Datum van inontvangstne ming : 22/05/2012

Transcriptie

1 Datum van inontvangstne ming : 22/05/2012

2 C-176/12-1 Zaak C-176/12 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 16 april 2012 Verwijzende rechter: Cour de cassation (Frankrijk) Datum van de verwijzingsbeslissing: 11 april 2012 Verzoekende partij: Association de médiation sociale Verwerende partij: Union locale des syndicats CGT Hichem Laboubi Union départementale CGT des Bouche-du-Rhône Confédération générale du travail (CGT) COUR DE CASSATION (omissis) VERKIEZINGEN De COUR DE CASSATION, CHAMBRE SOCIALE, heeft het volgende arrest gewezen: Uitspraak doende op het cassatieberoep dat door de Association de médiation sociale, gevestigd te (omissis) Marseille, is ingesteld tegen het vonnis van 7 juli 2011 van het Tribunal d instance de Marseille (geschillen over verkiezingen van personeelsafgevaardigden), in het geding tegen: NL

3 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-176/12 1 / Union locale des syndicats CGT, gevestigd te (omissis) Marseille, 2 / Hichem Laboubi, woonachtig (omissis) [te] Marseille, 3 / Union départementale CGT des Bouches-du-Rhône, gevestigd te (omissis) Marseille (omissis), 4 / Confédération générale du travail (CGT), gevestigd te (omissis) Montreuil (omissis), verwerende partijen in cassatie; (omissis) (omissis) ter terechtzitting van 13 maart 2012, (omissis); (omissis) Gelet op artikel 267 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie. Uit het bestreden vonnis (Tribunal d instance de Marseille, 7 juli 2011) blijkt dat de Union départementale des syndicats CGT des Bouches-du-Rhône (hierna: vakbond ) op 4 juni 2010 H. Laboubi heeft aangewezen als vertegenwoordiger van de vakbondsafdeling die binnen de Association de médiation sociale (hierna: AMS ) is opgericht. De AMS heeft bij het tribunal d instance beroep tot nietigverklaring ingesteld met het betoog dat het aantal werknemers van de AMS onvoldoende was om een vertegenwoordiger van de vakbondsafdeling aan te wijzen. De vakbond heeft in reconventie gevorderd dat de AMS wordt gelast om op straffe van een dwangsom verkiezingen te organiseren voor de oprichting binnen de AMS van personeelsvertegenwoordigende organen. Het tribunal d instance heeft de Cour de cassation een prioritaire grondwettigheidsvraag gesteld over artikel L van de code du travail (Frans arbeidswetboek). De Conseil constitutionnel, waaraan de Cour de cassation deze vraag heeft gesteld [Cour de cassation, chambre social, 16 februari 2011, (omissis)], heeft geoordeeld dat artikel L van de code du travail met geen enkele grondwettelijke bepaling in strijd was. Opnieuw rechtdoende heeft het tribunal d instance artikel L van de code du travail wegens strijdigheid met het gemeenschapsrecht niet toegepast en de aanwijzing van Ladoubi als vertegenwoordiger van de vakbondsafdeling bekrachtigd na te hebben geoordeeld dat zonder toepassing van de uitsluitingen van artikel L het aantal werknemers van AMS, dat volgens de werkgever minder dan 11 werknemers bedroeg, ruim boven de drempel van vijftig werknemers lag. AMS komt op tegen het vonnis omdat daarin is vastgesteld dat AMS meer dan vijftig werknemers telt, ofschoon artikel L van de code du travail 2

4 ASSOCIATION DE MÉDIATION SOCIALE bepaalde bijzondere categorieën van werknemers van de berekening van het aantal werknemers uitsluit. Volgens artikel 27 van het Handvest van de grondrechten, waarin het recht op informatie en raadpleging van de werknemers binnen de onderneming is neergelegd, moeten werknemers en hun vertegenwoordigers in de gevallen en onder de voorwaarden waarin het gemeenschapsrecht en de nationale wetgevingen en praktijken voorzien, de zekerheid hebben dat zij op passende niveaus tijdig worden geïnformeerd en geraadpleegd. Bovendien staat artikel 3, lid 1, van richtlijn 2002/14/EG, zoals uitgelegd door het Hof van Justitie van de Europese Unie (arrest van 18 januari 2007, CGT, C-385/05), eraan in de weg dat een nationale regeling een bepaalde categorie werknemers zelfs tijdelijk uitsluit voor de berekening van het aantal in de zin van die bepaling tewerkgestelde werknemers. Artikel L van de code du travail geeft uitvoering aan richtlijn 2002/14/EG. Volgens artikel 51, lid 1, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie zijn de bepalingen van het Handvest gericht tot de lidstaten wanneer zij het recht van de Unie ten uitvoer brengen. Volgens artikel 6 van het Verdrag betreffende de Europese Unie heeft het Handvest dezelfde juridische waarde als de Verdragen. Volgens vaste rechtspraak kunnen in een geding tussen particulieren de grondrechten van de Europese Unie worden ingeroepen om te verifiëren of de instellingen van de Unie en de lidstaten bij de uitvoering van het recht van de Unie die grondrechten hebben geëerbiedigd. De artikelen 51 en 52 van het Handvest beperken op geen enkele wijze het inroepen van bepalingen van het Handvest in horizontale gedingen, ongeacht of het daarbij om beginselen of om rechten gaat, net zo min als de toelichting bij de artikelen 51 en 52, die overeenkomstig artikel 52, lid 7, van het Handvest door de rechterlijke instanties van de Unie en van de lidstaten naar behoren in acht moet worden genomen. De bepalingen van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens zijn toepasselijk in gedingen tussen particulieren. Volgens artikel 53 van het Handvest mag geen van de bepalingen van het Handvest worden uitgelegd als zou zij een beperking vormen van of afbreuk doen aan de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden die met name door het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden zijn erkend. Artikel 6, lid 3, van het Verdrag betreffende de Europese Unie bepaalt dat de grondrechten, zoals zij door het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden zijn gewaarborgd en zoals zij voortvloeien uit de constitutionele tradities die de lidstaten gemeen hebben, als algemene beginselen deel uitmaken van het recht van de Unie. 3

5 VERZOEK OM EEN PREJUDICIËLE BESLISSING VAN ZAAK C-176/12 Volgens de rechtspraak van het Hof van Justitie kunnen de algemene rechtsbeginselen zoals geconcretiseerd door een richtlijn van de Europese Unie in een geding tussen particulieren worden ingeroepen (arresten van 22 november 2005, Mangold, C-144/04, en 19 januari 2010, Kùcukdeveci, C-555/07). De aanwijzing door de vakbonden van een vakbondsvertegenwoordiger in de onderneming of de vestiging overeenkomstig artikel L van de code du travail voor niet-representatieve vakbonden of overeenkomstig artikel L van de code du travail voor representatieve vakbonden is onderworpen aan de voorwaarde dat de onderneming of de vestiging vijftig of meer werknemers telt. De oprichting van organen die het personeel vertegenwoordigen is eveneens onderworpen aan de voorwaarde dat er voldoende werknemers zijn. Overeenkomstig artikel L van de code du travail moeten personeelsafgevaardigden worden gekozen indien de onderneming elf of meer werknemers telt en overeenkomstig artikel L van de code du travail moet een ondernemingsraad worden opgericht in ondernemingen die vijftig of meer werknemers tellen. AMS, die meer dan honderd werknemers tewerkstelt, heeft op basis van artikel L van de code du travail minder dan elf werknemers aangezien van de berekening van het aantal werknemers worden uitgesloten: leerjongens en -meisjes, personen met een overeenkomst ter ondersteuning bij de terugkeer op de arbeidsmarkt ( contrat initiative-emploi ), voor de duur van die overeenkomst, personen met een werkbegeleidingsovereenkomst ( contrat d accompagnement dans l emploi ), voor de duur van die overeenkomst, personen met een overeenkomst die de verwerving van een beroepsbekwaamheid kan vergemakkelijken ( contrat de professionnalisation ), voor de duur van de overeenkomst indien die van bepaalde duur is of tot het einde van de opleiding indien de overeenkomst van onbepaalde duur is. Bijgevolg rijst de vraag of het grondrecht op informatie en raadpleging van de werknemers, neergelegd in artikel 27 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, zoals gepreciseerd in de bepalingen van richtlijn 2002/14/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2002 tot vaststelling van een algemeen kader betreffende de informatie en de raadpleging van de werknemers in de Europese Gemeenschap, in een geding tussen particulieren kan worden ingeroepen om een nationale maatregel ter uitvoering van de richtlijn te toetsen, en zo ja, of die bepalingen aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale wettelijke bepaling die, onder meer om de drempels voor het oprichten van organen voor de vertegenwoordiging van het personeel te bepalen, 4

6 ASSOCIATION DE MÉDIATION SOCIALE van de berekening van het aantal werknemers van de onderneming uitsluit werknemers met een leerovereenkomst, een overeenkomst ter ondersteuning bij de terugkeer op de arbeidsmarkt, een werkbegeleidingsovereenkomst of een overeenkomst die de verwerving van een beroepsbekwaamheid moet vergemakkelijken. OM DIE REDENEN: Wordt het Hof van Justitie van de Europese Unie om een prejudiciële beslissing verzocht over de volgende vragen: 1. Kan het grondrecht op informatie en raadpleging van de werknemers, neergelegd in artikel 27 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, zoals gepreciseerd in de bepalingen van richtlijn 2002/14/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 maart 2002 tot vaststelling van een algemeen kader betreffende de informatie en de raadpleging van de werknemers in de Europese Gemeenschap, in een geding tussen particulieren worden ingeroepen om een nationale maatregel ter uitvoering van de richtlijn te toetsen? 2. Zo ja, moeten die bepalingen aldus worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale wettelijke bepaling die, onder meer om de wettelijke drempels voor het oprichten van organen voor de vertegenwoordiging van het personeel te bepalen, werknemers met volgende contracten uitsluit van de berekening van het aantal werknemers van de onderneming werknemers met een leerovereenkomst, een overeenkomst ter ondersteuning bij de terugkeer op de arbeidsmarkt, een werkbegeleidingsovereenkomst of een overeenkomst die de verwerving van een beroepsbekwaamheid moet vergemakkelijken. De behandeling van de zaak wordt geschorst. Aldus beraadslaagd en geoordeeld door de Cour de cassation, chambre sociale, en door de voorzitter ter terechtzitting van 11 april 2012 uitgesproken. 5