GRATIS LEREN&WETEN. DE VOORLEESEXPRESS DENDERT door DE WIJK WOODWORKS TIMMERT AAN DE WEG

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GRATIS LEREN&WETEN. DE VOORLEESEXPRESS DENDERT door DE WIJK WOODWORKS TIMMERT AAN DE WEG"

Transcriptie

1 magazine NR GRATIS LEREN&WETEN DE VOORLEESEXPRESS DENDERT door DE WIJK WOODWORKS TIMMERT AAN DE WEG

2 INHOUD 02 inhoud 03 voorwoord / colofon 04 Voorlezen kun je leren! 06 Mentormaatjes: ook omdat het leuk is 08 Social Return biedt kans op werk 09 Nieuw: drs. Vrijwilliger op komst 12 De laatste dag van Vlekkie & Spekkie 14 Zusters skypen zich de hemel in 16 Laatste wensen van Manon 17 Juridische hulp in 7 talen 18 Woodworks timmert aan de weg 22 SpinT Me Up met Hennie Jacobs 09 SPINT ALWEER OP?! Gewoon even bellen met de redactie, T of met John Kostons (Diamant-groep) T Feniks: Delen is het nieuwe hebben 26 Gemeente Tilburg: minder armoede, meer stijging 28 Pak de Meedoenregeling 29 Ook sorteren kun je leren! 31 Distributienetwerk 02 SpinT 6 '13

3 VOORWOORD Redactie, redactieraad en bestuur van SpinT wensen onze lezers een volmondig en van harte gemeend GELUKKIG NIEUWJAAR & DE BESTE WENSEN VOOR 2014! Dat 2014 u meer welvaart, liefde en geluk mag brengen dan de zeven magere jaren hiervoor hopen en geloven wij van harte. Colofon Hoofdredactie Betty Montulet Eindredactie Hans Peters Redactioneel Merel de Bruijn Inga de Bruijn Dorette de Gier Betty Montulet Gerrie Peters Hans Peters Ontwerp & vormgeving Stinkfinger Producties Fotografie Hans Peters Acquisitie Priscilla Hamers Hans Peters Distributie Diamant-groep Drukwerk Drukkerij Gianotten BV Cover Robby Nabibaks met kidz Verantwoording SpinT, SpinT nummer 6, 2013, jaargang 7. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder toestemming van de redactie. SpinT is een tweemaandelijkse uitgave van Stichting Straatkrant Brabant en wordt mede mogelijk gemaakt door sponsors, adverteerders en de maatschappelijke instellingen in Tilburg. Reacties en ingezonden stukken vóór 15 februari. richten aan: Redactie SpinT, p/a ContourdeTwern Spoorlaan 444, 5038 CH, Tilburg, T of E. redactie@spinttilburg.nl. Nollag chridheil aguis Bliadhna mhath ur! Felice Anno Nuovo! God Jul Og Godt Nytt Aar! Boas Festas! Beste minsken noflyke feest dagen ta winske! Als u weet in welke 5 talen deze nieuwjaarswens is gesteld, mail dit dan voor 10 februari naar redactie@spinttilburg.nl & u maakt kans op een prettige nieuwjaarsverrassing! 18 SpinT 6 '13 03

4 OOK VOORLEZEN KUN JE LEREN! Veel kinderen missen dat gezellige, knusse moment van voorlezen. Simpelweg omdat ouders zelf niet opgegroeid zijn met het voorleesritueel of de Nederlandse taal niet machtig zijn. Kinderpsychiater Korebrits benadrukte onlangs nog in het Brabants Dagblad het opvoedkundige belang van voorlezen aan jonge kinderen. Voorlezen is goed voor de taalontwikkeling, de woordenschat, de fantasie en ook het begrijpend lezen gaat er behoorlijk op vooruit. Hierbij kan de VoorleesExpress van nut zijn. door Hans Peters / fotografie Dennis Buster Maar liefst twintig weken lang lezen vrijwilligers voor aan kinderen met een taalachterstand en brengen tegelijkertijd de traditie over op de ouders, zodat die het daarna zelf kunnen. De VoorleesExpress is ooit gestart als burgerinitiatief in de Utrechtse impulswijk Kanaleneiland. Twee Nederlandse studenten bemerkten het gebrek aan voorleescultuur bij Turkse gezinnen en gingen doodleuk voorlezen. Geleidelijk kwamen er steeds meer aanvragen en waaierde het succes uit naar andere steden. Na een pilot in Stokhasselt kreeg in 2012 de VoorleesExpress in Tilburg groen licht. Projectleider Marianne de Groot van ContourdeTwern: Voor kinderen is het belangrijk om te worden voorgelezen. Een simpele en effectieve manier om de taalachterstand te verkleinen en de woordenschat te vergroten. Voorlezen kan schoolprestaties aanzienlijk verbeteren en uiteindelijk dus ook het toekomstperspectief. ContourdeTwern richtte zich al op taalachterstand bij volwassenen middels Taalcoaches en Samenspraak, maar de kinderen ontbraken nog. De VoorleesExpress is daarop een mooie aanvulling. KOUDWATERVREES Niet alle ouders zijn opgegroeid met het voorleesboek op schoot en weten dan ook niet hoe leuk het is om voorgelezen te worden. Daarnaast hebben allochtone ouders wel eens koudwatervrees omdat ze de Nederlandse taal niet voldoende machtig zijn. Marianne: We komen ondermeer bij Turkse, Marokkaanse, Chinese en Somalische gezinnen en proberen die vrees weg te nemen. Twintig weken lang lezen onze voorlezers verhalen voor, samen met de ouders. Het plezier staat voorop en stap voor stap leren ouders en kinderen hoe leuk het is om samen boekjes te lezen. Voorlezers geven ouders zelfvertrouwen: ze kunnen namelijk meer dan ze denken. Zo was er een Turkse moeder die niet durfde voor te lezen. Nu combineert ze een bezoek aan de markt met de bibliotheek en leest ze s avonds steevast een verhaaltje voor het slapengaan. Een ander kind werd tweede van de groep in begrijpend lezen. Dat zijn toch wel opstekers voor de VoorleesExpress. Robby en Touria Nabibaks hebben vier kids: De meisjes Iman (4) en Noor (4), en de jongens Jasin (7) en Salim (7). De juf wees het gezin op de VoorleesExpress, omdat ze een lichte taalachterstand bleken te hebben. Robby: Dat viel best mee maar op school zijn ze een stuk verlegener dan thuis. Ik kom uit Suriname en Touria uit Marokko, maar thuis praten we Nederlands. En wat hulp bij het voorlezen leek ons een goed idee. Vrijwilliger Jacqueline Bertens kwam, zag en overwon: Het is best druk om vier kinderen tegelijk voor te lezen, dus heb ik het voorlezen gesplitst in een uur voor de jongens en een uur voor de meisjes. Dankzij het voorlezen bloeiden de meisjes helemaal op, wat op school ook werd opgemerkt. Voorheen durfden ze weinig te zeggen, nu praten ze voluit. Je moet kinderen ook rust en ruimte geven. Robby: Jacqueline kan heel goed met kinderen omgaan en heeft doorzettingsvermogen en geduld. Zij is de kern van de zaak en ik ben bijzonder trots op haar. En de jongens komen nu ook terug met goede cijfers voor lezen. Jacqueline: Ter voorbereiding op de school doen de meisjes ook computerspelletjes en kijken ze Sesamstraat. Ondanks dat het traject is afgelopen hebben we nog contact en zijn we bevriend geraakt. Niet alleen allochtone gezinnen zijn onbekend met het voorleesritueel, ook in sommige van oorsprong Nederlandse gezinnen ontbreekt het voorlezen. Marianne: Zij kennen het belang van voorlezen niet en hebben nooit geleerd hoe het moet. Dus ook voor deze gezinnen geldt: stap op de Voorleestrein! DIPLOMA De Express komt langs in het voorjaar en het najaar. Momenteel krijgen zo n veertig Tilburgse gezinnen wekelijks een uur lang een bezoekje van een voorlezer, gezellig samen lezen met een boekje in een hoekje. Gecombineerd met een spelletje of een liedje zingen. Er zijn nu veertig vrijwilligers zodat ieder gezin z n eigen voorlezer heeft. Na twintig weken nemen voorlezer en gezin afscheid ven elkaar omdat ouders het zelf kunnen en opdat andere gezinnen ook een kans krijgen. Marianne: Het seizoen wordt altijd feestelijk afgesloten met een diploma voor de kinderen, een voorleesboekje voor het gezin en een leuke foto. Afgelopen jaar was er zelfs een extra verrassing omdat voorlezer Nanneke Haan kosteloos knuffels gaf aan alle deelnemende kinderen. Daar waren we heel dankbaar voor. 04 SPINT 6 '13

5 VOORLEESEXPRESS Inmiddels is het vierde seizoen van de VoorleesExpress van start gegaan. De voorlezers stonden al te trappelen van ongeduld. Ook voorlezer worden? Neem dan contact op met Marianne de Groot. T.: of E.: SpinT '13 '13

6 Mentormaatjes biedt groei & bloei 06 SpinT 6 '13

7 Als kind kun je het soms behoorlijk moeilijk hebben. Bijvoorbeeld omdat het op school niet lekker loopt of omdat de thuissituatie niet altijd even ideaal is. Humanitas Mentormaatjes is een vrijwilligersproject waarbij een maatje aan een kind wordt gekoppeld. Voor huiswerk of andere problemen. Als het ff niet zo lekker loopt allemaal. door Merel de Bruijn / illustratie Kevin Rhoe De kinderen die aan het project mee doen, krijgen van thuis vaak minder ondersteuning. De ouders hebben bijvoorbeeld noch tijd of energie of de aandacht gaat uit naar een ziek broertje of zusje. De vrijwilligers geven de kinderen een steuntje in de rug. Coördinator Bart Vriens: De maatjes zijn rolmodellen. Wij helpen niet de kinderen die los geslagen zijn, wij werken preventief en sturen hen de goede kant op. Bart regelt het reilen en zeilen binnen de organisatie. Hij is nu drie jaar actief voor Mentormaatjes en dit jaar is zijn laatste: Het project moet volledig gaan draaien op vrijwilligers, mijn functie wordt ook ingevuld door een vrijwilliger. Al meer dan tachtig mensen hebben zich ingezet voor het project. De mentormaatjes zijn voornamelijk studenten en jongvolwassenen in de leeftijd tussen 18 en 35 jaar. Daar kijken de kinderen tegenop en ze zijn ook trots op hun mentor. Dol enthousiast zijn ze vaak: Ik krijg berichtjes van de scholen wanneer het nou eens begint, de kinderen staan te trappelen. Van HET DAK springen Bart bekijkt welke mentor het beste bij een kind past. Zo koppelde hij een PABO-student aan een jongen die gek is van free runnen. Samen maakten ze daar een filmpje van. De twee kregen een goede band. Lachend: Op een gegeven moment had de jongen zijn mentor zo ver gekregen om van het dak af te springen, maar dat is ook weer niet de bedoeling. Vorig jaar was er een meisje dat werd gepest op school. Honden zijn haar passie en bij haar thuis liepen twee grote honden rond. Haar mentor had daar juist helemaal niks mee. Lachend: Ik zei tegen het meisje: zorg dat je mentor ze leuk vindt aan het einde van het jaar. Dat was een gimmick die extra jus gaf. Er zijn ook mentoren die zelf geen gemakkelijke jeugd hebben gehad en zich aanmelden om iemand te helpen vanuit hun eigen ervaringen. Bart: Er zijn mentoren aan wiens levensverhaal de situatie van de kinderen niet kan tippen. Zij weten precies hoe een lastige situatie voor een kind is. Wij hebben nu een vrijwilliger die vroeger van school is veranderd omdat het niet soepel liep, vertelt Bart, hij was dus een perfect maatje voor een jongere die in zo n zelfde situatie zat. Ik zeg altijd dat het vooral ook leuk moet zijn. Want de mentoren zijn er niet alleen om te helpen met huiswerk. GROEI & bloei Soms stuitten ze op wat hobbels op de weg. Sommige ouders zien het nut van een maatje of extra ondersteuning niet in. Of zien de bedoeling van het project verkeerd. Bart: Mentormaatjes zijn geen huiswerkbegeleiders, dat zien ouders mis. Het gaat hand in hand: wij geven de kinderen ondersteuning en maken plezier. Na een jaar is er een duidelijk verschil merkbaar bij kinderen: ze hebben meer zelfvertrouwen, zijn mondiger en kunnen zich beter uiten. We maken ze zelfstandiger. Dit kan studente Simone Heinen beamen. Ze werd gekoppeld aan een meisje dat nog op de basisschool zit. Meestal worden de vrijwilligers voor één jaar gekoppeld aan een kind. Simone is al twee jaar haar maatje. Het meisje veranderde van basisschool en dat was een flinke stap: In een jaar tijd zag ik het meisje groeien en bloeien. Je merkt het aan alles, bijvoorbeeld in hoe zij zich opstelt naar anderen toe. De kinderen zijn trots op hun coaches. Na een jaar vallen er soms wel tranen als het project op zijn einde loopt. Om waardig af te sluiten gaat het duo dan iets extra leuks doen voor de laatste keer. Bijvoorbeeld naar de bossen als het kind van de natuur houdt of naar de Oliemeulen. Bart: En dan is het goed. meer info: zie het leuk is! SpinT 6 '13 07

8 Social RETURN = Kans op Werk Binnenkomen is het probleem, binnen zijn niet! Het zijn barre tijden als je een baan zoekt, zeker als je al langere tijd uit de roulatie bent en/of een beperking hebt. Woningcorporatie Tiwos bedacht hier samen met Diamant-groep en collega s WonenBreburg en Vieya een antwoord op in de vorm van de pilot Social Return. Leveranciers van corporaties zijn meestal bouw-, installatie-, en schildersbedrijven. Tijdens deze pilot zetten leveranciers als onderdeel van de opdracht mensen aan het werk, die al lang uit het arbeidsproces zijn. Dat kan bijvoorbeeld werk zijn rondom groot onderhoud, maar ook in de schoonmaak, de kantine of de administratie. De Diamant-groep brengt vraag en aanbod bij elkaar en monitort de overeengekomen afspraak. Sandra de Boer kreeg via Social Return een baan bij Maas Schilderwerken. Door haar reuma kwam ze bij Diamant terecht: Het maakt mij niet uit hoe het beestje genoemd wordt, als ik maar werk heb. Met reuma kom je moeilijk aan de bak, werkgevers zijn gereserveerd. Onterecht, vind ik, want ik ben feitelijk nooit ziek. Gelukkig kreeg ik snel een plek bij de administratie van Maas waar ik me als een vis in het water voel. Gezellige collega s, leuk werk en een fijne, lichte werkplek. Prima te combineren met ons eigen grondverzetbedrijf thuis, het huishouden en mijn gezin. Tiwosmanager P&O Monique Marinus: Als je in de bijstand zit of langer dan een jaar werkeloos bent of wanneer je een WSW- of WIA-indicatie hebt, kom je in aanmerking. Momenteel gaat het nog bergafwaarts in de bouw. De timing is misschien niet ideaal, maar we hebben besloten toch door te zetten vanuit de gedachte: deze groep komt steeds verder van de arbeidsmarkt af te staan, terwijl mensen die nu ontslagen worden mogelijk snel een baan vinden als de economische situatie verbetert. Over vijf jaar zijn er waarschijnlijk te weinig arbeidskrachten. In de toekomst sturen wij dan ook aan op duurzame werkgelegenheid voor onze doelgroep. Via de pilot kunnen ze nieuwe werkervaring opdoen. En mochten ze een opleiding nodig hebben, dan worden er contacten gelegd met het ROC en andere scholingsinstituten voor de broodnodige startkwalificaties. Ook bij de leveranciers is ondertussen iets ontstaan van een maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef, een aantal ontwikkelde al eigen beleid hierop: Tijdens gezamenlijke bijeenkomsten is er een grote bereidheid tot creatief meedenken; zo bezig te zijn geeft ons allemaal trots en voldoening. Tiwos is een bovengemiddeld sociaal bedrijf. Wat blijkt uit de recentelijke plaatsing op trede 2 van de Prestatieladder Socialer Ondernemen. Die is vooral gericht op het in dienst nemen van mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt. Monique: Zelf hebben we net een kantinemedewerker uit de doelgroep in dienst genomen. En een aantal vanuit Diamant gedetacheerde medewerkers deden hun intrede. Voor de doelgroep geldt meer dan voor anderen: binnenkomen is het probleem maar binnen zijn niet. Ieder mens heeft talenten en mogelijkheden. Geef je ze een kans, dan word je vaak positief verrast door hun kwaliteiten. In het begin kost dit natuurlijk extra begeleiding maar we hebben genoeg goede mensen hier die dit op zich kunnen nemen. De pilot Social Return: Kans op Werk duurt tot maart 2014 maar maakt grote kans om voortgezet te worden. 08 SpinT 16 '13 Sandra de Boer

9 Priscilla Hamers: vrijwilligers bij Homestart Het aantal vrijwilligers neemt fors toe. Zo meldden zich vorig jaar nog 30 mensen aan bij de UWV Banenbeurs tegen 100 in Tegelijkertijd neemt ook de vraag toe. In deze participatiemaatschappij in wording krijgen vrijwilligers te maken met steeds specifiekere eisen. Hét moment om het trainingsaanbod eens kritisch tegen het licht te houden. In de vorm van de zojuist gelanceerde Vrijwilligersacademie van ContourdeTwern ontstaat een prima leerschool, waar vrijwilligers hun voordeel mee kunnen doen. Drs Vrijwilliger op komst! Margaret Ariëns, projectleider van de Vrijwilligersacademie, beaamt dit: De druk neemt toe en het profiel van de vrijwilliger is aan het veranderen. Dit nieuwe type behoeft meer expertise en training. En dat kan via de Vrijwilligersacademie. De academie is een samenwerkingsverband van Bibliotheek Midden-Brabant, Amarant, GGzBreburg, Thebe, Sportbedrijf Tilburg, de Tilburgse Sportraad, Zorgbelang Midden-Brabant, De Wever en ContourdeTwern. Deze organisaties geven al trainingen en cursussen aan hun vrijwilligers, maar het is effectiever deze samen te smelten tot één academie. Want het totaaloverzicht ontbrak. Waarom zou je het wiel steeds opnieuw uitvinden?, aldus projectmedewerker Nuria van Aart, de Vrijwilligersacademie wordt een kennisnetwerk. ContourdeTwern heeft al cursussen in huis zoals bijvoorbeeld social media en fondsenwerving. Met de cursussen van de andere partners krijgen we een breder aanbod, bekijken we de overlap en zien we welke aanvullingen nodig zijn. opvoedingsondersteuning in gezinnen met jonge kinderen. Wil je daar aan de slag dan hoort een cursus erbij, anders kun je er niet werken. De keuze blijft uiteraard altijd aan de vrijwilliger. De Vrijwilligersacademie biedt cursussen op aanbod, maar ook op behoefte. Nuria: We bekijken waar de vraag zit bij de vrijwilliger, zodat we nieuwe trainingen kunnen ontwikkelen. Zodat hij of zij zichzelf meer kan ontplooien. Denkt iemand bijvoorbeeld aan een toekomst als zzper, dan heeft-ie baat bij een cursus fondsenwerving. Een andere afweging bij de nieuwe academie is: wat hoort nog bij vrijwilligerswerk en wat niet? Margaret: Je moet je vrijwilligers beschermen, anders gaan ze zwemmen. Als je meer van ze verwacht, biedt dan ook meer. Dit is een investering die zich op de lange termijn terugbetaalt. Vrijwilligers staan niet meer aan de rand van een organisatie, maar worden steeds meer onderdeel van het totaalplaatje. Margaret: De academie past prima in de beleidsvisie van ContourdeTwern: iedereen telt mee, iedereen doet mee. Maar sommige soorten vrijwilligerswerk vereisen bepaalde methodieken. Neem Homestart, een vorm van De Vrijwilligersacademie is geen gebouw maar een virtueel platform, waar iedereen op elk moment gebruik van kan maken. Voor meer info, kijk op onder het kopje vrijwilligersacademie. SpinT '13 '13

10 RIBW BRABANT IS DE BASIS VOOR HERSTEL We begeleiden het herstelproces van mensen met een psychiatrische achtergrond. Het gaat om het vinden van een weg in de samenleving. RIBW Brabant wil hierbij ondersteunen door samen het probleem aan te pakken. We zijn in de wijk aanwezig en kennen de buurt en buurtbewoners. Vertrouwen in elkaar is de basis om de eigen regie weer te kunnen nemen over je leven als het niet goed met je gaat. Gerda Braam: Mijn drie kinderen leerden mij kijken, zij leerden mij zijn. Stilstaan bij wat belangrijk is. Alles wat je zelf kunt of met steun van naasten of familie geeft je ook de kracht om te herstellen op elk vlak. Als er iemand naast je staat en vertrouwen in je heeft biedt dit hoop. RIBW Brabant vindt het belangrijk dat mensen op eigen kracht meedoen in de samen leving. Soms kan dit even niet en bieden wij die professionele onder steuning. Overheid, gemeenten en RIBW Brabant willen de zorg betaalbaar houden. Om dit te realiseren werken wij nauw samen met partners in Tilburg op het gebied van wonen, welzijn, gezondheid, werk en dagbesteding. herstel van mensen met een psychiatrische achtergrond 1. WIST U DAT de Deeltaxi sinds een aantal jaren de Regiotaxi heet? iedereen met de Regiotaxi mag reizen? U kunt een rit reserveren via telefoonnummer als u vanuit een instelling belt waar de 0900-lijnen zijn geblokkeerd, of als u met een mobiele telefoon belt, u ook een rit kunt reserveren via ? alle informatie over de Regiotaxi is terug te vinden op onze website iedereen een pas kan aanvragen? U kunt dat doen via onze website of onze klantenservice blinden en slechtzienden een gesproken tekst op CD kunnen aanvragen via onze klantenservice? u met de Regiotaxi maximaal vijf zones kunt reizen? Bij twijfel over het aantal zones van de gewenste rit, kunt u bellen naar u bij het plannen van uw reis rekening dient te houden met een omrijdtijd van 30 minuten? de Regiotaxi u maximaal 15 minuten eerder of later mag ophalen dan de gewenste ophaaltijd? u gebruik kunt maken van de terugbelservice? Dit betekent dat u, ongeveer 5 minuten voordat de taxi arriveert, gebeld wordt door de chauffeur. het Servicepunt Regiotaxi Midden-Brabant bereikbaar is op telefoonnummer TIJDIG BELLEN In principe kunt u altijd tot 1 uur van tevoren een rit reserveren. Voor de planning is het echter prettig als u dit zo vroeg mogelijk doet, maximaal 3 maanden van tevoren. Zeker bij een langere reis, of bij het gebruik van hulpmiddelen (zoals een rolstoel), is het van belang dat het taxibedrijf zo vroeg mogelijk op de hoogte is. 3.TARIEVEN De basistarieven voor 2014 zijn als volgt: 1) voor OV-reizigers 2,00 per tariefzone. 2) voor Wmo-reizigers 0,65 per tariefzone. SPINT 6 '13 10

11 Wijkzorg Oplossing op maat Sinds 1990 begeleidt Amarant mensen met een (licht) verstandelijke beperking en/of autisme die zelfstandig wonen en werken in Brabant. Dit doen wij met autonoom werkende teams van professionals. Wij bieden begeleiding op maat aan kinderen, gezinnen en (jong) volwassenen, bij hen thuis, in de wijk. Maar wij doen meer. Wij bieden ook rugdekking voor de wijk. Want niet alles is thuis op te lossen. Amarant Wijkzorg biedt full service en zoekt oplossingen op maat. Wijkzorg Amarant Deskundig en betrokken professionals begeleiden naar zelfstandigheid (zelf doen) en participatie (meedoen). Bijvoorbeeld in de vorm van dagbesteding of werk. Of in het Kinderdagcentrum of het Logeerhuis. Waar mogelijk, is er inzet van mantelzorg en vrijwilligers. En waar dat kan, bouwen wij begeleiding af. Deze begeleiding wordt straks door de gemeente gefinancierd via de Wmo. Amarant Wijkzorg biedt oplossingen op maat voor verstandelijk beperkte mensen in elke levensfase. Wij doen dat samen met onze collega s bij Amarant (AWBZ-zorg voor mensen met een verstandelijke beperking), het Leo Kannerhuis Brabant (diagnostiek/behandeling van mensen met autisme) en Idris (behandeling van licht verstandelijk beperkte kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking in combinatie met complexe problemen). Samen zijn wij de Amarant Groep. Amarant Wijkzorg informatie: Het Centrum voor Herstel en Ervaringsdeskundigheid (CHE) versterkt de positie van (ex) GGZ-cliënten via vernieuwende projecten en ontwikkelt voortdurend nieuwe initiatieven. Het bijzondere van het CHE: er werken alleen ervaringsdeskundigen. Zij zijn zelf cliënt geweest in de geestelijke gezondheidszorg en zetten hun ervaringen in om de positie van andere (ex-)cliënten te verbeteren en hen te helpen in hun herstel. HERSTEL EN EMPOWERMENT Sleutelwoorden zijn herstel (een zinvol leven leiden, ondanks de beperkende effecten van je aandoening) en empowerment (de kracht in jezelf hervinden en opnieuw zelfvertrouwen aankweken). Door hun werk bij het CHE (betaald of onbetaald) helpen de medewerkers anderen bij hun herstel en ontwikkeling door het geven van informatie, het verzorgen van trainingen en het ondersteunen bij herstel. Loop gerust eens binnen bij onze informatiebalie of inloop aan de Mendelssohnstraat 21 in Tilburg- Noord. ADRES EN TELEFOON Mendelssohnstraat PA Tilburg tel Secretariaat: f.broers@ggzbreburg.nl KIJK OP: SPINT 6 '13 11

12 DE LAATSTE DAG VAN VLEKKIE & SPEKKIE Inmiddels zijn de karbonaadjes van Vlekkie en Spekkie ook al lang verorberd. Een half jaar hebben de twee varkens lustig gebivakkeerd in het Varkenshuis, bij het Factorium. Als onderwerp van het kunstproject (M)eating: Kill your Darlings dat het publiek bewuster wil maken van de omgang met dieren. Met veel liefde werden ze verzorgd door hulpboeren en bezoekers tot ze eind november zijn geslacht. In deze SpinT een memoriam voor het olijke duo. tekst / fotografie Hans Peters Bezoekster Pauline Brantjes: Ach, ze weten natuurlijk niet dat ze het slijk der aarde verruilen voor hemelse modder. Zo vrolijk als ze door die modder wroetten en elkaar achterna zaten. Ik vond het eerst maar kunstenaarsflauwekul, maar ik ben nu helemaal om. Het is een bewustwordingsproces voor ons allemaal. Dat een varken meer is dan alleen een karbonaadje van de supermarkt. En het is hartverwarmend om te zien hoeveel handtekeningen er verzameld zijn om hun leven te redden. Hulpboer Tim Hilderink: Stadslandbouw is het beste antwoord op de bioindustrie. Zolang je vlees blijft kopen, hou je het systeem in stand. Ik geloof heel erg in zelfvoorzienende woonvormen met akkerbouw- en veeteelt, nu de rest van Nederland nog. Er zijn zoveel braakliggende terreinen in de stad, dit kun je overal doen. Van de slacht neem ik bewust afstand, omdat ik weet hoe juist dit project is! Hulpboer Tom Hendriks: Ik heb ze vroeger zelf gehad en als het aan mij ligt komen er hier voor de kinderen en bezoekers weer drie varkentjes in het kot. Geen Boze Wolf die ze wegblaast. De gemeente en het Factorium zijn al akkoord. Nu het Varkenshuis nog. Dat ze geslacht zijn, vind ik niet erg. Ze hebben een leven gehad waar menig dier jaloers op zou zijn: een ruim kot, lekkere modder, veel aandacht. Wie wil dat niet? Tine van de Weijer, raadslid PvdA: Hoe ironisch, eerst wilde niemand ze hebben, nu wil niemand dat ze gaan. Het is belangrijk om varkens in de stad te brengen. Naast de moestuinen is dit weer een stukje stadsveeteelt. En leerzaam: het is goed om te weten dat een varken niet uit de schappen van een supermarkt komt! SpinT 6 '13 12 Tim Hilderink

13 Bezoeksters Annelies van Biesbergen en dochter Brechtje: We hebben de biggetjes elke week gevolgd en goed zien gedijen. We komen uit de Burgemeestersbuurt waar het Varkenshuis eerst zou komen. Maar dat is door de buurt afgeblazen. Ik raakte er juist door geïntrigeerd; dit past zo bij onze way of life. Het laat je nadenken over je eigen consumptie van vlees. Ze zullen vast lekkerder smaken dan een kiloknaller. Brechtje: En het is goed dat ze naar de Varkenshemel gaan. Iedereen was dol op ze. Het requiem voor Vlekkie en Spekkie in de vorm van muziektheater sloot het verhaal van de varkens voorlopig af. SpinT '13 '13

14 ZUSTERS SKYPEN NAAR DE HEMEL Kunnen ouderen niet internetten en skypen? Zuster Norbertine (91) en zuster Jeanne (87) bewijzen het tegendeel. Ze wonen in Notre Dame (een zorgcentrum van De Wever voor oudere zusters, broeders en paters én ook niet religieuze bewoners) en zenden al hun nieuwtjes het digitale luchtruim in. Naar oude missiebroeders en -zusters over heel de wereld, maar ook naar overzeese familieleden en een broer in Delft. Voor kloosterlingen heel bijzonder. Zo staan ze midden in het wereldse leven! door Gerrie Peters / fotografie Hans Peters De zusters Norbertine en Jeanne werkten zo n 30 jaar in de missie. En daarover kunnen ze uren vertellen. Ze kijken met veel plezier en nostalgie terug op die tijd. Zuster Norbertine werkte in Nieuw-Guinea, eerst als verpleegster, later dreef ze daar een kinderboekenwinkel. Zuster Jeanne werkte als onderwijzeres voor de missie in Indonesië. Een bescheiden zuster Jeanne: Ik voelde me zeer vereerd, want ik dacht dat je alleen voor de missie gevraagd werd als je bijzonder goed was in je vak. Dat ik uitgezonden werd, verbaasde me hogelijk! ZUSTERS MET PIT Waarom switchte zuster Norbertine naar de handel in het kinderboek? Norbertine: Ik wilde plaats maken voor de zusters daar. Die moeten meer kansen krijgen. Ze beschikte over een pittige onderhandelingsgeest: Voor de winkel had ik geld nodig en ik ging naar de bisschop aldaar. Die zei dat hij maar vijf minuten had. Ik zei: ik heb ook maar vijf minuten nodig, hoeveel geld heb je over voor de winkel? Daar kon hij niks tegen inbrengen! In de tropen ging de zorg er heel anders aan toe. Zuster Norbertine: In Nederland zijn het artsen die de dienst uitmaken. Omdat daar nauwelijks dokters waren, namen de zusters het heft in handen. Dat maakte het werk aantrekkelijk en spannend. Maar de verpleging stond op een veel lager niveau, bijna primitief. Dat heeft zuster Jeanne aan den lijve ervaren. Toen zij als onderwijzeres in Indonesië werkte werden haar ogen steeds slechter. Maar het peil van de medische zorg was zo laag dat ze daar niet geopereerd kon worden. Noodgedwongen moest ze terug naar Nederland. Helaas waren haar ogen dusdanig verslechterd, dat het nooit meer helemaal goed gekomen is. SKYPEN LEREN? GEWOON PROBEREN! Waarom ze skypt, vraag ik zuster Jeanne. Omdat je dan gratis kunt bellen en dat is heel belangrijk voor mijn dagelijkse contacten met familie en vrienden. Allereerst leerde ze om te gaan met de computer en met internet. En toen ze wilde gaan skypen installeerde een van de paters de nodige apparatuur. SPINT 6 '13 14

15 Jeanne: Voor mij is dit allemaal inmiddels gesneden koek én een onmisbaar onderdeel van mijn leven. Het is niet altijd meer mogelijk om zelf op bezoek te gaan bij familie die ver weg woont. Maar ik kan via de skype contact met hen houden en daar maak ik lustig gebruik van. Norbertine had ook niet veel moeite met het leren van skypen: Gewoon. Net zo lang proberen tot het lukt. Zo heeft deze handige non ook zelf de camera geïnstalleerd. Zuster Norbertine skypt heel vaak met haar broer die in Australië woont. Om dat te illustreren zoekt ze contact met hem en dan komt halverwege het interview het contact met haar broer uit Australië door: in grootbeeld en uitstekend te verstaan. En ze wisselen dan even wat nieuwtjes uit. Een mooie manier om op de hoogte te blijven van elkaars reilen en zeilen. EEN BRUISEND LEVEN Ook al wonen ze in een bejaardenhuis, dat betekent niet dat ze in ruste zijn. Of eenzame binnenzitters. Ze hebben allebei veel om handen. Beiden maken ze uitstapjes, bijvoorbeeld naar Zeeland of Oisterwijk. Zuster Jeanne gaat regelmatig naar Amsterdam om vriendinnen van de kweekschool te bezoeken. Nee, niet meer met de auto, dat is te bewerkelijk. Zuster Norbertine rijdt op haar 91 e nog wél auto. Ze is dol op reizen en heeft in haar eentje onlangs nog een verre reis gemaakt naar Israël. En de zusters hebben ook nog andere hobby s. Zuster Norbertine heeft altijd al gefotografeerd: dieren en bloemen. Ze toont een prachtige opname van een vulkaanuitbarsting in Nieuw-Guinea. En van die foto s maakt ze, ook alweer met behulp van de computer, mooie collages. Zuster Jeanne houdt van tekenen en doet dat nog steeds graag. Laatst maakte ze nog een mooie tekening van een boom met sierlijke takken. Die heeft een tijd ingelijst in de lange gang gehangen. Ja, die was wel aardig gelukt, zegt ze bescheiden. Maar ze doet alles met mate, want haar ogen gaan gauw tranen. En dat geldt jammer genoeg ook voor het surfen op het net. De zusters trekken veel met elkaar op, maar zijn heel verschillende vrouwen. De een bruist van energie en de ander is rustig. bedachtzaam en bescheiden. Maar misschien juist omdat ze zo verschillend zijn, kunnen ze heel goed samen door een deur. Zuster Norbertine skypt met haar broer SPINT SPINT ' '14 '13 '13

16 MANONS LAATSTE WENSEN Vier jaar geleden openbaarde zich bij de Tilburgse Manon Zwetsloot (26) een spierziekte waardoor ze langzaam maar zeker aan spierkracht inboet. Het is niet duidelijk wat ze precies heeft maar wat wél vaststaat is dat ze niet meer beter kan worden. Haar (intussen derde) neuroloog is druk bezig met DNA-onderzoek om vast te stellen welke fatale ziekte Manon dan wel onder de leden heeft. door Dorette de Gier / fotografie Hans Peters Omdat duidelijk is dat ze niet meer beter kan worden, heeft de dappere, positief en realistisch ingestelde Manon enige tijd geleden besloten dat ze niet meer door wil gaan: Ik wil sterven vóór ik een kasplantje word en volledig afhankelijk ben van anderen. Mijn hondje Benji, een vierjarige kruising tussen een Jack Russel en een Beagle, gaat met mij mee. Door zijn gedragsproblemen is hij moeilijk herplaatsbaar. Als sterfdatum voor haar en Benji heeft Manon 9 mei gekozen, haar verjaardag: De afspraken met huisarts en dierenarts zijn gemaakt. Mijn grote wens is om samen met hem gecremeerd te worden, maar vooralsnog steekt minister Plasterk daar een stokje voor, zo schreef hij. Manon laat het er niet bij zitten, ze wil samen met Benji blijven, ook in de dood. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd. MOOISTE PLEKKEN Vóór het zover is, wil Manon echter een aantal van haar wensen vervullen: Ik wil de mooiste plekken op aarde zien, zoals de piramides in Egypte. In het voorjaar van 2014 wil ik naar Australië en Indonesië. Het liefst alleen, al zal dat niet makkelijk zijn omdat ik mijn armen niet meer boven mijn hoofd kan tillen voor bijvoorbeeld het wassen van mijn haar. Om het benodigde geld bij elkaar te sprokkelen voor haar reizen, benut Manon de kracht van de social media. Ze heeft een Facebookpagina met als naam Miss Independend gemaakt en de zelfgemaakte website Ik hoop dat velen mijn verhaal zullen lezen zodat ik op deze manier anderen kan helpen en inspireren, ook hoop ik zo sponsors te vinden om mijn dromen te kunnen verwezenlijken. Op haar Facebookpagina biedt Manon met hetzelfde doel persoonlijke spulletjes te koop aan. Independent - onafhankelijk - dat is ze. En dat wil ze zo lang mogelijk blijven: Ik heb twee keer twee uur per week hulp in de huishouding, maar alles wat ik zelf kan doen, doe ik ook zelf. Bijvoorbeeld het toilet schoonmaken, de keuken bijhouden enzo. Ondanks alles heeft Manon vrede met hoe haar leven is gegaan, goed of slecht. Het heeft moeten gaan zoals het ging: Als er nu een pil zou komen die me helemaal beter zou maken, dan zou ik hem niet nemen. Je kunt Manon financieel steunen, zodat ze één of meer van haar wensen kan vervullen, dat kan dat door een bedrag over te maken op rekening NL44INGB ten name van Zwetsloot. Volg Manon op Facebook door haar Facebookpagina Miss Independend te liken of hou haar site in de gaten. 16 SPINT 6 '13

17 Wanneer niet-nederlanders rechtshulp nodig hebben, zit de taalbarrière vaak in de weg. De meeste juristen spreken nu niet direct vloeiend Pools, Russisch of Turks. Stichting Jureka zag het gat in de markt en biedt juridische hulp in zeven talen. OOG VOOR DE ZWAKSTEN door Betty Montulet / fotografie Archief Jureka Voorzitter Payam Pasebani, zelf jurist in het arbeidsrecht: Inmiddels hebben we ook goed geschoolde juristen in huis die Farsi en Dari ( de talen van Iran en Afghanistan, red) spreken en we zijn nog steeds aan het uitbreiden. Maar niet alleen de taal, ook het geld speelt een rol. Gevestigde advocaten vragen al een uurtarief van 170, - ex. BTW. En dan heb je nog niks. Dat kunnen deze mensen vaak niet opbrengen. Payam dacht: dit kan anders en richtte in 2010 Stichting Jureka op: We hebben drie bekwame anderstalige juristen in huis, gespecialiseerd in arbeidsrecht, ondernemingszaken, familie- en personenrecht, verzekeringen, huur- en aansprakelijkheidsrecht. Zeer breed georiënteerd dus. Nieuw zijn de lezingen en spreekuren in de centrale bibliotheek: Laagdrempeliger kan het niet. De universiteit van Tilburg ondersteunt ons met kennis en voorziet ons van informatie bij complexe vraagstukken via Kennisklik. Jureka heeft oog voor de zwaksten in de samenleving. Het eerste consult is gratis, daarna zijn de tarieven naar draagkracht. Niet alles is gratis of goedkoop, er moet natuurlijk ook geld verdiend worden om de zaak draaiende te houden: Daarvoor focussen we ons op de ondernemers van het MKB en welvarende particulieren. En we zijn op zoek naar sponsors. ADVISEREN VOORKOMT PROCEDEREN Succesverhalen? Payam: Makelaars vragen soms hoge bemiddelingskosten terwijl veel mensen zelf huizen zoeken en vinden via internet. Een rechter deed daar recentelijk uitspraak over in het voordeel van de huizenkoper. Over deze jurisprudentie publiceerde ik een artikel. Een klant die tegen zulke kosten aanliep las dit en benaderde ons. Vanwege dit precedent zag die makelaar er meteen vanaf. Waaruit maar weer blijkt hoe onrechtmatig dit soort kosten zijn. Verder ondersteunt Jureka net afgestudeerde, startende ondernemers met hun ondernemersplan, contracten en arbeidsvoorwaarden. Payam: We leggen niet alleen juridisch het fundament maar beschermen en adviseren tegelijk het MKB voor en over valkuilen. Daarnaast stellen we bedrijven voor er een leerbedrijf van te maken zodat ze stagiairs in dienst kunnen nemen. Zo groeien ze en bieden ze werkgelegenheid aan afgestudeerden die door de crisis geen plek vinden op de arbeidsmarkt. De lezingen van Jureka in de theaterzaal van de bibliotheek gaan over prominente juridische zaken. Zoals ontslagrecht en ondernemerszaken. Volgens het motto van de stichting: informeren en adviseren voorkomt procederen. Maar het grootste succes is toch wel het spreekuur op zaterdag. Payam: Er komen zelfs mensen uit Roosendaal en Breda naar ons toe. Dat zegt toch wel iets. Tilburg is onze proeftuin want op den duur willen we nationaal gaan. STICHTING JUREKA, Lezingen op do 9 januari: Echtscheiding met Easy Echtscheiding 6 februari: Offertes en Facturen met Kennisklik Van u in Bibliotheek Midden-Brabant, Koningsplein 10. Gratis entree en drankje. En elke zaterdag spreekuur van u. info@jureka.nl of bel vlnr. Ferhat Coban, Payam Pasebani en Farah Roshangar SPINT 6 '13 17

18 Woodworks timmert flink aan de weg In Tilburg Noord staat de houtleerwerkplaats Woodworks. Hier maken jongeren met een lichte verstandelijke beperking meubels van schroothout. En niet zomaar meubels. Het zijn onder andere ontwerpen van designer Piet Hein Eek. Werkstukken met een label, een Social Label. door Inga de Bruijn / fotografie Hans Petrs Terwijl een aantal jongens aan het werk is, wijst Ton Hendriks, leermeester en begeleider, met ingehouden maar gepaste trots op de keuken: Toen we hier introkken was het een grote lege ruimte, inmiddels is het een echte werkplaats. Deze keuken hebben we zelf van sloophout gemaakt. Daar hebben we drie weken over gedaan en er is niemand van buiten bij aan de pas gekomen. Alle kennis en kunde hebben we zelf in huis. De houtwerkplaats is een leerplaats. In een veilige omgeving kunnen de, meest jonge, mannen zich ontwikkelen. Het zijn vooral complexe jongeren met een licht verstandelijk handicap die of intern bij Amarant, of extern begeleid wonen. Ton: Ze moeten leren structuur te geven aan hun leven. Leren omgaan met collega s. Zich houden aan regeltjes geeft vaak problemen. Soms lukt het niet en vallen ze terug. Dan beginnen we weer bij de basis. We houden de jongeren van de straat. Iedereen is hier vrijwillig, het is geen verplichting en we leggen er niet de zweep over. Het is een indirecte dagbesteding die kan uitmonden in een baantje of werkstage bijvoorbeeld bij een klusbedrijf. Schilderijen ophangen, verhuisdiensten verrichten enz. We hebben al jongens doorgestuurd naar Verhuisbedrijf Barry Brocken en Ad van de Schoot antiekrestaurateur. De training om zover te komen vindt hier plaats. BEWONDERING van PIET Hein Eek Arnon loopt toevallig even binnen en wil graag iets vertellen over zijn werk: Ik werkte ook hier en nu zit ik op de klusbus en verhuis van alles. Ik haal vloerbedekking eruit, hang spulletjes op. Heel leuk om te doen met vijf gezellige collega s. In het begin viel het niet mee om er altijd te zijn maar nu werk ik van half 8 s morgens tot half 7 s avonds. Ik loop hier nog regelmatig binnen, want ik woon hier vlakbij. Dat is gemakkelijk als ik ns n keer iets vergeten ben, maar ja als ik niet hoef te werken dan zie ik het toch altijd. Erg schijnt hij dat niet te vinden, want terwijl hij dat zegt lacht hij er schalks bij met n knipoog naar Ton. In de werkplaats staan bijzondere meubels. Gemaakt door de medewerkers van Woodworks en ontworpen door designer Piet Hein Eek. Ton: De samenwerking met Piet Hein is gestart nadat we meededen met de huttenbouw De Vlek aan de Spoorzone. We maakten SpinT 6 '13 18

19 daar behalve n hut ook tafels en banken. Piet Hein bleek onder de indruk en nodigde ons uit om meubels te maken voor de Dutch Design Week. Daar vielen onze meubels in de smaak. Ze hebben het zogenaamde Social Label. Een concept waarbij medewerkers van dagbestedingswerkplaatsen als de onze de ontwerpen van bekende designers maken, presenteren en verkopen. Unieke producten gemaakt door bijzondere mensen. Dit label biedt jongens met een behoorlijke afstand tot de arbeidsmarkt een tweede kans. Niet alleen Amarant kan het Social Label voeren maar bijvoorbeeld ook GGzBreburg. Iedereen kan deelnemen. HOWARD DANST In de werkruimte staat Howard aan de draaibank. Zijn radio staat aan en af en toe stopt hij met z n werkzaamheden om mee te dansen op het ritme van de muziek. Lachend kijkt hij dan even door het raam. Howard wil wel laten zien hoe hij uit een afvalhouten paaltje een prachtige tafelpoot kan draaien: Een voorbeeld, nee dat heb ik niet nodig, want dat zit in m n hoofd. Ik heb nooit een opleiding gehad, maar alles geleerd vroeger in onze werkplaats in Suriname. Daar maakten we van alles. Dat was mijn leerschool. Sinds zeven jaar woont hij in Tilburg: Ik had psychische problemen, maar door mijn werk hier kom ik tot rust. Ik geef soms ook les aan de jongens. Vanaf het begin heb ik hier ook alles mee gemaakt. Hij laat zien hoe je van niets iets moois kunt maken. En als hij even is bezig geweest, maakt hij lachend weer n dansje. Iedereen heeft het recht zich te ontplooien en te ontwikkelen, eventueel met diploma. SH&M is een kenniscentrum beroepsonderwijs en begeleidt leerbedrijven bij de opleiding. Ton is bezig het SH&M stappenplan om te zetten naar deze praktijk: De toets kan dan een werkstuk zijn. De leerling heeft na twee jaar een basisdiploma, een portfolio en/of een getuigschrift. Hiermee kan hij dan twee of drie dagen gaan werken bijvoorbeeld bij een kozijnenfabriek. Arthur is met de opleiding bezig: Het duurde even voordat ik ervan overtuigd was dat dit beter is dan alleen maar thuis te zitten luieren. Nu ben ik heel de week hier behalve de vrijdagmiddag. Ja, Ton heeft me goed gepaaid. Maar ik kende de sfeer hier al en die is gewoon relaxed. Arthur wisselt een blik van verstandhouding met Ton en laat daarna graag zijn werkstuk bewonderen. Hij heeft er duidelijk zin in. Er staan nog meer leuke projecten voor Woodworks op stapel, zoals op Hoog Catharijne in Utrecht en bij Oerol. Dicht bij huis is het werk nu al te zien, namelijk de bloembakken op het Pieter Vreedeplein. Nog niet eerder opgevallen? Nu vast wel. SpinT 6 '13 19

20 KLANTENRAAD WERK EN BIJSTAND De Klantenraad Werk en Bijstand is een onafhankelijke adviescommissie die de gemeente gevraagd en ongevraagd adviseert over bijstandszaken. In de Klantenraad zitten vertegenwoordigers van uitkeringsgerechtigden, belangenorganisaties en professionele instellingen. Om goede adviezen te geven, wil de Klantenraad de ervaringen horen van mensen met een bijstandsuitkering. Uw ervaringen dus! Heeft u een vraag, een probleem of een klacht? Heeft u plannen, ideeën of suggesties? Zou u iets anders geregeld willen zien? Neem dan Frank contact met ons op! Informatie? Surf naar onze website: klantenraadwbt.net. Daar vindt u informatie die voor u belangrijk kan zijn. U kunt daar ook uw ervaringen kwijt of u aanmelden voor onze nieuwsbrief en/of service. Klantenraad Werk en Bijstand Tilburg Postadres Postbus 1443, 5004 BK Tilburg Telefoon klantenraad.w.b@hetnet.nl Website klantenraadwbt.net VERTEL ONS UW ERVARINGEN Telefonisch bereikbaar: maandag t/m vrijdag uur Kringloopwinkel La Poubelle Hoevenseweg 3, Tilburg maandag uur dinsdag zaterdag uur Inname herbruikbare goederen Havendijk 20, Tilburg maandag vrijdag uur zaterdag uur Sociaal eethuis De Pollepel Stedekestraat 7, Tilburg maandag vrijdag uur zaterdag en zondag uur Werk voor mens en milieu MANNEN EN VROUWEN WELKOM BIJ SEW! (v.a. 25 jaar) Met één been in het vastgoed en één been in de maatschappij staat TBV Wonen midden in de buurt. We werken aan wijken door de kwaliteit van onze woningen optimaal te houden. Daarnaast werken we met diverse partijen samen om de leefbaarheid in de wijk te vergroten. TBV Wonen Woonwinkel Spoorlaan CG Tilburg T (013) F (013) Info@tbvwonen.nl In de Buurt Dit doen we door activiteiten in de wijk te organiseren of te ondersteunen, maar ook door te investeren in bijvoorbeeld veiligheid, milieu en werkgelegenheid. Zo blijft TBV Wonen in de Buurt! Denk je wel eens: ik wou dat er iemand was die me kon helpen! Er zijn problemen thuis, er is te weinig geld of met de kinderen gaat het moeilijk; je bent te veel alleen. En je wil meer mensen leren kennen, een baan of vrijwilligerswerk doen, maar je hebt daar nog wat stimulans bij nodig? KOM DAN NAAR SEW! SEW heeft het volgende cursusaanbod: sportles, gezondheidsles, computerles, Nederlandse les, handvaardigheid, naailes en er is een werkplaats speciaal voor de mannen. Opvoedingsondersteuning en leren met je geld omgaan staan ook op het programma. En het is gratis! Bel voor een gesprek als je belangstelling hebt, T Dan kijken we samen of dit iets voor je is. Of kom gewoon even langs: SEW, Boomstraat 131, Tilburg

21 WWW. SPINTTILBURG.NL GEHEEL VERNIEUWD, VERFRIST & ZEER OVERZICHTELIJK! Wij wensen u een inspirerend en krachtig 2014! HIER VINDT U: informatie over de net uitgekomen SpinT onze missie al onze sponsors en samenwerkingspartners Via de website kunt u er alles over lezen! Reacties? Maak deze kenbaar via onder het kopje Contact. Ik heb geleerd om van me af te bijten Zoals Ad: We kijken eerst filmpjes en daarna gaan we zelf oefenen. Hij is vastbesloten om de trainingssessies helemaal af te maken. Ik steek er echt wat van op, vertelt hij enthousiast. Heb geleerd om van m n eigen af te bijten, dat ging nooit zo goed. Als je dakloos wordt heb je als eerste een dak nodig boven je hoofd. Zonder sociaal netwerk kom je dan al snel bij de maatschappelijke opvang terecht. Wil je zelfstandig worden dan moet je weer actief worden. Traverse helpt daarbij: niet alleen met bed, bad en brood maar ook met een zinvolle dagbesteding. Teammanager dagbesteding Maarten Heisen: Wij vinden het belangrijk dat cliënten zich ontwikkelen, zodat ze weer op eigen benen kunnen staan. Omdat ze het geleerde direct in de praktijk kunnen toepassen, zijn deze trainingen zeker de moeite waard. Traverse biedt verschillende soorten dagbesteding. Dit kan via werkprojecten, maar ook middels trainingen of cursussen. Eén daarvan is de Goldsteintraining, om sociale vaardigheden op te doen. Cliënten leren voor hun mening op te komen en nee te zeggen, vertelt Carita van Spaendonck, trainer bij Traverse. Maar ook om zich te leren beheersen bij tegenslag; ze geven aan waar ze moeite mee hebben en daarna spelen we dit na in een rollenspel. Doordat cliënten nu toeschouwers zijn, kunnen ze kijken welke reacties ze over willen nemen. Daarna doen ze mee in een rollenspel om de nieuwe reactie te oefenen. Carita van Spaendonck reikt het diploma uit aan Ad. SPINT 6 '13 21

22 Spint me up! Hennie Jacobs (69) is wel in voor een geintje. Voor het goede doel laat hij zich jonassen. Of een creatief kapsel aanmeten bij een sponsoractie voor de Hersenstichting. SpinT zag hoe haarkunstenaar Sue Vogel hem onder handen nam. VAN KLEURLOOS... Voor Hennie Jacobs is deze ludieke actie een eerbetoon aan zijn overleden vrouw. En voor iedereen die met een hersenziekte te maken heeft. Hennie: Mijn vrouw was een zorgwekkende zorgmijder, ging nooit naar de dokter. Ze verwaarloosde zichzelf. Toen ze wondroos in een ver stadium kreeg, werden ook dwangangsten en straatvrees geconstateerd. Na opname in Jan Wier begon ze te dementeren. Omdat ze door eiwittekort zeer broze botten had, brak ze heup, bekken, ruggenwervel en knie. Dat vergat ze echter weer. Vorig jaar oktober overleed ze in de Hazelaar aan hersenkrimp. Het was een zwaar en heftig jaar. Hennie las het verhaal van Sue in SpinT no 2 van 2013: Dat raakte me en ik heb haar benaderd vandaag mijn haar te kappen voor de Hersenstichting. Ze zei meteen ja! Sue: Ben zelf ervaringsdeskundige bij RIBW Brabant en vind dit een hele eer. Ik heb Hennie geknipt, zijn haar rood geverfd en met oranje verf een handafdruk op zijn hoofd gezet. Symbool voor de Hersenstichting, die op handen gedragen wordt. De actie van vandaag heeft 80 euro opgebracht. In de toekomst wil Hennie zich gaan inzetten voor slachtoffers van zinloos geweld. 22 SpinT 6 '13

23 ... NAAR KLEURRIJK! Hersenstichting Nederland Postbus 191, 2501CD, Den Haag IBAN: NL 18 INGB SpinT 6 '13 23

24 Klein is het nieuwe groot, delen het nieuwe hebben! Het stedelijk centrum voor emancipatie, Feniks, ondersteunt vrouwen die kwetsbaar zijn en in armoede leven. Zo is 94% van de alleenstaande Tilburgse ouders in de bijstand een vrouw. De crisis slaat ook hier keihard toe want sinds 2011 zijn er landelijk nieuwe gevallen bijgekomen. En voor hulp is minder geld. Toch ziet directeur Gerda de Vries 2014 rooskleurig in. door Betty Montulet / fotografie Hans Peters Bij Feniks komen per jaar een paar honderd vrouwen. Van bijstandsmoeders en werkende armen tot gevluchte of gedumpte en uitgehuwelijkte vrouwen. Vaak laag opgeleid. En alles vindt elkaar in een warme sfeer van gelijkgestemden die het moeten zien te rooien met overlevingsstrategieën, tips en trucs. Gerda: Vaak komt de scheiding als een schokgolf, temeer als daar ook nog schulden bijkomen. Veel vrouwen kunnen amper het hoofd boven water houden. Als je niet weet waar je een warme maaltijd voor je kinderen vandaan moet halen staat je hoofd nou niet meteen naar een baan. Wij krikken het zelfvertrouwen op en wijzen de weg uit het moeras. In de slachtofferrol blijven zitten, daar kom je niet verder mee. Maar het duurt natuurlijk wel even voordat je je weer op kunt richten uit de as. ZEVEN VETTE jaren? Feniks boekte successen met sociale activeringstrajecten als Vlieg Er Eens Uit en Dromenvanger. Gemiddeld vindt 1 op de 4 deelneemsters binnen twee jaar betaald werk. En deze succesverhalen hebben ook namen. Jessica (32) werkte bij de politie en heeft 2 kinderen. Haar relatie raakte in het slop en de schulden liepen op. Ze kwam in de bijstand, raakte depressief maar via de WSNP (Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen) kwam ze van haar schulden af. Bij Feniks kwam ze in een traject, hervond haar zelfvertrouwen en haalde in een jaar haar MBO Maatschappelijke Dienstverlening. Inmiddels heeft ze een baan als begeleidster van woongroepen. Gerda: Zo zie je hoe belangrijk het is om te investeren in een opleiding en daarvoor ook het lef te hebben. Marieke (37) raakte na een burn-out in de WIA en scheidde ook met schulden. Door het traject bij Feniks kwam ze uit de depressie en nu zet ze zich al vijf jaar in voor de Tilburgse minima. Ze werd uitvoerig geportretteerd in de armoedeglossy Quiet 500 ook al omdat ze het Rotterdamse initiatief Jarige Job naar Tilburg haalde. Voor kinderen uit arme gezinnen is er dan toch een gratis verjaardagspakket. Haar droom is om een betaalde baan te krijgen als casemanager bij de Sociale Dienst en haar wens is dat de zeven vette jaren nu eindelijk eens in aantocht zijn. Gordijnen dicht De sociale activeringsgelden houden op en worden in 2014 vervangen door de nieuwe Participatiewet. Waarvoor veel minder geld beschikbaar is. Gerda: Emancipatie houdt in: belemmeringen wegnemen en regels veranderen zodanig dat mensen zich 100% kunnen ontplooien. Dit wordt moeilijk voor mensen in armoede. Dat Nederlandse vrouwen al genoeg geëmancipeerd zijn is een fabeltje. Je hoeft de armoedemonitor of de arbeidsparticipatiemeter maar af te lezen; alleenstaande moeders zijn de grootste risiscogroep voor het vervallen tot langdurige armoede. Mannen en vrouwen uiten hun problemen vaak op een andere manier. Alcoholisme, criminaliteit en agressie zie je vaker bij mannen. Ze leggen de schuld elders terwijl vrouwen eerder zichzelf de schuld geven. Die worden depressief en blijven thuis met de gordijnen dicht. Daar heeft de samenleving minder last van, dus is daar minder oog voor en SpinT 6 '13 24

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

DEELNEMEN AAN DE SAMENLEVING IETS BETEKENEN VOOR EEN ANDER

DEELNEMEN AAN DE SAMENLEVING IETS BETEKENEN VOOR EEN ANDER DEELNEMEN AAN DE SAMENLEVING IETS BETEKENEN VOOR EEN ANDER BETEKENIS BOVEN BEPERKING Ieder mens is uniek en doet mee. We betekenen allemaal iets in het leven van anderen en omgekeerd. We houden van elkaar,

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING

DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING De Zijlen ondersteunt in de provincie DE ZIJLEN MET ZORG IN DE SAMENLEVING Groningen 1400 mensen bij wonen, werk en dagbesteding en vrijetijd. Het gaat om mensen met een verstandelijke beperking. Dat doen

Nadere informatie

Participatie & vrijwilligerswerk

Participatie & vrijwilligerswerk Participatie & vrijwilligerswerk Doe mee! 1 Participatieplaats: wennen aan werk MENES: zet ideeën van jongeren om in daden Jongeren 12 23 jaar We willen graag in gesprek met jongeren die een positieve

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID Werkconferentie 6 juli 2017 VOORWOORD DE WERKCONFERENTIE Mens onder de mensen zijn, meedoen en meetellen. Dingen voor jezelf of anderen

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

met de wmo doet iedereen gewoon mee

met de wmo doet iedereen gewoon mee De Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld Dit boekje met informatie over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) legt de belangrijkste onderdelen van de Wmo uit. Wilt u meer weten over

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Participatie & vrijwilligerswerk

Participatie & vrijwilligerswerk Participatie & vrijwilligerswerk Doe mee! 1 2 Participatieplaats: wennen aan werk MENES: jongeren praten mee over de toekomst Jongeren 12 23 jaar We willen graag met jongeren in gesprek over de toekomst

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Daarvoor gaat u naar Minters

Daarvoor gaat u naar Minters Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking Volop in het leven staan Ik wil de krant blijven lezen, zijn daar hulpmiddelen voor? Ik ben slechtziend, hoe breng ik de kinderen

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Letteren Afdeling Nederlands Tweede Taal De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam

Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Letteren Afdeling Nederlands Tweede Taal De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam is ontwikkeld door de Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Nederlands Tweede Taal, mede op initiatief van het Amsterdams Buurvrouwen Contact (ABC). De ontwikkeling was mogelijk dankzij een subsidie van

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk...

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... Ik heb een vraag over zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... 1 Ik heb een laag inkomen en vind het moeilijk om werk te vinden... Ik wil me

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Over schulden gesproken

Over schulden gesproken Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 FLIPPEN Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 Verantwoording: Opleiding: Media Vormgeven School: Media college Amsterdam Jaar: 1 Projectomschrijving: Het maken van

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Goede zorg & ondersteuning

Goede zorg & ondersteuning Goede zorg & ondersteuning voor ouderen met een verstandelijke beperking voor familie en vertegenwoordigers, cliëntenraden, begeleiders Mensen worden steeds ouder. Ook mensen met een verstandelijke beperking

Nadere informatie

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Deze fotoserie is ontwikkeld in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013. In Utrecht wonen zo n 30.000 mensen die

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend!

Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend! Meedoen Werkt! Geen werk, geen uitkering, wél ambitie? Ontwikkel je talent in Purmerend! Heb je geen werk, geen uitkering maar wél ambitie? Wil je bijvoorbeeld graag werkervaring opdoen, in contact komen

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

MEE: PARTNER IN HET CJG

MEE: PARTNER IN HET CJG 1e kwartaal 2016 MEE: PARTNER IN HET CJG MEE ondersteunt mensen met een beperking zodat zij mee kunnen doen in de samenleving. Wij helpen iedereen (weer) grip op hun leven te krijgen, onder andere door

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

WIJ en jij Wet investeren in jongeren

WIJ en jij Wet investeren in jongeren Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein

Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015. Auteur: Wendy Verkerk- Klein Jaarverslag Stichting jij bent TOV! 2015 Auteur: Wendy Verkerk- Klein Voorwoord Voor u ligt het eerste jaarverslag van TOV te Tiel. Februari 2015 is stichting Jij bent TOV opgericht waardoor we dit jaar

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Rechtop staan, niet wegduiken

Rechtop staan, niet wegduiken dossier Kappen Ze zijn vaak het doelwit van pesterijen, flauwe grappen en intimidatie. Kinderen en jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. Voor zichzelf opkomen doen ze niet zo snel; ze weten

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF Het nieuwe Koningin Wilhelmina

NIEUWSBRIEF Het nieuwe Koningin Wilhelmina NIEUWSBRIEF Het nieuwe Koningin Wilhelmina 1 In dit nummer 2. De gemeente laat weten 2. Veilig en weer goed zicht 3. Pendelbus is succes 3. Interne verhuizing loopt goed 4. Mevr. Reijneke over haar interne

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Passend Vertrouwd Dichtbij. Even voorstellen: Syndion

Passend Vertrouwd Dichtbij. Even voorstellen: Syndion Passend Vertrouwd Dichtbij Even voorstellen: Syndion Passend Vertrouwd Dichtbij Syndion ondersteunt mensen met een handicap; volwassenen en kinderen met een lichamelijke, verstandelijke, zintuiglijke of

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING

KIEZEN VOOR WERK: HANDLEIDING CASUS: AMINA Alle vrijheid die ik in Turkije had verdwijnt. Ik voelde me opgesloten en depressief. Toen ik mijn man leerde kennen ben ik misschien te veel van dingen uitgegaan en heb ik te weinig gevraagd.

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen) In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort.

Wat? Ambers mond valt open. Krijg ik dertigduizend euro? De notaris knikt. Dat klopt. Gefeliciteerd. Liz weet ook niet wat ze hoort. Een erfenis Dag dames, kan ik iets voor u doen? Amber kijkt Liz even aan en zegt dan: Ik heb hier een afspraak met de notaris. Mijn naam is Amber Overgauw. De vrouw kijkt op haar beeldscherm. Ik zie het,

Nadere informatie

Stichting Kinderpostzegels

Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

Hoe schrijf ik tekst voor mijn website?

Hoe schrijf ik tekst voor mijn website? Hoe schrijf ik tekst voor mijn website? Heb je een eigen website, maar worstel je met de teksten die je daarop kwijt wil? Volg dan dit stappenplan. Met een paar handige tips kom je vast een heel eind.

Nadere informatie

Eerste week vd advent

Eerste week vd advent Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Je mag toch geen suiker? Dat dacht mijn oma. Na drie jaar... Had ze een hele vieze taart voor me gemaakt, terwijl de hele familie iets lekkers at.

Je mag toch geen suiker? Dat dacht mijn oma. Na drie jaar... Had ze een hele vieze taart voor me gemaakt, terwijl de hele familie iets lekkers at. ~1~ s n a l a b n i Happy A ls ouder van een kind met een chronische ziekte weet u vast als geen ander hoe moeilijk de balans is tussen goede zelfzorg en een prettig en gelukkig leven. Om er achter te

Nadere informatie

Vangnetteam Parkstad. Secretariaat Meldpunt: T 045 573 65 99 Bezoekadres: Raadhuisstraat 3, 6444 AA Brunssum

Vangnetteam Parkstad. Secretariaat Meldpunt: T 045 573 65 99 Bezoekadres: Raadhuisstraat 3, 6444 AA Brunssum Secretariaat Meldpunt: Vangnetteam Parkstad Extra ondersteuning voor wie dat gebruiken kan... 1 2 3 4 5 9 10 6 Soms kunnen mensen wel eens wat extra hulp gebruiken. Al vinden veel mensen het lastig om

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Jouw avontuur met de Bijbel

Jouw avontuur met de Bijbel Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht

Werkvormen: Lesdoelen: Filmpjes: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 8: Verliefd. Lesoverzicht Les 8: Verliefd Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten dat gevoelens van verliefdheid leuk maar ook lastig kunnen zijn; Kinderen zijn zich ervan bewust dat je op verschillende types mensen verliefd kunt

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie