ELO opdrachten les 10

Transcriptie

1 ELO opdrachten les 10 bestudeer eerst pagina Op herhaling: nominativus, accusativus, dativus en ablativus Les 10 gaat over een nieuwe naamval: de genitivus. Ken je de vormen van de andere naamvallen nog uit je hoofd? Vul het schema verder in. Nom e.v Rosa Dominus Bellum Is Ea Gen. Ros Domin Bell E E Dat. Ros Domin Bell E E Acc Ros Domin Bell E E Abl Ros Domin Bell E E Nom mv Ros Domin Bell E E Gen. Ros Domin Bell E E Dat. Ros Domin Bell E E Acc Ros Domin Bell E E Abl Ros Domin Bell E E 2. Welke bepaling? a. Bekijk de cursief gedrukte woorden/woordgroepen. Heb je te maken met een bijwoordelijke of een bijvoeglijke bepaling? Omcirkel je keuze. 1. Het huis op de hoek staat te koop. Bijwoordelijk/bijvoeglijk 2. Op de hoek staat een huis te koop Bijwoordelijk/bijvoeglijk 3. De acteur speelde gisteravond indrukwekkend. Bijwoordelijk/bijvoeglijk 4. Zijn optreden van gisteravond was indrukwekkend. Bijwoordelijk/bijvoeglijk 5. De kinderen voetballen op straat. Bijwoordelijk/bijvoeglijk 6. De kinderen op straat voetballen. Bijwoordelijk/bijvoeglijk Een bijvoeglijke bepaling is onderdeel van een woordgroep. b. In zin..geeft de bijv. bepaling nadere informatie over (welk woord?). c. In zin..geeft de bijv. bepaling nadere informatie over (welk woord?). d. In zin..geeft de bijv. bepaling nadere informatie over (welk woord?). 3. Betekenis! In het algemeen is het niet zo moeilijk vast te stellen bij welk woord een bepaling in de genitivus hoort. De betekenis van de woorden geeft vaak al aan of ze bij elkaar kunnen horen. Maak zinvolle combinaties door de bijvoeglijke bepalingen in de reeks hieronder te verbinden met een zelfstandig naamwoord onder a t/m k. Zie het voorbeeld bij h! templi Graecorum Troianorum dei armorum Troiae deae reginae Sychaei Aeneae deorum a. porta g. naves b. sacerdos h. maritus reginae c. mors i. ara d. sonus (= geluid) j animus e. forma k. auxilium f. dolus

2 4. Aeneas en Hector In dit bekende verhaaltje moet je de juiste vormen van is/ea invullen. a. Vertaal de zin eerst mondeling. b. Vraag je vervolgens af naar wie of wat is/ea verwijst en welke naamval je nodig hebt. Vul dan de juiste vorm in. 1. Aeneas dormiebat. Ecce in somno Hector (ei, eius, eo) apparet. Oculi (eorum, earum, eius) obscuri sunt. Aeneas dicit: O Hector, tandem te aspicio! Hector.(ei, eum, eo) dicit: Aenea, me audi! Graeci Troiam habent. Tu..(eam, eos, eis) non servare poteris (zult kunnen). Serva Penates Troiae. Cum.(eos, ei, eis) novam patriam quaere! 5. Vragen bij tekst 10. A a. eo consilio (r. 3): welke bedoeling? b. Met welke bedoeling is Aeneas dan wel gered? 6. Nederlands/Latijn Vul hieronder de Latijnse woorden en hun betekenis in. Nederlands Latijn Betekenis van het Latijnse woord Fataal petitie Licentie monitor 7. Van? Het voorzetsel van kan net zoals de genitivus in het Latijn verschillende relaties tussen twee naamwoorden aangeven. Maak de juiste combinaties uit de twee kolommen. Zet op de lijntjes welke letter bij het cijfer hoort. 1. De leerling werd van school verwijderd. a. van geeft het geheel aan De ketting is van mijn tante b. van geeft eigenschap/kwaliteit aan Hij bezit een huis van twee miljoen. c. van geeft scheiding aan Dat is een bewijs van goed gedrag. d. van geeft de bezitter aan Velen van jullie hebben een voldoende e. van geeft waarde aan Vragen bij Tekst 10.B Dido probeert Aeneas over te halen om te blijven. a. Hoe pakt ze dat in de regels 1-6 aan? b. Welk argument voert ze aan in regel 2? c. Welk verborgen argument voert ze aan in regel 4? d. Welke twee argumenten voert ze aan in regel 6?

3 e. Welk van deze argumenten vind jij het sterkst? licht dat toe. f. Op welke twee argumenten van Dido reageert Aeneas in de regels 8-9? g. Op welke vraag van Dido reageert Aeneas in de regels 10-14? h. Wil Aeneas nu wel of niet blijven? Citeer het woord waaruit dat blijkt. 9. oorlog Noteer uit onderstaande woorden, die woorden die horen bij het woordveld/ thema oorlog. Er zitten ook woorden uit andere lessen tussen. fugere rapere necare vinum accipere duces tela petere arbor iussum bellum propter iubere error gladius servare delere Die vervelende kleine woordjes! De kleine woordjes zijn vaak moeilijk te onthouden. Ze lijken zo veel op elkaar: num- namtum-tam-tamen.om maar eens een paar ten noemen. In de tekst hiernaast zijn twaalf Latijnse woordjes verstopt. Kun je ze eruit halen? Omcirkel en vertaal ze. Let op! Je mag de letters niet dubbel tellen. uenimarsaepeltolimestatimotandemalsubitopu ecitotdiuudeindeidautemvorvaldeadeo 11. Zijn dromen bedrog? In het verhaal van Aeneas bemoeien de goden zich met de mensen en ze grijpen in hun leven in. Dat doen ze bijvoorbeeld door middel van het sturen van dromen of het zenden van een bode, zoals in deze les. In les 8 en 9 werden Dido en Aeneas door dromen gewaarschuwd. Deze dromen werden bedacht door de schrijver Vergilius, die het verhaal van Aeneas schreef. De Romeinen vonden die dromen niet raar. In het dagelijks leven dachten veel Romeinen dat dromen van de goden afkomstig waren. Ze geloofden dat dromen een voorspellende waarde hadden. Begrijpelijkerwijs speelden dromen ook een rol

4 in de Romeinse literatuur. De dichter Ovidius beschrijft in zijn Metamorfosen de grot van de Slaap. In de grot is het aardedonker en doodstil. bron 1 (regel ; uit: Ovidius, Metamorphosen, vertaling M.d Hane-Scheltema) In t midden der spelonk torent een ebbenhouten bed, somber van kleur, bedekt met zwarte sprei en veren kussens waarop de Slaapgod zelf in lome rust ligt uitgestrekt. Overal om hem heen krioelen vage droomgestalten, in vormen velerlei, zoveel als halmen bij de oogst of als blaadjes in een bos of korrels op een zandstrand Daarop wekt Vader Slaap uit dat ontelbaar aantal dromen één van zijn zoons, de meester der gedaantewisseling, Morpheus. Geen ander bootste met meer bekwaamheid iemands houding en uiterlijk en stemklank en manier van spreken na, bij iedereen kiest hij de beste woorden en gewaden. Hij doet uitsluitende mensen na, terwijl een broer van hem vaak vogel wordt of zoogdier of een langgerekte adder; deze heet bij de goden Ikelus, maar bij de mensen heet hij Phobetor. En dan is er Phantasus, de derde, met weer een andere kunst: hij vormt zich heel verraderlijk tot aarde, water, steen of hout, tot alles wat geen ziel heeft. Zij drieen laten s nachts aan koningen en generaals hun schijnbeeld zien; de andere dromen zijn voor arme mensen. Als jij één van de zonen van de Slaap was, a. Bij wie zou je dan verschijnen? b. In welke gedaante zou je verschijnen? c. Wat zou je vertellen? Romeinen (en Grieken) gingen graag naar droomuitleggers om hun dromen te laten verklaren. Die gaven vaak een verklaring waarmee je alle kanten op kon. bron 2. Toen een hardloper overwoog om naar de Olympische spelen te vertrekken, droomde hij dat hij in de wagen van en vierspan reed. s Ochtends vroeg ging hij naar de droomuitlegger. Die sprak: Je zult overwinnen, want dat betekent de snelheid en de kracht van de paarden. Daarna legde hij dezelfde droom voor aan een zekere Antiphon. Die zei echter: Je zult absoluut overwonnen worden; heb je niet door dat er vier voor je uit hebben gerend? Een andere hardloper vertelde aan de droomuitlegger dat hij een adelaar was geworden. Deze zei: je hebt gewonnen; immers geen andere vogel vliegt energieker dan de adelaar. Antiphon zei echter tegen hem: stommeling, zie je niet dat je overwonnen bent? Immers die vogel is, omdat hij andere vogels achterna zit en opjaagt, zelf altijd de laatste. Er waren echter ook Romeinen die geen voorspellende waarde aan dromen hechtten en niet geloofden dat de dromen van de goden kwamen. bron 3 (Petronius; vertaling G.M. J. Raymakers) Je denkt toch niet dat onze dromen uit tempels of van goden komen? t Zijn schimmen die in t duister vliegen, schaduwen die t verstand bedriegen; géén tekens van een hoger wezen, maar uit ons dieptse zelf gerezen. Wanneer, vermoeid, gij u ontspant, tenslotte de slaap u overmant, gaat alles wat de dag u bracht nog eens herleven in de nacht..ziet, stakker, hoe er s nachts nog leeft, wat u bij dag gepijnigd heeft. Tegenwoordig bestaan er verschillende opvattingen over dromen. Sommige mensen hechten een psychologische betekenis aan dromen en geloven dat dromen veroorzaakt worden door verboden fantasieen en resten van dingen die we overdag hebben

5 meegemaakt. Volgens hen zijn dromen bedoeld om agressieve en erotische gevoelens te verhullen. Een andere verklaring komt van de kant van biologen. Zij denken dat dromen willekeurige ontladingen van hersencellen zijn, die geen psychologische betekenis kunnen hebben. d. Een man in Griekenland bezoekt een orakel. Dat is een heiligdom waar priesters, geïnspireerd door de godheid, een uitspraak doen over allerlei moeilijke kwesties. Hij legt het orakel een vraag voor. Lees de strip hieronder en schrijf het antwoord dat hij krijgt in het laatste tekstballonnetje. Denk aan bron 2. NB*: Een drachme is een Griekse munt. *Latijn voor: Nota bene; dat is hetzelfde als Let op!