via een webservice in plaats van het één maal in de drie weken de dataset op te sturen. Hoe wil DR hiermee verder? Ron Verheijden vraagt Peter van den Boel om de intentie van DR over mogelijke verbeteringen in het proces breed te communiceren.(actie Ron Verheijden DR ) Zie bijlage voor onderscheid AAN/gewas 4. Discussie in deelgroepen Uitwisselen Tips & Trucs: Grote deelname, er is behoefte aan een forum. Daarom twee acties: Oprichting LinkedIn groep door Eddie Poppe: GIS-experts Natuur en Landschap. Wil je meedoen? Stuur dan via LinkedIn een verzoek om mee te doen. Benchmark: Vanuit het Programma ProGideon (Provincies op de Kaart) nemen 8 provincies deel aan een Benchmark Geo. Er is ruimte om een specifiek proces onder de loep te nemen. De Natuurbeheerplannen kunnen een geschikte use case zijn. Marjan maakt een afspraak met Arno Teunissen, Hinko Talsma, Michiel Brouwer en Johan Gudden om op basis van een tiental criteria een startnotitie op te stellen voor de Werkgroep. (Actie Marjan Bevelander) Status Digitale Plannen De Natuurbeheerplannen worden nog steeds op papier vastgesteld, dat betekent

4 - 4 vaak urenlang printwerk. Zijn er provincies die al digitaal vaststellen, zoals ook met ruimtelijke plannen via de NWRO al eerder mogelijk werd? Alleen Utrecht lijkt hiermee bezig geweest te zijn. Marjan zal contact opnemen met de jurist op het Projectbureau. (Actie Marjan Bevelander) Gereed, zie bijlage Relatie Natura2000 en Ambitiekaart Provincies lopen ertegenaan dat deze relatie nog niet is uitgewerkt. Dat is wel nodig voor de Ambitiekaart! Gelderland is hier al iets verder mee, risico is dat iedereen nu op zichzelf iets gaat uitwerken en interpreteren. Marjan geeft dit door aan de projectleider Habitattypenkaart Jeroen Huneker. (Actie Marjan Bevelander) Proces Vooraf afspraken maken met terreinbeheerders Er is weinig tijd om dit allemaal op tijd voor elkaar te krijgen. Ook al wordt dat in de loop der tijd natuurlijk wel beter. Provincies kunnen ook hier van elkaar leren. Bijlagen: Presentatie praktijkbijeenkomst Timeline natuurbeheerplan 2014 Aandachtspunten DR (hieronder) Nadere uitwerking enkele actiepunten (hieronder)

5 - 5 Bijlage: Door DR aangedragen aandachtspunten bij het opstellen van het SNL-natuurbeheerplan 2014 Let voor de begrenzing van de natuurbeheertypen en de agrarische beheertypen op de instructie betreffende AAN ( AAN staat voor Agrarisch Areaal Nederland en is dus alle landbouwgrond in Nederland). In principe kan de begrenzing van de natuurbeheertypen zich niet uitstrekken over de AAN-begrenzing, want een N-type kan niet op landbouwgrond liggen. Omgekeerd kan de begrenzing van de agrarische beheertypen niet buiten de AAN-liggen, want dan is er geen sprake meer van landbouwgrond). E.e.a. echter binnen de ruimte die de AAN-instructie biedt; het enkele feit dat een terrein in eigendom is van een TBO wil niet zeggen dat er geen sprake kan zijn van landbouwgrond. Veel TBO s hebben landbouwgronden verworven die zij nog moeten omzetten naar natuurterrein. In de tussentijd verpachten zij die grond tegen een lagere pachtprijs aan landbouwers (om daarmee nog enige opbrengsten te genereren) met de verplichting een bepaald beheerregime te voeren (natuur- of reservaatpacht). Het gaat dan vooral om graslanden; geen ambitie vastleggen op de beheertypenkaart. Het is voor DR dan niet zichtbaar wat er al ligt (beheertypekaart) en welk type het streven (ambitie) is. Het kan dan gebeuren dat de relatie het geambieerde type aanvraagt en dit door DR verleend wordt, terwijl dat type in het veld nog niet gerealiseerd is; vermeldt op de beheertypenkaart niet het natuurbeheertype N00.01 Nog om te vormen naar natuur. In het verleden hebben relaties gepoogd dit natuurbeheertype aan te vragen. Het feit dat de provincie ter plekke omzetting van landbouwgrond naar natuur nastreeft kan vastgelegd worden op de ambitiekaart door op die kaart het gewenste N-type vast te leggen; om discussies (extra bezwaarschriften) te voorkomen dient het (vastgestelde) natuurbeheerplan en de aan DR geleverde kaart(en) identiek zijn; gebeurd al in de meeste provincies: niet meer op het niveau van het agrarische beheertype begrenzen, maar elke open te stellen variant apart benoemen. Een voorbeeld: het agrarisch beheertype A02.01 Botanisch graslandpakketten kent 4 agrarische beheerpakketten (genummerd A t/m A ). Binnen het agrarisch beheerpakket A Botanische weide- en hooilandrand bestaan twee varianten: A a Botanische weiderand en A b Botanische hooilandrand. Wilt u beide varianten openstellen, benoem deze dan ook allebei (dus zowel A a als A b opnemen i.p.v. alleen A ). Dit vergemakkelijkt het correct inlezen van het natuurbeheerplan in de esnl-applicatie (= de elektronische aanvraagapplicatie) en voorkomt dat relaties een verkeerd pakket kunnen aanvragen; openstelling: denk aan de true/false -indicator. Check in dit kader niet zélf op continuering, dat doet DR.

6 - 6 Bijlage: Nadere uitwerking actiepunten Digitaal vaststellen Natuurbeheerplan Het digitaal vaststellen van het natuurbeheerplan is vorig jaar al mogelijk gemaakt door de aanpassing van de beide regelingen/verordeningen volgens onderstaande artikelen. Dat betekent dat de natuurbeheerplannen volledig digitaal kunnen worden vastgesteld. Het verplicht digitaal aanvragen van subsidies is een andere wens maar op basis van de Algemene wet bestuursrecht helaas nog niet mogelijk. SVNL Artikel 2.1 (natuurbeheerplan) 1. Gedeputeerde Staten stellen een natuurbeheerplan vast. 2. Als onderdeel van het natuurbeheerplan stellen Gedeputeerde Staten in elk geval een elektronische kaart met een topografische ondergrond vast, waarop is aangeduid: a. voor welke natuurterreinen een subsidie natuurbeheer kan worden verstrekt en welk natuurbeheertype op deze natuurterreinen in stand kan worden gehouden; b. voor welke landbouwgronden een subsidie agrarisch natuurbeheer kan worden verstrekt en tot welke agrarische beheertypen het op die landbouwgrond uit te voeren agrarische beheerpakket dient te behoren; c. voor welke landschapsbeheertypen, landschapselementen of beheerpakketten landschap op welke lokatie een subsidie landschapsbeheer kan worden verstrekt, met dien verstande dat ten aanzien van beheerpakketten landschap ook gebieden aangeduid kunnen worden waarbinnen een subsidie landschapsbeheer als bedoeld in artikel , eerste lid, onderdeel b, kan worden verstrekt; d. voor welke landbouwgronden een probleemgebiedensubsidie kan worden verstrekt; SKNL Artikel 7 (ambitiekaart) Als onderdeel van het natuurbeheerplan stellen Gedeputeerde Staten ten behoeve van de uitvoering van deze regeling een elektronische ambitiekaart met een topografische ondergrond vast, waarop: a. de begrenzing is vastgelegd van alle bestaande en nog te realiseren natuur waarvoor Gedeputeerde Staten een subsidie als bedoeld in artikel 8 of artikel 15 willen verstrekken; b. binnen deze begrenzing de natuurkwaliteit van alle bestaande en nog te realiseren natuur is getypeerd conform de Index Natuur en Landschap. N00 in het Natuurbeheerplan In de werkgroep Natuurbeheer van 11 maart 2013 is hierover volgens het verslag hetvolgende afgesproken: N00.01: dubbele definiëring van N00.01 in zowel de beheertype- als de ambitiekaart is niet goed: als het type op de beheertypekaart wordt gezet ontstaan fouten. N00.01 kan, ook als die op de ambitiekaart staat, worden getoond in de beheertypekaart. Afgesproken wordt dat het type N00.01 voortaan alleen op de ambitiekaart zal worden gezet en niet meer op de beheertypekaart.

7 - 7 Verschil tussen AAN en gewasperceelslaag Onderstaand de reactie van DR op enkele aangedragen voorbeelden uit de praktijk: Geachte heren, Ik heb even gekeken naar de aangedragen voorbeelden. Bij deze mijn reactie: Tijdens de bijeenkomst heb ik gewezen op het verschil tussen de AAN-laag en de gewasperceelslaag en er op aangedrongen dat provincies begrenzen op de AAN-laag. Dat komt omdat de gewasperceelslaag gebaseerd is op de opgave van de landbouwer (welke gewassen hij in 2012 waar heeft geteeld) en daarom slechts een momentopname is. Ik gebruik even het aangedragen voorbeeld in Heeg om de situatie te verduidelijken (zie bijgevoegd Word-document in liggend formaat). Het roze/perzikkleurige is de AAN-laag: dit is alle landbouwgrond in Nederland, ongeacht wie de gebruiker is. Een AAN-perceel kan in beheer zijn bij één landbouwer, maar ook bij meerdere landbouwers. In bijv. Friesland en West-Nederland is het AAN-perceel vaak bij één landbouwer in gebruik, omdat landbouwpercelen in verband met de afwatering vaak omringd worden door sloten. In Zuiden Oost-Nederland zijn de AAN-percelen hoger gelegen, vaak (aanzienlijk) groter en vaker in gebruik bij meerdere landbouwers. De grens van een AAN-perceel wordt gevormd door harde topografische grenzen zoals wegen, sloten, bebouwing en bos(jes) of andere elementen die geen landbouwkundige functie hebben. De rode lijnen zijn de gewaspercelen zoals (in 2012) opgegeven door de verschillende landbouwers. U ziet op het kaartje dat een deel weliswaar roze/perzikkleurig is (m.a.w. deel uitmaakt van een AAN-perceel), maar niet rood omlijnd is. Dat betekent dat geen enkele landbouwer (in 2012) dat deel van het AAN-perceel heeft opgegeven als zijnde bij hem in gebruik. De risico's van het maken van de NBP-begrenzing op basis van de gewasperceelskaart i.p.v. AAN zijn dus als volgt: de provincie begrensd voor 2014 op een momentopname uit 2012; ten tijde van de aanvraagperiode 2014 kunnen de gewaspercelen totaal anders liggen (er is grote kans dat de gewaspercelen in 2013 al anders liggen), waardoor de begrenzing niet de gehele beheereenheid afdekt die de landbouwer in 2014 wil aanvragen; als een landbouwer een gedeelte van een AAN-perceel (momenteel niet zijnde een gewasperceel) in gebruik neemt, dan bestaat de kans dat de provincie dat deel niet begrensd heeft en de relatie dus niet het volledige perceel kan aanvragen Men kan het aantal ingediende zienswijzen terugdringen door op de AAN-laag te begrenzen. Ik hoop hiermee dat punt/het geval in Heeg voldoende toegelicht te hebben. Het geval in Kollum: In de Gecombineerde Opgave is de landbouwer verplicht ook de gebruikstitel aan te geven. Het onderste deel heeft deze relatie (in 2012) in eigendom, het bovenste deel heeft hij gepacht. Daarom heeft de relatie twee afzonderlijke gewaspercelen opgegeven. Het geval in Anjum: De relatie heeft een heleboel bermen opgegeven. Blijkbaar heeft hij deze in beheer gekregen van de gemeente. Er loopt momenteel een onderzoek naar de rechtmatigheid van de opgave. Als de provincie van mening is dat zij dergelijke "AAN"-percelen (lijken inderdaad gewoon wegbermen te zijn) niet wil subsidieren, dan moet zij deze "AAN"-percelen gewoon niet begrenzen. Het is immers geen plicht om elk AAN-perceel te begrenzen/subsidiabel te stellen. Het is in dat geval wel mogelijk dat de betreffende relatie een zienswijze zal indienen zodra het NBP 2014 ter inzage wordt gelegd. Algemeen punt: werkelijkheid begrenzen of het te vergoeden type: De provincie moet de werkelijkheid op de beheertypenkaart zetten. In casu klemt dat eens te meer, omdat de discussie gaat over een landschapselement (Hakhout, eventueel aan te vragen via de SNL-a) ten opzichte van een natuurbeheertype (Bos met productie, alleen aan te vragen via de SNL-n). Begrenzing als een natuurbeheertype betekent dat het betreffende element

8 - 8 door de provincie als natuurterrein gezien wordt. Laat me even een radicaler voorbeeld geven: je kunt een stuk heide niet als bos begrenzen omdat dat financieel aantrekkelijker voor de provincie is. Dat leidt geheid tot het indienen van zienswijzen. Het voorgaande betekent overigens niet dat de provincie het element ook subsidiabel moet stellen; dit kan uitgesloten worden met behulp van de subsidiekaart (true/false-indicator). Dus de beheertypekaart geeft de werkelijke situatie aan (bij agrarische beheerpakketten kunnen er meerdere pakketten mogelijk zijn), de financiële sturing vindt plaats via het openstellingsbesluit/subsidiekaart. Ik hoop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. met vriendelijke groeten, Ron Verheijden Medewerker Advisering... Dienst Regelingen Ministerie van Economische Zaken Slachthuisstraat CB Roermond Kamer 507 Postbus AZ Roermond... T F r.a.m.verheijden@dienst-regelingen.nl