Date de réception : 03/10/2011

Transcriptie

1 Date de réception : 03/10/2011

2 Vertaling C-454/11-1 Datum van indiening: Verwijzende rechter: Zaak C-454/11 Verzoek om een prejudiciële beslissing 1 september 2011 Latvijas Republikas Augstākās tiesas Senāta Administratīvo lietu departaments (Letland) Datum van de verwijzingsbeschikking: Verzoekende partij: Verwerende partij: 22 augustus 2011 Gunārs Pusts Lauku atbalsta dienests BESCHIKKING gegeven te Riga op 22 augustus 2011 van de Latvijas Republikas Augstākās tiesas Senāta Administratīvo lietu departaments (administratieve kamer van de hoogste rechterlijke instantie van de Republiek Letland) (omissis) in het administratiefrechtelijke geding [tussen] (omissis) Gunārs Pusts, verzoeker, [en] de Lauku atbalsta dienests (dienst voor steunverlening aan de landbouwsector), verweerder (omissis) (omissis), dat is ingeleid door het verzoekschrift van Gunārs Pusts tot nietigverklaring van het besluit (omissis) van de Lauku atbalsta dienests van 11 juni 2008, en tot vaststelling van een gunstig bestuursbesluit, en thans gaat over het door Gunārs Pusts ingestelde beroep tot cassatie van het arrest van het NL

3 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-454/11 Administratīvā apgabaltiesa (administratieve rechtbank in hoger beroep) van 8 november Feiten 1. Verzoeker, Gunārs Pusts, heeft in 2006 bij de Lauku atbalsta dienests (hierna: autoriteit ) een aanvraag ingediend voor areaalbetalingen (hierna: aanvraag uit 2006 ) en een aanvraag voor steun voor landbouwmilieusubmaatregelen voor 18,85 hectare landbouwgrond. De autoriteit heeft hem de steun verleend en zijn rekening gecrediteerd. Op 9 mei 2007 heeft verzoeker een aanvraag voor areaalbetalingen ingediend voor het jaar 2007 (hierna: aanvraag uit 2007 ). De autoriteit wees er in een brief van 11 juni 2007 op dat de gegevens in de aanvraag zorgvuldig zouden worden onderzocht en dat de onjuistheden die daarbij eventueel aan het licht zouden komen, verzoeker zouden worden meegedeeld, zodat hij de vastgestelde problemen zou kunnen verhelpen. Op 3 juli 2007 heeft de autoriteit verzoeker voor een bedrag van 1 826,77 Lats steun voor de ecologische landbouw toegekend, voor een oppervlakte van 18,85 hectare waarvoor verbintenissen werden aangegaan. Op 30 juli 2007 ontving verzoeker een certificaat betreffende de activiteiten van de onderneming tijdens de periode van omschakeling naar de ecologische productie. Bij besluit van 25 april 2008 (hierna: oorspronkelijke besluit ) verzocht de autoriteit verzoeker om terugbetaling van het ontvangen steunbedrag, te weten 1 826,77 Lats, op grond dat de oppervlakte van 18,85 hectare ten aanzien waarvan verbintenissen waren aangegaan, in 2007 was gereduceerd. Grond voor dat besluit was de vaststelling, bij het onderzoek van de aanvraag uit 2007, dat verzoeker de verbintenissen betreffende de oppervlakte van 18,85 hectare niet was nagekomen. Op 3 juni 2008 deelde de autoriteit verzoeker mee, dat in verband met de geboekte onverschuldigd betaalde bedragen een bedrag van 1 228,87 Lats was ingehouden. Bij besluit nr. 6.6/P-264/3558 van 11 juni 2008 (hierna: bestreden besluit ) bevestigde de autoriteit het oorspronkelijke besluit en wees zij erop dat zij op latere steunbetalingen 1 228,87 Lats had ingehouden en dat er nog 597,90 Lats verschuldigd bleef. 2. Verzoeker heeft in rechte verzocht om nietigverklaring van voornoemd besluit en vorderde zijnerzijds de betaling van de ingehouden bedragen en de toekenning van de afgewezen steun voor het jaar Hij erkende dat zijn steunaanvraag niet correct was ingevuld maar stelde dat hij voldeed aan de voorwaarden voor de toekenning van de steun, de oppervlakte ten aanzien waarvan verbintenissen waren aangegaan niet fysiek kleiner had gemaakt en evenmin veranderingen had aangebracht inzake de ligging ervan, en dat er uit onachtzaamheid in de aanvraag een fout was geslopen. 3. Bij besluit van 19 november 2009 heeft het Administratīvās rajona tiesa (administratieve rechtbank in eerste aanleg) het verzoek op de hiernavolgende gronden afgewezen:

4 PUSTS 3.1. (omissis) De steunaanvrager heeft zich ertoe verplicht om tijdens de hele periode van vijf jaar waarvoor de verbintenissen zijn aangegaan, jaarlijks een aanvraag in te dienen betreffende de aangemelde maatregelen, de aangemelde oppervlakte waarvoor de verbintenissen zijn aangegaan niet te verkleinen, en evenmin wijzigingen aan te brengen in de ligging ervan. De steunontvanger dient ten onrechte ontvangen bedragen terug te betalen. Om de steun te ontvangen dient de aanvrager een volledige aanvraag in te dienen, die vergezeld gaat van een kaart van de landbouwgronden waarop de geëxploiteerde grond is aangeduid Verzoeker moet dus jaarlijks een aanvraag indienen. Deze aanvraag dient vergezeld te gaan van de bijlage Steunaanvragen voor milieumaatregelen in de landbouw (hierna: bijlage ). Bij de vaststelling van het bestreden besluit steunde de autoriteit op de omstandigheid dat verzoeker geen bijlage had gevoegd bij de aanvraag voor het jaar 2007 en in de aanvraag evenmin kolom 9 van deel C (waarin de aangemelde percelen dienen te worden vermeld) had ingevuld. Aangezien verzoeker niet had gepreciseerd dat hij steun aanvroeg en evenmin de bijlage had ingediend, kwam de autoriteit terecht tot de conclusie dat verzoeker zijn verbintenissen niet langer nakwam en bijgevolg verplicht was de tevoren ontvangen steun terug te betalen. De omstandigheid, dat verzoeker in de aanvraag geen van de percelen vermeldde die hij in de aanvraag uit 2007 had aangemeld, en met andere woorden in kolom 9 van deel C van de aanvraag uit 2007 geen kruisjes had aangebracht, en dat hij geen ingevulde bijlage heeft ingediend, kan niet worden beschouwd als een vergissing, maar dient veeleer te worden aangemerkt als een schending van bepalingen. Aangezien de autoriteit vaststelde dat er in de aanvraag geen percelen waren aangeduid in kolom 9 van deel C, en aangezien de bijlage ontbrak, bestond er voor haar geen reden om verzoekers aandacht te vestigen op die omstandigheid Wanneer de steunaanvrager areaalbetalingen aanvraagt en verbintenissen aangaat, dient hij zich strikt te houden aan de termijnen voor de indiening van de aanvraag en moet hij de aanvraag en de bijlage naar behoren invullen, aangezien dit in zijn eigen belang is Bij de behandeling van de aanvraag uit 2007 is uitgegaan van de door verzoeker zelf verstrekte informatie: de aanvraag uit 2006, waarmee hij de steun heeft aangevraagd en waaraan de bijbehorende bijlage was gehecht, en de aanvraag uit 2007, waarin verzoeker verzocht om de enkele areaalbetaling, maar niet om steun voor de ecologische landbouw. Daarmee beschikte de autoriteit over alle noodzakelijke informatie om een besluit vast te stellen. Zij was niet verplicht rekening te houden met verzoekers verklaringen, daar deze geen gevolgen konden hebben voor de inhoud van het bestuursbesluit. 3

5 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-454/ Wat verzoekers verklaring betreft, dat hij de aangegane verbintenissen feitelijk bleef nakomen, zij erop gewezen dat hij in het kader van de aanvraag uit 2007 heeft verzocht om betaling. Een van de voorwaarden voor de steuntoekenning is evenwel, dat de steunaanvrager jaarlijks de aanvraag en de hierboven bedoelde bijlage moet indienen. In casu werd de bijlage niet ingediend. 3.6 De ontvanger van onverschuldigd betaalde steun voor een maatregel voor plattelandsontwikkeling dient de betrokken bedragen terug te betalen. Verzoeker ontving voor het jaar 2006 steun ten bedrage van 1 826,77 Lats. Bijgevolg heeft de autoriteit verzoeker terecht gelast, de ten onrechte ontvangen steun terug te betalen. 4. Het Administratīvā apgabaltiesa heeft het door verzoeker ingestelde hoger beroep afgewezen, de juridische motivering van de uitspraak van het Administratīvās rajona tiesa bevestigd, en daaraan nog het volgende toegevoegd: 4.1. Middels zijn aanvragen heeft verzoeker bevestigd dat hij kennis had van de voorwaarden voor steunverlening en van de wettelijke vereisten voor de uitbetaling van de steun Verzoeker heeft bezwaar gemaakt tegen de omstandigheid dat de autoriteit hem niet in kennis had gesteld van de feiten die waren vastgesteld naar aanleiding van de administratieve controle voorafgaand aan de vaststelling van het oorspronkelijke besluit. De omstandigheid dat verzoekers aanvraag niet aan de voorschriften voldeed, kan niet worden aangemerkt als een verschoonbare dwaling. Ten tijde van de controle kon verzoeker voornoemde aanvraag voor het jaar 2007 reeds niet meer indienen, daar de wettelijke termijn voor de indiening van die aanvraag, te weten 11 juni 2007, reeds verstreken was. 5. Verzoeker heeft cassatieberoep ingesteld tegen het arrest van het Administratīvā apgabaltiesa. Daarbij voerde hij onder meer de volgende middelen aan: 5.1. Volgens verzoeker maakt het Administratīvā apgabaltiesa inbreuk op de in de artikelen 5, 8, 12, 14 1 en 15 van het Administratīvā procesa likums (Lets wetboek bestuursrecht) vermelde beginselen Hij voert aan dat die rechterlijke instantie een aantal stukken niet heeft onderzocht: de door de Lauku atbalsta dienests overgelegde tabel Gegevens van de aanvraag (waaruit blijkt dat in oktober 2007 een ambtenaar de gecorrigeerde aanvraag heeft geblokkeerd); de mededeling van 17 september 2007 over de in het kader van de administratieve controle vastgestelde onjuistheden; de kolommen 9 en 10, die in de aanvraag voor de areaalbetaling waren doorgestreept, de kennisgeving van 11 juni 2007 betreffende de registratie van de aanvraag en de resultaten van de visuele controles. 4

6 PUSTS 5.3. Verzoeker betoogt dat het Administratīvā apgabaltiesa geen rekening heeft gehouden met de artikelen 19 en 26 van verordening (EG) nr. 796/2004, volgens welke een steunaanvraag te allen tijde na de indiening ervan kan worden gecorrigeerd in geval van een kennelijke fout die door de autoriteit wordt erkend. Volgens verzoeker werd tevens inbreuk gemaakt op andere artikelen van deze verordening en van verordening (EG) nr. 2419/ De Lauku atbalsta dienests stelt in zijn schriftelijke opmerkingen dat verzoekers cassatieberoep ongegrond is. 7. Ter terechtzitting verklaarde verzoeker zijn beroep tot cassatie door te zetten, terwijl de vertegenwoordiger van de Lauku atbalsta dienests zich daartegen verzette. 8. Toepasselijke bepalingen: Juridische beoordeling 8.1. Verordening (EG) nr. 796/2004 van de Commissie (omissis) (hierna: verordening nr. 796/2004 ): Artikel 10 Uitbetaling van de steun [...] 2. In het geval dat de in titel III, hoofdstuk III, van de onderhavige verordening bedoelde controles betreffende de randvoorwaarden niet vóór de uitbetaling kunnen worden voltooid, worden de bedragen die onverschuldigd blijken te zijn betaald, teruggevorderd overeenkomstig artikel 73 van de onderhavige verordening. Artikel 19 Verbetering van kennelijke fouten Onverminderd de artikelen 11 tot en met 18, kan een steunaanvraag te allen tijde na de indiening ervan worden gecorrigeerd in geval van een kennelijke fout die door de bevoegde autoriteit wordt erkend. Artikel 73 Terugvordering van onverschuldigd betaalde bedragen 1. In geval van een onverschuldigde betaling betaalt de landbouwer het betrokken bedrag, verhoogd met de overeenkomstig lid 3 berekende rente, terug. 2. De lidstaten kunnen besluiten dat een onverschuldigd betaald bedrag moet worden geïnd door dat bedrag in mindering te brengen op de voorschotten of betalingen die na de datum van het terugvorderingsbesluit aan de landbouwer worden uitgekeerd in het kader van de in de titels III en IV van verordening (EG) nr. 1782/2003 vastgestelde steunregelingen. De landbouwer mag het bedrag evenwel terugbetalen zonder op die verrekening te wachten. 5

7 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-454/11 3. De rente wordt berekend over de periode die verstrijkt tussen de kennisgeving van de terugbetalingsverplichting aan de landbouwer en de terugbetaling of verrekening. Het toe te passen rentetarief wordt berekend overeenkomstig het nationale recht, maar mag niet lager zijn dan het rentetarief dat geldt bij de terugvordering van bedragen op grond van nationale bepalingen. 4. De in lid 1 bedoelde terugbetalingsverplichting geldt niet indien de betaling is verricht als gevolg van een fout van de bevoegde autoriteit of van een andere autoriteit en indien de fout redelijkerwijs niet door de landbouwer kon worden ontdekt Verordening (EG) nr. 2419/2001 van de Commissie (omissis) Artikel 49 Terugvordering van ten onrechte betaalde bedragen 1. In geval van een onverschuldigde betaling is het bedrijfshoofd verplicht het betrokken bedrag terug te betalen, verhoogd met de overeenkomstig lid 3 berekende rente Verordening (EG) nr. 817/2004 van de Commissie (omissis) Artikel 71 [...] 2. De begunstigde aan wie in het kader van een maatregel voor plattelandsontwikkeling onverschuldigd steun is betaald, is verplicht het betrokken bedrag terug te betalen overeenkomstig het bepaalde in artikel 49 van verordening (EG) nr. 2419/ Ministru kabineta noteikumi Nr. 255 Kārtība, kādā tiek piešķirts valsts un Eiropas Savienības atbalsts lauku attīstībai vides un lauku ainavas uz1abošanai (decreet nr. 225 van de ministerraad houdende de regeling voor de toekenning van nationale en Europese steun voor plattelandsontwikkeling en voor de verbetering van het milieu en het landschap) (hierna: decreet nr. 255 ) van 17 april Artikel 13 De steunaanvrager overlegt bij de bevoegde regionale landbouwdienst van de Lauku atbalsta dienests: voor de toekenning van de steun bedoeld in artikel 2, lid 1, van het onderhavige decreet [ontwikkeling van de ecologische landbouw]: een volledig ingevulde aanvraag (aanvraagformulier voor areaalbetalingen conform de voorschriften van de procedure voor de toekenning van nationale steun en van steun van de Europese Unie in het kader van de rechtstreekse steunverlening aan de landbouw), alsook de door de Lauku atbalsta dienests verstrekte kaarten van de 6

8 PUSTS landbouwgronden waarop de door het landbouwbedrijf geëxploiteerde percelen zijn aangegeven, vóór 11 juni van het lopende jaar. Artikel 23 Door het aanvragen van de steun verbindt de aanvrager zich ertoe gedurende de gehele periode van vijf jaar waarvoor de verbintenissen worden aangegaan, jaarlijks bij de Lauku atbalsta dienests een aanvraag betreffende de aangemelde activiteiten in te dienen, de aangemelde oppervlakte waarvoor de verbintenissen zijn aangegaan, niet te reduceren en evenmin veranderingen aan te brengen in de ligging ervan. Artikel 26 Bij niet-naleving van de in artikel 23 [...] van het onderhavige decreet gestelde eisen dient de steunaanvrager aan de Lauku atbalsta dienests de steun terug te betalen die reeds is betaald voor de niet-nagekomen verbintenissen Ministru kabineta noteikumi Nr Kārtība, kādā ieviešams programmdokuments Latvijas Lauku attīstības plāns Lauku attīstības programmas īstenošanai gadam (decreet nr van de ministerraad houdende modaliteiten voor de uitvoering van het programmeringsdocument plan voor de ontwikkeling van het Letse platteland ter verwezenlijking van het programma voor plattelandsontwikkeling ) (hierna: decreet nr ) van 30 november Bijlage 10 Aan de LAD [Lauku atbalsta dienests] over te leggen documenten : b) Behoud van de biologische diversiteit in grasland [...] De volgende documenten dienen te worden overgelegd tijdens de periode waarvoor de verbintenissen zijn aangegaan: de aanvraag; de aanvraag voor het lopende jaar en de kaart van de landbouwgrond voor het lopende jaar. Bijlage 11 Sancties en geldboeten in het kader van het Programma voor plattelandsontwikkeling (omissis) 10. Niet-nakoming van verbintenissen. Het volledige ontvangen steunbedrag dient te worden terugbetaald aan de LAD, met inbegrip van de overeenkomstig het Civillikums [Lets burgerlijke wetboek] berekende rente van 6 % per jaar (behoudens andersluidende bepalingen van het Programma) Bijlage 10 bij decreet nr specificeert de documenten die aan de Lauku atbalsta dienests dienen te worden overgelegd, terwijl in het hoofdstuk Sancties 7

9 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-454/11 en geldboeten in het kader van het Programma voor plattelandsontwikkeling van bijlage 11 de algemene inbreuken en geldboeten zijn vastgesteld. Artikel 13, lid 2, van decreet nr. 255 bepaalt dat de steunaanvrager vóór 11 juni van het lopende jaar een volledige aanvraag en de plannen van de landbouwgrond moet indienen, waarop de door het landbouwbedrijf geëxploiteerde percelen zijn aangegeven. Op grond van artikel 23 van decreet nr. 255 is de aanvrager van de in artikel 2, lid 1, van dit decreet bedoelde steun [ontwikkeling van de ecologische landbouw], verplicht gedurende de gehele periode van vijf jaar waarvoor de verbintenissen worden aangegaan, jaarlijks een aanvraag voor de aangemelde maatregelen in te dienen, de aangemelde oppervlakte waarvoor de verbintenissen zijn aangegaan, niet te reduceren en evenmin veranderingen aan te brengen in de ligging ervan. Overeenkomstig artikel 26 van dat decreet dient de steunaanvrager in geval van niet-naleving van de vereisten van artikel 23 van het decreet de reeds ontvangen steun voor de niet-nagekomen verbintenissen terug te betalen aan de Lauku atbalsta dienests. De kamer koestert twijfel over de uitlegging van deze bepalingen, en die uitlegging is beslissend voor de beslechting van het geding. Bijgevolg (omissis) dienen een aantal prejudiciële vragen te worden gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (omissis) (omissis) Het Latvijas Republikas Augstākās tiesas Senāta Administratīvo lietu departaments geeft de volgende Beschikking Het Hof van Justitie van de Europese Unie wordt verzocht om een prejudiciële beslissing over de volgende vragen: 1) Dienen de bepalingen van de Europese Unie inzake de terugbetaling van steun aldus te worden uitgelegd dat op grond daarvan steun kan worden geacht onverschuldigd te zijn betaald, wanneer een steunontvanger weliswaar de verbintenissen is blijven nakomen, maar zich niet heeft gehouden aan de voor de betalingsaanvraag voorgeschreven procedure? 2) Is een regeling op grond waarvan de door een steunontvanger aangegane verbintenissen worden geacht niet te zijn nagekomen wegens de loutere omstandigheid dat deze steunontvanger geen aanvraag heeft ingediend, zonder dat hij in de gelegenheid is gesteld dienaangaande zijn standpunt kenbaar te maken, verenigbaar met de bepalingen van de Europese Unie inzake de terugbetaling van steun? 8

10 PUSTS 3) Is een regeling op grond waarvan een steunontvanger, in gevallen waarin er geen controles ter plaatse meer kunnen worden uitgevoerd (omdat het jaar voorbij is) en de door hem aangegane verbintenissen bijgevolg worden geacht niet te zijn nagekomen, alle steunbedragen dient terug te betalen die reeds zijn uitbetaald tijdens het tijdvak waarvoor de verbintenissen zijn aangegaan, zelfs wanneer deze bedragen reeds meerdere jaren zijn toegekend en uitbetaald, verenigbaar met de bepalingen van de Europese Unie inzake de terugbetaling van steun? De behandeling van de zaak wordt geschorst in afwachting van een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. (ondertekeningen) (omissis) 9