Gedragscode voor raadsleden van de gemeente Bergen op Zoom 2016

Transcriptie

1 Gedragscode voor raadsleden van de gemeente Bergen op Zoom Gedragscode voor raadsleden van de gemeente Bergen op Zoom 2016

2 1 n houdsopgave Inleiding 1. Toepassing van de gedragscode 2. (De schijn van) belangenverstrengeling 3. (De schijn van) corruptie 4. Gebruik van gemeentelijke faciliteiten en financiële middelen 5. Informatie 6. De onderlinge omgang en de gang van zaken tijdens de vergaderingen 7. Naleving van de gedragscode Bijlagen: 1. Protocol handhaving van de integriteit Bergen op Zoom 2. Gedragslijn gebruik social media raadsleden 3. Overzicht regelgeving die samenhangt met de integriteit van de raadsleden 2

3 Voorwoord Integriteit is belangrijk voor ons gemeentebestuur. Op allerl ei manieren besteden we aandacht aan dit onderwerp, onder meer in het inwerkprogramma voor nieuwe raadsleden en wethouders en tijdens diverse bijeenkomsten bespreken wij het onderwerp integriteit. Het spreekt eigenlijk voor zich dat we regelmatig naar de gedragscode kijken om te zien of deze nog voldoet. Waar het kan moeten we onduidelijkheden wegnemen, preciezer zijn, voorbeelden aandragen, reageren op nieuwe omstandigheden, verleidingen, gevaren. De gedragscode is ons belangrijkste praktische houvast en helpt schendingen voorkomen. Deze nieuwe gedragscode biedt meer helderheid dan de vorige. Hij is concreter en geeft handvatten voor hoe we zaken aan de orde kunnen stellen. Hij geeft ook meer duidelijkheid over het grijze gebied tussen wat moet en wat niet mag of ongewenst is. De integriteit van de politiek is voor de samenleving van het allergrootste belang. De beginselen van behoorlijk bestuur en de wetten en codes waari n ze nader worden uitgewerkt, beschrijven een democratisch minimum. Ze maken een zuivere en zorgvuldige besluitvorming mogelijk en beschermen de burger tegen misbruik van de overheidsmacht. Dat minimum moet door alle politieke partijen in eendrachtige samenwerking overeind gehouden word en. Daarom is het belangrijk dat deze gedragscode iedere keer besproken, geoefend en getoetst gaat worden. Dat kan alleen in een veilige omgeving. W ant al leen een veilige omgeving bevordert openheid en transparantie. Integrite itskwesties zouden nooit de inzet mogen worden van de concurrentie tu sse n politieke partijen ("integritisme ") en zouden altijd moeten leiden tot verbetering van het gemeentebestuur in dienst van de gemeen chap. Ik wil mij daar als burgemeester voor inzetten. Niet alleen omdat het mijn wettelijke taak is, maar vooral omdat ik -samen met u- de publieke zaak wil dienen. Dr. F.A. (Frank) Petter Burgemeester Bergen op Zoom 3

4 Inleiding Goed bestuur is integer bestuur. Integriteit is in het openbaar bestuur dan ook een belangrijk thema. Integriteit kan het vertrouwen in de overheid maken of breken. Voor het adequaat functioneren van de overheid zijn gezaghebbende volksvertegenwoordigers en bestuurders noodzakelijk. Personen die het vertrouwen genieten van de burgers omdat ze deskundig, gedreven en integer zijn. Zij moeten het belang van de gemeente dienen en zijn er voor alle burgers. De scheidslijn tussen integer en niet-integer handelen is soms echter heel dun. Het is daarom van belang om een gedragscode af te spreken die houvast geeft. De voorliggende gedragscode is bestemd voor raadsleden en wordt naar de analogie toegepast op de (duo-)burgerleden. De gedragscode heeft tot doel raadsleden te ondersteunen bij de invulling van hun verantwoordelijkheid voor de integriteit van het openbaar bestuur. Niet alleen om te voorkomen dat in de gemeente paniekmaatregelen genomen worden als een mogelijke schending van de gedragscode zich voordoet, maar ook om te voorkomen dat onschuldigen worden geschaad en schuldigen disproportioneel wordt aangepakt. De gedragscode geeft duidelijkheid over wat de wet vraagt van een raadslid en beoogt in eerste instantie een raadslid te beschermen tegen onnodige misstappen. Het is van belang dat een raadslid herkent en voorkomt dat hij in een situatie terechtkomt waarin hij de schijn tegen heeft. Het correcte optreden van het individuele raadslid draagt ertoe bij dat de gemeenteraad zich naar binnen en naar buiten kan manifesteren als een betrouwbaar en gezaghebbend orgaan. De gedragscode beschermt specifiek de zuiverheid van de politieke en bestuurlijke besluitvorming. Het gaat dan om het voorkomen van belangenverstrengeling en corruptie. Die vervalsen immers de besluitvorming en kunnen resulteren in machtsmisbruik. Het rechtskarakter van de gedragscode is dat van een interne regeling, als nadere invulling en concretisering van wettelijke regels. De gedragscode heeft een aantal algemene functies. De gedragscode: stelt de norm; definieert specifieke handelingen als schendingen; en maakt optreden tegen schendingen makkelijker. In de gedragscode wordt op bepaalde punten verwezen naar wettelijke bepalingen, de gedragscode geeft een zo compleet mogelijk overzicht en dient als richtsnoer dat u als raadslid kan ondersteunen bij de invulling van uw verantwoordelijkheid voor de integriteit van het openbaar bestuur. In de bijlage is een protocol opgenomen. In dit protocol zijn de procedures hoe te handelen bij (een vermoeden van) integriteitsschending uitgewerkt, worden de rollen van betrokken spelers geduid en wordt ingegaan op de communicatie. Integriteit is een thema dat pas betekenis krijgt in het handelen. Het is dan ook belangrijk om het onderwerp integriteit bespreekbaar en levendig te houden en elkaar aan te spreken op gedrag en handelen. Integriteit moet blijvend en nadrukkelijk een onderdeel uit maken van het handelen van de raadsleden. Het bespreekbaar maken en houden van integriteit moet een doorlopend proces zijn. Het is ook de taak van de burgemeester om de bestuurlijke integriteit te bevorderen. Vanaf 1 februari 2016 is deze zorgplicht voor bestuurlijke integriteit zelfs expliciet in artikel 170 van de Gemeentewet vastgelegd. 4

5 1. Toepassing van de gedragscode Artikel 1: De gedragscode is van toepassing op de raadsleden. De code wordt naar analogie toegepast op de (duo-)burgerleden. Artikel 1.1 De gedragscode is voor elk raadslid het uitgangspunt voor de verwachtingen omtrent het optreden van raadsleden. Artikel 1.2 Een raadslid onthoudt zich van al hetgeen het aanzien van het raadslidmaatschap en het aanzien van de raad schaadt. De raadsleden zijn aanspreekbaar op de naleving van de gedragscode. Raadsleden spreken elkaar aan op ongewenst gedrag. Artikel 1.3 De raadsleden en de (duo-)burgerleden ontvangen bij hun aantreden een exemplaar van de code. De gedragscode is openbaar. Toelichting Per raadslid kan door de raad maximaal één (duo-)burgerlid worden toegevoegd. De gedragscode wordt zoveel mogelijk naar analogie op de (duo-)burgerleden toegepast. Een (duo)-burgerlid wordt na besluitvorming beëdigd. 5

6 2. (De schijn van) belangenverstrengeling Artikel 2 Een raadslid mag zijn invloed en stem niet gebruiken om een persoonlijk belang veilig te stellen of het particulier belang van een ander of van een andere organisatie waarbij hij een persoonlijke belang heeft. Toelichting: De wetgever heeft raadsleden op vier manieren bescherming geboden tegen de verleiding van belangenverstrengeling en tegen de schijn ervan. In de bijlage van deze gedragscode treft u een opsomming aan van regelgeving die samenhangt met de integriteit van raadsleden, waaronder de verboden combinaties van functies en verboden overeenkomsten en handelingen. (1) De wetgever geeft ten eerste aan dat de gemeenteraad als bestuursorgaan zijn taak zonder vooringenomenheid moet vervullen. De wetgever geeft de gemeenteraad de verantwoordelijkheid ervoor te waken dat persoonlijke belangen van raadsleden de besluitvorming niet beïnvloeden. Met persoonlijk belang wordt gedoeld op ieder belang dat niet behoort tot de belangen die de gemeenteraad uit hoofde van zijn taak behoort te vervullen. Deze waakzaamheid geldt ook als het gaat om de schijn van belangenverstrengeling. Let wel: het gaat hier om persoonlijke belangen; het gaat niet alleen om een 'persoonlijk gewin' of 'persoonlijk voordeel' of 'persoonlijke financiële inkomsten'. Raadsleden moeten dus beoordelen of er sprake is van een persoonlijk belang - wat ook kan ontstaan als het niet gaat om geldelijk gewin of als er sprake is van een zodanige persoonlijke betrokkenheid bij een ander(e) organisatie - waardoor belangenverstrengeling ontstaat die de besluitvorming onterecht kan beïnvloeden. In het geval een raadslid bij een organisatie betrokken is, bijvoorbeeld als bestuurder of als werknemer, dan bestaat de kans op belangenverstrengeling. Dit is o.a. afhankelijk van de rol en functie van het raadslid in deze organisatie. Om (de schijn van) belangenverstrengeling te vermijden kan het helpen om transparant te maken op welke wijze het besturingsmodel functioneert en of er een duidelijke verdeling van taken en bevoegdheden tussen uitvoering, bestuur en toezicht is. Het is een verantwoordelijkheid van de gemeenteraad als geheel om ervoor te waken dat persoonlijke belangen van zijn leden de besluitvorming niet beïnvloeden. Deze verplichting geldt gedurende het gehele proces van besluitvorming en niet alleen tijdens de stemming'. Politieke ambtsdragers struikelen soms in gevallen waarin er sprake is van de schijn van belangenverstrengeling. Het is dan ook in het belang van politieke ambtsdragers zelf dat dit voorschrift zo expliciet in de gedragscode is opgenomen. (2) De wetgever verbiedt raadsleden vervolgens expliciet te stemmen als er sprake is van een aangelegenheid waarbij een raadslid een persoonlijk belang heeft. De wetgever probeert daarmee uit te sluiten dat een raadslid meestemt als sprake zou kunnen zijn van belangenverstrengeling. Dat kan zich voordoen bij zaken die een raadslid persoonlijk aangaan dan wel waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken. Een zaak kan een raadslid zowel rechtstreeks als middellijk/indirect persoonlijk aangaan. 1 Agressie of geweld van burgers tegen politieke ambtsdragers kunnen de besluitvorming beïnvloeden. Een politieke ambtsdrager mag zich ook door agressie en geweld niet laten beïnvloeden. In voorkomende gevallen wordt aangeraden contact op te nemen met de griffier. 6

7 Onder middellijk kunnen daarom vallen alle ter zake doende intensieve persoonlijke relaties. Het begrip vertegenwoordiger moet worden begrepen als ieder die naar civiel recht alleen of samen met anderen bevoegd is een natuurlijke of rechtspersoon te vertegenwoordigen. (3) In een aantal gevallen vindt de wetgever dat die bescherming door het verbod te stemmen niet ver genoeg gaat. In die gevallen verbiedt de wetgever raadsleden expliciet bepaalde welomschreven functies te bekleden, rollen te vervullen en (rechts)handelingen uit te voeren. In de artikelen 2.4 en 2.5 van deze gedragscode wordt naar die verboden verwezen. (4) De wetgever eist van raadsleden dat zij alle functies openbaar maken die zij vervullen naast het raadslidmaatschap. Op die manier wordt het voor andere raadsleden, bestuurders, fractievoorzitters, partijbestuurders, de griffier en de gemeentesecretaris mogelijk een raadslid te waarschuwen voor de kwesties waarin belangenverstrengeling dreigt. Ook de pers en de burger kunnen op basis daarvan hun controlerende taak uitoefenen. Daarom is in deze gedragscode ook opgenomen dat zij tevens al hun substantiële financiële belangen bekendmaken bij ondernemingen die zaken doen met de gemeente. Naar analogie van de Wet financiering politieke partijen dragen partijen zorg voor een openbaar giftenreglement. Artikel 2.1 Een raadslid gaat actief en uit zichzelf niet alleen belangenverstrengeling maar ook de schijn daarvan tegen. Artikel 2.2 Een raadslid onthoudt zich alleen van deelname aan de stemming als er sprake is van een beslissing waarbij belangenverstrengeling dreigt: het gaat dan om een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken. Artikel 2.3 Een raadslid onthoudt zich bij beslissingen waarbij belangenverstrengeling dreigt, niet alleen van stemming (zie artikel 2.2 van de gedragscode) maar ook van de beïnvloeding van de besluitvorming in de andere fases van het besluitvormingsproces. Artikel 2.4 Een raadslid mag bepaalde in de Gemeentewet opgesomde functies niet uitoefenen. Artikel 2.5 Een raadslid mag bepaalde in de Gemeentewet genoemde overeenkomsten en handelingen niet aangaan. Artikel 2.6 Een raadslid maakt openbaar welke betaalde en onbetaalde functies hij vervult naast het raadslidmaatschap. Artikel 2.7 De griffier van de raad draagt zorg voor een geactualiseerde openbare lijst met functies van raadsleden. Op deze lijst wordt tevens vermeld of de werkzaamheden al dan niet bezoldigd zijn. Artikel 2.8 Een raadslid doet er opgaaf van dat hij substantiële financiële belangen heeft bijvoorbeeld aandelen, opties en derivaten - in ondernemingen waarmee de gemeente zaken doet of waarin de gemeente een belang heeft. Deze financiële belangen zijn openbaar en worden ter inzage gelegd. Ook een tussentijds ontstaan substantieel financieel belang dient opgegeven te worden. 7

8 Toelichting Onder substantiële financieel belang wordt verstaan: bezit van een eigen onderneming; relevant bezit, waaronder: bezit van aandelen, opties of derivaten in een onderneming die een relatie met de gemeente Bergen op Zoom heeft of kan krijgen; het hebben van een aanmerkelijk belang in een onderneming (d.w.z. bezit, eventueel samen met uw fiscale partner, van meer dan 5 % van de aandelen). Het bezit van vastgoed en/of grondposities in de gemeente Bergen op Zoom en/of met een commercieel karakter. NB. Financiële belangen, vastgoedbezit en grondposities van eerstegraads familieleden ((adoptie)-ouders en kinderen) en/of levenspartner tellen ook mee. Artikel 2.9 De griffier van de raad draagt zorg voor een geactualiseerde openbare lijst met gemelde financiële belangen van raadsleden. 8

9 3. (De schijn van) corruptie Artikel 3 Een raadslid mag zijn invloed en zijn stem niet laten kopen of beïnvloeden door geld, goederen of diensten die hem zijn gegeven of hem in het vooruitzicht zijn gesteld. Daartoe heeft hij ook de eed of belofte afgelegd. Artikel 3.1 Een raadslid gaat actief en uit zichzelf de schijn van corruptie tegengaan. Toelichting: Het bovenstaande artikel geeh een definitie van corruptie voor raadsleden. Ging het bij belangenverstrengeling nog om het onterecht laten meewegen van een persoonlijk belang bij de besluitvorming, bij corruptie gaat het om omkoping van een politieke ambtsdrager. Belangenverstrengeling is niet in het wetboek van strafrecht opgenomen, corruptie is dat wel. In de onderliggende artikelen zijn regels opgenomen om de politieke ambtsdrager te helpen om de (schijn van) corruptie te voorkomen. Aannemen van geschenken Artikel 3.2 Een raadslid neemt geen geschenken aan die hem uit hoofde van of vanwege zijn functie worden aangeboden, tenzij: a. het weigeren, teruggeven of terugsturen de gever ernstig zou kwetsen of bijzonder in verlegenheid zou brengen; b. het weigeren, teruggeven of terugsturen om praktische redenen onwerkbaar is; c. het gaat om een incidentele, kleine attentie die een waarde van minder dan 50 euro vertegenwoordigen waarbij de schijn van corruptie minimaal is. Artikel 3.3 Als geschenken om een van de in artikel 3.2 van de gedragscode genoemde redenen niet zijn geweigerd, teruggegeven of teruggestuurd, of om andere redenen toch in het bezit zijn van het raadslid, wordt dit gemeld aan de griffier, tenzij het gaat om het genoemde onder artikel 3.2 onder c van de gedragscode. De geschenken onder a en b worden eigendom van de gemeente. De griffier zorgt voor de registratie van giften en hun gemeentelijke bestemming. Toelichting: Geschenken zijn een sluiproute naar corruptie. Ze kunnen gebruikt worden om de besluitvorming te beïnvloeden. Ze kunnen corrumperen of de aanloop daartoe vormen. Ze kunnen daarnaast ook de schijn opwekken. De hieronder staande regels zijn geformuleerd als een 'Nee, tenzij' regel; een raadslid neemt dus geen geschenken aan, tenzij er goede redenen zijn om hiervan af te wijken. De afwijkingen dienen vervolgens bekend gemaakt te worden bij de griffier, die vervolgens bepaalt welke vervolgstappen nodig zijn. 9

10 Aannemen van faciliteiten en diensten Artikel 3.4 Een raadslid accepteert geen faciliteiten en diensten van anderen die hem uit hoofde van of vanwege zijn functie worden aangeboden, tenzij: a. het weigeren ervan het raadswerk onmogelijk of onwerkbaar zou maken en b. tegelijkertijd de schijn van corruptie minimaal is. Artikel 3.5 Een raadslid gebruikt faciliteiten of diensten van anderen die uit hoofde of vanwege de raadsfunctie worden aangeboden, niet voor privédoeleinden. Toelichting: Accepteren van faciliteiten of diensten van anderen kan een afhankelijkheid creëren, of een dankbaarheid, die de zuiverheid van het besluitvormingsproces kan aantasten. Ook met het aannemen van faciliteiten en diensten kan een raadslid gecorrumpeerd raken. Het kan daarnaast ook de schijn van corruptie opwekken. Aannemen van lunches, diners, recepties en andere uitnodigingen Artikel 3.6 Een raadslid accepteert uitnodigingen zoals lunches, diners, recepties, die door anderen betaald of georganiseerd worden, alleen als a. dat behoort tot de uitoefening van het raadswerk en b. de aanwezigheid beschouwd kan worden als functioneel (protocollaire taken, formele vertegenwoordiging van de gemeente, uitnodiging met beschreven doel over de wenselijkheid van de aanwezigheid) en c. tegelijkertijd de schijn van corruptie minimaal is. Toelichting: De verplichting actief het ontstaan van de schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan, betekent dat lunchen, dineren of naar recepties gaan op kosten van anderen waar mogelijk moet worden vermeden, tenzij de redenen van artikel 3.6 van de gedragscode van toepassing zijn. Vermeden moet worden dat de onafhankelijk positie van een raadslid door het accepteren lunches, diners etc. wordt beïnvloed. Zakelijke lunches waarbij geen sprake is van belangenverstrengeling mogen geaccepteerd worden. Accepteren van reizen, verblijven en werkbezoeken Artikel 3.7 Een raadslid accepteert werkbezoeken waarbij reis- en verblijfkosten door anderen betaald worden alleen bij hoge uitzondering. Een dergelijke invitatie dient altijd te worden besproken in het presidium. De invitatie mag alleen geaccepteerd worden als het bezoek van belang is voor de gemeente en de schijn van corruptie minimaal is. Van een dergelijk werkbezoek wordt schriftelijk verslag gedaan aan de raad. Toelichting: Wat voor lunches en diners geldt, geldt in nog sterkere mate voor reizen op kosten van derden. Dat wordt in de regel met grote argwaan bekeken. Het is beter alle schijn in deze gevallen te vermijden. 10

11 4. Gebruik van gemeentelijke faciliteiten en financiële middelen Artikel 4 Een raadslid houdt zich aan het beleid dat is vastgesteld voor het gebruik van gemeentelijke faciliteiten en financiële middelen. Artikel 4.1 Een raadslid houdt zich aan het beleid dat is vastgesteld voor het gebruik van interne voorzieningen van algemene aard, zoals fractiekamers, laptop of tablet met toebehoren en dergelijke. Artikel 4.2 Een raadslid houdt zich aan de regelgeving en het gemeentelijke beleid dat is vastgesteld met betrekking tot onkostenvergoedingen en declaraties. Toelichting: Raadsleden krijgen voor hun raadswerk de beschikking over een aantal faciliteiten en over financiële middelen van de gemeente. Raadsleden beschikken veelal over voorzieningen als fractiekamer, laptop, tablet e.d. Het gebruik hiervan voor privé doeleinden is binnen vastgestelde kaders mogelijk. 11

12 5. Informatie Artikel 5 Een raadslid dat de beschikking krijgt over gegevens waarvan hij het geheime karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden, is verplicht tot geheimhouding van die gegevens, behalve als de wet hem tot mededeling verplicht. Artikel 5.1 Een raadslid zorgt ervoor dat vertrouwelijke en geheime informatie waarover hij beschikt veilig wordt bewaard. Artikel 5.2 Raadsleden kunnen ervoor kiezen geen kennis te nemen van geheime of vertrouwelijke informatie. Als men in algemene zin geen geheime of vertrouwelijke stukken toegezonden wil hebben, wordt dit tevoren kenbaar gemaakt aan de griffier. Artikel 5.3 Een raadslid maakt niet ten eigen bate of ten bate van een ander gebruik van in de uitoefening van het ambt verkregen niet openbare informatie. Artikel 5.4 Een raadslid maakt brieven niet openbaar en stuurt s niet door zonder instemming van de afzender. Bij twijfel over de bedoeling van de afzender informeert hij hier eerst naar. Toelichting: Voor het college van burgemeester en wethouders bestaat de verplichting de raad alle inlichtingen te verschaffen die de raad voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft (artikel 169, tweede lid). Dezelfde verplichting geldt voor de burgemeester t.a.v. de taken die hij als bestuursorgaan uitvoert (artikel 180, tweede lid). Dit is de actieve informatieplicht. Daarnaast geldt er een passieve informatieplicht, hetgeen inhoudt dat het college respectievelijk de burgemeester de door een of meer leden van de raad gevraagde inlichtingen verstrekt tenzij het verstrekken ervan in strijd is met het openbaar belang (artikel 169, derde lid en artikel 180, derde lid). Dit heeft de raad nodig bij het uitoefenen van zijn controlerende taak. In de praktijk doen zich ook zaken voor waarvan het wenselijk is deze achter gesloten deuren te behandelen. Ten aanzien van hetgeen in beslotenheid wordt behandeld en ten aanzien van stukken die ten behoeve daarvan worden overgelegd, kan geheimhouding worden opgelegd. De verplichting tot geheimhouding kan door een bestuursorgaan uit eigen beweging worden opgelegd, maar kan ook door het ene bestuursorgaan aan het andere bestuursorgaan worden opgelegd bij het delen van de betreffende informatie. Uitgangspunt is dat in principe alles openbaar is. Er moeten zwaarwegende belangen in het spel zijn wil geheimhouding worden opgelegd. Geheimhouding kan alleen worden opgelegd op grond van een belang dat is genoemd in artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur. Is geheimhouding opgelegd, dan zullen raadsleden hier ook naar moeten handelen. Raadsleden kunnen ervoor kiezen geen kennis te nemen van geheime of vertrouwelijke informatie. Het Wetboek van Strafrecht stelt schending van geheimhouding strafbaar. Het is dan ook van belang dat voor zowel de verzender als de ontvanger duidelijkheid is dat de informatie geheim is. In de praktijk wordt ook het begrip "vertrouwelijk" gebruikt. De Gemeentewet, de Wob en het Wetboek van Strafrecht kennen deze term niet. De leden van de raad dienen prudent om te gaan met vertrouwelijke stukken. Omdat het niet op voorhand duidelijk is of het delen van informatie die als "vertrouwelijk"is aangemerkt, in dat geval ook strafrechtelijk consequenties kan hebben, is het duidelijker om de term "vertrouwelijk" niet te gebruiken maar slechts de term "geheim". 12

13 6. De onderlinge omgang en de gang van zaken tijdens de vergaderingen Artikel 6 Politieke ambtsdragers gaan respectvol met elkaar en met ambtenaren om. Artikel 6.1 Raadsleden bejegenen elkaar, bestuurders, de griffie(r) en andere ambtenaren op correcte wijze in woord, gebaar en geschrift. Artikel 6.2 Raadsleden houden zich tijdens de commissie- en raadsvergadering aan het reglement van orde en volgen de aanwijzingen van de voorzitter op. Ook in beeldvormende vergaderingen, werkgroepen e.d. gaan raadsleden op respectvolle wijze met elkaar om en volgen zij de aanwijzingen van de voorzitter op. Artikel 6.3 Raadsleden onthouden zich in woord, gebaar en geschrift, inclusief elektronische berichten, van persoonlijke aanvallen op individuele raadsleden, bestuurders en/of ambtenaren in of rondom raads- en commissievergaderingen, beeldvormende vergaderingen, werkgroepen en in het openbaar. Voor het gebruik van sociale media houden de raadsleden zich aan de afgesproken "Gedragslijn gebruik sociale media". Toelichting: Elk raadslid, elke bestuurder en elke ambtenaar is een medemens en medeburger. Op basis daarvan verdient ieder raadslid, iedere bestuurder en iedere ambtenaar respect. Een respectvolle omgang met elkaar maakt het daarnaast beter mogelijk om met elkaar tot een werkelijke beraadslaging te komen. Dat is wezenlijk voor een zorgvuldige besluitvorming. Bovendien is de manier waarop het college en de raad met elkaar omgaan van invloed op de geloofwaardigheid van de politiek. 13

14 7. Naleving van de gedragscode Artikel 7 De raad stelt een gedragscode vast voor de raad, de burgemeester en de wethouders. Artikel 7.1 De raad ziet erop toe dat de gedragscodes worden nageleefd. artikel 7.2 De burgemeester treedt vanuit zijn functie als voorzitter van de gemeenteraad op als bewaker en stimulator van bestuurlijke integriteit in de raad, daarin ondersteund door de griffier. Toelichting De gemeentewet bepaalt dat de raad voor de raad, de burgemeester en de wethouders een "eigen" gedragscode vaststelt. In de raad ligt het accent op het maken van politieke keuzes, de wethouders en burgemeester zijn belast met het dagelijks bestuur. De burgemeester heeft de wettelijke taak om de bestuurlijke integriteit in zijn gemeente te bevorderen. Hiermee is de verantwoordelijkheid voor de portefeuille "integriteit" duidelijk belegd. Belangrijk onderdeel is ook de preventie: ervoor zorgen dat integriteit en integriteitsbewustzijn in de raad een plek krijgen en daarbij afspraken te maken over een regelmatige bespreking met het thema bestuur. Artikel 7.3 Afspraken over de processtappen die worden gevolgd ingeval van een vermoeden van een integriteitschending door een politieke ambtsdrager van de gemeente zijn vastgelegd in het protocol handhaving van de integriteit Bergen op Zoom. Het protocol is bij deze code gevoegd en maakt hier deel van uit. Toelichting: Naast het vaststellen van een gedragscode met daarin heldere gedragsregels is het van groot belang dat er op wordt toegezien dat de gedragscode ook daadwerkelijk wordt nageleefd. In de gedragscode zijn immers de regels opgenomen voor politieke ambtsdragers die zijn gebaseerd op de wet. Ze leggen de voorwaarden vast waaraan het handelen van politieke ambtsdragers minimaal moet voldoen. Als politieke ambtsdragers zich niet aan deze regels houden, komen zij daarmee als het ware onder het morele minimum dat zij met elkaar hebben afgesproken. Het toezien op de naleving van de gedragscode is niet alleen een verantwoordelijkheid van de raad, maar een gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokkenen. Bijzondere rollen zijn weggelegd voor de voorzitter van de raad, het presidium, het seniorenconvent, de raadscommissies, de fractievoorzitters en de griffier. Artikel 7.4 Minimaal 1 keer per bestuursperiode evalueren de fractievoorzitters de gedragscode voor de raadsleden op actualiteit, functioneren en of deze naar behoren wordt nageleefd. De fractievoorzitters brengen hierover verslag uit aan de gemeenteraad. 14

15 Bijlagen 1. Protocol handhaving van de integriteit Bergen op Zoom 2. Gedragslijn gebruik social media raadsleden 3. Overzicht regelgeving die samenhangt met de integriteit van de raadsleden 15

16 Bijlage 1. Protocol handhaving van de integriteit Bergen op Zoom Inleiding De raad stelt voor zijn leden een gedragscode vast. Deze gedragscode heeft tot doel raadsleden te ondersteunen bij de invulling van hun verantwoordelijkheid voor de integriteit van het openbaar bestuur. In aanvulling op de gedragscode beschrijft het protocol de procedures op welke wijze een raadslid handelt bij (een vermoeden van) schending van de integriteit. Er zijn verschillende fasen te onderscheiden die spelen bij het toezien op de naleving van de gedragscode, te weten: het bespreken van lastige integriteitskwesties het signaleren van vermoedens van schendingen van de gedragscode het eventueel onderzoeken van vermoedens van schendingen van de gedragscode het eventueel sanctioneren van schendingen van de gedragscode. In iedere fase is het van belang om de volgende drie principes te hanteren. 1. Onpartijdige handhaving. 2. Terughoudendheid met publiciteit. 3. Zorgvuldigheid tegenover vermeende schender. Hoofdstuk 1 benoemt de rollen van de betrokkenen in de procedure. Hoofdstuk 2 beschrijft de procedures en hoofdstuk 3 gaat in op de communicatie rondom een (vermeende) integriteitschending. 16

17 Hoofdstuk 1 Vijf rollen: wie doet wat 1. Burgemeester Doet (voor)onderzoek of laat (voor)onderzoek doen of er sprake is van een redelijk vermoeden van een integriteitschending. Geeft indien nodig opdracht voor een integriteitsonderzoek. Beoordeelt de resultaten van het onderzoek, legt deze resultaten van het onderzoek voor aan het presidium en vervolgens met advies over mogelijke consequenties voor aan de raad. Doet eventueel aangifte. Stemt waar nodig af met de griffier of vraagt hem om advies over bovenstaande voor zover het gaat om aangelegenheden van de raad. 2. Griffier Is vraagbaak voor de raadsleden en geeft advies aan raadsleden over de vraag of een handeling een schending is. Ondersteunt de burgemeester, de raad en individuele raadsleden bij de uitvoering van hun rol. 3. Raad Beoordeelt de uitkomsten van het onderzoek indien er sprake is van een i ntergriteitsschend ing. Bepaalt of het niet naleven van de gedragscode onderdeel wordt van het politieke debat en over mogelijk politieke gevolgen. 4. Seniorenconvent Vormt het klankbord voor de burgemeester waarmee deze tussentijds kan overleggen over trajecten rond vermeende schendingen. Zorgt er voor dat raadsleden door hun eigen fractievoorzitter worden gewaarschuwd als zij integriteitsrisico's lopen. 5. Fractievoorzitter Steunt raadslid dat twijfelt, dat aangifte doet (of wilt doen), waartegen een vermoeden van een integriteitsschending bestaat. Waarschuwt raadsleden van zijn fractie voor integriteitsrisico's. 17

18 Hoofdstuk 2 Procedures Hieronder wordt ingegaan op de situaties waarin een raadslid twijfelt over: 1. eigen handelingen; 2. handelingen van een ander raadslid; 3. handelingen van een wethouder 4. handelingen van de burgemeester 5. handelingen van de griffier 1. Twïfels ten aanzien van ei en handelin en 1 a. Een raadslid twijfelt over een eigen nog uit te voeren handeling. Het raadslid vraagt de griffier om advies of de voorgenomen handeling een schending van de integriteit is. De griffier formuleert een advies. Als de griffier aangeeft dat het om een ingewikkelde kwestie gaat of als het raadslid het niet met het advies van de griffier eens is, leggen ze de kwestie voor aan de burgemeester. De burgemeester formuleert een advies (eventueel na raadpleging interne en externe deskundigen). Het komt voor dat uit het advies blijkt dat er geen eenduidige uitspraak mogelijk is over de vraag of een voorgenomen handeling een integriteitschending is of niet. Meestal betekent dit dat ook deskundigen de zaak verschillend beoordelen. Bij een dergelijke complexe zaak is het aan het raadslid zelf welke keuze hij maakt over de nog uit te voeren handeling. 1 b. Een raadslid twijfelt over een eigen al uitgevoerde handeling. Hiervoor geldt dezelfde procedure als onder 1 a. Mocht de conclusie zijn dat er van een schending geen sprake is, dan is de zaak afgedaan. Mocht de gedeelde conclusie zijn dat de handeling een schending was, dan overleggen de burgemeester en het raadslid over de vervolgstappen. In voorkomende gevallen deelt de burgemeester zijn visie in het seniorenconvent. De burgemeester kan zich daarbij door deskundigen laten adviseren. Het raadslid kan de raad laten weten een schending te hebben begaan en waar mogelijk die ongedaan maken. De raad kan besluiten hierover in debat te gaan. 18

19 2. Twijfels ten aanzien van het handelen van een ander raadslid 2a. Een raadslid twijfelt over een nog uit te voeren handeling. Een raadslid twijfelt over een nog niet uitgevoerde handeling van een ander raadslid. Hij waarschuwt achtereenvolgens het betreffende raadslid, benoemt zijn twijfels en verwijst naar de gedragscode. Tevens verwijst hij het betreffende raadslid naar de griffier en de burgemeester. Zie verder onder procedure bij 1 a. 2b. Een raadslid twijfelt over een vermeende uitgevoerde handeling. Het raadslid heeft diverse mogelijkheden: Hij bespreekt de vermeende handeling met het betreffende raadslid. Als de ander hierdoor gaat twijfelen over de al uitgevoerde handeling: zie procedure 1 b. Als het aangesproken raadslid niet twijfelt over de al uitgevoerde handeling, dan bespreekt het raadslid dat twijfelt dit met de griffier. De griffier geeft advies. Wijst dat advies erop dat de vermeende handeling een schending zou zijn, dan wordt het voorgelegd aan de burgemeester. Hij vraagt aan de griffier of de handeling van het betreffende raadslid een schending is. De griffier geeft advies. Is het advies dat er sprake kan zijn van een schending dan wordt het voorgelegd aan de burgemeester. Hij meldt de vermeende overtreding bij de burgemeester. De burgemeester doet een vooronderzoek. Het raadslid dat twijfelt aan een ander raadslid doet zelf geen vooronderzoek. Dat is aan de burgemeester. Is na het vooronderzoek de conclusie van de burgemeester dat er geen grond is voor de verdenking, dan is de zaak afgedaan. De burgemeester beoordeelt of hij het seniorenconvent hierover moet informeren. Komt uit het vooronderzoek dat het raadslid zelf erkent een schending te hebben begaan: zie procedure 1 b. Komt uit het vooronderzoek dat er gronden zijn voor de verdenking dat er een integriteitschending heeft plaatsgevonden, maar dat er geen sprake is van erkenning door het raadslid, dan gelast de burgemeester een onderzoek door deskundigen. Het onderzoek richt zich in ieder geval op de feiten en op welke wijze de gedraging zich verhoudt tot hetgeen in de wet en gedragscode is vastgelegd. De burgemeester beoordeelt de resultaten van het vervolgonderzoek. Geen integriteitsschending: Als het vervolgonderzoek tot de conclusie leidt dat er geen integriteitschending is begaan, wordt dat in het seniorenconvent gedeeld. Het vervolgonderzoek blijft in beginsel vertrouwelijk, alleen de melder, betrokken raadslid, burgemeester, griffier en de leden van het seniorenconvent weten ervan. lntegriteitsschend i ng: Indien de conclusie van het vervolgonderzoek luidt dat er sprake is van een integriteitschending, legt de burgemeester de resultaten eerst voor aan het seniorenconvent. Hierbij deelt de burgemeester zijn visie over de ernst van de schending en welke consequenties/ "sancties" hieraan verbonden kunnen worden. De burgemeester kan - indien hij dit nodig acht - aan een expert hierover advies vragen. Vervolgens legt de burgemeester de resultaten en het eventuele advies zoals besproken in het seniorenconvent voor aan de raad. Er zijn verschillende gevolgen/ "sancties" die aan de orde kunnen zijn voor gekozen dan wel benoemdepolitieke ambtsdragers. Strafrechtelijke vervolging kan alleen indien er sprake is van een strafbaar feit, niet sec overtreding gedragscode. 19

20 Daarnaast kan worden gedacht aan: Publiek excuus Afkeuring door fracties Motie van treurnis Motie van wantrouwen (tegen een wethouder) Daarnaast heeft de partij waartoe betrokkenen behoort de volgende mogelijkheden: Royement van het lidmaatschap eigen partij Uit de fractie zetten door de eigen partij Oordeel raad. Als is komen vast te staan dat er sprake is van overtreding van de gedragscode dan kan dit diverse gevolgen hebben. Hoewel het niet naleven van de gedragscode op zichzelf geen rechtsgevolgen heeft, is de gedragscode niet vrijblijvend. De gedragscode is een vorm van zelfbinding, waarbij de regels in gezamenlijk debat worden vastgesteld door de politieke ambtsdragers zelf. Schendingen die de zuiverheid van de besluitvorming raken, zoals belangenverstrengeling, corruptie en sommige kwesties rondom het gebruik van informatie, raken aan de kerntaak van politieke ambtsdragers en zijn om die reden ernstig. De bestuurders kunnen worden aangesproken en dienen zich over de naleving van de gedragscode te verantwoorden. Het niet naleven van de gedragscode kan onderdeel worden van het politieke debat en kan politieke gevolgen hebben. De raad beoordeelt de politieke consequenties die de eventuele schending zou moeten hebben. Hierbij wordt het advies zoals besproken in het presidium besproken. 3. Twïfels ten aanzien van een vermeende uit evoerde handelin van een wethouder Zie procedure 2b. De raad beoordeelt geheel zelfstandig de politieke consequenties die de eventuele schending zou moeten hebben. Daarover adviseert de burgemeester niet. Bij elk dossier over een vermeende schending van de integriteit wordt vastgelegd wie bij afwezigheid van de burgemeester als locoburgemeester toegang heeft tot het dossier. 4. Twïfels ten aanzien van een vermeende uit evoerde handelin van de bur emeester Zie procedure 2b. In plaats van naar de burgemeester, gaan raadslid en griffier naar de vicevoorzitter van de raad. Na vooronderzoek door de vicevoorzitter wordt de commissaris van de Koning erbij betrokken als er reden is om het onderzoek voort te zetten. 5. Twijfels ten aanzien van een vermeende uit evoerde handelin door de griffier Zie procedure 2b. Bij twijfel over een vermeende uitgevoerde handeling van de griffier, laat de burgemeester vooronderzoek uitvoeren. 20

21 Hoofdstuk 3 Communicatie Communicatie over integriteitkwesties of vermeende integriteitkwesties vragen om zorgvuldige communicatie wat betreft moment, toon en informatie. In beginsel wordt geen melding gedaan over kwesties, anders dan naar direct betrokkenen en eventueel senioren. Het betreft lopende het (voor)onderzoek een 'interne kwestie'. Als de pers in een bepaalde kwestie op de hoogte gesteld zal (of moet) worden, zal de burgemeester als eerste de pers te woord staan. Geen van de overige betrokken (indiener, betrokken raadslid, eventueel senioren / raadsleden of griffier) spreekt met de pers voordat de burgemeester de pers heeft geïnformeerd. Mocht op enigerlei wijze pers of andere over de casus berichten, lopende een (voor)onderzoek, dan is de burgemeester woordvoerder. 21

22 Bijlage 2. Gedragslijn gebruik social media raadsleden Inleiding Social media is anno 2016 onderdeel van onze samenleving. Social media is een verzamelnaam voor alle internettoepassingen waarmee het mogelijk is om informatie met elkaar te delen op een gebruiksvriendelijke en vaak leuke wijze. Het betreft niet alleen informatie in de vorm van tekst (nieuws, artikelen). Ook geluid (podcasts, muziek) en beeld (fotografie, video) worden gedeeld via social media websites. Met andere woorden, social media staat voor 'Media die je laten socialiseren met de omgeving waarin je je bevindt'. Social media is ook een veel gebruikt medium door de raadsleden. Het wordt privé en werk gerelateerd gebruikt. Soms overlapt het elkaar en kunnen grenzen tussen werk en privé vervagen. Het gebruik van social media vraagt om een bepaalde vorm van alertheid en bewustzijn. Hoe zet je social media in en hoe ga je hier op een goede manier mee om. Hierna volgen een aantal aandachtspunten voor het gebruik van social media. Aandachtspunten voor gebruik social media door raadsleden: Je bent 24 uur per dag raadslid Bedenk dat jouw boodschap niet los wordt geïnterpreteerd van jou als zender. Er is een verschil tussen privégebruik en werk gerelateerd gebruik, maar deze scheidslijn gaat voor de buitenwereld niet altijd op. Als je social media voor het raadswerk inzet, treed je op als ambassadeur van de gemeente. Stel jezelf de volgende basisvragen: o In welke hoedanigheid treed ik op? o Is het integer? o Ligt het politiek gevoelig? o Wat is de status van de informatie die ik ga delen? o Is dit het juiste moment? o Moet ik deze mening/ervaring/gevoel online zetten zodat iedereen het kan lezen? o Kan ik mijn collega-bestuurders morgen nog recht in de ogen aankijken? o Is het handig dat mijn bijdrage morgen in de media staat? Geen debat binnen een debat Tijdens een raads-of commissievergadering wordt er gedebatteerd over onderwerpen. Het getuigt niet van respect richting collega-raadsleden, college of publieke tribune om tijdens het debat over hetzelfde onderwerp inhoudelijke discussie te voeren via social media. Dit geldt ook voor het uiten van kritiek op het functioneren van de voorzitter van de vergadering of op collega raadsleden. Bovendien mag het gebruik van social media (bijvoorbeeld filmen, fotograferen of het doen van uitlatingen) tijdens vergaderingen niet leiden tot een verstoring van de vergadering. 22

23 Zakelijk blijven in je uitlatingen Wie op een verantwoorde manier gebruik wil maken van internet, is zich bewust van de mogelijkheden en risico's die dat met zich meebrengt. Wat je ook doet op internet, integriteit, zorgvuldigheid en nauwkeurigheid staan voorop, zoals je ook gewend bent in offline contacten. Je hebt een groot bereik, anderen kunnen op jouw bijdrage reageren, je bent persoonlijk zichtbaar en je hebt direct contact met andere deelnemers. Dat kan positief zijn, maar heeft soms ook negatieve gevolgen. Blijf op internet dus zakelijk in je uitlatingen. Wees bewust dat wanneer je iets plaatst, dit reacties kan oproepen. Raadslid altijd ambassadeur Als raadslid ben je een ambassadeur van de gemeente Bergen op Zoom en is integriteit essentieel en vanzelfsprekend. Wees verantwoordelijk "Je bent een ambassadeur van de gemeente". Besef ook dat meningen die je op het internet geeft, niet zullen verdwijnen. Aarzel je om iets te schrijven? Wacht dan liever even af: "Bij twijfel niet doen". Geen privacy en vertrouwelijke informatie vrijgeven Geef geen informatie van de gemeente Bergen op Zoom waarvan je weet dat die vertrouwelijk is. En geef natuurlijk ook geen privégegevens. Respecteer ook de privacy van je omgeving. Plaats daarom geen foto's van collega's op je social netwerk tenzij ze dat goed vinden. Ga af op je inschattingsvermogen en gezond verstand. Wanneer je twijfelt, plaats dan geen bericht. Perceptie is realiteit Iemand kan jouw boodschap totaal anders interpreteren dan jij bedoeld hebt. Vermijd ironie, dat kan verkeerd begrepen worden. Kies een ander medium voor ingewikkelde discussies die nuances vergen. Geen welles/nietes, geen conflicten uitspelen. Houd er rekening mee dat je je in een sociale omgeving begeeft Gedraag je op social media zoals je bij andere sociale gelegenheden - een vergadering, een feestje, of een praatje bij de koffieautomaat - zou doen. Gedrag je online zoals je je ook offline zou gedragen. Goede manieren zijn belangrijk: stel jezelf voor, doe je niet voor als iemand anders, verstoor of onderbreek andermans gesprekken niet. Zorg dat je acties en gedrag overeenkomen met het imago dat je bij burgers wilt uitdragen. Wees je ervan bewust dat je in een sociale ruimte je fracties, raadslid-collega's en de burgers deelgenoot maakt van jouw uitingen. Weet wanneer je moet reageren en wanneer niet Je kunt altijd reageren om feitelijke onjuistheden recht te zetten of een genuanceerder beeld te creëren. Je kunt zeker deelnemen aan discussies die leiden tot meer kennis, meer bekendheid of meer inspiratie. Let wel op! Een andere mening of een andere interpretatie van de feiten is iets anders dan een onjuistheid. Gun iedereen het recht op een andere mening. Wees voorzichtig met reacties in oververhitte of emotionele discussies. Negeer dit dan niet, maar verzeil niet in een oeverloze discussie. Probeer te helpen en zoek mee naar een oplossing. Plaats alleen informatie waar je achter staat en zeker van bent Alles wat je plaatst, is uiteindelijk je eigen verantwoordelijkheid. Ga af op je beoordelingsvermogen en eigen logica. Let erop dat wat je zegt waar is. Twijfel je? Vraag je dan af of je: je collega raadsleden nog recht in de ogen kunt kijken goedkeuring zou krijgen van je fractie je op je gemak zou voelen als jouw bijdrage de volgende dag in de krant zou staan Is het antwoord op een van deze vragen nee, bespreek de kwestie dan met anderen. Zo laat je zien waar je mee zit en zorg je zelf voor openheid. 23

24 Heb je een fout gemaakt, geef dit dan toe. Een fout maken is menselijk. Wie heeft er nog nooit iets gezegd waarvan hij later spijt kreeg? Als je een fout maakt, geef dit dan toe. Wees eerlijk en volledig en wees snel met je correctie. Vuistregels: Besef dat je (24 uur per dag) raadslid bent. Voer geen debat via Twitter tijdens een commissie- of raadsvergadering Uit tijdens een vergadering geen commentaar op het voorzitterschap of collega raadsleden via social media en verstoor de vergadering niet door gebruik van social media. Gebruik je gezond verstand Bij twijfel niet doen! 24

25 Gedragscode voor raadsled en van de gemeente Bergen op Zoom 2016 Bijlage 3. Overzicht regelgeving die samenhangt met de integriteit van de raadsleden Iedereen moet zich aan wet- en regelgeving houden. Dat geldt uiteraard ook voor raadsleden. In de gedragscode staan dan ook geen zaken die elders al geregeld zijn. Als geheugensteuntje zijn onderstaand wel die bepalingen weergegeven die relevant zijn voor raadsleden. De lijst is niet 1 i m itatief. Naleving van de code Gemeentewet: artikel 15 lid 3 De raad stelt voor zijn leden een gedragscode vast. Gemeentewet: artikel De burgemeester ziet toe op: a. een tijdige voorbereiding, vaststelling en uitvoering van het gemeentelijk beleid en van de daaruit voortvloeiende besluiten, alsmede op een goede afstemming tussen degenen die bij die voorbereiding, vaststelling en uitvoering zijn betrokken; b. een goede samenwerking van de gemeente met andere gemeenten en andere overheden; c. de kwaliteit van procedures op het vlak van burgerparticipatie; d. een zorgvuldige behandeling van bezwaarschriften; e. een zorgvuldige behandeling van klachten door het gemeentebestuur. 2. De burgemeester bevordert de bestuurlijke integriteit van de gemeente. 3. De burgemeester bevordert overigens een goede behartiging van de gemeentelijke aangelegenheden. Eed/be 1 ofte Gemeentewet: artikel 14 lid 1 Alvorens hun functie te kunnen uitoefenen, leggen de leden van de raad in hun vergadering, in handen van de voorzitter, de volgende eed (verklaring en belofte) af: "Ik zweer (verklaar) dat ik, om tot lid van de raad benoemd te worden, rechtstreeks noch middellijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, enige gift of gunst heb gegeven of beloofd. Ik zweer (verklaar en beloof) dat ik, om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middellijk enig geschenk of enige belofte heb aangenomen of zal aannemen. Ik zweer (beloof) dat ik getrouw zal zijn aan de Grondwet, dat ik de wetten zal nakomen en dat ik mijn plichten als lid van de raad naar eer en geweten zal vervullen. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig! (Dat verklaar en beloof ik!") Openbaarheid functies Gemeentewet: artikel De leden van de raad maken openbaar welke andere functies dan het lidmaatschap van de raad zij vervullen. 2. Openbaarmaking geschiedt door terinzagelegging van een opgave van de in het eerste lid bedoelde functies op het gemeentehuis. Verboden functies Gemeentewet: artikel 13 lid 1 Een lid van de raad is niet tevens: a. minister; b. staatssecretaris; 25

26 c. 1 id van de Raad van State; d. lid van de Algemene Rekenkamer; e. Nationale ombudsman; f. substituut-ombudsman als bedoeld in artikel 9, eerste lid, van de Wet Nationale ombudsman; g. commissaris van de Koning; h. gedeputeerde; i. secretaris van de provincie; j. griffier van de provincie; k. burgemeester; 1. wethouder; m. lid van de rekenkamer; n. ombudsman of lid van de ombudscommissie als bedoeld in artikel 81 p, eerste lid; o. ambtenaar, door of vanwege het gemeentebestuur aangesteld of daaraan ondergeschikt. Gemeentewet: artikel 13 lid 2 In afwijking van het eerste lid, aanhef en onder I, kan een lid van de raad tevens wethouder zijn van de gemeente waar hij lid van de raad is gedurende het tijdvak dat: a. aanvangt op de dag van de stemming voor de verkiezing van de leden van de raad en eindigt op het tijdstip waarop de wethouders ingevolge artikel 42, eerste lid, aftreden, of b. aanvangt op het tijdstip van zijn benoeming tot wethouder en eindigt op het tijdstip waarop de goedkeuring van de geloofsbrief van zijn opvolger als lid van de raad onherroepelijk is geworden of waarop het centraal stembureau heeft beslist dat geen opvolger kan worden benoemd. Hij wordt geacht ontslag te nemen als lid van de raad met ingang van het tijdstip waarop hij zijn benoeming tot wethouder aanvaardt. Artikel X 6 van de Kieswet is van overeenkomstige toepassing. Gemeentewet: artikel 13 lid 3 In afwijking van het eerste lid, aanhef en onder o, kan een lid van de raad tevens zijn: a. ambtenaar van de burgerlijke stand; b. vrijwilliger of ander persoon die uit hoofde van een wettelijke verplichting niet bij wijze van beroep hulpdiensten verricht; c. ambtenaar werkzaam voor een school voor openbaar onderwijs. Verboden werkzaamheden Gemeentewet: artikel 15 lid 1 Een lid van de raad mag niet: a. als advocaat of adviseur in geschillen werkzaam zijn ten behoeve van de gemeente of het gemeentebestuur dan wel ten behoeve van de wederpartij van de gemeente of het gemeentebestuur; b. als gemachtigde in geschillen werkzaam zijn ten behoeve van de wederpartij van de gemeente of het gemeentebestuur; c. als vertegenwoordiger of adviseur werkzaam zijn ten behoeve van derden tot het met de gemeente aangaan van: 1 e. overeenkomsten als bedoeld in onderdeel d; 2e. overeenkomsten tot het leveren van onroerende zaken aan de gemeente; d. rechtstreeks of middellijk een overeenkomst aangaan betreffende: 1 e. het aannemen van werk ten behoeve van de gemeente; 2e. het buiten dienstbetrekking tegen beloning verrichten van werkzaamheden ten behoeve van de gemeente; 3e. het leveren van roerende zaken anders dan om niet aan de gemeente; 4e. het verhuren van roerende zaken aan de gemeente; Se. het verwerven van betwiste vorderingen ten laste van de gemeente; 6e. het van de gemeente onderhands verwerven van onroerende zaken of beperkte rechten waaraan deze zijn onderworpen; 7e. het onderhands huren of pachten van de gemeente. 26

27 Gemeentewet: artikel 15 lid 2 Van het eerste lid, aanhef en onder d, kunnen gedeputeerde staten ontheffing verlenen. Gedrag bij stemmen Gemeentewet: artikel 2 7 De leden van de raad stemmen zonder last. Gemeentewet: artikel 28 lid 1 Een lid van de raad neemt niet deel aan de stemming over: a. een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken; b. de vaststelling of goedkeuring der rekening van een lichaam waaraan hij rekenplichtig is of tot welks bestuur hij behoort. Gemeentewet: artikel 28 lid 2 Bij een schriftelijke stemming wordt onder het deelnemen aan de stemming verstaan het inleveren van een stembriefje. Gemeentewet: artikel 28 lid 3 Een benoeming gaat iemand persoonlijk aan, wanneer hij behoort tot de personen tot wie de keuze door een voordracht of bij een herstemming is beperkt. Gemeentewet artikel 28 lid 4 Het eerste lid is niet van toepassing bij het besluit betreffende de toelating van de na periodieke verkiezing benoemde leden. Verantwoordelijkheid raad Algemene wet bestuursrecht: artikel 2:4 1. Het bestuursorgaan vervult zijn taak zonder vooringenomenheid. 2. Het bestuursorgaan waakt ertegen dat tot het bestuursorgaan behorende of daarvoor werkzame personen die een persoonlijk belang bij een besluit hebben, de besluitvorming beïnvloeden. 1 nformatievoorzien i ng Gemeentewet: artikel Het college en elk van zijn leden afzonderlijk zijn aan de raad verantwoording schuldig over het door het college gevoerde bestuur. 2. Zij geven de raad alle inlichtingen die de raad voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft. 3. Zij geven de raad mondeling of schriftelijk de door een of meer leden gevraagde inlichtingen, tenzij het verstrekken ervan in strijd is met het openbaar belang. 4. Zij geven de raad vooraf inlichtingen over de uitoefening van de bevoegdheden, bedoeld in artikel 160, eerste lid onder e, f, g en h, indien de raad daarom verzoekt of indien de uitoefening ingrijpende gevolgen kan hebben voor de gemeente. In het laatste geval neemt het college geen besluit dan nadat de raad in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen. 5. Indien de uitoefening van de bevoegdheid, bedoeld in artikel 160, eerste lid, onder f, geen uitstel kan lijden, geven zij in afwijking van het vierde lid de raad zo spoedig mogelijk inlichtingen over de uitoefening van deze bevoegdheid en het terzake genomen besluit. Gemeentewet: artikel De burgemeester is aan de raad verantwoording schuldig over het door hemgevoerde bestuur. 3. Hij geeft de raad alle inlichtingen die de raad voor de uitoefening van zijn taak nodig heeft. 4. Hij geeft de raad mondeling of schriftelijk de door een of meer leden gevraagde 5. inlichtingen,tenzij het verstrekken ervan in strijd is met het openbaar belang. 27