JOHAN OLYMPIADE XXX. Bouw gestart MUSAE. Engeland Vlaanderen Sportieve gevolgen. Uitdagingen in het jaar van de. creatief en ondernemend.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "JOHAN OLYMPIADE XXX. Bouw gestart MUSAE. Engeland Vlaanderen Sportieve gevolgen. Uitdagingen in het jaar van de. creatief en ondernemend."

Transcriptie

1 Uitdagingen in het jaar van de OLYMPIADE Bouw gestart MUSAE creatief en ondernemend Engeland Vlaanderen Sportieve gevolgen The battles XXX JOHAN OUDERBLAD JOHAN DE WITT-GYMNASIUM JAARGANG 2-3

2 Als aanhoren ook echt luisteren moet worden. Burg. de Raadtsingel JG Dordrecht Telefoon Telefax

3 JOHAN:Editorial van de redactie aperta Openheid APERTA Aspiratie en inspiratie van zaken. En dat in het Latijn. Van het werkwoord aperire het voltooide passieve deelwoord: apertus. En dan natuurlijk in het onzijdig meervoud. Geniaal. Citaat: M. de Hoon. Samen met P. Barendregt initiatiefnemer van Aperta (1994). Vanaf jaargang 2010 JOHAN De wil bij de mens om iets te bereiken, vol geestdrift, bezieling en vurig verlangen, reikt deze periode tot olympische hoogten. Vanaf de podia waar de kampioenen de eeuwige roem wacht, zullen zij uitkijken over Olympia en zich wanen te verblijven tussen de goden. Hun aspiratie en inspiratie bracht ze op dit uitzonderlijke niveau. En het zijn deze Olympiërs die op hun beurt een nieuwe generatie inspireren in hun voetsporen te treden. Het verlangen doorgeven de top te willen bereiken. Maar de echte kiem van dit alles Vinden we deze krachtige drijfveren om het hoogste doel te bereiken niet terug in ons dagelijkse bestaan? Bij onszelf? Bij onze kinderen? Op school? Is deze schoolse plaats, en alles wat daar mee te maken heeft, niet een bepalende bron waaruit de bezieling en het verlangen voortkomen? De plaats waar het begrip passie voorgoed in het denken van onze kinderen inbedding vindt? Aspiratie en inspiratie zijn als yin en yang, ze hebben elkaar nodig en houden elkaar in evenwicht. Of het nu gaat om leerlingen, die vanaf klas 1 hun vermogen inzetten en ontwikkelen, of om docenten, die aspireren en inspireren deze doelen bij hun leerlingen aan te wakkeren en te stimuleren. Er zijn meer voorbeelden: op beleidsmatig gebied bijvoorbeeld, waar de schoolleiding en het bestuur van de Oudervereniging aan elkaar gewaagde sparringpartners zijn, die in gezamenlijkheid hun doelen willen bereiken en ons verrassen met nieuwe initiatieven. En wat te denken van de inspirerende drijfveren van de verenigingen Musae en Studium Generale, die niet alleen zelf hun doelen verleggen maar ook ons aanzetten tot interactie. Om mee te doen En zo meer. Natuurlijk gaat dit het niet altijd van een leien dakje. Het kan soms behoorlijk tegenzitten, er kan een kink in de kabel komen of zelfs een enorme stagnatie optreden. Maar zijn het dan niet juist de onderliggende intenties en ingevingen die ons er weer bovenop brengen? Al dan niet met enige hulp van wie of wat dan ook? Ook bij JOHAN gaan aspiratie en inspiratie hand in hand. Wat ruim twee jaar geleden begon als uitwerking van een ouderenquête is uitgegroeid tot een volwassen ouderblad. Het resultaat mag er zijn zo zeggen wij met gepaste trots en enige bescheidenheid. We zijn nog even enthousiast, enthousiaster zelfs, en zitten vol ambitie. Meer en meer ook raken uit onze lezersschare mensen aangestoken op de een of andere manier een bijdrage te leveren. Met bijvoorbeeld als uitwerking dat wij in deze olympische JOHAN een nieuwe columnist mogen verwelkomen en buitengewoon verheugd zijn dat meneer Van der Held (docent Grieks en Latijn) onze gelederen komt versterken. Op geheel eigen wijze zal hij, in deze en volgende edities, een filosofisch licht laten schijnen over uiteenlopende thema s en onderwerpen. Welbeschouwd hebben zaken als sport, school en JOHAN een gemeenschappelijke deler: aspiratie en inspiratie. Het zijn deze twee begrippen die het hoogst haalbare mogelijk maken. Wij wensen u een prettige vakantie, veel leesplezier en tot het volgend schooljaar! de redactie, Judith Houmes-Laan, Simone van Nes, John de Gelder, Joop Roovers JOHAN 3

4 INHOUD JOHAN 2-3 Aperta/editorial: Aspiratie en inspiratie 3 Van de rector: Terug naar de toekomst 5 School en Oudervereniging van de voorzitter: Bekronen 7 overkoepelende afstemming door het LOZG 22 terugblik schooljaar Medezeggenschapsraad: een persoonlijk verslag 13 Musae: de culturele leerlingenvereniging blikt terug én kijkt vooruit 58 Informatief Wijs in onderwijs: wiskunde Oranjepark: voortbouwen op oude fundamenten 28 De Debatclub: een debatcultuur op het JdW 32 Maatschappelijke stage: de Pilot 50 Reportages Schoolreis Cambridge Engels: Here we come! 30 Vlaanderenreis: een reis uit het boekje! 42 Deltaproject: bijzondere presentatieavonden 54 Mensen De Reünist: Karin Giphart 14 Ouders in de picture: het beroep van Yolanda de Rijke 39 Document docent: JOHAN & meneer Van der Held 44 Feuilleton Spitten naar De Witt, deel 5 18 Columns en Cartoon Oehoe: Bord en Spelen 17 Contumelia XL: Als was in de handen 25 michelangelo 27 Ouder en wijzer: Dromen van goud 36 Palimpsest: De Wereld van Olympia 56 JOHAN Varia Colofon en oproep voor adverteerders 6 Alia alia...: impressies in woord en beeld 21 Retinenda: agenda periode juli - december JOHAN 4

5 JOHAN:Voorwoord Van de rector Van de RECTOR Terug naar de toekomst 9 mei 2012, een regenachtige ochtend aan het Oranjepark. Na vele maanden vertraging wordt het officiële startsein gegeven voor de bouwwerkzaamheden voor onze school. Piketpalen worden geslagen en de contouren van de gebouwen van de Bavinckschool en het Johan de Witt-gymnasium zijn met enige fantasie duidelijk te onderscheiden. Eindelijk. Gestart met de feitelijke afronding van een lange periode van plannen maken voor een fraaie eigentijdse behuizing voor de school. Mijn voorganger, Bart Muller, heeft er jaren werk aan gehad en zijn degelijke voorbereiding betaalt zich nu toch werkelijk uit. En hard kan het nu gaan. Op het moment van schrijven van deze tekst zijn we goed een maand verder en zitten de palen al in de grond en worden de fundamenten voor het nieuwbouwgedeelte gelegd. Met een beetje geluk staat de nieuwbouw er in grove vorm al aan het eind van dit kalenderjaar! Natuurlijk is er dan nog veel werk te verzetten, maar in onze planning rekenen we er toch echt op nog vóór de volgende zomervakantie terug te kunnen verhuizen naar onze vertrouwde omgeving. Nieuwbouw en renovatie. Zo is het bouwproject het best te omschrijven. Verdubbeling van het volume van het oude gebouw met nieuwbouw aan de achterkant, renovatie van het historische gebouw aan het park. Een combinatie van nieuw nieuw en nieuw oud. En dat is ook een passende omschrijving voor de plannen voor het onderwijs van ons gymnasium. Wij grijpen de verhuizing terug naar onze oude plek in de stad aan voor een nieuwe inrichting van het huis. Op dit moment bereiden we ons voor op een nieuw schoolplan, waarin we met elkaar afspraken maken hoe we in de komende jaren het onderwijs zo kunnen organiseren dat het onze leerlingen het beste voorbereidt op hun toekomst. Zoals altijd bij het inrichten van je vernieuwde of verbouwde huis moet je dan wel keuzes maken. In die spannende fase bevinden wij ons nu. Waar willen we met onze school staan over vier jaar? Waarmee kunnen wij ons als gymnasium nog nadrukkelijker profileren in onze regio? Ook hiervoor zijn inmiddels piketpalen geslagen en worden fundamenten gelegd, parallel lopend met de feitelijke bouwwerkzaamheden. Een enerverende tijd ligt achter ons, een spannende in het verschiet. Zo hoort dat ook. Bezig zijn met de eigen ontwikkeling. Als school, als organisatie. In het belang van uw kinderen, van wie wij immers diezelfde inspanning verwachten. Ik houd u graag op de hoogte, in dat spannende nieuwe schooljaar, met weer fraaie nieuwe JOHANs. Tot dan. J.A. Dekker, rector JOHAN 5

6 Over JOHAN JOHAN wordt vervaardigd door ouders van leerlingen van het Johan de Witt-gymnasium. Het blad is schoolgerelateerd, wordt geïnitieerd door en opereert onder auspiciën van de Oudervereniging. Het blad heeft primair tot doel ouders en verzorgers van JdW-leerlingen nauwer te betrekken bij de school en te informeren over het reilen en zeilen op en rond school, beschouwd vanuit een ouderperspectief en met de intentie een blad voor de gehele school te zijn. Het blad wordt verspreid onder ouders, (oud-) personeel en overige betrokkenen, alsook in digitale vorm op de site van het Johan de Witt-gymnasium voor reünisten en andere geïnteresseerden. C O L O F O N Jaargang 2, nummer 3 Verschijnt drie keer per schooljaar adverteren in JOHAN De productie van JOHAN in de vorm en het formaat zoals u deze nu inziet, wordt mede mogelijk gemaakt door de adverteerders. En het is u waarschijnlijk al opgevallen, de redactie streeft naar een goed samenspel tussen reclame-uitingen en beeld- en tekstitems. Liever een stijlvolle paginavullende advertentie, dan een pagina vol kleine postzegeladvertenties. Als deze visie u aanspreekt en u wilt tot de groep van adverteerders gaan behoren, maar niet over passend advertentiemateriaal beschikt, dan voorziet de redactie van JOHAN daarin: de vormgeving verzorgen wij voor u. Kosteloos! De meeste advertenties in deze JOHAN zijn daar een voorbeeld van. Tarieven vanaf 95,00. Wenst u meer informatie, of overweegt u deelname? Stuur een berichtje aan johan.jdw@gmail.com en de redactie neemt contact met u op. Reken erop dat uw advertentie gezien wordt! Redactie Judith Houmes-Laan (tevens coördinator) Simone van Nes (tevens advertentiewerving en eindredactie) John de Gelder (vormgeving, beeldbewerking en advertentieopmaak) Joop Roovers (tevens eindredacteur) Met bijdragen van Hanna Bertels, J.A. Dekker, Karin Giphart, Peter van der Graaff, L. van der Held, Maaike Hoogerwerf, M. de Hoon, Angelo van der Luijt, L. de Mees en M. Ras, leden Musae, A. Sebregts, Michael van der Spek, M. Tonino, L. de Zeeuw-van de Erve Met dank aan K. Bos, Fons van den Elsen, D. Groenberg, Twan Hol, L. van der Held, D. de Kloe, M. Oduber, M. van Pelt, Yolanda de Rijke, E. Snijdoodt, Karen Steenwinkel, H. Timmermans, M. Tonino, F. Westdorp, J. Zwartbol Inzenden Iedereen wordt van harte uitgenodigd tot het insturen van kopij. Ook suggesties voor artikelen en andere tips zijn welkom. Kopij wordt getoetst op plaatsbaarheid. De volgende JOHAN verschijnt in week 51, Sluitingsdatum kopij: 26 oktober Correspondentieadres: Redactie JOHAN p/a Stek 22, 3311 XS Dordrecht johan.jdw@gmail.com Druk & distributie Hollandse Indruk Rotterdam SSKW Dordrecht Grootverzet Fietskoeriers Dordrecht JOHAN 6

7 JOHAN:School en... Oudervereniging OUDERvereniging Van de voorzitter Bekronen Het voordeel van de wegtikkende tijd is dat de soms langverwachte toekomst onherroepelijk overgaat in het hier en nu, om vervolgens als verleden tijd weer verder te gaan. Zo gebeurde dit ook met de start van de nieuwbouw aan het Oranjepark, daarvan is inmiddels op 9 mei jl. de eerste paal de grond in gedraaid! Het begin van een stevig fundament voor de nieuwbouw en renovatie van het Johan de Witt-gymnasium. Wanneer ik in de buurt fiets, is het altijd leuk om even door het bouwhek te kijken of er weer wat vorderingen met de bouw zijn. Volgens de meest recente planning kan de nieuwe unilocatie vanaf het begin van het schooljaar in gebruik worden genomen; een bekroning van een langdurige en soms moeizame voorbereidingsperiode is ook een olympisch jaar! In Londen hopen de talloze sporters dat hun jarenlange inspanningen beloond gaan worden met goede prestaties en voor een aantal zelfs bekroond met eremetaal. Ik heb nog even de hulp van Wikipedia ingeroepen om de betekenis van de vijf olympische ringen weer scherp op het netvlies te krijgen. Deze gekleurde ringen staan niet alleen symbool voor de vijf continenten (sommigen bestrijden dit, zo ziet u, er zijn vaak meerdere waarheden!), maar ook voor vijf belangrijke waarden: passie, vertrouwen, overwinning, ethiek en sportiviteit. Aan de laatste waarde hebben de derdeklassers onlangs invulling gegeven met de fietstocht naar het Vlaamse Antwerpen. Al deze olympische waarden komen ook terug in ons gymnasium. Vanaf het eerste leerjaar is er kennis gemaakt met deze waarden en zijn ze aan de leerlingen overgedragen. een prestatie van olympisch formaat Alle inspanningen zijn waardevol en worden bekroond met een overwinning. De bevordering naar het volgende leerjaar en in de zesde klas de eindoverwinning: het behalen van het gymnasiumdiploma! Dit moment van het verwerven van het diploma is in zekere zin een prestatie van olympisch formaat, een beloning voor een jarenlange inspanning. Met het verschijnen van deze derde JOHAN is jaargang twee afgesloten. Ik wil graag namens het gehele bestuur van de Oudervereniging de redactie en alle anderen, die in welke vorm dan ook een bijdrage hebben geleverd aan alle JOHAN s van deze jaargang, bedanken voor hun inzet en enthousiasme! Wanneer deze JOHAN bij u op de mat valt, is het nog slechts een kwestie van tijd voordat de schoolvakantie begint. Ik wens u allen weer veel leesplezier en een fijne en zonnige vakantie! Peter van der Graaff, voorzitter Oudervereniging Johan de Witt-gymnasium JOHAN 7

8 wijs in onderwijs over vak & onderwijs JOHAN:Informatief Wijs in onderwijs Tekst: M. Tonino Het vak- en onderwijsaanbod op een middelbare school is constant in beweging. Natuurlijk worden de leerlingen en ouders van onze school goed geïnformeerd door de schoolleiding en docenten, maar het hele proces rondom die ontwikkelingen blijft vaak wat onderbelicht. Als ouderblad willen we juist aandacht besteden aan de achtergronden hiervan. In deze editie is het podium voor wiskunde. Mevrouw Tonino, docent wiskunde, informeert ons namens haar vakgroep over (de achtergronden van) dit boeiende en veelzijdige vak. Het wiskundeonderwijs op het Johan de Witt-gymnasium JOHAN 8

9 Een van de oudste vakken in het onderwijs is de Ars Mathematica, de wis-kunde, letterlijk uit het Grieks: met lust tot leren, leergierigheid, wetenschap. Een zó oud vak: is daar nog iets nieuws in te beleven? Nu, dat valt erg mee... Voor het goede begrip is de te behandelen stof opgesplitst in een aantal onderdelen. De onderbouw Bekijken we de ontwikkelingen van het huidige wiskundeonderwijs in de onderbouw, dan vallen technische vernieuwingen als het gebruik van het Smartboard op, met daarin vooral allerlei ICT-toepassingen. Zo is het nu veel makkelijker om meetkundige constructies te zien ontstaan, om bij algebraïsche berekeningen alle stappen te demonstreren en om toepassingen van de wiskunde buiten school te laten zien. Binnen onze school hebben we besloten, dat een leerling die in de bovenbouw de N-profielen wil kiezen aan het eind van klas 3 toch minstens in staat moet worden geacht een 7,0 te halen voor wiskunde. Op basis van de behaalde resultaten in klas 3 en hoe de docent de vorderingen van de betreffende leerling beoordeelt, wordt dan een advies gegeven over welke wiskundevariant het best gekozen zou kunnen worden. nicatie: overbrengen wat je (intuïtief) bedoelt, zowel de docent bij de uitleg, alsook de leerling bij het noteren van de uitwerking van een opgave. Wij merken namelijk op dat veel leerlingen, die op de basisschool uitblinken in rekenen, heel veel hoofdwerk blijken te doen en stappen overslaan. Wij leren ze stukje bij beetje om te communiceren in wiskunde, dus om op te schrijven wat ze bedacht hebben. Dit is het begin van het ontwikkelen van het analytisch vermogen: eerst goed je eigen gedachten kunnen structureren, voordat je de structuur leert zien in wat anderen bedacht hebben. leren communiceren in wiskunde Naar de bovenbouw Ook in de bovenbouw vallen de ICT-toepassingen in de wiskundelessen op. Het Smartboard wordt gebruikt, maar vooral de grafische rekenmachine. Hiermee kunnen in korte tijd bijvoorbeeld veel grafieken worden gemaakt, om te kijken wat de invloed van bepaalde parameters is op het verloop van de grafiek. Welk aspect van de Ars Mathematica komt in de onderbouw bij uitstek aan bod? Dat is de lust om opgaven gestructureerd uit te werken, om strategieën te ontwikkelen; dus om te leren noteren wat je in je hoofd hebt, zodat het voor een ander duidelijk leesbaar is. Wiskunde is ook commu- JOHAN 9

10 Er wordt een steeds groter beroep gedaan op de vaardigheid van leerlingen om uitwerkingen gestructureerd op te gaan schrijven. De sommen worden groter, de strategieën complexer. Leerlingen moeten dus steeds beter weten welke stappen genomen moeten worden om de oplossing te vinden. Hierin is natuurlijk verschil tussen wiskunde A/C enerzijds en wiskunde B anderzijds, vooral in abstractie, maar in essentie is dit toch wat alle leerlingen moeten leren. Zo is x = 1 2 in essentie niet moeilijker dan 3a = 12, alleen vergt de uitwerking ervan een stap extra. Door gestructureerd op te schrijven, dwing je jezelf ertoe om over elke stap na te denken, je te herinneren hoe dit in soortgelijke gevallen werkte en de opeenvolging logisch te maken. De kans op fouten neemt daarmee aanzienlijk af! Dit heeft ons inziens niet zoveel met inzicht te maken, als wel met ijver en doorzettingsvermogen. jezelf dwingen over elke stap na te denken algemeen in het Wiskunde is een vak waar je inzicht voor moet hebben, wordt vaak gezegd. Dit is ten dele waar, maar de strategieën in de sommen zijn ook voor een zeer groot deel te leren, en vooral te trainen! Soms moeten er gewoon formules uit het hoofd worden geleerd, net als woordjes bij een taal, maar nog vaker moet worden geleerd hoe je een bepaald type oplosvaardigheid in een complexere situatie herkent en correct toepast. Een voorbeeld: het oplossen van eerstegraadsvergelijkingen wordt in de onderbouw geleerd, maar in de bovenbouw komt dit herhaaldelijk terug als onderdeel van een groter probleem, bijvoorbeeld bij het oplossen van een exponentiële vergelijking. En ja, dan verwachten wij als docenten dat je deze geleerde vaardigheden kunt toepassen op nieuwe proefwerksommen. Nieuw, omdat de letterlijke som niet in het boek staat, andere getallen, andere context; maar tussen aanhalingstekens gezet, omdat de oplosstrategie voor onze proefwerksommen helemaal niet nieuw is, maar gedegen geleerd kan zijn bij het oefenen in het hoofdstuk. Wij vragen vrijwel nooit naar het letterlijk reproduceren van geleerde stof. Een goed resultaat bij onze proefwerken bereik je naar onze mening vooral door het vak bij te houden, de weg der geleidelijkheid te bewandelen en niet aan het eind van het hoofdstuk in één keer alle sommen proberen te maken! JOHAN 10

11 middelbare school niet wordt bijgebracht, dan lijkt het kansloos om een kritische houding vanuit jezelf lang vol te houden. het vak bijhouden en de weg der geleidelijkheid bewandelen epicycloïde De Ars Mathematica wordt in wiskunde B en D volop beoefend. Het gaat daarbij om de kunst van het weten, de kunst van het creëren van een oplossing, inderdaad: een creatie! De toepassingen in met name natuurkunde zijn niet direct erg belangrijk. Bij de profielen CM en EM lijkt dit niet zo voor de hand te liggen: in wiskunde C is er niet zo heel veel over van het plezier in het wetenschap bedrijven met hersengymnastiek in getallen. Toch kan bijna niemand zich er in een studie aan hogeschool of universiteit aan onttrekken om getalvaardig te zijn en om onderzoeksresultaten kritisch te bekijken. Worden conclusies niet ten onrechte getrokken? Zijn er wel verbanden, als sommige verschijnselen tegelijk optreden? Zijn steekproeven representatief of aselect en wat is daar de consequentie van? Het zou een prachtig resultaat zijn, als onze CM ers ook deze kunst met plezier leren beoefenen. In wiskunde A geldt dat in nog iets sterkere mate. Veel EM ers komen in studierichtingen terecht waar veel onderzoek met mensen wordt gedaan. Na enkele recente fraudepraktijken met wetenschappelijke onderzoekingen leidt het geen twijfel, dat een kritische houding onontbeerlijk is om je in deze richtingen overeind te houden. Wanneer het plezier in de training hierin op de Wij en de wetgever Ons wordt opgedrongen dat wiskunde een basisvak is, waarvoor, samen met Nederlands en Engels, op de eindlijst maar één 5 mag gehaald worden. Dat lijkt een verzwaring, maar wij zijn er wel van overtuigd, dat iedereen die de voor hem of haar geschikte soort wiskunde heeft gekozen en minimaal normaal begaafd is voor het vwo, een 5 of 6 moet kunnen halen. Het belang van wiskunde B wordt wel eens overschat: zonder het profiel NG of NT zou je in de maatschappij niets kunnen beginnen, dus 'we hebben wiskunde B nodig'. Welnu, er zijn zeer veel studies over die zeer maatschappelijk relevant zijn en waarin wiskunde B niet verplicht is. De maatschappij heeft meer aan een kritische EM er die zijn vak goed beheerst en er plezier in heeft, dan een NG er die voortdurend tegen achterstanden opbokst, en steeds met moeite de volgende fase haalt in zijn loopbaan. De campagne 'Kies exact' is meer bedoeld voor degenen die onterecht denken dat een exacte studie met vies werk JOHAN 11

12 te maken heeft of dat alleen 'nerds' daarin werken, dan dat deze bedoeld is om mensen met duidelijk ándere talenten toch in de exacte hoek te trekken. Rekenen als verplicht examenonderdeel: dit hoort niet bij wiskunde, maar wij juichen de toegenomen aandacht voor rekenvaardigheden wel toe. Iedereen heeft in zijn leven met getallen te maken, en je hebt niet op alle momenten een rekenapparaat in de aanslag. Het staat ook niet érg slim als je bijvoorbeeld 30% korting op een prijs niet weet te schatten. Eens in de zoveel tijd (vier of vijf jaar gemiddeld) worden wij bovendien van overheidswege geconfronteerd met een verandering van de inhoud van het schoolvak wiskunde. Dan verandert er weer een onderdeel en hebben we weer nieuwe boeken nodig. Dat betekent weer een investering van school in allerlei lesmaterialen en winst voor uitgevers. Hierin ga ik in dit schrijven niet verder op in, maar het moge duidelijk zijn dat bij mij de kritische houding redelijk goed ontwikkeld is. Volgend schooljaar starten we in klas 1 en 4 met een nieuwe methode: Moderne Wiskunde. ook aandacht voor rekenvaardigheden is toe te juichen Leerlingen die meer aankunnen Vaker dan soms treffen wij leerlingen die de stof erg snel door hebben, met een minimum aan oefening de sommen écht beheersen en in staat zijn om hun stappen adequaat op te schrijven. Dat is voor ons geweldig om mee te maken! Deze leerlingen moedigen wij dan ook aan om mee te doen aan diverse wiskundewedstrijden, zoals de Kangoeroewedstrijd in klas 2 en de Wiskunde-Olympiade in klas Dit schooljaar heeft dat geleid tot twee leerlingen die in augustus meedoen met de 130 leerlingen in de landelijke finaleronde van de Wiskunde- Olympiade. De beste zes hiervan mogen door naar de Internationale Olympiade. Onze twee afgevaardigden zijn Jeroen van der Meer (klas 4) en Vincent Huigen (klas 3). De nationale winnaars komen overigens meestal uit klas 5. Wat wij de rest van het jaar met ze doen? Wij laten ze vooral veel bijlessen geven in ons project 'Leerlingen helpen leerlingen'. We proberen ook doorkijkjes in de les te geven naar buitenschoolse wiskunde, maar die sprongen zijn meestal toch nog een beetje te groot. Ars Mathematica Wiskunde is inderdaad een kunst. Kunsten kennen liefhebbers en professionele beoefenaars. De professionele beoefenaars van welke kunst dan ook hebben altijd een podium nodig en een publiek. Wij als docenten zijn dan ook enthousiaste beoefenaars van deze kunst en de meeste van onze leerlingen zijn ons publiek. Wij hoeven niet iedere leerling op te kweken tot een professional in ons vak, maar een liefhebber (het Latijnse amator betekent liefhebber ), hopen we er wel van te maken. Als de leerling zich later met enig plezier bezighoudt met het kritisch bekijken van publicaties van welke soort dan ook, dan hebben wij een minimumdoelstelling gehaald. Wat ons zelf momenteel bezighoudt, is de verwantschap tussen de analyse van problemen in de wiskunde en de analyse van teksten, of zelfs van zinnen in de klassieke talen bij ons op school. Als we van goede bètaleerlingen op grond van deze overeenkomst ook behoorlijke taalleerlingen kunnen maken (zonder de gebruikelijke aversie tegen het vertalen), dan zou dat een mooi nieuw doel zijn om naar te streven. Ars Mathematica nova. wiskunde is een kunst JOHAN 12

13 MR medezeggenschapsraad JOHAN:School en... medezeggenschapsraad Tekst: Hanna Bertels Een persoonlijk verslag Of er misschien een stuk vanuit de medezeggenschapsraad (MR) zou kunnen worden geschreven voor JOHAN en dan met name door de oudergeleding, was de vraag van onze MRsecretaris. Natuurlijk, alles kan (als je maar tijd vindt). En wat moet het onderwerp van het artikel zijn? Och, de toekomst, ervaringen, discussiepunten die de laatste tijd aan bod zijn geweest. Met andere woorden: wijdlopig zijn de Nederlandse rivieren, maar ook de geschikte onderwerpen voor een stuk in de JOHAN. Dus, beginnen bij het begin. Ruim anderhalf jaar geleden ben ik, Hanna Bertels (moeder van een zoon in klas 4 en een dochter in klas 1), verkozen als lid van de MR. Samen met Gea Gankema vorm ik in die raad de zogenaamde oudergeleding. Naast de ouders zijn de leraren, onderwijsondersteunend personeel en de leerlingen in de MR vertegenwoordigd (hierbij overigens mijn felicitaties aan de recent verkozen leerlingvertegenwoordiger). Een bont en divers gezelschap dus, waarvan de leden niet altijd noodzakelijkerwijs een mening delen of dezelfde belangen hebben. De idee achter de MR is de mogelijkheid om belangengroepen (zie boven) de kans te geven een mening te formuleren over of in te stemmen met beleidsvoornemens (bijvoorbeeld de indeling van onderwijstijd), activiteiten en praktische zaken. Eens per zes weken wordt er vergaderd en de discussies die worden gevoerd zijn lang niet altijd gemakkelijk. Wat mij in ieder geval tijdens die discussies is opgevallen, is de coöperatieve en constructieve houding van de goed voorbereide leerlingvertegenwoordigers. interessant en leuk om te doen, maar niet altijd gemakkelijk Hoe brengt men het ouderbelang bij een discussie in de MR in? Dat is moeilijk aan te geven. Het is voor een groot deel een gezond-verstand-benadering. Maar ja, wat is gezond verstand? Zo veel meningen en opvattingen als dat er ouders zijn. Wat te denken van toetsen en dergelijke vlak na een vakantieweek? Er zijn ouders die dit prettig vinden, want dan is er tenminste voldoende tijd om te leren; anderen daarentegen (en daar behoor ik zelf bij) menen dat de kinderen vakantietijd nodig hebben om eens iets anders te doen en om even uit te rusten voor de volgende sprong. Beide opvattingen hebben iets met gezond verstand te maken. Het blijft dus voor een groot deel zoeken en tasten in een schemerig gebied. Wel moet worden gewaakt voor een controverse tussen 'gebruikers' van het JdW en de staf die aan de school is verbonden. Kortom, interessant en leuk om te doen, maar niet altijd gemakkelijk. Wel is het zaak goed in gesprek te blijven met elkaar, want uiteindelijk hebben we allemaal hetzelfde belang: het JdW als vertrouwde onderwijsomgeving voor leerlingen en leraren. Twee onderwerpen die mij hebben beziggehouden zijn de 'internationalisering' en de 'Kersttoetsweek'. Voor de 'internationalisering' (klas 4) is de situatie de afgelopen jaren drastisch veranderd en de oude opzet is dit jaar voor de laatste keer gehanteerd. Voor volgend jaar wordt met een tussenoplossing gewerkt, die vervolgens moet uitmonden in een meer permanente opzet. De 'Kersttoetsweek' is verschoven van volgend op de vakantie naar voorafgaand aan de vakantie. Ik heb hier louter positieve reacties op gekregen, zowel van ouders als van leerlingen. Voor nu rond ik dit verslag af en ga me voorbereiden op de komende MR-vergadering. Mocht u mij in mijn hoedanigheid van MR-lid willen benaderen: cremersbertels@hotmail.com JOHAN 13

14 De Reünist Eindexamen 1987 Karin Giphart JOHAN:Mensen De Reünist Tekst: Karin Giphart I count my blessings Als ik aan het Johan de Witt-gymnasium denk, dan denk ik aan: 1. Menti Frima. Zij was mijn favoriete juf. Ik kende niemand die zo zichzelf was als Menti, met uitzondering van mijn moeder. Haar passie en bevlogenheid voor Engels en Engelse boeken wakkerden een vuur in mij aan: ik ben nota bene Engelse literatuur gaan studeren. Iets waar ik geen spijt van heb gehad. Je kunt niet over haar praten zonder haar stem na te doen. Wat mij vooral is bijgebleven, naast haar authenticiteit, is haar warmte en haar vileine gevoel voor humor. Toen ik in 2005 voor een radioprogramma gevraagd werd om in het kader van de Docent van het Jaar langs te komen met mijn favoriete juf of meester, aarzelde ik geen moment. Het was al heel lang geleden dat ik mevrouw Frima had gezien. Ik was namelijk op geen enkele reünie geweest. Laat ik dat even toelichten: ik was geloof ik net, echt net, bevallen van mijn zoon, ten tijde van de eerste reünie, in Daarna kwam het er niet van, en vervolgens wilde ik niet meer, omdat ik dacht: ik wil me deze mensen herinneren zoals ze waren. Ik wil hun jeugd vasthouden. Niet de verhalen horen over eventueel verlies van ou- JOHAN 14

15 ders, van liefdes, van hun naïviteit en onschuld. Ik hoefde niet te horen over hun hopelijk bloeiende carrières, hun blakende of neerwaarts gaande gezondheid, hun saaie of dramatische levenslopen. Ik wilde de eerste en verdere tekenen van verval niet zien. Och, en dat voor een schrijver. Na mijn ontmoeting met Frima begreep ik welke motieven daar achter zaten. deze mensen herinneren zoals ze waren Mijn schooltijd heb ik als zwaar ervaren. Naast razende hormonen ik wist al dat ik op vrouwen viel, maar durfde daar niets mee te doen op de middelbare school, behalve hunkeren naar onbereikbare vrouwen was ik heel vaak ziek. De diagnose destijds was: spastische darm, niets aan te doen. Later bleek ik niet tegen lactose en gluten te kunnen. Dit in een tijd waar je per dag zes vezelrijke boterhammen wegspoelde met liters melk, de witte motor. Ik weet nog hoe ik soms bleek, mager, met donkere wallen onder de ogen mevrouw Frima op de gang tegenkwam die riep: Karin Giphart, ga jij maar weer naar huis. Alleen toen ik een keer twee weken thuisbleef, omdat mijn moeder toch niet doorhad dat ik niet naar school ging, werd het Frima te gortig. Frima herinnerde me die dag in de radiostudio aan de leuke dingen. Hoeveel plezier ik had met: 2. Ageet Laan, Gianelle Vacca, Jacob Derwig en Maarten, en met Filian, Refik, Niels en Paula. Aan mijn neef Besim, bij wie ik in de klas zat, en een jaar boven mij, mijn nicht Ferida. 3. Marjan Overdijk, met wie ik later nog een paar keer heb afgesproken. Ik had, volgens mij, ook mijn eerste date met Jacob, een film, welke weet ik niet meer. Toneelspelen was heel belangrijk voor mij, de Grote Avond, zingen op de Kleine Avond, Smooth Operator van Sade, bijvoorbeeld. 4. Iedereen begint er natuurlijk over, maar ja, het kan ook niet anders: Rogaar, en zijn onnavolgbare complottheorieën, met name over de Koude Oorlog. Misschien was het meer lachen om, in dit geval. Kwaadgras, daarentegen, was echt een grappige man. En ik zou zo nog wel even kunnen doorgaan. Mijn moeder, vond ik als een echte puber, deed stom in die tijd. We hadden veel ruzie. Ik dacht vaak dat ze dronken was, of op zijn minst aangeschoten. Later bleek dat ze toen al de eerste symptomen van MS (multiple sclerose, red.) had en haar lichaam haar stiekem in de steek aan het laten was, terwijl het afgeschreven werd met: vermoeidheid, want ze werkte 80 uur per week, teveel stress, niet zeuren, gewoon doorgaan, en dat maakte de sfeer er thuis ook niet beter op. Ik had niet door hoe slecht ze zich voelde, ik wilde het waarschijnlijk ook niet zien. Uiteindelijk is het allemaal goed gekomen met ons. In 1995 koos ze voor euthanasie, omdat de verlamming haar hersenstam had bereikt. Dat allemaal bleek als herinnering sterker in mij te zijn, waardoor ik eigenlijk liever niet aan mijn pubertijd terugdacht. liever niet aan mijn puberteit terugdenken Frima vertelde ook hoe ze mijn moeder had bewonderd, en dat ze fijne gesprekken hadden gehad met elkaar. Ze gaf me zelfs een compliment over mijn Engels, want in de studio werd mijn muziek afgespeeld. Feel Free, heet het nummer. JOHAN 15

16 Het deed me allemaal veel die dag; ze was, overigens, wel veel kleiner dan in mijn herinneringen. Ik beloofde haar om naar een reünie te komen, en dat heb ik gedaan. Dat was ook de laatste keer dat ik Frima zag, in Kunstmin. Waar ik onder andere Puntilla en zijn knecht Matti speelde, als een boerenmeid, maar per ongeluk met een pikzwarte indianenvlecht, terwijl ik eigenlijk blond had moeten zijn. Dat soort dingen. nu ben ik de stomme moeder, en ja, mijn moeder kijkt van boven en glimlacht. Waarschijnlijk zit naast haar Menti. 'Is het toch nog goed gekomen met je dochter, zegt ze waarschijnlijk. Och, die stem Intussen, 25 jaar nadat ik mijn diploma haalde, geef ik sinds een jaar zelf les, naast schrijven en muziek maken, op het Albeda Dans College te Rotterdam-Zuid. Ja, Engels! Ik had nooit, never nooit niet, verwacht dat ik ooit zou lesgeven, en dan ook nog Engels, maar ik werd vorig jaar gevraagd om in te vallen. Ik vind het een uitdaging om aan dansers les te geven, specifiek voor hun belevingswereld: choreografie, auditie, workshops geven, freelancer zijn, onderhandelen over geld. Ik heb als schrijver af en toe een kluizenaarsbestaan, waar ik, overigens, ook van houd, maar lesgeven en deze jonge mensen handvatten geven waar ze voor de rest van hun leven iets aan kunnen hebben, geeft me voldoening. een uitdaging om les te geven Ik werk nu aan mijn vierde roman, en geef soms workshops voor laaggeletterden aan de hand van een leeslichte versie van mijn derde boek Het Gouden Uur. Daar kom ik altijd weer geïnspireerd en gemotiveerd van terug. Ik ben namelijk dol op lezen en wil zo graag iedereen het leesvirus meegeven, zeker mensen die misplaatste ideeën hebben over boeken, of denken dat ze nooit kunnen leren lezen of schrijven. Inmiddels heb ik een lieve vriendin, een dochter van veertien en een zoon van negentien. Hij studeert aan de HKU, Game Design, een geweldige studie die ik op die leeftijd graag had willen doen, en een van zijn projecten is een game Engels voor heel jonge kinderen via voorlezen, plaatjes en spel. Vorige week heb ik de verteller van dit spel mogen inspreken. Hoe stoer is dat? Dat je eigen kind je vraagt om hem te helpen, omdat je Engels zo mooi is? I count my blessings. Mijn dochter doet vwo en is aan het puberen geslagen, allemaal heel herkenbaar, maar JOHAN 16

17 Oehoe Tekst: JOHAN:Column Michael van der Spek Bord en Spelen Doen we nog weleens met het hele gezin een spelletje samen? Bij ons nagenoeg nooit meer. De weekprogramma s zitten overvol. Ouders moeten s avonds werken of vergaderen of volcontinu dienst doen of naar de fitness of eigen clubjes bijhouden of altijd bereikbaar en oproepbaar zijn. Kinderen hebben huiswerk of muziekles of sport of facebook of gamen liever in hun eentje. Een maaltijd met het hele gezin, die door allen zonder mobieltjesverstoring gezamenlijk begonnen en uitgezeten wordt, is al nauwelijks te organiseren. Ik heb mooie herinneringen aan de eindeloze monopoly- en triviantsessies op zondagmiddag waaraan ons hele gezin meedeed. Zo leerde je elkaars karakter wel kennen. Of s avonds als het huiswerk af was, deden we nog een spel kaarten met een kop thee, voordat ieder naar bed ging. Gezamenlijk naar de kerk, sport, wandelen, het had ook wel wat. Op zondagen was er bovendien verder niets te doen. Kinderen ervaren steeds minder de waarde van een hecht gezinsleven. De Romeinen deden het beter: lang badderen en tafelen, en met elkaar bijpraten over van alles en nog wat. Onze kinderen kennen dat gezamenlijk spelen met hun ouders niet meer en beseffen al helemaal niet wat ze eigenlijk missen. met elkaar bijpraten over van alles en nog wat Op school in de jaren 70 werd in de pauzes altijd gevoetbald op de Baden Powelllaan of in het Wantijpark. En als het regende werd binnen geschaakt, gebridged, geklaverjast of gingen we, als we melig waren, kwartetten. Leraren deden ook nog weleens mee voor de gezelligheid en daarmee stegen ze fors in populariteit, want zo leerden we ook hun aangename kanten kennen. We aten gewoon in een klaslokaal; daar lagen twintig schaakborden, stratego en nog wat andere bordspelen. Soms organiseerden we een quiz naar voorbeeld van de toen populaire tv-programma s Een van de Acht en de BB-kwis, met absurde prijzen. Leraar klassieke talen Nico Lamers verzon zonder voorbereiding allerlei vragen over Griekse mythologie en oude geschiedenis. Leraar tekenen Victor Bouter won in die tijd eens op televisie de quiz Twee voor Twaalf. Daar zijn op de Kleine Avond nog heel wat parodieën op gemaakt en in iedere les riepen we destijds te pas en te onpas: Dát zoeken we op! Kom daar nu nog maar eens mee, we worden als ouder uitgelachen. Gezellig spelletjes doen bestaat nauwelijks meer. Het moet meteen digitaal, hard en competitief zijn, liefst gewelddadig. We moeten scoren, presteren, de tegenstander vernietigen. We zijn wel wat ver verwijderd geraakt van de Olympische Gedachte. Het Nederlands voetbalelftal blijkt in trainingskampen alle rusturen door te brengen met kaarten en het spelen van Kolonisten van Catan. Dat doen ze niet voor niets. Het stimuleert de groepsgeest. Je wint eens, je verliest eens en je leert elkaars karakter goed kennen. Het bevordert de teambuilding. Doe in de vakantie tv en laptop uit en speel gewoon weer samen een spel schaak, stratego, monopoly of simpel ganzenbord. En maak het af. Niet voortijdig weglopen. Je leert elkaar op een andere manier kennen en waarderen. Het bevordert sportiviteit en het leren omgaan met verlies. Oehoe, fijne vakantie! JOHAN 17

18 De spitten Witt naar JOHAN:Feuilleton Spitten naar De Witt Tekst: Simone van Nes deel 5 Ons gymnasium draagt een naam om trots op te zijn. Johan de Witt ( ) was immers een markant staatsman, begenadigd wiskundige en groot politiek genie. Maar kennen wij zijn levensloop? En geeft de tijd niet steeds nieuwe inzichten in zijn daden, maar ook rondom zijn dood? JOHAN neemt een duik in de geschiedenis. Wat ging vooraf? Johan de Witts carrière gaat als een komeet. Zijn loopbaan als advocaat is nog maar net begonnen wanneer hij wordt ontdekt als staatkundig talent en de landspolitiek inrolt. In 1653 wordt hij uit negen kandidaten met algemene stemmen gekozen tot raadpensionaris (een combinatiefunctie van minister van Buitenlandse Zaken en minister-president) van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Hij is op dat moment nog erg jong en zal twee keer nagedacht hebben alvorens hij dit ambt aanvaardt: leider van een land in oorlog, met binnenlandse opstanden, list en bedrog; van eensgezindheid is geen sprake Een jaar later zet hij de vrede met Engeland op zijn naam! JOHAN 18

19 Het beeld dat wij hebben van Johan is er een van onkreukbare soberheid en perfectionisme. Van zakelijkheid en nuchterheid. Een workaholic, dag en nacht bezig het staatsbestel op orde te krijgen. Hij verzet ongelooflijk veel werk in korte tijd. Bij hem berust de leiding van de Statenvergadering, hij neemt zitting in tal van commissies, onderhoudt diplomatieke betrekkingen met het buitenland. Praktisch niets gaat buiten hem om. Al in de zomer van 1654 schrijft hij geschiedenis met De Deductie, zijn gloedvolle verdedigingsrede als verantwoording voor de Acte van Seclusie (zie deel 4). Een sterk staaltje van zijn morele en verstandelijke vermogens. Daarna luwt het tumult, en komen land en leider in rustiger vaarwater. En terwijl hij de staatsfinanciën op orde brengt, de vloot versterkt en de diplomatieke betrekkingen verder uitbreidt, nemen wij een kijkje in zijn privéleven. Warm nest en Om te begrijpen hoe Johan de man werd die hij is geworden, moeten we even teruggrijpen naar zijn jeugd. Het Dordtse gezin van vader De Witt kan model gestaan hebben voor latere werken van een tijdgenoot van Johan: de beroemde Engelse filosoof John Locke. Een beschaafde man, a perfect gentleman, moest deugdzaamheid, wijsheid, welgemanierdheid en kennis bezitten. In die volgorde. Deugd was belangrijker dan kennis. Een mens heeft bijna alles aan zijn opvoeding te danken, stelt Locke. En: de bruikbaarheid van de mens hangt wezenlijk van zijn opvoeding af. In dit geschetste beeld van de grondlegger van het liberalisme past het plaatje van het gezin van burgemeester De Witt. Virtue, wisdom, breeding and learning gedijen het best in het goed geleide gezin. Geleerden, dichters en wetenschappers zijn er graag te gast. Werken worden voorgedragen, kunsten en wetenschappen besproken. De jonge Johan zuigt de kennis in zich op. Met een zorgzame moeder, twee liefhebbende zussen en een broer die tegelijk zijn beste vriend is, voelt het gezinsleven als een warm nest. Opgeleid op de Latijnse School (óns huidige Johan de Witt-gymnasium!), met Frans als tweede taal in huize De Witt en zich ondertussen het vioolspel eigen makend, heeft Johans geestelijke bagage een overgewicht als hij op de vermaarde universiteit van Leiden rechten gaat studeren. En passant neemt hij een studie klassieke letteren mee, en studeert hij voor de lol wiskunde. Het is hier dat hij kennis maakt met lichtzinniger zaken als het kaatsspel, schermen en dansen. Als afronding van zijn studie vertrekt hij met broer Cornelis voor de Grand Tour (gebruik bij de beau monde, om andere landen en culturen te leren kennen en waarderen), om in het Franse Angers hun wetenschappelijke opleiding af te sluiten met het behalen van een graad. Ze bezoeken er de comédie, spelen kaart, beoefenen sport en dans, en willen er eigenlijk niet weg. Maar de reis gaat verder door Zwitserland en Frankrijk, gevolgd door een oversteek naar Engeland. De jongelui verkeren in de hoogste kringen, nemen deel aan jachtpartijen en komen, een enorme ervaring rijker, terug in Dordrecht. frivool hofleven! Wanneer Johan zich in 1648 vestigt in Den Haag als advocaat, is het frivole hofleven hem niet vreemd. Het Haagse hof geldt als een van de glansrijkste van Europa. Bals en maskerades, jachtpartijen, duels en toernooien, schouwburgvoorstellingen en concerten (vaak met een pikant tintje) trekken, onder de bezielende leiding van de almachtige Stadhouder, edellieden uit grote delen van Europa aan. En Johan? Als danseur, musicus en welbespraakte pretmaker is hij een graag geziene gast. Hij wordt lid van de exclusieve vriendenclub Ordre de l Union de la Joie. Hij legt de eed af als dienaar van de liefde tot lachen, dansen, gambolen en geneugden. Maar slaat bij zijn tijdgenoten de vrolijkheid vaak over in losbandigheid, bij Johan is het de distinctie die de toon zet. Hij bedrijft de advocatuur met verve, vertaalt tussen de bedrijven door Corneilles Horace, schrijft minneverzen en houdt zich ook nu bezig met wiskunde. Wanneer Willem II zijn vader Jacob met vijf andere onverzettelijke regenten gevangen laat nemen lijkt de glorie van de familie De Witt abrupt ten einde gekomen, maar we weten inmiddels dat door de vroegtijdige dood van deze stadhouder de geschiedenis een andere loop krijgt. Als interim-raadpensionaris maakt Johan faam, en in juli 1653 legt hij de eed af. Zijn vermaardheid ontwikkelt zich verder, zijn aanhang groeit. Zowel op feestjes als in de politiek voelt Johan zich als een vis in het water. De eenvoud en praktische degelijkheid van zijn eerste huishouden in Den Haag kenmerken niet zozeer JOHAN 19

20 zijn karakter, als wel zijn krappe beurs. Hij leent en krijgt meubels van zijn familie, en regelmatig ontvangt hij een zending wijn (uit Dordrecht!) van zijn vader om zijn gasten, óók van andere kunne, te ontvangen. En dient zich nu ook een eerste serieuze huwelijkskandidate aan? Even lijkt het erop dat Johan de charme van freule Sophie Marguerite, een verre nicht van de Prins van Oranje, niet kan weerstaan. Vader Jacob voorziet spanningen in het regentenwereldje, en wijst zijn zoon in een brief voorzichtig op juffrouw Bernarts, de dochter van een bewindhebber van de Oost-Indische Compagnie: Uw Ed. can daer mede eens op letten. Johan trekt echter zijn eigen plan, en laat zijn oog vallen op Wendela Bicker, dochter van de een jaar eerder overleden Amsterdamse oud-burgemeester Jan Bicker. Voor het eerst laat hij verstek gaan in Den Haag. Hij moet in Amsterdam het hart veroveren van zijn maistresse. Hij verontschuldigt zich met de woorden, dat zijn absentie tot Amstelredam ende d occupatiën die ick daer gehadt hebbe, wel de sterckste herssenen troubleren. Hij is tot over zijn oren verliefd! In zijn eerste brief aan Wendela schrijft hij over het geduld dat hij moet opbrengen, aleer hij met haar kan trouwen: Ick wapene my met alle myne patiëntie en hoe de geluckige dag van t vermaeckelijk genot naederby comt. Eindelijk is het 16 februari Feest op de Keizersgracht in Amsterdam: de negentienjarige Wendela, in damasten zijden gewaad en met een fonkelend kroontje op haar hoofd, straalt als een ware vrouwe des vaderlands naast de tien jaar oudere Johan aan haar zijde. De stemming onder de zeventig gasten zit er goed in. Toespraken en heildronken wisselen elkaar af, Jacob Cats wenst het paar dat gij malkander tot flarden moogt beminnen. de zee en t lant aen dien gewenschten vrede. Toch is het niet het verstand, maar de liefde, die Johan voor Wendela heeft doen kiezen. Zij is dan misschien niet het mooiste meisje van het land, ze is zorgzaam en heeft een beminnelijk humeur. Haar intellect doet op alle fronten onder voor dat van Johan, maar wanneer de plicht roept en hij van huis is voor het werk, smelt hij bij het lezen van de woorden, hoe zijn jonge vrouw tot haar groot leetwesen zijn aangenaem en vrindelijck gelaet moet derfen. Hij heeft zijn bruid gevonden, maar weet zich verbonden met een nog hoger verlangen Na deze harmonie van het huwelijk duiken we in deel zes in de perikelen van ruziënde prinsessen. tot over zijn oren verliefd Was Johans traktement het jaar daarvoor nog ontoereikend voor de status die hij trachtte op te houden, zijn bruid komt uit de buitengewoon rijke Bickersfamilie. Zo worden Dordrecht, Hollands eerste stad, en Amsterdam, Hollands belangrijkste stad, verenigd door het huwelijk. Prins der dichters Joost van den Vondel draagt een hooggestemd bruiloftsdicht voor: twee hooftsteên, De Merwe en Aemstelstroom, gelyck in echt vergaeren. Van den Vondel is duidelijk fan van De Witt, myn trouwen helt. Hij steekt hem de loftrompet toe: Hy stack, door zyn beleit, de zwaerden in de scheede, en holp. JOHAN 20

21 Alia... alia... JOHAN 21 JdW ers BASKETBALKAMPIOEN! Op 10 april vond het Pegasus basketbaltoernooi plaats voor gymnasiasten van klas 5. Deelnemers van dit jaarlijkse toernooi in het kader van het onderwijsproject Pegasus voor categoriale gymnasia waren het Erasmiaans Gymnasium Rotterdam, het Christelijk Gymnasium Sorghvliet Den Haag, het Stedelijk Gymnasium Schiedam, het Marnix Gymnasium Rotterdam en het JdW. Wat begon als selectieen demonstratiewedstrijd op de Open Dag, heeft zich ontwikkeld tot een perfect samengesteld basketbalteam dat door training en spelplezier tot eenzame hoogte is gestegen. Dusdanig dat ze kampioen zijn geworden van dit evenement en kunnen terugkijken op een fantastische sportprestatie. Van harte gefeliciteerd! EEN SCHRIJVER BINNEN DE REDACTIE! Als redactie zijn wij er best trots op, dat wij binnen onze gelederen sinds kort een échte schrijver in ons midden hebben. Paradoxaal genoeg doet deze auteur, John de Gelder, veel in de redactie, behalve schrijven. Wat begonnen is als interesse in de egyptologie is uitgemond in het schrijven van een heuse historische roman, gebaseerd op ware gebeurtenissen en feiten. Het boek heet Thebe-Thera en het vergeten Lam Gods en is 7 juni uitgegeven bij Strengholt United Media. Tussen JOHAN en regulier werk door een fantastische prestatie! PENSIOEN EN AFSCHEID Zo aan het einde van het schooljaar zwaaien we ook ditmaal om uiteenlopende redenen een aantal schoolmedewerkers uit. De heer ir. H.J. Timmermans, die veertien jaar als docent wiskunde aan het Johan de Witt-gymnasium verbonden was, gaat van zijn pensioen genieten. De heer A.H.M Hamers, maar liefst eenendertig jaar docent wiskunde op onze school, gaat met prepensioen. De heer E.R. Oduber, sinds vijf jaar teamassistent, gaat eveneens van zijn pensioen genieten. Verder nemen afscheid: mevrouw A.J. Snoei, docent Grieks en Latijn, de heer ir. A.J.N.P. Mutsaers, docent wiskunde en de heer R. Barneveld, TOA. De redactie van JOHAN wenst hen allen het allerbeste voor de toekomst toe. De Holland Generaties schoolkinderen leerden vanaf 1910 lezen met het leesplankje aap noot mies. Het Nationaal Onderwijsmuseum neemt de gehele collectie, inclusief inktlappen en prachtige oude schoolplaten mee vanuit Rotterdam naar Dordrecht. Naar verwachting opent het museum in september 2014 de deuren in het dan gerenoveerde monumentale gebouw De Holland van de hand van architect Sybold van Ravesteyn (Kunstmin, Diergaarde Blijdorp). Onder de noemer Dicht, maar niet gesloten worden in de eerste week van juli diverse activiteiten georganiseerd vanuit de tijdelijke locatie aan de Nieuwe Haven 26. Onthullingen in Haags Historisch Museum Een van de meest spraakmakende politieke moorden is die op Johan en Cornelis de Witt in De tong en teen van de broers zijn bewaard gebleven, en tot op de dag van vandaag te zien in het Haags Historisch Museum. Maar zijn het wel een tong en teen? En meer nog, zijn ze van de broers? Het Nederlands Forensisch Instituut verrichtte onderzoek, en tijdens de restauratie van het schilderij De moord op de gebroeders De Witt deed zich een opzienbarende ontdekking voor. Verrassende onthullingen op 26 augustus om uur in het HHM!

22 JOHAN:School en... Oudervereniging OUDERvereniging Tekst: Michael van der Spek Oproep van de Landelijke Ouderraad Zelfstandige Gymnasia (LOZG) Als vertegenwoordiger van de Oudervereniging Johan de Witt-gymnasium bezoek ik driemaal per jaar de vergaderingen van de LOZG. De LOZG is een landelijk overkoepelend orgaan, waarin de ouderorganisaties van zelfstandige gymnasia vertegenwoordigd zijn. De LOZG heeft tot doel namens de ouders op te komen voor de belangen van de zelfstandige gymnasia. De LOZG werkt mee aan de instandhouding van de gymnasiale opleiding en wil de oprichting van nieuwe gymnasia bevorderen. De LOZG draagt bij aan de samenwerking tussen de zelfstandige gymnasia en is daarnaast een (communicatie)platform voor ouders en toekomstige ouders. De LOZG streeft bovengenoemde doelstelling na door het verspreiden van informatie, het organiseren van themabijeenkomsten en het initiëren van discussie op het ouderforum van de website. En natuurlijk ook door het onderhouden van contacten met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, met de onderwijsspecialisten in het parlement, met verwante organisaties en met de pers. De LOZG bestaat bijna veertig jaar en heeft succesvol gestreden voor het behoud van het zelfstandig gymnasium, sinds de invoering van de Mammoetwet, waarbij het gymnasium feitelijk leek afgeschaft. Gezien de overduidelijke toename, zelfs verdubbeling, van het aantal leerlingen op zelfstandige gymnasia lijkt dit succesvol te zijn geweest. De tijdgeest, met een behoefte van ouders aan kwalitatief goed onderwijs in overzichtelijke en veilige scholen, droeg daar zeker aan bij. Toch blijven er bedreigingen: voorkomen moet worden dat de getalenteerdheid van de gymnasiumleerlingen bestuurders in de verleiding brengt toegekende onderwijsgelden niet te gebruiken voor de ontwikkeling van talenten, maar alleen voor het verhelpen van problemen. strijden voor het behoud van zelfstandige gymnasia De vergaderingen bestaan meestal uit een voordracht, over een actueel onderwerp dat ouders aan gaat, door een deskundige uit de politiek of onderwijswereld met daarna discussie. Soms is er een forum met landelijk bekende politici of hoogleraren. Recente onderwerpen waren uiteraard de vormgeving van het klassieke talenonderwijs in de toekomst, waarover nu beslissingen genomen moeten worden. Maar ook internationalisering, regelgeving over gezag en straf, motivering van hoogbegaafde leerlingen, integratie van social media in het onderwijs en het niveau van ons gymnasiaal onderwijs in vergelijking met andere landen binnen de Europese Unie. Daarna is er een korte vergadering, waarin het wel en wee van de diverse ouderorganisaties en gymnasia besproken wordt vanuit het oogpunt van ouders. Ik doe daar vaak goede ideeën op, die weer bruikbaar zijn in Dordrecht. De vergaderingen zijn telkens in een ander gymnasium in Nederland, meestal tussen en uur. Ook een mooie gelegenheid om de diverse gymnasia te leren kennen. De overheid kwalificeert de LOZG als het instituut dat de belangen van ouders van gymnasiasten in Nederland vertegenwoordigt en betrekt het LOZG in het bepalen van het beleid betreffende zelfstandige gymnasia. Op deze manier wordt ook uw stem in Den Haag gehoord! Kijk eens op de website: Aarzel niet contact op te nemen, als er zaken zijn waarover u informatie wilt bemachtigen óf kwijt wilt die van waarde kan zijn voor het LOZG. Het LOZG heeft de verenigingsvorm en heeft dus een bestuur. Ouders die in dit bestuur willen meedoen en meedenken over de Nederlandse gymnasia en hun rol in de toekomst, worden gevraagd dit bestuur te komen versterken. Het is niet noodzakelijk een kind op een gymnasium te hebben. Ervaring met gymnasiaal onderwijs is wel een vereiste en interesse in onderwijskundige zaken is natuurlijk meegenomen. Geïnteresseerden zijn van harte uitgenodigd contact op te nemen met het bestuur van onze Oudervereniging. Ook kan men rechtstreeks het LOZG benaderen, per mail: mail@lozg.nl dan wel telefonisch via de secretaris: Mascha Verhagen-Maat, tel U beleeft dan driemaal per jaar een boeiende avond op een gymnasium ergens in Nederland en gemiddeld vier keer per jaar is er een bestuursvergadering, meestal in Utrecht. U vertegenwoordigt de vele duizenden ouders van gymnasiasten in Nederland en u heeft een stem in het bepalen van de toekomst van zelfstandige gymnasia. JOHAN 22

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

narratieve zorg Elder empowering the elderly

narratieve zorg Elder empowering the elderly narratieve zorg Elder empowering the elderly huisbezoek 1: KENNISMAKING - 2 - KENNISMAKING - huisbezoek 1- a kennismaking huisbezoek 1: KENNISMAKING a vertrouwelijkheid individueel in teamverband naar

Nadere informatie

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw

Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het

Nadere informatie

Interview Han van der Maas

Interview Han van der Maas Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Latijn: iets voor jou?

Latijn: iets voor jou? : n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de

Nadere informatie

Vwo+ en Gymnasium WINKLER PRINS

Vwo+ en Gymnasium WINKLER PRINS Met kop en schouder Vwo+ en Gymnasium OP WINKLER PRINS Grieks en Latijn geven je diploma een gouden randje! Is vwo+ of het gymnasium wat voor jou? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, moet je jezelf de

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Het gymnasium: iets voor jou?

Het gymnasium: iets voor jou? Het gymnasium: iets voor jou? Stel jezelf eens de vraag... Ben ik nieuwsgierig? Heb ik een brede belangstelling? Hou ik van onderzoeken? Ben ik gek op cultuur? Houd ik van nieuwe dingen leren? Ben ik kritisch?

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Gymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst!

Gymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Op het Hondsrug College Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Hondsrug Het Gymnasium Hondsrug is een afdeling van het Hondsrug College. Het is onderdeel van het vwo,

Nadere informatie

Waar gaat dit boek over? Verschillende beelddenkers. Dit boek gaat over kinderen die in beelden denken.

Waar gaat dit boek over? Verschillende beelddenkers. Dit boek gaat over kinderen die in beelden denken. Verschillende beelddenkers Twee vriendinnen: Fátima en Jolijn. Allebei denken ze in beelden, maar allebei op hun eigen manier. Fátima is een kei in dansen. Ze heeft een goed ritmegevoel en kan een dans

Nadere informatie

ogen en oren open! Luister je wel?

ogen en oren open! Luister je wel? ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Een uitdagende en succesvolle schooltijd

Een uitdagende en succesvolle schooltijd Een uitdagende en succesvolle schooltijd HAVO ATHENEUM GYMNASIUM 2015 Past het Boni bij mij? Je bent op zoek naar een school met een veilige en prettige sfeer? Je wil graag docenten die met je meedenken

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden:

GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden: Relaties halen het beste in je naar boven Les 1 GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden: Lees met elkaar de volgende hoofdstukken en laat iemand opschrijven

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie?

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie? Carol Dweck Wat is Intelligentie? 1 Wat is Intelligentie? Wat is Intelligentie? Meervoudige Intelligentie - Gardner 2 Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht...

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... de uitdaging... Hallo, ik ben Hanna. Dit jaar ben ik begonnen aan QUEST. QUEST past prima bij mij. Dat denk ik zelf, dat denken mijn ouders

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Voor de ouders en verzorgers,

Voor de ouders en verzorgers, Voor de ouders en verzorgers, Deze nieuwsflits start ik met een terugblik op de ouderavond die we afgelopen dinsdagavond gehouden hebben. We mochten deze avond 13 ouders en 14 collega's begroeten. Onze

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B2 nr. 3)

Luisteren: muziek (B2 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn.

1. Liedje Welkom welkom http://www.youtube.com/watch?v=t5ajdsxwmhu 2. Liedje: Jij mag er zijn. NIEUWSBRIEF 2 Oktober 2013-20142014 Geachte Ouders/verzorgers, De eerste 9 weken zitten erop. De leerlingen en leerkrachten hebben hard gewerkt. Met z n allen hebben we goed ons best gedaan op de leervakken,

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart 1 KALENDER 9 maart Vergadering oudervereniging 12 maart Studiemiddag groep 1 t/m 4 13 maart Schoolfeest 14 maart Oud papier 19 maart Boomplantdag groep 8 Zie ook de kalender op www.bsodaschool.nl INHOUD

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Luisteren naar de Heilige Geest

Luisteren naar de Heilige Geest Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,

Nadere informatie

Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool)

Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Een muziekles over Haydns Schöpfung (voorbeeldles basisschool) Paul Knöps Dit materiaal is onderdeel van het compendium christelijk leraarschap dat samengesteld is door het lectoraat Christelijk leraarschap

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

groep 8 de toetsen nieuwe school

groep 8 de toetsen nieuwe school De dijk Wij gingen met de hele klas naar de dijk. We gingen podiumkunsten doen en je mocht zelf kiezen of je ging zingen of dansen. Ik had dansen gekozen en dat was super leuk. Alleen de danslerares was

Nadere informatie

Johannes 12 : 7. (Judas) dia 1

Johannes 12 : 7. (Judas) dia 1 Johannes 12 : 7 A (Judas) er was ergens een gemeentevergadering waar gesproken werd over de aanschaf van een orgel iemand kwam naar voren en zei dat hij tegen was een paar ton voor een orgel is geldverspilling

Nadere informatie

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte

Nadere informatie

'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) 'Hij kent je bij je naam'. (internet) http://www.youtube.com/watch?

'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) 'Hij kent je bij je naam'. (internet) http://www.youtube.com/watch? Liturgie Jongerenviering op 10 juni 2012 Protestantse Kerk in Wehl Welkom Anneke We begroeten elkaar met het zingen van: 'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) Thema van de

Nadere informatie

Liever Laurens! Meer dan onderwijs alleen

Liever Laurens! Meer dan onderwijs alleen Liever Laurens! Meer dan onderwijs alleen Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege Verbondenheid, Inspiratie, Verantwoordelijkheid, Ambitie, dit zijn waardevolle woorden voor het Laurens. De basisgedachte

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Burggravenlaan. Bonaventuracollege. OPEN DAG za 17 januari 2015. Informatieavond ma 26 januari 2015. Middag groep 8 wo 28 januari 2015

Burggravenlaan. Bonaventuracollege. OPEN DAG za 17 januari 2015. Informatieavond ma 26 januari 2015. Middag groep 8 wo 28 januari 2015 OPEN DAG za 17 januari 2015 9.30-12.30 uur Informatieavond ma 26 januari 2015 aanvang 19.30 uur Middag groep 8 wo 28 januari 2015 aanvang 14.00 uur online aanmelden vóór 23 jan. Burggravenlaan Internationaal

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSONDERZOEK

TEVREDENHEIDSONDERZOEK verslag van het TEVREDENHEIDSONDERZOEK afgenomen in NOVEMBER 2014 Inleiding Eén keer in de twee jaar wordt er een tevredenheidsonderzoek gehouden. Ouders, leerlingen van groep 5, 6, 7 en 8 en personeelsleden

Nadere informatie

Wegwijzertje. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9.

Wegwijzertje. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9 Geachte ouders, Wegwijzertje De eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar. Het was goed elkaar

Nadere informatie

Samenvatting tevredenheidsmeting ouders

Samenvatting tevredenheidsmeting ouders Samenvatting tevredenheidsmeting ouders Hierbij ontvangt u van mij een samenvatting van de uitkomsten van de tevredenheidsmeting, die begin november is afgenomen. We hebben deze in het team en met de MR

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

7&8. Lesbrief groep 7 & 8 Sport is fun! Jouw veiligheidsplan. Over deze les. Wat heeft u nodig? Leerdoelen

7&8. Lesbrief groep 7 & 8 Sport is fun! Jouw veiligheidsplan. Over deze les. Wat heeft u nodig? Leerdoelen Lesbrief groep 7 & 8 Sport is fun! Over deze les Wat heeft u nodig? Digitaal schoolbord Digitale video Fun met sport Per leerling een werkblad Fun met sport groep 7-8 Een voorwerp van uw favoriete sport

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10

Kids United Inhoudsopgave. Kids United Voorwoord Henk Sijtsma. Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Kids United Inhoudsopgave Kids United Voorwoord Henk Sijtsma Inhoudsopgave 02 Voorwoord 03 Terugblik 04 Samenwerking 08 Hoofdsponsor 10 Enthousiast, gedreven, betrokken, respect: dat waren de woorden die

Nadere informatie

Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding

Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009 Begin schooljaar Boekentassenwijding alle kinderen mogen hun boekentas meebrengen kinderen met boekentas in de intredeprocessie ze zetten die vooraan in de kerk

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Kies voor meer! kies voor meer

Kies voor meer! kies voor meer kies voor meer Kies voor meer! Je staat op het punt om een heel belangrijke beslissing te nemen: je kiest de school waar je de komende jaren naartoe gaat. Spannend! Want je wilt natuurlijk naar een plek

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik weet niet of het u is opgevallen, maar het trof mij dat de lezingen van vandaag vol tegenstellingen zitten: het begint al bij Jesaja 41: mensen zijn

Nadere informatie

IK DENK ZELF WETENSCHAP & ONTDEKKING KUNST & CULTUUR INTERNATIONALE ZAKEN. Fotografie Leonard Fäustle

IK DENK ZELF WETENSCHAP & ONTDEKKING KUNST & CULTUUR INTERNATIONALE ZAKEN. Fotografie Leonard Fäustle IK Fotografie Leonard Fäustle WETENSCHAP & ONTDEKKING KUNST & CULTUUR INTERNATIONALE ZAKEN GOEDE BEGELEIDING Voor een middelbare school is het VCL best klein. Dat heeft een paar grote voordelen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

De drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales.

De drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales. Drijfveren Tool 1.0 Carolien van Herrikhuyzen www.cforcycling.nl www.cforcycling.com carolien@cforcycling.nl Om wat handvaten te hebben voor een gesprek met ons begeleidingsteam bij het formuleren van

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Motivatie: presteren? Of toch maar leren?

Motivatie: presteren? Of toch maar leren? Arjan van Dam Motivatie: presteren? Of toch maar leren? Een van de lastigste opgaven van managers is werken met medewerkers die niet gemotiveerd zijn. Op zoek naar de oorzaken van het gebrek aan motivatie,

Nadere informatie

Samen het beste uit jezelf halen

Samen het beste uit jezelf halen Samen het beste uit jezelf halen Technasium en bèta-onderwijs pag. 4 Kunst en Cultuur pag. 5 Talen en gymnasium pag. 6 Technasium en bèta-onderwijs pag. 4 Kunst en Cultuur pag. 5 Talen en gymnasium pag.

Nadere informatie

KOM NAAR DE OPEN DAG! 30 januari 2015. Johan van. Oldenbarnevelt. Gymnasium

KOM NAAR DE OPEN DAG! 30 januari 2015. Johan van. Oldenbarnevelt. Gymnasium KOM NAAR DE OPEN DAG! 30 januari 2015 Johan van Oldenbarnevelt Gymnasium EEN GYMNASIUM? Het Stedelijk Gymnasium Johan van Oldenbarnevelt, het JvO, is een zelfstandig gymnasium. Dat is een school waar alle

Nadere informatie

Mijn dochter; boulimia en borderline

Mijn dochter; boulimia en borderline Mijn dochter; boulimia en borderline Mijn dochter; boulimia en borderline E.M. van der Linden Schrijver: E.M. van der Linden Coverontwerp: via Brave New Books ISBN: 9789402130331 E.M. van der Linden Dit

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

Agenda. editie Engelandlaan. JAARGANG NUMMER 19 4 juli (laatste dit schooljaar) Beste ouders/verzorgers,

Agenda. editie Engelandlaan. JAARGANG NUMMER 19 4 juli (laatste dit schooljaar) Beste ouders/verzorgers, JAARGANG 2018-2019 NUMMER 19 4 juli (laatste dit schooljaar) editie Engelandlaan Agenda Woensdag 10 juli Zomeruitje kleuterklas 1 Donderdag 11 juli Laatste schooldag tot 12:00uur Vrijdag 12 juli start

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Een brede belangstelling? Ja / nee. Grieken en Romeinen?

Een brede belangstelling? Ja / nee. Grieken en Romeinen? Gymnasium Quintus Wie was dr. Hendrik Jan Nassau? Het Dr. Nassau College is genoemd naar Dr. Hendrik Jan Nassau. Ongeveer tweehonderd jaar geleden werkte hij als taalmeester aan de Latijnse school in Assen.

Nadere informatie

Uitvaart voorbede Voorbeeld 1.

Uitvaart voorbede Voorbeeld 1. Uitvaart voorbede Voorganger: Genadige en barmhartige God. U ziet ons hier bijeen in ons verdriet rond het sterven van N. Hij / zij was één van ons, wij zullen hem / haar missen. Geef ons de kracht samen

Nadere informatie

De middelbare school. Succes met het kiezen van je school na groep blauw. Boub. De zes kinderen.

De middelbare school. Succes met het kiezen van je school na groep blauw. Boub. De zes kinderen. De zes kinderen. Het eerste knd houdt van sport. Daarom is hij niet kort. Het tweede kind houdt van muziek. Daarom wordt hij nooit ziek. Het derde kind houdt van slapen. En ligt altijd te gapen. Het vierde

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Handleiding bij de studielessen voor groep 1-3 van de basisschool NAAM

Handleiding bij de studielessen voor groep 1-3 van de basisschool NAAM Handleiding bij de studielessen voor groep 1-3 van de basisschool NAAM September 2009 In september en oktober 2009 is de Levend Evangelie Gemeente gemeentebreed bezig met het onderwerp GEBED. Op verzoek

Nadere informatie

N I E U W S B R I E F

N I E U W S B R I E F N I E U W S B R I E F IJsseldijk 59 8196 KB Welsum Telefoon: 0570-561821 Website: www.obsdijkzicht.nl E-mail: obsdijkzicht@de-mare-scholen.nl DIJKoverZICHT 2015/2016 Nummer 07: 01 april 2016 Wat staat

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie