Uitvoeren van een tactische en strategische bedrijfsvoering

Transcriptie

1 Uitvoeren van een tactische en strategische bedrijfsvoering

2 Inhoudsopgave 1 Algemeen Inleiding Definitie Doel Waar moet het vastgelegd worden? Wanneer moet het vastgelegd worden? 3 2 Leghennen Inleiding De "ei min voergeld" methode Stal-administratie Kengetallen Controle tijdens productieperiode Bedrijfsvergelijking Technische informatie Bovans Goldline scharrelkippen Financiële informatie 10 3 Vleeskuikens Staladministratie Staljournaal Kengetallen vleeskuikens Controle tijdens de productieperiode Manier van gegevensverwerking 18 4 Vermeerdering Inleiding Kengetallen Legperiode 21 5 Administratiesystemen Verwerking via eigen PC Verwerking via de voederleverancier Begeleiding door bijvoorbeeld Wilderink Advies Administratie programma s Leghennen Administratie programma's vleeskuikens 23 Theo Poels Citaverde bedrijfsopleidingen

3 1 Algemeen 1.1 Inleiding. Het doel van een zelfstandig ondernemer is het in stand houden van een inkomstenbron. Ook voor de pluimveehouder zal deze algemene doelstelling gelden. Enerzijds moet zijn pluimvee op korte termijn geld opleveren om de lopende (voer)rekeningen te kunnen betalen, anderzijds zal hij geld moeten reserveren om straks weer jonge hennen of kuikens te kunnen kopen. Het is te riskant om maar af te wachten hoeveel geld er nog over is als het koppel geruimd wordt. Gegevens over het koppel en over het bedrijf zullen dus bijgehouden moeten worden om inzicht te hebben in de productiviteit en rentabiliteit. 1.2 Definitie. Naar aanleiding van het voorgaande kan het begrip administratie nu als volgt worden omschreven: Het vastleggen en beoordelen van productie- en bedrijfsgegevens In deze definitie zit iets van registratie (vastleggen van gegevens) en interpretatie (beoordelen van uitkomsten). Verder wordt er gesproken over productiegegevens (eieren, gewicht) en bedrijfsgegevens (staloppervlakte, aantal opgehokte dieren). 1.3 Doel Uit bovenstaande blijkt al enigszins de noodzaak van een administratiesysteem. Het is een hulpmiddel bij het management van een bedrijf. Zodoende kan de continuïteit van het bedrijf verzekerd worden zodat ook op langere termijn er een aanvaardbaar inkomen behaald kan worden. Het doel van een administratiesysteem: a. Geheugensteun. Zodra een voorlichter, vertegenwoordiger of dierenarts het bedrijf bezoekt zal de pluimveehouder een aantal gegevens over zijn koppel paraat moeten hebben. Met deze gegevens kunnen de begeleiders dan snel antwoord krijgen op de vraag: "Hoe doen ze 't?" en op grond daarvan een goed advies geven. b. Resultatenberekening. De gegevens die in de stal verzameld worden dienen als uitgangsmateriaal voor het berekenen van de resultaten over een bepaalde periode. 1

4 c. Koppel- en bedrijfsvergelijking. Het berekenen van cijfers op zichzelf heeft alleen maar waarde als de uitkomsten ook vergelijkbaar zijn met andere koppels of met gegevens van andere bedrijven.(bv. studieclub, begeleiding mengvoederbedrijf of broederij etc.) d. Financiering. Bij verbouw of nieuwbouw zal vaak geld moeten worden geleend. De hypotheekverstrekker zal dan graag bewijzen zien waaruit blijkt hoe het in het verleden de resultaten waren. De administratie kan men dus voor verschillende toepassingen gebruiken. Wat, Wanneer, Waar? Het administratiesysteem op een bedrijf bestaat uit verschillende onderdelen die ieder weer op verschillende niveaus gebruikt worden. Wat moet er vastgelegd worden? a. Gegevens voor belang van de gezondheidstoestand. Het is belangrijk om gegevens die iets over de gezondheidstoestand van de dieren vertellen te noteren. Als een koppel iets mankeert is dat het eerste te merken aan de voer- en wateropname (wordt ook wel de primaire reactie genoemd). Pas na enige tijd is het ook te merken in de productie en de uitval (de secundaire reactie). Het voorgaande pleit dus voor het noteren van: - wateropname - voeropname - productie (eieren, gewicht van de dieren) - uitval b. Gegevens voor het berekenen van het productieverloop. Dit zijn over het algemeen de gegevens waar het meest naar wordt gekeken voor de beoordeling van de koppel. Hieronder vallen ook de meeste cijfers. Voor deze categorie moeten de volgende gegevens worden genoteerd: - aantal eieren - gewicht dieren - gewicht eieren - voer- en waterverbruik - uitval etc. etc. c. Gegevens die invloed hebben op het inkomen. Als laatste kunnen er ook gegevens vastgelegd worden die invloed hebben op het inkomen. Hierbij valt vooral te denken aan getallen als voeropname, immers de voerkosten beslaan ± 65 % van alle kosten samen en hebben dus een grote invloed op dat inkomen. 2

5 1.3.1 Waar moet het vastgelegd worden? In het algemeen zal men in de stal zelf alleen maar gegevens noteren die zo af te lezen zijn (bv. aantal eieren, aantal dode dieren). Thuis of in een kantoortje worden deze gegevens dan verwerkt tot kengetallen en deze geven een beter inzicht dan de aantallen. STAL ====> - aantal eieren - uitval aantal - gewicht dieren - gewicht eieren - voeropname - wateropname HUIS ====> - berekening kengetallen - berekening financiële kengetallen - verwerking administratieprogramma EXTERN ===> - koppeladministratie (veevoederleverancier) - financiële boekhouding - DLV begeleiding Wanneer moet het vastgelegd worden? Het is natuurlijk niet nodig om alle getallen dagelijks vast te leggen maar sommige aantallen moeten dagelijks genoteerd worden. Hieronder een globaal overzicht hoe de verdeling zou kunnen zijn. per dag - aantal eieren - uitval - voeropname - wateropname - diergewicht - legpercentage per week - financiële gegevens - eigewicht - groei - uitval % - voederconversie - alle technische kengetallen per koppel - financieel koppelresultaat - alle economische kengetallen Deze indeling ligt natuurlijk niet vast en we zien momenteel een verschuiving van onder naar boven door de steeds meer doorgevoerde automatisering. Met behulp van kuikenwegers is het mogelijk om dagelijks de gewichtstoename te registreren en met een goede voerweger erbij kun je ook dagelijks de voerconversie berekenen. 3

6 2 Leghennen 2.1 Inleiding Bij leghennen hebben we te maken met een lange productieperiode, veel langer dan bij vleeskuikens, namelijk ca maanden. Na een gewenningsperiode van ongeveer 2 à 3 weken op het legbedrijf beginnen de hennen in de 21e levensweek met hun productieperiode. Omdat het koppel een langere productietijd dan vleeskuikens heeft, kan een fout in het begin van de productie grote invloed hebben op het verdere resultaat van deze koppel. Het is dus noodzakelijk om een goed administratiesysteem te hebben dat direct signaleert als er iets mis is. 2.2 De "ei min voergeld" methode Een legpluimveehouder is vaak nieuwsgierig naar het getal "Eigeld min voergeld", oftewel "wat zal ik overhouden als de voerrekening is betaald?" Een voorbeeld: Stel er zijn hennen aanwezig die per dag 110 gram voer opnemen. Bij een voerprijs van 18,50 per 100 kg. De eiprijs is 5,10 per 100. Vraag : Hoeveel moeten deze hennen per dag produceren om in ieder geval de voerrekening te kunnen betalen? 2.3 Stal-administratie De hiervoor genoemde methode is eigenlijk alleen geschikt als hulpmiddel. Aangezien het bij leghennen ook om grote aantallen gaat ( die een aanzienlijke waarde vertegenwoordigen ) is het zaak om het administratiesysteem goed in orde te hebben. Dagelijkse noteringen : - dag & datum - totaal aantal eieren - aantal 2e soort eieren - uitval - waterverbruik - voerverbruik - opmerkingen 4

7 Wekelijkse noteringen / berekeningen : - gemiddeld aanwezige hennen - legpercentage - percentage 2e soort eieren - eigewicht - ontvangen voer (of noteren als het voer is gebracht) Ook deze indeling ligt natuurlijk niet vast. Door automatisering zijn meer gegevens eerder ( dagelijks ipv wekelijks ) beschikbaar. 2.4 Kengetallen We hebben natuurlijk een aantal definities nodig van de verschillende kengetallen. Definities die iedereen moet gaan gebruiken om de verschillende kengetallen te berekenen. Want als ieder op een eigen manier, met verschillende uitgangspunten, de cijfers gaat berekenen dan zijn de uiteindelijke cijfers niet met andere bedrijven te vergelijken. In 1995 zijn deze definities door het ATC (Agrarisch Telematica Centrum) m.b.v. een aantal mensen uit de sector opgesteld in de "Uniformering afspraken Pluimveehouderij". 1. Aantal opgehokte hennen. Het aantal 20 weekse hennen of het aantal hennen van 140 dgn, dus de koppelgrootte op het moment dat de legperiode begint. 2. Opfokperiode. Het aantal dagen tussen opzet en de leeftijd van 20 weken. 3. Begin legperiode. De legperiode begint in de 21 ste levensweek d.i. 141 ste levensdag 4. Aantal productiedagen einddatum periode - begindatum productieperiode Uitvalpercentage poh (per ophok hen) aantal uitval x 100 aantal opgehokte hennen 5

8 6. Gemiddeld aanwezige hennen. (g.a.h.) Het aantal hennen aan het begin van de week min de helft van de uitval die week. 7. Verzamelde leverbare eieren. De eieren die verzameld zijn en als heel ei afgeleverd kunnen worden. Hierbij tellen struifeieren, open kneus en windeieren, dus niet mee. Vuilschalige eieren en dichte breuk die als mindere kwaliteit worden geleverd tellen hierbij dus wel mee. 8. gemiddeld legpercentage pgah aantal verzamelde leverbare eieren x 100 gem.aanw.hennen x aantal dagen 9. aantal ei per opgehokte hen aantal verzamelde leverbare eieren aantal opgehokte hennen 10. Gemiddeld eigewicht. Totaal kilogram geleverde eieren het aantal geleverde eieren 11. Eimassa.(grammen ei per gah per dag) Legpercentage x gem.eigewicht 6

9 12. Kilogram eieren poh cumulatief gem. eigewicht x aantal verzamelde leverbare eieren vanaf 20 weken aantal opgehokte hennen 13. Gram voer PGAH per dag Totaal verbruikt voer in een periode gem.aanw.hennen x aantal dagen 14. Kg voer POH Gewicht verbruikt voer Aantal opgehokte hennen 15. Voederconversie Totaal voerverbruik Totaal kg. verzamelde leverbare eieren 16. Water/voerverhouding Hoeveelheid water verstrekt Hoeveelheid voer verstrekt 17. Voerkosten per kg. ei. Voederconversie x voerprijs/kg. 7

10 18. Ei- minus voergeld poh Het verschil tussen de opbrengsten aan eieren en de kosten aan voer per opgehokte hen in een bepaalde periode 19. Bruto saldo cum. poh Het verschil tussen de eiopbrengsten en de voerkosten en de kosten van de 20-weekse hen (alles gerekend vanaf 20 weken) 2.5 Controle tijdens productieperiode. Met behulp van een aantal kengetallen kan nu een koppel vergeleken worden met de normen. Deze normen worden voor leghennen meestal vermeld in de verzorgingsgidsen, die geleverd worden door de broederij / fokbedrijf. Daarnaast wordt er ook een productiegrafiek bijgehouden waarin het fokbedrijf de normlijnen heeft voorgedrukt en het verloop van de productie van het eigen koppel ingetekend kan worden. Hierdoor is er direct een vergelijking met de fokkersnormen. 2.6 Bedrijfsvergelijking. Bij leghennen kunnen we ook gebruik maken van verschillende informatiebronnen als we cijfers van een eigen koppel willen vergelijken. Informatiebronnen leghennen: A B C D - Fokbedrijven (verzorgingsgids en legkalender) - Vorige koppels - Mengvoederbedrijven via hun verwerkingssysteem - Andere bedrijven (b.v. studieclub, administratieverwerking via internet) A. De fokbedrijven verstrekken per koppel een verzorgingsgids, legkalender en een productiegrafiek. Hierop zijn de (fokkers)normen vermeld. B. De mogelijkheid om met vorige koppels te vergelijken wordt ook veel toegepast, maar je niet te ver terug gaan met de koppels omdat de laatste jaren de prestaties van de dieren sterk zijn toegenomen en deze toename zit er nog steeds in. 8

11 C. Mengvoederbedrijven bieden als "gratis" service de pluimveehouder de mogelijkheid om de technische gegevens te laten verwerken. De pluimveehouder krijgt de resultaten terug met meestal een vergelijking met alle andere bedrijven, die ook hun gegevens laten verwerken. D. Als laatste mogelijkheid wordt hier genoemd de vergelijking met andere bedrijven. Als eenling is dit niet uitvoerbaar. Maar er zijn zogenaamde studieclubs gevormd waarin legpluimveehouders uit een bepaald gebied regelmatig bij elkaar komen om hun resultaten en ervaringen uit te wisselen. Zodoende kun je van elkaar juiste beslissingen en fouten leren. Vanaf 2000 is het ook mogelijk om de bedrijfsgegevens te verwerken via een administratieprogramma welke via internet is te bereiken.(albatros) Manier van gegevensverwerking. De meest gebruikte manier van verwerking van de stalgegevens is nog steeds handmatig. De laatste jaren wordt ook hier veel geautomatiseerd. Niet verplicht!!! Opdracht: niveau 4 Onderstaande gegevens zijn van een gesloten legbedrijf. Beantwoord met behulp van een rekenprogramma de onderstaande opdrachten 1. Beoordeel het technische en financiële resultaat van de opfok en legperiode met Kwin en eventueel de novogen management gids 2. Bereken het bruto resultaat per opgehokte hen als dit koppel technisch volgens de normen had geproduceerd, zowel in de opfok (KWIN) als in de legperiode (novogen) 3. Bereken het bruto resultaat als je het opfok en legvoer 1 cent (vanuit vr. 1) goedkoper koopt 2.7 Technische informatie Novogen brown light Opfok periode: Opzet datum: 10 mei 2010 Kuikens 6250 kuikens Overgeplaatst 6000 hennen Opfokvoer : kg Lichaamsgewicht: 1618 gram Pre legperiode Overgeplaatst naar legstal: 6 september Eieren voor begin leg.: Voer tot begin leg 6720 kg Uitval tot begin leg: 28 9

12 Legperiode: Start legperiode: 27 september 2010 Eind legperiode: 16 oktober 2011 Leegstand 34 dagen Hennen eind leg periode 5395 Totaal geraapte eieren , waarvan 2de soort eieren Totaal eigewicht kg Totaal voer: kg Grit (maagkiezel) 250 kg 2.8 Financiële informatie Opfok periode Kuikens Voerkosten Vaccinaties Medicijnen Gas Elektra Water Reinigen en ontsmetten Snavelkappen Strooisel Monitoring Se/St Monitoring bloed Klein gereedschap, Overplaatsen Afzet mest Heffingen Preleg periode Voerkosten Bloedonderzoek Verkoop hennen eieren 3.2 cent per ei Legperiode Voerkosten Strooiselkosten Elektra: 6076 Kwh a 0.17 per KWht Water: 623 m3 a 1.20 per m3 Hygiëne management

13 Monitoring (Se 125, bloed 147) Vangkosten + afvoer dieren Medicijnen Mestafvoer Heffingen Diversen Prijs per ei 5.6 cent / 1 ste soort ei 3.9 cents / 2 de soort ei Verkoop uitgelegde hennen

14 3 Vleeskuikens 3.1 Staladministratie Bij vleeskuikens hebben we te maken met een zeer korte productiecyclus (vijf tot zes weken). Toch is het in deze sector niet zo dat men tot de volgende ronde wacht om eventuele fouten te verhelpen. Het gaat immers om grote aantallen dieren en het zou te kostbaar zijn om problemen vooruit te schuiven naar een volgend koppel. Met dit in gedachte zal het duidelijk zijn dat we een zodanig administratiesysteem moeten kiezen dat afwijkingen snel zichtbaar worden. 3.2 Staljournaal Een staljournaal of hokkaart voor vleeskuikens is meestal verkrijgbaar bij de voerleverancier of de broederij. Als bijlage zijn enkele voorbeelden opgenomen van verschillende hokkaarten. Kengetallen Als ieder op zijn eigen manier aan het rekenen gaat blijkt al gauw dat er verschillen optreden. De een zal de opzetdag wel meetellen, de ander zal deze dag verwaarlozen. Hiermee vervalt dan tevens de mogelijkheid van het vergelijken met elkaar, de uitgangspunten zijn immers verschillend. Vandaar dat er naar gestreefd wordt om tot uniforme berekeningswijze te komen van de kengetallen. Voor de pluimveehouderij zijn deze rekenregels opgesteld door de SIPLU In december 1994 is gestart met Uniformering afspraken vleeskuikens door het ATC met mensen uit de vleeskuikensector en is medio 1995 afgerond. Hieronder zijn de definities weergegeven van de kengetallen die gebruikt worden in de vleeskuikenhouderij. 3.3 Kengetallen vleeskuikens 1. Verkoopdatum. De laatste afleveringsdatum van de kuikens van de betreffende koppel. Bij uitladen geldt dus de laatste aflevering (=wegladen). 2. Lengte productieperiode. Het aantal dagen dat er kuikens in de stal aanwezig zijn. Aantal dagen vanaf de eerste opzetdatum van de eendagskuiken en de laatste afleverdatum van die kuikens. De opzetdatum telt niet mee; de laatste afleverdatum telt wel mee. 12

15 3. Gemiddeld aantal groeidagen. Bij tussentijds uitladen moet van elke partij het aantal groeidagen bepaald worden. Hiervan moet het gewogen gemiddelde bepaald worden. Voorbeeld: Op worden kuikens afgeleverd (= 35 groeidgn.) Op worden kuikens afgeleverd (= 42 groeidgn.) x 35 = kuiken groeidagen x 42 = kuiken groeidagen totaal kuiken groeidagen Gemiddeld aantal groeidagen = 40,25 dgn Leegstandsdagen. De dagen die liggen tussen de laatste aflevering van de vorige koppel en de eerste aankoopdatum van de volgende koppel. N.B. De afleverdag van de vorige koppel telt niet mee; de eerste opzetdag van het volgend koppel telt wel mee. 5. Cyclusduur ==>Totale periode. Lengte productieperiode + lengte leegstand 6. Netto hokoppervlakte. Totale hokoppervlakte minus de ruimte nodig voor opslag e.d. 7. Aantal opgezette kuikens. Het werkelijk aantal geleverde kuikens (inclusief telkuikens). 8. Bezettingsdichtheid bij opzet per m² Het aantal opgezette kuikens gedeeld door de netto hokoppervlakte. 13

16 9. Uitlaadpercentage Aantal uitgeladen kuikens x 100 Aantal opgezette kuikens 10. Netto afleveringsgewicht per afgeleverd kuiken. Het gemiddeld uitbetaald gewicht vóór aftrek van de afkeuringen D.i. weegbruggewicht of bruto gewicht 0 tot 2,5 % (kortingspercentage kan variëren) 11. Netto afgeleverd gewicht per m² Netto afgeleverd gewicht kuikens Netto m² staloppervlakte 12. Gemiddelde groei per afgeleverd kuiken per groeidag. Netto afleveringsgewicht aantal afgeleverde kuikens x gem.aantal groeidagen 13. Voerverbruik per afgeleverd kuiken per groeidag Voerverbruik totaal Aantal afgeleverde kuikens x gemiddeld aantal groeidagen 14. Voederconversie Totaal voerverbruik (kg) Netto afleveringsgewicht 14

17 15. Voederconversie bij 1800 gram. De VC bij 1800 gram wordt bepaald door een correctie van één punt (0,01) per 25 gram op de berekende VC.(of 0,04 per 100 gram) voorbeeld Afleveringsgewicht/kuiken 2000 Voederconversie 1,78 VC 1800 wordt: = 200 : 25 = 8 x 0,01 = 0,08 1,78-0,08 = 1,70 (= VC 1800 ) 16. Uitvalpercentage. Aantal uitval + vermiste kuikens * 100 aantal opgezette kuikens 17. Uitvalpercentage eerste 8 dagen Aantal kuikens uitval eerste 8 groeidagen Aantal opgezette kuikens 18. Productiegetal. De technische prestatie van een groep kuikens, rekening houdend met uitval, groei en voerconversie. Overleving-% (= uitval%) * groei/d/d Voederconversie * Voerkosten per kg. groei. Voederconversie x voerprijs 15

18 20. Voerwinst p.o.k. De opbrengst kuikens verminderd met de voerkosten en de kosten ééndagskuikens Opbrengst - totale voerkosten - kosten ééndagskuikens Aantal opgezette kuikens 21. Saldo. De opbrengst kuikens verminderd met de toegerekende kosten Totale opbrengsten - totale variabele kosten. 22. Saldo per 100 m² per dag. Saldo totaal netto hokopp. x aantal dagen totale periode 3.4 Controle tijdens de productieperiode Het journaal en de kengetallen geven dus inzicht in het verloop van de resultaten van een koppel. Als er echter getallen berekend worden moeten deze ook te vergelijken zijn met richtlijnen (normen). De kuikenbroeder en/of het fokbedrijf verstrekken meestal deze richtlijnen in de vorm van invullijsten met een vergelijkbare norm of grafieken waarin de standaard groeilijn is opgenomen. Als men deze richtlijnen per kuikenmerk gaat vergelijken kom je veel verschillen tegen, maar er is ook een verschil tussen deze dieren zodat de norm hieraan is aangepast. Als de koppel afgeleverd is kan men een "eindverslag" van die koppel maken; de zogenaamde PRODUCTIEKAART VOOR VLEESKUIKENS. Op deze kaart worden niet alleen de aantallen uitval en kg. voer e.d. vermeld, maar ook alle variabele kosten totaal en per opgehokt kuiken (P.O.K.). 16

19 opdracht: Onderstaande gegevens zijn van een vleeskuikenbedrijf. Beantwoord met behulp van een rekenprogramma de onderstaande opdrachten 1. Zijn er mogelijkheden om het technisch en financieel resultaat te verbeteren? 2. Stel je bent in staat om de VC te verbeteren met 0,20 punten (alleen minder voer) en de uitval met 1.5 % te verminderen. Berekent het effect op het bruto resultaat koppelinformatie Opzet: 4 november 2006 totaal Ross kuikens op 448m2 hokoppervlakte Verkoop: 16 december 2006 totaal 9471 kuikens, kg bruto gewicht voor 0,80 / kg. Gewichtscorrectie slachterij: 1% Reinigen en ontsmetten en herinrichting: 14 dagen Aankoop kuikens voor Aankoop voer (rekeningen) Voer kg Voer kg Voer kg Voer kg Tarwe 5500 kg Totaal kg Strooisel (totaal 10 balen) Vaccinaties totaal (ND Clone 30 (80 ) + IB (80 ) + Gumboro 228E 120) Vitamines en T sol: Monitoring Bloed onderzoek Energie + water: Gas 1800 m3 at 0.55/ m3 Water 48m3 at 1.10/ m3 Electriciteit 925 Kwh at 0,17/ Kwh Reiniging en ontsmetting Rodac controle Verkoop kosten Heffingen, Rendac Afzet mest Diversen Bedrijfsvergelijking Met de uitkomsten van zowel het journaal als de productiekaart hebben we nu cijfers in 17

20 handen over de productie van een koppel vleeskuikens. Om nu de prestaties te beoordelen van de kuikens (en de pluimveehouder) hebben we informatiebronnen nodig met vergelijkbare (!) Gegevens. Informatiebronnen Voor de vleeskuikensector zijn dit: A- Wilderink Pluimvee advies Begeleiding vleeskuikens B- informatie van de Fokbedrijven C- Praktijkonderzoek D- vorige koppels E- andere bedrijven A. De Wilderink Pluimvee advies geeft regelmatig de cijfers weer van meewerkende en betalende vleespluimveehouders en jaarlijks de resultaten over een volledig jaar. Deze dienstverlening is niet gratis, maar er komt regelmatig (eventueel per koppel) een bedrijfsdeskundige de resultaten met de pluimveehouder doornemen. Deze dienst is dus alleen voor de aangesloten pluimveehouders. B. De informatie van de fokbedrijven bestaat uit de richtlijnen welke hiervoor al behandeld zijn. C. Het Toetsbedrijf in Lelystad heeft al jaren géén vleeskuikentoets meer uitgevoerd. Onderzoekers op het Praktijkonderzoek in Lelystad nemen nog regelmatig proeven met vleeskuikens. Één van de proeven heeft tot doel de technische resultaten van de verschillende merken vleeskuikens te bepalen. D. De mogelijkheid om met vorige koppels te vergelijken wordt ook veel toegepast, maar je niet te ver terug gaan met de koppels omdat de laatste jaren de prestaties van de dieren sterk zijn toegenomen en deze toename zit er nog steeds in. E. Als laatste mogelijkheid wordt hier genoemd de vergelijking met andere bedrijven. Als eenling is dit niet uitvoerbaar. Maar er zijn zogenaamde studieclubs gevormd waarin vleeskuikenhouders uit een bepaald gebied regelmatig bij elkaar komen om hun resultaten en ervaringen uit te wisselen. Zodoende kun je van elkaars juiste beslissingen en fouten leren. 3.5 Manier van gegevensverwerking De meest gebruikte manier van verwerking van de stalgegevens is nog steeds handmatig. De laatste jaren wordt ook hier veel geautomatiseerd. Veel voederleveranciers verwerken voor hun klanten de gegevens in een computerprogramma (voor vleeskuikens is dit veelal een koppel-berekening, dus achteraf). Dit wordt gezien als service verlening en dus kosteloos. 18

21 4 Vermeerdering 4.1 Inleiding Voor een groot deel kunnen we het administratiesysteem van leghennen ook toepassen op vermeerderingsbedrijven. De belangrijkste verschillen van de uitgangspunten zijn: de aanwezigheid van hanen broedeieren & overige eieren gescheiden voeren van hanen en hennen kortere productieperiode 4.2 Kengetallen Hieronder zijn alleen de kengetallen opgenomen die afwijkend zijn ten opzichte van leghennen. 1. Aantal opgehokt Het aantal dieren die op 22 weken leeftijd aanwezig zijn. ( ofwel 154 dagen oud ) 2. Begin productieperiode De productieperiode start op de 23ste levensweek ( ofwel de 155ste dag ) 3. Aantal overige eieren Aantal consumptie eieren, dubbeldooiers, kneus, breuk en kleine broedeieren Normaalwaarde: 4. Productiegetal Legpercentage plus de leeftijd in weken. Dit getal zal ca moeten zijn, afhankelijk van het merk moederdier. Dit geldt alleen ná de topproductie! 5. Voer per broedei Grammen voer per betaald broedei Totaal voerverbruik Aantal betaalde broedeieren Normaalwaarde: 6. % hanen Normaalwaarde: 19

22 7. Bevruchtings- en/of overlegpercentage Normaalwaarde: 8. Voeropname per hen en / of haan en / of dier per dag Normaalwaarde: Opdracht: Onderstaande gegevens zijn van een vermeerderingsbedrijf. Beantwoord met behulp van een rekenprogramma de onderstaande opdrachten 1. Bereken de resultaten van dit koppel 2. Maak een sterkte / zwakte analyse met gegevens uit de Kwin en het koppelresultaat 3. Geef punten ter verbetering en geef de prioriteit aan Vleeskuikenouderdieren Aankoop: 10 januari hennen en 3000 hanen Prijs: 8,10 per stuk Data legperiode: 7 februari tot 21 november 2007 Afgeleverde dieren: hennen (3823 gr) en 2045 hanen (5150 gr) Leegstand: 31 dagen Van plaatsen tot begin leg: Uitval: Voer: 25 hennen en 10 hanen kg ( 19,95 /100 kg) Diversen kosten:

23 4.3 Legperiode Voer: kg foktoom meel ( / 100 kg) kg mais ( / 100 kg) Totaal eieren : de soort : Bevruchting percentage; 92% Uitkomst percentage: 87% Broedeiprijs : 2de soort : 16 ct 3 ct Gezondheidszorg: Hygiëne Elektra: Water: Strooisel: Heffingen: Afleverkosten Overige kosten: Verkoop dieren: 0.35 / kg 21

24 5 Administratiesystemen 5.1 Verwerking via eigen PC. Veel veehouders gaan ertoe over om de gegevens van hun bedrijf zelf te verwerken op een eigen PC met een bepaald administratieprogramma. Op deze manier heeft de veehouder op elk gewenst moment een overzicht van het reilen en zeilen van zijn bedrijf, mits de gegevens consequent worden bijgehouden en ingevoerd. PRIJZEN programma's: Prijs van de PC Pluimvee administratie programma: Boekhoudprogramma: Alles bij elkaar is het natuurlijk een redelijk grote investering, maar er kan ook mee worden bespaard op sommige uitgaven bv. boekhoudkosten, bankkosten etc. Door een koppeling te maken met de procesbesturing in de stal kunnen de gegevens direct worden ingelezen in het administratieprogramma, dit levert een tijdwinst op. 5.2 Verwerking via de voederleverancier Veel voederleveranciers bieden hun klanten de mogelijkheid om de bedrijfsgegevens via hun centrale administratie te laten verwerken. Voor b.v. leghennen wordt dit 1x per vier weken gedaan. De vierweekse stalgegevens worden door de pluimveehouder opgestuurd en daar worden deze gegevens verwerkt en teruggezonden naar de pluimveehouder. Een nadeel van deze manier van verwerking is dat je de gegevens (te) laat onder ogen krijgt. Wel krijg je een vergelijking van jouw cijfers met het gemiddelde van de bedrijven die laten verwerken. 5.3 Begeleiding door bijvoorbeeld Wilderink Advies Een andere methode is om te kiezen voor bedrijfsbegeleiding van de pluimvee. Dit is niet gratis zoals de verwerking van de veevoederleveranciers, maar je betaald een bedrag per koppel, afhankelijk van de keuze van de bezoekfrequentie van de bedrijfsdeskundige. Als de koppel is afgesloten worden de gegevens op speciale formulieren ingevuld. Dit gaat over technische, economische en mineralen gegevens. Deze gegevens worden volledig en in verschillende lijsten verwerkt. De bedrijfsdeskundige voert aan de hand van de cijfers een bedrijfsanalyse uit en bespreekt dit met de pluimveehouder. Deze begeleiding is mogelijk voor vleeskuikens. 22

25 5.4 Administratie programma s Leghennen Programma naam Leverancier SIVA PLUIMVEE Leghennen SIVA LEGHENNEN Management APROS Leghennen ** INTERNEST (via internet) FARM Automatisering ADIFO België Albatros consult ** Deze pakketten zijn het meest geschikt voor centrale verwerking via bv. een mengvoederbedrijf. Alle bovenstaande programma's moeten het "Standaardoverzicht Leghennen" (STO) kunnen afdrukken, volgens de ATC afspraken, zodat iedereen dezelfde lijst heeft met dezelfde kengetallen en op dezelfde wijze berekend. 5.5 Administratie programma's vleeskuikens Programma naam Leverancier SIVA PLUIMVEE Vleeskuikens SIVA VLEESKUIKEN Management APROS Braadkuikens ** Wilderink Pluimvee advies FARM Automatisering ADIFO België Wilderink ** Deze pakketten zijn het meest geschikt voor centrale verwerking via bv. een mengvoederbedrijf. De lijst kan worden aangevuld met verschillende soorten procesbesturingssystemen, die ook een (beperkte) administratie module hebben ingebouwd. Alle bovenstaande programma's moeten verschillende "Standaardoverzichten Vleeskuikens" (STO) kunnen afdrukken, volgens de ATC afspraken, zodat iedereen dezelfde lijst heeft met dezelfde kengetallen en op dezelfde wijze berekend. 23