1913: Viering 100 jaar onafhankelijkheid Reconstructie vanuit de berichtgeving in de Westlandsche Courant van dat jaar

Transcriptie

1 1913: Viering 100 jaar onafhankelijkheid Reconstructie vanuit de berichtgeving in de Westlandsche Courant van dat jaar Vrijdag 21 februari 1913 werd in café Torenburg, onder leiding van de heer J. Hofman, een vergadering gehouden met het oog op de onafhankelijkheidsfeesten in dit jaar. Deze vergadering was het initiatief van een vroeger feestcommissie. Er was helaas geen grote opkomst. De heer Hofman wees op het feit dat dit jaar 100 jaar onafhankelijkheid van de Fransen zou worden gevierd. In heel het land zouden feesten georganiseerd worden, dus vond men dat Naaldwijk en Honselersdijk niet achter konden blijven. Men noemde in eerste instantie half augustus voor het tijdstip van de feesten, maar gezien het geringe aantal aanwezigen werd nog geen bestuur gevormd om een en ander te regelen; men zou op korte termijn nóg een vergadering uitschrijven. Half mei kwam de regelingscommissie voor de onafhankelijkheidsfeesten bijeen voor het opmaken van het programma, het aanwijzen van subcommissies en enige financiële aspecten. Wat veelbelovend begon werd een teleurstelling; een aantal commissieleden legde hun taak neer, ten gevolge van de zeer geringe medewerking voor hun plannen. Naaldwijk zal dus het feest van Neerlands onafhankelijkheidsfeesten niet in eigen boezem kunnen vieren. In juni was er een aantal mensen dat dit eigenlijk te gek vond en alsnog een poging wilde wagen om tot een feestprogramma te komen. Zij schreven een vergadering uit en met aandrang wordt dan ieder uitgenoodigd de bijeenkomst te bezoeken. Dus een rechtstreeks beroep op de burgerij. Als er voldoende belangstelling is dan komt er ook zeker nog een feest! Op 18 juni werd tot ieders verrassing de vergadering zeer druk bezocht, door ingezetenen van alle richtingen. Voorzitter die avond was de heer A.M. Welling, die in de aanwezigheid van zo velen reden zag om alsnog feestelijkheden te organiseren. Er vormde zich een nieuw comité dat met hulp van de inwoners optimistisch gestemd was. Men besloot dat de nieuwe feestcommissie zou bestaan uit 21 leden, waaronder ook dames. Ondanks enkele protesten stemde de meerderheid hier voor. Nu dacht men dat oktober de beste tijd voor de feesten zou zijn. Half juli had men min of meer een programma vastgesteld en wilde men diverse wijk- en straatcommissies instellen. De burgemeester zou erevoorzitter worden en Ds. Lamping en de beide pastoors namen ook zitting in het erecomité. Men wilde de feestelijkheden voornamelijk op het Wilhelminaplein doen plaatsvinden. Het luiden van klokken, het zingen van schoolkinderen, een harddraverij en het belangrijkste, de historische optocht, waren enkele onderdelen van het feestprogramma. Financieel moest er nog wel het een en ander geregeld worden, maar men hoopte op bijdragen van verschillende kanten. Eind augustus besloot men een aantal feestkranten te doen verschijnen, om op deze manier de burgers zo veel mogelijk erbij te betrekken. Tevens deed men een oproep op de bewoners om straatcommissies te vormen om zo de eigen straat te versieren tijdens de feesten. In september ging men de historische optocht invullen met onderwerpen, waarbij opvalt dat de nadruk meer lag op de bevrijding van de Franse troepen dan op de landing van prins Willem Frederik op Scheveningen. Eind september ligt de grootste zorg bij hoe men zoveel mogelijk straten versierd krijgt, met de nadruk op het Wilhelminaplein. Qua plek de grootste, maar het aantal bewoners van het plein was klein. Daarom werden er mogelijkheden gezocht om hiervoor financiële hulp te krijgen. De voorzitter van het feestcomité deelt mee dat de gemeente een subsidie verleent van 570 gulden. Het gemeentehuis wordt versierd en het plein zal verlicht worden met krachtige elektrische ballons. Inmiddels zijn voor verschillende straten commissies gevormd die de versiering van hun straat gaan voorbereiden. Van de bewoners wordt gevraagd of zij de binnenkant van hun huis willen versieren en verlichten. Ieder is vrij de eigen gevel te versieren hoe men wil, maar de straatversiering zal in overleg moeten geschieden. 1

2 Op 27 september verschijnt in de krant een heel stuk met nieuws over de feestelijkheden. Men weidt uit over de historische optocht, met wel 170 deelnemers, en de kostuums die gemaakt worden door een Haags bedrijf. Deze kostuums werden eind september tentoongesteld in de etalage van de pas geopende zaak van de gezusters Vollebregt in de Herenstraat. De schilder A. van Teijn, oud-naaldwijker, heeft toegezegd ontwerpen te maken voor de optochtwagens. Men hoopte dat hij ook zou helpen met de uitvoering hiervan. Het artikel somt verder op de voorbereidingen en de stand van zaken bij de harddraverij en de etalagewedstrijd. Het eindigt met de opsomming van het programma van de twee dagen. Rond deze tijd wordt ook volop gewerkt aan het Gemeentehuis; het dak wordt voorzien van leien en men probeert het zoveel mogelijk in zijn oude vorm terug te brengen. Begin oktober is de bestrating van de nieuwe Rembrandtstraat doorgetrokken naar het Plein en gereed. Net op tijd, want 8 en 9 oktober is het zover: de feesten. Alles was gereed, de versieringen waren aangebracht, alleen het weer werkte niet mee. Regen en harde wind zorgden ervoor dat verschillende versieringen beschadigd werden. De kinderen die van Honselersdijk naar Naaldwijk vervoerd werden voor een gezamenlijke aubade, werden nat. Gelukkig werd het aan het eind van de ochtend droog, zodat ze op de terugtocht niet meer nat regenden. De harddraverij werd ook niet zo daverend bezocht vanwege het weer. De volgende ochtend werden de deelnemers aan de historische optocht in de veiling van Honselersdijk aangekleed en gebracht naar de Van Reenenstraat. Jammer genoeg waren ze al nat voordat de optocht begon. Mede hierdoor stond er weinig publiek langs de kant toen de optocht naar Naaldwijk vertrok. Gelukkig klaarde opnieuw het weer in de loop van de dag iets op. Het feestcomité van de Koningstraat ( Katersend ): v.l.n.r. de heren Zuyderwijk, Van Lenteren, Hofland, Hempelman, Van den Bos, Van der Lee, Vogels en Monna. De middelste twee kinderen zijn van Vogels. Er was ook een etalagewedstrijd uitgeschreven en daar deden 27 winkeliers aan mee. Zij moesten echter wel aan verschillende eisen voldoen. Zo moest de etalage opgesteld zijn van artikelen behorende tot het bedrijf dat de deelnemer uitoefent en zij moest smaakvol en eenvoudig zijn. De wedstrijd werd gewonnen door de Gezusters Vollebregt, damesmode. 2

3 In de krant van 11 oktober werden de prijswinnaars van alle wedstrijden bekend gemaakt. Dit geeft een overzicht van de activiteiten: 1. Ringrijderij met motorfietsen, 33 deelnemers. 2. Tonnetje rijden voor jongens, 12 deelnemers. 3. Ringrijden op fietsen voor meisjes boven 12 jaar, 33 deelneemsters. Aparte prijs voor fraaist versierde fiets. 4. Nationale Handicap-Harddraverij, ingeschreven 16 paarden. Geen Westlandse winnaar. 5. Wedloop en verkleedwedstrijd voor meisjes van jaar, 30 deelneemsters. 6. Mastklimmen, 15 deelnemers. De top waar de prijzen hingen werd door niemand gehaald. 7. Eierloopen, 38 deelnemers. 8. Zakloopen, 33 deelnemers. 9. Broodje-happen, 28 deelnemers. 10. Fietsrijden met hindernissen, 32 deelnemers. Er stond ook een zeer uitgebreid verslag van alle feestelijkheden in met de vermelding van de namen van alle deelnemers aan de optocht. Zo werd Willem Frederik vertolkt door D. Visser. De Franse soldaten waren leden van harmonie vereniging Crescendo. Ook keizer Napoleon (J. de Rijke) en zijn vrouw Marie Louise (mej. I. Vingerling) reden in een rijtuig mee, net als zijn broer Koning Lodewijk Napoleon (G.J. de Reus) en Koningin Hortense (mej. S.C. Bol) In totaal telde de optocht ongeveer 300 verklede personen waarvan 42 te paard, terwijl 35 rijtuigen in de stoet voorkwamen. Moge het weer de feestelijkheden niet begunstigd hebben, toch meenen wij, dat de regelingscommissie, de vooruitzichten in aanmerking genomen, alle reden heeft om met tevredenheid op de viering van ons onafhankelijksfeest terug te kijken. Op de wagen: Engel des vredes met vredespalm (Mej. T. v.d. Hout) omringd door bloemenfeeën (Mej. C. Wallaard, G. Lock, J. Petri, A. v.d. Berg, J. v.d. Hout) 3

4 1913: Wat gebeurde er nog meer? Samenvatting vanuit de berichtgeving in de Westlandsche Courant van dat jaar Verlichte etalage Elektrische verlichting was nog geen vanzelfsprekendheid, zo blijkt uit een krantenartikel van 11 januari waar melding gemaakt wordt van de winkel De goede Verwachting in de Molenstraat die op woensdagavond 8 januari een reeks lichtbeelden vertoonde op het winkelraam, terwijl proefstukjes koffie en thee werden rondgedeeld. Gelijk te denken is, gaf dit heel wat levendigheid in de straat en was vooral het jongere geslacht op de been. De zaak had alleen deze bedenkelijke zijde, dat het verkeer in de niet te breede straat nog al eenige belemmering ondervond, terwijl de politie heel wat te doen had om de opgewekte stemming onder een deel van het publiek wat in toom te houden, of liever niet al te veel uit den band te laten springen. Nieuw postkantoor in nieuwe straat In 1912 was begonnen met de bouw van een nieuw postkantoor (aannemer: M. Vroeg) aan de nieuwe straat, de Rembrandtstraat, die Plein, Molenstraat en Havenstraat zou verbinden. Deze straat was begin oktober van het jaar 1913 gereed. Muziektent op het Wilhelminaplein Begin februari werd in de krant vermeld dat de muziektent gereed is. Deze gaat geplaatst worden op het Wilhelminaplein. Op 19 april, de verjaardag van Prins Hendrik, zal deze voor het eerst in gebruik genomen worden door het harmoniegezelschap Crescendo. De krant bericht op 16 april dat men heden is begonnen met de plaatsing en wel op den hoek van het plein bij het Gemeentehuis. Vooral met het oog op een gemakkelijke en dus zichzelf regelende circulatie van het publiek bij marsch-uitvoeringen lijkt het ons jammer toe, dat men de tent niet meer naar het midden van het plein heeft gebracht, wat ook beter voor het oog zou voldoen. Voorts is te hopen, dat het wondervolle stuk werk, voortgekomen uit de werkplaats van den heer A.A. Vroeg, genade zal vinden in de oogen der straat jeugd en dat de geheele burgerij zal medewerken om alle beschadiging te voorkomen. Woningen in de Havenstraat In de Havenstraat werd ook druk gebouwd; begin mei staat in de krant dat de woningen hier bijna gereed zijn en voor het grootste deel reeds bewoond. Het blijkt duidelijk dat deze straat een geheel ander aanzien heeft verkregen en tevens een andere beteekenis kan krijgen, wanneer de boomen worden verwijderd en de straat geëffend. Er zal dan een flinke verbinding voor rijtuigen ontstaan tusschen den Dijkweg en het Plein, waardoor de zoo drukke Molenstraat eenigzins ontlast kan worden. 4

5 Grootste warenhuis gebouwd In Honselersdijk zat men ook niet stil, want op 11 januari stond in de krant dat op de tuin van de heer Vollebregt aan de Strijp het grootste warenhuis werd gebouwd. Het werd 200 meter lang en ruim 20 meter breed. Het zal bestaan uit 29 afdelingen van dubbele eenruiters met even zoveel deuren. Het warenhuis wordt gedekt met 3200 ramen. Nieuwe arbeidswoningen Ook de huisvesting van arbeiders werd ter hand genomen. Woningen aan de Mariëndijk, o.a. de Van Reenenstraat, waren al grotendeels bewoond. Beloofde men begin maart dat binnenkort begonnen wordt met de bouw van woningen aan de Nieuwe Weg bij de rolpaal; halverwege april is men inderdaad begonnen. Een aannemer uit Den Haag gaat 10 woningen aan de rolpaal bouwen en de meeste spullen hiervoor worden per schuit aangevoerd. De huizen hebben twee verdiepingen en moeten voldoen aan de behoeften van een werkmansgezin. In juni is men zover dat de kap op de eerste woningen zal verrijzen. Half augustus is het eerste blok woningen zo goed als klaar, de schilder is nog bezig en men is druk doende het terrein voor de woningen in orde te maken. Men gaat nu aan het tweede blok van 10 beginnen. Uitbreiding veilinggebouw Eind april werd door de heer L. Vingerling groot werk aan de Honselse veiling gedaan; de los- en laadwal langs het veilinggebouw wordt een meter verbreed. Daarmee werd het water overkapt, zodat de telers hun producten droog konden uitladen. Het werd solide en sterk gebouwd met ijzeren binten in de vorm van dubbel T-ijzer met gewelfde stukken van beton tussen de binten. Verder wordt het open terrein geheel overdekt ten behoeve van de verpakking en plaatsing der in het veilinggebouw verkochte producten en op die wijze is het gehele terrein op de meest vruchtdragende wijze benuttigd. Men werkte stevig door, want op 10 mei wordt gemeld dat de loswal gereed is en op 31 mei is de overkapping ook klaar. Verplaatsbaar warenhuis Op de tentoonstelling in september in Poeldijk zorgde kwekerij Nieuw Honsel uit Honselersdijk alweer voor een noviteit. Directeur C. van den Berg had in samenwerking met kassenbouwer Kok&zn uit De Lier een verplaatsbaar warenhuis ontwikkeld. Het oppervlak van het proefmodel was 200 vierkante meter en was in één dag door 8 man over te brengen. Het jaar ervoor was dit bedrijf de eerste in Nederland die de stoommachine toepaste voor de druiventeelt, wat een succes was en een jaar later door veel tuinders nagevolgd werd. De groei der planten gaat sneller en dit is van invloed op de rijping van de planten en de prijsvorming bij verkoop; eerder dan anderen. Uiteraard was er bij het ontwerp van het verplaatsbare warenhuis ook rekening gehouden met de plaatsing van een stoommachine. 5