Zuid Amerika Latin muziek

Transcriptie

1 Auteur Paul van der Heijden Laatst gewijzigd 06 September 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Zuid Amerika- Latin Inleiding Jamaica Cuba Brazilië Argentinië Opdrachten Opdrachten Cuba Opdrachten Jamaica Opdrachten Argentinie Percussie instrumenten Speelstukken Zuid-Amerika Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Zuid Amerika- Latin Inleiding Ieder jaar staat er wel minstens 1 zomerhit in de MEGATOP 50. Vaak komen die liedjes uit Zuid Amerika of hebben de liedjes Zuid Amerikaanse invloeden.? De hits hebben hun roots in de traditionele muziek uit Zuid Amerika. In deze leerbron gaan we in op welke muziekstijlen en soorten er uit dit werelddeel komen en kijken daarnaast welke instrumenten erbij gebruikt worden en hoe ze klinken.? De stijlen worden ingedeeld naar het land van afkomst en je leert hoe je ze van elkaar kan onderscheiden.? We gaan de stijlen proberen na te spelen. Als je muziek naspeelt, krijg je beter in de gaten wat er allemaal gebeurt dan als je muziek alleen maar beluisterd.? Jamaica Jamaica ligt in de Caraïbische zee. Het is een eiland waar het bijna altijd goed weer is.? Over het algemeen heerst er een lay-back sfeer op het eiland. Je hoort dat terug in de muziek. Het is in Spaanse handen geweest en daarna in Engelse. Het werd in 1962 onafhankelijk. Doordat de Engelsen er lang de baas zijn geweest, is het een toegankelijk eiland.? Reggae is ontstaan uit de Calypso, en de Rocksteady. In de Calypso zijn de afrikaanse invloeden heel duidelijk te horen. De teksten zijn erg belangrijk, net zoals bij Reggae het geval is.? Bob Marley is onlosmakelijk verbonden met de reggae.? Bob Marley geldt als de king of reggae. Hij heeft de reggae buiten Jamaica gebracht. Grote hits van hem zijn I shot the sherrif No Woman no Cry Three Little Bird en nog vele anderen. Hij nam in 1962 zijn eerste plaat op, maar die werd geen succes. Hij brak pas echt door in 1974.? Andere bekende reggae artiesten zijn Peter Tosh, Black Uhuru. Ritme: Het typische kenmerk van de Reggae is de afterbeat. Dit is het accent op de 2e en 4e tel van de maat. Pagina 2

4 Dit accent wordt meestal gespeeld door de gitaar of een keyboard/piano. Instrumenten en hun functie in de reggae Omdat Jamaica een Engelse kolonie is geweest en Reggae pas ruim 50 jaar bestaat, zijn veel instrumenten zoals we die hier ook kennen. Drums: Er wordt een gewoon drumstel gebruikt. Het basisritme is heel anders dan in de westerse muziek. De nadruk ligt op de afterbeat, tel 2 en 4 uit de maat. Op tel 1 wordt niets gespeeld. Het ritme heet daarom de one-drop je laat de 1e tel vervallen.? Het drumstel wordt vaak aangevuld met de conga s en een timbale voor de accenten De bas speelt wel op tel 1. De baslijntjes zijn vaak melodietjes op zich.? De gitaar speelt vaak de accenten op de afterbeat. Daar is zelfs een term voor: skank. De accenten klinken kort en schel. De toetsen spelen met de gitaar de accenten mee. Vaak hoor je piano en of een orgel. De zang is erg belangrijk. Er zit een duidelijke boodschap in de teksten. De achtergrond zang speelt een grote rol. Vaak wordt er gezongen in dialoog Bij veel Reggaebands hoor je ook een blazerssectie die bestaat uit een trombone, trompet en saxofoon. Klein filmpje over de Alpha Boys school. Deze school in Kingston Jamaica, vindt muziek maken erg belangrijk en vangt kansloze jongeren op. Ze krijgen een gedegen muziekopleiding. Eigenlijk alle reggae-muzikanten uit Jamaica hebben op deze school gezeten. De snelle variant van Reggae is Ska. Alles wordt dan in dubbel tempo gespeeld. Als je ska beluistert, doet het een beetje denken aan carnavalsmuziek. Rastafari De levensopvatting van de Jamaicanen is erg belangrijk. Ze geloven niet in God. Ze aanbidden de oud-koning Haile Selassi van Ethiopië. Die was ooit op reis naar Jamaica. Hij kwam daar om te kijken waar de slaven van vroeger terecht gekomen waren. Hij vond het leven en de overtuiging waar de mensen op Jamaica mee leefden de juiste: Heb respect voor het leven. Eet nooit vlees. Gebruik zoveel mogelijk producten uit de natuur Mediteer en dat mag met marihuana. Bob Marley: One Love Pagina 3

5 Cuba Geschiedenis De muziek uit Cuba is heel bijzonder, omdat de grenzen van Cuba een hele lange tijd potdicht hebben gezeten. De grenzen waren dicht omdat de president van Cuba steun gaf aan Rusland in tijd van de koude oorlog. Alle verkeer van en naar Cuba werd geboycot. Alle radio- en televisiesignalen werden geblokkeerd. Wat in Cuba was bleef in Cuba. Omdat alles potdicht zou je het kunnen zien als een tijdcapsule. Voor de boycot (tussen 1930 en 1955, was Cuba een ideaal uitgaansparadijs voor Amerikanen met veel geld. Er waren veel casino s en nachtclubs. Drank en drugs waren er meer dan voldoende aanwezig. In de nachtclubs speelden grote dansorkesten. Zoals de orkesten van Machito en Perez Prado.? Met het sluiten van de grenzen hield ook de ontwikkeling van muziek zo goed als op. Er waren geen invloeden van buitenaf, zoals de Rock en Roll, of elektronische muziekinstrumenten.? Toen de grenzen mondjesmaat opengingen was het ook alsof je terug ging in de tijd. Een van de eerste muzikanten die Cuba bezocht toen de grenzen weer open gingen was de Nederlander Lucas van Merwijk en Leslie Lopez. Zij hebben de Cubaanse Son, de Mambo en de Chacha geherintroduceerd in Nederland. Lucas van Merwijk richtte in Nederland een Cubaanse bigband op die de muziek zo traditioneel mogelijk naspeelt. Het feit dat zijn CD s op grote schaal illegaal verspreid worden in Zuid Amerika is het grootste compliment dat je kan krijgen. Stijlen Uit Cuba komen verschillende muziekstijlen zoals de Salsa of Son, De Mambo, de Cha-cha en anderen. Muziek uit Cuba herken je vaak aan de volgende kenmerken: Pagina 4

6 De piano speelt steeds een ritmisch patroon. Je hoort niet een drumstel, maar verschillende trommels en andere percussie instrumenten Je hoort een dos-tres clave of een tres-dos clavepatroon De zang is Spaanstalig? Er zit een Montuno in, een soort gesproken stuk in over achtergrond muziek. Het lijkt een beetje op een soort rap. Deze soort van Rap wordt afgewisseld met een steeds herhalend patroontje Mooi voorbeeldje van een cubaanse son Instrumenten: Clave: 2 Wengé houten staafjes. De ene leg je los op je vuist. Met de andere sla je erop. Het basisritme wordt een tres-dos of een dos-tres genoemd. (een 2-3 of een 3-2 ritme). Dos-Tres Tres-Dos Pagina 5

7 Guiro Een guiro is een geribbelde kalebas waarover wordt gestreken met een stokje. Tegenwoordig worden ze ook vaak gemaakt van hout, metaal of een harde kunststof, omdat dat harder klinkt. Het patroon klinkt als Peer-Appel Pagina 6

8 Peer Ap - pel Peer Ap - pel Conga s De conga is meegekomen uit Afrika. De vorm is wel ronder geworden in de loop van de tijd. Het vel is van buffel of een ander dier. Tegenwoordig heb je ook vellen van kunststof. De ketel kan ook worden gemaakt van epoxyhars.? Sinds 1930 wordt de conga ook gebruikt in Jazzmuziek. Je kan uit een conga meerdere geluiden halen, afhankelijk hoe je de trommel raakt met je hand. Het basispatroon wat we spelen is: Pagina 7

9 Timbales Timbales zijn 2 metalen ketels met een strak vel.?timbales worden vooral gebruikt in Cubaanse muziek en muziek uit Midden Amerika. Het geluid is hard en schel. Er zijn veel verschillende geluiden te maken met de timbales: Je kan op de rand slaan, op het vel, op het vel en de rand tegelijk, met stokken of met je handen. Vaak wordt er een koebel of woodblock aangemaakt. Het officiële Cascara patroon is lastig om te leren. We spelen daarom een eenvoudiger patroon in de les: Op tel 1 sla je op de koebel. Op tel 2 tegelijk op de koebel en de rand van de timbale. Op tel 3 weer alleen op de koebel en op tel 4 tegelijkertijd op de koebel en het vel van de timbale. De tweede maat begin je hetzelfde. Het laatste stuk sla je de timbale tussen de tellen in: Brazilië Samba Brazilië is het grootste land in het werelddeel Zuid Amerika. Het noordelijkste stuk bestaat uit enorme Pagina 8

10 oerbossen waarin zelfs nog stammen wonen die nog nooit contact hebben gehad met de moderne bevolking. Het zuiden kent gigantische steden, zoals bijvoorbeeld Rio de Janeiro, waar echt miljoenen mensen wonen. In die steden is het verschil tussen arm en rijk heel groot. De armen wonen in favela s In de favela s is er veel criminaliteit. Veel drugshandel. Van jongs af aan worden kinderen onderdrukt.? Binnen de favela s zijn er scholen. Die scholen zijn niet alleen een opleiding, maar een gemeenschap op zich. Die gemeenschap werkt samen om mee te kunnen doen aan het Braziliaans carnaval. Die scholen zijn ommuurd en worden zwaar bewaakt. Het leven is zo hard dat je graag naar school gaat. Als de lessen af zijn dan verdeelt iedereen zich over muziek maken, dansen oefenen, praalwagen maken of kostuums maken.? De muziek die daarbij hoort heet Samba Batucada. De hele school zet zich in voor het hoogtepunt. Er is een grote rivaliteit binnen de scholen. Aan alle details wordt dan ook heel hard gewerkt. Ook aan de drums. De instrumenten die gebruikt worden zijn: De repinique De surdo De shaker De pandeiro De agogo Pagina 9

11 Afspraken zijn heel belangrijk. De leider geeft signalen. Deze worden call s genoemd. Daarop reageert de band. Hoe sneller en ingewikkelder hoe beter natuurlijk. Het showelement is erg belangrijk. Er wordt ook veel aandacht besteed aan dansjes en gelijkheid. Bossa Nova Een heel andere stijl is Bossa Nova. In 1955 aan het strand kwam er behoefte aan rustgevende muziek. João Gilberto vond de Bossa Nova uit. Hij werkte samen met Antonio Jobim. De muziek werd in het westen bekend gemaakt door Stan Getz en Toots Thielemans.? De muziek klinkt erg rustgevend, De melodietjes zijn vaak erg simpel, terwijl de begeleiding erg complex is.? Het ritme klinkt heel onlogisch. Er zit om de anderhalve tel een accent.? Bossa Nova brak pas goed door met het nummer The girl from Ipanima In Noord Amerika werd de stijl goed ontvangen door jazzmuzikanten waardoor de stijl over de hele wereld bekend werd. Iedere zichzelf respecterende muzikant maakte tijdens de hoogtijdagen een hitje in bossa nova stijl, zoals Elvis, en Frank SInatra. De muziekstijl werd en wordt veel gebruikt als filmmuziek. Argentinië De Argentijnse tango is echt een buitenbeentje in de muziek uit Zuid Amerika. het verschilt nogal van de andere muziekstijlen.? De muziek is ontstaan als een vechtdans tussen 2 mannen. Later werd het de dans van de liefde en werd de tango gedanst door man en vrouw. Pagina 10

12 Instrumentarium: De instrumenten die worden gebruikt zijn een Strijkkwartet, (Contrabas, cello een Alt viool en een gewone viool) Een piano en een bandoneon. Er komt geen trommel of slagwerk in voor. Dat betekent niet dat de muziek niet ritmisch is, want dat is zeker wel het geval. Het ritme wordt vooral gespeeld door de begeleidende instrumenten.? Drama en Melancholiek De muziek bevat een hoog drama-gehalte. Het zijn eigenlijk muzikale verhalen. Soms is er zang bij, maar dat hoeft helemaal niet. De tango s gaan vaak over onbeantwoorde liefde, sterfgevallen, kinderen die uit huis gaan. De onderwerpen hebben een melancholisch karakter.? Een belangrijke componist is Astor Piazzolla. Hij schreef veel Tango's Pagina 11

13 Geschiedenis De Tango di Milonga is ontstaan tussen 1890 en 1900 in Buenos Aires. Meestal waren het de mannen die dansten en pasjes uitprobeerden in kroegen, bordelen en gewoon op straat.? Nederland In Nederland bestaan ook tango-orkesten. Een bekend orkest is Tango Extremo. Ze hebben geen traditionele bezetting, maar spelen de tango wel zo traditioneel mogelijk. Het volgende nummer heet Nocturna. Dat betekent Nacht. Luister naar het lied en probeer je voor te stellen wat er die nacht allemaal gebeurt. Opdracht: Maak een tekening van de gebeurtenissen van die nacht.? Pagina 12

14 Opdrachten Opdrachten Cuba Opdrachten bij Cuba Opdracht 1: Opdracht 2: Kleur Cuba Rood Opdracht 3: Leer de patronen voor de conga's timbales en guiro uit je hoofd Conga: Pagina 13 Palm vingers klap vingers palm vingers klap klap

15 Timbales: koebel koebel+rand koebel-trom, koebel-trom Guiro: Peer, ap-pel, peer, ap-pel Opdracht 4: Leg de volgende termen uit: Montuno Son Tres-dos clave Opdrachten Jamaica Opdrachten bij Jamaica Opdracht 1: Kleur Jamaica Geel-rood-groen Opdracht 2: Leg de volgende begrippen uit: Skank One-drop Rastafari Opdracht 3: Luister het liedje: Welke instrumenten zie en hoor je in de clip? Pagina 14

16 Noteer de naam en zoek er een plaatje van: Naam: Plaatje Zoek op internet waar de songtekst over gaat: Gebruik tenminste 3 bronnen en vergelijk of de bronnen het met elkaar eens zijn. Kopieer de links van de bronnen. Bijlage: de songtekst van No Woman no cry van Bob Marley: Bob Marley? No Woman No Cry Lyrics No, woman, no cry,? No, woman, no cry,? No, woman, no cry,? No, woman, no cry. Pagina 15

17 Cause, cause, cause, I remember when we used to sit In the government yard in Trenchtown,? Oba - obaserving the 'ypocrites As they would mingle with the good people we meet. Good friends we have, oh, good friends we've lost Along the way. In this great future, you can't forget your past,? So dry your tears, I seh. No, woman, no cry,? No, woman, no cry. 'Ere, little darlin', don't she'd no tears,? No, woman, no cry. Said, said, said, I remember when-a we used to sit In the government yard in Trenchtown. And then Georgie would make the fire lights,? As it was logwood burnin' through the nights. Then we would cook cornmeal porridge,? Of which I'll share with you,? My feet is my only carriage,? So I've got to push on through. But while I'm gone, I mean,? Everything's gonna be all right!? Everything's gonna be all right!? Everything's gonna be all right!? Everything's gonna be all right!? I said, everything's gonna be all right-a!? Everything's gonna be all right!? Everything's gonna be all right, now!? Everything's gonna be all right!? So, woman, no cry,? No, no, woman, woman, no cry. Woman, little sister, don't she'd no tears,? No, woman, no cry. I remember when we used to sit In the government yard in Trenchtown. And then Georgie would make the fire lights,? As it was logwood burnin' through the nights. Then we would cook cornmeal porridge,? Pagina 16

18 Of which I'll share with you,? My feet is my only carriage,? So I've got to push on through. But while I'm gone,? No, woman, no cry,? No, woman, no cry. Woman, little darlin', say don't she'd no tears,? No, woman, no cry. Eh! (Little darlin', don't she'd no tears!? No, woman, no cry. Little sister, don't she'd no tears!? No, woman, no cry.) Opdrachten Argentinie Opdrachten bij Argentinië Vragen: 1. Uit welke instrumenten bestaat een strijkkwartet? 2. Waarom is de tango een buitenbeentje in de latin muziek? Opdracht 3: Luister naar het nummer van Astor Piazzolla. De tango-muziek is erg verhalend. Waarover zou het lied kunnen gaan denk je? Schrijf of teken het verhaal waar volgens jou de tango over gaat: Percussie instrumenten Latin muziekinstrumenten kn.nu/biqop Hier oefen je met de namen van de belangrijke Latin Percussie instrumenten Pagina 17

19 a. guiro b. claves c. bongo's d. woodblock Pagina 18

20 a. bongo's b. conga's c. congo's d. tango's Pagina 19

21 a. agogo b. beatring c. triangel d. claves Pagina 20

22 a. agogo b. cowbell c. claves d. beatring a. shaker b. guiro c. beatring d. claves Pagina 21

23 a. tamboerijn b. beatring c. guiro d. agogo Pagina 22

24 a. agogo b. cowbell c. claves d. guiro Pagina 23

25 a. claves b. guiro c. cabassa d. agogo a. claves b. woodblock c. maracas d. cabassa Pagina 24

26 Pagina 25

27 Pagina 26

28 Pagina 27

29 Pagina 28

30 a. bongo's b. conga's c. timbale d. claves a. conga's b. bongo's c. claves d. guiro Pagina 29

31 a. Claves b. Timbale c. Bongo's d. Conga's Pagina 30

32 Speelstukken Zuid-Amerika Three little birds kn.nu/ww.374e908 (pdf, maken.wikiwijs.nl) Pagina 31

33 Antwoorden Antwoorden: Latin muziekinstrumenten 1. guiro 2. claves 3. bongo's 4. woodblock Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 32

34 1. bongo's 2. conga's 3. congo's 4. tango's Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 33

35 1. agogo 2. beatring 3. triangel 4. claves Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 34

36 1. agogo 2. cowbell 3. claves 4. beatring Aantal punten juist antwoord: 1 1. shaker 2. guiro 3. beatring 4. claves Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 35

37 1. tamboerijn 2. beatring 3. guiro 4. agogo Pagina 36

38 Aantal punten juist antwoord: 1 1. agogo 2. cowbell 3. claves 4. guiro Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 37

39 1. claves 2. guiro 3. cabassa 4. agogo Aantal punten juist antwoord: 1 1. claves 2. woodblock 3. maracas Pagina 38

40 4. cabassa Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 39

41 Pagina 40

42 Pagina 41

43 Pagina 42

44 1. bongo's 2. conga's 3. timbale 4. claves Aantal punten juist antwoord: 1 1. conga's 2. bongo's 3. claves 4. guiro Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 43

45 1. Claves 2. Timbale 3. Bongo's 4. Conga's Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 44

46 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Paul van der Heijden Laatst gewijzigd 06 September 2016 om 21:24 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Pagina 45