Dé Klein- en Steenfruitdag. Bezoekersgids

Transcriptie

1 Dé Klein- en Steenfruitdag Bezoekersgids 24 mei 2012.

2 Voorwoord Welkom op Dé Klein- en Steenfruitdag 2012, een opendag met rondleidingen gericht op actuele ontwikkelingen binnen de sectoren kleinfruit (bes, braam & framboos) en steenfruit (kers & pruim). Afgelopen maanden zijn weer anders dan anders verlopen, diverse weersrecords zijn verbroken. De wintervorst heeft in veel fruitgewassen schade gegeven, ook bij klein- en steenfruit. Bij houtig kleinfruit zijn de verschillen tussen opbrengst en kostprijs vaak klein. Het vroegtijdig inspelen op ontwikkelingen zoals wet- en regelgeving rond gewasbescherming zijn hierbij dan ook cruciaal. Kennis over ziekten en plagen, maar ook maatregelen om oogstderving te voorkomen blijven in de toekomst onmisbaar. Bij kersen speelt oogstzekerheid een belangrijke rol. Door de toenemende productie zal afzet ook via andere kanalen - dan huisverkoop - plaats moeten gaan vinden. Verbetering van kwaliteit en aanpassingen richting een betere bewaring en langer uitstalleven zullen dan wel nodig zijn. Tijdens deze dag worden diverse actuele thema s toegelicht door onderzoekers en adviseurs van PPO Fruit, DLV Bouw, DLV Plant en StonefruitConsult. Aan de dag verlenen ook andere bedrijven, toeleveranciers en organisaties hun medewerking. Veel hiervan vindt u terug op de informatiebeurs. Thema's welke tijdens de rondgangen aan bod komen zijn; resultaten Eutypa-onderzoek bij rode bes, spuittechnieken, bestuiving kersen, bouw- en koeltechniek en fruitbewaring. Op de informatiemarkt vindt u nog veel meer informatie. Als centrale verzamellocatie voor deze praktijkdag is dit jaar gekozen voor het geheel nieuwe bedrijfsgebouw - inclusief moderne koelcellen - van de Maatschap Verwoert, Provincialeweg 1 te Lienden. Vanuit deze locatie vinden regelmatig rondgangen plaats, ook op het nabij gelegen steenfruitperceel van dhr. W. Budding. Op deze dag is tevens veel ruimte voor ongedwongen, informele contacten. Met deze dag hopen wij te voorzien in een behoefte welke bij deze groepen telers bestaat voor kennis, informatie en innovaties, specifiek gericht op klein- en steenfruit. Kortom; een gezellige, informatieve en bedrijfsgerichte praktijkdag. Wij wensen u een prettige en bovenal leerzame dag toe. Namens de organisatie. Ing. H. (Heino) van Doornspeek Teeltspecialist Klein- en Steenfruit 2 De Klein- en Steenfruitdag 2012

3 Inhoud Voorwoord Programma 1. Actualiteiten steenfruit, kers & pruim 2. Nieuwbouw, fruitkoeling & bewaring 3. Succesvolle bestrijding van taksterfte bij rode bes 4. Gewasbespuitingen in de (klein-) fruitteelt 5. Gegevens deelnemers informatiemarkt Tot slot De Klein- en Steenfruitdag

4 Programma De bedrijvenmarkt met ruim 35 standhouders is te bezoeken tussen en uur. Rondleidingen: Vertrekpunten en opstapplaatsen zijn aangegeven op de locatie uur Rondleiding nieuwbouw, koeling & bewaring, klein- en steenfruit. M.m.v. Anne van Rossum (DLV Bouw) 1 & Frank v/d Geijn (A&F) uur 1) Rondleiding resultaten onderzoek taksterfte en spuittechniek in houtig kleinfruit. M.m.v. Marcel Wenneker (PPO Fruit/KICK). 2) Rondleiding bestuiving & overige actualiteiten, kers & pruim. M.m.v. Jop Westplate (StonefruitConsult) en René Bal (DLV Plant) op perceel W. Budding uur Catering (nabij centrale informatiebeurs) uur Rondleiding nieuwbouw, koeling & bewaring, klein- en steenfruit. M.m.v. Anne van Rossum (DLV Bouw) 1 & Frank v/d Geijn (A&F) uur 1) Rondleiding resultaten onderzoek taksterfte en spuittechniek in houtig kleinfruit. M.m.v. Marcel Wenneker (PPO Fruit/KICK) 2) Rondleiding bestuiving & overige actualiteiten, kers & pruim M.m.v. Jop Westplate (StonefruitConsult) op perceel W. Budding 1) DLV Bouw, Milieu & Techniek ( 2) Food & Biobased Research Postharvest Technology (voorheen A&F). 4 De Klein- en Steenfruitdag 2012

5 1. Actualiteiten steenfruit, kers & pruim Oogstzekerheid vooral onder (folie-) kappen speelt een belangrijke rol bij de kostprijs van kersen. Met dit doel is afgelopen voorjaar een praktijkproef uitgevoerd door bestuiving met zogenaamd vreemd stuifmeel. Met een tweetal technieken is dit stuifmeel verblazen en verspoten tijdens de bloei van Kordia en Regina. Tijdens de opendag ontvangt u meer informatie over de toegepaste technieken en (tussentijdse) resultaten, naast andere actualiteiten. Deze proef heeft plaats gevonden in samenwerking met The Greenery en de firma H. Hol & Zn. Voor behoud van kwaliteit en een beter uitstalleven spelen oogst, opslag, sortering en bijvoorbeeld Hydro-cooling een grote rol. Tijdens deze dag meer informatie over de laatste ontwikkelingen. Natte bestuiving bij zoete kersen. De Klein- en Steenfruitdag

6 2. Nieuwbouw, fruitkoeling & bewaring DLV (Anne van Rossum) en FBR (Frank van de Geijn) leiden u tijdens de Klein- en Steenfruitdag rond door het gebouw van Mts. Verwoert. Aan bod zal komen: Waarom staat het gebouw op deze plaats? Welke zaken er kwamen kijken bij de vergunningaanvraag? Waarom is de indeling van het gebouw zo? Wat is de motivatie achter de indeling? Op welke wijze is in dit gebouw gedacht aan een goede logistiek? Welke rol speelden voedselveiligheid en brandveiligheid hierin? Bij de rondgang koudetechniek wordt een toelichting gegeven op de keuze voor gescheiden systemen voor rode bessen koeling en grootfruit koeling. Met betrekking tot de vochtbeheersing wordt een demonstratie gegeven van het bevochtiging systeem, ook te gebruiken in de kersen bewaring. Hiernaast wordt het CA systeem toegelicht dat zowel de bessencellen als de grootfruitcellen controleert en regelt. Er wordt ingegaan op de DCS bewaring op deze locatie (FBR; Food & Biobased Research, Postharvest Technology). DLV is een landelijk opererend onafhankelijk bouwadviesbureau dat onder andere agrarische kennis met kennis van bouwkunde en ruimtelijke ordening combineert. Voor Maatschap Verwoert begeleidde DLV de bouwplannen volledig gedurende een periode van 4,5 jaar. Voor de bouw van de bedrijfsruimte, de woning en de kas (de twee laatstgenoemde worden later gerealiseerd) verzorgde DLV een bestemmingsplanwijziging, coördineerde benodigde onderzoeken en de benodigde bouwvergunningen. DLV schreef het bestemmingsplan, verzorgde de constructieberekeningen en de bouwtekeningen, de aanbesteding en de bouwbegeleiding van de bedrijfsruimte. Nieuwe bedrijfslocatie - inclusief moderne koelcellen - bij Mts. Verwoert. DLV Bouw, Milieu en Techniek BV, Postbus 511, 5400 AM Uden, tel , fax , 6 De Klein- en Steenfruitdag 2012

7 3. Succesvolle bestrijding van taksterfte bij rode bes Marcel Wenneker & Pieter van der Steeg Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO), sector Fruit, Randwijk Door PPO wordt een meerjarig onderzoek uitgevoerd naar de bestrijding van taksterfte bij rode bes. Het onderzoek richt zich ondermeer op de effectiviteit van middelen en snoeiwondbehandeling. De infectie vindt namelijk via snoeiwonden plaats. Symptomen worden echter pas enige jaren na infectie zichtbaar. Bestrijding is dan niet meer mogelijk. De ziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Eutypa en komt op vrijwel alle bessenbedrijven voor. Op praktijkpercelen met het rode bessenras Rovada wordt het effect van snoeiwondbehandelingen onderzocht. De snoei wordt praktijkconform uitgevoerd en jaarlijks worden alle gemaakte snoeiwonden behandeld. In de proeven worden wondbehandelingen uitgevoerd door een bespuiting met een fungicide of door te smeren met verschillende wondafdekmiddelen; één met en één zonder fungicide en een biologisch wondafdekmiddel met antagonist. Uit deze proeven moet blijken op welke manier Eutypa te bestrijden is, en of wondbehandeling door spuiten even effectief is als het zeer arbeidsintensieve smeren. In de proef die op de open dag te bezichtigen is, werd een zware aantasting door Eutypa in de onbehandelde controles vastgesteld en ook op het overige deel van het perceel buiten de proefrijen. De wondbehandelingen hadden duidelijke effecten. Het insmeren van de wonden met een fungicidebevattend wondafdekmiddel voorkwam Eutypa aantasting bijna geheel. Het spuiten van een fungicide met dezelfde werkzame stof had iets minder effect, maar gaf nog steeds 70% minder aantasting ten opzichte van onbehandeld. Het smeren van een wondbalsem zonder fungicide was iets minder effectief. De resultaten met de antagonist vielen tegen. Mogelijk groeit de gebruikte antagonist niet goed bij de lage temperaturen tijdens de snoei en toediening. Aangepaste Felco-snoeischaar. De Klein- en Steenfruitdag

8 Productiewinst: In de meeste gevallen trad de Eutypa aantasting op een hoogte van 40 tot 100 cm op en werd de tak geheel weggesnoeid. Soms trad de aantasting hoger op en werd de tak nog gedeeltelijk gespaard. De uitgevallen takken worden vaak vervangen door nieuwe scheuten. Maar behalve extra werk, heeft dit nog steeds productieverlies tot gevolg. Het behandelen van de snoeiwonden met een fungicide resulteerde in duidelijke productiewinst. Zeker in vergelijking met de onbehandelde (=standaard praktijk) veldjes. Het maakte nauwelijks uit of het fungicide werd gesmeerd of gespoten. Dit laatste is gunstig, omdat smeren zeer arbeidsintensief en in de praktijk niet haalbaar is. Uitval als gevolg van taksterfte (Eutypa). Dit onderzoek wordt gefinancierd door Productschap Tuinbouw en het Ministerie van EL&I. 8 De Klein- en Steenfruitdag 2012

9 4. Gewasbespuitingen in de (klein-) fruitteelt Marcel Wenneker Praktijkonderzoek Plant & Omgeving (PPO), sector Fruit, Randwijk Minder gewasbeschermingsmiddelen in de sloot was in 2000 bij inwerkingtreding een van de belangrijkste doelstellingen van het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij (LOTV). Om dit doel te realiseren is een systeem geïntroduceerd van teeltvrije zones en spuitpakketten die gezamenlijk zorgen voor minder drift - verwaaiing van spuitvloeistof - naar het oppervlaktewater. Deze voorschriften gelden voor elke bespuiting, ongeacht welk middel toegepast wordt. Spuittechniek in klein- en steenfruit. Kleinfruittelers zijn bekend met de driftproblematiek, maar welke methodieken moeten worden toegepast om drift te reduceren is onduidelijk vanwege ontbreken van regelgeving hierover. Veel gebruikte driftreducerende maatregelen zijn brede teeltvrije zones en gebruik van driftreducerende (venturi) spuitdoppen op de spuit. Bij de teelt van rode bessen (handmatige pluk) komen ook windnetten en overkappingen boven het gewas voor die de drift ook beperken. Windhagen worden doorgaans niet aangelegd omdat de teelt van bessen slechts maximaal 6 jaar op hetzelfde perceel plaats vindt. Op dit moment valt de teelt van kleinfruit onder de overige landbouwgewassen waarbij een teeltvrije zone hoort van 0,50 m omdat aangenomen wordt dat deze teelten met een veldspuit gespoten worden. Vanuit waterbeheerders is echter aangegeven dat veel De Klein- en Steenfruitdag

10 kleinfruit percelen met axiaal- en dwarsstroom spuiten, vergelijkbaar als in grootfruit, gespoten worden. Omdat grootfruit 3 m tot 9 m teeltvrije zones heeft vraagt men zich af of de driftdepositie bij kleinfruit niet te hoog is en de 90% driftreductiedoelstelling van het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij (LOTV) wel gehaald wordt. Mogelijk moeten kleinfruittelers in de toekomst dus meer gebruik gaan maken van driftreducerende technieken. Voor een aantal middelen zijn al aangescherpte eisen op het etiket vermeld. Onlangs is het doppenclassificatiesysteem voor de fruitteelt erkend. Dit biedt telers meer mogelijkheden om spuitdoppen voor driftreductie te kiezen. Ook vanuit het oogpunt van residu is de spuittechniek van belang. Het toepassen van de juiste spuittechniek zorgt voor een gelijke verdeling van de spuitvloeistof, en beperkt de kans op over- of onderdosering. Bij overdosering is er tevens een risico op residuoverschrijdingen. Het berekenen van de juiste dosering is eveneens cruciaal bij het vermijden van over- en onderdoseringen. Test spuitbeeld m.b.v. watergevoelig papier. Meer informatie over spuittechniek bij klein- en steenfruit verkrijgt u tijdens de rondleidingen op 24 mei 2012 en bij de diverse leveranciers op de informatiemarkt. Op deze markt vindt u tevens meer informatie en nieuws over onder andere fertigatie & watergift, overkappingen, mechanisatie, (biologische) gewasbescherming, bemesting, fruitbewaring, teeltbenodigdheden en afzet. 10 De Klein- en Steenfruitdag 2012

11 5. Gegevens deelnemers informatiemarkt AB Midden Nederland, Voorveste 17, 3992 DC Houten, tel , Personeelsvoorziening Abemec bv, Postbus 444, 5460 AK Veghel, tel , Machine leverancier KWH spuit en Hermeler Schokkoeler (hydro-cooler) Alfa Accountants en Adviseurs, Edisonring 3, 6669 NA Dodewaard, tel , Accountancy en belastingadvies Amerongen, Van, Biezenwei 6, 4004 MB Tiel, tel optie 1, CA/ULO bewaring AquaNed Watertechniek BV, Ambachtenstraat 8, 4731 RE Oudenbosch, tel , Frostguard Vorstbescherming (Frostquard). Burgland Bouw, Dalwagen 63, 6669 CB Dodewaard, tel , Bonenkamp, Edisonstraat 18, 4004 JL Tiel, tel , Pellenc snoeischaar en bindapparaat Certis Europe BV, Safariweg 85, 3605 MA Maarssen, tel , Gewasbescherming Cropsafe bvba, Montenakenweg 133/1, B-3800 Sint-Truiden, tel , Gewasbescherming De Klein- en Steenfruitdag

12 DLV Plant team Fruitteelt, Postbus 840, 5280 AV Boxtel, Onafhankelijk adviesburo voor o.a. klein- en steenfruit Entocare, Postbus 162, 6700 AD Wageningen, tel , Biologische bestrijding Everris Internationaal BV, Koeweistraat 4, 4181 CD Waardenburg, tel , Bemesting Falk Bouwsystemen, Neonstraat 23, 6718 WX Ede, tel , Producent metalen dak- en gevelbeplating Fleuren BV, Boomkwekerij Henri, Veldstraat 56a, 5991 AE Baarlo, tel , Producent vruchtbomen Frutec, Industrieweg 16, 4214 KZ Vuren, tel , Electrische hoogwerkers Greenery, The, IABC 5325, 4814 RB Breda, tel , Afzetorganisatie in groenten en fruit H. Hol en Zn., Garage- en Landbouwmechanisatiebedrijf, Den Bommel 8, 4194 TZ Meteren, tel , Mechanische snoei, bestuiving, onkruidspuiten Muller onkruidspuit. Imkerij BijDaan, Miggelenbergweg 53, 7351 BN Hoenderloo, tel , Verhuur bijenvolken voor bestuiving 12 De Klein- en Steenfruitdag 2012

13 Javeko B.V., Goeseelsstraat 25, 4817 MV Breda, tel , Bouw + renovatie/onderhoud van koel- en vriescellen, schuif- en hefdeuren, testen van allen op gasdichtheid Kempen Koudetechniek, Van, Spoorstraat 14, 4001 CN Tiel, tel , Energiebesparingsprogramma, fruitbewaring, panelenbouw, all-in carhole kamer Koeltechnisch Buro Raamsdonksveer, Brasem 28, 4941 SE Raamsdonksveer, tel , Koeltechnisch installateur Koninklijke FruitmastersGroep, Deilseweg 7, 4191 NX Geldermalsen, tel , Afzetorganisatie van fruit Koppert Biological Systems BV, Postbus 155, 2650 AD Berkel en Rodenrijs, tel , Biologische bestrijding en bestuiving Linden, Dik van der, Waaldijk 19, 6621 KG Dreumel, tel , Importeur spuitmachines Lochmann, verkoop machines voor de fruitteelt Munckhof B.V., Machinefabriek J.M. Van den, Meterikseweg 115, 5961 CV Horst, tel , Producent spuit- en oogstmachines voor de fruitteelt en andere culturen Murre Techniek, Zuidweg 18-20, 4413 NM Krabbendijke, tel , Kersenverwerking (sortering) Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO), Postbus 344, 2700 AH Zoetermeer, tel , Dé belangenbehartiger voor de fruitteelt in Nederland, De NFO brengt 48 keer per jaar het vakblad Fruitteelt uit, gericht op de professionele fruitteler Nifterik Holland BV, Van, Bonnetstraat 40, 6718 XN Ede, tel , Ondersteuning + overkapping Ommeren, Elektrotechniek A.H.C. van, Dorpsstraat 6, 4033 EX Lienden, tel , Elektra, beveiliging (camera's inbraak), toegangscontrole De Klein- en Steenfruitdag

14 Plant Health Care BV, Postbus 2030, 5260 CA Vught, tel , Natuurlijke producten voor residuvrije of -arme, duurzame teelten Proefcentrum Hoogstraten Vzw., Voort 71, B-2328 Hoogstraten, tel , Haygrove overkappingen Schmitz, Horst, Nordstrasse 18, D Langenfeld, tel , Ontpitters en Appelschilmachines Scholtus Machinehandel, T., Bonegraafseweg 4L, 6669 MH Dodewaard, tel , Machinehandel en LMB Schulp Vruchtensappen bv, Zandpad 76, 3621 NG Breukelen, tel , Vruchtensap Tijssen Accountants BV, Industrieweg 6, 4041 CR Kesteren, tel , VGB Watertechniek BV, Postbus 180, 3980 CD Bunnik, tel , Aanleg beregenings-/ fertigatie installaties, maar ook drainage-pompen-motoren-reparatie-advisering Vlaksproeiers. Voen JMBH + Co KG, Hubertusstrasse 2, D Jüchen, tel , Overkappingen van steen- en kleinfruit 14 De Klein- en Steenfruitdag 2012

15 Vlamings BV, Handelsonderneming, Postbus 76, 4650 AB Steenbergen, tel (De Mortel), tel (Steenbergen), Vlamings is toeleverancier aan de agrarische sector. Ons productenpakket omvat teeltadvies en levering van meststoffen, gewasbescherming, zaden en bedrijfsartikelen. Neem contact op met een van onze adviseurs in de sector klein- en steenfruit. De Klein- en Steenfruitdag

16 Tot slot Wij danken alle toeleveranciers, standhouders, onderzoekers en medewerkers van PPO Fruit, DLV Bouw en StonefruitConsult. In het bijzonder Anne van Rossum, Marcel Wenneker, Frank van de Geijn en Jop Westplate. Mede dankzij hun hulp, tijd en inspanning is deze opendag mogelijk gemaakt. Uiteraard zeker ook dank aan de familie Verwoert voor de mogelijkheid deze opendag op hun bedrijf te mogen organiseren. Dhr. Budding dank voor het beschikbaar stellen van zijn kersen- en pruimenperceel. Wij wensen hen veel succes met de teelt en afzet van hun fruit. De geïnteresseerde bezoekers danken wij voor hun aanwezigheid. Wij hopen dat u aan het einde van de dag weer met een tevreden gevoel huiswaarts keert. Uiteraard kunt u ons nog voor vragen of suggesties raadplegen. Bewaar daarom deze bezoekersgids met de benodigde contactgegevens. Speciale dank gaat ook uit naar afzetorganisatie Fruitmasters voor hun bijdrage als hoofdsponsor van deze mooie dag. Wij zien u graag weer terug! Namens de organisatie. Heino van Doornspeek. Teeltspecialist klein- en steenfruit. DLV Plant BV De Klein- en Steenfruitdag 2012