JUNIE-EKSAMEN 2014 ELEKTRIESE TEGNOLOGIE 1/1 MEMORANDUM GRAAD 12

Transcriptie

1 JUNIE-EKSAMEN 2014 ELEKTRIESE TEGNOLOGIE 1/1 MEMORANDUM GRAAD 12 Stuur na : Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk Posbus Lyttelton 0140 E-pos : assessment@impak.co.za Tel. nr. : Faks :

2

3 ELEKTRIESE TEGNOLOGIE VRAESTEL 1/1 GRAAD 12 JUNIE-EKSAMEN 2014 MEMORANDUM TOTAAL: 200 VRAAG 1: BEROEPSGESONDHEID EN -VEILIGHEID 1.1 Enige DRIE in volgorde: Bly kalm, moenie jaag nie en moenie paniekerig raak nie. Laat persoonlike besittings agter totdat dit veilig is om dit te kry. Maak deure en vensters agter jou toe, maar moet dit nie sluit nie. Gebruik die naaste veiligheidstrappe en beweeg na die naaste uitgang. Gaan na die aangewese vergaderpunt. Wag vir instruksies van nooddienswerkers. (3) 1.2 Dit kan jou asemhaling beïnvloed en is giftig. (1) 1.3 Enige TWEE relevante antwoorde: Handelinge: Om sonder die nodige beskerming te werk. Onveilige plasing van gereedskap. Rondspeel in n werkswinkel. Teen n onveilige spoed werk. Sonder magtiging werk. Verwydering van veiligheidstoestelle. Gereedskap vir die verkeerde doel gebruik. Enige DRIE antwoorde: Toestande: Foutiewe gereedskap of toerusting. Te veel mense in die werkswinkel. Onvoldoende veiligheidsondersteuning of veiligheidsskerms. Brandgevare. Swak huishouding. Te veel geraas. Onvoldoende ventilasie. (5) Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 1

4 1.4 Enige VIER van die volgende: Rooi Geel Blou Oranje Groen (4) [13] VRAAG 2: DRIEFASE-WS-OPWEKKING 2.1 Deur kapasitors in parallel te koppel. (2) (1) 2.3 (4) 2.4 Vir alternators van soortgelyke raamgroottes lewer driefasemasjiene meer 2.5 Geel drywing as enkelfasemasjiene. Kan in parallel gekoppel word om n gekombineerde toevoer te verskaf. Goedkoper om te vervaardig. (3) Ster Delta (6) Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 2

5 2.6.1 (3) (3) (3) (3) [27] VRAAG 3: DRIEFASE-TRANSFORMATORS 3.1 Delta-delta Delta-ster Ster-delta Ster-ster (4) 3.2 Koperverliese Ysterverliese Swerfverliese Diëlektriese verliese (4) 3.3 Dit het n neutrale punt. (1) 3.4 Voordeel Goedkoper om een klein transformator te vervang as n groot een. Nadeel Kos meer om te installeer. (2) 3.5 Vir klein verhoging- of verlaging-transformasie. (1) (2) (3) Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 3

6 3.6.3 Primêre winding = Sekondêre = = 2750 windings = 100 windings 28:1 (7) (3) [27] VRAAG 4: DRIEFASEMOTORS 4.1 n Ster-delta-aansitter werk deur die motor in ster te begin en dan, wanneer die motor voldoende spoed opgebou het, die verbindings na delta te verander om die motor tot volspoed te laat draai. Dit is omdat die aansitstroom van enige motor amper vier keer normale stroom kan trek. (2) 4.2 Deur twee van die fases om te ruil. (1) 4.3 Stop- en nul-spanningspoel. (2) 4.4 Normaal oopkontakte is oop wanneer daar geen krag op die kontaktor se spoel is nie, en is toe sodra daar krag op die kontakter se spoel geplaas word. (1) 4.5 Enige DRIE antwoorde: Visueel: Draai die rotor vrylik? Raas die laers of voel hulle grof? Is die motor stewig gemonteer? Het die raam enige krake? Is die endplate stewig vasgeskroef? Elektries: Is die raam geaard? Is al die verbindings geïsoleerd? Is daar beskermingstoestelle en is hulle funksioneel? (6) Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 4

7 4.6 As die motor aan n toevoer verbind word, begin daar strome in die 4.7 statorwindings vloei. Vanweë die faseverskil van die strome ontstaan daar n roterende magneetveld in die stator. Die roterende statorveld sny die statiese rotorgeleiers en wek EMK s en strome in die geleiers op (Faraday se wet). Die strome in die rotorgeleiers vorm n magneetveld rondom die geleiers op so n wyse dat dit die werking van die statorveld probeer teenwerk (Lenz se wet). Magnetiese veldlyne rondom die rotorgeleiers versterk die statorveld aan die een kant van die geleiers en verswak dit aan die ander kant. n Magnetiese krag word op die rotorgeleiers uitgeoefen wat hulle in die rigting van die roterende magneetveld trek (Fleming se linkerhandreël). Vanweë die wringkrag op die rotor begin dit vinniger draai in n poging om die spoed van die roterende magneetveld te bereik. (7) (8) (3) Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 5

8 4.8.2 (3) CosƟ = 0,87 Ɵ = 0,87/Cos Ɵ = 29,541. (3) (3) (3) (3) 4.9 (4) IL = IP (STER) 8=8 =8 A (3) (3) [55] Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 6

9 VRAAG 5: R-, L- EN C-KRINGE 5.1 (6) (6) (4) (3) Impedansie meet die hoeveelheid druk wat n kring bied wanneer spanning bygevoeg word. Dit verwys na die totale aantal weerstand wat n RLC-kring bied. (3) 5.3 Kapasitiewe reaktansie. (1) 5.4 Induktiewe reaktansie. (1) 5.5 Impedansie. (1) 5.6 (2) [27] Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 7

10 VRAAG 6: LOGIKA (3) (4) 6.2 (6) 6.3 A B X Harde bedrading is die fisiese komponente en drade wat gebruik word. Sagte bedrading is tydmeters en relês wat binne die PLB geprogrammeer word. (4) 6.5 INSET: Dit is waar n fisiese aksie of beweging plaasvind soos n knoppie wat gedruk word of n kontaktor wat dan n sein stuur wat geprosesseer moet word. PROSESSERING: Die inligting word ontvang en die program moet nou aksie neem volgens sy programmering en dan n sein stuur na die geheue of die uitset. UITSET: n Sein word na die uitset gestuur sodat n aksie kan plaasvind soos n liggie wat aangaan of n motor wat aanskakel. HUISHOUDING: Die PLB maak ou data skoon en verfris sodat nuwe inligting ontvang en verwerk kan word. (4) (4) Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 8

11 6.6.1 (4) Instruksielys. Logiese blokdiagram (2) Dit sal n uitset gee (aangaan). (2) Dit sal aanbly. (2) Q Na drie sekondes. (2) (2) 6.9 Enige DRIE van die volgende: Maklik om te installeer. Maklik om te onderhou. Goedkoper as n klomp komponente. Maklik om programme aan te pas. (3) ENIGE ANDER MANIER MOET KREDIET KRY. (9) [51] GROOTTOTAAL: 200 Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk 9