Deze verslag zijn geschreven door Conrad van Pruijssen van SubtielTrainen en gepubliceerd op door Piet Loof.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Deze verslag zijn geschreven door Conrad van Pruijssen van SubtielTrainen en gepubliceerd op www.paardnatuurlijk.nl door Piet Loof."

Transcriptie

1 Verslag van 5 dagen kippen trainen in Zweden, Chicken Camp Training LEVEL 2 Cueing, workshop van Bob Bailey o.l.v. Marie Fogelquist Mockfjard Zweden. Daarnaast heb ik nog een conclusie toegevoegd hoe het de aanpak van SubtielTrainen heeft beïnvloed en voor geïnteresseerde nog wat links. Deze verslag zijn geschreven door Conrad van Pruijssen van SubtielTrainen en gepubliceerd op door Piet Loof.

2 Verslag van Chicken Workshop LEVEL 2 (Cueing) camp van Bob Bailey in Zweden, dag 1 Zoals beloofd weer een dagelijks dagboek van de verrichtingen van Conrad van Pruijssen tijdens het 5 daagse ChickenCamp Level 2 Cue s van Bob Bailey, verzorgd door Marie Fogelquist van House of Learning. Voor degene die de vorige verslagen hebben gemist, zoek even op op het woord Chicken. Tjena! Ik was zondagavond al aangekomen en het voelde alsof ik weer thuis was. Ik liep bijna blindelings (nee niet als een kip zonder kop ) naar mijn appartement toe. Ook niet zo moeilijk in een plaatsje als Mockfjard. Kijk maar eens op google-earth dan zal je zien hoe klein het is. Ik blijf een Nederlander dus bij aankomst meteen iets te klagen. De vorige keer zat ik denk ik dichter bij de Wifi ontvanger (draadloos internet). In mijn huidige appartement moet ik voor het raam gaan zitten (gelukkig zonder roodlicht) om voldoende bereik te hebben. Vanochtend een heerlijke wandeling gemaakt zodat ik fris aan de 5 daagse workshop kon beginnen. Het is precies 2 maanden geleden dat ik de vorige keer hier was. Het was leuk om Marie Fogelquist weer te zien. Volgens mij herkenden de kippen mij ook nog bij het open doen van de deur van het kippen lokaal werd ik uitbundig gegroet tok tok tok tok. Of zou het voor de kippen de cue (aanwijzing) zijn dat er weer getraind gaat worden en dat ze dan een beloning kunnen verdienen in de vorm van voer. Ik ben bang het laatste. Voor degene die de vorige verslagen hebben gelezen: ik heb niet meer de fout gemaakt die ik de eerste keer heb gemaakt, door niet te vragen wat de taak is om te slagen voor deze workshop. De vorige keer kwam ik er naar 2,5 dag achter dat er ook een examen was en dat je alleen je diploma kreeg als je hier voor slaagde. Ik heb kennis gemaakt met mijn 3 mede cursisten, allemaal Zweedse dames uit Smalland. Klinkt een beetje als de Efteling It is a small world after all. Deze dames zijn in april 2007 van dit jaar op hun eerste ChickenCamp geweest. Ze gebruiken alle drie in hun werk de clicker. Zij zijn lerares op een middelbare school, een soort combinatie van agrarisch en dierenverzorging, met als specialiteit honden en paarden. De eerst vraag aan Marie Fogelquist was dus: "Wat moet ik doen om deze keer weer in aanmerking te komen voor een diploma." Het antwoord was simpel: "laat je kip een zwarte stip aanraken als jij een que presenteert. Als je kip dit 3 keer achter elkaar doet met 2 keer een wachttijd (latency) van 15 seconde dan ben je geslaagd". Oh, zullen de meeste denken, die de verslagen van de eerste keer niet hebben gelezen een eitje Gaap. Het klinkt inderdaad heel simpel. Hieronder de samenvatting van een verhaal van ongeveer 20 minuten waarbij Marie voor deed wat wij moesten. doen.

3 We hebben 2 plankjes die haaks op elkaar staan. Hierop in een grote zwarte stip geplakt. In de plankjes zit een rechthoekig gat waar wit papier over is geplakt. Je krijgt een laserpen (zo een die je ook kan gebruiken bij presentaties waarbij je dan een rood stipje ziet) die je achter het papier houdt. Zodra je deze aanzet zie je een rood stipje. Zodra de kip het rode stipje ziet is dat de cue (aanwijzing, start sein) dat de kip op de zwarte stip moet pikken. De moeilijkheid is dat de kip alleen mag pikken als hij de cue (het rode stipje ziet). - Voor de mensen die de eerdere verslagen niet hebben gelezen. We hebben er toen 2 dagen over gedaan om een kip altijd op een zwarte stip te laten pikken en hem dan te belonen (reinforcen).- Hij mag dus nu niet meer 100 x in 1 minuut pikken maar moet wachten op het signaal. Dit moet de kip drie keer achter elkaar foutloos doen waarbij er pauzes tussen zitten van 2 x 15 seconde. Dan moet je weten dat het is al een kunst op zich is om een kip 15 seconden te laten wachten. Ook, genoeg gezeurd over het feit dat we weer een ogenschijnlijk onmogelijke opdracht hebben gekregen, aan het werk.. De meest bekende uitspraak van Bob Bailey is Training is a mechanical skill, zal Egon (Fan van Bob Bailey) als muziek In de oren klinken. Daar ging dus ongeveer de gehele ochtend aan op. Het opfrissen van de oefening die we de eerste keer hebben geleerd. Het optillen van de kippen. Het laten kennis maken met de voerkopjes en de clicker. Het zo goed als mogelijk op tijd clicken met de clicker als de kip het juiste gedrag heeft vertoond. Het laatste wat we hebben geoefend is om zo stil mogelijk te blijven staan bij het vragen van het juiste gedrag en het belonen zodat de kip niet denkt dat jouw lichaam 1 grote que is. Later hierover meer. In de middag zijn we dan echt begonnen met de kippen. Er werd een rechthoekige strook papier op de tafel gelegd met een grote stip erop. Het is de bedoeling om de kip te belonen als zij in het midden van de zwarte stip pikt. In het begin hou je de stip op dezelfde plaats. Zodra dit goed gaat ga je de stip verplaatsen over de tafel. We hadden 3 kippen per persoon om te trainen. Aan het einde van de dag moest je er 2 kiezen om mee verder te gaan. Als tussenstap voor de houten constructie met plankjes, voor degene die er zich niet bij kunnen voorstellen heb ik een foto geplaatst, te bekijken via deze link: LPAZCX3J.jpg of kijk nogmaals naar de foto op de vorige pagina. Je legt eerst het plankje met de stip plat op de tafel en laat de kippen de stip pikken. Zodra dit goed gaat ga je langzaam het plankje rechtop op de tafel zetten. Mijn kip1 (Bob Bailey zegt de cursus is niet om een relatie met je kip op te bouwen dus hou het zakelijk) was heel erg bang als het plankje rechtop werd gezegd. Deze kip zal dag 2 niet meetrainen De andere 2 kippen, ik noem ze maar even KIP2 en KIP3, deden het beter.

4 De volgende stap was om de kippen bekend te maken met de laserpen. Ze moesten begrijpen dat ze alleen mochten pikken op de stip als de cue (het rode stipje) te zien was. Probeer dat een kip maar eens aan te leren. Eerst 2uur lang belonen voor elke keer dat hij de stip aanraakt en dan alleen maar belonen als hij de rode stip ziet. De tactiek (voor de kenners ) is extinction burst. Hierover morgen meer. Voor degene die echt willen NU willen weten wat het is kijk even op Poehh, ik dacht dat ik eigenlijk niet echt veel gedaan had vandaag maar het is toch weer een flink verhaal geworden. Ik ga nu lekker slapen en in plaats van schapen, kippen tellen. Groeten van Conrad van Pruijssen SubtielTrainen nu met kippen ipv paarden Moooii

5 Verslag van Chicken Workshop LEVEL 2 (Cueing) camp van Bob Bailey in Zweden, dag 2 Beste Kippen liefhebbers, hier is het verslag van Conrad van Pruijssen van dag 2 van het 5 daagse ChickenCamp Level 2 Cue s van Bob Bailey verzorg door Marie Fogelquist van House of Learning. Dag 2 waarin onze held het zwaar heeft, hij moet toch met de derde kip werken en mag hem niet door het restaurant laten opdienen. Lees en huiver! We waren gisteren gebleven bij het punt waar we de kippen moesten aanleren dat ze alleen op de zwarte stip mochten pikken als ze het rode licht zagen van een laserpen, een puntje. Marie wilde ons in de ochtend vooral in actie zien met de kippen, de theorie werd naar de middag geschoven. Oftewel meteen vol aan de bak. We hadden gisteren 3 kippen en vandaag gingen we met 2 kippen verder. Kip1 had ik bestempeld als een kip voor de slacht, of toch niet? Eigenwijs zoals ik ben had ik er voor gekozen om niet de strategie te volgen die Marie had voorgesteld. Oke dan, voor de helft. Ik heb er voor gekozen om met kip2 de strategie te volgen, ik presenteer eerst heel lang de rode punt elke keer als de kip naar de zwart stip kijkt. In de hoop dat de kip denkt dat de oefening is. Alleen pikken op de zwarte stip als de rode stip aanwezig is. Na een aantal sessies wilde ik dan de rode stip weghalen en met een extinction burst letterlijk de kip leren dat hij niet mag pikken op de zwarte stip omdat de rode stip niet meer aanwezig is. Zodra ik dan de rode stip presenteer moet hij weer gaan pikken. Met kip3 volg ik de strategie die Marie heeft voorgesteld. Zodra de kip kijkt naar de zwarte stip laat dan de rode punt zien en als de kip dan pikt op de zwarte stip dan beloon je de kip. Je probeert dan de tijd dat je rode punt niet laat zien terwijl de kip toch naar de zwarte stip kijkt op te rekken totdat je het idee krijgt dat de kip echt kijkt naar de rode stip (de cue, het startsein voor het pikken op de zwarte stip). Ik merk dat ik net als tijdens mijn 1e ChickenCamp de 2e dag de zwaarste vind, Marie vertelde mij dat de meeste mensen de 3e dag het zwaarst vinden. Dus dat wordt nog wat. De reden voor mij is simpel. De eerste dag vertellen ze wat je moet zien te bereiken in 1 week. Je gaat lekker aan de slag en je hebt nog niet echt verwachtingen. Als je dan aan de 2e dag begint heb je toch verwachtingen en je stelt voor jezelf een doel (realistisch? Neeeh. Je bent dan de hele dag druk bezig en merkt dan toch dat het niet zo loopt als je hoopt. Je bedenkt wat, voert het uit, (maakt wat fouten), evalueert en herhaalt dit ongeveer 100 x 1 min op 1 dag... zou dit nu leren heten??!! Als blijkt dat de gekozen strategie niet goed werkt dan verander je regelmatig van strategie. Soms in je voordeel, soms in je nadeel, je verliest dan je kip, deze raakt compleet gefrustreerd en begint te schrappen met haar poten. Ideaal, zo n signaal kan je niet missen. De kippen hebben een beter geheugen dan wij mensen. Zodra wij niet consequent genoeg zijn in onze strategie en aanwijzingen dan geeft je kip dit aan. Ik ben begonnen met mijn stip aan de onderzijde van de houten constructie. Dit ging prima totdat we veelvuldig met de laserpen gingen werken. Bij kip3 bleek dat deze problemen had met het kunnen zien van de rode laser punt doordat deze boven hem verscheen. De constructie is zo gemaakt dat je deze handig kan omdraaien. Ik had de stip aan de bovenzijde van de houten constructie geplaatst en de kip ging met sprongen vooruit. Mijn kip2 had nergens last van. Tijdens het trainen van de kippen sta je met 2 mensen aan 1 tafel. Terwijl de 1 traint heeft de

6 ander de rol van coach. Waarbij je probeert aan te geven hoe het gaat, wat je ziet etc. Mijn mede kippentrainer liep regelmatig vast en ik heb haar kunnen helpen om de problemen op te lossen. Zelfs zo goed dat haar kippen het nu beter doen dan mijn kippen. Helaas draagt dit niet bij tot het halen van mijn diploma. In level2 moet iedereen zijn eigen kippen klaar maken. Zou ik level5 doen, dan was ik waarschijnlijk geslaagd. Tijdens het level5 camp traint de ander jouw kippen en jij mag deze persoon alleen maar coachen en zelf niets aan je kippen doen, gohh dat lijkt best veel op lessen geven zoals bij de paarden. Tijdens 1 van de vele breaks, die je keihard nodig hebt, vroeg 1 van de Zweedse dames aan mij hoe het ging. Streberig als ik ben, zei ik dat het redelijk ging maar nog niet naar wens. Ze fluisterde dat ik me geen zorgen hoefde te maken. De lerares had gezegd ik echt goed was, bloos. Ach ja, leg de stok nog maar wat hoger, nu heeft ook nog de lerares hoge verwachtingen van me, net nu ik er zelf een beetje doorzit. Na deze break vertelde Marie dat we ook nog een tweede opdracht moeten uitvoeren voor de felbegeerde diploma. Ik begin daar een trend in te herkennen zo ging het ook in de 1e ChickenCamp. Voor de vaste lezers, je moest toen eerst de kleurendiscriminatie test doen en daarna werd er verteld dat je de reverse (omkeer) oefening ook nog moest doen. De kip waarvan ik vanochtend afscheid had genomen, was nog niet verwerkt in een heerlijk kip gerecht in het plaatselijke restaurant Jeruzalem, maar zat nog smachtend naar voedsel in haar kooi. Ik had mijn kip2 en kip3 verpest doordat ik daar mijn (ja daar zijn ze weer) mechanical skills of training op aan het oefenen was geweest en van al mijn fouten had geleerd, maar 2 kippen in verwarring had achtergelaten Ik denk laat ik eens kijken hoe goed alles nu in mijn hoofd zit en even oefenen met kip1. Ongelofelijk om te zien hoe snel je vooruitgang kan boeken als de mechanical skills bij jezelf in orde zijn. In nog geen 5 sessies van 1 min heb ik deze kip geleerd om op de stip te pikken. Daarna de rode laserpen gepresenteerd waarbij je rode punt gebruikt als een cue (aanwijzing, startsein om een gewenst gedrag uit te voeren). Ik kon kip1 snel van de juiste informatie voorzien zodat het voor kip1 helder was dat ze alleen moest pikken op de zwarte stip als de rode punt werd gepresenteerd. Dat voelde echt super, uiteindelijk toch met een goed gevoel de dag af kunnen sluiten. Morgen ga ik weer heerlijk verder met kip2 en kip3 om het wachten op de rode punt en ondertussen niet pikken verder uit te bouwen. Aan het einde van deze dag kon ik ze beide ongeveer 3 seconde laten wachten. Ik laat kip1 weer lekker rusten morgenochtend en ga hier pas weer mee aan de slag als ik kip2 en kip3 voldoende heb misbruikt om mijn eigen vaardigheden te verbeteren zodat ik met kip1 weer snel de juiste sprongen voorwaarts kan maken. Uitspraak van vandaag: a cue is a trained stimuli. Link voor vandaag: Voor iedereen die gratis veel wil leren of de theoretische kant van clickeren / operant conditioneren. Groeten van Conrad van Pruijssen SubtielTrainen nu met kippen ipv paarden Moooii

7 Verslag van Chicken Workshop LEVEL 2 (Cueing) camp van Bob Bailey in Zweden, dag 3 Beste Kippen liefhebbers hier is het verslag van Conrad van Pruijssen van dag 3 van het 5 daagse ChickenCamp Level 2 Cue s van Bob Bailey verzorgd door Marie Fogelquist van House of Learning. Van hoe een trainer gefrustrrrreerd raakt en moet bedenken wie hij ook al weer is Vandaag was in meerdere opzichten een erg waardevolle en leerzame dag. We gingen met de kippen verder waar we gisteren gebleven waren. Het is bijna niet te bevatten hoe moeilijk zo n ogenschijnlijke eenvoudige taak kan zijn als een kip op een stip te laten pikken als jij het wilt. Zelfs zo moeilijk dat ik er al voor de 3e dag mee bezig ben. Ik hoop dat ik het voldoende beeldend beschrijf zodat je ook de pijn in mijn hoofd kan voelen terwijl ik aan het trainen ben en de tijd voor en na de training wanneer ik probeer te bedenken hoe ik verder ga met mijn trainingsplan. In mijn normale trainingen die ik zelf verzorg heb ik altijd hele strakke en duidelijke trainingsplannen waarvan ik weet dat ze werken, de reden: duizenden keren getest en honderden keren bijgesteld tot er een voorspelbaar resultaat uitkomt met een slagingskans van meer dan 90% (80% wordt gezien als wetenschappelijk bewijs). Vandaag dus weer met kip2 en kip3 aan de gang. Zodra het maar even niet lekker liep de strategie weer aanpassen en kijken hoe dat het daarna werkt. Ohjee, wat heb ik de kippen weer gefrustreerd. Ik hoop dat ik in mijn volgende leven niet terug kom als een kip die zijn leven moet slijten op een ChickenCamp Ik werd er zelf bijna hopeloos van, het bedenken van nieuwe strategie zonder echt zeker te weten of het werkt of niet. (zie ook de uitspraak van vandaag onderaan). Tijdens de lunch een moment van bezinning gehad en tot het volgende inzicht gekomen. Ik wilde te graag de gestelde opdracht tot een goede einde brengen in een te korte tijd. Ik was alleen maar gefixeerd op het doel, het slagen voor de taak. Dit is helemaal niet zoals ik ben. Ik raakte deze ochtend zelfs even gefrustreerd op een kip (het heeft geen zin, de kip (elk dier) doet datgene wat jij als trainer mogelijk maakt), dat was de trigger dat ik even tot bezinning moest komen. Ik ben al minstens 2,5 tot 3 jaar niet meer gefrustreerd geweest terwijl ik dieren train, waarom nu dan wel. Het plan was: stippel een strategie uit waarvan je zeker denkt te weten dat het gaat werken en maak je geen zorgen over de tijd die het duurt en laat geen druk op je schouders toe, die niets te maken heeft met het te trainen dier (het halen van een test). Vind rust, geloof in je eigen plan, blijf bij je eigen plan, zodat de informatie die je aan de kip (of elk andere dier) geeft duidelijk en consequent is, zodat er een constante factor ontstaat ik (als trainer). Ik kon niet wachten tot de lunch voorbij was. Onbewust probeerde ik dit te bespoedigen door mijn eten niet helemaal op te eten, het hielp niet, maar toch. Terug op het ChickenCamp een (symbolische) grote streep gezet in mijn trainingsrecord boek en opnieuw begonnen. Ohh wat voelde dat goed, weer rust in mijn hoofd. De kippen waren ineens ook een stuk rustiger. Ik was blij dat ik kip1 de hele ochtend in zijn hok had laten zitten. In de middag had ik kip1 er ook weer bij gepakt. Het ging ineens stukken beter, it was me again who was training, and not some student who only want to pass an exam ).

8 Mijn medestudenten hadden in het begin wat moeite om mijn strategie te volgen en vonden het zonde van mijn eerdere trainingsinvestering. Ik stelde ze gerust door te zeggen dat ik geleerd had van mijn fouten en dat het de beste investering is, leren van je fouten. Het ging langzaam, maar wel de goede kant op. De kippen waren veel meer gefocust, en gingen steeds beter reageren en het lukte mij om ze steeds langer te laten wachten op de cue (het rode puntje uit mijn laserpen). De stappen waren veel kleiner, hierdoor ook de zichtbare verbeteringen maar ze waren van een veel hogere kwaliteit. Nu ik de dag weer terughaal door dit verslag te typen ben ik blij dat ik dit gevoel van onvermogen en frustratie heb mogen ervaren. Ik weet weer waarom ik train zoals ik train, omdat de kans op succes extreem groot is doordat de stappen zo klein zijn. De uitspraak van Bob Bailey die mij te binnen schiet is: Don t be a lumper but a splitter, wat zoveel betekent als "probeer niet met grote stappen iets tot een goed einde te brengen maar maak kleinere stappen als het even tegenzit". Ik lijk in sommige opzichten (bij het geven van cursussen) erg veel op Marie Fogelquist (Bob Bailey) je geeft op de eerste dag heel veel hints prijs hoe je zaken de komende dagen tijdens de cursus moet oplossen. Op het moment dat ze worden uitgesproken kan je deze informatie nog niet plaatsen, maar als je elke dag even met jezelf evalueert dan kun je de gegeven hints plaatsen en helpen ze om de rode draad vast te houden. De belangrijkste hint die ik vandaag zag was de volgende: If you feed the chicken do that behind the chicken. Het voordeel hiervan is dat de kip omdraait en wegloopt van de houten constructie. Je voert de kip en de kip draait zich weer om en kijkt naar de houten constructie. De kip staat dan op ongeveer 60cm van de constructie. Je hebt dan alle tijd om de rode punt van de laserpen te presenteren voordat de kip al weer bij de zwarte stip is. De kip mag dan op de zwarte stip pikken om dat de cue aanwezig is. Zodra dit lekker loopt wacht je elke keer net iets langer zodat de kip dichterbij de houten constructie is voordat je de rode punt van de laserpen (als cue, aanwijzing) presenteert. De kip leert dan te wachten (het grappige is dat dit gebeurd onder het lopen) totdat hij op de stip mag pikken. Aan het einde liep de kip dus vanaf de plaats waar ik voerde terug naar de constructie en wachtte voor enkele seconde totdat ik de cue (de rode stip) presenteerde om daarna moooii in het midden van de zwarte stip 1 keer te pikken. Ik begrijp nu ook de uitspraak van Bob Bailey die door Marie Fogelquist ook veel gebruikt wordt: Click for action feed for position. Ik had de uitspraak al zo vaak gehoord maar nog nooit ervaren wat het nu echt betekende. Ik ben er van overtuigd dat het leren uit een boek nooit datgene kan brengen wat het daadwerkelijk in de praktijk (volgen van lessen of cursussen) brengen welk kan. Het feit is dat dan dingen echt op hun plaats vallen en de juiste waarde krijgen waardoor je het nooit meer vergeet. Het is voor mij de kracht van de ChickenCamps, ik kan het echt iedereen aanraden. De kippen zijn super om als metafoor te gebruiken. De kippen kunnen je zoveel dingen leren, laten ervaren en voelen in zo n korte tijd, wat met andere dieren niet mogelijk is of veel langer zou duren. Morgen ga ik weer heerlijk verder met kip1, kip2 en kip3 en gaan we het wachten oprekken naar 3 x 15 seconden in de hoop dat ik op de vijfde dag ver genoeg ben om mijn kunsten te laten zien.

9 Uitspraak van vandaag: All the students had some kind of Bird Flue, our brains felt if they were fried. Link voor vandaag: Het verschil tussen Clicker Training en Training with a clicker. Groeten van Conrad van Pruijssen SubtielTrainen nu met kippen ipv paarden Moooii Piet

10 Verslag van Chicken Workshop LEVEL 2 (Cueing) camp van Bob Bailey in Zweden, dag 4 Beste Kippen liefhebbers hier is het verslag van Conrad van Pruijssen van dag 4 van het 5 daagse ChickenCamp Level 2 Cue s van Bob Bailey verzorg door Marie Fogelquist van House of Learning. Van hoe de student probeert slimmer dan een kip te zijn, terwijl hij zijn tweede "ik" wegjaagt Gisteren aan het einde van de dag begon het weer een beetje te tokken (lopen) met de kippen, zo begon ik vandaag met volle moed om te zien of ik nog meer verbetering kon aanbrengen bij mijn kippen. Ik merkte al snel dat mijn 2e IK nog in de weg zat. Ik dacht dat ik het punt van frustratie al gepasseerd was, maar gezien de resultaten was dat nog niet het geval. Grappig om te zien hoe een mens zichzelf soms voor de gek kan houden. De ochtend kroop tergend langzaam voorbij, de reden? Het ging niet zo als ik wilde. Ik kon zelf geen enkele verbeteringen zien. Bob Bailey zegt altijd think, plan, do. Ik heb een groot gedeelte van de ochtend in de DO fase gezeten. Oftewel niet nagedacht, wat ik wilde en ook niet bedacht, hoe ik dat wilde bereiken. De meeste mensen die mij kennen zullen meteen door hebben that was not me, inderdaad het was nog steeds mijn 2e IK die een beetje radeloos was. Oké, ik had een beetje aan de think en plan fase gedaan. Ik wilde gewoon dezelfde training herhalen om te zien of ik kon achterhalen wat er verkeerd ging. Het was niet dat Marie Fogelquist niet wilde helpen maar ik had gevraagd of ik het zelf mocht uitvogelen Spijt achteraf? Nee, ik heb er extreem veel van geleerd. Ik denk dat ze tijdens mijn lunch iets in mijn eten hebben gedaan, some extra brains. Na de lunch zag ik het licht, mijn andere IK meteen het hok uitgezet en aan de slag. Het was leuk om te zien dat je krijgt wat je traint (reinforced = beloond). Beide kippen, te weten kip2 en kip3 hadden hetzelfde probleem, het heet chains (=kettingen), Oké Oké, het probleem lag niet bij mijn kippen maar bij mij. Ik had kip1 de hele dag op stok gelaten, 2 verpeste kippen was voldoende )))) Chains (Kettingen) zijn een aantal gedragingen achterelkaar (behaviors) die de kip doet. Deze ontstaan doordat ze na zo n chain worden beloond voor het gedrag wat de kip als laatste vertoond, in mijn geval op de zwarte stip pikken als het rode licht wordt getoond. Ik zal uitleggen welke kettingen van gedragingen ze hadden en hoe ze ontstaan zijn en hoe ik ze heb doorbroken. Bij beide kippen waren er 2 kettingen van gedrag ontstaan (Chains of behavior). Beide kippen hadden 1 unieke ketting, daar over zo meer. De ketting die zij allebei hadden was de volgende: Ik noem deze ketting voor de handigheid even feed and peck Zodra de kippen iets goed deden dan kregen ze voer (reinforced). Het gedrag wat ze daarna meteen deden was meteen op de zwarte stip pikken ongeacht of ik dit vroeg (met het rode licht van de laserpen) of niet. Ze worden daarna niet beloond, de kip wacht dus even. Ik geef dan wel de aanwijzing / vraag (cue, met het rode licht van de laserpen) omdat de kip gestopt is met pikken. Zij pikt dan meteen weer op de zwarte stip. grote kans dat zij dat ook had gedaan als ik het rode licht van de laserpen niet had gepresenteerd daarna click ik en beloon ik (hierdoor versterk ik dus alleen maar het gedrag). Dit herhaalt zich dan eindeloos en in exact dezelfde volgorde vandaar dat het een ketting heet, al de stukjes gedrag die je dan krijgt zijn eigenlijk de schakels die samen de ketting vormen.

11 De oplossing: was natuurlijk simpel, zodra ik ze gevoerd had clickte ik voordat ze de zwarte stip hadden aangeraakt en beloonde dan weer door te voeren. Dit heb ik 3 keer gedaan en de ketting was verbroken. Er zijn ook moooiiere oplossingen maar het gaat erom dat je iets doet om de ketting te verbreken en dit bleek erg effectief te zijn. En dat is 1 probleem opgelost. Ketting 2 bij Kip2 Deze was heel erg leuk, denk ik, de Zweedse dames vonden het in ieder geval erg leuk om te zien. Zodra de kip ongevraagd, dus zonder cue, op de zwarte stip had gepikt ging ze met haar hoofd helemaal omhoog, zo hoog dat ze zelfs boven de houten constructie uitkwam. Ik dacht dat het dan een goed moment was om de cue (het rode licht uit de laserpen) te geven en ze pikte dan inderdaad elke keer op de zwarte stip. Waarna ik clickte en haar voerde. (het getoonde gedrag dus versterkte) Zie je al aankomen wat de ketting is, zo niet lees dan snel verder. Als ze omhoog ging met haar hoofd en ik deed het laserlicht niet aan dan ging ze ook omlaag en pikte ze ook op de zwarte stip. Ze vertoonde het gewenste gedrag, op de zwarte stip pikken als het rode licht uit de laserpen werd gepresenteerd dus NIET. De oplossing: hier zijn een aantal moooiie Nederlandse spreekwoorden voor zoals: geduld is een schone zaak, wachten tot je ons weegt etc Maar daar zit wel de kern van het antwoord in. De kip gaat met zijn hoofd omhoog, wacht, de kip gaat met zijn hoofd omlaag, wacht, de kip pikt op de zwarte stip, wacht (en NIET belonen (reinforce), de kip gaat weer omhoog met zijn hoofd, wacht, de kip gaat weer omlaag met zijn hoofd, wachten, de kip pikt NIET, de kip gaat iets anders doen. NU presenteer je het rode laserlicht (de cue, om het gewenste gedrag te laten vertonen). De kip ziet het rode licht en pikt nu binnen 0,2 sec op de zwarte stip, NU reinforce (belonen met voer). Doe dit 3 x op een rij en je hebt de ketting verbroken. Probleem opgelost. Ketting 2 Kip3 Deze ketting was helemaal super. Het hoofd van de kip maakte vier bewegingen naar rechts, naar beneden, naar links, naar boven, waarna ze dan weer op de zwarte stip pikte. De oplossing is:.. Het antwoord krijg je niet: Dit mag je zelf bedenken. Je kan alle antwoorden mailen naar kipzonderkop@klikenbeloon.nl. Onder de goede inzendingen verloot ik een moooiie prijs Het duurde lange tijd voordat ik door had wat er gebeurde en waarom. De kippen zijn zo snel en je eigen oog-hand coördinatie nog (te) langzaam. Daarnaast had ik een hele tijd last gehad van frustraties waardoor je niet meer creatief kan denken en tot een oplossing kan komen. Maar door te blijven observeren is het gelukt om te herkennen wat het probleem was, dat is 80% van de oplossing. De cursus is dus niet alleen goed voor de mechanical skills maar ook voor je mentale vaardigheden. Zet door ook al zit het tegen, maar niet als een kip zonder kop. Ik bekijk het maar van de positieve kant, ik was al bezig met de opdracht voor het vierde ChickenCamp, het BEWUST creëren van chains (verschillende gedragingen achter elkaar obv 1 aanwijzing (cue))

12 DUHH, nee natuurlijk niet, mijn chains waren helaas onbewust gecreëerd. Aan het einde van dag 4 lukte mij het om kip2 een paar keer 5 seconde te laten wachten, maar de tijd dringt, nog maar een half dagje, ongeveer 2 trainingsuren. Morgen ga ik vol goede moed verder met kip2 en kip3 en gaan we het wachten op rekken naar 3 x 15 seconden zodat ik op de vijfde dag met succes het examen kan doen. De grote donkere wolk boven mijn hoofd is verdwenen, het hoge drukgebied in mij is gedaald en gestabiliseerd en ik zie de zon weer in het water schijnen, of beschrijf ik nu het plaatselijke weerbericht Uitspraak van vandaag: If you don t train, you can not teach the animal anything, if you train the biggest problem is you, the trainer. Link today: Voor het plaatselijke Zweedse weerbericht in de engelse taal. Groeten van Conrad van Pruijssen SubtielTrainen nu met kippen ipv paarden Moooii Piet

13 Verslag van Chicken Workshop LEVEL 2 (Cueing) camp van Bob Bailey in Zweden, dag 5 Beste Kippen liefhebbers hier is al weer het laatste verslag van Conrad van Pruijssen dag 5 van het 5 daagse ChickenCamp Level 2 Cue s van Bob Bailey verzorg door Marie Fogelquist van House of Learning. D-Day!! Did our hero succeed or not. Oftewel wappert de Hollandse driekleur fier op het Zweedse zenuwcentrum? Lees snel verder en je weet het. Gezien het feit dat het tot aan gisterenmiddag had geduurd voordat ik mijn kip2 en kip3 weer op orde had werd het dus heel erg spannend hoe het vandaag zou verlopen. Ik zat om 08:45 al keurig bij mijn appartement te wachten totdat ik door de Zweedse dames werd opgehaald. Ik was extra vroeg opgestaan zodat ik alles op tijd had ingepakt en mijn hele appartement had schoongemaakt. De dames hadden kennelijk niet zo n haast of ze hadden de Think en Plan fase overgeslagen waardoor ze nu meer dan een half uur te laten waren. Time was ticking a way for me. Maar ik had afgelopen week geleerd dat het geen zin heeft om je te laten frustreren. Ze kwamen voorrijden en ik begroette ze vriendelijk en lachend, als een boer met kiespijn. We moesten vandaag nog 2 theorie lessen doen, een groepsfoto, de test, en voor degene die geslaagd waren het uitreiken van het felbegeerde diploma en dat allemaal voor Na enige vertraging in de ochtend ging ik aan de slag met mijn kippen. Het ging nu helemaal super. De 2 euromunt was gevallen.!!! In no time, lukte het mij om met beide kippen de wachttijd te verlengen voordat ik weer de cue (het rode licht) presenteerde waarna zij mochten pikken op de zwarte stip. Ik had door dat kip2 het beste was, dus trainde ik kip2 een aantal keren achterelkaar. Je hoefde maar met 1 kip de test te doen dus dat kwam goed uit. Binnen 5 training sessies lukte het mij om de wachttijd op te rekken naar meer dan 15 seconden en dat 3 keer achter elkaar. Ik was zo blij als een klein kind kan zijn met een handvol blinkende muntjes, een glimlach van oor tot oor. Het was 5 voor 12 zowel letterlijk als figuurlijk. De 3 Zweedse dames waren allemaal al geslaagd voor hun examen, ik moest dus als enige Hollandse man laten zien dat wij het sterke geslacht zijn. De test klinkt simpel: Pak de kip uit zijn kooi, fluister in zijn oor, als je het nu niet goed doet dan wordt jij mijn lunch deze middag en kip doet alles wat je wilt. Alle gekheid op een stokkie. Zet de kip op tafel, presenteer 1 x de cue (het rode licht) de kip moet dan op de zwarte stip pikken. Je mag hem dan niet belonen (reinforce). Dan begint de klok te tikken. Na 15 seconden geeft Marie Fogelquist het signaal dat je de cue weer mag presenteren, de kip moet dan weer op de zwarte stip pikken. (niet belonen) Je moet dan weer 15 seconde wachten. Tijdens de wachttijd mag de kip dus NIET op de zwarte stip pikken. Daarna presenteer je weer de cue (het rode licht) en moet de kip op de zwarte stip pikken. Nu mag je wel clicken en de kip belonen met voer (reinforce).

14 Mijn test ging precies zoals hierboven beschreven, dus HIEP HIEP HOERA kan losmaken in een mens, wat een kip al niet Het feit dat je de kip niet tussentijds mag belonen als hij op de zwarte stip pikt is om te zien hoe sterk het gedrag is. De kip weet dat hij het juiste doet maar wordt (nog) niet beloond. Maar hij mag niet naar een andere oplossing gaan zoeken door bijv. nog een keer te pikken. Deze controle wordt alleen maar tijdens de test gedaan. Zou je dit in de training doen dan zal het gedrag (op cue de zwarte stip pikken) na een paar keer uitsterven. Ik kon dus met een opgeheven hoofd voor de laatste keer gaan lunchen met de dames, ik heb de eer van de mannen en Nederland gered. Je hoort nu het Wilhelmus gezongen door kippen ( ), mocht je het niet horen dan is er vast iets mis met je PC. Uitspraak van vandaag: Hiep Hiep Hoera!!!! Link voor vandaag: Voor het lezen van al deze geweldige verslagen Groeten van Conrad van Pruijssen SubtielTrainen nu met kippen ipv paarden Moooii Dit waren de 5 dagen in Zweden. Er komt nog een dag6 verslag. In dit verslag geven we de eindconclusie van 5 dagen kippen trainen. Daarbij beschrijven we ook hoe de geleerde informatie wordt toegepast binnen het SubtielTrainen gedachtegoed.

15 Verslag van Chicken Workshop LEVEL 2 (Cueing) camp van Bob Bailey in Zweden, dag 6 Beste Kippen liefhebbers, hier is het verslag van Conrad van Pruijssen van dag 6 van het 5 daagse ChickenCamp Level 2 Cue s van Bob Bailey verzorg door Marie Fogelquist van House of Learning. De eindconclusie van 5 dagen kippen training is drieledig. Persoonlijk conclusie: Ik vond het heel erg leerzaam. Het was voor mij al weer lang geleden (2,5-3 jaar) dat ik frustratie heb gevoeld bij het trainen van dieren. De oorzaak van de frustratie ligt natuurlijk bij mij zelf. Ik leg de lat op een bepaalt niveau. Ik moest en zou slagen voor de test, de beperking is dan de tijdsfactor. Normaal is de factor tijd nooit iets waar ik rekening mee houd. Hierdoor haal je de druk weg en lukt het vaak nog veel sneller dan gehoopt. Iedereen die de verslagen van ChickenCamp1 heeft gelezen weet dat ik er pas na 3 dagen achter dat ik een test moest doen om te slagen. Toen was het gewenste gedrag al bijna aangeleerd. Tijdens het ChickenCamp2 heb ik bewust op de 1e ochtend gevraagd wat de test was en hoe het uitgevoerd moest worden. Hierdoor wist ik dat er een bepaalde tijdsdruk op kwam. Natuurlijk wilde ik graag slagen. Is het erg wanneer je niet bent geslaagd? Op het moment dat ik geslaagd was zou ik gezegd hebben: JA! het is erg als je niet geslaagd bent. Als ik er nu achteraf op terug kijk zeg. NEE, het zou niet erg geweest zijn. Ik heb 100 dingen geleerd, de test was er maar 1 van. Had ik mogen kiezen tussen 99 dingen leren of 1 ding (de test) leren, dan had ik er toch voor gekozen om niet geslaagd te zijn en 99 dingen te hebben geleerd die ik in praktijk weer kan gebruiken. Ik was niet van plan om de 3 volgende ChickenCamps te gaan volgen, maar ik heb toch besloten om dit wel te doen. Zelfs al zou ik niets meer kunnen leren over Clickeren, SATS, Operant Conditioneren (Ehumm!) of hoe je het ook zou willen noemen -- kort gezegd het trainen door het gewenste gedrag te versterken door belonen -- dan kan ik er nog heel veel uit halen over/voor mezelf, opzet van training en de psychologie achter het leren. SubtielTrainen conclusie: Ik heb bewust elke dag een verslag geschreven met de ervaringen van die dag. Hierdoor is het niet mogelijk om naar een bepaald doel toe te schrijven. Je maakt het verslag van hoe het op die bewuste dag ging (goed of slecht). Op deze manier krijg je een verslag van de werkelijkheid en de gevoelens die je daar als trainer bij hebt (frustratie, blijdschap, creativiteit etc). Als je een verslag achteraf schrijft dan kan je naar iets toe schrijven. Had ik de verslagen naar 6 dagen gemaakt bijv. wetende dat ik niet geslaagd was dan had ik kunnen zeggen dat het kwam door slechte kippen, verkeerde instructie, in allerlei andere excuus-truzen. Ik weet dus nu ook weer hoe het voelt als iets niet lukt wat je wel wilt of als het anders loopt als je hoopt. Ik ga deze evaringen gebruiken om de lessen / trainingen en cursussen nog beter op te bouwen. Gewoon om te zorgen dat ook de lesstof voor klanten wordt opgezet volgens het principe van: opzetten voor succes. Net zoals we nu al bij de paarden doen. Wat betreft de link naar de paarden of andere dieren die je kunt trainen volgens het principe van belonen van het gedrag wat je wil versterken. Dan kom ik toch terug op het stokpaardje van Bob Bailey: Think, Plan, Do Think: Bedenk wat het eindresultaat moet zijn. Plan: Bedenk hoe je dit wil bereiken en zet de training (inclusief omgeving) zo op dat de kans van slagen het grootst wordt. Do: Voer uit wat je hebt gepland en pas indien nodig in de plan fase je plan / strategie aan.

16 Het is daarbij dus heel erg van belang om in de DO fase te kijken of het dier het gedrag vertoond wat je wilt zien en alleen dan te belonen. Beloon je het verkeerde of iets wat er op lijkt dan versterk je dus het verkeerde gedrag en krijg je prachtige kettingen van gedrag (zie DAG3) maar gaat het dier iets heel anders doen dan jij wilde (THINK). Je kunt het principe van extinction burst heel goed gebruiken maar daar moet je dan wel voldoende ervaring mee opgedaan hebben. Wat betreft de strategie die ik had met KIP2 (extinction burst) zat ik op de goede en snelste weg volgens Marie Fogelquist, ik was alleen net te vroeg gestopt waardoor ik een ketting kreeg en niet de uitbarsting waarbij KIP2 doorhad dat zij alleen maar moest pikken als de cue gepresenteerd werd. Algemene conclusie: Ik denk dat dit belangrijkste conclusie is. Ik heb bewust dagelijks een verslag geschreven voor iedereen zodat mensen kunnen zien hoe een leerproces verloopt. Hierbij heb ik willen laten zien dat het niet uitmaakt hoe ervaren je bent als mens of trainer maar dat iedereen dit leerproces doormaakt als hij iets nieuws gaat leren. Het verslag is niet een verslag geweest van exacte technische handelingen, ook niet van de weg die ik het beste had kunnen volgen om de kippen te trainen. (Denk niet, dat als je nu een ChickenCamp volgt, na het lezen van deze verslagen, dat succes gegarandeerd is). Het verslag was een combinatie van technisch handelingen, de gekozen weg, maar vooral wat het met mij als trainer deed. Ik wilde laten zien dat je het moet durven om je zelf als mens / trainer (ongeacht je staat van dienst) kwetsbaar op te stellen. Alleen door eerlijk te laten zien hoe een leerproces verloopt als je iets nieuws aanleert stel je andere mensen ook in staat om hiervan te leren. Ze zien dus dat het niet altijd een HIEP HIEP HOERA verhaal is, ook niet als je bekend staat als een trainer met een goede staat van dienst. Het zal mensen helpen om in hun eigen leerproces niet / minder gefrustreerd te raken omdat ze zien dat dit er bij hoort, maar dat het niet helpt en dat je rustig moet blijven om een creatieve oplossing te zoeken om uiteindelijk toch tot een goed resultaat te komen. Ik ben het met Bob Bailey eens dat mechanical skills een heel belangrijk iets is. Dit is het minste wat je moet bezitten als trainer. Hetgeen wat daar nog bovenop komt zijn mentale skills. Ik denk dat deze nog belangrijker zijn, vooral als je een professionele trainer bent. Als metafoor een voorbeeld uit de tenniswereld. Waarom win of verlies je bij het tennissen als je in de TOP25 van de wereld staat. Alle tennissers die hier in staan kunnen perfect tennissen. Ze kunnen in een oefenpartij of training de bal overal slaan waar zij maar willen. Maar hoe gaat het in een wedstrijd waarbij zij zich moeten terugvechten als ze 2 sets achterstaan. Je weet dat je de bal perfect kunt slaan maar kan je je hersenen zo goed tot rust brengen dat je ook de achterstand inloopt als het spannend wordt. Zijn je mentale skills op orde dan lukt het je. Ik hoop dat iedereen het gevoel heeft gehad dat zij de kippen aan het trainen waren, dat zij konden voelen wat ik voelde en hier en daar misschien zelfs een stuk herkenning in hebben gezien. Ik ben van mening dat het heel goed is als iedereen dit zou doen, jezelf kwetsbaar durven opstellen (de angst voor je eigen ego of reputatie heel even op de achtergrond zetten) en een leerproces beschrijven zoals het verloopt zowel technisch als emotioneel. Als we dit allemaal zouden doen en deze leerprocessen plaatsen op paardnatuurlijk of andere

17 internetforums dan denk ik dat we er allemaal beter van worden doordat we dan nog sneller en beter kunnen leren (van elkaar). Je zult dan minder last hebben van frustratie, faalangst etc omdat je weet dat het erbij hoort in een leerproces en dat iedereen hier in meer of minder mate last van heeft. UITDAGING: Eerst nog even wat Nederlandse spreekwoorden: Wie de schoen past trekt hem aan. Wie pakt de handschoen op. Oftewel. Who is next, Wie volgt, Wie wil, durft en kan de ander (de lezer) echt laten leren door zijn leerproces (in detail met zowel technische handeling als gevoelsmatige zaken) op te schrijven en te posten. Dus niet alleen maar HaLeLoeiJa verhalen maar ook een beschrijving van hoe de weg ernaar toe eruit zag. EINDCONCLUSIE: Het eindresultaat is geweldig maar de weg daarheen is veel interessanter en leerzamer en zal zorgen dat het de volgende keer nog beter gaat. Groeten van Conrad van Pruijssen SubtielTrainen nu met kippen ipv paarden Moooii Piet

18 Links

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

MODULE #7 CORE PURPOSE

MODULE #7 CORE PURPOSE MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de

Nadere informatie

BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING NOORD-HOLLAND

BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING NOORD-HOLLAND BASISCURSUS LES 6: AF & BLIJF + HIER HONDENTRAINING Een belevenis voor het leven! LES 6 PRAKTIJK AF & BLIJF AF EN BLIJF In les 4 hebben we al het zit en blijf behandeld. De af en blijf oefening werkt eigenlijk

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

Het instappen in de Paranormale Wereld

Het instappen in de Paranormale Wereld Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

De bij die niet kon vliegen

De bij die niet kon vliegen De bij die niet kon vliegen De kleine bij zat in het gras en keek treurig om zich heen. Daar vlogen alle andere bijen af en aan. Hun kleine pootjes vol met stuifmeel, de mond vol met de nectar van de mooie

Nadere informatie

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts

Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan

Nadere informatie

1Wat is examenvrees eigenlijk?

1Wat is examenvrees eigenlijk? 8 1Wat is examenvrees eigenlijk? Lars is bang voor spinnen. Toen hij de foto op dit werkboek zag, kreeg hij kippenvel en ging hij anders ademhalen. Toen we Lars vroegen of de spin hem kon bijten, riep

Nadere informatie

Doe workshop ABA. Caroline Peters BCABA, 8-11-2012

Doe workshop ABA. Caroline Peters BCABA, 8-11-2012 Doe workshop ABA Caroline Peters BCABA, 8-11-2012 1 Inhoud Historie ABA Instituut Wat is ABA? Versterken van gewenst gedrag Uitdoven van ongewenst gedrag Gewenst gedrag opwekken door omgeving aan te passen

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Herman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn.

Herman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn. Herman gaat met zijn dochter Lies naar de dierentuin. Joppie de hond gaat ook mee. Ze gaan gelijk naar de apen, die dicht bij de ingang zijn. De ondeugendste aap Snoei pakt de hoed van Herman af. Snoei

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Maak van je kind een maker!

Maak van je kind een maker! Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Bijlage Stoere Schildpadden

Bijlage Stoere Schildpadden Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Omgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl

Omgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl Door: Jan van den Brand Inleiding Ik krijg veel vragen van hondeneigenaren. Veel van die vragen gaan over de omgang met en de training van de hond. Deze vragen spitsen zich dan vooral toe op: Watt is belangrijk

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

Clicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is:

Clicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is: HIL02347 P&K Puppy Clicker NL 19/10/07 14:34 Page 1 Clicker Training Train uw pup met de clicker training Clicker training is in de jaren veertig ontwikkeld door trainers van zeezoogdieren. Zij ontdekten

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les twee Welkom bij les twee van deze e-cursus waarin we je willen laten zien hoe je groter kunt worden zodat je problemen

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Januari. Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid.

Januari. Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid. Januari Ik accepteer en waardeer mijn ( hoog) gevoeligheid. (Hoog) gevoelig zijn krijgt in deze tijd steeds meer ruimte en bekendheid, dat is fijn. Een generatie geleden was het niet wenselijk om gevoelig

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

De arme man en zijn parkiet

De arme man en zijn parkiet De arme man en zijn parkiet deel 3/3 Iedereen op straat is blij dat de arme straatmuzikant niet arm meer is. s Avonds brengt hij zijn volle buideltjes met geld naar de bank. Dat is heel veel en thuisgekomen

Nadere informatie

Workshop Timemanagement

Workshop Timemanagement Workshop Timemanagement Rabobank 20 januari 2015 www.focusoptekst.nl TOPICS De basis: taken en stappen E- mail (gefng things done) Nee- zeggen Stop met uitstellen Het nieuwe werken DE BASIS 1. Ken je doelen

Nadere informatie

sochicken - broeden op een leuker leven.

sochicken - broeden op een leuker leven. Steeds leuker worksheet 1 Je leven steeds leuker maken - in kleine stappen Ben je klaar om jezelf een kickstart te geven? Om je leven in een opwaartse spiraal te brengen in kleine, praktische stappen?

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

OBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C

OBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C OBSERVATIE Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt Robbert Kooiman G&I 1-C Contents Inleiding... 2 Covert of Overt... 2 Analyse... 3

Nadere informatie

Online training. Leer afstemmen op de onderneming die jij wilt creëren. Module 2

Online training. Leer afstemmen op de onderneming die jij wilt creëren. Module 2 Online training Leer afstemmen op de onderneming die jij wilt creëren Module 2 www.edithhelwegen.nl Pagina 1 Module 2 Jouw persoonlijke script We gaan praktisch aan de slag met het maken van jouw persoonlijke

Nadere informatie

Communicatie op de werkvloer

Communicatie op de werkvloer Communicatie op de werkvloer Voor een goede communicatie op de werkvloer is het noodzakelijk dat we letterlijk dezelfde taal spreken. Een goede kennis van het vakjargon is dan ook erg belangrijk. Net zo

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen. Introductiefase bij de eerste les:

Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen. Introductiefase bij de eerste les: Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen "Welkom,." Introductiefase bij de eerste les: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie

Nadere informatie

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner:

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner: Boetseweg 47 7895 AV Roswinkel telefoon: 0591 785 780 www.jolandalinders.com e-mail: info@jolandalinders.com IBAN: NL32 KNAB 0729 6439 99 BIC: KNABNL2H KvK nummer: 59561742 BTW nummer: NL155366701B02 Alsjeblieft!

Nadere informatie

= Motiveren door Belonen

= Motiveren door Belonen = Positieve bekrachtiging bij het trainen van paarden. The power of Positive Reinforcement! www..nl Conrad.van.Pruijssen@hotmail.com 1 Agenda Voorstellen / Clickeren 7 basics De praktijk Voorbij de basis

Nadere informatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie

Van huidige situatie ------------ naar --------------------------------- gewenste situatie Doelen stellen NLP is een doelgerichte, praktische en mensvriendelijke techniek. NLP = ervaren, ervaren in denken, voelen en doen. Middels een praktisch toepasbaar model leren we om de eigen hulpmiddelen,

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu

Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu Met dit Ebook wil ik je graag inzichten geven in hoe je van jezelf kunt (leren) houden. Dit bereik je (wellicht helaas) niet door even een knop

Nadere informatie

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen?

Stap 6. Stap 6: Deel 1. Changes only take place through action Dalai Lama. Wat ga je doen? Stap 6. Changes only take place through action Dalai Lama Wat ga je doen? Jullie hebben een ACTiePlan voor het experiment gemaakt. Dat betekent dat je een nieuwe rol en andere ACTies gaat uitproberen dan

Nadere informatie

Gemaakt door: Kelly.

Gemaakt door: Kelly. De kanjertraining. Gemaakt door: Kelly. Inhoud. Inhoud. 1 Inleiding. 2 Wat is de Kanjertraining? 3 Hoe en wanneer is de Kanjertraining ontstaan? 4 Wanneer ga je naar de Kanjertraining? 6 Welke stappen

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Niet eerlijk. Kyara Blaak

Niet eerlijk. Kyara Blaak Kyara Blaak Niet eerlijk Kyara Blaak Kyara Blaak 248media uitgeverij, Steenwijk Grafische realisatie: MDS Grafische Vormgeving Illustraties binnenwerk: Kyara Blaak Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

Leren omgaan met gedachten, gevoelens, emoties en pijn

Leren omgaan met gedachten, gevoelens, emoties en pijn Leren omgaan met gedachten, gevoelens, emoties en pijn Toespraak van Jiun roshi op de eerste dag van een vijfdaagse zen-retraite, geredigeerd en enigszins ingekort door Myoko Sint Het is vandaag de eerste

Nadere informatie

Ga zitten of liggen zodat je je hand op je buik kan leggen, ter hoogte van je navel.

Ga zitten of liggen zodat je je hand op je buik kan leggen, ter hoogte van je navel. DE TECHNIEKEN) Alle technieken doe je zittend of liggend. Liefst waar het stil of rustig is, of waar je je voor je gevoel even kunt terugtrekken uit gesprekken. Wanneer je je ogen kunt sluiten werkt het

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

1. Inzichten en actiepunten Schrijf tijdens de training inzichten en actiepunten op. Noteer ze hier.

1. Inzichten en actiepunten Schrijf tijdens de training inzichten en actiepunten op. Noteer ze hier. Werkboek en Persoonlijk actieplan Een training heeft alleen effect als je er in de praktijk mee aan de slag gaat. Het werkboek en persoonlijk actieplan kunnen je daarmee helpen. 1. Inzichten en actiepunten

Nadere informatie

Jouw superrelatie start nu!

Jouw superrelatie start nu! Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest

Nadere informatie

Huiselijk geweld tussen zussen

Huiselijk geweld tussen zussen Huiselijk geweld tussen zussen Motiverende gespreksvoering: Casus huiselijk geweld tussen zussen Door drs. Sergio van der Pluijm Een tijd terug had ik een jonge vrouw (18) van allochtone afkomst in begeleiding

Nadere informatie

Dominique Filion s prestatiemix

Dominique Filion s prestatiemix Dominique Filion s prestatiemix Dominique over de 7 factoren die haar prestaties beïnvloeden Geschreven door Marlon van Wissen en Dominique Filion Er zijn 7 factoren die de prestaties van een ruiter beïnvloeden

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost

Deel 12/12. Ontdek die ene aanpak waarmee je al je problemen oplost Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n

Nadere informatie

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en

Wie heeft die rare knopen erin gelegd? vraagt hij. Ik, geeft Bibi eerlijk toe. Vorige week waaide het nogal hard. Dus toen heb ik de rubberboot en Het plan van Bart Dobber, niet doen! Bibi staat op het dek van het schip en kijkt naar haar hond die een kat achterna zit op de kade. Haar broer Bart ligt op de loopplank en peutert aan het touw van de

Nadere informatie

Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel

Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee

Nadere informatie

3.5. Vertellenderwijze, niet moraliseren! 3.5.1. Verkenning van het verhaal " #

3.5. Vertellenderwijze, niet moraliseren! 3.5.1. Verkenning van het verhaal  # 3.5. Vertellenderwijze, niet moraliseren 1 3.5.1. Verkenning van het verhaal "# $$ %& " # 1 H. BERGHMANS & G. EVRARD, Bijbelverhalen in beeld, het leven van Jezus, Altoria Averbode, 1999. ' 3.5.2. Uitdieping

Nadere informatie

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b

Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent

Nadere informatie

Het is het beste om een schriftje of extra papier bij de hand te hebben.

Het is het beste om een schriftje of extra papier bij de hand te hebben. In de tijd dat ik veel twijfelde werd ik soms gek van mijn gedachten. Ik voelde wel dat ik me waarschijnlijk beter zou voelen als ik het allemaal op zou schrijven, maar mijn gedachten opschrijven durfde

Nadere informatie