oog in beeld De vraag naar oogzorg neemt sterk toe Staaroperaties Mesloze techniek zorgt voor kortere hersteltijd

Transcriptie

1 dit is een bijlage bij het financieele dagblad. de inhoud van deze bijlage valt niet onder de redactionele verantwoordelijkheid NR. 6 NOVEMBER 2013 oog in beeld featuring Staaroperaties Mesloze techniek zorgt voor kortere hersteltijd optimalisatie Betere oogzorg door samenwerking Brillen en lenzen De nieuwe trends en ontwikkelingen ga naar en maak kans op een 3-gangen diner in het donker De vraag naar oogzorg neemt sterk toe Met slechts één telefoontje ziet Taui s wereld er heel anders uit. Taui is 10 jaar en had maanden last van ontstoken ogen. Met medicijnen zijn de ogen van Taui genezen. Danzij uw bijdrage krijgen kinderen in ontwikkelingslanden de oogzorg die ze zo hard nodig hebben. Word nu donateur Bel gratis

2 2 november 2013 voorwoord Betere oogzorg heeft de kwaliteit van leven voor patiënten sterk verbeterd. Nieuwe technieken maken behandeling van oogaandoeningen nauwkeuriger en veiliger, meent professor Rudy Nuijts. Tip van de redactie Vraag naar oogzorg stijgt door vergrijzing P7 Staaroperatie met laser Lees online meer over Oog in Beeld twitter mee met #mpooginbeeld Rudy Nuijts Professor Prof. dr. Rudy M.M.A. Nuijts (1962) is sinds 1994 verbonden aan de afdeling Oogheelkunde van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+). Hij is hoofd van de Hoornvlies Kliniek en het Academisch Centrum voor Refractie Chirurgie (ACRC). Nuijts is onder meer voorzitter van de Nederlandse Intraoculaire Implant Club en penningmeester van de European Society of Cataract and Refractive Surgeons. Hij is (mede)auteur van meer dan 120 wetenschappelijke publicaties. De vraag naar o o g z o r g neemt tussen nu en 2020 sterk toe. De verwachting is een toename van 200 tot 300 procent. Voornaamste reden: de vergrijzing, waarmee oogaandoeningen als staar, glaucoom en leeftijdsgebonden macula degeneratie (LMD) vaak gepaard gaan. Het gevolg is onder meer een toename van het aantal staaroperaties. Nu worden jaarlijks zo n staaroperaties uitgevoerd. In 2020 zijn dat er zo n Het aantal gevallen van LMD zal verdubbelen. Om die toenemende vraag op te vangen, is het belangrijk dat patiënten terecht komen bij de juiste zorgverlener. De huisarts is de spil in dat proces. Die is verantwoordelijk voor een goede screening en doorverwijzing. Verbetering In de afgelopen decennia is er veel ten goede veranderd in de oogzorg, wat de kwaliteit van leven voor patiënten sterk heeft verbeterd. Als je kijkt naar de oogziekte glaucoom, dan is er veel verbeterd in de medicatie, die de oogboldruk moet verlagen. Deze medicijnen reguleren de oogdruk beter en langer, zodat pas in een later stadium een operatie hoeft plaats te vinden. Ook zijn er implantaten, die de oogdruk beter reguleren. Voor een bepaalde vorm van macula degeneratie is er tegenwoordig een medicijn, die de groei van bloedvaatjes in het netvlies remt, waardoor ook het zichtverlies wordt geremd en soms zelfs verbeterd. De ontwikkelingen binnen de refractiechirurgie volgen elkaar snel op. Ooglaserbehandelingen worden door verbeterde technologie nauwkeuriger. Vormen van ouderdomsverziendheid kunnen worden verholpen door multifocale lens implantaten als vervanger van de ooglens of in het hoornvlies, waardoor een leesbril in veelal overbodig wordt. Voor mensen die bijziend zijn, zijn er naast ooglaseren, mogelijkheden lenzen in het oog te implanteren. Lasertechnologie Onlangs werd in Nederland het toonaangevende ESCRS-congres (European Society of Cataract and Refractive Surgeons), gehouden, het belangrijkste congres in Europa op het gebied van staar- en refractiechirurgie. Daar werden een aantal nieuwe ontwikkelingen gepresenteerd, vooral op het gebied van de lasertechnologie, die staar- en refractiechirurgie veiliger maken en tot nog betere resultaten leiden. Onder meer een wereldprimeur van Nederlandse bodem, van de Universiteitskliniek voor Oogheelkunde van het Maastricht UMC+, waarbij met een geavanceerde lasertechniek (met irisscan technologie) incisies in het oog worden gemaakt bij staaroperaties. De laser is volledig geautomatiseerd en maakt perfect ronde of symmetrische incisies op exact van tevoren berekende en vastgelegde locaties in het oog. Dat is mogelijk doordat bloedvaatjes, de pupil, de iris en de kromming van het hoornvlies ieder oog een uniek profiel geven. Van tevoren wordt een profielfoto, ofwel irisscan, van het oog gemaakt. Tijdens de operatie wordt de profielfoto op het echte oog geprojecteerd. De laser maakt automatisch de vereiste incisies: veilig, uiterst nauwkeurig en met nog betere resultaten. heleen de bruijn Oog in beeld 6e editie, november 2013 Head of Content & Design: Stella van der Werf Designer: Imre Engbers Managing Director: Marc Reineman Project Manager: Jolien Koopman Business Developer: Micky Jongen Gedistribueerd: Het Financieele Dagblad, november 2013 Drukkerij: Drukkerij Noordholland Mediaplanet contact informatie: Telefoon: Fax: Dit is een bijlage bij het Financieele Dagblad. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van het Financieele Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Copyright Mediaplanet Publishing House Volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging, openbaarmaking of overname van deze publicatie is slechts toegestaan met toestemming van de uitgever, met bronvermelding: Mediaplanet Publishing House.

3 OOGZORG Frederiek Vermolen 63 jaar, leerkracht basisonderwijs Ik kon al binnen een week bij een specialist terecht Aandacht. Daar worden mensen beter van. Als het om uw ogen gaat, neemt u natuurlijk geen enkel risico, zegt Michiel Luger, oogarts en Medical Director bij Bergman Clinics Oogzorg. In onze kliniek doen we dat ook niet. Onze behandelingen voldoen aan de strengste Michiel Luger Oogarts en Medical Director medische protocollen. En we werken volgens de nieuwste bewezen ontwikkelingen. Bij Bergman Clinics Oogzorg kunt u terecht voor de meest voorkomende oogaandoeningen. U wordt bij ons behandeld door hooggekwalificeerde en zeer ervaren oogartsen. De aanpak is prettig en persoonlijk, zegt Frederiek Vermolen (63) die behandeld is aan staar. Bij Bergman Clinics Oogzorg worden oogaandoeningen als staar en maculadegeneratie volledig vergoed door uw zorgverzekeraar. Deze oogaandoeningen kunnen vaker optreden naarmate u ouder wordt. Mijn zicht werd waziger, vertelt Frederiek. Om erachter te komen wat er aan de hand was, werden mijn ogen onderzocht. Daarvoor kon ik al binnen een week bij een specialist terecht. Frederiek heeft een staaroperatie ondergaan. Voor de klas merk ik dat mijn zicht verbeterd is. Het heeft de kwaliteit van mijn leven absoluut verbeterd. De aanpak is prettig en persoonlijk Verzekerd U kunt bij Bergman Clinics Oogzorg terecht voor nagenoeg alle oogaandoeningen, zoals staar, maculadegeneratie, glaucoom, diabetische retinopathie en ooglidchirurgie. Deze behandelingen worden vergoed door uw zorgverzekeraar. Bovendien zijn er geen wachtlijsten. Oogklachten? Kijk op of bel ons gerust voor een afspraak: (lokaal tarief) Trifocale lens Luger vertelt over één van de nieuwste ontwikkelingen: een trifocale ooglens, welke zorgt voor scherp zicht op alle afstanden. Deze nieuwste lens werkt niet alleen dichtbij en veraf, maar ook voor de intermediaire afstanden. Zo compleet waren multifocale behandelingen niet eerder. Geen bril meer nodig Luger implanteert al jaren multifocale lenzen. Sinds kort gebruikt hij de trifocale lens bij staaroperaties en bij ooglensvervangende operaties bij brildragers. De reacties van cliënten zijn zeer positief. In het dagelijks leven, zoals achter de computer of in de schappen bij de supermarkt, ondervinden ze er profijt van. Ze hebben geen bril meer nodig. DE KANS DAT U NA EEN STANDAARD STAAROPERATIE *Bij medische indicatie altijd 100% vergoed door uw zorgverzekeraar. DRUK-simovision_advertentie_nederland_V5.pdf 1 25/10/13 18:05 OP WERKAFSTAND WAZIG GAAT ZIEN IS GROOT BESPREEK DAAROM MET UW OOGARTS DE MOGELIJKHEDEN MET behandeling 100% verzekerd* C Kies met gezond verstand, kies voor een kliniek met het ZKN-keurmerk Wanneer je een medische behandeling zoekt, wil je graag een verstandige afweging maken. Mensen kiezen tegenwoordig steeds meer voor een zelfstandige kliniek; bijvoorbeeld omdat ze graag meteen - zonder wachttijd - geholpen willen worden, of simpelweg omdat ze de beste behandeling willen hebben die er is. Maar: de ene kliniek is de andere niet. Gelukkig is er een onafhankelijk keurmerk voor klinieken met medisch specialistische zorg, zodat u meteen weet dat een kliniek aan de hoogste kwaliteitseisen voldoet. Dus kiest u voor een kliniek, let dan op het ZKN-keurmerk. M Y CM MY CY CMY K AUTORIJDEN DAN HEEFT U OOK DAARNA EXTRA ZICHT B I J H E T : KAARTEN KOKEN ADVIESPRIJS 395 PER INGREEP WANNEER DE STAAROPERATIE WORDT VERGOED DOOR UW VERZEKERAAR. MEER INFORMATIE OP COMPUTERWERK Kijk voor meer informatie en aangesloten klinieken op Chasing innovation in ophthalmology

4 4 november 2013 nieuws Verzekeraars moeten vaker kiezen voor zelfstandige klinieken Zelfstandige klinieken leggen zich toe op enkele veel voorkomende aandoeningen, waarmee ze veel expertise opbouwen en naar eigen zeggen doelmatiger en goedkoper kunnen werken. Volgens hen zouden deze behandelingen definitief uit het ziekenhuis kunnen verdwijnen en worden overgenomen door de klinieken. Maar overheid en verzekeraars zijn nog niet zover. Tot 2003 voerden zelfstandige klinieken met name behandelingen uit, die niet door zorgverzekeraars werden vergoed. Het gaat dan om behandelingen met als doel verbetering en verfraaiing, zoals ooglaseren of bijvoorbeeld verfraaiing van het gezicht. Voor dat soort behandelingen bestaat in veel gevallen geen medische noodzaak en die worden dan ook niet vergoed. Echter, toen begin 2000 de wachtlijsten in ziekenhuizen te lang werden, stond de overheid toe dat deze klinieken zich ook gingen toeleggen op verzekerde zorg, zoals staaroperaties of orthopedische behandelingen. In 2003 werden zelfstandige klinieken wettelijk helemaal gelijk gesteld met ziekenhuizen. Het was het begin van de marktwerking in de zorg. Focusklinieken Zelfstandige klinieken, ook wel focusklinieken genoemd, werken volgens Theo Roos, directeur van Zelfstandige Klinieken Nederland (branchevereniging van zelfstandige klinieken) doelmatiger en dus goedkoper. Ze zijn gespecialiseerd in veel Theo Roos Directeur zelfstandige klinieken nederland voorkomende aandoeningen, zoals staaroperaties, en verrichten die vele duizenden keren per jaar. Daarmee hebben de oogartsen in die klinieken zeer veel ervaring, waardoor de diagnose en de behandeling in een kliniek beter is en minder nazorg nodig is. Bovendien, vult Jaco Donselaar, managing director van Bergman Clinics Oogzorg, aan, in de klinieken heerst een andere, patiëntgerichtere sfeer dan in een ziekenhuis. Staaroperaties of bijvoorbeeld een knieoperatie kunnen heel goed worden gepland. Ga je daarmee naar een ziekenhuis, dan loop je het risico dat een operatie wordt uitgesteld omdat er bijvoorbeeld een spoedgeval tussenkomt. De patiënt wordt dan afgebeld. In een focuskliniek stellen we op één dag de diagnose en plannen we meteen Jaco Donselaar Managing director bergman clinics oogzorg Verzekeraars kopen ook bij ziekenhuizen nog steeds alle vormen van zorg in, ze maken geen keuzes. Ze hebben ook contracten met ons, maar nog te weinig, vinden wij. Het gaat nog te langzaam. Verzekeraars zouden volgens ons voor bepaalde behandelingen beter kunnen kiezen voor zelfstandige klinieken." een afspraak voor behandeling in. Acute gevallen kennen we binnen de divisie oogzorg niet. Dat is ook de reden dat we heel veel behandelingen per jaar kunnen uitvoeren. Dat is fijn voor de patiënt, want die komt niet op een wachtlijst. In een kliniek staat de patiënt centraal. Er wordt ook geen onderscheid gemaakt tussen verzekerde en onverzekerde zorg. Iedereen ontvangt dezelfde hoogstaande service. Patiënten worden snel en efficiënt geholpen op momenten dat het de patiënt uitkomt, dus ook s avonds en in het weekend. Roos: Een mooi voorbeeld is een KNO-kliniek ergens in het land. Die behandelt bijvoorbeeld kinderen wier amandelen moeten worden geknipt. Ze doen dat op zaterdag, als de ouders niet hoeven werken en het kind kan gewoon maandag weer naar school. In een ziekenhuis is dat onbestaanbaar. Doelmatig Ziektekostenverzekeraars moeten van de overheid doelmatig en selectief zorg inkopen en goed kijken naar de kwaliteit die wordt geleverd. Volgens Donselaar en Roos kan een verzekeraar dat allemaal vinden in een zelfstandige kliniek. Want die werkt efficiënter, dus goedkoper dan een ziekenhuis en levert hogere kwaliteit, omdat de ervaring groter is. Toch durven overheid en zorgverzekeraars nog niet volledig te kiezen voor zelfstandige klinieken, waar het gaat om bepaalde ingrepen, zeggen Roos en Donselaar. Verzekeraars kopen ook bij ziekenhuizen nog steeds alle vormen van zorg in, ze maken geen keuzes. Ze hebben ook contracten met ons, maar nog te weinig, vinden wij. Het gaat nog te

5 november Betere oogzorg door betere samenwerking Orthoptisten, optometristen en oogartsen komen met een plan om oogzorg te optimaliseren. De vraag naar oogzorg neemt de komende jaren sterk toe door de vergrijzing en technologische ontwikkelingen. Om die reden hebben de beroepsverenigingen van optometristen, orthoptisten en oogartsen een plan gemaakt om te komen tot geïntegreerde oogzorg. Dat wil zeggen dat deze professionals hun activiteiten zoveel mogelijk op elkaar afstemmen, ten behoeve van optimale patiëntenzorg. Doel is om onder meer te komen tot afspraken over werkdomeinen (wie doet wat) en duidelijke verwijsroutes, die zorgen voor optimale filterwerking in de eerste lijn, zodat minder patiënten in de tweede lijn terecht komen. Verwijsroutes De werkdomeinen van optometristen, orthoptisten en oogartsen zijn bepalend voor de verwijsroutes. De huisarts vervult in de eerste lijn een soort spilfunctie. Hij verwijst patiënten door, waar hijzelf geen oplossing kan bieden voor de zorgvraag. Optometristen en orthoptisten in de eerste lijn zijn ook te consulteren zonder verwijzing van een huisarts. Deze professionals zijn (in de eerste lijn) veelal werkzaam in de optiekbranche of in een zelfstandige praktijk. Zij verwijzen, indien nodig door naar de huisarts, oogarts of naar elkaar. Tweede lijn In de tweede lijn werken oogartsen vaak samen met optometristen en orthoptisten. Het gaat dan om medisch specialistische zorg, waar men alleen terecht kan met een verwijzing van huisarts of medisch specialist. De optometrist fungeert in de tweede lijn als een verlengde arm van de oogarts. Hij diagnosticeert en biedt voor- en nazorg onder verantwoordelijkheid van de oogarts. De orthoptist werkt zelfstandig binnen zijn eigen werkgebied, maar maakt met oogartsen werkafspraken over procedures en verantwoordelijkheden. Vergoeding De financiering van de oogzorg is een punt van zorg voor de beroepsverenigingen, omdat eerstelijns oogzorg, zoals optometrie en orthoptie, niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Alleen extramurale orthoptische zorg wordt in sommige gevallen in de aanvullende verzekering vergoed. In de tweede lijn wordt oogheelkundige zorg vergoed, mits de patiënt verwezen is door de huisarts. De De financiering van de oogzorg is een punt van zorg voor de beroepsverenigingen, omdat eerstelijns oogzorg, zoals optometrie en orthoptie, niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering. tarieven hiervoor zijn echter ontoereikend. Om samenwerking tussen de beroepsgroepen te verbeteren en patiëntenzorg te optimaliseren, is verbetering van de financiering noodzakelijk. Het volledige plan geïntegreerde oogzorg is terug te vinden op de websites van de beroepsverenigingen heleen de bruijn langzaam. Verzekeraars zouden volgens ons voor bepaalde behandelingen beter kunnen kiezen voor zelfstandige klinieken. Oogzorg bijvoorbeeld, hoort helemaal niet in een ziekenhuis thuis. Deze zorg maakt geen gebruik van de dure infrastructuur waar ziekenhuizen over beschikken. Patiënten binnen de oogzorg zijn vaak op leeftijd, waardoor zij geholpen zijn bij zorg die dicht bij huis en met een hoge mate van service wordt aangeboden. Door hun kleinschalige opzet kunnen klinieken meer gerichte service bieden, die aansluit bij deze oudere doelgroep. Omslag Liefst ziet ZKN dat niet alleen de oogzorg, maar alle veel voorkomende behandelingen als orthopedie, dermatologie, et cetera, helemaal uit de ziekenhuizen verdwijnen. De ziekenhuizen kunnen zich dan concentreren op multidisciplinaire zorg. Maar de financiële belangen van ziekenhuizen zijn groot. De omslag naar een nieuw stelsel van zorgverlening kost veel tijd. De rol van de zorgverzekeraar is de beste zorg in te kopen voor hun klanten tegen de laagste tarieven. Echter door ontbreken van adequate sturingsinformatie over de geleverde kwaliteit van de zorg, kunnen zorgverzekeraars deze rol moeilijk vervullen. De klinieken hebben die informatie wel voorhanden, maar de ziekenhuizen hebben die informatie nog niet voldoende. Verzekeraars moeten die informatie met elkaar kunnen vergelijken. Het effect is dat ziekenhuizen de zorg vasthouden en deze niet of onvoldoende wordt verplaatst naar zorginstellingen die wel aantoonbaar hoge kwalitatief bieden en doelmatiger zijn. Donselaar: Opvallend is dat de consument echter wel al zover is. Wij doen jaarlijks behandelingen. En we groeien, maar de rem moet er op, want we krijgen gewoonweg niet genoeg budget van de verzekeraars om meer mensen te helpen. Dus moeten we patiënten wegsturen. Dat is jammer, want je ontneemt cliënten zo de keuzevrijheid. heleen de bruijn

6 Unieke mbo-opleiding Ondernemend Opticien biedt student grote kans op baan Innovatie en ondernemerschap in één opleiding In Eindhoven is sinds een paar jaar de mbo niveau 4-opleiding Ondernemend Opticien gevestigd. In 2 jaar leren studenten niet alleen de fijne kneepjes van het vak, maar ook wat ondernemen is. En juist die extra component zorgt voor een uitstekende startpositie na de studie, zegt Marie-Louise Jacobs. Zij is manager van MARBIZ, de Management Academie voor Retail en Business-to-Business, die deze opleiding verzorgt. Je staat er misschien niet zo bij stil, zegt Marie-Louise Jacobs, maar het vak van de opticien is écht prachtig en gevarieerd. Je hebt altijd een heel persoonlijk contact met klanten. Het ene moment adviseer je ze rondom glaucoom en staar, het andere moment help je ze bij de keuze van een passend en modieus montuur. Dan kun je al je kennis van trends, gezichtvormen en kleuren inzetten. Even later ben je weer in alle rust bezig met het slijpen van brillenglazen. Wat onderscheidt deze opleiding van andere, soortgelijke opleidingen? We werken allereerst met kleine groepen van maximaal 15 studenten. Dat biedt de mogelijkheid om veel persoonlijke aandacht te geven aan de studenten, ze te coachen én kritisch te volgen. Maar het grootste verschil zit volgens Marie-Louise Jacobs toch vooral in de component ondernemen. Jonge mensen leren bij ons behalve de kneepjes van het vak, Marie-Louise Jacobs, manager van MARBIZ: Jonge mensen leren bij ons behalve de kneepjes van het vak, vooral ook wat ondernemen is. vooral ook wat ondernemen is. Daardoor kunnen zij straks een eigen zaak beginnen. Maar ook als zij in loondienst gaan, hebben zij veel meer capaciteiten in huis dan de gemiddelde opticien in spe. Om daarvoor de juiste bagage te bieden, werkt de opleiding nauw samen met het bedrijfsleven. Docenten zijn afkomstig uit het bedrijfsleven en geven hun ervaring door. En ook wordt er gewerkt met de beste, state-ofthe-art apparatuur. Het bedrijf Essilor, wereldleider op het gebied van corrigerende glazen, heeft daarvoor alle benodigde apparatuur geleverd. Voor de stages is er daarnaast intensief contact met erkende leerbedrijven. Zij beschikken eveneens over een goed geoutilleerde werkomgeving. Want als je tijdens de opleiding met de beste meet- en slijpapparatuur hebt leren werken, kun je tijdens je stage niet belanden in een bedrijf dat achterop loopt met deze technieken. Pluspakket De opleiding bestaat uit een basis- en pluspakket. In het basispakket komen naast de noodzakelijke vakinhoudelijke lesstof, ook andere onderdelen aan de orde die voor het vak van opticien belangrijk zijn. Van marketing en productpresentatie tot sociale en communicatieve vaardigheden. Het pluspakket bevat modules waarmee de jonge opticien wordt klaargestoomd voor een toekomst waarin zelfstandigheid en ondernemen centraal staan. Zo krijgen de studenten inzicht in kleurenleer en visagie en leren ze social media doelgericht gebruiken. Maar ook leren ze over de invloed van (zelfzorg) geneesmiddelen in relatie tot de ogen. Allemaal onderwerpen die de student een voorsprong geeft op andere studenten in de optiek. Baanzekerheid Als afgestudeerd Ondernemend Opticien heeft de student volgens Marie-Louise Jacobs grote kans op een baan. Elk jaar komen er mensen bij die 50 zijn geworden en 90% daarvan heeft een hulpmiddel voor de ogen nodig. Daar komt bij dat door de continue innovatie steeds meer mensen geholpen kunnen worden. Mensen die 10 jaar geleden bijvoorbeeld nog uitbehandeld waren, kunnen we nu vaker een oplossing bieden. In 2014 zal de eerste lichting afgestudeerde MARBIZ-opticiens de opleiding verlaten. Volgens Marie-Louise Jacobs zullen deze studenten snel een baan vinden óf voor een vervolgopleiding kiezen. Want ook als ze willen doorstuderen hebben ze de juiste papieren huis. Deze niveau 4- opleiding geeft immers rechtstreeks toegang tot een gespecialiseerde of andere hbo-opleiding. Deze jonge mensen gaan een zonnige toekomst tegemoet! De MARBIZ-opleiding Ondernemend Opticien is een premium-opleiding van het Summa College. Meer weten? Kijk op: Via KSYOS TeleMedisch Centrum kunnen optometristen TeleOogheelkunde Onderzoek voor glaucoom, cataract en macula degeneratie aanbieden onder supervisie op afstand van de lokale oogarts. Dit onderzoek valt onder de normale zorgverzekering van de patiënt. KSYOS TeleOogheelkunde Onderzoek in de Eerstelijn Optometristen kunnen een TeleOogheelkunde Onderzoek (TOO) uitvoeren samen met regionale huisartsen en oogartsen. TOO betreft onderzoek naar glaucoom, retinopathie, cataract, macula degeneratie en overige niet-acute oogaandoeningen. KSYOS TOO wordt ingezet door de optometrist of na verwijzing door de huisarts. De optometrist ziet de patiënt in de winkel zonder wachttijd en dichtbij huis. De optometrist legt het TOO via beveiligd internet altijd voor aan de (regionale) oogarts middels een TeleOogheelkunde Consult. Zo is de kwaliteit geborgd. Zo nodig geeft de oogarts aan of de patiënt fysiek gezien moet worden in de tweedelijn. Voordelen Meer en meer oogzorg verschuift naar de eerstelijn. KSYOS TeleOogheelkunde Onderzoek biedt in dit kader de volgende voordelen: Algemeen: voorkómen van onnodige verwijzingen naar de tweedelijn, antwoord binnen 2 werkdagen, betere kwaliteit, snelle diagnose, leereffect en kostenbesparing. Patiënt: geen wachttijd, minder reistijd, onderzoek op locatie naar eigen keuze en goedkopere zorg in de eerstelijn. Optometrist: inrichting in eigen winkel, toename in deskundigheid en werkplezier, supervisie door de regionale oogarts, samenwerking met regionale oogartsen en huisartsen en vergoeding door de zorgverzekeraar. Huisarts: betere service aan patiënten, kwaliteitsverbetering en leereffect, directe verwijzing vanuit en terugkoppeling naar het HIS, ketenversterking, meer regie en de patiënt blijft in de eerstelijn. Oogarts: vergroting en versterking adherentiegebied, controle kwaliteit oogzorg in de regio, mogelijkheid van zorgdelegering (bijvoorbeeld cataract nacontrole), voorkomen van onnodige verwijzingen en meer tijd voor complexe gevallen. Meer informatie? Voor meer informatie betreffende KSYOS TeleOogheelkunde Onderzoek, TeleGlaucoom Onderzoek of TeleFundus Screening bij diabetes is KSYOS bereikbaar via KSYOS TeleMedisch Centrum, , info@ksyos.org, (0) info@ksyos.org -

7 november nieuws In soorten en maten Kunststof lenzen zijn er in soorten en maten. Welke gebruikt worden, hangt af van de sterkte van het oog en het gewenste resultaat. Daarnaast heeft de bolling van het hoornvlies er ook mee te maken. Staaroperatie met laser Foto: Refractiechirurg Oege Goslings in de operatiekamer Ogen zijn belangrijk en wie niet goed ziet, wil daar graag verandering in brengen. De meest voorkomende oogafwijking in Nederland is staar ook wel cataract genoemd. Maar daarnaast bestaan er ontzettend veel oogafwijkingen die voor verminderd zicht zorgen. Refractiechirurg Oege Goslings is verbonden aan het Elisabethziekenhuis in Tilburg en werkt daarnaast bij het Lasik Centrum in Boxtel. Hij vertelt meer over staar en andere oogafwijkingen en gaat in op de innovatieve lensvergruizer die tegenwoordig gebruikt wordt. Vertroebeling Staar is niets meer of minder dan een vertroebeling van de lens. Daardoor valt het licht er niet in voldoende mate doorheen en dat zorgt voor een onscherpe focus. De vertroebeling komt door het ouder en stugger worden van de lens, waardoor aanwezige eiwitten samenklonteren. Dit zorgt voor een troebele lens en verminderde lichtinval. De belangrijkste reden dat iemand staar krijgt, is ouderdom. Vanaf 55 jaar kan staar voorkomen, oplopend tot 20 procent van de ouderen van 85 jaar. Andere oorzaken kunnen zijn: diabetes, bestraling van het hoofd, letsel aan het hoofd of door medicatie (ontstekingsremmers). Bij een heel klein percentage is staar aangeboren. Jaarlijks zijn er gemiddeld staaroperaties, het is daarmee de meest uitgevoerde en veiligste ingreep in Nederland. Nauwkeuriger Een normale staaroperatie kent weinig risico s. De chirurg maakt een klein sneetje in het oog en verpulvert met een speciaal apparaatje de troebele lens waarna deze opgezogen wordt. Hierna wordt met hetzelfde apparaatje een opgevouwen kunststof lens in het oog geplaatst die daar uitvouwt. Er is nu echter een laserapparaat waarmee een staaroperatie nog doelmatiger en preciezer uitgevoerd kan worden. Het combineert een Femto second laser, 3D-beeldvorming, geavanceerde software en een aantal andere innovatieve functies die de lens vervangende procedure nauwkeuriger, sneller en preciezer maakt dan iedere andere operatiemethode. De Femto second lasertechniek wordt al enige tijd ingezet bij ooglaserbehandelingen, maar kan vanaf nu ook ingezet worden bij staaroperaties door een aangepaste procedure. Het wordt vooral toegepast in combinatie met de torische, multifocale, en trifocale implantlenzen. Kortere hersteltijd Het is een mesloze techniek en dat is voor veel mensen een geruststelling. De laser maakt een minuscule opening in het oog die toegang geeft naar de lens. Vervolgens maakt de laser met uiterste precisie een opening in het lenskapsel waarin de kunstlens komt en vergruist heel precies de vertroebelde lens. Daarna wordt met de Phaco techniek de restanten van de oude lens weggehaald en de nieuwe lens geplaatst. Goslings is bijzonder enthousiast over de inzet van deze Femtosecond laser. Hoewel er al weinig problemen zijn bij staaroperaties, kan de laser het nog veel nauwkeuriger dan een mensenhand. Het werkt accurater en veiliger. Daarnaast is de hersteltijd korter en wordt er minder energie gebruikt in het oog. Dat geeft sneller scherp zicht, vooral in combinatie met multifocale en torische lenzen. Het voordeel is dat mensen bijvoorbeeld naast perfect verte zicht, ook de leesbril nog nauwelijks nodig hebben. corry daalhof Voor wie laseren van de ogen geen uitkomst biedt, kan wellicht wel geholpen worden door het plaatsen van een kunststof lens voor de eigen lens. Kunststof lenzen bestaan in verschillende kwaliteiten. De kwaliteit is belangrijk voor de helderheid en levensduur van de lens. Er bestaan standaardlenzen (mono focaal), multifocale lenzen, waaronder trifocale lenzen en torische lenzen. Een torische lens heeft in de hoogte en de breedte twee verschillende sterktes; de zogenaamde cylinder sterkte. Vervangende lens Daarnaast is het mogelijk een kunststof lens te plaatsen in plaats van de eigen lens, die dan verwijderd wordt. Bij een vervangende lens kan de sterkte-afwijking gecorrigeerd worden. Deze methode is vooral geschikt voor wat oudere mensen. Dit kan ook een multifocale lens zijn waardoor men minder afhankelijk wordt van een leesbril. Zonder leesbril Nieuw is het plaatsen van een Raindrop lens in één van de ogen. Een dergelijke lens die in het hoornvlies wordt aangebracht, kan ervoor zorgen dat een leesbril niet meer nodig is. Een Raindrop lens komt altijd in het niet dominante oog. corry daalhof Introductie van de nieuwe TECNIS Multifocal Family of IOLs: Een volledig zicht, waar uw voorkeursafstand ook ligt nieuw nieuw IK KAN Stralen KUNT U Geven? 35,- voor een staaroperatie Giro 131 Veenendaal AMO Netherlands BV Kantoor La Residence - Weverstede JS - Nieuwegein AMO Tecnis Multifocal adv 155x129_NL.indd :52

8 Comfortabel en scherp zien zonder leesbril. Nieuw PureVision 2 for Presbyopia contactlenzen bieden scherp zicht wanneer het echt nodig is - in het dagelijkse leven. Ontworpen voor een beter zicht nabij en op de tussenafstand terwijl het zicht op de verre afstand 1 uitstekend blijft. Ontdek wat PureVision 2 for Presbyopia voor u kan betekenen. Ga voor meer informatie naar uw opticien of kijk voor de dichtsbijzijnde dealer op 1. Analysis based on use of a Hartmann-Shack wavefront sensing instrument to map lens power across contact lenses. More than 6000 unique measurements over the central 6 mm of a contact lens were plotted to determine local power measurement as a function of radial distance from the center of the lens. HL Bausch & Lomb Incorporated. /TM are trademarks of Bausch & Lomb Incorporated or its affiliates. EEN EXCLUSIEVE COLLECTIE HERENLEESBRILLEN EN ZONNELEESBRILLEN o.a. Ray-Ban Cross Jaguar Porsche Design Eyebobs Polaroid monsieurleesbril-adv-telegraaf-130x195.indd :05

9 november trends Scherp zien op alle afstanden met multifocale contactlenzen Er komt een tijd dat iedereen een leesbril nodig heeft, dat is een natuurlijk gevolg van ouder worden. Dat stelt optometrist Rob Rosenbrand, professional Relations Manager bij een fabrikant van optische producten. De natuurlijke ooglens verandert de sterkte van het oog door boller of platter te worden. Daardoor ziet men automatisch scherp van dichtbij en veraf. Boven de veertig neemt het vermogen van de ooglens om van vorm te veranderen, geleidelijk af. De lens wordt minder flexibel en verliest als het ware de rek. Dit heet het verlies van accommodatie en gaat bij de één sneller dan bij een ander. Door dit natuurlijke proces gaat lezen op kortere afstanden steeds minder makkelijk. Het leeftijdsverschijnsel is niet te stoppen, in het medische vakjargon worden mensen boven de veertig dan ook presbyopen genoemd. Presbyopie is de leeftijdsgebonden afname van het accommodatievermogen. Er is geen ontkomen aan, het enige uitstel bestaat uit ontkenning. Iedereen kent de voorbeelden wel, de krant of het boek verder van je af houden, op de grond leggen, ogen samenknijpen bij het lezen. Computerscherm Van dichtbij niet scherp meer zien is lastig in het dagelijks leven. Letters op verpakkingen worden onleesbaar, een boek lezen wordt een opgave. Maar zeker ook in de werksituatie is het vervelend. Want niet alleen op leesafstand wordt lezen lastig, maar ook bij de tussenafstand zoals bij computerschermen en smartphone schermen. Die afstand van gemiddeld 80 centimeter wordt ook steeds moeilijker scherp te zien, terwijl we gemiddeld tien uur per dag naar een scherm kijken. Rosenbrand stelt dat een leesbril uitkomst kan bieden voor de leesafstand, maar dat dit geen oplossing biedt voor de tussenstand. Om dat probleem op te lossen bestaan er multifocale of speciale computerbrillen. Verschillende sterktes Een leesbril heeft echter zo zijn beperkingen. Je verliest hem, bent hem kwijt als je hem nodig hebt en het is lastig om de bril steeds op en af te zetten als je moet lezen of in de verte ook scherp wil zien. Wie een leesbril of multifocale bril lastig vindt, kan dan kiezen voor een multifocale contactlens. Een dergelijke lens bestaat uit drie zones met elk een verschillende sterkte. Daarmee ziet men dus van dichtbij, de tussenafstand én veraf, scherp. Volgens Rosenbrand heeft het oog weinig moeite om aan een dergelijke lens te wennen. Het gelijktijdig waarnemen van beelden voor veraf, tussenafstand en dichtbij gebeurt eigenlijk vanzelf in de hersenen die selectief het juiste beeld kiezen. De lens zit op het oog, is comfortabel en laat voldoende zuurstof door. Sterk verbeterd Multifocale contactlenzen bestaan al langer, maar zijn de laatste jaren door innovaties sterk verbeterd. Voorheen was de afstemming tussen de drie verschillende sterktes niet perfect en dat zorgde voor teleurstellingen bij zowel de klant als de opticien. De nieuwste generatie lenzen heeft echter een perfecte sterkteverdeling die elkaar iets overlappen voor het beste zicht. Het product wordt enthousiast ontvangen, inmiddels is al 10 procent van de contactlensdragers overgestapt naar de nieuwe lens. Het enige nadeel dat Rosenbrand kan noemen, is dat de scherpte dichtbij s avonds iets minder kan worden en dat het veraf zicht in vergelijking met een aparte bril voor afstand iets minder scherp kan zijn. corry daalhof Consument profiteert van keurmerk opticiens De optiekbranche heeft sinds een jaar een keurmerk. Vorige maand startte een televisiecampagne om dat keurmerk onder de aandacht van de consument te brengen. Daarmee weet de consument zeker dat in een optiek gekwalificeerd personeel rondloopt. Het vak van opticien is een vrij beroep. Iedereen die dat wil, kan een eigen optiekonderneming beginnen. Maar de consument wist tot nog toe nooit zeker of zijn opticien wel een diploma had. Dat is nu verleden tijd, zegt Brigitte Wieman, algemeen secretaris van het NUVO, de branchevereniging voor optiekondernemers, die het keurmerk heeft ingesteld. De overheid stelt geen wettelijke eisen aan een opticien, terwijl het wel heel specialistisch werk is. Daarom hebben we nu zelf een keurmerk ingesteld. Dat houdt in dat optiekondernemers ten minste 32 uur per week een gediplomeerde opticien in de winkel heeft staan. Daarnaast geldt dat je bij geschillen naar een onafhankelijke geschillencommissie kunt stappen. Er zijn in Nederland zo n 2000 opticiens, waarvan er 1500 zijn aangesloten bij het NUVO. Inmiddels dragen 1450 optiekbedrijven het keurmerk. 61 procent van de Nederlanders draagt een bril of contactlenzen, zo blijkt uit cijfers van het Bureau voor de Statistiek. Voor de consument is het keurmerk dan ook een belangrijke ontwikkeling. Wieman: Iedereen denkt: een opticien is zo belangrijk, dat zal wel goed geregeld zijn, maar het is een schijnzekerheid. Nu kan iedereen aan de keurmerksticker op de deur van een opticien zien dat er gekwalificeerd personeel rondloopt. Brigitte Wieman algemeen secretaris van het NUVO Vergrijzing Volgens Wieman neemt de vraag naar oogzorg toe door het stijgend aantal oogaandoeningen bij met name ouderen. Opticiens worden steeds belangrijker en de vraag naar gekwalificeerd personeel stijgt. In een optiekwinkel worden brillen en contactlenzen aangemeten, maar worden ook oogaandoeningen opgespoord doormiddel van testjes. Met name zelfstandige opticiens specialiseren zich meer, ze nemen taken over van de huisarts of het ziekenhuis. Bij diabetici bijvoorbeeld, wordt jaarlijks gecontroleerd in hoeverre ogen worden aangetast. Er wordt een zogenoemde fundusfoto gemaakt. Dat gebeurt steeds vaker in een optiekwinkel. Volgens Wieman is het aantal aanmeldingen op de optiekopleiding, als gevolg van de vraag naar geschoold personeel, flink toegenomen. En opticiens die al lange tijd in de praktijk werken, laten steeds vaker toetsen of hun kennis voldoet aan de eisen van het diploma voor opticiens. De overheid stelt geen wettelijke eisen aan een opticien, terwijl het wel heel specialistisch werk is. Daarom hebben we nu zelf een keurmerk ingesteld. Trends en mode Brillen worden steeds vaker gezien als een verlengstuk van de kledingoutfit, meent Wieman. Waren glasbrillen (brillen, waarvan je het montuur nauwelijks ziet), een paar jaar geleden je van hèt, tegenwoordig worden aan monturen vaak allerlei spannende frivoliteiten toegevoegd. De mode voor deze herfst en winter volgt de kledingmode: veertjes in het montuur, veel kleur en prints van bloemen en dieren. Ook de houten brillen doen opgang, voor een natuurlijke look. dertig procent van de brillen is bovendien gemaakt van titanium: het is licht en sterk. heleen de bruijn

10 10 november 2013 inzicht Vraag: Macula degeneratie heeft meerdere oorzaken en verschijningsvormen. Wat houdt de ziekte in? Antwoord: Bij MD gaat het vermogen om scherp te zien sterk achteruit. Genezing is nog niet mogelijk. Macula degeneratie neemt toe door vergrijzing Frans Stoop was 48 toen bij hem vijf jaar geleden de oogziekte macula degeneratie werd geconstateerd. Sindsdien kan hij nauwelijks meer lezen, niet autorijden, zijn werk als industrieel vormgever niet meer uitoefenen en ook gezichten herkennen is voor hem lastig. Als ervaringsdeskundige doet hij veel werk in het bestuur van de MD Vereniging, die patiënten ondersteunt, informeert en onderzoek naar de oogziekte stimuleert. Macula degeneratie, afgekort MD, is een oogaandoening, die verschillende oorzaken kan hebben. Kenmerkend voor de ziekte is dat de cellen in het centrum van het netvlies kapot gaan. Het zicht in het centrum valt steeds meer uit. Stoop: Het grootste aantal patiënten heeft leeftijdgebonden MD (LMD), dat met name voorkomt bij mensen van 50 jaar en ouder. Binnen die groep is er een droge en een natte vorm. De droge vorm houdt in dat naarmate de leeftijd vordert, er steeds meer cellen uitvallen. Bij de natte vorm is er een overmatige groei van bloedvaten in het netvlies, dat de oogcellen kapot maakt. Daarnaast is er een juveniele vorm van MD, dat een puur genetische oorzaak heeft. Deze vorm van MD kan zich manifesteren bij kinderen, maar ook pas rond je 40ste. Kenmerkend bij deze vorm is dat het zicht binnen een paar jaar dramatisch achteruit gaat. Patiënten worden zeer slechtziend. Genezing van de ziekte is niet mogelijk. Alleen voor de natte vorm van LMD bestaan medicijnen, die de afbraak van cellen kunnen stabiliseren. Vergrijzing Volgens Stoop zijn er in Nederland zo n slechtzienden, van wie de helft MD heeft. Bij ouderen komt de ziekte het meeste voor. De genetische vorm, die ik ook heb, komt bij slechts duizend mensen voor. Door de vergrijzing neemt het aantal patiënten met vooral leeftijdgebonden MD, toe en dat is een groot probleem. Stel je voor dat je op je 65ste de aandoening krijgt. Je leeft dan misschien nog twintig jaar met een ernstige sociale handicap. Omdat ouderen toch al niet zo n vooraanstaande plaats in de maatschappij innemen, is dat voor die mensen extra problematisch. Het risico op een sociaal isolement is groot, wil Stoop maar zeggen. Het beïnvloedt je functioneren in het dagelijks leven sterk. Het contact met mensen vermindert omdat je minder makkelijk de deur uitgaat. Ook bijblijven is lastig, omdat je nauwelijks kunt lezen, televisie kijken of informatie vergaren via de computer. Autorijden gaat niet, veel soorten werk zijn onbereikbaar of moeilijk uit te voeren zonder ondersteunende middelen. De meeste werkgevers hebben vaak weinig ervaring met werknemers die een visuele beperking hebben. Veel functies zijn nog goed mogelijk, wanneer er in overleg een persoonlijk traject wordt afgesproken. De MD Vereniging helpt patiënten in contact te komen met lotgenoten en ook hun kinderen en andere naasten vinden hier nuttige informatie. De vereniging maakt patiënten ook wegwijs in de verschillende hulpmiddelen, die hen het dagelijks leven iets makkelijker maken. Zelf heb ik bijvoorbeeld een heel grote televisie gekocht en er is apparatuur waarmee de ondertiteling wordt gesproken. Voor de computer geldt hetzelfde: er zijn veel technische snufjes, waarmee je geschreven tekst in spraak kunt laten omzetten en teksten kunt laten vergroten. heleen de bruijn ZICHT MET MACULA DEGENERATIE Macula degeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies: de gele vlek (macula lutea). Macula degeneratie ontstaat wanneer de kegeltjes in de macula afsterven. Dit veroorzaakt een achteruitgang of verlies van het centrale, scherpe zien. Het Macula Degeneratie (MD) Fonds Sinds de oprichting in 1998 heeft het MD Fonds meer dan 70 onderzoeksprojecten bij vooraanstaande Nederlandse wetenschappelijke instituten en universitaire medische centra gesteund. Mede dankzij deze steun neemt het Nederlandse onderzoek naar MD in de wereld een vooraanstaande plaats in. Voorbeeld is de opzet van een internationale genetische databank om MD-risicofactoren beter in kaart te brengen. Andere gesubsidieerde projecten betreffen de ontwikkeling van stamcel- en gentherapie. Nijmegen. Op deze leerstoel is prof. dr. Carel Hoyng benoemd. Het fonds financiert ook voorlichting over MD. Ten einde goede preventie en genezing van MD mogelijk te maken, moet nog aanzienlijk meer bekend worden over deze oogaandoening. Het bestuur bestaat uit zes onbezoldigde vrijwilligers. Alle donaties komen ten goede aan wetenschappelijk onderzoek naar en voorlichting over MD. Het MD Fonds heeft de AN- BI-status. Donaties zijn aftrekbaar van de belasting. In 2010 maakte het fonds de instelling mogelijk van de bijzondere leerstoel voor MD aan de Radboud Universiteit Tel mdfonds@macula-degeneratie.nl - bankrek.nr Advertentie_Werkpad.indd :31

11 november advertentie fd_opmaak :44 Pagina 1 ZICHT MET GLAUCOOM Men denkt dat de glaucoompatiënt met perifere gezichtsvelduitval alleen het gedeelte in het midden van het totaal ziet maar in feite ziet de patiënt in zijn beleving alles, de hersenen vullen het beeld als het ware in met de informatie die ze al hebben. De werkelijkheid. Glaucoom is een sluipmoordenaar De oogaandoening glaucoom is een sluipmoordenaar. Je merkt er aanvankelijk niets van. Het veroorzaakt echter toenemend uitval van het gezichtsveld, aldus Carroll Webers, afdelingshoofd van de Universiteitskliniek voor Oogheelkunde Maastricht UMC+. Het oog functioneert door een zekere spanning. Die spanning wordt opgebouwd door oogvocht, dat opbouwstoffen aanlevert en afvalstoffen afvoert. Werkt het afvoerkanaaltje niet goed, dan loopt de oogdruk op. Te hoge druk beschadigt de oogzenuw, die het oog met de hersenen verbindt. Gevolg: gezichtsveld uitval en soms blindheid. Glaucoompatiënten zien aanvankelijk nog scherp in het centrum, maar het brede gezichtsveld verdwijnt als je er niets aan doet, zegt Webers. Mensen gaan tegen anderen aanlopen of botsen tegen een deur en snappen niet waarom. Een vergevorderd stadium van de ziekte heeft grote impact op het functioneren van mensen, mede omdat in dat stadium ook het centrum uitvalt. Ook autorijden wordt een probleem en vaak onmogelijk, omdat je een soort tunnelvisie overhoudt. Glaucoom kan erfelijk zijn, maar ook bijzienden of mensen met een iets verhoogde oogdruk lopen eerder risico op glaucoom. Daarnaast is glaucoom, volgens de oogdeskundige, typisch iets voor mensen boven de 40 jaar. En tot slot vormen mensen van Afrikaanse origine een risicogroep. Zit je in zo n risicogroep, dan is het raadzaam de oogdruk te laten controleren. Een beschadigde oogzenuw herstelt nooit meer; weg is weg. De behandeling van glaucoom is daarom gericht op het stoppen of remmen van de ziekte door de oogdruk te verlagen, met druppels, tabletten, een laserbehandeling of operatie. Druppels zijn het eenvoudigst. Tabletten werken ook goed, Carroll Webers afdelingshoofd universiteitskliniek voor oogheelkunde maastricht umc+ maar kennen veel bijwerkingen en worden alleen tijdelijk gebruikt. Met een laserbehandeling zorg je dat het afvoerkanaal weer makkelijker oogvocht kan afvoeren. In sommige gevallen kan operatief, van eigen weefsel of van kunststof, een nieuw afvoerkanaaltje worden gemaakt. Onderzoek naar glaucoom is met name gericht op betere behandeling. Om hoge kosten van slechtziendheid te voorkomen, moeten we meer opereren. Dus zoeken we naar een toegankelijker vorm van chirurgie, want tot nog toe zijn het tamelijk grote ingrepen. Momenteel worden nieuwe technieken ontwikkeld om operaties te vereenvoudigen. Glaucoom kent twee hoofdgroepen: open kamerhoekglaucoom en nauw kamerhoekglaucoom. Het afvoerkanaal van het oogvocht bevindt zich in de voorste oogkamerhoek. Bij open kamerhoekglaucoom, (90 procent van de patiënten), is het afvoerkanaal vernauwd. Bij nauwkamerhoek (10 procent) is de kamerhoek niet toegankelijk. heleen de bruijn Blinde kinderen in Tibet konden tot 1998 helemaal geen onderwijs volgen. De kans op integratie in de samenleving was en is daardoor erg klein. Braille Without Borders, opgericht door Sabrye Tenberken, die het Tibetaanse brailleschrift heeft ontwikkeld, doet daar wat aan, met een school, vakopleidingen (ook voor volwassenen) en andere projecten. Braille Without Borders ontvangt geen subsidies en is geheel afhankelijk van donaties. Doel voor Ogen zamelt geld in voor Braille without Borders. Stichting Doel voor Ogen Bergen-nh rek.nr. NL21ABNA

12