Presentatie ecocide wetgeving gemeente Loppersum 12/09/2016. Wat is Ecocide?

Transcriptie

1 Presentatie ecocide wetgeving gemeente Loppersum 12/09/2016 Wat is Ecocide? Ecocide is de massale schade, vernietiging of verlies van ecosystemen van een bepaald gebied. Hetzij door menselijk toedoen, hetzij door andere redenen, in zodanige mate dat het vreedzaam gebruik van dit gebied door de inwoners ernstig verminderd is of zal worden. Ik wil u graag vertellen waarom Ecocide wetgeving nodig is. Is Ecocide wetgeving nodig? Op dit moment kampen wij met onbeschrijflijke grote klimaatproblemen. Ieder jaar worden van voorgaande jaren records verbroken met steeds warmere gemeten temperaturen. Dat is zeer zorgwekkend is als je kijkt naar gevolgen hiervan. We hebben te maken met een stijgende zeespiegel, overstromingen, tsunamies, orkanen, aardbevingen, extreme droogte en daaruit voortvloeiend steeds meer klimaatvluchtelingen. De huidige dwingende wetgeving waar wij op het gebied van milieu mee te maken hebben is voornamelijk nationaal. Hier in Nederland wordt dat geïmplementeerd vanuit het Europees milieurecht. De huidige wetgeving heeft echter gefaald om de massale schade en vernietiging van de Aarde te stoppen. Het is namelijk niet gemakkelijk om grote vervuilers vaak multinationale bedrijven nationaal aan te pakken. Een concreet voorbeeld hiervan is dat het Amerikaanse hooggerechtshof in 2013 in een zaak tegen Shell geoordeeld heeft dat de Amerikaanse rechtbanken geen zaken in behandeling mogen nemen tegen multinationals die worden beschuldigd van misstanden in het buitenland. In Nederland gaat dat niet veel makkelijker. Ook hier wordt al jaren tegen Shell geprocedeerd over de schade door olielekkages in Nigeria. Bij de rechtbank kregen de Nigeriaanse boeren nul op het rekest. In hoger beroep is geoordeeld dat de boeren inzage moeten krijgen in de stukken van Shell. Een overwinning, maar alleen op het procedurele vlak. Een inhoudelijke beoordeling zal nog geruime tijd op zich laten wachten. Zorgplicht Daarnaast is nationale milieuwetgeving gelimiteerd. Zo ontfermt het zich bijvoorbeeld over luchtkwaliteit, waterbeheer en afval, maar het schrijft voor de staat geen zorgplicht voor om ecocide te voorkomen. Het verbod op ecocide schept een wettelijke zorgplicht om diensten te verlenen daar waar schade, vernietiging of verlies geleden door een natuurlijke ramp. De huidige wetgeving beperkt zich tevens tot een vrij nonchalante manier van denken namelijk; alles wat we moeten doen om milieuprobleem tegen te gaan is het beter reguleren van het uitbuiten van de natuur. Ecocide wetgeving is meer dan alleen een innovatieve juriste kwestie. Het is vooral ook een morele en ethische kwestie waarbij wij de rechten van de Aarde en al haar ecosystemen erkennen. Slavernij Dit lijkt misschien nu vergezocht. Maar een vergelijkbare manier van denken is terug te vinden in de tijd van de slavernij. Voor 1833 werden ruim 300 internationale overeenkomsten om de slavernij af te schaffen zonder veel succes geïmplementeerd. Deze wetten hadden vooral te maken met het reduceren van het aantal slaven, de slaven minder hard te laten werken, dat de slaven meer rechten zouden krijgen etc etc. Deze overeenkomsten miste de benodigde onderbouwing en procedures om te garanderen dat zij werden gehandhaafd. Pas toen in 1833 slavernij tot internationale misdaad werd uitgeroepen, kwam er een einde aan.

2 Gebruikte argumenten voor het behoud van ecocide De argumenten die gebruikt werden in de tijd van de slavernij om de slavernij voort te zetten lijken opmerkelijk veel op de argumenten die we tegenwoordig hebben t.b.v. het voorzetten van ecocide, namelijk: -Onze samenleving is erop gebaseerd -Het is een noodzaak -Het volk wil het -Als je het afschaft, krijgen we een economische ineenstorting Maar bij de uiteindelijke invoering van het verbod op slavernij werd niets van dit werkelijkheid. Bedrijven die met slaven werkten, schakelden simpelweg over naar andere handelsvormen. Persoonlijke aansprakelijkheid De letter van de wet stelt weinig voor totdat en tenzij degenen die de schade of de onrechtvaardigheid veroorzaken, daadwerkelijk verantwoordelijk worden gesteld en de schadelijke activiteiten (en de besluitvorming die leidt tot de schade) uitgebannen worden. Het verbod op ecocide betreft, als internationaal misdrijf, voornamelijk personen met een hogere verantwoordelijkheid, namelijk degenen die beslissingen nemen in hun hoedanigheid als CEO, directeur, minister, staatshoofd enz. Ecocide wetgeving al ruim 40 jaar op de politieke agenda Ecocide wetgeving is geen nieuw begrip. Voorstellen om Ecocide te verbieden gaan terug tot Olof Palme, de toenmalige minister-president van Zweden, sprak in zijn openingsrede op de Stockholmse Conferentie over het Menselijk Milieu, overduidelijk over de Vietnam-oorlog als Ecocide. De Conferentie van Stockholm richtte voor het eerst internationale aandacht op milieuaangelegenheden, met name de gevallen die te maken hadden met milieuaantasting en grensoverschrijdende vervuiling. Tijdens de Stockholmse Conferentie werd een Werkgroep opgericht betreffende misdrijven tegen het milieu en in 1973 werd een voorlopige Ecocide Conventie voorgedragen aan de Verenigde Naties. Het Internationaal Ecocide Misdrijf werd opgenomen in het ontwerp voor het Statuut van Rome ( ) en had de steun van veel landen, maar werd te elfder ure verwijderd, ondanks protesten. De landen VS, VK, Frankrijk en Nederland waren hier verantwoordelijk voor. Zie filmpje. Ecocide wetgeving lokaal, nationaal en internationaal Ecocide-wetgeving heeft een symboolwaarde. Het gaat niet zozeer om wiens taak het is om de wet te implementeren, maar het gaat om het nemen van de morele verantwoordelijkheid om te gaan staan voor wat ethisch juist is. Deze kwestie heeft op elk niveau - lokaal, nationaal en internationaal - mensen nodig die de moed hebben om op te staan en die niet langer de verantwoordelijkheid afschuiven. En dat gebeurt ook. Tien landen, waaronder de Oekraïne, Vietnam en Georgië hebben tot dusver ecocide-wetgeving op nationaal niveau geïmplementeerd. Op lokaal niveau heeft bijvoorbeeld de raad van de Engelse stad Oxford een motie aangenomen om ecocide tegen te gaan. Op internationaal niveau bestaat nog geen ecocide-wetgeving, ofschoon daar al sinds de jaren 70 voor wordt gepleit. Door ecocide tot een internationale misdaad te maken zouden de effecten daarvan automatisch doorwerken naar nationaal en lokaal niveau. Ecocide wetgeving

3 Ecocide wetgeving is een juridische innovatie die ware duurzaamheid gigantisch zal versnellen. Om te bepalen of er sprake is van ecocide, zal er door advocaten en rechters getoetst moeten worden aan de hand van (los van elkaar) de criteria: -Grootte -Duur -Impact Op dit moment zijn er 4 internationale misdaden. - genocide - oorlogsmisdaden - misdaden tegen de menselijkheid - misdaden van agressie Voorstel van Polly Higgins In 2010 heeft de advocate Polly Higgins voorgesteld het Statuut van Rome te wijzigen door toevoeging van het internationale misdrijf Ecocide. Haar voorstel werd voorgedragen aan de Internationale Wetscommissie van de Verenigde Naties, met de bedoeling de progressieve ontwikkeling van internationaal recht en zijn codificatie te bevorderen. Als ecocide als vijfde misdaad aan artikel 5 van het Statuut van Rome wordt toegevoegd, heeft dat twee gevolgen. Ten eerste is daarmee gewaarborgd dat natuurlijke personen die ecocide plegen daarvoor kunnen worden vervolgd, als dat op nationaal niveau niet mogelijk of wenselijk wordt geacht. Ten tweede leidt dit ertoe dat Lidstaten ook op nationaal niveau wetgeving in het leven zullen moeten roepen om ecocide strafbaar te stellen, voor zover dat nog niet is gebeurd; en dat Lidstaten zullen moeten bewerkstelligen dat ecocide kan worden berecht, ook in gevallen waarin niet-nationalen in het buitenland ecocide hebben gepleegd. Wat moet er gebeuren zodat ecocide als internationale misdaad wordt toegevoegd aan het Statuut van Rome? Er zijn 195 landen op de wereld, waarvan er 124 lid zijn van het Internationaal gerechtshof in Den Haag, het ICC. Internationale wetgeving geldt voor landen die lid zijn van het ICC. Om ecocide toe te voegen als 5de internationale misdaad, gaat het erom dat er een staatshoofd is, die een amendement hiervoor indient. Vervolgens moeten er 2/3 van alle landen die lid zijn van het ICC, dat zijn afgerond 83 landen, instemmen met ecocide wetgeving.

4 Intentie/doelbewustheid bij het plegen van ecocide Vaststellen of Ecocide gaat plaatsvinden of dat er een mogelijkheid bestaat dat dit gaat gebeuren is een kwestie van feiten en bewijs en niet een kwestie van intentie/doelbewustheid. Als er sprake is van opzet, dan is dat een verzwarende omstandigheid alleen wat betreft de strafmaat in de uitspraak. Om het misdrijf van Ecocide vast te kunnen stellen, is het niet noodzakelijk dat tijdens het proces opzet bewezen wordt, tenzij opzet dient als basis voor de uitspraak. Dit strookt met veel internationale regelgeving op het gebied van vervuiling. Twee vormen van ecocide Ecocide kan het gevolg zijn van een natuurramp (bijvoorbeeld een overstroming of aardbeving) of van menselijke activiteiten. Binnen laatstgenoemde categorie kan weer een onderscheid worden gemaakt tussen herleidbare en niet-herleidbare ecocide. Een voorbeeld van niet-herleidbare ecocide is het samenstel aan menselijke handelingen dat leidt tot het stijgen van de zeewaterspiegel of de toename van fijnstof in de lucht. Een voorbeeld van herleidbare ecocide is bijvoorbeeld het ontbossen van de Amazone regenwouden of het lekken van grote hoeveelheden olie in zeewater. Voor een bespreking van ecocide-wetgeving is alleen de categorie van herleidbare ecocide van belang, omdat strafrechtelijke vervolging vereist dat de daarvoor verantwoordelijke natuurlijke personen identificeerbaar zijn. Casestudy regio Loppersum Er zouden op juridisch vlak 3 punten onderzocht moeten worden om aan te tonen of er sprake is van ecocide aan de hand van de toetsingscriteria (los van elkaar) grootte, duur en impact. Als er op basis daarvan inderdaad sprake blijkt te zijn van ecocide, dan zou het hier in eerste instantie lijken te gaan om natuurlijk ontstane ecocide omdat het aardbevingen betreft. Maar aangezien de ecocide zich direct in het gebied van de gasboringen bevind en de schade dus direct herleidbaar is tot de gaswinning daar, zou het in dit geval gaan om de door de mens veroorzaakte herleidbare ecocide. Stel dat ecocide wetgeving dus nu van kracht zou zijn, dan zouden de CEO s van de NAM hiervoor aansprakelijk gesteld kunnen worden. Ecocide wetgeving in de praktijk: van probleem naar oplossing Voor iedere wetsinvoering is er een overgangsperiode nodig. Voor ecocide-wetgeving is er een periode van 5 jaar voorgesteld. Dit is in juridisch opzicht eigenlijk behoorlijk ruim. In die vijfjarige overgangsperiode zijn bedrijven die massavernietiging veroorzaken verplicht hun praktijken te veranderen. Momenteel impliceert de wet dat financiële belangen en de belangen van de aandeelhouders boven intrinsieke waarden geplaatst moeten worden. Door de regels van het spel te veranderen door ecocide tot een strafbaar feit te maken, krijgen personen en bedrijven een enorme boost om verantwoord en duurzaam te gaan ondernemen. Want ook al wil je als bedrijf of persoon wel de goede kant op, het is met de huidige wetgeving zeer moeizaam om dit te realiseren. Ecocide wetgeving geeft dus een enorme boost aan verantwoord en duurzaam

5 ondernemen. Vuile energiebedrijven krijgen de kans om schone energiebedrijven te worden. Hun subsidies voor vervuilende werkwijzen worden -uitgesmeerd over 5 jaren- ingetrokken en vervangen door subsidies voor verantwoorde en duurzame innovatie en vernieuwing. Op deze manier maak je van het probleem de oplossing. Van beneden naar boven, de sleutelrol van Stichting Stop Ecocide Ecocide als internationale 5de misdaad toevoegen aan het statuut van Rome doet zijn werk van boven naar beneden. Internationale wetgeving sijpelt door naar nationale wetgeving en nationale wetgeving sijpelt door naar lokale wetgeving. Opvallend genoeg is de manier waarop wij te werk gaan net andersom, namelijk van beneden naar boven. De bewegingen die zich bezighouden met de rechten van de aarde worden grotendeels gedragen door het grote volk, de grassroots. De grassroots bewegingen zetten de lokale politiek aan tot actie, wat vervolgens weer doorwerkt naar nationaal en internationaal niveau. De stichting Stop Ecocide vervult hierin een sleutelrol. De Stichting Stop Ecocide Doel: Van ecocide de 5de internationale misdaad te maken. Hoe? Ecocide wetgeving op de kaart zetten via de politiek, media en het grote publiek om zo het draagvlak en de bekendheid voor ecocide wetgeving zo breed mogelijk te maken zodat als er straks door de lidstaten gestemd moet worden over een verbod op ecocide er genoeg basis is om VOOR ecocide wetgeving te stemmen. Mogelijke bijdrage door gemeente Loppersum - Als mening uitspreken dat ecocide een internationale misdaad is en ook als zodanig moet worden opgenomen in het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof; - Het standpunt van de gemeente Loppersum actief uitdragen richting intergemeentelijke bijeenkomsten en de regering Tot slot Als je een bepaald gebied vernietigt, creëer je armoede. En als je armoede creëert, creëer je competitie voor grondstoffen. Competitie van grondstoffen leidt tot conflict en conflict leidt tot oorlog. Oorlog leidt uiteindelijk weer tot meer vernietiging van de natuur, waarmee je weer meer armoede creëert etc. Een negatieve vicieuze cirkel dus. D.m.v. ecocide wetgeving, kunnen we deze negatieve vicieuze cirkel stoppen. We kunnen daarmee een einde maken aan de massale schade, vernietiging of verlies van ecosystemen van de Aarde.

6 Ik roep u op om stil te staan bij de levens van toekomstige generaties en onze plicht als mensheid om de schade die we tot nu toe berokkend hebben op onze planeet, voor zover als dat nog mogelijk is, recht te zetten. Ik dank u voor uw aandacht. NB: voor meer informatie over ecocide wetgeving verwijs ik u naar de websites: