Een nieuw richtlijnvoorstel van de Raad betreffende consumentenrechten: Een kritische analyse.

Transcriptie

1 Een nieuw richtlijnvoorstel van de Raad betreffende consumentenrechten: Een kritische analyse. Scriptie Master Privaatrechtelijke Rechtspraktijk Christopher Seine Studentnummer: Universiteit van Amsterdam 1

2 Inhoud 1) Inleiding p. 3 2) Wat is de thans geldende regeling in het Nederlandse recht betreffende p. 5 overeenkomsten op afstand en colportage? 3) Welke ontwikkelingen hebben geleid tot het richtlijnvoorstel van de Raad p. 10 betreffende consumentenrechten? 4) Hoe dient de regelgeving inzake overeenkomsten op afstand en colportage volgens p. 16 het nieuwe richtlijnvoorstel te worden vastgelegd en in hoeverre wijkt dit af van de huidige Nederlandse regeling? 5) De voor- en nadelen van volledige harmonisatie van overeenkomsten op afstand en p. 22 colportage op Europees niveau. 6) Wat zijn de alternatieven? p. 28 7) Conclusie p. 33 8) Bronnenlijst p. 35 9) Bijlage (Voorstel van 10 december 2010 voor een richtlijn van het Europees p. 40 Parlement en de Raad betreffende consumentenrechten) 2

3 Inleiding De Raad van de Europese Unie heeft op 10 december 2010 een nieuw richtlijnvoorstel ingediend inzake consumentenrecht. 1 De doelstelling is de bestaande richtlijnen op het gebied van overeenkomsten op afstand en colportage te herdefiniëren in één nieuwe richtlijn. Dit is een verschil met het vorige richtlijnvoorstel op het gebied van consumentenrecht, wijl daar de doelstelling was vier richtlijnen (inzake colportage, verkoop op afstand, consumentenkoop en oneerlijke bedingen) te vervatten in één richtlijn. Een overeenkomst met het vorige richtlijnvoorstel inzake consumentenrecht, is dat ook hier is gekozen voor een volledige harmonisatie binnen de Europese Gemeenschappen. Het belangrijkste argument hiervoor is, naast het gelijkmaken van consumentenrechten, het stimuleren van de interne markt door het makkelijker te maken voor ondernemers om grensoverschrijdend te verkopen. Volgens onder andere de Europese Commissie doet zich thans de situatie voor, dat handelaren te maken krijgen met hoge kosten vanwege de verschillende wetgeving per lidstaat. In dit onderzoek gaan we na wat de wenselijkheid is van deze richtlijn. De probleemstelling luidt derhalve: Is volledige harmonisatie van de regeling omtrent overeenkomsten op afstand en colportage op Europees niveau gewenst? Een kritische beoordeling van het nieuwe richtlijnvoorstel inzake consumentenrechten. Om tot een antwoord op deze hoofdvraag te kunnen komen, zal onderzoek worden verricht naar aanleiding van 5 deelvragen. De 5 deelvragen luiden: Deelvraag 1: Wat is de thans geldende regeling in het Nederlands recht betreffende overeenkomsten op afstand en colportage? Hier zal de overeenkomst op afstand en colportage worden gedefinieerd en o.a. worden ingegaan op het verschil tussen overeenkomsten op afstand en elektronisch contracteren. Deelvraag 2: Welke ontwikkelingen hebben geleid tot het richtlijnvoorstel van de Raad betreffende consumentenrechten? Hier zal een korte weergave worden gegeven van de voorgeschiedenis van het nieuwe richtlijnvoorstel. Deelvraag 3: Hoe dient de regelgeving inzake overeenkomsten op afstand en colportage volgens het nieuwe richtlijnvoorstel te worden vastgelegd en in hoeverre wijkt dit af van de huidige Nederlandse regeling? Hier wordt de inhoud van de richtlijn weergegeven (o.a. het doel van de richtlijn en de verschillende bepalingen) en worden de verschillen met de vigerende Nederlandse regeling onderzocht. Deelvraag 4: De voor- en nadelen van volledige harmonisatie van overeenkomsten op afstand en colportage op Europees niveau. Verschillende auteurs hebben zich uitgesproken over de voor- en nadelen van volledige harmonisatie van consumentenrecht op Europees niveau. Toegespitst op overeenkomsten op afstand en colportage worden deze verschillende visies weergegeven en beoordeeld. 1 Voorstel van 10 december 2010 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende consumentenrechten, (OR. en) (16.12), als bijlage toegevoegd aan deze scriptie. 3

4 Deelvraag 5: Wat zijn de alternatieven? Een weergave van andere potentiële oplossingen om het beoogde doel van het richtlijnvoorstel te bereiken. Tot slot zullen we in de conclusie, nadat we onze bevindingen kort hebben samengevat, antwoord geven op de gestelde hoofdvraag. 4

5 Wat is de thans geldende regeling in het Nederlands recht betreffende overeenkomsten op afstand en colportage? Het richtlijnvoorstel beoogt zowel de regeling inzake colportage, als de regeling inzake overeenkomsten op afstand te harmoniseren. In dit hoofdstuk bespreken we hoe deze zaken thans geregeld zijn in het Nederlandse recht. Aan het eind van dit hoofdstuk besteden we kort aandacht aan het verschil tussen elektronisch contracteren en overeenkomsten op afstand. Colportage Colportage is een verkooptechniek die zich kenmerkt door het persoonlijke bezoek van de colporteur, waarbij het initiatief uitgaat van de colporteur. 2 De Colportagewet beoogt de consument te beschermen tegen agressieve verkooptechnieken, waarbij de koper door overrompeling is gebracht tot het ondertekenen van een koopovereenkomst en dat hij aldus niet voldoende gelegenheid heeft gehad de merites van de aankoop te overwegen. 3 De regeling omtrent colportage is te vinden in de Colportagewet. Hierin is te lezen dat onder colporteur wordt verstaan; degene die in de uitoefening van een beroep of bedrijf door persoonlijk bezoek dan wel door of in samenhang met de aanprijzing van een goed of een dienst in een groep van ter plaatse van de aanprijzing aanwezige personen, tracht een particulier te bewegen tot het sluiten van een overeenkomst, strekkende tot het aan deze verschaffen van het genot van een goed, het aan deze verlenen van een dienst of het door deze als kredietnemer deelnemen aan een goederenkrediet. 4 De wet beschermt de consument zodoende in gevallen van persoonlijk bezoek, of indien er sprake is van een aanprijzing van een goed of dienst in een groep van ter plaatse van de aanprijzing aanwezige personen. Voor het eerste geval kan u denken aan een verkoper, die tracht aan de deur te verkopen. Wat betreft het tweede geval, kan u denken aan georganiseerde busreizen naar een plaats net over de Nederlandse grens, waar vervolgens op locatie producten worden aangeprezen op een manier waardoor velen zich verplicht voelen deze producten af te nemen. Deze verkooptechnieken scheppen een gevaar, in die zin dat de consument het risico loopt een overeenkomst aan te gaan met als enige reden dat hij of zij zich verplicht voelt de overeenkomst aan te gaan, of anderszins overrompeld is bij het sluiten van de overeenkomst. 5 Het is verboden om langs de weg van colportage geldkrediet aan te prijzen, op grond van artikel 6. Een overeenkomst als deze is vernietigbaar door de kredietafnemer ex artikel 23. Artikel 6 betreft alleen geldkrediet, geen goederenkrediet. 6 Op grond van artikel 7 is de colporteur verplicht om aan degene die hij tot het sluiten van een overeenkomst tracht te bewegen, een mededeling te doen inzake zijn oogmerk de betrokkene tot een overeenkomst te bewegen. Dit dient te geschieden bij de aanvang van het colporteren. De colporteur mag niet producten verkopen aan een consument, indien hij weet of redelijkerwijs behoort te weten dat deze consument niet voldoende draagkracht biedt om deze 2 Hondius & Rijken 2006, p Colportagewet, MvT Artikel 1 lid 1 aanhef en onder d Colportagewet. 5 Van Zeben & Van der Heijden 1998, p Idem. 5

6 verplichting op zich te nemen, ex artikel 8 onder a. Er wordt tevens bij algemene maatregel van bestuur een bedrag vastgesteld, waar de verplichting van de koper niet boven mag gaan, ex artikel 26. Bovendien mag de colporteur niet aan dezelfde consument meerdere overeenkomsten sluiten die elk afzonderlijk onder dit maximumbedrag zitten, maar gezamenlijk het maximumbedrag overschrijden, ex artikel 8 onder b. Op straffe van nietigheid wordt een overeenkomst via colportage altijd schriftelijk overeengekomen, ex artikel 24 lid 1. 7 Bij deze akte dient de verkoper tevens het ontbindingsrecht ex artikel 25, alsmede zijn naam en adres waar de mededeling inzake de opzegging naartoe gestuurd kan worden, te vermelden op grond van artikel 24 lid 2. De koper kan binnen acht dagen middels een schriftelijke mededeling de overeenkomst ontbinden, ex artikel 25. Deze afkoelingsperiode 8 vangt aan op de dag dat de akte, bedoeld in artikel 24, door de consument is ontvangen (ex artikel 25 lid 2). Het Hof heeft in een uitspraak van 17 december 2009 bepaald, dat de nationale rechter een via colportage ontstane overeenkomst ambtshalve nietig kan verklaren op grond dat de consument niet over dit opzeggingsrecht is voorgelicht, ook al heeft de consument deze nietigheid nooit aangevoerd voor de bevoegde nationale rechter. 9 Overeenkomsten op afstand De regeling betreffende overeenkomsten die op afstand worden gesloten, is neergelegd in Afdeling 9A van boek 7 BW. Onder een overeenkomst op afstand wordt verstaan; de overeenkomst waarbij, in het kader van een door de verkoper of dienstverlener georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand, tot en met het sluiten van de overeenkomst uitsluitend gebruik wordt gemaakt van één of meer technieken voor communicatie op afstand, ex artikel 7:46a aanhef en onder a BW. De koop op afstand is de overeenkomst op afstand die een consumentenkoop is, ex artikel 7:46a aanhef en onder b BW. Bij overeenkomsten op afstand kan men bijvoorbeeld denken aan teleshopping, het telefonisch sluiten van koopovereenkomsten inzake producten die op televisie worden aangeboden. Ook de online-koop van een op internet aangeboden product is een overeenkomst op afstand. Ook kan gedacht worden aan meer traditionele vormen van overeenkomsten op afstand, zoals postorderverkoop. 10 Al deze fenomenen zijn consumentenovereenkomsten, waarbij de consument voorafgaand aan het sluiten van deze overeenkomst, doorgaans het product en de verkoper (of degene die de dienst verleend) niet direct heeft gezien. Op grond van artikel 7:46c BW is de verkoper die een koop op afstand met een consument sluit, verplicht om gegevens te verstrekken aan de consument. Deze verplichting omvat zowel pre-contractuele (lid 1) als contractuele informatieverschaffing (lid 2). De informatie die de verkoper nog vóór de contractsluiting op duidelijke en begrijpelijke wijze 11 aan de consument dient te verschaffen, zijn; de identiteit en, indien de koop op afstand verplicht tot (deels) vooruitbetaling, het adres van de verkoper (onder a); de belangrijkste kenmerken van de zaak (onder b); de prijs, inclusief alle eventuele belastingen, van de zaak (onder c); 7 Van Emden 2008, p Van Zeben & Van der Heijden 1998, p Arrest van het Hof van 17 december 2009, zaak C-227/08, NJ 2010, Klik 2004, p Loos 2004, p

7 de kosten van aflevering, voorzover die er zijn (onder d); de wijze van betaling en de wijze waarop de verkoper de dienst of zaak zal uitvoeren of leveren (onder e); het al dan niet van toepassing zijn van de, hierna te bespreken, ontbindingsmogelijkheid (onder f); de hoogte van de kosten van het gebruik van de techniek voor communicatie op afstand, indien deze er zijn (onder g); hoelang het aanbod van de verkoper geldig is (onder h); voor zover het gaat om een duurovereenkomst, de minimumduur hiervan (onder i). Saillant detail is dat in de wet, noch in de richtlijn waar deze wet uit voortvloeit 12, omschreven wordt wat de eventuele sanctie is op het overtreden van deze informatieverplichting. 13 In lid 2 staan, zoals gezegd, de informatieverplichtingen opgesomd die op de verkoper rusten tijdens het nakomen van de contractuele verplichtingen. Dit betreft de gegevens onder a-f in lid 1 (onder a), vereisten voor gebruikmaking van het recht op ontbinding (onder b), adres van de verkoper wat de koper kan bezoeken om een klacht in te dienen (onder c), eventuele garantiegegevens (onder d) en vereisten van opzegging bij duurovereenkomsten (onder e). Een consument die een koopovereenkomst op afstand sluit, kan binnen een termijn van zeven werkdagen na ontvangst van de gekochte zaak de koopovereenkomst ontbinden op grond van artikel 7:46d BW. Deze termijn kan zelfs worden verlengd tot maximaal drie maanden, indien de verkoper niet heeft voldaan aan de vereisten uit artikel 7:46c lid 2 BW. De koopovereenkomst kan binnen deze termijnen door de consument worden ontbonden, zonder dat een opgave van reden is vereist. De verkoper mag bij een ontbinding binnen deze termijnen geen vergoeding in rekening brengen, behoudens ten hoogste de rechtstreekse kosten van het terugzenden van de gekochte zaak, op grond van lid 2. Heeft de koper al betaald, dan heeft deze recht op kosteloze teruggave hiervan, zo spoedig mogelijk, en in ieder geval binnen dertig dagen na de ontbinding, op grond van lid 3. De gedachte achter deze bijzondere ontbindingsmogelijkheid, is dat de koper bij een koop op afstand doorgaans een minder volledig beeld zal hebben van het product wat hij koopt, dan wanneer hij dit bijvoorbeeld in een winkel koopt. In een winkel kan hij het product daadwerkelijk zien of vasthouden, alvorens hij het koopt. Bovendien kan hij de verkoopmedewerker voorafgaand aan de koop nog vragen stellen betreffende het product. Indien een product op afstand wordt gekocht, zal de koper doorgaans genoegen moeten nemen met een korte beschrijving van het product. Tevens zal hij het product niet eerst kunnen zien of vasthouden, en zal hij doorgaans alleen een (kleine) foto tot zijn beschikking hebben van het product. Dit kan tot gevolg hebben dat de eigenschappen van het product in werkelijkheid anders zijn dan het beeld wat de koper omtrent het product heeft gevormd op basis van de foto en de korte beschrijving. Dit zal vooral het geval zijn indien de koper niet handelt in de uitoefening van zijn bedrijf of beroep, en dus niet over de nodige professionele kennis zal beschikken omtrent bepaalde producten. Dit is een vorm van informatie- en psychologischtekort aan de zijde van de consument. Hij heeft de zaak niet vooraf kunnen zien, en hij heeft de verkoper ook niet in de ogen kunnen kijken voordat hij hem zijn vertrouwen schonk Richtlijn nr. 97/7EG betreffende de bescherming van de consument bij op afstand gesloten overeenkomsten, PbEG 1997, L 144/ Loos 2004, p Hijma 2004, p

8 Een ontbinding ex artikel 7:46d BW brengt van rechtswege een ontbinding mee van een overeenkomst, waarbij de verkoper aan de koper ten behoeve van de voldoening van de prijs een geldsom leent. 15 Een boete hiervoor is de koper niet verplicht te voldoen, ex artikel 7:46e lid 1 BW. Indien de lening bij een derde werd gesloten, is er geen sprake van ontbinding van rechtswege. In dat geval kan de koper ontbinden door een daartoe strekkende (vormvrije) 16 verklaring jegens de derde, ex artikel 7:46e lid 2 BW. De verkoper moet de koop op afstand binnen dertig dagen nakomen (tenzij contractueel anders is bepaald), te rekenen vanaf de dag na die waarop de koper zijn bestelling heeft gedaan. Indien deze termijn is vestreken, is de verkoper in verzuim, ex artikel 7:46f BW. De koper hoeft dus niet, wil er sprake zijn van verzuim, voorafgaand een ingebrekestelling ex 6:82 BW aan de verkoper te doen toekomen. In artikel 7:46h worden nog een aantal specifieke verplichtingen aan de verkoper opgelegd, in het geval er sprake is van opdringerige verkooptechnieken. 17 Zo dient de telefonische verkoper zijn identiteit en het commerciële oogmerk van de oproep mede te delen, op grond van lid 1, en dient de verkoper via internet informatie betreffende zijn werkelijke identiteit en postadres te verschaffen, op grond van lid 4. Artikel 7:46i is een schakelbepaling. Op grond van dit artikel is afdeling 9A grotendeels van toepassing op overeenkomsten van diensten op afstand, behoudens enkele specifieke uitzonderingen. 18 Artikel 7:46j bepaalt dat de afdeling grotendeels van dwingend recht is, een beding wat van deze afdeling afwijkt is derhalve vernietigbaar ex artikel 3:40 lid 2 BW. 19 Elektronisch contracteren Het is van belang het onderscheid tussen een overeenkomst op afstand en elektronisch contracteren goed te begrijpen. Zoals vermeld, is een overeenkomst op afstand een overeenkomst waarbij de twee partijen elkaar niet hebben gezien, en de koper tevens het product niet in tastbare vorm heeft gezien of gevoeld. 20 Indien partijen in die situatie een overeenkomst sluiten, is er sprake van een overeenkomst op afstand. Deze overeenkomst geschiedt dan via een door de verkoper georganiseerd systeem. Dit hoeft dus niet per sé via internet te zijn, maar kan ook via de telefoon, televisie of via postorder geschieden. Zodoende is niet bij elke overeenkomst op afstand sprake van elektronische contracteren. Aan de andere kant is er bij elektronische contracteren niet altijd sprake van een overeenkomst op afstand. Elektronisch contracteren ziet alleen op de vorm waarin de feitelijke overeenstemming tot uiting komt. Het kan zo zijn dat twee partijen elkaar hebben getroffen in een winkel, waarbij de koper het product daadwerkelijk heeft gezien en eventueel uitgeprobeerd. Indien de koper een dag later besluit het product te kopen, en hij dit per laat weten aan de verkoper, is er sprake van een op elektronische wijze uitten van de aanvaarding (de aanvaarding geschiedt zoals gezegd in beginsel vormvrij). Zodra de in de mailbox van de verkoper belandt, wordt in de literatuur aangenomen dat er een 15 Hijma 2007, p Idem. 17 Hijma 2007, p Castermans & Krans 2009, p Castermans & Krans 2009, p Hijma 2004, p

9 overeenkomst tot stand is gekomen, op grond van artikel 3:37 lid 3 BW (ontvangsttheorie). 21 Zodoende is er geen sprake van een overeenkomst op afstand, gezien het feit dat er geen sprake is van een overeenkomst waarbij, in het kader van een door de verkoper of dienstverlener georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand, tot en met het sluiten van de overeenkomst uitsluitend gebruik wordt gemaakt van één of meer technieken voor communicatie op afstand. Maar het moge duidelijk zijn dat er in dit geval wel sprake is van een gewone overeenkomst, maar die uiteindelijk elektronisch is gesloten. Zodoende moet dus aangenomen worden dat een overeenkomst op afstand en elektronisch contracteren wel veel met elkaar te maken kunnen hebben, maar dat zij zeker geen identieke fenomenen zijn. 21 Van Esch 2007, p

10 Welke ontwikkelingen hebben geleid tot het richtlijnvoorstel van de Raad betreffende consumentenrechten? In dit hoofdstuk zullen we kort uiteenzetten welke ontwikkelingen vooraf zijn gegaan aan het richtlijnvoorstel. Het voorstel is slechts een onderdeel van een breder proces van rechtsontwikkeling op het gebied van Europees consumentenrecht. Actieplan Om de voorgeschiedenis van het Richtlijnvoorstel te behandelen, dienen we terug te gaan naar het jaar In dit jaar publiceerde de Europese Commissie een Mededeling aan het Europees Parlement en de Raad van Ministers met de titel Een coherenter Europees Verbintenissenrecht; een Actieplan 22 Het Actieplan is weer een voortvloeisel van de Mededeling over Europees verbintenissenrecht 23. Deze laatste Mededeling trachtte te onderzoeken of de verschillen tussen de rechtssystemen van de lidstaten een belemmering vormden voor het interstatelijke handelsverkeer. En indien dit laatste het geval was, welke stappen de Europese Commissie moest zetten om het interstatelijke handelsverkeer te stimuleren. 24 Uit het onderzoek kwam naar voren dat er problemen zijn op het gebied van het Europees contractenrecht, die het handelsverkeer tussen lidstaten belemmeren. De problemen die de Commissie constateert, worden in het Actieplan opgesomd: Tegenstrijdige richtlijnen. De Commissie constateert dat in de Europese wetgeving tegenstrijdigheden aanwezig zijn. Zo zijn er verschillende bedenktijden opgenomen in de verscheidene richtlijnen. Hiervoor is geen rechtvaardiging te vinden in de betreffende richtlijnen. Dit kan tot gevolg hebben dat op één geval meerdere richtlijnen van toepassing zijn, waarbij derhalve verschillende bedenktermijnen vigeren. 25 Geen algemene begrippen. Als tweede merkt de Commissie op, dat in de Europese richtlijnen wel juridische begrippen worden genoemd, maar deze niet verder worden gedefinieerd. Derhalve dienen de lidstaten deze begrippen zelf te interpreteren. Dit leidt vervolgens tot verschillende interpretaties van deze begrippen per lidstaat. 26 Nationale coherentie. Gezien het feit dat de richtlijnen over het algemeen een specifieke sector omvatten, leidt dit tot inconsistenties binnen elk afzonderlijke lidstaat. Als de richtlijn afwijkt van de nationale regeling, en deze richtlijn wordt alleen geïmplementeerd voor die specifieke sector, blijft de nationale regeling voor de rest van de sectoren waarmee deze specifieke regeling samenhangt hetzelfde. Dit heeft tot gevolg dat min of meer gelijke situaties binnen een lidstaat op verschillende manieren worden behandeld na de implementatie. 27 Legal irritants. Het komt voor dat een richtlijn wordt geïmplementeerd door een lidstaat, en dat vervolgens in deze richtlijn begrippen aanwezig zijn die deze lidstaat niet kent. Deze 22 Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad; Een coherenter Europees Verbintenissenrecht; een Actieplan, COM (2003) 68 DEFINITIEF (Pb. C 63, ), hierna te noemen het Actieplan. 23 Mededeling van de Commissie aan de Raad en het Europees Parlement over Europees Verbintenissenrecht, COM (2001) 398 definitief, (Pb. C 255, ). 24 Hesselink 2003, p Actieplan, nr Actieplan, nr Hesselink 2003, p

11 begrippen worden vervolgens in de nationale regelgeving geïmplementeerd, maar de rechter weet vervolgens niet hoe hij het vreemde begrip moet toepassen of interpreteren. Een voorbeeld hiervan is de implementatie van de Richtlijn oneerlijke bedingen in het Engelse contractenrecht. Het common law systeem is onbekend met het fenomeen redelijkheid en billijkheid. Door de implementatie van deze Richtlijn is dit begrip toch in het Engelse recht beland 28, wat vervolgens op grote toepassingsproblemen stuitte. 29 Minimumharmonisatie. Bij het overgrote deel van de richtlijnen op het gebied van contractenrecht, is er sprake van minimumharmonisatie. De lidstaten kunnen in het geval van bijvoorbeeld consumentenbescherming een minimum aan beschermingsregels opgelegd krijgen. Het staat de lidstaten vrij om vervolgens regels op te stellen die nog meer bescherming bieden aan consumenten. Het verschilt per lidstaat in welke mate gebruik wordt gemaakt van deze mogelijkheid om strengere regels op te leggen, wat vervolgens leidt tot meer verschillen tussen rechtssystemen van lidstaten. 30 De Commissie merkt op dat de verschillen tussen de rechtssystemen van de afzonderlijke lidstaten leidt tot rechtsonzekerheid, met name bij de consument en het midden- en kleinbedrijf. Deze rechtsonzekerheid leidt ertoe dat consumenten en midden- en klein bedrijven minder snel internationale overeenkomsten aangaan. Dit heeft een negatief effect op de internationale handel tussen lidstaten. 31 Het Actieplan komt vervolgens met oplossingen voor dit probleem. De commissie komt tot het oordeel dat het niet vereist is om af te wijken van de sectorspecifieke aanpak die tot dan toe werd gehanteerd. Wel dient, ten eerste, het gemeenschappelijk acquis meer samenhangend te worden gemaakt en moeten onnodige inconsistenties in het nieuwe acquis worden voorkomen. 32 Om dit laatste te bereiken, zal worden gewerkt aan een Gemeenschappelijk Referentiekader (Common Frame of Reference, hierna te noemen CFR). Academici zullen modelbepalingen en begrippen gaan onderzoeken en definiëren, teneinde gemeenschappelijke terminologie en regels op te stellen. 33 Als instrument hiervoor dient de Draft Common Frame of Reference (DCFR). De DCFR dient als experimenteel instrument voor het onderzoek en moet derhalve onderscheiden worden van het (nog niet aangenomen) politiek CFR. 34 Het CFR dient enerzijds voorstellen te bevatten ter verbetering van het Europese acquis en anderzijds dient het CFR geschikt te zijn om gebruikt te worden bij uitleg van het thans geldende Europese acquis en bij beslechting van bestaande geschillen. Dit laatste kan problemen opleveren, gezien het feit dat dit twee moeilijk te verenigen doeleinden zijn. 35 Ten tweede wil de Commissie stimuleren, dat bedrijven algemene voorwaarden ontwikkelen die in de hele Europese Unie van toepassing zijn. De Commissie gaat onder andere een website openen, waar bedrijven hun pan-europese algemene voorwaarden kunnen plaatsen, zodat andere bedrijven deze als voorbeeld kunnen gebruiken voor hun eigen algemene voorwaarden. Daarnaast streeft de Commissie ernaar richtsnoeren te publiceren, die bedrijven attenderen hun algemene voorwaarden te laten overeenstemmen met EU-regelgeving Zie art. 3 van Richtlijn 93/13/EEG inzake oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten. 29 Hesselink 2003, p Idem. 31 Actieplan, nr Loos 2008, p. 29, en Actieplan, nr Smits 2008, p Zie ook Von Bar et al (red.) Loos 2008, p Actieplan, nr

12 Tot slot gaat de Europese Commissie onderzoek doen naar de mogelijkheid van een optioneel instrument, die in heel Europa door handelaren kan worden gebruikt. Dit optioneel instrument zal dan een set met wetsbepalingen bevatten, die overeenkomt met een Europees Wetboek. De partijen kunnen dan zelf bepalen of het nationale recht van toepassing is op de overeenkomst, of de bepalingen van het optioneel instrument. De Commissie onderzoekt tevens of het wenselijk is dat dit een opt-out instrument wordt (waarbij het optioneel instrument van toepassing is op overeenkomsten, tenzij partijen uitdrukkelijk hun nationale recht als toepasselijk recht kiezen), of dat het een opt-in instrument wordt (waarbij het optioneel instrument pas van toepassing is als partijen dit uitdrukkelijk overeenkomen). 37 Het Groenboek In het werk van de CFR wordt ook gedacht aan de herziening van het consumentenacquis. In The way forward wordt betoogt dat richtlijnen inzake consumentenrecht, herzien moeten worden. 38 Niet veel later na dit betoog, publiceert de Commissie het Groenboek 39. Het Groenboek beoogt een openbare raadpleging te starten om informatie en standpunten van belanghebbenden te verzamelen, over mogelijke beleidsopties op het gebied van het Europees contractenrecht (en gevolglijk het consumentenrecht). 40 De herziening heeft betrekking op acht richtlijnen: de Colportagerichtlijn, de Richtlijn verkoop op afstand, de Richtlijn oneerlijke bedingen, de Richtlijn betreffende de procedure tot het doen staken van inbreuken, de Richtlijn consumentenkoop, de Richtlijn pakketreizen, de Richtlijn timesharing en de Richtlijn prijsaanduiding. De redenen voor de herziening zijn; het niet meer voldoen van de meeste richtlijnen aan de eisen van de snel evoluerende markten; de al genoemde inconsistenties in het acquis en de versnipperde regelgeving door de minimumharmonisatie; consumenten zijn huiverig om producten buiten eigen land te kopen, wegens de uiteenlopende rechtsbescherming in de verschillende lidstaten. De herziening heeft als doel de thans geldende regelgeving te vereenvoudigen, aan te vullen en te verbeteren. De commissie beoogt zodoende tot een echte interne markt voor de consument te komen, waarbij het subsidiariteitsbeginsel wordt eerbiedigt en het juiste evenwicht wordt gevonden tussen het beschermingsniveau van de consument en het concurrentievermogen van het bedrijfsleven. 41 Het Groenboek stelde drie verschillende vormen van herziening voor; een verticale benadering, waarbij elke richtlijn afzonderlijk wordt herzien, een meer horizontale benadering, waarbij één of meer kaderinstrumenten worden vastgesteld om de gemeenschappelijke kenmerken van het acquis te regelen, indien nodig onderbouwd met sectorale voorschriften 42, 37 Actieplan, nr Zie ook The way forward, p Groenboek Herziening van het consumentenacquis van 8 februari 2007, COM(2006) 744 definitief. 40 Cauffman et al (red.) 2010 (1), p Cauffman et al (red.) 2009, p Cauffman et al (red.) 2009, p

13 geen nieuwe wetgeving aannemen. Ook moest er, indien gekozen werd voor een horizontaal instrument, de werkingssfeer bepaald worden van dat horizontale instrument. Bovendien moest er duidelijkheid geschept worden over welke methode van harmonisatie het meest wenselijk zou zijn. Zowel mensen uit het bedrijfsleven, consumenten(-organistaties), als academici reageerden op het Groenboek. Het grootste deel van de reacties bestond uit de wens voor een horizontaal instrument dat van toepassing zou zijn op zowel binnenlandse als internationale transacties, en dat uitgaat van maximumharmonisatie. Hiernaast dienen de afzonderlijke bestaande richtlijnen verticaal te worden herzien. Bovendien was er veel steun voor het unificeren van de definities van de begrippen consument, handelaar en levering. Daarnaast werd verzocht om harmonisering van regelgeving betreffende informatieplichten en herroepingsrechten en het invoeren van een zwarte en grijze lijst betreffende oneerlijke contractsbedingen. 43 Voorstel richtlijn betreffende consumentenrechten Een gevolg van de resultaten van het Groenboek was een Richtlijnvoorstel van de Europese Commissie inzake consumentenrechten 44 Dit voorstel kan gezien worden als het eerste concrete resultaat van de herziening van het consumentenacquis. 45 Het voorstel beoogt vier bestaande richtlijnen samen te voegen in één omvattende richtlijn. Dit betreft de richtlijnen inzake colportage, verkoop op afstand, consumentenkoop en oneerlijke bedingen. Naast deze vier richtlijnen vallen er ook nog andere overeenkomsten onder deze omvattende richtlijn, die niet in de thans geldende richtlijnen zijn geregeld. De richtlijn is bedoeld als een coherent horizontaal instrument voor invoering van consumentenrechten in algemene zin, waarbij in beginsel alle consumentenovereenkomsten onder de reikwijdte van deze richtlijn vallen. 46 Echter slechts een deel van de richtlijn heeft een algemeen toepassingsbereik. Het deel van de richtlijn wat niet een algemeen toepassingsbereik heeft, bestaat uit regelingen voor specifieke overeenkomsten, met daarnaast aparte regelingen voor specifieke sectoren (zoals timesharing en pakketreizen). In beginsel zal de richtlijn maximumharmonisering tot gevolg hebben. Zodoende kunnen lidstaten niet strengere-, maar ook geen soepelere regelgeving handhaven na invoering van de richtlijn. Dit verschilt zodoende van de thans bestaande richtlijnen, die voor het overgrote deel uitgaan van minimumharmonisatie (waarbij geen soepelere, maar wel strengere regelgeving mag worden vastgesteld). 47 Het doel van het voorstel bestaat uit twee aspecten. Ten eerste beoogt het voorstel meer vertrouwen te realiseren bij consumenten binnen de Europese Unie in een hoog niveau van 43 DG HEALTH AND CONSUMER PROTECTION, Preparatory Work for the Impact Assessment on the Review of the Consumer Acquis, Analytical Report on the Green Paper on the Review of the Consumer Acquis submitted by the Consumer Policy Evaluation Consortium, 30, en Cauffman et al (red.) 2009, p Voorstel van 8 oktober 2008 voor een Richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende consumentenrechten. COM(2008) 614 definitief/2008/0196 (COD). 45 Keirse & Veder 2010, p Idem. 47 Rinkes 2009 (1), p

14 consumentenbescherming. Daarnaast beoogt het voorstel te bereiken dat ondernemingen niet tegen onnodige belemmeringen aanlopen bij het verkopen van producten aan consumenten uit andere lidstaten. Het voorstel werd kritisch ontvangen. Van de volledige harmonisatie die het voorstel beoogt te realiseren is de politieke wenselijkheid, alsmede de juridische werkbaarheid in twijfel getrokken. 48 Met name de afbouw van consumentenbescherming in bepaalde landen (waaronder Nederland) door invoering van de richtlijn, stuitte op kritiek. Bovendien zou de richtlijn niet meer bescherming bieden aan consumenten dan de huidige richtlijnen die minimumharmonisering hanteren. 49 De critici waren van oordeel dat volledige harmonisering wel effectief kán zijn. Om dat te bereiken dienen alleen de bepalingen omtrent technische regels en duidelijk afgebakende terreinen volledig te worden geharmoniseerd. Bovendien zou het voorstel veel open normen bevatten, die door elke lidstaat anders geïnterpreteerd kunnen worden. Daarnaast zou het domein van het recht waarop de richtlijn van toepassing is niet duidelijk zijn afgebakend. 50 Bovendien liet een meerderheid van de consumentenorganisaties zich kritisch uit over het richtlijnvoorstel. De kritische meerderheid was een voorstander van minimumharmonisatie, in combinatie met het beginsel volgens welke het nationale recht van toepassing is van het land waarbinnen de overeenkomst zou worden uitgevoerd (wat doorgaans de lidstaat is waar de consument woonachtig is). 51 Aan de hand van de zienswijzen die door academici, consumentenorganisaties, het Comité van de Regio s, het Europees Economisch en Sociaal Comité, de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement werden ingediend, beoogt de Europese Commissie een nieuwe (herziene) richtlijn op te stellen. De Europese Commissie wil daarbij het principe van maximumharmonisatie niet laten vallen. Het nieuwe voorstel dient echter wel te worden gewijzigd en verbeterd. 52 Een nieuw richtlijnvoorstel Op 10 december 2010 publiceert de Raad een nieuw Richtlijnvoorstel inzake consumentenrechten 53. In het richtlijnvoorstel worden niet vier van de huidige richtlijnen samengevoegd en gewijzigd, maar twee richtlijnen, zijnde de Richtlijn inzake overeenkomsten op afstand en de Richtlijn inzake colportage. In het nieuwe voorstel is wederom sprake van maximumharmonisatie. Met deze maximumharmonisatie van het consumentenrecht op het gebied van overeenkomsten op afstand en colportage, beoogt de nieuwe richtlijn nog steeds meer vertrouwen te realiseren bij consumenten binnen de Europese Unie in een hoog niveau van consumentenbescherming. Daarnaast beoogt het voorstel, net als bij het eerste richtlijnvoorstel, te bereiken dat ondernemingen niet tegen onnodige belemmeringen aanlopen bij het verkopen van producten aan consumenten uit andere lidstaten. 48 Cauffman 2010 (2), p. 1 en Keirse & Veder 2010, p Meer over de voor- en nadelen van maximumharmonisering in Hoofdstuk Cauffman 2010 (2), p Loos 2009, p Keirse & Veder 2010, p Voorstel van 10 december 2010 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende consumentenrechten, (OR. en) (16.12). 14

15 Recente ontwikkelingen Op 24 januari 2011 heeft de Europese Commissie ingestemd met het nieuwe richtlijnvoorstel, zoals deze is opgesteld door de Raad. 54 Op 1 februari 2011 heeft er een stemming plaatsgevonden van het IMCO (Commissie interne markt en consumentenbescherming) betreffende het nieuwe Richtlijnvoorstel inzake consumentenrechten. 55 Het IMCO heeft ingestemd met het nieuwe richtlijnvoorstel. Op 24 maart 2011 heeft er een plenaire stemming plaatsgevonden van het Europees Parlement betreffende het nieuwe richtlijnvoorstel. 56 Het Europees Parlement heeft het voorstel op verschillende onderdelen geamendeerd. 57 Het Europees Parlement stelt voor de richtlijnen inzake oneerlijke bedingen en consumentenkoop op te nemen in de nieuwe richtlijn (naast de richtlijnen inzake overeenkomsten op afstand en colportage). Daarnaast gaat het geamendeerde voorstel van het Europees Parlement uit van minimumharmonisatie, dit in tegenstelling tot de volledige harmonisatie die de Raad met haar voorstel tracht te realiseren. De stemmingen over de gewijzigde richtlijn inzake consumentenrechten, biedt het Europees Parlement de mogelijkheid om onderhandelingen met de Raad en de Europese Commissie (het zogenaamde drie-partijen overleg) te starten met betrekking tot een definitieve tekst. 58 Als er een akkoord wordt bereikt tussen de EU-instellingen, kan het Parlement vervolgens na een definitieve stemming (die gepland is in de maanden juni of juli dit jaar) de wetgeving daadwerkelijk vaststellen. Er dient echter eerst overeenstemming te worden bereikt tussen de verschillende EUinstellingen, inzake de vraag welke richtlijnen moeten worden vervat in de nieuwe richtlijn; enkel de richtlijnen inzake overeenkomsten op afstand en colportage of, zoals het Europees Parlement voorstelt, tevens de richtlijnen inzake oneerlijke bedingen en consumentenkoop. Daarnaast moet er overeenstemming worden bereikt over de te hanteren harmonisatietechniek; waar de Raad maximumharmonisatie voorstelt, gaat de voorkeur van het Europees Parlement uit naar minimumharmonisatie. In het volgende hoofdstuk zullen we het nieuwe voorstel van de Raad analyseren, en de gevolgen voor de Nederlandse regelgeving inzake overeenkomsten op afstand en colportage bespreken. 54 European Commission proposals to ease cross-border trade advance as EU countries agree on Consumer Rights Directive (MEMO/11/39), Brussel, 24 januari Statement by Vice-President Viviane Reding on the European Parliament s Internal Market committee s vote on the Consumer Rights Directive (MEMO/11/61), Brussel, 1 februari Statement by Vice-President Viviane Reding on the European Parliament s plenary vote on the Consumer Rights Directive (MEMO 11/188), Brussel, 24 maart Voorstel van 24 maart 2011 voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende consumentenrechten, (COM(2008)0614 C6-0349/ /0196(COD)), te raadplegen via: < 58 Lenaerts & Van Nuffel 2008, p

16 Hoe dient de regelgeving inzake overeenkomsten op afstand en colportage volgens het nieuwe richtlijnvoorstel te worden vastgelegd en in hoeverre wijkt dit af van de huidige Nederlandse regeling? Zoals reeds aangegeven is het doel van de richtlijn, kort gezegd, meer coherentie te scheppen in de Europese regelgeving betreffende consumentenbescherming. Hiermee beoogt de Europese Commissie meer rechtszekerheid te scheppen voor bedrijven en consumenten en zodoende interstatelijke handel te stimuleren. In dit hoofdstuk gaan we per onderdeel bespreken hoe de Europese Commissie dit wil bereiken. Na elk onderdeel zullen we de Nederlandse situatie met het voorstel vergelijken en bespreken wat er zodoende zal moeten veranderen in de Nederlandse wetgeving. De hiernavolgende onderdelen dienen maximaal geharmoniseerd te worden, ingevolge de richtlijn (zie artikel 4 van het voorstel). Gezien de omvang van de voorgestelde tekst, zullen we ons beperken tot de meest belangrijke bepalingen. Pre-contractuele informatieverplichting Verkopers dienen consumenten duidelijke informatie te verschaffen, zodat consumenten geïnformeerd een keuze kunnen maken inzake het wel of niet aangaan van een overeenkomst met deze verkoper. Op grond van artikel 9 lid 1 omvat de informatie die door de verkoper verschaft dient te worden de belangrijkste kenmerken van het product (onder a), het geografische adres van de verkoper (onder b), de identiteit van de verkoper, de prijs van het product inclusief eventuele belastingen en alle bijkomende vracht-, bezorg- en verzendingskosten (onder c aa) en de voorwaarden, de termijnen en de procedures voor de uitoefening van het herroepingsrecht, inclusief een standaardformulier voor herroeping (onder e). De informatieverplichting van de verkoper inzake colportage is zoals gezegd te vinden in artikel 7 Colportagewet. Dit artikel dient op grond van het bovenstaande grondig gewijzigd te worden. In het huidige artikel 7 is de colporteur alleen verplicht voorafgaand aan het colporteren de consument te informeren omtrent de omstandigheid, dat de verkoper de intentie heeft om de consument tot het sluiten van een overeenkomst te bewegen. Deze informatie zal vanaf invoering van de richtlijn niét meer verschaft worden. Daarnaast dient de informatieverplichting van de verkoper op grond van het huidige artikel 24 lid 2 (inzake het ontbindingsrecht ex artikel 25, alsmede zijn naam en adres waar de mededeling inzake de opzegging naartoe gestuurd kan worden) te worden aangevuld met de overige verplichtingen uit het voorstel, zoals hierboven vermeld. De informatieverplichting van de verkoper inzake overeenkomsten op afstand is zoals gezegd te vinden in artikel 7:46c lid 1 BW. Hoewel de informatieverplichting bij de huidige regeling omtrent overeenkomsten op afstand uitgebreider is dan die omtrent colportage, dient ook hier veel veranderd te worden, wil voldaan worden aan de eisen van de richtlijn. Ten eerste dienen adresgegevens van de verkoper altijd verstrekt te worden, niet alleen wanneer er sprake is van verplichte vooruitbetaling van (een deel van) de verkoopprijs (onder a). De overige vereisten van de richtlijn staan al in de huidige Nederlandse regeling, zijnde de informatie betreffende de belangrijkste kenmerken van het product (onder b), de identiteit van de verkoper (onder a), de prijs van het product inclusief eventuele belastingen (onder c), alle bijkomende vracht-, bezorg- en verzendingskosten (onder d) en de mogelijkheid om de overeenkomst te ontbinden (onder f). 16

17 Regels betreffende bezorging en risico-overgang op de consument In beginsel dienen verkopers goederen zonder onnodige vertragingen te bezorgen, na het sluiten van de overeenkomst, o.g.v. artikel 22 lid 1. Indien de verkoper niet tijdig levert, verzoekt de consument hem de levering te verrichten binnen een termijn die aangepast is aan de omstandigheden. Indien de handelaar de goederen niet heeft geleverd binnen de gestelde termijn, kan de consument de overeenkomst ontbinden, ex artikel 22 lid 2. Indien een verkoper een goed naar een consument stuurt, zal het risico voor eventuele schade aan het product bij de verkoper liggen tot het moment dat de consument het bezit over het goed verschaft, ex artikel 23 lid 1. In de Colportagewet is thans geen bepaling opgenomen waarin staat bepaald dat de koper de overeenkomst kan ontbinden, indien de verkoper niet tijdig levert. Zodoende dient er een bepaling te worden opgenomen die het bovenstaande vermeld. Inzake overeenkomsten op afstand, zien we in artikel 7:46f lid 1 BW dat indien de verkoper niet tijdig levert, hij in verzuim is (althans, indien de verkoper zijn verplichting niet binnen 30 dagen is nagekomen). Zodoende is er geen ingebrekestelling hiervoor vereist. Dit geeft de consument al enige bijzondere bescherming bij een overeenkomst op afstand, in het geval de verkoper zijn verplichtingen niet (tijdig) nakomt. Voor ontbinding is verzuim vereist, ex artikel 6:265 lid 2 BW. Derhalve heeft de consument na 30 dagen dus de bevoegdheid om de overeenkomst op afstand te ontbinden. Dit artikel dient echter gewijzigd te worden, zodat de consument bij niet tijdige nakoming van de verkoper, vanaf het moment dat van dat niet tijdig leveren sprake is (na de door de consument gestelde termijn uit artikel 22 lid 2 van het voorstel), de overeenkomst kan ontbinden. De 30 dagen termijn vervalt derhalve. Tevens vervalt de tenzij-clausule uit dit artikel, dat deze ontbindingsbevoegdheid de consument niet toekomt in het geval de vertraging de verkoper niet kan worden toegerekend of nakoming reeds blijvend onmogelijk is geworden. De consument kan na implementatie van het voorstel zodoende ook de overeenkomst ontbinden, indien de vertraging de verkoper niet kan worden toegerekend of blijvend onmogelijk is geworden. In zowel de Colportagewet als afdeling 9A van boek 7 BW is geen bepaling opgenomen inzake de risico-overgang bij bezorging van een product aan een consument. De bepaling hieromtrent staat in artikel 7:11 jo artikel 7:9 BW. Hier staat bepaald dat bij bezorging van een door een consument gekocht product, het risico bij de verkoper ligt tot het moment dat het product bij de consument wordt bezorgd en de consument dus het bezit verschaft over de zaak. 59 Betreffende dit onderdeel van de richtlijn voldoet de huidige Nederlandse regeling. Afkoelingsperiodes Consumenten krijgen een afkoelingsperiode van 14 kalenderdagen, waarin de overeenkomst kan worden ontbonden, ex artikel 12. Er wordt een standaard ontbindingsformulier geïntroduceerd, wat het voor consumenten makkelijker moet maken een overeenkomst te ontbinden, zie bijlage I, deel B van het voorstel. Daarnaast zal een informatiepakket aan verkopers ter beschikking worden gesteld, met informatie omtrent het recht om te ontbinden en hoe dat in zijn werk gaat, zie bijlage I, deel A van het voorstel. Zowel het standaard ontbindingsformulier als het informatiepakket dienen door de verkoper aan de consument te worden verstrekt, ex artikel 9 lid 1 onder e. Het recht om te ontbinden start op het moment dat de consument het goed ontvangt, of in het geval van een dienst, op het moment van sluiten van de overeenkomst, ex artikel 12 lid Hondius & Rijken 2006, p

18 De ontbindingsmogelijkheid op grond van artikel 25 Colportagewet zal uitgebreid moeten worden. Nu is de afkoelingsperiode 8 kalenderdagen, dat zal moeten worden verhoogd naar 14 kalenderdagen. De ontbindingsmogelijkheid op grond van artikel 7:46d BW zal ook uitgebreid moeten worden. Nu is de afkoelingsperiode 7 werkdagen, ook dat zal moeten worden verhoogd naar 14 kalenderdagen. Ingevolge de huidige wettelijke regeling, is er thans in Nederland nog geen standaard ontbindingsformulier of informatiepakket voor consumenten. Dit zal moeten worden ingevoerd op zowel het gebied van colportage als overeenkomsten op afstand. De afkoelingsperiode begint volgens de Colportagewet te lopen op het moment dat de akte, bedoeld in artikel 24 Colportagewet, door de consument is ontvangen (ex artikel 25 lid 2). Dit zal moeten worden gewijzigd naar het moment dat het goed wordt ontvangen of in het geval van een dienst, wanneer de overeenkomst is gesloten. De afkoelingsperiode inzake overeenkomsten op afstand voldoet thans wel aan het voorstel. In de huidige regeling loopt de afkoelingsperiode vanaf het moment dat de consument de zaak ontvangt (ex artikel 7:46d lid 1) of ingeval van een dienst, vanaf het moment dat de overeenkomst is gesloten (ex artikel 7:46d lid 1 jo 7:46i lid 6). In het geval van ontbinding In het geval van ontbinding zullen er duidelijke verplichtingen worden geïntroduceerd voor consumenten. De consument zal worden verplicht de zaak binnen 14 kalenderdagen na ontbinding terug te sturen, ex artikel 17 lid 1, en zal alleen de directe kosten dragen van het retourneren van de zaak. De consument is in het geval van ontbinding alleen aansprakelijk voor eventuele waardevermindering van de goederen, die het gevolg is van hanteren of gebruik dat verder ging dan nodig was om de aard en het functioneren van de goederen te controleren, ex artikel 17 lid 2. Consumenten mogen ook de dienstovereenkomst ontbinden, zelfs nadat de dienstverstrekking is begonnen. Mocht dit laatste het geval zijn, dan betaalt de consument voor de reeds verstrekte diensten tot het moment van ontbinding, ex artikel 17 lid 4. In de Colportagewet is er geen bepaling thans opgenomen, waarin staat vermeld binnen wat voor termijn de consument het goed dient terug te sturen, in het geval van ontbinding. Zodoende zijn hier de algemene bepalingen van boek 6 BW van toepassing, en dient de verkoper gevolglijk het goed als onverschuldigd betaald terug te vorderen ex artikel 6:203 e.v. Er dient derhalve een bepaling te worden opgenomen in de Colportagewet, waarin is bepaald dat een consument in geval van ontbinding de zaak binnen 14 kalenderdagen retourneert aan de verkoper. Bij overeenkomsten op afstand dient dit thans zo spoedig mogelijk te geschieden en in ieder geval binnen 30 kalenderdagen na de ontbinding, ex artikel 7:46d lid 3. Zowel in het geval van colportage als overeenkomsten op afstand, zal dientengevolge de consument een kortere termijn hebben waarbinnen hij het goed dient terug te sturen, namelijk 14 kalenderdagen. In de Colportagewet wordt niet gesproken over kosten, welke de consument dient te betalen in het geval van ontbinding. Hier dient een bepaling opgenomen te worden, waarin staat dat de consument alleen de directe kosten betaald van het retourneren van de zaak en de kosten van eventuele waardevermindering van de goederen, voorzover die het gevolg is van een gebruik dat verder ging dan nodig was om de aard en het functioneren van de goederen te controleren. 18

19 De regeling inzake overeenkomsten op afstand voldoet in zijn huidige vorm op dit punt, gezien het feit dat de koper geen vergoeding aan de verkoper is verschuldigd indien wordt ontbonden, behoudens de rechtstreekse kosten van het terugzenden van de zaak, ex artikel 7:46d lid 2 BW. Wat betreft de kosten wegens waardevermindering van de goederen, is thans niets bepaald in de huidige regelgeving. Zodoende dient er in de regeling inzake overeenkomsten op afstand te worden bepaald, dat de consument in het geval van ontbinding alleen aansprakelijk is voor eventuele waardevermindering van de goederen, die het gevolg is van hanteren of gebruik dat verder ging dan nodig was om de aard en het functioneren van de goederen te controleren. In de Colportagewet staat niets vermeld over de ontbinding van een dienstovereenkomst. Hier dient gevolglijk een bepaling te worden opgenomen, waarin staat vermeld dat de consument ook kan ontbinden indien de dienstbetrekking reeds is begonnen en dat hij de kosten betaalt voor de verstrekte diensten tot het moment van ontbinding. Inzake overeenkomsten op afstand bepaald artikel 7:46i lid 5 onder a BW, dat een overeenkomst niet kan worden ontbonden indien de nakoming met instemming van de wederpartij is begonnen voordat de afkoelingsperiode is verstreken. Dit dient derhalve gewijzigd te worden, zodat dit voortaan wél ontbonden kan worden door de consument, ook al is de nakoming van deze dienstovereenkomst al begonnen, waarbij de consument de kosten draagt van de verrichte diensten tot het moment van ontbinding. Duidelijke sanctie indien verkoper niet voldoet aan informatieverplichting De afkoelingsperiode wordt verlengd met zes maanden indien er sprake is van verzuim aan de zijde van de verkoper inzake de informatieverschaffing, ex artikel 13 lid 1. In de Colportagewet is geen bepaling hieromtrent opgenomen. Er dient zodoende een bepaling opgenomen te worden waarin deze sanctie staat vermeld. Inzake overeenkomsten op afstand, is in artikel 7:46d lid 1 bepaald, dat indien de verkoper verzuimt in zijn informatieverplichting, de termijn om te ontbinden voor de consument wordt verlengd naar totaal 3 maanden. Deze termijn dient dus gewijzigd te worden, opdat de termijn wordt verlengd met in totaal 6 maanden in het geval van informatieverzuim van de verkoper. Kosten-valkuilen op internet Verkopers op internet dienen de consument expliciet om bevestiging te vragen betreffende de duur en de prijs van de online gesloten overeenkomst, ex artikel 11 lid 1 bis. Omtrent dit onderwerp is zowel in de Colportagewet, als in afdeling 9A BW betreffende overeenkomsten op afstand niets vermeld. Er dient zodoende in beide regelingen een bepaling opgenomen te worden die het bovenstaande vermeld. Verborgen heffingen De consument hoeft geen additionele heffingen te betalen, wanneer hij hiermee niet uitdrukkelijk heeft ingestemd, ex artikel 10 lid 1 bis (jo artikel 11 lid 1 aa). Zowel in de Colportagewet, als in afdeling 9A BW betreffende overeenkomsten op afstand is hieromtrent niets vermeld. Er dient zodoende in beide regelingen een bepaling opgenomen te worden die het bovenstaande vermeld. Agressieve verkooptechnieken 19