afbakeningsvoorstel afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas

Transcriptie

1 afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas afbakeningsvoorstel Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap: A.R.O.H.M. afdeling ruimtelijke planning 30 januari 2004 aangepast document op basis van document R van: Studiegroep Omgeving cvba i.s.m. K.U.Leuven (ISRO en SADL) en CIBE

2 - 1 - Inhoud INHOUD...1 KAARTEN...3 TABELLEN...4 INLEIDING: DE AFBAKENING VAN STEDELIJKE GEBIEDEN...5 NAAR EEN KWALITATIEF STEDELIJK BELEID De afbakening Afbakenen in twee stappen, gericht op uitvoering Kunnen de gemeenten binnen het stedelijk gebied nog zelf een beleid voeren?...9 I SITUERING Onderzoeksgebied Bestaande ruimtelijke structuur...11 II. HYPOTHESE VAN GEWENSTE RUIMTELIJKE STRUCTUUR Conceptelementen voor de regio Hypothese van gewenste rol en positie van het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas Regionaalstedelijk gebied in de Vlaamse ruit Sint-Niklaas knooppunt in een stedelijk netwerk van provinciaal niveau Sint-Niklaas hoofdstad van het Waasland Sint-Niklaas een verweven stad Ruimtelijke conceptelementen voor het regionaalstedelijk gebied Hypothese van gewenste ruimtelijke structuur...19 III. VOORSTEL VAN ACTIES Uitgangspunten Acties Wonen en stedelijke voorzieningen Bedrijvigheid Groenvoorzieningen en stedelijke landbouwgebieden Mobiliteit IV. VOORSTEL VAN GRENSLIJN...27 V. AANWIJZINGEN VOOR HET AFBAKENINGSPLAN EN HET ACTIEPROGRAMMA Grenslijn Gebieden op te nemen in het afbakeningsplan als gewestelijk RUP Overzicht Uitwerking Stedelijk woongebied Clementwijk Stedelijk woongebied Bellestraat Gemengd regionaal bedrijventerrein Europark zuid II Gemengd regionaal bedrijventerrein De Winningen Project De Winningen Stedelijk landbouwgebied Hoge Bokstraat Stedelijk landbouwgebied Tweede Moerput Stedelijk landbouwgebied Kloottiende Stedelijk landbouwgebied Galgstraat Stedelijk landbouwgebied Hamelveld Wegenis Gemeentelijke verantwoordelijkheden...37 BIJLAGE I: PROGRAMMA EN TAAKSTELLINGEN Woningprogrammatie Taakstelling afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

3 Overzicht Stadsvernieuwing Toetsing binnengebieden en woonuitbreidingsgebieden aan de gewenste ruimtelijke structuur Te ontwikkelen woongebieden Programmatie van bijkomende bedrijventerreinen Taakstelling Benutting van bestaande bedrijventerreinen Toetsing van zoekzones aan de gewenste ruimtelijke structuur Bijkomende bedrijventerreinen Aanwijzingen voor een differentiatie van bedrijventerreinen Overzicht R andstedelijke groengebieden en stedelijke landbouwgebieden Definities Behoefte Programmatie randstedelijke groengebieden Stedelijke landbouwgebieden BIJLAGE II UITWERKING VAN PLEKKEN Omgeving Zonneken Uitbreiding Clementwijk Omgeving De Winningen Omgeving Tweede Moerput afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

4 - 3 - Kaarten kaart 1: situering in de regio kaart 2: onderzoeksgebied kaart 3: synthese bestaande ruimtelijke structuur kaart 4: gewenste ruimtelijke structuur voor de regio kaart 5: elementen voor een ruimtelijk concept kaart 6: hypothese van gewenste ruimtelijke structuur kaart 21: voorstel van grenslijn kaart 22: overzicht gebieden op te nemen in het afbakeningsplan als gewestelijk R.U.P kaart 7: mogelijk te ontwikkelen binnengebieden, woonuitbreidingsgebieden en zoekzones kaart 8: woningprogrammatie kaart 11: randstedelijke groengebieden en stedelijke landbouwgebieden afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

5 - 4 - Tabellen Tabel 1: mogelijke stadsvernieuwingsprojecten in Sint-Niklaas tabel 2: woningprogramma: te ontwikkelen gebieden tabel 318: overzicht gebieden op te nemen in het afbakeningsplan als gewestelijk R.U.P tabel 4: taakstelling voor het stedelijk gebied Sint-Niklaas tabel 5: overzicht van de woningprogrammatie tabel 6: mogelijke stadsvernieuwingsprojecten in Sint-Niklaas tabel 7: evaluatie van binnengebieden en woonuitbreidingsgebieden tabel 8: woningprogrammatie:te ontwikkelen gebieden tabel 9: woningprogrammatie: reservegebieden tabel 10: woningprogrammatie: niet te ontwikkelen gebieden tabel 11: kwantitatieve taakstelling van het stedelijk gebied Sint-Niklaas in ha tabel 12: evaluatie van zoekzones voor mogelijke bijkomende regionale bedrijventerreinen tabel 13: bijkomende regionale bedrijventerreinen type I tabel 14: bijkomende regionale bedrijventerreinen type II en lokale bedrijventerreinen tabel 15: mogelijke bijkomende regionale bedrijventerreinen ter invulling van het tekort (eerste orde) tabel 16: mogelijke bijkomende regionale bedrijventerreinen ter invulling van het tekort (tweede orde) tabel 17: overzicht van de programmatie voor de bedrijventerreinen tabel 23: behoefte aan randstedelijke groengebieden tabel 24: programmatie randstedelijke groengebieden tabel 25: stedelijke landbouwgebieden afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

6 - 5 - Inleiding: De afbakening van stedelijke gebieden Naar een kwalitatief stedelijk beleid Met de goedkeuring van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) heeft de Vlaamse overheid gekozen voor een concentratie in plaats van spreiding van ruimtelijke ontwikkelingen. Deze concentratie houdt in dat men zowel opteert voor kernversterking in het buitengebied als voor de herwaardering van bestaande steden en de stedelijke ontwikkeling. Om de versterking van het stedelijk gebied waar te maken, worden in het RSV afbakeningsprocessen voor de stedelijke gebieden vooropgesteld. In Vlaanderen lopen vandaag afbakeningsprocessen in de stedelijke gebieden Antwerpen, Mechelen, Kortrijk, Turnhout, Sint-Niklaas, Gent, Brugge, Oostende, Roeselare, Hasselt- Genk en Leuven. Het afbakeningsproces voor het Vlaams stedelijk gebied rond Brussel wordt voorbereid. In het RSV worden de gemeenten geselecteerd die deel kunnen uitmaken van een stedelijk gebied. Dit houdt niet noodzakelijkerwijs in dat steeds de gehele gemeente wordt opgenomen. Afhankelijk van de gewenste ruimtelijke structuur kan het aangewezen zijn om slechts delen van de gemeenten op te nemen bij het stedelijk gebied. 1. De afbakening Wat is een stedelijk gebied Het stedelijk gebied is een beleidsmatig begrip. In deze gebieden wordt een stedelijk gebiedbeleid gevoerd waar ontwikkeling, concentratie en verdichting uitgangspunten zijn, maar steeds met respect voor de draagkracht van de betrokken gemeenten. Dit betekent een beleid gericht op het creëren van een aanbod aan bijkomende woningen in een kwalitatieve woonomgeving, het kwantitatief en kwalitatief voorzien van ruimte voor bedrijven, het versterken van het stedelijk functioneren (diensten, gemeenschapsvoorzieningen, stedelijke voorzieningen, etc.) en het stimuleren van andere vormen van mobiliteit. Dit 'aanbodbeleid' in het stedelijk gebied is essentieel om verdere uitzwerming, lintbebouwing en wildgroei van allerhande activiteiten in het buitengebied te vermijden. Meer concreet houdt dit in dat men in een stedelijk gebied de woonuitbreidingsgebieden sneller zal kunnen aansnijden, dat dit aan hogere dichtheden dient te gebeuren (wenselijk 25 wo/ha), dat men dient te zoeken naar locaties voor kwalitatieve bedrijventerreinen en kantoren van bovenlokaal niveau, dat men dient te zoeken naar locaties voor stedelijke voorzieningen (stadsbos, parken, recreatie, festivals, ) en dat men dit alles uitbouwt in relatie tot een stedelijk openbaar vervoersnet. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

7 - 6 - Waarom wordt een stedelijk gebied afgebakend Om aan de stedelijke gebieden een beleid van concentratie en ontwikkeling te verbinden, worden deze geselecteerd voor heel Vlaanderen. Om aan te duiden in welke delen van de geselecteerde gemeenten dit beleid van groei, concentratie en verdichting van toepassing is, worden de stedelijke gebieden afgebakend in overleg met de betrokken bestuursniveaus. Als men het aanbodbeleid daadwerkelijk wenst te realiseren zal het in de meeste gevallen aangewezen zijn om gewestplanbestemmingen te verfijnen of te wijzigen. Het afbakeningsproces onderzoekt deze bestemmingswijzigingen en legt ze vast door middel van uitvoeringsplannen. Anderzijds lopen er binnen de stedelijke plangebieden talrijke plannings- en uitvoeringsprocessen die vanuit verschillende beleidsniveaus worden opgezet. De hoeveelheid aan plannen en projecten typeert de complexiteit van de stedelijke gebieden. Er is daarom nood aan een afbakeningsproces dat al deze afzonderlijke projecten kan sturen op basis van een ruimtelijk samenhangende visie voor het gehele stedelijk gebied. Deze visie is ook noodzakelijk om de verschillende bestemmingswijzigingen voor het aanbodbeleid uit te werken binnen een samenhangend stedelijk beleid. Afbakenen, gericht op kwaliteit en een maatschappelijk draagvlak Binnen de stedelijke gebieden komen heel wat problemen voor die een bovenlokale oplossing behoeven. Daarom is het noodzakelijk dat de lokale besturen buiten de eigen grenzen kijken en samen meewerken aan een beleid voor het stedelijk gebied. De afbakening speelt hier op in en kan beschouwd worden als een proces van bovenlokale visievorming en overleg met alle betrokken partners. De afbakening en vooral de uitvoeringsprojecten die ermee samenhangen kunnen daardoor leiden tot een win-win situatie voor de betrokken actoren. Vanuit het Vlaams niveau zal daarom maximaal rekening worden gehouden met de visie die de gemeenten en de provincies op hun eigen ruimtelijke ontwikkeling formuleren. De inzichten, de inhoudelijke onderbouwing en vooral de keuzes uit het gemeentelijk planningsproces geven de hypothese voor de gewenste ruimtelijke structuur van het stedelijk gebied een sterke inhoudelijke voeding en onderbouwing vanuit de lokale en provinciale opties. De ervaringen vanuit de afgeronde afbakeningsprocessen leren ons dat men niet uitsluitend kan focussen op de realisatie van de taakstellingen wonen en bedrijvigheid. Gemeentebesturen en provincies geven aan dat men ook rekening dient te houden met de leefbaarheid en de woonkwaliteit in de stad en haar omgeving, dat men voldoende open ruimte en ontspanningsmogelijkheden moet kunnen aanbieden en dat men aandacht dient te hebben voor bovenlokale mobiliteitsaspecten. Omwille van deze bekommernissen zal het afbakeningsproces naast het realiseren van voldoende woongelegenheden en bedrijventerreinen, ook focussen op stedelijke voorzieningen, recreatie en open ruimte. De open ruimte en het landschap worden dan ook niet louter als grensstellende elementen beschouwd, maar zullen voor een deel ook als wezenlijk onderdeel van het stedelijk functioneren kunnen worden meegenomen in de afbakening. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

8 - 7 - Afbakenen, ook met kwantitatieve aspecten Naast de kwalitatieve aspecten dienen ook de kwantitatieve aspecten niet uit het oog te worden verloren. Om het beleid van stimulering van wonen en werken in stedelijke gebieden operationeel te maken, komt het er op aan ruimte te creëren voor bijkomende woongelegenheden, bedrijvigheid en stedelijke voorzieningen. Door tegemoet te komen aan de ruimtebehoefte voor wonen en bedrijvigheid kan de druk op de ruimte in het buitengebied worden beheerst. Uitgaande van de kwantitatieve opties voor woningbouw en bedrijventerreinen in het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen worden in ieder afbakeningsproces zogenaamde taakstellingen voor wonen en werken ingebracht. De taakstelling is een kwantitatieve aanname van respectievelijk een wenselijk aantal te realiseren woningen of te ontwikkelen hectaren bedrijventerreinen over de periode Uit de analyse van het bestaand aanbod aan ruimte voor woningbouw en bedrijvigheid en van de potenties voor bijkomende woningbouw en bedrijvigheid wordt aangegeven waar mogelijk en onder welke voorwaarden de taakstellingen kunnen worden gerealiseerd. De taakstellingen dienen daarbij niet louter opgevat te worden als een verplicht minimaal aantal te realiseren woongelegenheden of bedrijventerreinen. In een confrontatie met de hypothese van gewenste ruimtelijke structuur voor het betreffende stedelijk gebied, moet onderzocht worden in hoeverre deze taakstellingen op een kwalitatieve wijze kunnen opgenomen worden. Kunnen de taakstellingen niet op een kwalitatieve wijze worden opgenomen en overschrijden zij de draagkracht binnen het stedelijk gebied, dan moet nagegaan worden of het afgebakende stedelijk gebied kan worden verruimd. Kan dit niet dan zal een deel van de taakstellingen in andere stedelijke gebieden of (in het geval van bedrijventerreinen) in economische knooppunten of netwerken worden opgevangen. 2. Afbakenen in twee stappen, gericht op uitvoering De afbakening gebeurt in twee stappen. Eerst wordt een voorstel van afbakening uitgewerkt met een ruimtelijke vertaling van het stedelijk beleid (de hypothese van afbakening). Vervolgens wordt het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (gewestelijk RUP) opgemaakt met een afbakeningslijn en verschillende deelplannen. Binnen de afbakeningslijn geldt een stedelijk gebiedbeleid, de deelplannen voorzien bestemmingswijzigingen of verfijningen. Stap 1: hypothese In de eerste stap wordt de inhoudelijke basis voor de afbakeningslijn, de deelplannen en de mogelijke uitvoeringsprojecten gelegd door de uitwerking van een ruimtelijke visie op het stedelijk gebied als geheel. Als aanzet hiervoor gebeurt een gerichte analyse naar de bestaande ruimtelijke structuur van de stedelijke ruimte. De structuurbepalende elementen van de stedelijke ruimte worden in beeld gebracht evenals de potenties en de kwaliteiten die deze elementen in functie van de stedelijke ontwikkeling hebben. Daarnaast wordt een analyse van de structuurbepalende elementen van de natuurlijke, de agrarische en de landschappelijke structuur in de omgeving van de stedelijke ruimte uitgevoerd. De gewenste ruimtelijke struc- afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

9 - 8 - tuur bevat de belangrijkste elementen van de ruimtelijke ontwikkeling die men voor het stedelijk gebied voor ogen heeft, welke gebieden men kan opnemen en welk bestuursniveau welke acties onderneemt. De hypothese van afbakening dient om de ruimtelijke opties van de Vlaamse overheid inzake de stedelijke ontwikkeling en de daaruit volgende afbakeningslijn en deelplannen vast te leggen. De hypothese is dan ook geen verordenend plan en kan niet worden gebruikt om stedenbouwkundige vergunningen te weigeren. De hypothese kan wel worden gebruikt als een informatief document dat de planningsprocessen op gemeentelijk en provinciaal niveau kan sturen als er nog geen gewestelijk RUP is goedgekeurd. Stap 2: gewestelijk RUP Het vastleggen van de afbakeningslijn gebeurt in het verordenend afbakeningsplan, respectievelijk het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voor het stedelijk gebied. In het ruimtelijk uitvoeringsplan hoeven aan het stedenbouwkundig voorschrift stedelijk gebied niet veel bepalingen te worden gekoppeld: door de aflijning stedelijk gebied worden de inhoudelijke bepalingen van het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen op de afgebakende ruimte van toepassing. Sectorale wetgeving kan ontwikkeld worden om het stedelijk gebiedsbeleid in te vullen. Gelet op de interpretatiemoeilijkheden en de onduidelijkheden die de gewestplanbestemmingen met zich meebrachten omdat ze op een topografische kaart op schaal 1/ werden ingetekend los van perceelsgrenzen, wordt de afbakeningslijn voor een stedelijk gebied op perceelsniveau vastgelegd. Daarbij wordt rekening gehouden met het feitelijk gebruik van de percelen. De afbakeningslijn is daardoor juridisch duidelijk en leidt niet tot discussies over het al dan niet behoren van percelen tot een stedelijk gebied. De afbakeningslijn op zich wijzigt de bestaande bestemmings- en inrichtingsvoorschriften niet. De bestaande voorschriften kunnen gewijzigd worden door voorschriften van het afbakeningsrup zelf of door voorschriften in nieuwe gewestelijke, provinciale of gemeentelijke RUP s of BPA s. De uitvoeringsplannen en de ruimtelijke structuurplannen die handelen over gebieden binnen de grenslijn, dienen echter rekening te houden met de ontwikkelingsperspectieven voor stedelijke gebieden conform het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Het bestemmingsvoorschrift stedelijk gebied heeft aldus geen rechtstreekse impact op het vergunningenbeleid maar wel op het ruimtelijke planningsbeleid: de uitvoeringsplannen en de ruimtelijke structuurplannen. De deelplannen voorzien de ordening van de gebieden die bijdragen tot een stedelijk beleid en die de gewenste ruimtelijke structuur voor het stedelijk gebied helpen verwezenlijken. Het betreft o.a. stedelijke woongebieden, woonreservegebieden, regionale bedrijventerreinen, bedrijventerreinen voor kantoorachtigen, stationsomgevingen, stedelijke natuurelementen, randstedelijke groengebieden, etc. Per deelplan worden de voorschriften inzake bestemming, inrichting en/of beheer vastgelegd. De deelplannen hebben een verordenend karakter en hebben een rechtstreekse impact op het vergunningenbeleid. Uitvoering van het stedelijk beleid Net zoals bij een ruimtelijk structuurplan kunnen concrete projecten reeds sneller tot uitvoering worden gebracht. Men hoeft niet te wachten op de voltooiing van het gehele proces. Voorwaarde is dat deze projecten bijdragen tot een stedelijk beleid en kaderen binnen de visie afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

10 - 9 - voor het stedelijk gebied. Hierdoor wordt de discussie rond de afbakening minder abstract. De betrokkenheid van de bestuursniveaus wordt groter en er kunnen engagementen komen van andere partners (streekplatform, gewestelijke ontwikkelingsmaatschappij, private investeerders, etc.). Met de uitwerking van één of meerdere projecten nog tijdens het afbakeningsproces wordt niet alleen een grotere betrokkenheid bij de partners gecreëerd maar worden de elementen inzake bestemming, inrichting of beheer die eventueel in het verordenend afbakeningsplan moeten worden opgenomen, reeds in een vroeg stadium aangeleverd. Hierdoor wordt het besluitvormingsproces enigszins versneld en wordt de opmaak van bijkomende ruimtelijke uitvoeringsplannen achteraf vermeden. Het aantal, de omvang en de aard van de projecten zijn uiteraard afhankelijk van de dynamiek van de betrokken actoren en de gewenste ruimtelijke structuur voor het stedelijk gebied. 3. Kunnen de gemeenten binnen het stedelijk gebied nog zelf een beleid voeren? De gemeenten kunnen binnen de afgebakende stedelijke gebieden hun ruimtelijk ordeningsbeleid blijven uitvoeren, voorzover het lokale aspecten betreft. Vanuit het hoger beleidskader kunnen een aantal randvoorwaarden worden opgelegd afhankelijk van de situatie: Vergunningenbeleid Aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen binnen de afbakeningslijn worden getoetst aan de bestaande bestemmings- en inrichtingsvoorschriften. Indien het gewestelijk RUP van het stedelijk gebied is goedgekeurd, dan zal het vergunningenbeleid ook aan de voorschriften (deelplannen) van dit gewestelijk RUP moeten worden getoetst. Indien er alleen maar een afbakeningshypothese bestaat, dan kan het vergunningenbeleid hieraan niet getoetst worden aangezien een afbakeninghypothese geen wettelijk bepaald document is en daardoor ook geen verordenende kracht heeft. RUP s, BPA s, en stedenbouwkundige verordeningen De RUP s, BPA s en stedenbouwkundige verordeningen moeten gekaderd worden binnen de ruimtelijke structuurplannen. Ze moeten zich eveneens richten naar de bestemmingsplannen en verordeningen van de hogere beleidsniveau s en kunnen daar in principe niet van afwijken (uitgezonderd BPA s onder bepaalde voorwaarden). Indien er echter nog geen gewestelijk RUP is voor het stedelijk gebied, is het wenselijk dat de gemeentelijke bestemmingsplannen en verordeningen rekening houden met de visie die geformuleerd wordt in de (in opmaak zijnde) afbakeningshypothese, ook al is dit geen wettelijk bepaald document. Op die manier kan men vermijden dat gemeentelijke bestemmingsplannen of verordeningen na de goedkeuring van het gewestelijk afbakeningsrup moeten herzien of geschrapt worden omdat ze strijdig zijn met het ondertussen vastgestelde gewestelijk RUP. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

11 Gemeentelijke ruimtelijke structuurplannen (GRS) Een goedgekeurd GRS dient als basis voor het gemeentelijk ruimtelijk ordeningsbeleid. Indien bepaalde opties binnen een goedgekeurd GRS strijdig zijn met een gewestelijk afbakeningsrup, dan zal het GRS moeten herzien worden op die punten die strijdig zijn met het gewestelijk RUP. Indien de gemeente nog bezig is met de opmaak van haar GRS, dan zal het GRS zich moeten richten naar het gewestelijk afbakeningsrup. Indien er echter nog geen gewestelijk RUP is goedgekeurd, en de gemeente is nog bezig met de opmaak van haar GRS, dan is het wenselijk dat de gemeentelijke visie met betrekking tot wonen, werken en andere functies vooral kwalitatief wordt onderzocht. Op basis van dit onderzoek heeft de gemeente sterke inhoudelijke argumenten om in haar GRS suggesties te doen aan het hoger beleidsniveau. De suggesties kunnen zowel betrekking hebben op de afbakeningslijn als op de inhoudelijke invulling van het stedelijk beleid. De suggesties worden meegenomen door het Vlaams gewest en kunnen verwerkt worden in de afbakeningshypothese. Aangezien niet alle ruimtelijke beleidsopties van Vlaams belang zijn, kan de gemeente zelf een ruimtelijk ordeningsbeleid voeren binnen het stedelijk gebied. Door de aard en de schaal van de ruimtelijke voorstellen steeds te toetsen aan de RSV principes voor stedelijke gebieden, kan de gemeente haar eigen ruimtelijk beleid vorm geven en hoeft zij niet te wachten op de voltooiing van het gewestelijk afbakeningsproces om de ordening van lokale aspecten uit te voeren. Ook als het gewestelijk RUP is goedgekeurd kan de gemeente steeds de ordening van lokale aspecten uitvoeren, voorzover deze gekaderd zijn binnen de bovenlokale beleidsopties. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

12 I Situering Het afbakeningsproces van het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas werd opgestart in de loop van Tijdens de afgelopen periode werd een vrij intensief overleg gevoerd tussen de stad Sint-Niklaas, de gemeente Temse, de provincie Oost-Vlaanderen en het Vlaams Gewest. Uiteindelijk blijkt dat over heel wat punten een consensus kan worden gevonden. Voor de taakstelling bedrijventerreinen is er momenteel geen maatschappelijk draagvlak om deze volledig binnen de planperiode (voor 2007) te bestemmen. Omdat de geleverde inspanningen niet vergeefs zouden zijn heeft minister Van Mechelen beslist om het afbakeningsproces voorlopig af te ronden, en eventueel later het onderzoek naar bedrijventerreinen terug op te nemen. Deze nota heeft als doel een concreet zicht te geven in de acties die werden geformuleerd in het kader van het stedelijkgebiedbeleid. In dit hoofdstuk wordt een beknopt inzicht gegeven in de bestaande ruimtelijke structuur van het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas. Deze werd in de loop van het afbakeningsproces uiteraard veel grondiger onderzocht. Het eerste deel schetst het onderzoeksgebied, het tweede gaat in op de bestaande ruimtelijke structuur. 1. Onderzoeksgebied kaart 1: situering in de regio kaart 2: onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied is een venster rond Sint-Niklaas. Het bevat een groot deel van Sint- Niklaas en kleinere delen van de randgemeenten Sint-Gillis-Waas, Waasmunster, Hamme, Temse en Bornem. Dit laat toe om het buitengebied rond Sint-Niklaas mee te bekijken en te betrekken in het onderzoek. 2. Bestaande ruimtelijke structuur kaart 3: synthese bestaande ruimtelijke structuur De analyse van de bestaande ruimtelijke structuur van het onderzoeksgebied toont een verstedelijkt Sint-Niklaas als centrum van het Waasland. Deze pool is door zijn late historische ontwikkeling vrij compact en slechts beperkt uitgewaaierd. De open ruimte van het Waasland ligt volledig rond Sint-Niklaas. Zij is zeer versnipperd door de historische aanwezigheid van gehuchten, linten, verspreide bebouwing en een diffuus wegennet maar heeft overal ongeveer dezelfde karakteristieken. Tussen de lintbebouwing zijn vele open gebieden ontstaan. Enkel het zandleemgebied ten zuiden van Sint-Niklaas heeft iets andere eigenschappen en loopt op afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

13 naar de cuesta langs Schelde en Rupel. Ondanks de vrij compacte vorm van Sint-Niklaas bevinden zich in de nabijheid toch allerlei min of meer stedelijke fragmenten zoals de verschillende woonparken, grote recreatiegebieden en dorpen. De grote bedrijventerreinen langs E17 zijn een dergelijk fragment rakend aan Sint-Niklaas en aan Temse. Belangrijke natuurlijke elementen bevinden zich op de rand van het onderzoeksgebied. In de kernstad is een grote concentratie aan voorzieningen (scholen, cultuur, verzorgingssector). De zuidelijke rand van de kernstad groeit uit tot een lintvormige strook van voorzieningen. Het koopcentrum Waasland en het recreatiedomein 'de Ster' zijn de belangrijkste bovenlokale voorzieningen buiten de kernstad. De belangrijkste structuurbepalende elementen in het onderzoeksgebied zijn: - de valleien van Schelde en Durme - de Molenbeek, Belselebeek, Vrasenebeek en Barbierbeek - de cuesta langs Schelde en Durme - de boscomplexen op de zandrug Beveren-Waasmunster en Stekene-Puivelde aan de Ster, Puitvoet, Waasmunster en Gouden Leeuw - de stedelijke ruimte van Sint-Niklaas - de kernen in de open ruimte Belsele, Nieuwkerken-Waas, Kemzeke, Sint-Pauwels, Sint- Gillis-Waas, Vrasene - de dorpenband Kruibeke - Waasmunster - de woonparken in de omgeving van Sint-Niklaas - het geheel van woonlinten en open kamers daartussen - de bedrijventerreinen ten oosten, ten westen en ten zuiden van Sint-Niklaas - de landbouwgebieden rond Sint-Niklaas - de spoorlijn 59, N70, E17 als oost-west infrastructuren - de spoorlijn 54, N16 en N41 als noord-zuid infrastructuren - de bakens en open ruimte verbindingen. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

14 II. Hypothese van gewenste ruimtelijke structuur De hypothese van gewenste ruimtelijke structuur werd opgebouwd als volgt: een eerste deel behandelt belangrijke ruimtelijke conceptelementen die worden aanvaard als randvoorwaarden voor de eventuele ontwikkeling van het stedelijk gebied vanuit de bestaande ruimtelijke structuur van de regio; daarna volgt een zicht op de gewenste rol en positie van het stedelijk gebied Sint-Niklaas binnen Vlaanderen en de Vlaamse Ruit; vervolgens worden ruimtelijke conceptelementen weergegeven op schaal van het regionaalstedelijk gebied; tot slot worden de bovenstaande onderdelen samengebracht tot de hypothese van gewenste ruimtelijke structuur. 1. Conceptelementen voor de regio kaart 4: gewenste ruimtelijke structuur voor de regio Volgende conceptelementen vormen de basis voor een hypothese van gewenste ruimtelijke structuur voor de regio 1. - Sterke randvoorwaarden voor de ruimtelijke ontwikkeling van regio zijn de grootstedelijke gebieden Antwerpen en Gent en hun havens. De beschouwde regio ligt daartussen. - Het Waasland wordt aangezien als een grootschalige landbouwruimte tussen beide grootstedelijke gebieden en ten noorden van de Scheldevallei. Het wordt gedeeltelijk beschouwd als onderdeel van de Vlaamse ruit. Het is een eenheid met gemeenschappelijke kenmerken (landschappelijke kwaliteit met bolle akkers in een coulissenlandschap, sterke positie van de landbouw, versnippering door woonlinten, gehuchten en verspreide bebouwing enz.) die in de toekomst moeten worden gevrijwaard. - In het Waasland is het geheel van stedelijke gebieden en economische knooppunten verbonden met E17 een stedelijk netwerk van provinciaal niveau 2. Stedelijke functies worden in deze knooppunten geconcentreerd. Het betreft Lokeren, Zele, Sint-Niklaas, Temse en Beveren. De verschillende knooppunten hebben gemeenschappelijke kenmerken en problematieken. Voor de behandeling daarvan is een gemeenschappelijk beleid aangewezen. 1 2 Bronnen voor deze en volgende paragrafen zijn onder meer: de analyse van de bestaande ruimtelijke structuur van de regio (zie hoofdstuk III), tweede Benelux structuurschets, Benelux Economische Unie, 1996; structuurplan provincie Oost-Vlaanderen, concept richtinggevend gedeelte; ontwikkelingsperspectief voor de Vlaamse ruit; ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen; ontwerp structuurplan Waasland; ontwerp structuurplan Sint-Niklaas; gebiedsgericht project Antwerpen - Brussel, werkteksten AROHM over de positie van Sint-Niklaas in de Vlaamse ruit. Het netwerk E17 is ook een concept uit het voorontwerp van het ruimtelijk structuurplan provincie Oost- Vlaanderen. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

15 Haaks op het netwerk E17 is het gebied Mechelen - Sint-Niklaas een geheel van knooppunten in evenwicht met de omringende natuurlijke waarden. Sint-Niklaas ligt in de doorsnede van het netwerk E17 en van het gebied Mechelen - Sint-Niklaas en is daardoor zwaartepunt in de regio. - De Schelde vormt een belangrijke referentie voor de regio. De valleien van Schelde en Durme in ruime zin zijn een groen hart voor de Vlaamse ruit. Dit gebied moet worden gevrijwaard van verdere aantasting. - Ten noorden van de beschouwde regio en buiten de Vlaamse ruit blijven de Scheldepolders een onderdeel van de grensoverschrijdende Rijn - Schelde delta. Het betreft een natuurlijk gebied van Europees niveau dat moet worden gevrijwaard van hoogdynamische ontwikkeling. Voor de afbakening van het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas is het stedelijk netwerk E17 het kader. Sint-Niklaas is daarin als regionaalstedelijk gebied het belangrijkste knooppunt. De overige knooppunten zijn het structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Lokeren, de kleinstedelijke gebieden van provinciaal niveau Temse en Beveren en het specifiek economisch knooppunt Zele. Tussen Sint-Niklaas en Temse en tussen Lokeren en Zele bestaan door hun nabijheid en de aanwezigheid van goede verbindingen bijzondere banden. De valleien van Schelde en Durme doorkruisen het netwerk. Op dit niveau verschijnt ook de bosstructuur in de vorm van een Z volgens de zandruggen Maldegem - Stekene, Stekene - Puivelde en Beveren - Waasmunster. Het zuidelijk been van de Z raakt aan het stedelijk gebied en beïnvloedt de gewenste ruimtelijke structuur daarvan. De knooppunten in het netwerk worden onderling verbonden door E17, N47 (Zele - Lokeren), N70 (Lokeren - Beveren), spoorlijn 59 (Lokeren - Beveren), spoorlijn 54 (Sint-Niklaas - Temse) en spoorlijn 57 (Dendermonde - Lokeren). De N41 verbindt Sint-Niklaas met het structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Dendermonde, dat in het provinciaal ruimtelijk structuurplan een bijzondere functie heeft als subregionaal centrum in de Vlaamse Ruit, en als onderdeel van de Dendersteden. Voor de afbakening heeft dit beeld enkele gevolgen. - N49 (A11/E34) en Hulst worden gezien als onderdeel van de open ruimte ten noorden van het Waasland. Zij hangen niet samen met het netwerk E17. N49 is een verbinding in functie van de havens waarlangs zich zo weinig mogelijk functies ontwikkelen. Hulst is een kleine stad in de open ruimte. N403 (Sint-Niklaas - Sint-Pauwels - Hulst) is geen ontwikkelingsas samenhangend met het netwerk E17. In de gewenste ruimtelijke structuur voor het stedelijk gebied komen deze elementen bijgevolg niet terug. - De Z-bosstructuur in de regio komt terug als deel van de gewenste ruimtelijke structuur voor het stedelijk gebied. - De valleien van Schelde en Durme zijn een absolute randvoorwaarde en moeten prioritair gevrijwaard worden. - Sint-Niklaas en Temse worden gezien als aparte knooppunten van het netwerk E17 en van het gebied Mechelen - Sint-Niklaas maar met een bijzondere band daartussen. - Het definiëren van een netwerk E17 zou kunnen betekenen dat het totaal van de taakstellingen voor de verschillende knooppunten ergens in het netwerk moet worden gerealiseerd. - In het Waasland blijft landbouw een belangrijke functie. Landbouw draagt daardoor bij tot een begrenzing van het stedelijk gebied. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

16 Hypothese van gewenste rol en positie van het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas Uitspraken over de gewenste rol en positie van het stedelijk gebied Sint-Niklaas zijn een tussenstap bij het opmaken van een hypothese van gewenste ruimtelijke structuur. De gewenste rol wordt enerzijds bepaald door de positie van Sint-Niklaas in bovenlokale beleidskaders (ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen en ontwerp ruimtelijk structuurplan provincie Oost-Vlaanderen, ontwerp structuurplan Waasland enz.) en anderzijds door de eigen potenties Regionaalstedelijk gebied in de Vlaamse ruit Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen ziet het stedelijk netwerk Vlaamse ruit als een belangrijk structuurbepalend element in de gewenste ruimtelijke structuur voor Vlaanderen. Het betreft een netwerk van stedelijke knooppunten en verbindingen dat als geheel en in zijn onderdelen op internationaal niveau functioneert. De groot- en regionaalstedelijke gebieden zijn de belangrijkste knooppunten. Het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas behoort tot de Vlaamse ruit en moet daarin een rol vervullen. De selectie als regionaalstedelijk gebied geeft aanwijzingen over het niveau van de verschillende functies die er toe (moeten) behoren. Het gebied vormt één van de knooppunten in nauwe en veelvuldige relatie met de overige grootstedelijke en regionaalstedelijke gebieden. Toplokaties moeten selectief worden ingevuld met regionale functies: regionale bedrijvigheid, verzorging, recreatie, cultuur enz. Het betreft bijvoorbeeld de stationsomgeving en de omgevingen van de op- en afritten van E17. Het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen ziet het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas door de selecties van de verschillende hoofdwegen en primaire wegen sterk verbonden met Gent, Antwerpen en Mechelen en in mindere mate met Dendermonde Sint-Niklaas knooppunt in een stedelijk netwerk van provinciaal niveau Op provinciaal niveau vervult Sint-Niklaas een rol in het geheel van regionaalstedelijke en kleinstedelijke gebieden en specifieke economische knooppunten in het Waasland (E17- netwerk). Zoals ook Lokeren, Zele, Temse en Beveren-Melsele is Sint-Niklaas een knooppunt tussen Gent en Antwerpen. In deze knooppunten worden regionale functies geconcentreerd Sint-Niklaas hoofdstad van het Waasland Het Waasland kan men beschouwen als een belangrijke landbouwruimte tussen Antwerpen en Gent. Sint-Niklaas ligt daarin centraal en wordt er volledig door omgeven. Sint-Niklaas ver- afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

17 vult daardoor een rol van centrum van het Waasland. Omwille van zijn verzorgende functies, zijn potenties voor openbaar vervoer (knooppunt van spoorlijnen) en zijn ligging op een kruispunt in het hoofdwegennet en het primair wegennet wordt gepleit voor een grote centraliteit van Sint-Niklaas, meer dan bijvoorbeeld Beveren of Lokeren. Daarvoor zijn stadsvernieuwing, verbeterde leefbaarheid van het stedelijk gebied en vergroting van het draagvlak noodzakelijk. Het grote aantal regionale voorzieningen vraagt om een versterking van het aantal inwoners in het stedelijk gebied. Hierbij zal ook aandacht nodig zijn voor voldoende groenvoorzieningen te zorgen voor de aantrekkelijkheid van het stedelijk gebied. De versterking van Sint-Niklaas en de overige stedelijke gebieden moet bijdragen tot het vrijwaren van de omliggende open ruimte van het Waasland Sint-Niklaas een verweven stad Vandaag maken vele functies het regionaal karakter van Sint-Niklaas. Ook in de toekomst moeten een grote woningvoorraad, een sterk voorzieningenpakket, regionale bedrijvigheid, recreatieve mogelijkheden, groenvoorzieningen enz. verder worden uitgebouwd. Voor de leefbaarheid van de stad is verweving daarbij een voorwaarde. Stadsuitbreidingen moeten als gemengde en verweven gebieden worden ontwikkeld. Dit bouwt verder op een historisch gegeven. 3. Ruimtelijke conceptelementen voor het regionaalstedelijk gebied kaart 5: elementen voor een ruimtelijk concept Een aantal ruimtelijke principes verduidelijken de gewenste toekomst van een bepaalde ruimte. Zij geven een coherent beeld voor deze ruimte. Gebied Sint-Niklaas - Temse Het gebied Sint-Niklaas - Temse vormt een plaatselijke verdichting in het stedelijk netwerk E17. Het wordt gezien als bestaande uit meerdere delen. - De gemengde woonstad Sint-Niklaas is één van de deelruimten in het onderzoeksgebied. Zij wordt beschouwd als een ruimtelijk systeem dat een grote interne samenhang vertoont. Het gebied wordt verder uitgebouwd als een gemengde stad waarin de woonfunctie, voorzieningen, bedrijvigheid, groen en stedelijke landbouw worden verweven. - Het industriecomplex langs E17 wordt beschouwd als een autonoom systeem naast (maar rakend aan) de gemengde steden Sint-Niklaas en Temse. Het gebied hoeft dus niet te worden verweven met de gemengde stad Sint-Niklaas noch met Temse. Ontsluiting voor vrachtvervoer is afgestemd op het kruispunt van E17 met N16 (al dan niet met nieuwe oostelijke tangent). Mogelijkheden voor ontsluiting voor personenvervoer via het station van afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

18 Temse moeten open blijven. Er kan worden gezocht naar plaatselijke uitbreidingen van het gebied in functie van voorgaande elementen (autonome positie tussen beide stedelijke gebieden zonder deze aan te tasten, situering rond het knooppunt E17 - N16, aansluiting bij de spoorlijn). - De gemengde woonstad Temse vormt een derde deelruimte in het gebied Sint-Niklaas - Temse. Ook dit wordt beschouwd als een autonoom systeem naast de gemengde stad Sint- Niklaas en naast het industriecomplex langs E17. Temse is op zijn kleinstedelijk niveau te versterken tot een gemengd gebied met een kleinstedelijk voorzieningenpakket. Het afbakeningsdossier voor het stedelijk gebied Sint-Niklaas gaat daar niet verder op in 3. Uitspraken over Temse dienen enkel ter verduidelijking van het concept voor het onderzoeksgebied. - Doorheen en op schaal van het gebied Sint-Niklaas - Temse wordt de versterkte gordel van groen- en bosgebieden op de zandrug Beveren - Waasmunster (zuidelijk deel van de groene Z) beschouwd als een regionale gemengde groen- en landbouwstructuur. Allerlei vormen van groene en agrarische gebieden (Ster, Hamelveld, Puitvoet, Kuil, de woonparken van Waasmunster enz.) maken er deel van uit. Sommige van deze gebieden spelen een belangrijke rol in het stedelijk gebeuren en horen daarom thuis in het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas. Het geheel belet het volledig verstedelijken van de ruimte rondom Sint-Niklaas en heeft potenties voor natuurontwikkeling, landbouw en recreatie. Regionaalstedelijk gebied Het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas wordt beschouwd als het geheel van de gemengde woonstad Sint-Niklaas en het industriecomplex langs E17. Beide vormen relatief autonome delen. Open ruimte rondom De ruimte rondom Sint-Niklaas en Temse wordt maximaal bewaard als open ruimte. Landbouw is de hoofdfunctie. De bestaande structuur met de vele woonlinten en bolle akkers blijft uiteraard het uitgangspunt. De open ruimte van het Waasland is in de verschillende richtingen rond Sint-Niklaas sterk gelijkend. Enkel het gebied ten zuiden van de E17 heeft andere karakteristieken. Het wordt omwille van de erfgoedwaarde en het zeer beperkt voorkomen van bebouwing als landschappelijk waardevol beschouwd. De landschappelijke kwaliteit wordt maximaal bewaard en waar mogelijk versterkt. Kleinere kernen als Belsele, Nieuwkerken- Waas, Sint-Pauwels enz. worden beschouwd als onderdeel van de open ruimte. Zij blijven van het stedelijk gebied gescheiden door open ruimte verbindingen. Gemengde woonstad Sint-Niklaas Het beeld voor de gemengde woonstad Sint-Niklaas wordt verder uitgewerkt als volgt. 3 Het is immers een taak voor de provincie Oost-Vlaanderen om het kleinstedelijk gebied Temse af te bakenen. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

19 De verschillende stadsdelen in de gemengde woonstad worden op zich beschouwd als gemengde gebieden. Zij worden uitgebouwd met een vrij volledige infrastructuur en voorzieningenpakket. - Nieuwe gemengde woonwijken moeten de verschillende stadsdelen versterken. Naast vier bestaande stadsdelen wordt een nieuw gemengd stadsdeel (omgeving Bellestraat en N70) ontwikkeld. Uitbreidingen van de verschillende stadsdelen worden gezocht door het invullen van een aantal vakken in het raster van linten rondom Sint-Niklaas. - In enkele van deze vakken in het raster van linten rondom Sint-Niklaas blijven ook randstedelijke groengebieden gevrijwaard. Het betreft bijvoorbeeld onderdelen van de reeds vermelde regionale groen- en landbouwstructuur op de zandrug Beveren - Waasmunster. - In de gemengde woonstad is het gebied tussen de stationsomgeving en het koopcentrum het te versterken centrumgebied. Het verbindt de belangrijkste openbare ruimten (stationsplein, markt, stadspark enz.) en voorzieningen (gemeentehuis, bibliotheek, ziekenhuizen enz.) van de stad. Het gebied is tevens een hoogwaardige openbaar vervoerscorridor. De omgeving van het koopcentrum met Kapelstraat - De Meulenaerstraat markeert de overgang van het industriecomplex E17 naar de gemengde woonstad en vormt daardoor een belangrijke poort. - Ten westen wordt de Molenbeek drager van enkele randstedelijke groengebieden (omgeving sportcentrum Watermolenstraat, gedeelte van SVK, gedeelte van het ontginningsgebied). Daarmee wordt de grote behoefte aan openbaar groen in het noordelijk deel van de gemengde woonstad grotendeels ingevuld. - In de gemengde woonstad zijn drie bestaande concentraties van bedrijvigheid aanwezig. Zij functioneren op schaal van de gemengde stad. Het betreft de omgeving van de Europarken, de omgeving van de Driekoningenwijk en de omgeving van SVK. Vanuit de ruimtelijke potenties kan bijkomende bedrijvigheid voorzien worden aansluitend bij Europark Zuid en op de terreinen van SVK (De Winningen). De ontwikkeling van dergelijke terreinen moet gebeuren vanuit het concept van de gemengde woonstad. Dit houdt in dat de ontwikkeling rekening houdt met de randvoorwaarden vanuit de woonomgeving, en tegelijkertijd inspeelt op specifieke behoeften van de omwonenden, vooral in functie van de stedelijke groengebieden. - Een dubbele kamstructuur wordt gezien als stedelijke verdeelweg voor de stad. Het betreft N41 (met aftakkingen naar de stad) in het westen en de nieuwe oostelijke tangent langs de spoorweg. - De gemengde woonstad wordt beschouwd als unicentrisch. De verschillende radialen naar het centrum moeten daarom in alle richtingen drager zijn van openbaar vervoer en langzaam verkeer. Een geherstructureerd stads- en streeknet en de hoofdfietsroutes kunnen daarvoor instaan. Het bestaand station, Grote Markt en de omgeving van het koopcentrum zijn de belangrijkste knooppunten in dit netwerk. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

20 Hypothese van gewenste ruimtelijke structuur kaart 6: hypothese van gewenste ruimtelijke structuur De bestaande ruimtelijke structuur van Sint-Niklaas werd beschreven in eerdere documenten. Door de homogene bodem- en reliëfomstandigheden en de late verstedelijking is Sint-Niklaas uitgegroeid als een enigszins radiale stad. Station en markt functioneren als centrum. De stad wordt omgeven door een versnipperd lint- en landbouwlandschap dat zich op een gelijkaardige manier uitstrekt in alle richtingen. Relatief grote openruimtegebieden zijn omgeven door veelal historische lintbebouwing. De industriegebieden langs E17 zijn te beschouwen als een apart geheel naast de stad. De hypothese van gewenste ruimtelijke structuur plaatst de genoemde conceptelementen in relatie tot elkaar. Zij bouwt in belangrijke mate verder op de bestaande ruimtelijke structuur van het stedelijk deel van Sint-Niklaas. De gemengde woonstad wordt in een drietal gebieden uitgebreid. Bestaande vakken in het omgevend raster van linten worden daarbij ingevuld. In elk van deze gebieden wordt op een andere manier gezocht naar een ruimtelijke mix van wonen, werken en groen- en recreatievoorzieningen. - in het noorden wordt de ontwikkeling voorzien van het woonuitbreidingsgebied Clementwijk; vanuit het mobiliteitsconcept van de dubbele kamstructuur blijkt dat de bereikbaarheid met zwaar vervoer van deze omgeving eerder beperkt is; daarom is het evident dat in de noordelijke uitbreiding de nadruk ligt op het voorzien van een voldoende aanbod woningen met daaraan gekoppeld de nodige groenvoorzieningen voor het stadsdeel; bedrijvigheid blijft beperkt tot het optimaal verweven van de reeds aanwezige bedrijven. - in het oosten worden twee gebieden verder ontwikkeld, namelijk de omgeving van de Bellestraat en de N70 en het woonuitbreidingsgebied ten westen van het bedrijventerrein Europark Zuid; het gebied tussen Bellestraat en N70 kan gemengd worden ontwikkeld, met vooral aandacht naar kleinere bedrijven en woningen; het gebied ten westen van Europark Zuid heeft -gezien de zeer gunstige positie ten opzichte van de regionale ontsluiting- veeleer potenties voor uitbreiding van regionale bedrijven; het belangrijkste aandachtspunt voor de uitbreiding van Europark Zuid is het voorzien van een passende overgang tussen de bedrijvigheid en de omgevende woonlinten. - in het westen wordt een gefaseerde gemengde ontwikkeling voorzien van het gebied de winningen (ontginningsgebied SVK); hierin wordt in relatie tot de behoefte en de voortgang van de ontginning van klei een ontwikkeling op lange termijn voorzien van voornamelijk bedrijvigheid en groen; langsheen de geplande ringgracht wordt eveneens ruimte voorzien voor een woonproject; de bedrijvigheid wordt ontsloten naar de N41, zodat wat mobiliteit betreft het terrein aansluit bij het E17-industriecomplex. Op de zandrug Beveren - Waasmunster wordt gekozen voor het versterken van een regionale gemengde groen- en landbouwstructuur. Uit het overlegproces blijkt dat er geen bestuurlijk of maatschappelijk draagvlak te vinden is voor uitbreiding van het industriecomplex E17. Binnen de hypothese van gewenste wordt er daarom voorgesteld om een aantal verweven lokaties, die een gelijkaardig bereikbaarheids- afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

21 profiel hebben, gefaseerd te ontwikkelen. Het belangrijkste gevolg is dat binnen de planperiode geen ruimte wordt gevonden voor grootschalige bedrijventerreinen in het stedelijk gebied Sint-Niklaas. afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004

22 III. Voorstel van acties Hoofdstuk III vertaalt de hypothese van gewenste ruimtelijke structuur naar een voorstel van acties in het kader van een stedelijk gebiedbeleid. Punt 1 geeft enkele uitgangspunten die aansluiten bij de visie op het stedelijk gebied en bij de hypothese van gewenste ruimtelijke structuur. Punt 2 beschrijft de verschillende voorgestelde acties voor het stedelijk gebied inzake wonen, bedrijvigheid, randstedelijk groen en stedelijke landbouw. In bijlage 1 worden de acties vanuit de taakstellingen nader kwantitatief verantwoord en in bijlage 2 wordt dieper ingegaan op enkele van de voorgestelde stadsuitbreidingen waarin verschillende functies worden verweven. 1. Uitgangspunten Uitgangspunten bij de programmatische invulling van het stedelijk gebied zijn als volgt. - Het regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas heeft dringend behoefte aan vernieuwing en verhoging van de leefbaarheid. Het moet mogelijk zijn het bestaand stedelijk weefsel te herwaarderen en te verluchten. De taakstelling voor bijkomende woningen mag bijgevolg niet enkel worden ingevuld door verdichting van het bestaand weefsel. Het is best niet alle bestaande kleine binnengebieden te ontwikkelen maar ook voldoende stadsuitbreiding te voorzien. - Sint-Niklaas moet in de toekomst het centrum van het Waasland blijven. Om voldoende draagvlak te creëren voor de bestaande en eventuele nieuwe voorzieningen moet het aantal inwoners echter sterk toenemen. Ook dit pleit voor een ruime invulling van de taakstelling voor bijkomende woningen. - Omwille van de leefbaarheid van de bestaande gemengde woonstad wordt niet gezocht naar grootschalige bedrijventerreinen, aansluitend bij de gemengde woonstad. Sint-Niklaas is op dat vlak al ruim voorzien. Verweving van bedrijvigheid in gemengde stedelijke projecten is wel gewenst. - Indien er goede mogelijkheden zijn voor uitbreiding van het industriecomplex E17 dan worden deze wel gebruikt voor de invulling van de taakstelling voor bijkomende regionale bedrijventerreinen. Deze uitbreidingen gebeuren veeleer los van de gemengde woonstad van Sint-Niklaas en van Temse. Zij sluiten best aan bij het knooppunt E17 - N16 en mogen niet te ver verwijderd zijn van de naburige treinstations. - Vernieuwing en verhoging van de leefbaarheid vragen om het aanduiden, vrijwaren en versterken van een stedelijke groenstructuur. Daartoe worden groene ruimten aan de rand van het stedelijk gebied aangeduid. Uit de gewenste ruimtelijke structuur en uit voorgaande uitgangspunten komt de verweving van functies in nieuw aan te snijden gebieden sterk aan bod. Het betreft bijvoorbeeld verweving van wonen en werken, wonen en voorzieningen, wonen en groen, werken en groen, wo- afbakening regionaalstedelijk gebied Sint-Niklaas januari 2004