Colofon IVN Maasduinen

Transcriptie

1 Nieuwsbrief september 2014 IVN Maasduinen Inhoud van deze nieuwsbrief Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4/5 Pagina 6/7 Pagina 8 Pagina 9 / 11 Pagina 12/13 Pagina 13 Pagina 14/16 Pagina 17 Pagina 18 Pagina 19 Pagina 19 Pagina 20 Pagina 21/22 Colofon Kindvriendelijke tuin Geheimzinnige rookvliegjes Hoornaars Invasie nieuwe vlindersoort Nachtvlinders juni Natuur in je stad Sequoiadendron giganteum Nachtvlinders juli Tuinsafari bladluis Excursie gladde slangen 7 september Stop kaalslag boerennatuur De bongerd en de schapen Ledenavond natuurgeneeskunde Feest op het smokkelaarspad 1

2 Colofon IVN Maasduinen Ton Wetjens, Voorzitter Tel: Wiel Jacobs, Secretaris Tel: Secretariaat algemeen, beheer website, ledenadministratie. Marc Vergeldt, Penningmeester Tel: Financiën, coördinatie werkgroepen. Annet Weijkamp Bestuurslid Tel: Jan Heuvelmans, Bestuurslid Tel: Jo Peters, Bestuurslid Tel: Ritsaart Blaisse Bestuurslid Tel: Secretariaat: Oude Heerweg 213, 5941 EM Velden. Bank: Rabo rek. nr: t.n.v. IVN Maasduinen. Coördinatie werkgroepen: Marc Vergeldt Tel: Beheer werkgroep: Henk Wennekers Tel: Vogelwerkgroep: Theo Lommen Tel: Amfibieën & reptielenwerkgroep: Ton Wetjens Tel: Werkgroep vleermuizen: Functie vacant Vlinderwerkgroep: Harry v.d. Logt Tel: Jan Heuvelmans Tel: Redactie nieuwsbrief: Jeu Smeets Tel: Ton Wetjens Tel; Clublokaal: de Hansenhof, Hasselt NP te Velden. 2

3 Een kindvriendelijke tuin. Kinderen spelen steeds minder buitenshuis. Veel kinderen zitten binnen achter de TV of computer. Er is weinig contact met de Natuur. Ze kennen enkel de virtuele wereld. Zonder de technologie voelen ze zich verloren. Dit is heel ongezond voor de kinderen (die de wereld van morgen vorm zullen geven). Doordat ze geen contact met de natuur meer hebben, zijn ze vaak niet geaard en gaan ze vaak op in onbelangrijke materiële waarden die voor hen ontzettend belangrijk zijn. Zo creëren we een generatie kinderen die enkel kennis hebben van virtuele zaken en die zich onwennig voelen in de wereld. Dit heeft gevolgen voor de maatschappij van morgen. Gelukkig gaan er meer en meer stemmen op om dit te doen keren. Het lijkt echter een grote inspanning omdat we niet vertrouwd zijn met de manier van denken van deze generatie. Hun onvertrouwdheid met het echte leven maakt ons onzeker. Kinderen vandaag zijn echter niet anders dan kinderen gisteren; een kind is vaak blij met eenvoudige dingen in het leven. Omdat deze kinderen echt spelen ontwend zijn, is de stap groter voor hen, maar ze zijn zeker niet anders dan de kinderen vroeger. Zodra ze de kans krijgen, spelen ze even vrolijk met zelfgemaakt speelgoed en takken die ze in het bos vinden. Het hoort bij de kennismaking van hun leefwereld dat ze spelen met hetgeen voorhanden is; als dit slechts computers en tv s zijn, zullen ze enkel hiermee spelen. Dit betekent echter niet dat ze geen plezier kunnen hebben in eenvoudig speelgoed. Een kindvriendelijke tuin nodigt kinderen uit de wereld buitenshuis te verkennen. Er is voldoende stimulatie en ze kunnen volop experimenteren. Dit mag echter niet gedwongen worden; zodra het kind wordt gedwongen zijn vertrouwde omgeving achter te laten, zal hij de nieuwe omgeving als onveilig en vijandig ervaren. Als het kind zelf wordt uitgenodigd voor de wereld buiten zal zijn nieuwsgierigheid toenemen en zal hij zich veilig genoeg voelen om deze wereld te verkennen. De computer wordt dan snel ingeruild voor een echte bal, waarbij veel meer zintuigen geprikkeld worden en het kind bijgevolg veel meer plezier aan beleefd. WORDT VERVOLGT. Groetjes, Annet Weijkamp Het bovenstaande loopt enigszins parallel met het ontstaan van het smokkelpad 3

4 Geheimzinnige rookvliegjes ontdekt door fikkie stoken Bericht uitgegeven door EIS Kenniscentrum Insecten op maandag 28 juli 2014 Kampvuurtjes maak je vaak 's avonds. Dat is jammer, want in het donker kun je geen getuige zijn van een geheimzinnig verschijnsel dat zich kan voordoen in de rook van het vuur. Bepaalde kleine zwarte vliegjes hebben de gewoonte om in de rook te komen dansen. Sterker nog: fikkie stoken is de enige manier om deze vliegjes te zien te krijgen. Dit jaar is het voor het eerst in Nederland gelukt om ze in de rook te betrappen. Vuurtje stoken is tijdens het kamperen een goede manier om lastige insecten zoals muggen en limonadewespen op afstand te houden. Insecten houden niet van rook, want het is giftig en verdrijft de zuurstof. Daarom is het zo vreemd dat sommige kleine vliegjes juist op de rook af komen. Deze kleine, zwarte 'rookvliegjes' (Microsania) van hooguit 3 millimeter lang vliegen niet weg voor de rook, maar ze dansen er in rond. Deze zomer is het voor het eerst in Nederland gelukt om rookvliegjes te lokken. Onder toeziend oog van plaatselijke boswachters zijn in Brabantse en Limburgse natuurgebieden kleine vuurtjes gestookt. Inmiddels zijn zelfs al vier verschillende soorten rookvliegjes gevonden (uit Europa zijn er circa acht bekend). Wat de rookvliegjes in de rook te zoeken hebben is onduidelijk. Het zijn zowel mannetjes als vrouwtjes die op de rook afkomen, dus mogelijk gebruiken ze de rookpluim als ontmoetingsplaats. Het geheimzinnige is echter dat niemand weet wat rookvliegjes doen als er geen rook is. Rook maken is de enige manier om ze te vinden. Waar de vrouwtjes hun eitjes leggen en waarin de larven zich ontwikkelen is onbekend. Hier wordt natuurlijk wel volop over gespeculeerd. Rookvliegje (foto: Tim Faasen) 4

5 Rookvliegjes vangen in het Leender Bos (foto: Jap Smits) Rookvliegjes behoren tot de familie van de breedvoetvliegen (Platypezidae). De meeste soorten breedvoetvliegen hebben niet de gewoonte om op rook af te komen. Van veel soorten is bekend dat hun larven in paddenstoelen leven. Ze zijn vaak sterk gespecialiseerd: bepaalde soorten breedvoetvliegen leven als larve uitsluitend in bepaalde soorten paddenstoelen. Mogelijk geldt dit ook voor de rookvliegjes. Er wordt gespeculeerd dat ze zich ontwikkelen in zwammen die de kop opsteken na brand. Tot nu toe is dit echter niet bevestigd. Tekst: Menno Reemer, EIS Kenniscentrum Insecten Leuk doorkijkje bij de Ravenvennen 5

6 Hoornaars voorzichtig, maar geen paniek Tekst: Jeu Smeets. Foto s: Wikipedia De hoornaar (Vespa crabro ) Vaak hebben wij mensen de neiging om te overdrijven als het om de gevaarlijkheid van bepaalde dieren gaat. Zo heet het in de volksmond dat zeven hoornaarsteken een paard kunnen doden en er maar drie steken nodig zijn om een mensenleven te beëindigen. Dat berust totaal niet op waarheid en is sterk overdreven. Een mens kan meerdere hoornaarsteken onbeschadigd overwinnen, behalve als men allergisch is of qua gezondheid sowieso niet goed in elkaar zit. Wel is het zo dat een hoornaarsteek bijzonder pijnlijk is. ( 1) Hoornaars zijn de grootste bij ons levende wespensoort en de koningin kan onder goede omstandigheden een lengte van meer als 35 mm. bereiken. Werkster zijn met max. 25 mm. beduidend kleiner. Alleen de Koningin en de werksters hebben een angel waarmee ze, in tegenstel-ling tot de bijen, meerdere keren steken kunnen. Mannelijke hoornaars hebben geen angel. Hoornaars zijn volkeren vormende insecten. De winter overleven alleen de in de nazomer geboren en bevruchte koninginnen. Die beginnen dan in het voorjaar met de nestbouw en leggen eieren waaruit in eerste instantie alleen maar werksters geboren worden en waar uit de latere legsels mannelijke hoornaars en koninginnen tot ontwikkeling komen. (2) Een hoornaarvolk vermeerdert zich snel en het nest wordt naar behoefte uitgebouwd. Als bouwmateriaal gebruiken de hoornaars een soort beton bestaande uit gekauwde bast en hout, vermengd met speeksel. Deze nesten worden bij voorkeur gebouwd in oude boomholten of nestkasten, maar ook in rolluikkasten, tussen dakbeschot en andere bruikbare delen en holten van gebouwen. Hierdoor komt het ook vaker tot problemen. Omdat de hoornaars onder bescherming staan mag men een dergelijk nest niet eenvoudig opruimen. Wanneer er met een dergelijk nest problemen voorkomen kan men het beste de betreffende gemeentelijke dienst inschakelen en kunnen wanneer nodig beschermde personen het nest ergens naar toe verplaatsen. Hoornaars zijn niet gevaarlijk zolang ze met rust gelaten worden. Natuurlijk ga je een hoornaarnest niet beroeren en het ook vanaf een zekere afstand bekijken en ook voor de veiligheid de invliegopening niet bedekken. 6

7 Hoornaars zijn insectenjagers en hebben ook geen interesse aan de zoetigheid dat vaak op onze terrassen en balkons te vinden is, behalve wanneer ze insecten willen vangen die het daar wel op gemunt hebben. Hoornaars jagen op insecten en vaak ook op die welke veel groter zijn als zij zelf, zoals b.v. de grote groene sprinkhanen. Deze worden vakkundig in kleine porties verdeeld en naar het nest getransporteerd en aan de larven gevoerd. ( 3) Hoornaarnesten hebben de opening aan de onderkant en zo kunnen poep en voedselresten op de bodem vallen en dat vormt gedurende de zomer een soort afvalhoopje. Van het gevaarlijke en ook van de bereidheid tot verdedigen van de wesp maakt overigens ook een vlinder handig gebruik. Het is de volkomen ongevaarlijke hoornaarvlinder en hij lijkt niet alleen op een hoornaar maar maakt ook het zoemende geluid van een vliegende hoornaar. Het is een perfecte overlevingsstrategie, want veel vogels die graag een vlindertje verschalken blijven met hun snavel daarvan af, bang dat ze zijn toch een echte weerbare hoornnaar voor zich te hebben. Hoornaars zijn eigenlijk fascinerende dieren met en zeer kunstig gevormd nest, een eigen afval afvoer en als insectenverdelger een belangrijk bestanddeel de natuur. Hoornaars moet men daarom eigenlijk met respect en enige voorzichtigheid behandelen en zeker niet in paniek doden of hun nesten vernietigen. Verdiept u in de natuur en de dieren- en plantenwereld, want alleen diegene die de natuur kent zal zich actief inzetten voor de bescherming hiervan. (4) Zo is het ook met de hoornaars want zo luidt het gezegde: Onbekend maakt onbemind. Foto 1: Hoornaar Foto 2: Hoornaar van voren Foto 3: Hoornaarnest Foto 4: Hoonaarvlinder Voorjaar langs het fietspad op de Groote Heide 7

8 Invasie nieuwe vlindersoort in Nederland: oostelijke vos gezien De Vlinderstichting op dinsdag 15 juli 2014 Deze week is een vlindersoort ons land binnengekomen die nog nooit eerder in Nederland is gezien: de oostelijke vos. Het gaat om tientallen exemplaren. Deze soort bleef aanvankelijk onopgemerkt, omdat hij sterk lijkt op een andere: de grote vos. Een deskundige van De Vlinderstichting ontdekte dat de vele waarnemingen van grote vossen die sinds eind vorige week werden doorgegeven, niet klopten. Het ging in alle gevallen om de oostelijke vos. Oostelijke vos, bovenzijde (foto: Kars Veling) Vorige week was het soms erg slecht weer. Woensdag regende het bijna de hele dag in een groot deel van het land, maar op donderdag draaide de wind in het noorden van het land naar het noordoosten en stroomde warme lucht binnen. En met die warme lucht kwamen oostelijke vossen mee. In Rusland komen drie soorten vossen voor: de grote, de gehakkelde en de oostelijke vos. De laatste begon een paar jaar geleden ineens veel talrijker te worden in Rusland. Soms was het ineens een van de talrijkste vlinders. Daarna begon de soort zich westwaarts uit te breiden. Drie jaar geleden kwamen er duizenden binnen in Finland, daarna was Zweden aan de beurt en begin dit jaar werd Noorwegen bereikt en nu dus ook Nederland. Vooral in Noord-Nederland en dan met name Noord-Holland is het raak. Er zijn plekken met wel zes vlinders bij elkaar. Dat is een beeld dat we uit het verleden ook kennen van invasies van de rouwmantel, een andere zeer zeldzame vlinder. Hoe lang de vlinders hier blijven is onbekend. In Finland en Zweden hebben ze overwinterd (dat doen ze net als de kleine vos als volwassen vlinder) en dat kunnen ze misschien bij ons ook wel. Pas volgend voorjaar weten we of ze zich hier ook gaan voortplanten.. Het verschil tussen de twee vossen is het best te zien aan de voorpoten. Die zijn lichtbruin bij de oostelijke vos, en donkerbruin (bijna zwart) bij de grote vos. In het Engels heet hij dan ook Yellow-legged Tortoiseshell, zeg maar geelpootvos. Ziet u er een? Maak een foto en stuur deze naar info@vlinderstichting.nl. Meer informatie over de oostelijke vos is te vinden op Vlindernet. Kars Veling 8

9 Nachtvlinders Juni 2014 Sinds ca 1 jaar houden enkele leden van de vlinderwerkgroep zich ook bezig met nachtvlinders. De resultaten geven aan dat het zuidelijk Maasduinen gebied goede nachtvlinderbiotopen herbergt. Bijgesloten enkele foto s van door ons gesignaleerde mooie en/of zeldzame nachtvlinders van de maand juni. Juni Geisha Bruine sikkeluil Oranje iepentakvlinder Driehoekuil Vedermot Draak 9

10 Variabele spikkelspanner Waasjesstippelmot Strooiselmot Witte schaduwspanner Zomervlinder Jota-uil Stipjesbladroller Snuitvlinder 10

11 Gestreepte goudspanner Zuidelijke tandvlinder Zonnesproetbladroller Meldevlinder Vogelwiekje Vliervlinder Grote groenuil John Bogaarts, Jan Heuvelmans Blauwrandspanner 11

12 NATUUR IN JE STAD (deel 6 De vruchten rijpen en een verfrissende regen zorgt voor een goede oogst. De herfst is een goede tijd om Harmonie in ons leven aan te brengen en de balans op te maken. Ziet je tuin er een tikkie somber of dor uit? Fleur hem op met de vrolijkste bloemen. Die kun je nu nog kopen, in alle kleuren van de Regenboog. *** LEKKER LANG ROOD Prachtig rood zijn deze bessen van bergthee. Deze plant wordt zo genoemd omdat hij lang geleden werd ontdekt in de bergen van Azie. Van de blaadjes werd thee getrokken. De bessen komen al in augustus aan de plant en blijven tot het volgende voorjaar. *** ORANJE Mooi oranje he, de bloemen van deze lampionplant? In het midden van elke lampionnetje hangt een vruchtje. Dat kun je niet eten. De takken worden veel gebruikt in sierbloemwerk. *** GELER DAN GEEL Nee hoor, natellen hoeft niet. Maar als de bolchrysant het naar zijn zin heeft, kan een plant 100 bloemen krijgen. Als je de uitgebloeide bloemen wegknipt, blijft de bolchrysant bloeien tot het gaat vriezen. Het enige wat je hoeft te doen is water geven als de aarde droog is. *** STINKEND GROEN Wrijf maar eens over de bladeren. Dan weet je waarom deze plant stinkend nieskruid heet! Hij ruikt niet echt lekker. Als de groene bloemen uitgebloeid zijn komen er vruchtjes aan. *** BLAUWE BLOEIER De meeste herfstplanten zijn nu uitgebloeid, maar de herfstaster niet. Die gaat gewoon door. Zijn violetblauw bloemen met geeloranje harten houden het de hele herfst vol. Zolang ze maar van het zonnetje kunnen genieten. 12

13 *** WINTERPAARS Het staat gezellig, deze paarse violen in vintage bloembakken. De dappere bloemen overleven zelfs vorst en sneeuw. Zet de plant wel op een plek uit de wind. En schrik niet als het s nachts gevroren heeft en de bloemen opeens slap hangen. Want als het overdag wat warmer wordt, bloeien de bloemen weer fris en vrolijk verder. Kleuren lokken dieren. Bijen en Hommels vliegen het liefst naar paarse bloemen. Vogels vinden rode vruchten heerlijk. Eekhoorns zijn dol op geel. Vleermuizen op wit. Nog een Sequoiadendron giganteum in Venlo Door ons IVN lid Henk Hiddema werd ik geattendeerd op deze Mammoetboom die rond 1960 geplant is op de hoek Craneveldstraat Hogeschoorweg. Niet echt oud dus en ook niet bijzonder hoog maar die ondertussen wel een omtrek van vier meter bereikt heeft. Van vingertop tot vingertop is bij mij 1,80 m. Ik heb die boom omarmd en kwam niet halverwege. Dus twee keer is 3.60 m. en met het resterende stuk minstens 4 m. 13

14 Nachtvlinders Juli 2014 Sinds ca 1 jaar houden enkele leden van de vlinderwerkgroep zich ook bezig met nachtvlinders. De resultaten geven aan dat het zuidelijk Maasduinen gebied goede nachtvlinderbiotopen herbergt. Bijgesloten enkele foto s van door ons gesignaleerde mooie en/of zeldzame nachtvlinders van de maand juli. Juli Rozenblaadje Groot avondrood Slakrups Kortzuiger Gestippelde houtvlinder Peper-en-zoutvlinder 14

15 Hyena Triangelmot Viervlakvlinder Eekhoorn Vlekstipspanner Rood weeskind Hageheld Grootvlekstippelmot 15

16 Geelbruine bandspanner Turkse uil Groene korstmosuil Breedbandhuismoeder Gewone bandspanner Zwartvlekdwergspanner Wortelhoutspanner John Bogaarts, Jan Heuvelmans Donkergroene korstmosuil 16

17 Op Tuinsafari (deel 6) Blad Luis Wat is dit voor beestje? De bladluis is een klein insect dat op planten leeft. Meestal zijn vele exemplaren bij elkaar te zien. Hoe ziet dit beestje eruit? Bladluizen zijn klein en meestal groen, bruin of zwart van kleur. Ze hebben zes pootjes, twee kleine antennes en soms vleugels. De meeste soorten worden hooguit enkele millimeters lang. Waar vind je dit beestje? Bladluizen leven op planten, ze zijn voornamelijk te vinden op stengels van planten of op bladeren. Wat eet het? De mond van de bladluis bestaat uit een zuigsnuit, hiermee worden sappen van planten opgezogen. Hoe groeit het op? Jonge bladluizen lijken op volwassen luizen en worden nimfen genoemd. Na een aantal vervellingen wordt de nimf groter en lijkt meer op een volwassen luis. Alleen de volwassen luizen hebben soms vleugels zoals op de foto, zo kunnen ze zich vliegend verspreiden naar andere planten. Hoe verdedigt het zichzelf? Bladluizen worden door verschillende dieren gegeten, zoals de sluipwesp, de gaasvlieg, het lieveheersbeestje en de larven van de zweefvlieg. De bladluis kent geen verdediging, ze zijn heel langzaam en kunnen niet goed vliegen. Soms worden bladluizen beschermd door de mier, die de zoete afscheiding van de luis drinkt. Wat is er speciaal aan dit beestje? Er zijn verschillende bladluizen. Dopluizen en schildluizen hebben een hebben een harde rugzijde ter bescherming. Wolluizen hebben een pluizige rugzijde die veel dieren vies vinden. Uit sommige soorten worden door mensen kleurstoffen gehaald. Is het gevaarlijk? Bladluizen kunnen niet steken of bijten en zijn niet giftig, ze zijn ongevaarlijk. 17

18 IVN Maasduinen Excursie gladde slangen. Zondag 7 september uur Nationaal Park de Hamert IVN MAASDUINEN organiseert o.l.v. slangenexpert Phil Wilmer, een excursie naar de gladde slangen van Nationaal Park de Hamert. Start excursie uur bij Jachthut Op den Hamer (pannenkoekenhuis) Twistedenerweg 2, 5856 CK Wellerlooi. Deelname gratis. 18

19 Stop kaalslag boerennatuur Woensdag 18 december heeft de Tweede Kamer gedebatteerd over de Nederlandse invulling van het nieuwe Europese Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. Geen onderwerp dat normaal gesproken veel aandacht krijgt, te technisch en een te ver van mijn bedshow voor niet direct betrokkenen. Ten onrechte, want het gaat om honderden miljoenen euro s belastinggeld en tegelijkertijd voltrekt zich op het boerenland een enorme ramp. Zo stond deze noodroep in onze nieuwsbrief. En IVN Maasduinen besteed hier natuurlijk WEL aandacht aan. We schijnen leden te hebben die bij de LIDL hele dozen vol met gemengd zaad hebben gekocht. En als Klein Duimpjes met een gat in hun broekzak door het land van Maas en Duin hebben gelopen met dit resultaat; korenbloemen langs een maisveld. MOOI TOCH!! Of zou deze kabouter er meer van weten? Natuurbeheer is niet zo moeilijk als de politiek ons wil laten geloven. Wie zaait zal oogsten. De Bongerd Hebben wij schapen geadopteerd in onze Bongerd? Ze zijn lekker aan het snoepen van de appels. De grote bomen hangen tjokvol. Ik heb de eerste appels al gekookt en ze smaken heerlijk. De meeste pruimen zijn helaas aangetast... waarschijnlijk te veel regen. Met vriendelijke groeten, Annet Ton Wetjens weet raad. Klopt, dat loopt via Baer Schlooz met die schapen. Het gebeurt om het gras kort te houden en dat doen we al jaren zo. Groetjes Ton 19

20 Leden avond; Natuurgeneeskunde vrijdag 26 september 2014, 20:00 uur Natuurgeneeskunde, Jan Hoogers Locatie: Camping de Weerd Weerdweg 22 in Velden Middels deze lezing wil ik u informeren over mijn visie en werkwijze als arts voor natuurgeneeswijzen. Ik ben altijd als huisarts werkzaam geweest, ik gebruik nog steeds de huisartsenkennis en diagnostiek maar ben wat de therapieën betreft volledig over gegaan naar natuurgeneeswijzen. Onze gezondheid en het gevoel van gelukkig en tevreden zijn is afhankelijk van de levensenergie die door ons lichaam stroomt. De doorstroming met lichaamsenergie kan geblokkeerd zijn door oorzaken zoals; hevige emoties, ongevallen, ziektes of operaties. Door het opheffen van de energieblokkades, door mensen te leren hoe ze hun energie kunnen laten stromen en hoe ze hun hartenergie kunnen voelen, zie ik mensen genezen van de meest uiteenlopende aandoeningen. Om deze doorstroming te bereiken werk ik met neuraaltherapie, ozontherapie, bloesem- en aromatherapie. Als u meer wilt weten krijgt u tijdens de lezing gratis uitleg en adviezen om aan uzelf te werken. Jan Hoogers, arts voor natuurgeneeswijzen 20

21 Dan is er ook nog het Smokkelpad in wording Er wordt hard gewerkt door de leden van IVN Maasduinen. De afgelopen weken begint het smokkelpad vorm te krijgen. Zo stond het beschreven in de nieuwsbrief van Augustus. En wat een verrassing ; op zondag 24 augustus is het Grensproject met de Smokkelaars officieel geopend door Wethouder Teeuwen. Met feestelijke ballonnen en de vlag uit stond het Team te wachten tijdens het Natuurontbijt. Alle Genodigden incl. de IVN leden Wiel Ceron, Jo Peeters, Annet Weijkamp, Sraar en Lei Geelen en Ton Wetjens (met partner) ; die hebben geholpen met de aanleg van het pad, waren heerlijk aan het ontbijten midden op straat over de Grensovergang tussen BauernCafe Jacobs (duitse zijde) en Jagersrust (Nederlandse zijde). ( 21

22 Kinderen van de Basisschool uit Velden en Straelen mochten 4 verrekijkers onthullen. Deze verrekijkers vertellen het verhaal van de smokkelaars en de Grensovergang. Om het verhaal uit te beelden, zijn beelden van Smokkelaars in het bos geplaatst. En een tweetalig bord met tekst en uitleg. De kinderen van de beide Basisscholen gaan het smokkelaarspad onderhouden. En natuurlijk gebruiken om erin te spelen. Iedereen is van harte welkom om het eens zelf te komen ervaren IVN Beleef de Natuur. 22