EMAS in België : situatie en perspectieven

Transcriptie

1 Uiteenzetting van Jean-François Doat, Brussels Instituut voor Milieubeheer, lid van de werkgroep EMAS België Inhoudstafel: 1. Historische schets p. 2 a. Vanwaar komen we? Uittekening van het kader, via het samenwerkingsakkoord van 30 maart 1995 (in herziening) b. Waarom neemt de werkgroep van het Akkoord deel aan de promotie van het instrument bij de lokale overheden? 2. Huidige situatie p. 4 Het kader in België i. BELCERT en de verificateurs/certificateurs 4 ii. De bevoegde instancies 4 iii. De geregistreerde organisaties 5 iv. De programma's voor promotie van het milieubeheer 1. Federale overheid 5 2. Brussels Hoofdstedelijk Gewest 7 3. Vlaams Gewest 8 4. Waals Gewest De vooruitzichten a. De toename van het aantal geregistreerde organisaties b. De verbetering van de kennis van het systeem door het publiek c. EMAS en het beleid van de groene of duurzame aankopen d. De tweede herziening van EMAS (2006) p. 1 / 14

2 1. Historische schets : a. Vanwaar komen we? Het kader voor de toepassing van de EMAS-verordening van 1993 in België werd officieel gemaakt via het samenwerkingsakkoord van 30 maart 1995 (B.S. 3 oktober 1995). Twee essentiële elementen van het kader waarin het EMAS-systeem in principe in alle veiligheid in een lidstaat kan worden uitgebouwd, zijn : - het erkenningssysteem en - de bevoegde instantie. In België worden de erkenning en de controle van de milieuverificateurs op basis van het samenwerkingsakkoord van 30 maart 1995, dat nog altijd van kracht is, uitgeoefend overeenkomstig het KB van 6 september 1993 tot oprichting van een accreditatiesysteem van certificatie-organismen en tot vaststelling van de accreditatieprocedures overeenkomstig de criteria van de normen van de reeks NBN-EN Deze uitoefening is sinds 1995 toevertrouwd aan het bureau BELCERT van de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (voormalig ministerie van Economische Zaken), die het met bekwaamheid en succes beheert. De "bevoegde instantie" heeft vier hoofden in België, ook op basis van voorvermeld samenwerkingsakkoord. Gezien de regionalisering van de milieubevoegdheid heeft ieder Gewest een bevoegde instantie aangesteld. Het federaal niveau, dat de bevoegdheid voor nucleaire zaken heeft, heeft ook een organisme aangesteld. Het zijn : - voor het Vlaams Gewest : het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Milieu en Infrastructuur, Administratie Milieu, Natuur, Land en Waterbeheer (AMINAL); - voor het Waals Gewest : het Ministère de la Région wallonne, Direction générale des Ressources naturelles et de l'environnement 1 (DGRNE); - voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM); - voor het federaal niveau : het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle opgericht bij de wet van 15 april 1994 betreffende de bescherming van de bevolking en van het leefmilieu tegen de uit ioniserende stralingen voortspruitende gevaren en betreffende het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). Waarom een erkenningssysteem? Het vormt de hoeksteen van het hele EMAS-systeem : zonder accreditatie geen verificatie overeenkomstig de verordening, en in dat geval zou het vertrouwen van de markt en van de betrokken partijen (de stakeholders zoals de Engelstaligen zeggen) in de kwaliteit van het door de onderneming of het geregistreerd organisme opgezette milieubeheer sterk beperkt kunnen worden. 1 Ministerie van het Waals Gewest, directie-generaal van de natuurlijke rijkdommen en het leefmilieu. p. 2 / 14

3 Waarom een bevoegde instantie? Ieder organisme dat de Europese erkenning wil verkrijgen (en zelfs op wereldniveau, met de nieuwe EMAS en de integratie van de norm voor milieumanagement EN-ISO 14001) van zijn systeem voor milieubeheer, moet na alle praktische etappes uit de verordening te hebben doorlopen, een officiële aanvraag tot registratie in de Europese lijst indienen bij de bevoegde instantie waarvan het afhangt. De bevoegde instantie waarborgt dat alle vereiste elementen aanwezig zijn opdat het organisme de registratie verkrijgt, en dit ook in de duur (zie procedures voor terugtrekking, schorsing, voorlopige of definitieve schrapping), maar waarborgt ook dat het geregistreerde organisme niet in een situatie verkeert van niet-naleving van wetten en andere milieunormen die van toepassing zijn. Het is zowel in het belang van de overheid en de betrokken organisaties als van alle betrokken partijen (omwonenden, leveranciers en cliënten, aandeelhouders, verzekeraars, banken, ) dat de milieurisico's die voortvloeien uit de activiteit van de organisaties zo goed mogelijk beperkt worden door een vrijwillig, duurzaam en georganiseerd engagement. b. Waarom neemt de werkgroep van de Overeenkomst deel aan de promotie van het instrument bij de lokale overheden? De EMAS-verordening (1993) voorzag reeds in een facultatieve promotie door de lidstaten, zelfs ten aanzien van andere actoren dan de industrie; in de nieuwe EMAS (2001) is promotie echter duidelijker toebedeeld aan de lidstaten (artikel 11) en zijn er een hele reeks toe te passen maatregelen beschreven, zoals : - een zo ruim mogelijke informatie en de aanmoediging van de organisaties tot deelname ; - de analyse van de noodzaak om de deelname van de KMO's aan het systeem te verzekeren, door i. de toegang te vergemakkelijken tot informatie, steunfondsen, overheidsinstellingen en overheidsopdrachten ; ii. maatregelen voor technische assistentie goed te keuren of te promoten, samen met initiatieven geleid door adequate professionele of lokale instanties (lokale overheden, kamers van koophandel, beroepsverenigingen, ) ; iii. erover te waken dat redelijke registratietarieven een grotere deelname mogelijk maken ; - de uitwerking van programma's voor progressieve aanpak (type "le fil de l'éco-gestion" in het Waals Gewest, het label "ecodynamische onderneming" in het Brussels Gewest, Samenwerkingsovereenkomst in het Vlaams Gewest, ) tot verlaging van de nutteloze administratieve lasten voor de deelnemers ; - de analyse van de mogelijkheid om rekening te houden met de EMASregistratie bij de vaststelling van selectiecriteria op het vlak van de gunning van overheidsopdrachten. p. 3 / 14

4 2. Huidige situatie Het kader in België i. BELCERT en de verificateurs/certificateurs Een ontwerp voor herstructurering van het Belgisch accreditatiesysteem werd op de Ministerraad van 22 september 2002 goedgekeurd: het beoogt de samenvoeging van de huidige organen, nl. - het Accreditatiesysteem van de organisaties voor de certificatie van controlesystemen (BELCERT), - de Belgian Accreditation Organisation for Testing laboratories (BELTEST), - de Belgische Kalibratie Organisatie (KBO). in een eengemaakte structuur, de Belgian Accreditation System (BELAC), en op termijn een uniformisering van de procedures, die een grote bijdrage zal leveren tot het bereiken van het doel van administratieve vereenvoudiging vervat in de regeringsverklaring. In België zijn er op dit ogenblik 6 organismen geaccrediteerd om de certificatie te doen volgens de ISO norm en de verificatie te verrichten volgens de EMAS-verordening. Hun activiteitenradius is beperkt door de omvang van hun accreditatie : ze mogen enkel optreden in de domeinen van economische activiteiten waarvoor ze beschikken over de nodige bevoegdheid en ervaring, die bij de uitoefening van de accreditatie-audit aangetoond dient te worden. Hun website is beschikbaar op de site van de Europese Commissie, op het volgende adres: De NACE-code die overeenstemt met de divisie "openbaar bestuur" is het nummer 75. Momenteel beschikt in België slechts één verificatie-organisme over de accreditatie voor deze activiteitencode. De NACE-code die overeenstemt met de divisie "sanering, wegen en afvalbeheer" draagt nummer 90. Hier zijn 5 van de 6 organismen geaccrediteerd om de certificatie/verificatie in deze sector te doen. ii. De bevoegde instanties Die zijn niet anders dan die welke in 1995 vastgesteld werden, maar een instantie werd echter toegevoegd in het ontwerp van het nieuw samenwerkingsakkoord, om de uitbreiding te dekken van het systeem naar alle organisaties die andere dan industriële activiteiten uitoefenen, alsook de vroeger niet gedekte gevallen, zoals eventuele windmolens in de Noodzee (grondgebied onder federale bevoegdheid) : het gaat om de federale overheidsdienst "Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu» (KB 23 mei 2001, B.S. 6 juni 2001), vertegenwoordigd door de heer Bernard Mazijn. p. 4 / 14

5 iii. De geregistreerde organisaties Officieel zijn er voor België 18 op 22 november 2002 (laatste wijziging). De volledige lijst, jaarlijks bijgewerkt en met adressen en contactpersonen, is beschikbaar op het adres : We vinden er ondermeer : - 1 kabinet (het kabinet van Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling) ; - 2 intercommunales (Intradel en IBW) ; i.v.m. deze laatste zal mevr. Mirica ons een getuigenis brengen ; - 2 sites voor productie van kernenergie (Doel en Tihange). Ieder die kennis wil nemen van de milieuverklaringen, alsook de bijwerking ervan, opgesteld door de geregistreerde organisaties, kan daar gemakkelijk en vrij toegang toe krijgen door contact op te nemen met de geregistreerde organisaties. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is er echter een bijzonderheid : het BIM heeft zich ertoe verbonden te zorgen voor de publicatie van de gevalideerde milieuverklaring door de organisaties die op het gewestelijk grondgebied gevestigd zijn. 2 Wij merken op dat deze maatregel van bekendmaking nog niet toegepast is. iv. De programma's voor bevordering van het milieubeheer Federale overheid : Het Federaal Plan inzake Duurzame Ontwikkeling dat door de Belgische regering werd goedgekeurd, stipuleert dat (blz. 18, punt 157 systeem van ecologisch beheer). " Alle ministeriële kabinetten, federale administraties en instellingen die ervan afhangen zullen een systeem van ecologisch beheer aannemen. De regering zal voor juni 2001 een milieucharter opstellen, geïnspireerd op de gewestelijke charters en op internationaal erkende systemen van ecologisch beheer zoals EMAS en ISO De administraties zullen de keuze hebben om zich op vrijwillige basis te verbinden tot het toepassen van een gewestelijk charter, het federale charter of een internationaal certificatiesysteem (EMAS, ISO14 000). Deze verbintenissen zullen vóór 2002 aangegaan worden. " 2 Ordonnantie van 27 april 1995 (B.S. 7 mei 1995) tot wijziging van het KB van 8 maart 1989 tot oprichting van het Brussels Instituut voor Milieubeheer, artikel 2, laatste streepje. 3 Het plan staat op het volgende adres: p. 5 / 14

6 Het federaal milieuhandvest werd tussen september 2001 en augustus 2002 door de volgende organisaties ondertekend: - de Federale Overheidsdienst Kanselarij van de Eerste Minister - het Belgisch Instituut voor Post- en Telecomdiensten - de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Bescherming van de Voedselketen en Leefmilieu - de bijzondere verrekenkas voor gezinsvergoedingen - de Rijksdienst voor Pensioenen - de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Transport - het Kabinet van de Staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking - het Ministerie van Landsverdediging - het Kabinet van de Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu - het Cabinet van de Vice-Eerste Minister en de Minister van Mobiliteit en Transport - het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (900 werknemers) - het Kabinet van de Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling (enr. EMAS 2001) - de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie - de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken - het Federaal Planbureau - de Federale Overheidsdienst Personeel en Organisatie - de Regie der Gebouwen - de Overheidsdienst voor de Programmatie van het Wetenschappelijk Beleid (SSTC : Federale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele Aangelegenheden) Het Federaal Milieuhandvest bestaat uit 4 delen: 1. Het hoofdprincipe van het Federaal Handvest : de permanente verbetering van de milieuprestaties (definitie uit de EMAS-verordening 2001, art. 2). 2. Het vrijwillige engagement voor het federaal milieuhandvest van de federale overheidsdiensten en de openbare en parastatale instellingen die ervan afhangen. 3. De principes van milieubeheer: organisatiestructuur, analyses en metingen, actieprogramma's, participatie van het personeel, evaluatie en correcties. 4. De behandelde thematieken i.v.m. leefmilieu: afval, energie, water, ecoconsumptie, mobiliteit, geluid, lucht en groene ruimten. Het Federaal Plan inzake Duurzame Ontwikkeling (cf. supra) voorzag ook (blz. 18, punt 158) in de uitwerking, door de bevoegde minister op het vlak van duurzame ontwikkeling en in overleg met de andere betrokken regeringsleden, van een omzendbrief ter bevordering van de aankoop van milieuvriendelijkere producten (kantoorbenodigdheden, onderhoudsproducten, voeding en dranken) die geproduceerd zijn in menswaardige sociale omstandigheden. p. 6 / 14

7 De omzendbrief 4 van de Staatssecretaris voor Energie en Duurzame Ontwikkeling betreffende de duurzame aankopen zal voorgesteld worden door de heer Dré Smessaert van het kabinet van de heer Olivier Deleuze. Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Sinds 1994 staat het Brussels Instituut voor Milieubeheer, de milieuadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, in voor de bevordering en de steun van vrijwillige en pro-actieve initiatieven van ondernemingen op het vlak van milieubeheer. Zo werd in 1994 een charter voor eco-consumptie en het beheer van afval afkomstig van kantooractiviteiten en in 1997 een charter voor eco-mobiliteit aan de Brusselse ondernemingen voorgesteld. Alle ondernemingen die tot deze charters toetraden, hebben praktische bijstand genoten in de vorm van informatiegidsen, vormingsseminaries, communicatiemiddelen, De ondernemingen met de opvallendste prestaties werden beloond met een prijs eco- Iris: 10 laureaten in 1996 en 12 in Van de voorbije successen naar de toekomstige successen! Met de ervaring van de eco-iris prijzen en gezien de vraag van de ondernemingen zelf wou het BIM de draagwijdte van deze charters verruimen teneinde : - de inspanningen van een groter aantal ondernemingen beter te valoriseren ; - alle domeinen van het leefmilieu in aanmerking te nemen: energie, water, afval, mobiliteit, lucht, bodem, geluid, natuur en groene ruimten. Uit deze reflexie is het charter en het Brussels label "ecodynamische onderneming", een globaal zicht op leefmilieu voortgekomen! Het charter "ecodynamische onderneming" verenigt 27 principes van milieubeheer. Het kan geraadpleegd worden op het volgende adres : Het label ecodynamische onderneming beloont de vooruitgang in de concretisering van die principes. Vijf sleutelwoorden voor dit label : 1- het richt zich tot organisaties die op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gevestigd zijn, 2- het is volledig gratis, 3- het wordt toegekend voor een periode van 2 jaar (hernieuwbaar), 4- het is gradueel (label van 1 tot 3 sterren), 5- het wordt toegekend door een jury van personen uit verschillende domeinen. Bijkomende informatie betreffende het Brussels label is verkrijgbaar in het Nederlands en in het Frans op de volgende internetadressen: De publieke instellingen die momenteel het label ecodynamische onderneming bezitten, zijn: 4 Een gids voor duurzame aankopen die als bijlage bij deze omzendbrief ging, kan geraadpleegd worden op het volgende adres: p. 7 / 14

8 - gemeente Evere - Gemeentehuis pers. (2000, 1 ster) - gemeente Vorst - technisch centrum pers. (2000, 1 ster) - gemeente Schaarbeek - Gemeentehuis 500 pers. (2001, 1 ster) - gemeente Ukkel site A. Danse technische en administratieve activiteiten pers. (2001, 1 ster) - BIM Sites Gulledelle, Laken en Woluwe Milieuadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 360 pers. (2001, 1 ster) - Brusselse Haven sociale zetel 96 pers. (2001, 1 ster) - GOMB sociale zetel Gewestelijke Ontwikkeling 109 pers. (2001, 1 ster) - Belgische Technische Samenwerking Ontwikkelingssamenwerking 80 pers. (2002, 1 ster) - Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken Site Egmont 1 centrale administratie 1200 pers. (2002, 1 ster) BGHM Toezicht op openbare vastgoedmaatschappijen 66 pers. (2002, 1 ster) Andere hebben hetzij zich ertoe verbonden aan milieubeheer te doen, hetzij het charter onderschreven maar nog geen dossier ingediend. Vlaams Gewest : 1. De samenwerkingsovereenkomst werd principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering voor een periode van 6 jaar. Deze wordt geval per geval ondertekend tussen het Gewest en een provincie of tussen het Gewest en een gemeente. Informatie betreffende de overeenkomst vindt u op de website: Hieronder geven we ter informatie enkele elementen van de website : De samenwerkingsovereenkomst is een vrijwillige overeenkomst die een gemeente of provincie kan afsluiten met de Vlaamse overheid op vlak van milieu. Als uw gemeente of provincie de overeenkomst ondertekent, krijgt ze in ruil voor het uitvoeren van een aantal taken die in deze overeenkomst worden opgesomd, financiële en inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse overheid. De gemeente of provincie kan - binnen zekere marges - zelf kiezen welke onderdelen van de overeenkomst ondertekend worden en welke ambitieniveaus ze wenst te behalen. De samenwerkingsovereenkomst werd principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering voor een periode van 6 jaar maar zal contractueel aan de gemeenten en provincies worden voorgelegd voor twee maal drie jaar. p. 8 / 14

9 De inhoud van de website : Samenwerkingsovereenkomst inhoud van de contracttekst voor de gemeenten: 1. Definities 2. Algemene bepalingen 3. Opbouw en ondertekeningmogelijkheden 4. Doelstellingen 5. Verbintenissen van de gemeente 5.1. Instrumentarium 5.2. Vaste stoffen 5.3. Water 5.4. Natuurlijke entiteiten 5.5. Hinder 5.6. Mobiliteit 5.7. Energie 5.8. Burgers en doelgroepen 5.9. Gebiedsgericht beleid 6. Verbintenissen van het Gewest 7. Slotbepalingen A. Contractteksten (73 blz) B. Toelichting bij de overeenkomst (102 blz) C. Handleiding bij de overeenkomst (191 blz) Wat ondertekenen? Hoe ondertekenen? FAQ (vragen en antwoorden) Downloads : enkele voorbeelden : Folder voor de burger Dit document is een HTML-bestand van de folder 'Wat kan uw stad of gemeente doen voor een beter milieu?'. De folder informeert de burger over de Samenwerkingsovereenkomst. Deze folder werd onder de gemeenten verdeeld om op openbare plaatsten ter beschikking te stellen. De HTML-versie kan rechtstreeks in gemeentelijke websites worden ingepast om de verspreiding van de folder te vergroten. Brochure bij de SO 5 (144 Ko) (fichier.pdf) De brochure geeft voor gemeenten en provincies een beknopt overzicht van de inhoud, bepalingen, clusterstructuur en ondertekeningsmogelijkheden van de Samenwerkingsovereenkomst. Powerpoint-presentatie infodag (4,10 Mo) Dit document is de Powerpoint-presentatie die gebruikt werd om de Samenwerkingsovereenkomst op de infodagen te illustreren en kan door gemeenten of provincies gebruikt worden om de SO naar geïnteresseerde partijen te verduidelijken. 5 SO staat voor samenwerkingsovereenkomst p. 9 / 14

10 Contacteer ons Indien u vragen hebt over de samenwerkingsovereenkomst of over specifieke onderdelen van de overeenkomst kan u uit de onderstaande lijst de relevante contactpersoon kiezen. Kijk ook eerst even in 'Vraag en Antwoord' of uw vraag niet hier reeds beantwoord werd. Samenwerkingsovereenkomst Vlaamse Gewest gemeenten Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling Hoofdstuk 1, punt 1 van de contracttekst omvat een reeks definities voor de toepassing van deze samenwerkingsovereenkomst : 1 De overeenkomst 2 Het Instrumentarium is één van de twee grote onderdelen van de overeenkomst en er tevens de basis van. Het Instrumentarium bevat bepalingen die te maken hebben met de organisatie van de gemeentelijke diensten, de organisatie van inspraak in het gemeentelijk milieubeleid en het basismilieubeleid (milieujaarprogramma, milieubeleidsplan). 3 De 8 clusters: Water, Vaste Stoffen, Energie, Mobiliteit, Natuurlijke Entiteiten, Hinder, Burgers en Doelgroepen, Gebiedsgericht Beleid. 4 Een niveau is een geheel van acties en maatregelen op eenzelfde peil. Per cluster en voor het Instrumentarium worden telkens 3 niveaus bepaald waarbij geldt dat de acties en maatregelen vervat in het eerste niveau beschouwd worden als het basisniveau, de acties en maatregelen van niveau 2 als intermediair, terwijl de acties en maatregelen van het derde niveau het meest ambitieus zijn. 5 De doelstellingen zijn een verheldering van het waarom van de verschillende verplichtingen voor gemeenten. 6 Een milieu- en natuurvereniging is een vereniging die natuur en/of milieu als hoofddoelstelling moet hebben en bovendien een activiteit uitoefent die verband houdt met het plaatselijk milieu. 7 De Toelichting geeft duiding bij de bepalingen van de overeenkomst. De contractuele verplichtingen van de partijen worden alleen geïnterpreteerd aan de hand van de overeenkomst zelf 8 De Handleiding is een document met extra informatie zoals contactadressen, voorbeelden van goede praktijk, voorbeeldstructuur milieujaarprogramma, enz. 9 Als definitie van milieujaarprogramma wordt art van het Decreet houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid overgenomen. 10 De definitie van milieubeleidsplan wordt gegeven in art van het in punt 9 aangehaalde decreet. p. 10 / 14

11 Doelstellingen (hoofdstuk 4 van de contracttekst) 1. De overeenkomst bevat de volgende doelstellingen: 1 de gemeentelijke milieubeleidsplanning ondersteunen; 2 een stimulans bieden om een duurzaam lokaal milieubeleid op te zetten; 3 voorzien in de verdere uitbouw van de eerstelijnsmilieuzorg; 4 de milieudeskundigheid op gemeentelijk vlak consolideren of verhogen; 5 de participatie van de bevolking aan het gemeentelijk milieubeleid bevorderen. 2. Door het ondertekenen van deze overeenkomst verbindt de gemeente zich er ook toe de volgende beginselen van duurzaam milieubeleid te respecteren: 1 het voorkomingsbeginsel of beginsel van preventief handelen: milieuschade moet worden voorkomen; 2 het voorzorgsbeginsel: ernstige aanwijzingen zijn voldoende om een mogelijk probleem aan te pakken, zonder dat wetenschappelijke consensus over het oorzakelijk verband tussen verontreiniging en effect nodig is; 3 de voorkeur voor brongerichte maatregelen: het probleem wordt aan de bron aangepakt; 4 het stand-still-principe: minimaal de bestaande kwaliteit blijft minimaal behouden; 5 het beginsel van de vervuiler betaalt : wie schade of verstoring veroorzaakt, moet ook instaan voor de (kosten van de) opruiming of hersteloperatie. 3. De uitvoering van het beleid in de nieuwe overeenkomst mag geen achteruitgang betekenen ten aanzien van het beleid dat in het kader van het vorige milieuconvenant werd uitgevoerd. Meer informatie betreffende de Samenwerkingsovereenkomst kan verkregen worden bij mevr. Katleen De Paepe ( ) of de heer Bart Bosmans ( ). 2. Het project «Milieuzorg in de Centrale Overheid» : vragen i.v.m. dit project kunnen g d worden naar mevr. Anne Van Autreve : anne.vanautreve@lin.vlaanderen.be p. 11 / 14

12 Waals Gewest : Het Contrat d Avenir pour la Wallonie 6 (blz. 20 / 42 : prioritaire actieprogramma's ) wil van Wallonië een gebied van totale kwaliteit maken door het jaarlijks aantal certificaties ISO en EMAS met 25 % per jaar te doen toenemen, alsook met 50 % per jaar het aantal ondernemingen, verenigingen en instellingen of administraties met vormingsprogramma's voor kwaliteitsmanagement (maatregel nr. 16 van het CAWA, blz. 35 / 42). Voor 2003 organiseert de DGRNE van het Waals Gewest een «Formation en Système de Management Environnemental (SME) à l'intention de fonctionnaires communaux, régionaux et provinciaux», die zal gegeven worden in het kader van het Centre Permanent de Formation en Environnement pour un Développement Durable (CePeFEDD) bestemd voor ambtenaren, waarvan het gedetailleerd programma staat op het internetadres: De Direction Générale des Ressources Naturelles et de l Environnement werkt sinds vorig jaar ook aan een systeem voor milieubeheer dat beantwoordt aan de eisen van de EMAS-verordening. Nadere informatie daaromtrent kan verkregen worden via het adres: emas.dgrne@mrw.wallonie.be De Waalse intercommunales voor afvalverwerking, verbrandingsovens en waterzuiveringsstations moeten een systeem van milieumanagement uitwerken dat beantwoordt aan de richtlijnen van de EMAS-verordening. Twee werden onlangs EMAS geregistreerd. De adressen van hun websites zijn : - voor de Intercommunale van Waals-Brabant (IBW) : (cf. uiteenzetting van mevr. Mirica) - voor de Association Intercommunale de Traitement des Déchets Liégeois 7 (INTRADEL) : NB : op stond de EMAS-registratie enkel op de website van de IBW. Toch was de milieuverklaring nog niet toegankelijk op de site. De Cellule du Fil de l Eco-Gestion houdt zich bezig met de bevordering van de "SME" bij de Waalse KMO's, via contactinstanties zoals de gemeenten. Nadere informatie betreffende dit programma : We wijzen ook op het project ter bevordering van EMAS bij de scholen, dat werd toevertrouwd aan de vzw COREN. Meer informatie op de website: 6 Overeenkomst voor de toekomst van Wallonië; Bron : 7 Luikse intercommunale vereniging voor afvalverwerking p. 12 / 14

13 3. De vooruitzichten a. De toename van het aantal geregistreerde organisaties Zowel de OESO als de Europese Commissie beginnen het gebruik van systemen voor milieubeheer zoals ISO en EMAS te bevorderen als instrumenten voor het beheer van een lokale agenda 21 op gemeentelijk en gewestelijk niveau. Ongeveer 500 openbare besturen in de wereld zijn houder van een conformiteitsattest i.v.m. de norm ISO 14001, terwijl meer dan een honderdtal overheidsinstellingen (ministeriële kabinetten, intercommunales, gemeentebesturen en diensten, brandweer, ) geregistreerd zijn in de Europese lijst van EMAS. b. De verbetering van de kennis van het systeem door het publiek Een vrij onrustwekkende vaststelling in de ogen van de Europese Commissie en de vertegenwoordigers van de lidstaten binnen het reglementair comité belast met de bijstand van de Commissie in de toepassing en de promotie van het gebruik van EMAS door de organisaties, is het gebrek aan sensibilisering van het publiek, in ruime zin, aangaande het bestaan van EMAS. Er wordt ook nog maar heel uitzonderlijk melding gemaakt van EMAS in de Europese richtlijnen van na 1993, a fortiori in de nationale en regionale wetgevingen. De inspanningen en de plaats van de twee varianten van het EMAS-logo in de verordening van 2001, alsook de begeleidingsmaatregelen en de richtlijnen van de Commissie 8 voor de omschrijving van de modaliteiten omtrent het gebruik, tonen dat de regels i.v.m. de publiciteit bijzondere aandacht gekregen hebben, en heel wat geregistreerde overheidsinstellingen in de meeste andere lidstaten hebben het logo reeds op een zeer creatieve manier gebruikt (cf. het goede voorbeeld van de aanbrenging van het logo op de voertuigen van het openbaar vervoer, zoals de trams in Duitsland, ). We stellen vast dat er nog een lange weg af te leggen is en dat er verbeelding mag gebruikt worden om het symbool van doorgedreven milieubeheer aan te brengen op uiteenlopende zichtbare plaatsen waar het publiek toegang toe heeft (openbaar vervoer, dagbladen, internet, televisie, ). De lokale overheden kunnen en moeten in de toekomst een belangrijke rol spelen in de sensibilisering van het publiek, via gemeentelijke en provinciale informatieblaadjes bijvoorbeeld. 8 Beschikking nr. 2001/681/EG van de Commissie van 7 september 2001 leidraden bij de tenuitvoerlegging van Verordening (EG) nr. 761/2001 van het Europees Parlement en de Raad inzake de vrijwillige deelneming van organisaties aan een communautair milieubeheeren milieuauditsysteem (EMAS) (Publicatieblad nr. L 247 van 17/09/2001, blz ) p. 13 / 14

14 c. EMAS en het beleid van de groene of duurzame aankopen Sinds enkele jaren wordt veel nagedacht over de mogelijkheden om milieuclausules en criteria op te nemen in de bestekken van overheidsopdrachten voor goederen en diensten. Er zijn verbazend genoeg echter moeilijkheden op alle beleidsniveaus om rekening te houden met milieuoverwegingen in economische onderhandelingen : de clausules van opdrachten door een groene bril gaan bekijken, nu iedereen meer en meer bezorgd is om een gezonde en aangename leefomgeving zou in principe enkel enthousiast moeten worden onthaald en aangemoedigd. Maar niets is minder waar! We kunnen de opstelling van de gids voor duurzame aankopen door het kabinet Deleuze dus enkel toejuichen. Toch moet er constant aandacht gaan naar de uitwerking en de toepassing van ieder project dat een weerslag heeft op het leefmilieu, teneinde ongewenste en nefaste gevolgen voor het milieu te voorkomen. De betreurenswaardige en bijzonder schadelijke evenementen van de voorbije maanden (o.a. het zinken van de Prestige en dichterbij voor sommige onder ons dat van de Tricolor) waarvan de media ons verslag uitbrengen, tonen dat één ongeluk dat echter vermeden kon worden als op internationaal niveau bepaalde veiligheidsnormen versterkt worden, met adequate vrijwillige en officiële controlemaatregelen dramatische gevolgen kan hebben voor de hele bevolking en zich over verscheidene gebieden kan uitstrekken, zonder zelfs op de schade aan het eco-systeem te wijzen. d. De tweede herziening van EMAS (2006) De EMAS-verordening (2001) stipuleert : (uiterlijk) op 27 april 2006 «evalueert de Commissie EMAS opnieuw in het licht van de opgedane ervaring en de internationale ontwikkelingen, en stelt zij, zo nodig, het Europees Parlement en de Raad de passende wijzigingen voor» (art. 15, 1). «Alle bijlagen bij deze verordening, behalve bijlage V, worden door de Commissie overeenkomstig de procedure van artikel 14, lid 2, aangepast in het licht van de met de werking van EMAS opgedane ervaring en van de gebleken behoeften aan richtsnoeren inzake EMAS-voorschriften.» (art. 15, 2). «In samenwerking met de lidstaten gaat de Commissie ( ) na hoe het staat met het gebruik, de erkenning en de interpretatie van het EMAS-logo, met name bij het publiek en andere belanghebbenden, en of het logo en de ermee verband houdende gebruiksvoorschriften moeten worden herzien.» (art. 15, 3). * * * p. 14 / 14