Technisch ontwerp van de zonnewijzer in het Getijdenpark van Saendelft

Transcriptie

1 Zonnewijzer Getijdenpark van Saendelft Technisch ontwerp van de zonnewijzer in het Getijdenpark van Saendelft Amsterdam, 23 december 2008 versie: 1 0 in opdracht van Paul de Kort ANALEMMA zonnewijzers opgesteld door Ir. H. J. Hollander Info@analemma.nl mobiel: H. J. Hollander 2008 ANALEMMA Zonnewijzers 1/15

2 Inhoudsopgave Doel van dit document 3 Uitgangspunten 3 De schaduwwerper 4 De kernschaduw 5 Verschil lokale zonnetijd en klokkentijd 7 De zonnewijzer 8 Algemene voorwaarden 14 Tabel 1: positie van de rode stippen van de lokale zonnetijd (LZT) in Figuur Tabel 2: positie van de rodestippen van de wintertijd* in Figuur Tabel 3: hoogte van de zon boven de horizon in graden voor de start van de seizoenen bij zonnetijd Tabel 4: azimut van de zon in graden Tabel 5: uitsmering in cm van Bol B met diameter van 25cm, langs de richting van de zonsazimut (uit Tabel 4)13 Figuur 1: het Getijdenpark... 3 Figuur 2: pentanet M1 klimrek... 4 Figuur 3: de schaduwwerper... 5 Figuur 4: de kernschaduw van een rond voorwerp... 5 Figuur 5: de kernschaduw van de poolstijl rond 12 uur zonnetijd... 6 Figuur 6: de tijdvereffening... 7 Figuur 7: afbeelding van de zonnewijzerlijnen op de ovaal... 9 ANALEMMA Zonnewijzers 2/15

3 Doel van dit document Paul de Kort geeft het park Getijdenplein van Saendelft vorm. Onder andere wordt een zonnewijzer gebouwd. In dit document worden de technische gegevens van de zonnewijzer besproken aan de hand waarvan een werkende zonnewijzer gebouwd kan worden. Uitgangspunten Het Getijdenplein van Saendelft heeft de volgende coördinaten: Noorderbreedte (Phi): ( ) Oosterlengte: ( ) De zonnewijzer geeft de lokale zonnetijd aan plus een lijn voor 12 uur zomertijd* en een lijnen voor 12 wintertijd* 1. Het zonnewijzervlak, waar alle lijnen van de zonnewijzer op uitgezet worden ligt horizontaal. Het heeft een ovale vorm en is digitaal aangeleverd door Paul de kort. De lange as van de ovaal ligt exact noord-zuid. Het hart van de zonnewijzer ligt op de lange as van de ovaal. Het hart een zonnewijzer is het punt waar alle uurlijnen samenkomen en waar ook (het verlengde van) de schaduwwerper in uitkomt. De schaduwwerper bestaat uit een klimrek. De onderste bol (bol A) van de schaduwwerper wordt rakend aan het maaiveld opgesteld, één staaf van het klimrek wordt gebruikt als poolstijl, één bol wordt gebruikt als nodus, zie paragraaf: De schaduwwerper. Figuur 1: het Getijdenpark 1 Zomertijd en wintertijd worden hier met een * geschreven omdat het hier niet exact de zomer- en wintertijd betreft. Zie voor meer informatie paragraaf: Verschil lokale zonnetijd en klokkentijd. ANALEMMA Zonnewijzers 3/15

4 De schaduwwerper Als schaduwwerper dient een staaf met 2 bollen uit een klimrek op het plein van het type Pentanet M1. Zie Figuur 2, de staaf tussen bol A en B wordt als poolstijl opgesteld. Bol B wordt als nodus gebruikt, de schaduw van deze bol geeft de start seizoenen aan. Figuur 2: pentanet M1 klimrek Voor de maten van het Pentanet M1 klimrek geldt 2 : diameter van de bol A en B zijn 25.0 cm. De verbindingsbuis tussen bol A en B is 6 cm diameter en cm lang. Omdat uit de documentatie lijkt dat de buis een weinig in de bollen wegzakt wordt uitgegaan van afstand tussen de bollen van cm. Hoek phi is Bol B ligt exact ten noorden van Bol A. 2 Zie documentatie: PentagoneaUfos, Mounting Instruction for Pentanet M1, Art. Nr ANALEMMA Zonnewijzers 4/15

5 Figuur 3: de schaduwwerper D is de afstand tussen het raakpunt van de bol A met het maaiveld en het hart van de zonnewijzer. Er geldt: tan(phi) = (straal_bol_a)/d zodat geldt: D = 9.6 cm. Voor de afstand van het hart van de zonnewijzer tot het middelpunt van bol A geldt: sin(phi) = (straal_bol_a)/x en dus X = 15.76cm. Hierdoor geldt voor stijlengte P = X + straal_bol_a + lengte van de verbindingsbuis + straal_bol_b = = 222,76 cm De kernschaduw Doordat de zon zekere grootte aan de hemel heeft vervagen schaduwen op grotere afstand. Figuur 4: de kernschaduw van een rond voorwerp De zon heeft een diameter van ongeveer 32 boogminuten, α= graad, zie Figuur 4. Voor de afstand (L_max) waar de kernschaduw van bol B verdwijnt geldt: L_max = (straal_bol_b)/tan(α/2) 100 * de diameter van de bol 25 meter. In de winter is de zonshoogte in de orde van 10 graden en smeert de schaduw zich uit over ongeveer 140cm. In combinatie met bovengenoemde vervaging blijft een kleine kernschaduw over op ANALEMMA Zonnewijzers 5/15

6 afstanden van rond de 10 meter die voor deze zonnewijzer relevant zijn. In de zomermaanden is de zonshoogte in de orde van 50 graden en smeert de bol zich uit over ongeveer 32 cm waardoor deze goed zichtbaar blijft. Zie Tabel 5 voor de uitsmering van de bol op de verschillende tijdstippen. Voor de kernschaduw van de schaduwwerper zelf (de poolstijl) geldt L_max 100 * diameter_buis 6 meter. Stel δ de declinatie van de zon 3 en K_max is de afstand vanaf het hart van de zonnewijzer waar de schaduw van de poolstijl vervaagt, zie Figuur 5. Voor op de noord-zuidlijn (12 uur zonnetijd) geldt dat K_max= 100. Er geldt nu K_max 693 cm rond de zomer en winter. Rond de herfst en lente is K_max 756 cm. Voor de oost-westlijn (6 uur zonnetijd) is het effect wat sterker, er geldt: K_max=cos 100. Rond de zomer is K_max 550 cm en rond de herfst en lente K_max 600 cm. Het vervagingsgebied van de poolstijl is aangegeven in het ontwerp op Figuur 7. Figuur 5: de kernschaduw van de poolstijl rond 12 uur zonnetijd 3 De declinatie van de zon is rond de graden bij de start van de winter, 0 graden bij de start van de herfst en lente en rond de 23.5 graden bij de start van de zomer. ANALEMMA Zonnewijzers 6/15

7 Verschil lokale zonnetijd en klokkentijd De zonnewijzer in het Getijdenpark geeft de lokale zonnetijd aan. Dit is de natuurlijke tijd zoals die door flora en fauna beleefd wordt. De klokkentijd zoals uw horloge bijvoorbeeld aangeeft verschilt van de zonnetijd. Figuur 6: de tijdvereffening Het verschil tussen de klokkentijd en de zonnetijd wordt bepaald door een vast aantal minuten en door een variabel aantal minuten. Het vaste deel hangt samen met de geografische lengte van de locatie van de zonnewijzer. Voor het getijdenpark is dit 41 minuten. Het variabel deel ziet u in Figuur 6. Afhankelijk van de datum van het jaar wordt voor een verschillend aantal minuten gecorrigeerd 4. Er geldt nu: wintertijd = zonnetijd + 41 minuten + de tijdvereffening zomertijd = zonnetijd + 1 uur + 41 minuten + tijdvereffening Bijvoorbeeld: medio februari geeft de zonnewijzer 10 uur zonnetijd aan, dan geeft uw horloge 10 uur + 41 minuten + 14 minuten (tijdvereffening) = 10:55 wintertijd aan. De zonnewijzer geeft ook 12 uur zomertijd* en 12 uur wintertijd* aan met behulp van 2 lijnen. Deze weergave is zonder correctie voor de tijdvereffening. Er vindt alleen correctie plaats voor de bovengenoemde 41 minuten en de 1 uur voor het verschil tussen zomer- en wintertijd. Hierdoor geldt: 12 uur werkelijk op horloge = 12 uur weergegeven door zonnewijzer + tijdvereffening. De zomer- en wintertijd wordt gemarkeerd met een * waarmee bedoeld wordt dat geen correctie voor de tijdvereffening heeft plaatsgevonden. 4 De tijdvereffening wordt veroorzaakt door de ellipsbaan van de aarde rond de zon en de stand van de aard-as t.o.v. het vlak waar de aardbaan in ligt. Aangezien dit twee natuurkundige gegeven grootheden zijn is dit effect niet te beïnvloeden. ANALEMMA Zonnewijzers 7/15

8 De zonnewijzer De zonnewijzer staat afgebeeld in Figuur 7. De rode lijnen geven de lokale zonnetijd aan, het uur is met romeinse cijfers bijgeschreven. In wintertijd* zijn 11 en 12 uur aangegeven, dat is 12 en 13 uur zomertijd*. De coördinaten van de rode stippen zijn apart te vinden in Tabel 1 en Tabel 2. In de tabel is het azimut gegeven en de afstand van het hart van de zonnewijzer tot elke rode stip. Het azimut is de hoek vanaf noord over oost gemeten. Het lichte gedeelte aan de noordzijde van de ovaal geeft het vervagingsgebied van de poolstijl aan. De vervaging van de Bol B (nodus) ligt verder. De bol blijft dus goed zichtbaar. ANALEMMA Zonnewijzers 8/15

9 Figuur 7: afbeelding van de zonnewijzerlijnen op de ovaal ANALEMMA Zonnewijzers 9/15

10 Tabel 1: positie van de rode stippen van de lokale zonnetijd (LZT) in Figuur 7 Stijllengte = m Decl Decl Decl Decl Decl Decl Decl Tijd (LZT) AZM uren graden meter meter meter meter meter meter meter 4:20 NaN NaN NaN NaN NaN NaN NaN NaN 4: NaN NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN : NaN : NaN : : : : : : : : : : : : : : : : : : ANALEMMA Zonnewijzers 10/15

11 12: : : : : : : : : : : : : : : : : : NaN : NaN : NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN NaN : NaN NaN NaN NaN NaN NaN :40 NaN NaN NaN NaN NaN NaN NaN NaN Azm staat voor Azimut van de uurlijnen: de hoek van het noorden over het oosten gemeten in graden (360 graden is rond) vanuit het hart van de zonnewijzer. Decl. staat voor de declinatie van de zon graden is op de start van de winter, 0 graden op de start van de herfst en lente, graden op de start van de zomer. De ANALEMMA Zonnewijzers 11/15

12 waarden daar tussen in geven de overige maanden aan rond de 20 ste van de maand. NAN betekent dat op dat moment de zon onder (of te laag aan) de horizon staat. Tabel 2: positie van de rode stippen van de wintertijd* in Figuur 7 Stijllengte = m Decl Decl Decl Decl Decl Decl Decl Tijd (WT*) Azm uren graden meter meter meter meter meter meter meter 11: : De tijd WT* staat voor wintertijd zonder correctie van de tijdvereffening. Voor meer uitleg over de gegevens in deze tabel, zie Tabel 1. Tabel 3: hoogte van de zon boven de horizon in graden voor de start van de seizoenen bij lokale zonnetijd Tijd (LZT) Decl. Decl. Decl. Uren :00 NaN NaN 2.1 5:00 NaN NaN 9.8 6:00 NaN :00 NaN :00 NaN : : : : : : : :00 NaN :00 NaN :00 NaN :00 NaN NaN :00 NaN NaN 2.1 LZT staat voor Lokale zonnetijd, NaN geeft aan dat de zon onder de horizon staat, voor de interpretatie van Decl. zie Tabel 1 ANALEMMA Zonnewijzers 12/15

13 Tabel 4: azimut van de zon in graden Tijd (LZT) Decl. Decl. Decl. Uren :00 NaN NaN :00 NaN NaN :00 NaN :00 NaN :00 NaN : : : : : : : :00 NaN :00 NaN :00 NaN :00 NaN NaN :00 NaN NaN Het azimut van de zon is de hoek in graden van noord over oost. LZT staat voor Lokale zonnetijd, NaN geeft aan dat de zon onder de horizon staat, voor de interpretatie van Decl. zie Tabel 1. Tabel 5: uitsmering in cm van Bol B met diameter van 25cm, langs de richting van het zonsazimut (uit Tabel 4) Tijd (LZT) Decl. Decl. Decl. Uren :00 NaN NaN 146 6:00 NaN NaN 79 7:00 NaN :00 NaN :00 NaN : : : : : :00 NaN :00 NaN :00 NaN :00 NaN NaN 79 19:00 NaN NaN 146 LZT staat voor Lokale zonnetijd, NaN geeft aan dat de zon te laag aan de horizon staat, voor de interpretatie van Decl. zie Tabel 1. ANALEMMA Zonnewijzers 13/15

14 Algemene voorwaarden Algemeen Door uw bestelling geeft u te kennen dat u met de leverings- en betalingsvoorwaarden akkoord gaat. Analemma heeft het recht haar leverings- en/of betalingsvoorwaarden te wijzingen. Deze leverings- en/of betalingsvoorwaarden van Analemma zijn tevens op aanvraag verkrijgbaar bij Analemma, de Breekstraat 35, 1024 LJ, Amsterdam. Alle rechten voorbehouden aan Analemma De Breekstraat LJ Amsterdam Overeenkomsten Een overeenkomst komt slechts tot stand na acceptatie van uw bestelling door Analemma. Analemma is gerechtigd bestellingen te weigeren dan wel bepaalde voorwaarden aan de levering te verbinden, tenzij uitdrukkelijk anders bepaald. Indien een bestelling niet wordt geaccepteerd, deelt Analemma dit mee binnen tien (10) werkdagen na ontvangst van de bestelling. Prijzen en betalingen De vermelde prijzen voor de aangeboden produkten en diensten zijn in euro s, exclusief BTW en exclusief verzendkosten tenzij anders vermeld of schriftelijk overeengekomen. Betaling kan geschieden door storting of contant. Bij elke bestelling, tenzij anders is overeengekomen, dient een aanbetaling van vijftig (50) procent van het factuurbedrag gedaan te worden, tenzij anders overeengekomen. Facturen dienen binnen vijftien (15) dagen na de factuurdatum betaald te worden. Het meetinstrument wordt verstrekt voor bruikleen en hiervoor wordt een borg van 100 euro gerekend. Indien u nalatig blijft in het betalen van het eindbedrag, is Analemma gerechtigd, op een door haar bepaald moment, de vordering ter incasso uit handen te geven. Alle hieraan verbonden gerechtelijke en buitengerechtelijke kosten zijn voor uw rekening. De buitengerechtelijke kosten bedragen in ieder geval 15% van het verschuldigde bedrag, onverminderd het recht van Analemma om de werkelijke kosten in rekening te brengen indien deze hoger zijn. Levering De door Analemma opgegeven levertijden zijn slechts indicatief. Overschrijding van enige leveringstermijn geeft u geen recht op schadevergoeding en evenmin het recht uw bestelling te annuleren dan wel de overeenkomst te ontbinden. U kunt uw produkt in overleg afhalen bij Analemma op het volgende adres: De Breekstraat 35, 1024 LJ, Amsterdam. De mogelijkheid bestaat ook dat het produkt naar u verzonden wordt. Voor afhandelings-, verpakkings- en portokosten wordt u een bijdrage in rekening gebracht. Hierbij wordt een basisbedrag van 10 euro gerekend met daarbovenop kosten afhankelijk van het gewicht van het pakje. De daadwerkelijke Levering vindt plaatst wanneer u het produkt in ontvangst neemt, danwel direct van Analemma, danwel indirect via een verzenddienst. Nadat Analemma u bericht heeft dat de levering voor u klaarstaat gaat een periode van 6 maanden in waarin u de levering kunt afhalen. Na deze 6 maanden is Analemma gerechtigd de levering als demonstratie-model te gebruiken waardoor de kans bestaat dat de levering licht beschadigd. 6 maanden na dit tijdstip (dus 12 maanden nadat Analemma u bericht heeft dat de levering voor u klaar staat) gaat het eigendom van de levering over aan Analemma. Wel blijft de klant verplicht de levering te betalen. Indien om wat voor reden dan ook 12 maanden na de dagtekening van de overeenkomst nog geen levering heeft plaatsgevonden is Analemma gerechtigd de prijzen in de overeenkomst te indexeren. U heeft de verplichting om bij aflevering te onderzoeken of de produkten aan de overeenkomst beantwoorden. Indien dit niet het geval is, dient u Analemma daarvan zo spoedig mogelijk en in ieder geval binnen zeven (7) werkdagen na de aflevering, schriftelijk en gemotiveerd kennis te geven. Indien is aangetoond dat de produkten niet aan de overeenkomst beantwoorden, heeft Analemma de keuze de desbetreffende produkten tegen retournering daarvan te vervangen door nieuwe produkten dan wel de factuurwaarde daarvan te restitueren. Analemma is niet aansprakelijk voor directe of gevolgschade welke door het gebruik van enig door Analemma geleverd artikel geleden wordt. Kwaliteit Voor de vervaardiging van de zonnewijzers heeft Analemma een aantal gegevens nodig. Enkele hiervan kunnen worden gemeten d.m.v. het meetinstument van Analemma. Dit instrument wordt u, indien nodig, door Analemma in bruikleen gegeven. Wanneer door Analemma geleverde zonnewijzers niet juist werken door het verkeerd toepassen van het meetinstrument, is Analemma niet verantwoordelijk voor onjuiste werking van de zonnewijzers. Analemma kan, op verzoek, een schatting maken van de nauwkeurigheid van de zonnewijzer op basis van de metingen met het meetinstrument, er van uitgaand dat het meetinstrument op de juiste wijze is gebruikt. Indien Analemma zonnewijzers levert in natuurprodukten zoals natuursteen, graniet of hout, wordt het type natuurprodukt overeengekomen met de de klant. Door de aard van natuurprodukten is het mogelijk dat het materiaal dat daadwerkelijk voor de zonnewijzer is gebruikt afwijkt van eerder getoonde monsters van het zelfde type natuurprodukt. Dit is eigen aan het natuurprodukt en Analemma is niet verplicht om de levering terug te nemen, korting te geven of de levering aan te passen. Garantie De klant kan voor onderhoud of verlengde garantie een offerte vragen aan Analemma. Standaard kan elk deffect aan een produkt binnen 8 dagen gemeld worden bij Analemma. Het is aan Analemma om te beslissen of de beschadiging onder normale of abnormale omstandigheden is ontstaan en of de garantie van toepassing is. Wanneer de garantie van toepassing is zal Analemma de zonnewijzer repareren zonder verdere kosten. Eventuele verzendkosten naar Analemma zijn voor rekening van de klant, de verzendkosten naar de klant zijn voor rekening van Analemma. Na de 8 dagen is geen garantie van toepassing tenzij anders overeengekomen. Wanneer een zonnewijzer stuk gaat kan aan Analemma een offerte voor reparatie gevraagd worden. Het is aan Analemma om te beslissen of de beschadiging toch onder garantie kan worden gemaakt. Ook voor bevestigingen van zonnewijzers aan sokkels of muren geldt bovenstaande regeling. De klant is verantwoordelijk voor onderhoud van de zonnewijzer en de bevestigingen tenzij anders overeengekomen. Aansprakelijkheid Analemma is expliciet niet aansprakelijk voor directe of gevolgschade die veroorzaakt wordt door produkten van Analemma of directe of gevolgschade waar produkten van Analemma bij betrokken zijn. ANALEMMA Zonnewijzers 14/15

15 Analemma is expliciet niet aansprakelijk voor directe of gevolgschade die opgelopen wordt aan materiaal of door personen tijdens de plaatsing of verscheping of bevestiging van produkten van Analemma. Vergunningen Analemma vraagt geen vergunningen aan voor het plaatsen van haar produkten. Mochten achteraf kosten voor vergunningen aan Analemma gefactureerd worden,dan is Analemma gerechtigd deze door te berekenen aan de klant voor het betrokken produkt. Overmacht Onverminderd de overige aan haar toekomende rechten, heeft Analemma ingeval van overmacht het recht om, naar eigen keuze, de uitvoering van uw bestelling op te schorten, dan wel de overeenkomst zonder rechtelijke tussenkomst te ontbinden, zulks door u dit schriftelijk mee te delen en zulks zonder dat Analemma gehouden is tot enige schadevergoeding, tenzij dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Onder overmacht wordt verstaan iedere tekortkoming welke niet aan Analemma kan worden toegerekend, omdat zij niet te wijten is aan haar schuld noch krachtens de wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor haar rekening komt. Bestellingen/communicatie Voor misverstaan, verminkingen, vertragingen of niet behoorlijk overkomen van bestellingen en mededelingen ten gevolgen van het gebruik van Internet of enig ander communicatiemiddel in het verkeer tussen u en Analemma, dan wel tussen Analemma en derde voor zover betrekking hebbend op de relatie tussen u en Analemma, is Analemma niet aansprakelijk, tenzij en voorzover sprake mocht zijn van opzet of grove schuld van Analemma. Offertes zijn geldig tot 30 dagen na de offertedatum tenzij anders overeengekomen. Diversen Wanneer door Analemma gedurende korte of langere tijd al dan niet stilzwijgend afwijkingen van deze Voorwaarden zijn toegestaan, laat dat onverlet haar recht alsnog directe en strikte naleving van deze Voorwaarden te eisen. U kunt nimmer enig recht doen laten gelden op grond van het feit dat Analemma deze Voorwaarden soepel toepast. Het ontwerp van alle produkten is en blijft eigendom van Analemma. Het is niet toegestaan de ontwerpen na te maken, geheel of gedeeltelijk of te reproduceren of voor andere doeleinden te gebruiken zonder schriftelijke toestemming van Analemma. Ook voor alle ontwerpen, gebruiksaanwijzingen, foto s en andere documenten die via mail, de sites van Analemma of via post worden uitgewisseld tussen Analemma en de klant geldt dat deze alleen gebruikt mogen worden voor het doel waarvoor deze aan de klant verstrekt zijn. Voor al deze ontwerpen, gebruiksaanwijzingen, foto s en andere documenten geldt dat zij niet voor commerciele doeleinden gebruikt mogen worden tenzij Analemma hiervoor schriftelijk toestemming heeft verleend. Analemma is te allen tijde gerechtigd om de zonnewijzers, waar Analemma bij betrokken is geweest, te gebruiken voor promotiedoeleinden. Analemma is gerechtigd om op alle zonnewijzers, die door Analemma zijn geleverd, duidelijk zichtbaar aan te geven dat de zonnewijzers door Analemma zijn vervaardigd. Analemma heeft geen bewaarplicht ten opzichte van de ontwerpen. Toepasselijk recht en bevoegde rechter Op alle rechten, verplichtingen, aanbiedingen, bestellingen en overeenkomsten waarop deze Voorwaarden van toepassing zijn, alsmede op deze Voorwaarden, is uitsluitend Nederlands recht van toepassing. Alle geschillen tussen partijen zullen bij uitsluiting worden voorgelegd aan de daartoe bevoegde rechter in Nederland. ANALEMMA Zonnewijzers 15/15