Chapter 10. Summary & Samenvatting

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Chapter 10. Summary & Samenvatting"

Transcriptie

1 Chapter Summary & Samenvatting

2 164 Chapter Summary & Samenvatting 165 Summary The nuchal translucency (NT) is a small translucent area in the neck region of late first-trimester fetuses, which can be visualized ultrasonographically at weeks of gestation. It normally disappears after 14 weeks of gestation. Increased NT represents nuchal edema and is associated with chromosomal abnormalities. The NT measurement is incorporated in the first-trimester screening for trisomy 21, 18 and 13. In case of an increased NT with a normal karyotype, the risk of a cardiac defect is increased. Furthermore, increased NT seems to be associated with a variety of structural and genetic anomalies, but there is little evidence for these associations. Yet, the majority of euploid fetuses with increased NT has a healthy outcome. Although NT measurement is implemented worldwide in first-trimester screening for aneuploidy for over two decades, the pathophysiology of increased NT is still not understood. The two main theories to clarify an increased NT are cardiac failure and a disorder in lymphatic development. The hypothesis of cardiac failure as cause for increased NT has been based on the high frequency of cardiac defects in fetuses with increased NT and on the finding of abnormal ductus venosus flow velocity waveforms in fetuses with enlarged NT. Recent research has emphasized the involvement of abnormal lymphatic development in the origin of increased NT. This has been based on the abnormally enlarged jugular lymphatic sacs, which show a disturbance in venous-lymphatic differentiation in aneuploid fetuses with increased NT. The lymphatic system develops in the neck by budding and migration of lymphatic endothelial cells from the cardinal veins to form the jugular lymphatic sacs. In normal development, the jugular lymphatic sacs reorganize into lymphatic nodes after weeks of gestation. The thoracic duct then connects with the left jugular lymphatic sac, followed by the ingrowth of the thoracic duct into the internal jugular vein. This forms the main site of lymphatic drainage into the venous system. A delayed lymphatic development can result in an excess of lymphatic fluid in the neck region. With continued fetal development, the jugular lymphatic sacs remodel into lymph nodes and drain the excess of fluid in the neck region, thereby explaining both the temporary and regional nature of increased NT. The aim of this thesis was to study the involvement of abnormal jugular lymphatic development and cardiac disorders in euploid fetuses with normal and increased NT. Also, the morphology of the ductus venosus was investigated in normal development and in relationship to increased NT and cardiac defects. Chapter 1 provides an introduction on the NT and describes the outline of this thesis. In chapter 2 the underlying genetic mechanisms that explain the high incidence of cardiac anomalies in fetuses with increased NT are described. Fifteen candidate genes, involved in both abnormal cardiac and lymphatic development in mouse embryos, were identified. We found that alterations in 14 out of 15 identified candidate genes caused nuchal edema. A mutual

3 166 Chapter Summary & Samenvatting 167 denominator in the majority of the candidate genes was their expression in endothelial cells. Embryonic endothelial signalling is involved in various developmental systems, such as the formation of the heart, blood vasculature and lymphatic vasculature. Changes in these candidate genes thus affect the cardiac and lymphatic system, and may result in the formation of nuchal edema. We conclude that alterations in these candidate genes, encoding for endothelium, provide a genetic origin for the strong relationship between increased NT and cardiac anomalies. The jugular lymphatic sac has a close anatomical localisation to the cranial nerves. Aneuploid mouse embryos with nuchal edema show abnormally developed cranial nerves adjacent to the anomalously distended jugular lymphatic sacs. Nerves and endothelium share multiple developmental genes. In chapter 3 the involvement of neural crest cells, the cranial nerve progenitors, is investigated in lymphatic endothelial development in euploid mouse embryos. We found that neural crest cells are present in jugular lymphatic sacs. We also examined jugular lymphatic development upon blocking neural crest cell migration and differentiation by altering retinoic acid synthesis. Retinoic acid is essential for the differentiation and migration of neural crest cells and induces lymphatic endothelial cell differentiation. The disruption of neural crest cell development resulted in abnormal jugular lymphatic sacs and nuchal edema. We conclude that neural crest cell disturbances and lymphatic anomalies are involved in the pathophysiology of increased NT. This may explain a part of the fetal anomalies associated with increased NT, because cardiac defects, craniofacial anomalies and skeletal abnormalities are related to both increased NT and disturbed neural crest cell development. In chapter 4 the involvement of cardiac failure, secondary to a cardiac defect, and abnormal lymphatic development was investigated in increased NT. The nuchal region, jugular lymphatic development and cardiac anatomy were examined in various euploid mouse models with cardiac and lymphatic anomalies with and without nuchal edema. We found that the presence of nuchal edema consistently coincided with abnormalities of the jugular lymphatic sacs and developed independently of cardiac anatomy. All mouse models with normal NT showed a normal size of the jugular lymphatic sacs, irrespective of the presence of a cardiac defect. This demonstrates that abnormal jugular lymphatic development is involved in nuchal edema formation in euploid embryos. The fact that nuchal edema developed regardless of the presence of a cardiac defect, implies that nuchal edema can not solely be explained by cardiac failure, because of a cardiac defect. Prior studies have reported on the strong association between increased NT, cardiac defects and abnormal first-trimester ductus venosus flow velocity waveforms. It remains unknown whether abnormal ductus venosus flow velocity waveforms are a reflection of altered cardiac function or are caused by local morphological alterations in the ductus venosus. The existence of a ductus venosus sphincter that actively regulates blood flow to the fetal heart is still disputed. Chapter 5 describes the proposal of the use of a uniform anatomical definition for the ductus venosus. In chapter 6 we focus on the systematic examination of the morphological development of the ductus venosus in wild-type mouse and human embryos. We demonstrate the absence of a ductus venosus sphincter. This indicates that ductus venosus flow velocity waveforms are most likely a reflection of intracardiac pressure. In chapter 7 we examine the morphology of the ductus venosus in abnormal development, namely in multiple mutant mouse models with different cardiac and lymphatic defects, with and without nuchal edema. The morphology of the ductus venosus was comparable in all analysed mutant and control mouse models. We did not find a ductus venosus sphincter, similar to the wild type mouse embryos described in chapter 6. Ductus venosus morphology is thus not altered by cardiac and lymphatic defects or the presence of nuchal edema. We conclude that ductus venosus flow velocity waveforms most probably reflect intracardiac pressure in embryos with abnormal lymphatic and cardiac development, regardless of the presence of nuchal edema. In chapter 8 abnormal ductus venosus flow velocity waveforms and its relationship with cardiac and lymphatic defects and increased NT is further explored in late first-trimester human fetuses (n=5). Postmortem examination of the ductus venosus, heart and jugular lymphatic sacs in euploid and aneuploid human fetuses with normal and abnormal ductus venosus flow velocity waveforms and normal and increased NT was performed. All euploid and aneuploid fetuses showed similar ductus venosus morphology, independent of the presence of aneuploidy, cardiac defects or increased NT. All fetuses with increased NT showed abnormally developed jugular lymphatic sacs. We conclude the absence of an anatomical origin for abnormal ductus venosus flow velocity waveforms in late first-trimester human fetuses. We confirm the finding that ductus venosus flow velocity waveforms most probably reflect intracardiac pressure in human fetuses. We also confirm the involvement of abnormal jugular lymphatic development in the pathophysiology of increased NT in euploid and aneuploid human fetuses. This thesis ends with a general discussion of the results presented in this thesis and future perspectives in chapter 9. This thesis supports the contention that abnormal lymphatic development is a prominent factor in the etiology of increased NT. Disturbances in neural crest cell and endothelium are important denominators in the origin of increased NT. Cardiac failure, secondary to cardiac defects, can not cause increased NT alone. A second conclusion of this thesis is the absence of a sphincter at the ductus venosus inlet. Ductus venosus flow velocity waveforms are most probably a reflection of intracardiac pressure and are not caused by a local morphological alteration. Future research should focus on postmortem examination following ultrasound assessment of the nuchal region, heart and ductus venosus in large numbers of human fetuses with and without increased NT with different chromosomal abnormalities, cardiac defects, other structural malformations and genetic anomalies. Further investigation of neural crest cell disturbances should be explored in human fetuses with increased NT.

4 168 Chapter Summary & Samenvatting 169 Samenvatting De nuchal translucency (NT), ook wel nekplooi genoemd, is een kleine transsoniteit in de nekregio van de foetus in het eerste trimester van de zwangerschap, welke echoscopisch kan worden afgebeeld. Deze transsoniteit verdwijnt normaliter na 14 weken zwangerschapsduur. Een verdikte nekplooi bestaat uit oedeem en is geassocieerd met chromosomale afwijkingen. De echoscopische nekplooi meting is onderdeel van de eerste trimester screening voor trisomie 21, 18 en 13. Echter, een foetus met een verdikte nekplooi en normale chromosomen heeft een verhoogd risico op een hartafwijking. Een verdikte nekplooi lijkt verder geassocieerd te zijn met een scala van structurele en genetische afwijkingen. Hier is echter weinig wetenschappelijk bewijs voor. De meerderheid van de euploïde foetussen met een verdikte nekplooi heeft niettemin een normale uitkomst. Ondanks het wereldwijde gebruik van de nekplooi meting sinds meer dan twee decennia als eerste trimester screening voor chromosomale afwijkingen, is de oorzaak van de verdikte nekplooi nog onbekend. De twee belangrijkste theorieën om een verdikte nekplooi te verklaren zijn hartfalen en een abnormale lymfeontwikkeling. De hypothese van hartfalen als oorzaak van de verdikte nekplooi is gebaseerd op het voorkomen van meer hartafwijkingen en een veranderd doorstromingsprofiel van de ductus venosus bij foetussen met een verdikte nekplooi. Recent onderzoek heeft de betrokkenheid van abnormale lymfeontwikkeling als verklaring voor de verdikte nekplooi benadrukt. Dit is gebaseerd op de abnormaal vergrootte jugulaire lymfezakken, welke een verstoring in veneus-lymfatische differentiatie laten zien in aneuploïde foetussen met een verdikte nekplooi. De ontwikkeling van het lymfesysteem begint in de nek met de formatie van de jugulaire lymfezakken. De lymfezakken worden gevormd door een groep endotheelcellen die ontspringen vanuit de vena cardinalis en tot lymfe-endotheel differentiëren. De lymfezakken reorganiseren zich normaliter tot lymfeklieren vanaf weken zwangerschapsduur. De ductus thoracicus verbindt zich vervolgens met de linker lymfezak, gevolgd door de ingroei van de ductus thoracicus in de vena jugularis interna. Hierdoor vindt drainage van het lymfevocht naar het veneuze systeem plaats. Een vertraagde lymfeontwikkeling kan leiden tot een overvloed van lymfevocht in de nekregio. Met de voortgaande foetale ontwikkeling kunnen de jugulaire lymfezakken reorganiseren in lymfeklieren en kan de overvloed aan vocht in de nekregio wegstromen. Dit kan zowel het tijdelijke als ook het lokale karakter van de verdikte nekplooi verklaren. Het doel van dit proefschrift is om de betrokkenheid van de abnormale jugulaire lymfeontwikkeling en hartafwijkingen te bestuderen in euploïde foetussen met een normale en verdikte nekplooi. Tevens is de morfologie van de ductus venosus onderzocht in normale ontwikkeling en in relatie tot de verdikte nekplooi en hartafwijkingen. In hoofdstuk 1 wordt een introductie gegeven over de nekplooi en de opbouw van dit proefschrift wordt uiteengezet. In hoofdstuk 2 worden onderliggende genetische mechanismen beschreven die de hoge incidentie van hartafwijkingen bij foetussen met een verdikte nekplooi verklaren. Vijftien kandidaat genen zijn geïdentificeerd, welke betrokken zijn bij zowel de abnormale hart- als lymfeontwikkeling in muizen embryo s. Veranderingen in 14 van de 15 geïdentificeerde kandidaat genen veroorzaakte nekoedeem. Een gezamenlijke noemer in de meerderheid van de kandidaat genen was de expressie in endotheelcellen. Embryonale endotheel signalering is betrokken bij de ontwikkeling van verschillende systemen, zoals de vorming van het hart, de bloedvaten en de lymfevaten. Veranderingen in deze kandidaat genen beïnvloeden daarmee het hart- en lymfesysteem, wat mogelijk resulteert in de vorming van nekoedeem. Wij concluderen dat veranderingen in deze kandidaat genen, welke coderen voor endotheel, een genetisch origine weergeven voor de sterke relatie tussen de verdikte nekplooi en hartafwijkingen. De jugulaire lymfezak heeft een nauwe anatomische relatie met de craniale zenuwen. Aneuploïde muizen embryo s met nekoedeem laten abnormaal ontwikkelde craniale zenuwen zien, welke naast de afwijkend vergrootte jugulaire lymfezakken zijn gelegen. Zenuwcellen en endotheelcellen delen meerdere genen in hun ontwikkeling. In hoofdstuk 3 wordt de betrokkenheid van neurale lijstcellen, de voorlopers van craniale zenuwen, onderzocht in de ontwikkeling van lymfe-endotheel in euploïde muizen embryo s. Neurale lijstcellen waren aanwezig in de jugulaire lymfezakken. Wij onderzochten ook de ontwikkeling van de jugulaire lymfezak waarbij de migratie en differentiatie van de neurale lijstcellen werden geblokkeerd door veranderde retinolzuur synthese. Retinolzuur is essentieel voor de differentiatie en migratie van neurale lijstcellen en induceert differentiatie van lymfe-endotheel. Het verstoren van de ontwikkeling van de neurale lijstcellen resulteerde in abnormale jugulaire lymfezakken en nekoedeem. Wij concluderen dat neurale lijstcel verstoringen en lymfeafwijkingen betrokken zijn in de pathofysiologie van de verdikte nekplooi. Dit zou een deel van de foetale afwijkingen die geassocieerd zijn met een verdikte nekplooi kunnen verklaren, omdat hartafwijkingen, craniofaciale abnormaliteiten en skeletafwijkingen gerelateerd zijn aan zowel een verdikte nekplooi als aan een verstoorde ontwikkeling van neurale lijstcellen. In hoofdstuk 4 wordt de betrokkenheid van hartfalen, veroorzaakt door een hartafwijking, en abnormale lymfeontwikkeling onderzocht in de verdikte nekplooi. De nekregio, jugulaire lymfeontwikkeling en de anatomie van het hart zijn onderzocht in verschillende euploïde muismodellen met hart- en lymfeafwijkingen met en zonder nekoedeem. De aanwezigheid van nekoedeem was consistent met afwijkingen van de jugulaire lymfezakken, onafhankelijk van de anatomie van het hart. Alle muismodellen met een normale nekplooi lieten een normale grootte van de jugulaire lymfezakken zien, onafhankelijk van de aanwezigheid van een hartafwijking. Dit demonstreert dat abnormale jugulaire lymfeontwikkeling betrokken is bij de vorming van nekoedeem in euploïde embryo s. Het feit dat nekoedeem onafhankelijk van de aanwezigheid van een hartafwijking ontwikkelde, impliceert dat nekoedeem niet alleen verklaard kan worden door hartfalen, secundair aan een hartafwijking.

5 170 Chapter Summary & Samenvatting 171 Eerdere studies lieten een sterke associatie zien tussen een verdikte nekplooi, hartafwijkingen en afwijkende doorstromingen in de ductus venosus in het eerste trimester. Het is onbekend of afwijkende doorstromingen in de ductus venosus een reflectie zijn van veranderde hartfunctie of veroorzaakt wordt door lokale morfologische veranderingen in de ductus venosus. Het bestaan van een sfincter in de ductus venosus, die actief de doorbloeding naar het foetale hart reguleert, wordt nog betwist. Hoofdstuk 5 beschrijft het voorstel voor het gebruik van een uniforme anatomische definitie van de ductus venosus. In hoofdstuk 6 richten we ons op het systematische onderzoek van de morfologische ontwikkeling van de ductus venosus in wild-type muizen en humane embryo s. We demonstreren de afwezigheid van een sfincter in de ductus venosus. Dit indiceert dat ductus venosus doorstromingen meest waarschijnlijk een reflectie van intracardiale druk zijn. In hoofdstuk 7 onderzoeken we de morfologie van de ductus venosus in afwijkende ontwikkeling, namelijk in meerdere mutante muismodellen met verschillende hart- en lymfeafwijkingen, met en zonder nekoedeem. De morfologie van de ductus venosus was vergelijkbaar in alle geanalyseerde mutante en controle muismodellen. Een sfincter in de ductus venosus werd niet gevonden, gelijk aan de wild-type muizen embryo s die beschreven zijn in hoofdstuk 6. De morfologie van de ductus venosus is derhalve niet veranderd door hart- en lymfeafwijkingen of de aanwezigheid van nekoedeem. We concluderen dat doorstromingen in de ductus venosus meest waarschijnlijk intracardiale druk reflecteren in embryo s met afwijkende lymfe- en hartontwikkeling, onafhankelijk van de aanwezigheid van nekoedeem. In hoofdstuk 8 worden afwijkende doorstromingen in de ductus venosus en de relatie met hart- en lymfeafwijkingen en de verdikte nekplooi verder onderzocht in eerste trimester humane foetussen (n=5). Postmortem onderzoek van de ductus venosus, hart en jugulaire lymfezak werd verricht in euploïde en aneuploïde humane foetussen met normale en afwijkende doorstromingen in de ductus venosus en met een normale en verdikte nekplooi. Alle euploïde en aneuploïde foetussen toonden een vergelijkbare morfologie van de ductus venosus, onafhankelijk van de aanwezigheid van aneuploïdie, hartafwijkingen of een verdikte nekplooi. Alle foetussen met een verdikte nekplooi lieten een afwijkende ontwikkeling van de jugulaire lymfezak zien. We concluderen dat er geen anatomisch origine is voor afwijkende doorstromingen in de ductus venosus in eerste trimester humane foetussen. We bevestigen de bevinding dat doorstromingen in de ductus venosus meest waarschijnlijk een reflectie zijn van intracardiale druk in humane foetussen. We bevestigen ook de betrokkenheid van afwijkende jugulaire lymfeontwikkeling in de pathofysiologie van de verdikte nekplooi in euploïde en aneuploïde humane foetussen. Dit proefschrift eindigt met een algemene discussie van de gepresenteerde resultaten van dit proefschrift en toekomstperspectieven in hoofdstuk 9. Dit proefschrift onderschrijft dat afwijkende lymfeontwikkeling een prominente factor is in de etiologie van de verdikte nekplooi. Verstoringen in neurale lijstcellen en endotheelcellen zijn belangrijke noemers in de origine van de verdikte nekplooi. Hartfalen, secundair aan hartafwijkingen, kan als solitaire oorzaak geen verdikte nekplooi veroorzaken. Een tweede conclusie van dit proefschrift is de afwezigheid van een sfincter in de ductus venosus. Doorstromingen in de ductus venosus zijn meest waarschijnlijk een reflectie van intracardiale druk en worden niet veroorzaakt door lokale morfologische veranderingen. Toekomstig onderzoek dient zich te richten op postmortem onderzoek van grote aantallen humane foetussen met en zonder verdikte nekplooi met verschillende chromosomale abnormaliteiten, hartafwijkingen, andere structurele malformaties en genetische anomalieën, na het verrichten van echoscopisch onderzoek van de nekregio, hart en ductus venosus. Verder onderzoek naar neurale lijstcel verstoringen in humane foetussen met een verdikte nekplooi dient verricht te worden.

C h a p t e r. Samenvatting

C h a p t e r. Samenvatting C h a p t e r 11 Samenvatting Samenvatting De nuchal translucency (NT), in de volksmond ook wel nekplooi genoemd, is een kleine transoniteit in de nekregio van de foetus in het eerste trimester van de

Nadere informatie

Summary 136

Summary 136 Summary 135 Summary 136 Summary The objectives of this thesis were to develop of a mouse model of neuropathic pain and spinal cord stimulation (SCS) and to increase the efficacy of spinal cord stimulation

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Summary 1. Summary and samenvatting. Chapter 6. Summary and samenvatting

Summary 1.   Summary and samenvatting. Chapter 6. Summary and samenvatting Summary 1 http://hdl.handle.net/1765/102958 Summary and samenvatting Chapter 6 Summary and samenvatting 2 Erasmus Medical Center Rotterdam Summary 3 6.1 Summary In this thesis, we aimed to investigate

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,

Nadere informatie

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.

Nadere informatie

De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik. makend van GPS- en Versnellingsmeterdata

De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik. makend van GPS- en Versnellingsmeterdata De Relatie tussen de Fysieke Omgeving en het Beweeggedrag van Kinderen gebruik makend van GPS- en Versnellingsmeterdata The relationship Between the Physical Environment and Physical Activity in Children

Nadere informatie

Ontremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia

Ontremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Ontremd Dement Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Sexual Disinhibited Behaviour on people with Dementia Living in Nursinghomes.

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

1 e trimester markers. Eva Pajkrt

1 e trimester markers. Eva Pajkrt 1 e trimester markers Eva Pajkrt Combinatietest Bij 1:300 Sens 90%, spec 95% PPV 11%, NPV ~100% +LR 17,4; -LR 0,10 Nicolaides et al. Ultrasound Obstet Gynecol 2005 1 e trimester markers Neus botje Ductus

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer

STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1. Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer STIGMATISERING VAN PATIENTEN MET LONGKANKER 1 Stigmatisering van Patiënten met Longkanker: De Rol van Persoonlijke Relevantie voor de Waarnemer Stigmatization of Patients with Lung Cancer: The Role of

Nadere informatie

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method

Nadere informatie

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit 1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve. Agressie. Pien S. Martens. Open Universiteit Heerlen

Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve. Agressie. Pien S. Martens. Open Universiteit Heerlen REACTIEVE AGRESSIE Het Verband Tussen Negatieve Levensgebeurtenissen, 5-HTTLPR en Reactieve Agressie Pien S. Martens Open Universiteit Heerlen Naam student: Pien Sophie Martens Studentnummer: 850945172

Nadere informatie

Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal

Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In dit essay/werkstuk/deze scriptie zal ik nagaan/onderzoeken/evalueren/analyseren Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Om deze

Nadere informatie

De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner

De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner The association between momentary affect and sexual desire: The moderating role of partner

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE. Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het

SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE. Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het modererend effect van coping Cyberbullying: the implications

Nadere informatie

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD 1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational

Nadere informatie

nociception in offspring exposed to perinatal maternal stress and/or developmental anti depressant medications.

nociception in offspring exposed to perinatal maternal stress and/or developmental anti depressant medications. Summary L. Knaepen SUMMARY Summary Chapter 1 provides a brief overview of two perinatal events, i.e. perinatal maternal stress exposure and repetitive neonatal pain exposure, which are described in this

Nadere informatie

CHIMERISM IN HEALTH, TRANSPLANTATION AND AUTOIMMUNITY

CHIMERISM IN HEALTH, TRANSPLANTATION AND AUTOIMMUNITY CHIMERISM IN HEALTH, TRANSPLANTATION AND AUTOIMMUNITY CHIMERISM IN HEALTH, TRANSPLANTATION AND AUTOIMMUNITY Thesis, University of Leiden, The Netherlands The studies described in this thesis were performed

Nadere informatie

De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht

De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht Study of the Influence of Altruism in the Association of Age and Resilience Maik P.W. de Vos Eerste begeleider: Tweede begeleider:

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Four-card problem. Input

Four-card problem. Input Four-card problem The four-card problem (also known as the Wason selection task) is a logic puzzle devised by Peter Cathcart Wason in 1966. It is one of the most famous tasks in the study of deductive

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

Werk in balans. verloop bij verzorgenden en verpleegkundigen. Work in balance. turnover of nurses and health-care workers.

Werk in balans. verloop bij verzorgenden en verpleegkundigen. Work in balance. turnover of nurses and health-care workers. Werk in balans Een onderzoek naar de invloed van werktijden op werkthuisinterferentie en de gevolgen daarvan voor burnout en verloop bij verzorgenden en verpleegkundigen. Work in balance A study of the

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Chapter 3 Chapter 4 Chapter 5

Chapter 3 Chapter 4 Chapter 5 Chapter 6 Summary Due to a lack of prospective longitudinal data, hardly anything is known about the natural course of bipolar disorder. However, this information is important as it might provide us with

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering De Samenhang tussen Dagelijkse Stress en Depressieve Symptomen en de Mediërende Invloed van Controle en Zelfwaardering The Relationship between Daily Hassles and Depressive Symptoms and the Mediating Influence

Nadere informatie

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of

Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van. The explanation of the physical activity of elderly by determinants of Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model The explanation of the physical activity of elderly by determinants of the I-change Model Hilbrand Kuit Eerste begeleider:

Nadere informatie

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners

Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners Validatie van de Depressie lijst (DL) en de Geriatric Depression Scale (GDS-30) bij Verpleeghuisbewoners van Somatische en Psychogeriatrische Afdelingen Validation of the Depression List (DL) and the Geriatric

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken

Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken 1 Hartpatiënten Stoppen met Roken De invloed van eigen effectiviteit, actieplannen en coping plannen op het stoppen met roken Smoking Cessation in Cardiac Patients Esther Kers-Cappon Begeleiding door:

Nadere informatie

Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding. Relation between Cyberbullying and Parenting. D.J.A. Steggink. Eerste begeleider: Dr. F.

Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding. Relation between Cyberbullying and Parenting. D.J.A. Steggink. Eerste begeleider: Dr. F. Relatie tussen Cyberpesten en Opvoeding Relation between Cyberbullying and Parenting D.J.A. Steggink Eerste begeleider: Dr. F. Dehue Tweede begeleider: Drs. I. Stevelmans April, 2011 Faculteit Psychologie

Nadere informatie

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Relatie tussen Attitude, Sociale Invloed en Self-efficacy en Intentie tot Contact tussen Ouders en Leerkrachten bij Signalen van Pesten

Nadere informatie

en een Licht Verstandelijke Beperking Linda M. van Mourik

en een Licht Verstandelijke Beperking Linda M. van Mourik De Invloed van een Autoritatieve Opvoedstijl op Risicogedrag en de Mediërende Rol van de Hechtingsrelatie bij Adolescenten met een Autismespectrumstoornis en een Licht Verstandelijke Beperking The Influence

Nadere informatie

De Relatie tussen Ervaren Organisatiecultuur en Organizational. Commitment in de Periode na een Overname.

De Relatie tussen Ervaren Organisatiecultuur en Organizational. Commitment in de Periode na een Overname. De Relatie tussen Ervaren Organisatiecultuur en Organizational Commitment in de Periode na een Overname. The Relation Between Perceived Organizational Culture and Organizational Commitment After an Acquisition.

Nadere informatie

De relatie tussen Zelfwaardering, Externe Attributie en Psychotische symptomen.

De relatie tussen Zelfwaardering, Externe Attributie en Psychotische symptomen. De relatie tussen Zelfwaardering, Externe Attributie en Psychotische symptomen. The association between Self-esteem, External Attribution and Psychotic symptoms. Mike van Kempen 851084784 Begeleider 1:

Nadere informatie

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender, Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive 1 Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender Effect on the Relationship between Personality Traits and Sex Drive

Nadere informatie

University of Groningen. Who cares? Kamstra, Aafke

University of Groningen. Who cares? Kamstra, Aafke University of Groningen Who cares? Kamstra, Aafke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Quality of Life and Depressive Symptoms of People with Multiple Sclerosis:

Nadere informatie

Mentaal Weerbaar Blauw

Mentaal Weerbaar Blauw Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.

Nadere informatie

The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy. on Sociosexuality. Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie. op Sociosexualiteit

The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy. on Sociosexuality. Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie. op Sociosexualiteit The Effect of Gender, Sex Drive and Autonomy on Sociosexuality Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie op Sociosexualiteit Filiz Bozkurt First supervisor: Second supervisor drs. J. Eshuis dr. W. Waterink

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider

Nadere informatie

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form

Nadere informatie

GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1. Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out

GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1. Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1 Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out The effect of Goal-striving Reasons and Personality on facets of Burn-out

Nadere informatie

University of Groningen

University of Groningen University of Groningen Moving towards independence? Evaluation of the 'Mobility Opportunities Via Education' curriculum with children with profound intellectual and multiple disabilities van der Putten,

Nadere informatie

Executief Functioneren en Agressie. bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag. Executive Functioning and Aggression

Executief Functioneren en Agressie. bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag. Executive Functioning and Aggression Executief Functioneren en Agressie bij Forensisch Psychiatrische Patiënten in PPC Den Haag Executive Functioning and Aggression in a Forensic Psychiatric Population in PPC The Hague Sara Helmink 1 e begeleider:

Nadere informatie

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally

Nadere informatie

Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als. Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties

Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als. Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties Test-taker Attitudes of Job Applicants: Test Anxiety and Belief in Tests as Antecedents of

Nadere informatie

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. 0 Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie. Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014 Process Mining and audit support within financial services KPMG IT Advisory 18 June 2014 Agenda INTRODUCTION APPROACH 3 CASE STUDIES LEASONS LEARNED 1 APPROACH Process Mining Approach Five step program

Nadere informatie

Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid

Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en. Bevlogenheid Emotionele Arbeid, de Dutch Questionnaire on Emotional Labor en Bevlogenheid Emotional Labor, the Dutch Questionnaire on Emotional Labor and Engagement C.J. Heijkamp mei 2008 1 ste begeleider: dhr. dr.

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems. Spelgroepbehandeling voor kinderen met internaliserende problemen De Effectiviteit van een Psychodynamische Spelgroepbehandeling bij Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic

Nadere informatie

Leader Member Exchange: Effecten van Locus of Control, Coping en de Mediatie van Persoonlijk Initiatief

Leader Member Exchange: Effecten van Locus of Control, Coping en de Mediatie van Persoonlijk Initiatief Leader Member Exchange: Effecten van Locus of Control, Coping en de Mediatie van Persoonlijk Initiatief Leader Member Exchange: Effects of Locus of Control, Coping and the Mediation of Personal Initiative

Nadere informatie

Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping. The Relation Between Personality, Stress and Coping

Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping. The Relation Between Personality, Stress and Coping Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping The Relation Between Personality, Stress and Coping J.R.M. de Vos Oktober 2009 1e begeleider: Mw. Dr. T. Houtmans 2e begeleider: Mw. Dr. K. Proost Faculteit

Nadere informatie

Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedra

Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedra 139 Samenvatting Tussen januari 2002 en december 2005 is er een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de kosten-effectiviteit van gezins cognitieve gedragstherapie en individuele of kind cognitieve gedragstherapie

Nadere informatie

Summary 237. Summary

Summary 237. Summary Summary 237 Summary Emerging evidence indicates that vascular dysfunction is an important pathway through which ageing and other risk factors, such as type 2 diabetes and obesity, can cause diseases of

Nadere informatie

De Invloed van Dagelijkse Stress op Burn-Out Klachten, Gemodereerd door Mentale. Veerkracht en Demografische Variabelen

De Invloed van Dagelijkse Stress op Burn-Out Klachten, Gemodereerd door Mentale. Veerkracht en Demografische Variabelen Running head: INVLOED VAN DAGELIJKSE STRESS OP BURN-OUT KLACHTEN De Invloed van Dagelijkse Stress op Burn-Out Klachten, Gemodereerd door Mentale Veerkracht en Demografische Variabelen The Influence of

Nadere informatie

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis.

De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. De invloed van veerkracht op de relatie tussen pijn en psychische klachten bij revalidatiecliënten in een verpleeghuis. The influence of resilience on the relationship between pain and psychological symptoms

Nadere informatie

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care

The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care The downside up? A study of factors associated with a successful course of treatment for adolescents in secure residential care Annemiek T. Harder Studies presented in this thesis and the printing of this

Nadere informatie

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LONDEN MET 21 GEVARIEERDE STADSWANDELINGEN 480 PAGINAS WAARDEVOLE INFORMATIE RUIM 300 FOTOS KAARTEN EN PLATTEGRONDEN LM2GS4PWIR3FKEP-58-WWET11-PDF File Size 6,444 KB 117 Pages 27 Aug, 2016 TABLE OF CONTENT

Nadere informatie

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18706 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nielsen Whitehead, Benedicte Title: Pickpocket compounds from Latin to Romance

Nadere informatie

De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen.

De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. The Relationship between Intimacy, Aspects of Sexuality and Attachment

Nadere informatie

Master Thesis. Early Career Burnout Among Dutch Nurses: Comparing Theoretical Models. Using an Item Response Approach.

Master Thesis. Early Career Burnout Among Dutch Nurses: Comparing Theoretical Models. Using an Item Response Approach. 1 Master Thesis Early Career Burnout Among Dutch Nurses: Comparing Theoretical Models Using an Item Response Approach. Burnout onder Beginnende Nederlandse Verpleegkundigen: een Vergelijking van Theoretische

Nadere informatie

Installatie van Windows 10 op laptops. Windows 10 installation on laptops

Installatie van Windows 10 op laptops. Windows 10 installation on laptops Installatie van Windows 10 op laptops In mei vindt de migratie naar Windows 10 plaats op de laptops. Per dag worden ongeveer 25 laptops gemigreerd. Elke laptop heeft een ISSC-sticker met een laptop-nummer.

Nadere informatie

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland

Outline. International Child Abduction Incoming Cases. A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland International Child Abduction Incoming Cases A comparison between the Netherlands, England & Wales, Sweden and Switserland Merel Jonker Christina G. Jeppesen de Boer 26 November 2015 Outline Background

Nadere informatie

Introductie in flowcharts

Introductie in flowcharts Introductie in flowcharts Flow Charts Een flow chart kan gebruikt worden om: Processen definieren en analyseren. Een beeld vormen van een proces voor analyse, discussie of communicatie. Het definieren,

Nadere informatie

Summary Chapter one chapter two chapter three

Summary Chapter one chapter two chapter three Appendix 1 2 3 4 5 6 7 Summary Infections with intestinal worms (named soiltransmitted helminths ) and micronutrientdeficienciesaretwomajorglobalhealthproblems,especiallyinchildren. Both conditions are

Nadere informatie

De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit.

De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van. Criminaliteit. Running head: Desistance van Criminaliteit. 1 De Invloed van Persoonlijke Doelen en Financiële Toekomst perspectieven op Desistance van Criminaliteit. The Influence of Personal Goals and Financial Prospects

Nadere informatie

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen

De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van. Kinderen Voorschoolse vorming en de ontwikkeling van kinderen 1 De Relatie tussen Voorschoolse Vorming en de Ontwikkeling van Kinderen The Relationship between Early Child Care, Preschool Education and Child Development

Nadere informatie

van Werknemers Well-being Drs. P.E. Gouw

van Werknemers Well-being Drs. P.E. Gouw De Invloed van Werk- en Persoonskenmerken op het Welbevinden van Werknemers The Influence of Job and Personality Characteristics on Employee Well-being Drs. P.E. Gouw Eerste begeleider: Dr. S. van Hooren

Nadere informatie