Afdeling Psychiatrie PATIENTENINFORMATIE. De muziekpoli LUMC 1

Transcriptie

1 De muziekpoli LUMC Afdeling Psychiatrie PATIENTENINFORMATIE De muziekpoli LUMC 1

2 Bij podiumkunstenaars ligt de lat vaak hoog en is de druk om te presteren groot. Het blijkt dat psychische klachten bij podiumkunstenaars moeilijk bespreekbaar zijn en vaak worden weggestopt. Dit kunnen klachten zijn zoals podiumangst, depressiviteit, angsten, stress, gevoelens van leegheid en onzekerheid. Onze polikliniek heeft de volgende doelstellingen: tijdige singalering, diagnostiek, behandelingsadvies het doorbreken van het taboe op psychische klachten en preventie, Esther van Fenema, psychiater en violiste De muziekpoli LUMC 2

3 De muziekpoli LUMC Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft op de afdeling Psychiatrie een polikliniek bedoeld voor podiumkunstenaars die last hebben van psychische klachten: De Muziekpoli LUMC. In deze folder leest u voor welke doelgroep deze polikliniek bedoeld is. Daarnaast vindt u informatie over een aantal voorkomende klachten, hoe u zich kunt aanmelden en wat het LUMC u kan bieden aan diagnostiek en eventuele behandeling. De dysbalans tussen psychosociale druk en belastbaarheid van podiumkunstenaars leidt regelmatig tot fysieke en psychische klachten. Dit kunnen klachten zijn zoals podiumangst, depressiviteit, angsten, stress, gevoelens van leegheid en onzekerheid. Deze aandoeningen hebben op hun beurt weer een negatieve wisselwerking op elkaar, op het ontstaan van lichamelijke klachten en op het algemeen en beroepsmatig functioneren. Uit onderzoek komt naar voren dat het taboe bij podiumkunstenaars over lichamelijke blessures langzamerhand afneemt, maar dat psychische klachten moeilijk bespreekbaar zijn en vaak worden weggestopt. In de gespecialiseerde Muziekpoli LUMC wordt aandacht besteed aan de psychische problematiek bij podiumkunstenaars. Ons centrum dient meerdere doelen tegelijkertijd: het doorbreken van het taboe op psychische klachten, preventie, tijdige signalering, diagnostiek en behandelingsadvies. Voor wie is De Muziekpoli LUMC? De Muziekpoli LUMC is bedoeld voor podiumkunstenaars die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van werkzaamheden als musicus. Hij of zij wordt in het uitvoeren van deze werkzaamheden belemmerd door psychische klachten. De klachten Patiënten kunnen last hebben van uiteenlopende klachten, die elk weer hun eigen achtergrond en oorzaak kunnen hebben Een belangrijk doel van de intake is het verhelderen van deze achtergronden en oorzaken. Enkele voorbeelden: Patiënte S. is tutti violiste in een gerenommeerd orkest. De laatste jaren merkt ze dat ze met steeds meer tegenzin en met een gespannen gevoel naar haar werk gaat. Ze merkt dat de druk om de programma`s te beheersen haar teveel aan het worden is. Ook thuis loopt ze voor haar gevoel achter de feiten aan. Bij patiënten kan sprake zijn van onvoldoende of inadequate voorbereiding voor een optreden en dit kan de oorzaak zijn voor spanningen, angsten en falen tijdens het presteren onder druk. Hierbij spelen aspecten zoals planning, overzicht en organisatie een belangrijke rol. Een dergelijke klacht heeft vooral een functionele achtergrond. 3 De muziekpoli LUMC 3

4 Patiënt K. die regelmatig als solist moet optreden ondervindt erg veel hinder van de gedachte dat hij nooit een fout mag maken. Als dit onverhoopt wel een keer gebeurt, heeft hij het gevoel dat zijn leven tot nu toe niets heeft voorgesteld en komt hij de dagen na zo`n gebeurtenis tot weinig activiteiten meer. Bij sommige patiënten wordt het dagelijks functioneren negatief gekleurd door allerlei aspecten uit bijvoorbeeld het verleden. Patiënten kampen met gedachtepatronen die hen verhinderen om in het hier en nu optimaal en met voldoening te kunnen functioneren. Patiënten die vanuit hun karakterstructuur een hoog streefniveau hebben, lopen sneller het risico op klachten zoals stress, faalangst en somberheid. Ook wisselende stemmingen, een chronisch gevoel van leegte en een negatief of té positief zelfbeeld kunnen leiden tot disfunctioneren in de individuele prestatie maar ook in de samenwerking met collega`s. Patiënt B. schnabbelt regelmatig in beroepsorkesten. Tijdens een recent optreden overviel hem plotseling en zonder aanleiding de angst dat hij gek zou worden of dood zou gaan. Hij kreeg last van transpireren, trillende handen en was niet in staat om verder te spelen. Hij heeft nog een aantal keren geprobeerd om op te treden, maar de angst voor deze aanvallen werd zo sterk dat hij het niet meer kon opbrengen en zich heeft ziekgemeld. Angstklachten Angstklachten kunnen zich op verschillende wijze manifesteren. Bij podiumkunstenaars is podiumangst een veelvoorkomend probleem. Een gezonde dosis spanning voor een optreden kan een positieve uitwerking hebben op de prestatie. Bij podiumangst is er sprake van een duidelijke en aanhoudende angst voor bijvoorbeeld het moeten optreden. De angst kan zich voor of tijdens een optreden manifesteren als een gevoel van heftige paniek. U kan dan overvallen worden door allerlei lichamelijke klachten zoals trillen, hartkloppingen, ademnood etcetera. Depressie Patiënten die lijden aan een depressie worden vaak belemmerd in hun functioneren door de volgende symptomen: een sombere stemming, nergens meer zin in hebben, weinig energie om tot iets te komen, problemen met slapen en concentreren en een verminderde eetlust. Ook kunnen patiënten het gevoel hebben dat het leven geen zin meer heeft en dat het misschien beter is als ze er helemaal niet meer zouden zijn. Soms gebruiken zij alcohol en/of drugs om minder last te hebben van psychische klachten. Dit kan leiden tot verslavingsproblematiek. Overmatig drugs- en alcoholgebruik hebben vooral op de langere termijn een negatieve invloed op het presteren en het kan leiden tot somberheid en slapeloosheid. Bovenstaande klachten zijn slechts een selectie uit het scala aan klachten waar 4 De muziekpoli LUMC 4

5 podiumkunstenaars mee te maken kunnen hebben. Wat bieden wij? - Diagnostiek: tijdens een eerste gesprek zal de klacht of het klachtenpatroon in kaart worden gebracht in een gesprek met mw. Drs. E.M. Fenema, psychiater. Zij is ook opgeleid als violiste en is bekend met de praktijk van uitvoerend kunstenaars. Hierop volgt een tweede afspraak met een psychiatrische testverpleegkundige en zult u een aantal vragenlijsten krijgen om de klachten op een gestandaardiseerde wijze in beeld te kunnen brengen (zogenaamde Routine Outcome Monitoring). - Behandelingsadvies: als de diagnostiek is afgerond zal er een adviesgesprek plaatsvinden waarin diagnostische overwegingen worden besproken met de patiënt. Daarop volgt een eventueel behandeladvies. Het behandeladvies kan bestaan uit een medicamenteuze behandeling of psychotherapie. In sommige situaties zal een combinatie van deze twee behandelingsmogelijkheden worden gegeven. - Behandeling: de muziekpoli biedt slechts kortdurende behandelingen. Hierbij kunt u denken aan het instellen op medicatie of een beperkt aantal sessies psychotherapie. Als het gaat om langer durende behandelingen of speciale technieken wordt u doorverwezen naar een passende behandelaar of behandelcentrum. Aanmelden U kunt zich aanmelden via een officiële verwijzer. Dit is in principe altijd een (huis)arts die betrokken is bij en op de hoogte is van uw problematiek waarvoor de aanmelding noodzakelijk wordt geacht. Indien de verwijzing zinvol lijkt, stuurt de verwijzer een verwijsbrief. In de verwijsbrief staan uw gegevens vermeld: naam, geboortedatum, adres, telefoonnummer en een beschrijving van uw klachten, begin van de klachten, beloop, effect op dagelijks functioneren, eventuele andere aandoeningen (psychisch en /of lichamelijk) en behandelingsvoorgeschiedenis. Dit geldt uiteraard voor zover deze informatie bekend is. Voor informatie en aanmelding: De Muziekpoli LUMC Mevrouw drs. E.M. van Fenema (psychiater) Polikliniek Psychiatrie B1-P LUMC Postbus RC Leiden Telefoonnummer: (secr.) De Muziekpoli LUMC is lid van de Nederlandse Vereniging voor Dansen MuziekGeneeskunde 5 De muziekpoli LUMC 5

6 De muziekpoli LUMC 6 6

7 De muziekpoli LUMC 7

8 Uitgave Mei 2009 Oplage 250/1 Productie Directoraat Communicatie LUMC Albinusdreef 2, Postbus 9600, 2300 RC Leiden De muziekpoli LUMC 16