Doe workshop ABA. Caroline Peters BCABA,
|
|
- Adam Verbeke
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Doe workshop ABA Caroline Peters BCABA,
2 Inhoud Historie ABA Instituut Wat is ABA? Versterken van gewenst gedrag Uitdoven van ongewenst gedrag Gewenst gedrag opwekken door omgeving aan te passen Andere manieren om ongewenst te verminderen Het aanleren van nieuwe vaardigheden Haalbare stappen en doelen bepalen Leer de client vragen om wat ze willen Leer de clienten gesprekjes te voeren Leren door middel van observatie 2
3 Wat is ABA? Applied Behavior Analysis = Toegepaste Gedragsanalyse, ook wel Toegepaste Gedragstheorie genaamd. Het is de wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen, aanleren en veranderen van sociaal belangrijk gedrag. 3
4 Het uitvoeren van een reinforcer assessment 1. Geef het kind een item waarvan je denkt dat hij het wil hebben. Noteer hoe hij erop reageert; grijpt hij ernaar en pakt hij het of weigert hij het? 2. Als hij het item heeft, pak het dan af en kijk hoe hij daarop reageert ; protesteert hij en probeert hij het terug te pakken of laat hij het afpakken? Geef het terug en noteer zijn gedrag. 3. Als hij het item heeft, observeer dan wat hij ermee doet. Eet hij het of speelt hij ermee? Lacht hij? Of houdt hij het beleefd vast, maar speelt hij er niet mee. 4. Noteer hoe hij erop reageerde. 5. Presenteer 3, meest gewilde items uit dezelfde categorie en kijk welke hij selecteert. 6. Presenteer de meest gewilde reinforcer uit elke categorie. 4
5 Oefening 1 Het uitvoeren van een reinforcer assessment Neem eerst het interview af (maak een keuze uit de beschikbare formulieren). Op basis daarvan ga je kijken welke reinforcers je gaat testen. (we slaan de observatie over, dat blijf je alsmaar tussendoor doen tijdens de latere oefeningen). 5
6 Gewenst gedrag versterken, ongewenst gedrag uitdoven Het versterken van (sociaal) gewenst gedrag Op gewenst gedrag van de client, laat je iets volgen wat hij fijn vindt of graag wil hebben. Hierdoor zal zijn gedrag versterken; zijn gewenste gedrag neemt toe. Het uitdoven van (sociaal) ongewenst gedrag Bij ongewenst gedrag kijk je wat dit gedrag de client opleverde. Vervolgens ga je ervoor zorgen dat het ongewenste gedrag de client niets meer oplevert. Zijn gedrag zal afnemen. 6
7 Oefening 2: bepalen wat gewenst is en ongewenst Ga met je groepje de opdrachten uitvoeren. 7
8 Oefening 3: Shaping Wanneer gebruiken? Gedragingen die je moeilijk kunt opwekken door het kind fysiek te begeleiden of op een andere manier te prompten. Hoe? Steeds gedrag dat dichter komt bij het gedrag dat je wilt hebben, belonen. Denk aan: steeds langer stilzitten in de kring, een woord steeds beter uitspreken. 1. Stel vast wat het uiteindelijke doel gedrag is 2. Definieer het gedrag wat het dichtste bij het doelgedrag komt dat het kind nu al doet. 3. Beloon gedrag dat steeds dichter bij het doelgedrag komt. 8
9 Oefening 3: Shaping Ga met je groepje oefening 3 doen. Let op, er is steeds maar een persoon het kind. Je voert allemaal één keer de oefening uit. Je bent dus allemaal 1 x het kind en 1 x de trainer. Video: Victor in de kring / Paul Toussaint op glijbaan / Merel tafeltennis, praten penny, tom met de rode ballon, deano met ballon, victor met sjoelbak 9
10 Oefening 4: Shaping, motivaider & reinforcement Situatie: Kind van 3 speelt niet zelf met speelgoed. Ze kan maximaal 1 minuut rustig rondlopen en kijken naar speelgoed. Soms raakt ze ook wel speelgoed aan, maar laat dan vooral repeterende handelingen zien. Een van haar belangrijkste reinforcers is de nabijheid en aandacht van haar moeder. Om aandacht van haar moeder te krijgen krijst ze, gooit ze dingen van de tafel, trekt ze een kleed van de tafel, komt ze aan dingen waar ze niet aan mag zitten (zoals iets dat op de haard staat) en maakt ze rare bewegingen. Vragen: 10
11 Oefening 4: Shaping, motivaider & reinforcement Situatie: Welk gedrag willen we gaan shapen? Hoe gaan we dat doen? Welk gedrag willen we nog meer aanleren? En wat is dan het gewenste gedrag voor een kind van 3? Hoe kan moeder het kind belonen als ze gewenst gedrag laat zien? Pak een motivaider, pak oefening 4 en speel na. 11
12 Leer je kind vragen om wat het wil! Video odion Waarom is vragen om wat je wil een belangrijke vaardigheid? Wat zijn de stappen, noteer. Stappen vergelijken en bespreken. 12
13 Het geven van hulp, prompten Het doel is het kind nieuwe vaardigheden aan te leren door het geven van tijdelijke (!) hulp of hints. Voordoen Voorzeggen Fysieke hulp Aanwijzen Je kan ook het antecedent aanpassen, waardoor het kind de instructie foutloos op kan volgen Werk met 0 3 sec. Time delay. Weet iedereen wat dat inhoudt? 13
14 Oefening 5 Doe oefening 5, waarbij je het kind fysieke hulp moet geven bij de volgende dingen: Blokken op elkaar zetten Het openmaken van een pop up Ga uit van een situatie waarin het kind het nog niet kan, maar het door de fysieke hulp leert. Beloon goede responses!! Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen! Kun je zelf nog andere dingen bedenken waarbij je het kind fysieke hulp moet geven? (video Rafa en zijn moeder) 14
15 Oefening 6 Doe oefening 6, waarbij de trainer het kind door middel van voorzeggen hulp geeft. Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind. Beloon goede responses!! Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen! 15
16 Oefening 7 Doe oefening 7, waarbij de trainer het kind door middel van voordoen hulp geeft. Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind. Beloon goede responses!! Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen! 16
17 Oefening 8 Doe oefening 8, waarbij de trainer het kind door middel van Aanwijzen of hints hulp geeft. Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind. Beloon goede responses!! Bouw je hulp af. Het kind moet het altijd goed doen! 17
18 Oefening 9 Doe oefening 9, waarbij de trainer het kind door middel van het aanpassen van de antecedent hulp geeft. (denk aan taak verkleinen, dingen die kunnen leiden tot een slechte respons tijdelijk wegnemen, object ter hoogte brengen van het kind). Bedenk samen 4 verschillende situaties waarin dit een goede manier van prompten zou zijn en speel die na. Zorg ervoor dat iedereen 2 keer trainer is en 2 keer kind. Video: Livia met vormenstoof, clement, visuele taak. 18
19 Oefening 10; Wat als het kind het fout doet? Over het algemeen: Zeg niets Geef dezelfde SD nogmaals, maar geef nu hulp of maak de taak kleiner, zodat het kind succes heeft Beloon trials met hulp met een kleine (verbale) beloning Geef een (paar) andere gemasterde SD (een oefening die het kind goed kan). Herhaal nogmaals de nieuw geleerde SD. Als het kind het goed doet, geef hem dan een zeer gewilde beloning Herhaal deze nieuwe SD regelmatig tijdens de hele training. 19
20 Discriminatie training (1) Wijs de Poes aan Geweldig! copyright Caroline Peters, BCABA 20
21 Discriminatie training (2) Wijs de Poes aan Geen reactie trainer copyright Caroline Peters, BCABA 21
22 Discriminatie training correctie procedure A B C Instructie Ongewenste respons Geen reactie Instructie + hulp Gewenste respons Beloning Instructie, 3 sec wachten met hulp geven Gewenste respons Beloning Afleidingstrial Gewenste respons Beloning Instructie Gewenste respons (Grote) Beloning copyright Caroline Peters, BCABA 22
23 Oefening 10; Wat als het kind het fout doet? Oefening 10 Leg 2 dingen op tafel (zorg ervoor dat je tegenover elkaar zit) 1. Zeg tegen het kind: leg bij dezelfde 2. Het kind doet het fout 3. Corrigeer hem. Herhaal net zolang totdat dit vloeiend gaat en wissel dan. Let op: wissel je beloning af, maak de taak kleiner, kijk of het kind het gewenste gedrag heeft (niet alleen kijken naar of hij het ding bij hetzelfde legt, maar ook kijken of hij kijkt naar het juiste ding, geen ander ongewenst gedrag laat zien tegelijkertijd!) 23
24 Oefening 11; Discrete trial training de trainer De trainer wisselt onderstaande trials (oefeningen) af (zie volgende pagina). Let hierbij op de volgende dingen: 1. Steeds als het kind ongeveer 3 trials heeft gehad, laat je hem vragen om wat hij wil (mand trail). Laat hem 10 seconden met zijn reinforcer. 2. Wissel je SD s af. 3. Beloon iedere goede respons, i.i.g. Sociaal 4. Je krijgt drie minuten de tijd. Oefen, zodat je een hoog tempo kunt halen. 5. Doe het nogmaals drie minuten en kijk of je jezelf hebt kunnen verbeteren. 24
25 Oefening 11; Discrete trial training De trainer Wissel onderstaande trials (oefeningen) af. 1. Wat wil je? (let erop dat je het ook uit zicht oefent) 2. Leg bij dezelfde 3. Wijs naar de Doe dit Bouw de toren 6. Maak de puzzel 25
26 Oefening 11; Discrete trial training Observeerder 1 Noteert op het formulier oefening 11, twee pagina s met zes kolommen, welke trial de trainer heeft gegeven en welke SD in deze drie minuten, zodat we weten hoeveel trials er in totaal gedaan zijn en ook hoe vaak dezelfde trial is teruggekomen. Zet na drie minuten een dikke rode streep, zodat je weet welk deel de eerste drie minuten waren en welk deel de tweede drie minuten waren. Zo kunnen we zien of de trainer zichzelf heeft verbeterd tijdens het trainen. 26
27 Oefening 11; Discrete trial training Observeerder 2 Neem een stopwatch en time de 3 minuten, zodat de trainer exact 3 minuten het kind traint. Doe dit twee keer. (er zijn twee sessies van 3 minuten). Iedere keer als het kind een reinforcer krijgt (na de mand trial) let je erop dat de trainer het kind na 10 seconden de reinforcer weer afneemt (en niet eerder, maar ook niet later) 27
28 Oefening 11; Discrete trial training Het kind Het kind maakt geen fouten, doet alles meteen goed! 28
29 Oefening 12: Discrete trial training met fouten Dezelfde oefening als oefening 11, alleen nu maakt het kind fouten! Verder is de uitvoering precies hetzelfde. 29
30 Vragen? OEFEN THUIS, zodat je deze vaardigheden beheerst voor de volgende workshop, want dan gaan we verder! 30
ABA bij autisme Basisworkshop. Samen leren van alledaagse activiteiten. Praktisch. Inhoud workshop
ABA bij autisme Basisworkshop Samen leren van alledaagse activiteiten Laura Schouten, ABA-Consultant/Pedagoog ABA-Instituut Praktisch - Koffie en theepauzes tussendoor - Lunchpauze rond 12.30/13.00 uur
Nadere informatieWorkshop Stijn Verhulst 18 oktober Neem de lijst door met gedragingen waaruit je kan opmaken dat je aantrekkelijk bent voor een kind.
Workshop Stijn Verhulst 18 oktober 2010 Neem de lijst door met gedragingen waaruit je kan opmaken dat je aantrekkelijk bent voor een kind. 2. Voorafgaand aan de video: Caroline en Peter praten 45 minuten
Nadere informatieDe fases in een ABA-programma
De fases in een ABA-programma 1. Jezelf gewild & gebruiksvriendelijk maken 2. Gewenst gedrag belonen 3. Ervoor zorgen dat ongewenst gedrag niets oplevert 4. Je kind gewenst gedrag aanleren dmv het geven
Nadere informatieActies / Werkwoorden
Acties / Werkwoorden Voor er gestart kan worden met onderstaand programma, moet het kind aan de volgende voorwaarden voldoen: Het kind kan 50 objecten benoemen en op verzoek selecteren. Het kind kan 10
Nadere informatieLuisteren, hoe leren kinderen dat?
Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Kinderen hebben grenzen en regels nodig. Ze zorgen voor duidelijkheid en veiligheid en ze leren hen omgaan met anderen. Verwacht niet van kinderen dat
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatieABA voor gevorderden. Caroline Peters, BCABA Copyright ABA-Instituut
ABA voor gevorderden Caroline Peters, BCABA www.aba-instituut.nl 1 Wat behandelen we vandaag? Basis ABA principes De verbale operanten van Skinner Promptafhankelijkheid voorkomen 2 Basisprincipes Gedrag
Nadere informatieHet kind leren vragen om de dingen die hij wil
Het kind leren vragen om de dingen die hij wil Zodra je erin geslaagd bent contact te maken met je kind en hij wil dat jij met hem speelt, ga je hem leren vragen om de dingen die hij (van jou) wil. We
Nadere informatieTraining Schoolteam Dag 5. Hand-outs voor het schoolteam
Training Schoolteam Dag 5 Hand-outs voor het schoolteam Inhoudsopgave Trainen van sociale vaardigheden: opdelen in stappen 2 Het ontwikkelen van een routine voor zelf-management 4 Opdracht 1 Ouderbetrokkenheid
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatieSociale taal. De volgorde is:
Sociale taal De volgorde is: 1. Praten over een onderwerp 1 en 2 2. Het initieren en onderhouden van een gesprek met kaarten en daarna zonder kaarten 3. tegelijkertijd de regels over praten met een vriendje
Nadere informatieCopyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0
2 Deel 1 Beïnvloeden van gedrag - Zeg wat je doet en doe wat je zegt - 3 Interactie Het gedrag van kinderen is grofweg in te delen in gewenst gedrag en ongewenst gedrag. Gewenst gedrag is gedrag dat we
Nadere informatieEen zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB
OPDRACHTFORMULIER Een zorgvrager begeleiden die gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon door het toepassen van ROB Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer
Nadere informatieDe Puk-poster. Goed voorbeeldgedrag. Een baby ontwikkelt zich razendsnel. Vaak lijkt. dit vanzelf te gaan. Toch is het belangrijk om ook
Ontwikkeling van baby s stimuleren met de Puk-poster Auteur: Natasja van Lier Een baby ontwikkelt zich razendsnel. Vaak lijkt dit vanzelf te gaan. Toch is het belangrijk om ook de ontwikkeling van baby
Nadere informatieAANVULLING VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE: TEKST LEZEN
AANVULLING VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE: TEKST LEZEN Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Veilig Leren Lezen 2e maanversie Veilig Leren Lezen (2 e maanversie)
Nadere informatieVragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012
Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Toelichting Beste leerling, Jij zit in de Eureka!-klas. We zijn benieuwd naar jouw mening. Die kun je geven in deze vragenlijst. Die bestaat
Nadere informatieClicker Training. Train uw pup met de clicker training. Uw pup leren wat zijn naam is:
HIL02347 P&K Puppy Clicker NL 19/10/07 14:34 Page 1 Clicker Training Train uw pup met de clicker training Clicker training is in de jaren veertig ontwikkeld door trainers van zeezoogdieren. Zij ontdekten
Nadere informatieADL-vaardigheidstraining geven
OPDRACHTFORMULIER Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van vaardigheid en noteer vragen en opdrachten. Bespreek deze samen met medestudenten of je docent. 2 Bestudeer de theorie. 3 Beantwoord
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieCopyright 2016 In Gezondheid BVBA Rapid Fatloss onderdeel van Bioprofile
Copyright 2016 In Gezondheid BVBA Rapid Fatloss onderdeel van Bioprofile 1 Rapid Fatloss Workouts gratis introductie workout Introductie: Hoe voer ik deze trainingsschema s uit? Dankjewel voor het downloaden
Nadere informatieTRAININGSSCHEMA SPIERATHLON
TRAININGSSCHEMA SPIERATHLON Leuk dat je mee gaat doen met de Spierathlon! Het belooft een ontzettend sportieve dag te worden waarbij we onze gezonde spieren in gaan zetten voor zieke spieren. Zijn jou
Nadere informatieTips voor het geven van training Door: Sjoerd Alvers
Tips voor het geven van training Door: Sjoerd Alvers Inleiding Zoals een speler in het veld leert van zijn fouten, zo moet ook een trainer dit doen. Training geven is een vak apart en dit vak is op onvoorstelbaar
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieAanvulling Woordenschat NT2
Aanvulling Woordenschat NT2 Woordenschat Kinderen die net beginnen met Nederlands leren, moeten meteen aan de slag met het leren van woorden. Een Nederlandstalig kind begrijpt in groep 1 minimaal 2000
Nadere informatieLes 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"
Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...
Nadere informatieHONDENTOILET. Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond)
HONDENTOILET Uw hond in 10 stappen op het hondentoilet (volwassen hond) Stap 1: zoek de juiste plaats voor het hondentoilet Plaats het hondentoilet in een hoek, zodat het wordt afgeschermd door twee muren.
Nadere informatieDe Driestroom DTT Stapsgewijs vaardigheden leren
voor De Driestroom kinderen met een ontwikkelingsachterstand DTT Stapsgewijs vaardigheden leren Elly: is veel opener geworden. Nynke: is echt vooruit gegaan. Yvo: begrijpt meer. DTT Stapsgewijs vaardigheden
Nadere informatie- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.
Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek NLP Test. 2012 Stichting NLP Kring Joost van der Leij
Wetenschappelijk onderzoek NLP Test 2012 Stichting NLP Kring Joost van der Leij Inleiding NLP is geen wetenschap, maar we kunnen er wel een van maken. Om hiermee te beginnen dienen we eerst de volgende
Nadere informatieLeerstraf TACt Individueel. Informatie voor jongeren
Leerstraf TACt Individueel Informatie voor jongeren Je gaat de leerstraf TACt Individueel volgen. Deze brochure legt uit wat de leerstraf is en wat we van jou verwachten. Inhoud 4 > Wat lees je in deze
Nadere informatieHandleiding Vervolgmodule OGO- Extra materiaal na Taalsituaties 3-6-9
Handleiding Vervolgmodule OGO- Extra materiaal na Taalsituaties 3-6-9 Extra materiaal na de Taalsituaties, Vervolgmodule OGO Algemeen In Extra materiaal na de Taalsituaties wordt de leerstof uit drie voorgaande
Nadere informatieGameChangers. Dogs Talk Hondentraining & Gedrag
5MINUTEN GameChangers 1. Focus op mij Een sterke onbreekbare band met je hond, dat wil jij toch ook! Dit is voor iedereen haalbaar met enkele eenvoudige oefeningen die zorgen voor een sterke band en een
Nadere informatieVet-killer 320 Workout. Door: Jesse van der Velde Personal Trainer & Coach. Copyright 2010 Jesse van der Velde Alle rechten voorbehouden.
Vet-killer 320 Workout Door: Jesse van der Velde Personal Trainer & Coach Copyright 2010 Jesse van der Velde Alle rechten voorbehouden. 1 Introductie Welkom bij de Vet-killer 320 Workout. Deze training,
Nadere informatieSpeak up! Wat is JA en wat NEE?
Les 3 Speak up! Wat is JA en wat NEE? Deze derde les gaat over het leren inzien en uitspreken van je wensen en grenzen bij intimiteit en seks. Hoe zorg je dat het leuk is en blijft? Het belangrijkste daarbij
Nadere informatieInstructieboek Koken. Voor de Mpower-coach
Instructieboek Koken Voor de Mpower-coach juni 2014 Mpower-coach Instructieboek Versie 1.2014 blz. 2 Inhoud: Inhoudsopgave blz. 3 Mpower-coach blz. 5 Thema koken : blz. 7 Module 0: Beginnen met koken blz.
Nadere informatie1-jarige opleiding ABA
1-jarige opleiding ABA Onze opleiding bestaat uit een basisworkshop en 6 verdiepende workshops, die elk 1 weekend beslaan. De kosten voor de gehele opleiding bedragen 1.600,00. Alle workshops bestaan uit:
Nadere informatieVet-killer 320 Workout Introductie (eerste deel) Door: Jesse van der Velde http://vetkillerworkout.nl/index2.php
Vet-killer 320 Workout Introductie (eerste deel) Door: Jesse van der Velde http://vetkillerworkout.nl/index2.php Copyright 2011 Jesse van der Velde Alle rechten voorbehouden. 1 Introductie Welkom bij de
Nadere informatieOntwikkelingskansen voor ieder kind! Boodschappen. Kansen in kinderen. Boodschappen. voor ouders. Kansen in kinderen
Ontwikkelingskansen voor ieder kind! voor ouders Voorwoord doen met kinderen in de supermarkt is heel leuk. Je moet alleen geen haast hebben! In het thema staat de supermarkt en alles wat je daar kunt
Nadere informatieMijn digitale leesrugzak
Het hele schooljaar heb ik hard gewerkt op school. Een heerlijke lange zomervakantie heb ik zeker verdiend. Ik ben een lezer geworden en wil een lezer blijven. In mijn digitale leesrugzak zitten heel veel
Nadere informatieBijlage Stoere Schildpadden
Bijlage Stoere Schildpadden Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie Stoere Schildpadden, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies
Nadere informatie1. Inleiding tot The Assessment of Basic Language and Learning Skills: The ABLLS-R. James W. Partington
1. Inleiding tot The Assessment of Basic Language and Learning Skills: The ABLLS-R. James W. Partington 2. Autisme: Kwalitatieve verschillen op 3 gebieden: taalvaardigheden, sociale vaardigheden en beperkte/
Nadere informatieLuisteren: muziek (A2 nr. 3)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatieOmgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl
Door: Jan van den Brand Inleiding Ik krijg veel vragen van hondeneigenaren. Veel van die vragen gaan over de omgang met en de training van de hond. Deze vragen spitsen zich dan vooral toe op: Watt is belangrijk
Nadere informatie1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
OPDRACHTFORMULIER Gesprekken voeren 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent. 2 Kijk in de bronnen welke informatie
Nadere informatie1-jarige opleiding ABA 2015-2016
1-jarige opleiding ABA 2015-2016 Onze opleiding bestaat uit een basisworkshop en 6 verdiepende workshops, gegeven op zaterdagen. U kunt zich inschrijven voor de gehele opleiding, of voor losse workshops.
Nadere informatieLESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com
Samenvatting: Bij dit boek zijn een aantal downloads beschikbaar. Liesbet Slegers heeft deze speciaal getekend als aanvullend educatief materiaal. Het doel van de download ballon is verhaalbegrip en woordenschat
Nadere informatieLESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com
Samenvatting: Bij dit boek zijn een aantal downloads beschikbaar. Liesbet Slegers heeft deze speciaal getekend als aanvullend educatief materiaal. Het doel van de download ballon is verhaalbegrip en woordenschat
Nadere informatieLeestekst Een kus op een been
Toet s i n s t r ucti e W i n t e r s igna l e r i n g k e r n 6 Leestekst Een kus op een been Algemeen Neem de toets individueel af. Zorg voor een rustige omgeving tijdens de afname van de toets. Instructie
Nadere informatieThema. Kernelementen. Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips
Thema Kernelementen Oplossingsgericht taalgebruik Voorbeeld van communiceren 10 communicatie-tips Tips voor de trainer: Doseer je informatie: less is more. Beoordeel wat je gymnasten doen, niet wie ze
Nadere informatieSpraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding
Spraytrainer met afstandsbediening - Trainingshandleiding Dank u voor uw keuze voor PetSafe, wereldwijd het meest verkochte merk in elektronische trainingsmiddelen. Het is onze missie het meest vertrouwde
Nadere informatieLesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis
Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.
Nadere informatieOpzet en uitvoering. Inhoudsopgave. 1 Wat is Kiezen voor je leven? 3. 2 Hoe maak je een Digi-tale? 4. 3 Stap voor Stap...5. 4 Technische kant...
Inhoudsopgave 1 Wat is Kiezen voor je leven? 3 2 Hoe maak je een Digi-tale? 4 3 Stap voor Stap...5 4 Technische kant....7 5 Werkblad Mijn Digi-tale...9 6 Werkblad Mijn storyboard 10 Digi-Tales Opzet en
Nadere informatieSPEELWIJZE VAARDIGHEDENSPEL
SPEELWIJZE VAARDIGHEDENSPEL Met dit spel kun je op speelse wijze nagaan of je over de juiste vaardigheden beschikt om de omgang met anderen zo prettig en effectief mogelijk te maken. Het Vaardighedenspel
Nadere informatietoont enthousiasme (lacht, kirt, trappelt met de beentjes)
1 Omgaan met en uiten van eigen gevoelens en ervaringen toont enthousiasme (lacht, kirt, trappelt met de beentjes) laat non-verbaal zien dat hij/zij iets niet wil (bijv. slaat fles weg, draait hoofd als
Nadere informatiePRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG
PRAKTISCH KIND EN HOND HOUD HET VEILIG l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren Honden kunnen prima samengaan met kinderen, maar
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieHET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN
HET IMPACT-PROGRAMMA: EEN OUDERTRAINING OM DE SOCIAAL-COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN VAN JONGE KINDEREN MET ASS TE STIMULEREN Sara Van der Paelt Onderzoeksgroep ontwikkelingsstoornissen Universiteit Gent
Nadere informatieMaatjeslezen: samen uit één boek
Maatjeslezen: samen uit één boek Maatjeslezen is een leesvorm waarbij de leerlingen in tweetallen elkaar helpen om het leesniveau te verbeteren. Aan de leerlingen wordt het individuele leerdoel als volgt
Nadere informatieOntwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps
Wat halen ze in hun hoofd? Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Dit zijn ze nou.. 3 Fasen Vroege adolescentie Midden adolescentie Late adolescentie Doelstellingen Kennismaking met informatie over
Nadere informatieLesplan theaterlezen. Voorlezen? Herhaald lezen?
Lesplan theaterlezen Wil je aan de slag met theaterlezen? Dit lesplan laat zien hoe je dat kunt doen. Je geeft vier lessen van elk ongeveer een half uur. Elke les heeft een ander aandachtspunt. Zo help
Nadere informatieEen zorgvrager ontspanningstechnieken aanleren bij pijn
1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 Opdrachtformulier Een zorgvrager ontspanningstechnieken aanleren bij pijn Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen.
Nadere informatieDe begeleider als instrument bij gedragsproblemen
www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse
Nadere informatieWat heeft dit kind nodig?
ADHD PDD-NOS Leerstoornis Gedragsstoornis Team Wat heeft dit kind nodig? Lynn leest in haar leesboek. Tegelijkertijd tikt ze constant met haar pen op haar tafel. Dat doet ze wel vaker. De kinderen van
Nadere informatieFormeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.
Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent
Nadere informatieHet gedragmodel. 1. Inleiding
Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun
Nadere informatieSeizoen 2012-2013 THEMA TRAININGSOPBOUW
Seizoen 2012-2013 THEMA TRAININGSOPBOUW Training geven Zo wordt naar ons gekeken: De kenner De overdrachtskunstenaar De pedagoog De vertrouwensman De vader-moeder figuur De normbepaler De analist Het voorbeeld!!
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatiePositief Huishouden met Kinderen
Positief Huishouden met Kinderen Deel 4: Kinderen en geld Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Dit is een werkboek dat hoort bij de videotraining Positief Huishouden
Nadere informatieZindelijk worden. De hele dag droog blijven. Positief opvoeden Drenthe
Zindelijk worden De hele dag droog blijven Positief opvoeden Drenthe Zindelijk worden De hele dag droog blijven Elke ouder is blij als er geen luiers meer op het boodschappenlijstje staan. Het betekent
Nadere informatieCOMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen
COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij
Nadere informatieJe doel behalen met NLP.
Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,
Nadere informatieDe manieren waarop een hond leert. Wat is gedrag?
De manieren waarop een hond leert Wat is gedrag? Echt alles wat een hond doet wordt gedrag genoemd. Honden gedragen zich zoals honden zich horen te gedragen. Ze doen volkomen natuurlijke en normale hondendingen
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieOPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN
OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN Afspraak 1. Maak samen met de kinderen afspraken over wat zelfstandig gedaan mag worden met betrekking tot naar de wc gaan, handen wassen, drinken, eten, de
Nadere informatieStart met voorlezen van het verhaal. De kinderen kunnen lekker luisteren en griezelen, of lachen.
Lesplan theaterlezen Wil je aan de slag met theaterlezen? Dit lesplan laat zien hoe je dat kunt doen. Je geeft vier lessen van elk ongeveer een half uur. Elke les heeft een ander aandachtspunt. Zo help
Nadere informatieShake Song Fort van de Verbeelding. Bovenbouw Groep 7 en 8
Shake Song Fort van de Verbeelding Bovenbouw Groep 7 en 8 1. Shake Song overzicht Alle kinderen hebben een zelfgemaakte shaker. Die is in het begin nog niet nodig want we leren eerst het liedje en daarna
Nadere informatie<prikkelaar toevoegen> Compaen pakt aan.
Compaen pakt aan. Ik weet hoe ik jou kan bereiken Versterk je leerkracht: Hoe bereik ik de kinderen in mijn klas? 19 maart 2014 Jelte van der Kooi trainer/ adviseur schoolbegeleider
Nadere informatieTAAL IS LEUK. Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren
TAAL IS LEUK Adviezen om de taalontwikkeling te stimuleren 1 Inhoudsopgave Pagina Besteed extra aandacht aan de taal van uw kind 4 Adviezen die u kunt toepassen tijdens een gesprekje met uw kind 5 Maak
Nadere informatie6.a.1. GESTANDAARDISEERDE MMSE
6.a.1. GESTANDAARDISEERDE MMSE Naam patiënt : Datum invullen : Naam invuller : Ik ga u nu enkele vragen stellen en geef u enkele problemen om op te lossen. Wilt u alstublieft uw best doen om zo goed mogelijke
Nadere informatieCopyright 2016 In Gezondheid BVBA Rapid Fatloss onderdeel van Bioprofile
Copyright 2016 In Gezondheid BVBA Rapid Fatloss onderdeel van Bioprofile 1 Rapid Fatloss Workouts Introductie: Hoe voer ik deze trainingsschema s uit? Gefeliciteerd met je aankoop van Rapid Fatloss. Dit
Nadere informatieSpelend leren, leren spelen
Spelend leren, leren spelen een werkboek voor kinderen en ouders Rudy Reenders, Wil Spijker & Nathalie van der Vlugt Spelend leren, een werkboek voor kinderen en ouders leren spelen Rudy Reenders, Wil
Nadere informatieHANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES
HANDIG VERDEDIGEN VAN VOER EN SPEELTJES l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE
Nadere informatieVet-killer 320 Workout. Door: Jesse van der Velde http://jessevandervelde.com. Copyright 2011 Jesse van der Velde Alle rechten voorbehouden.
Vet-killer 320 Workout Door: Jesse van der Velde http://jessevandervelde.com Copyright 2011 Jesse van der Velde Alle rechten voorbehouden. 1 Introductie Welkom bij de Vet-Killer 320 Workout. Dit is de
Nadere informatieExecutieve functies in de klas: interventies
Executieve functies in de klas: interventies Door Wijnand Dekker, gezondheidszorgpsycholoog Anneke Dooyeweerd, pedagoog/coach Inleiding In de vorige nieuwsbrief omschreven we wat er wordt verstaan onder
Nadere informatieFeedback aan leerkrachten
Feedback aan leerkrachten Studiedag Leerlingenparticipatie 24 april 2013 Paleizenstraat Saskia 90 > 1030 Vandeputte Brussel T 02 215 32 29 > F 02 215 41 78 > www.vsknet.be Wie ben ik? Saskia Vandeputte
Nadere informatieHet stappenplan om snel en goed iets nieuws in te studeren
Studieschema voor goed en zelfverzekerd spelen Page 1 of 5 Het stappenplan om snel en goed iets nieuws in te studeren Taak Een nieuw stuk leren zonder instrument Noten instuderen Opname beluisteren Notenbeeld
Nadere informatieJouw hond leren alleen thuis te blijven
Jouw hond leren alleen thuis te blijven Honden zijn roedeldieren, dit betekent dat zij altijd in groepen leven en van nature niet gewend zijn om alleen te zijn. Dit moeten ze dus nog leren. Meestal laten
Nadere informatie1 Download: Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode
Beertjesaanpak Stippestappen Stop-denk-doe Methode De beertjesaanpak begeleiding van kinderen met werkhoudingsproblemen (Bron: Kinderen met Aandachts- en werkhoudingsproblemen van Kaat Timmermans) Voor
Nadere informatieIk ben een heel klein muisje
Ik ben een heel klein muisje Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS Ik ben een heel klein muisje: het lied... 3 De muziekopname... 3 Activiteiten per leeftijd: Baby s... 4 Massagespel... 4 Speelgoed... 4 Muisje
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieStraffen en belonen. Veronique de Vries Psychologe
Straffen en belonen 1 Veronique de Vries Psychologe HOPON Wat: Opvoeders van kinderen tussen 0 en 12 jaar ondersteunen. Hoe: Adviesgesprekken, infomomenten, thuisbegeleiding, ouder- en kindtrainingen,
Nadere informatieWORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell
WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT 2011 Ann Weiser Cornell 1 Deel één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er op dit moment
Nadere informatieHelp, ik kan het niet alleen!
Help, ik kan het niet alleen! Even voorstellen Fanny Cattenstart Trainingen / lezingen / workshops Observaties en begeleiding Plusgroepen Advies aan organisaties Begeleiding ouders en kinderen Gratis webinars
Nadere informatieLeerlingen leren wat mediatie is: conflicten oplossen met de hulp van een derde, neutrale partij.
Les 29 Helpen Doel blok 5: Leskern: Materialen: Leerlingen leren wat mediatie is: conflicten oplossen met de hulp van een derde, neutrale partij. De leerlingen leren met behulp van een parabel het verschil
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieDoel van deze presentatie: het op peil houden van kennis en vaardigheden met betrekking tot de reanimatie en als voorbereiding op een competentietest.
Deze presentatie is voor personen die in het bezit zijn van een reanimatie diploma. Doel van deze presentatie: het op peil houden van kennis en vaardigheden met betrekking tot de reanimatie en als voorbereiding
Nadere informatieEen stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden
1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 Opdrachtformulier Een stagiaire instrueren en begeleiden bij het uitvoeren van leeractiviteiten en werkzaamheden Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid
Nadere informatieDe opvoedingsdriehoek. Ann Li Thuisbegeleider bij Feniks www.feniks-opvoeding.org
De opvoedingsdriehoek Ann Li Thuisbegeleider bij Feniks www.feniks-opvoeding.org Een woord vooraf Wat is normaal? Ieder kind is anders 1 op 4 sociale interacties bij kinderen onder 5j is agressief Ongeveer
Nadere informatie