v.u. André Van De Sompel Kruisenstraat Kalken

Transcriptie

1 v.u. André Van De Sompel Kruisenstraat Kalken

2 2 Inhoud Editoriaal 3 Volkse liederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving, eind 19de 20ste eeuw 4 De meewerkende verenigingen/organisatoren 1. Stichting Sint-Pietersfeest Kalken 9 2. Feestcomité De Keille Davidsfonds Kalken vzw Kalmañados Herberg Sportvriend 13 Algemeen overzicht activiteiten Natuurlopers Kalken Herberg Vriendenkring Koninklijke Harmonie St.-Cecilia Kalken Estaminet In den Bouw Herberg t Kapelleke Herberg De Schorpioen KWB Kalken 22 Kermissen in Laarne 23 Spotnaam voor de Kalkenaren: De Unkerzakken 26 Periodefietszoektocht april september Colofon Een uitgave van Stichting Sint-Pietersfeest Kalken en Feestcomité De Keille Historische verantwoording: André Van De Sompel Lay-out: Annick Trivier Reproductie: Gemeentebestuur Laarne - Eind december 2008 BD ISSN

3 3 Editoriaal. In deze lustrumeditie vestigen voornamelijk Kalkense organisatoren de aandacht op openbare feesten in het algemeen en de eigen activiteiten voor het jaar 2009 in het bijzonder. Van belang is dat die feestelijkheden en wijkkermissen een weerslag in het straatbeeld hebben, bijvoorbeeld door sportmanifestaties, optochten, bevlagging, specifieke versiering, kermisattracties, extra verlichting of een feesttent. Als leidraad in de uitgave van Met Vlag en Wimpel 2009 werd gekozen voor het hoofdthema Volksliederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving. In de editie van 2008 besteedden we vooral aandacht aan de uitvoering en de uitvoerders van muziek door middel van muziekinstrumenten. In deze editie belichten we drie plaatselijke schrijvers van volkse liedteksten en zangers van die liederen. We keren terug naar het einde van de negentiende eeuw, verwijlen eventjes in het interbellum en komen dan in een latere periode terecht bij de Kalkense karnavalvieringen uit de jaren De gemeente Laarne bestaat uit twee kerndorpen met eigen eigenheden. Een ervan is Kalken, waarrond deze brochure werd opgebouwd. Anderzijds besteden we dit jaar voor het eerst ook aandacht aan de belangrijkste kermissen van kerndorp Laarne. Tenslotte kan zonder een bedanking aan de talrijke sponsors van de verschillende activiteiten, het gemeentebestuur Laarne en de verantwoorde-lijken van de politiezone Wetteren-Wichelen-Laarne kan dit editoriaal niet afgesloten worden. André Van De Sompel

4 4 Volkse liederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving, eind 19de 20ste eeuw. In deze bijdrage willen we als lied- en tekstschrijvers vooral aandacht vragen voor Ferdinand De Bruycker ( ), Gerard De Schrijver ( ) en André Baert ( 1939). Voor de negentiende eeuw kunnen we niet voorbij aan Ferdinand De Nand Kaffee Bruycker. Hij maakte op bestaande melodieën liedteksten over kermisactiviteitenenlokalesocialeenpolitieke gebeurtenissen. Hij was wat men kon noemen een broodzanger die inspeelde op de activiteiten. Voordetwintigsteeeuwhebbenwemeerinformatieovermensen die met zang bij bepaalde gelegenheden voor de spreekwoordelijke vrolijke noot zorgden. In de marge kunnen we stellen dat vroeger zo goed als iedereen een fameus airken kon zingen en dat op elke wijk wel een of andere persoon of maatschappij voor gezongen muzikaal vertier kon zorgen. In de loop van de twintigste eeuw maakten zangwedstrijden, playbackshows en karaokewedstrijden deel uit van volkse gebeurtenissen. Van elk van de drie schrijvers muzikanten brengen we hierna fragmenten van liedteksten. Ferdinand De Bruycker zorgde zelf voor tekst en zang. Gerard De Schrijver zorgde voor tekst terwijl zijn buur Remi Buyle ( ) die liederen ten gehore bracht. André Baert trad van jongsaf in ontelbare zangwedstrijden aan en staat nog steeds op bühne. Wie de liederenteksten van de hand van de drie behandelde personen helemaal wil nalezen, kan dat. In de loop van 2009 zullen die teksten opgenomen worden op de volgende twee websites: en

5 5 Volkse liederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving, eind 19de 20ste eeuw. 1. Ferdinand De Bruycker alias Nand Kaffee als kronieker van Kalkense kermisactiviteiten. Van Nand zijn tot nog toe zes gedrukte kermisliederen bekend. Van het bekendste en meest algemene, maar ongedateerde, kermislied volgt hierna de eerste strofe: Vrâken, t es meire keiremes en ge moet er niet van schrommen, Zie dat er moar eten genoeg en es want ons famielde die zal kommen: Nonkels en tanten, nichten en kozijnen, t zijn allemoal goeie kalanten, ze keunen eten gelijk de zwijnen; Piet Everzwijn en Koben Test die keunen eten dat hun buiksken berst. Via de liedteksten van Nand, waarvan we de zangwijze voorlopig enkel kennen van het hiervoor aangehaalde lied, weten we ook iets over de rivaliteit tussen de wijken Hussevelde en Eesvelde op het vlak van de organisatie van activiteiten ter gelegenheid van Kalkenkermis. Eerste strofe van het lied Kermis van Eesvelde, Vrienden luistert naar dees lied. Staakt nu maar al uw verdriet, Wilt niet vreezen druk of pijn, t Zal op Eesveld kermis zijn. t Is geleden nu een jaar. Vrienden dat ik zing is waar: Als gij nu een prijs wilt winnen, Vrienden! Vrienden! toe komt maar.

6 6 Volkse liederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving, eind 19de 20ste eeuw. Eerste strofe van het Nieuw Kermisliedeken, ter gelegenheid van Husseveldekermis, Komt vrienden, komt alhier naar t Hussevelde al, en kijkt daar met plezier wat dat daar wezen zal; komt maar met kloeken moed, het zal u daar behagen o mijne vrienden zoet; gij zult u niet beklagen. 2. Gerard De Schrijver als kronieker van veranderingen in het dagelijkse leven. De liedteksten van Gerard werden, voor zover we konden nagaan, niet of niet allemaal gepubliceerd. Ze werden ons overgeleverd in geschriften uit eerste of tweede hand.

7 7 Volkse liederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving, eind 19de 20ste eeuw. Tijdens het interbellum schreef Gerard de tekst van De Modepoppen. Het lied bestaat uit zes strofen en een refrein. Hierna volgt de eerste strofe en het refrein. Heb gij het al gezien Sedert een week of tien Is de mode gekeerd 't Is niet gepermeteert Want gaat gij u te voet Om een nieuwen hoed Wanneer gij weer thuiszijt Zijt gij de mode kwijt Want die verandert soms op 5 minuten tijd Vrouwvolk alleen Is zot van kop tot teen Menige vrouwen hangen met trittels aan hun been. Den eenen kant is het schermant Zwaait er geland een stukje kant Refrein: Is 't van leven al gebeurd Is of hun kleeren zijn gescheurd Besten vrienden maakt toch geen lach 't Is de mode van den dag

8 8 Volkse liederen in de Kalkense kermis- en openbare feestbeleving, eind 19de 20ste eeuw. 3. André Baert als zanger van het levenslied en componisttekstschrijver van een Kalkens karnavalslied in het A.B.K. (Algemeen Beschaafd Kalkens), beperkt tot een strofe. t ès Karnaval in Kalken De unkerzakken goan op zwier Gruete potten pakken van t lekker gerstenbier We goan ons amuseren, dat vinden we zue fijn En we lachen en we zingen en vertèllen zotte dingen Omdat we unkerzakken zijn!!! Refrein: Pakt èm vast en giet èm in ou lijf Elk zijn pint, zijn toebak en zijn wijf. André op 15- jarige leeftijd in country-outfit.

9 Stichting Sint-Pietersfeest Kalken 1 In 2009 zetten we het eenentwintigste werkjaar in. De vaste activiteiten liggen al heel wat jaren vast. Aanpassingen kunnen de organisaties alleen maar ten goede komen. In 2009 beleeft ons mededelingenblad Het Sinte-Pieterke Kalken de twintigste jaargang. Op onze website zal u in de loop van het jaar alle jaargangen kunnen nalezen: het resultaat van twintig jaar inzet voor behoud van volkse feestelijkheden en kermissen. Molekenskermis met het oldtimergebeuren en het Sint- Pietersfeest moeten de jaarlijkse hoogtepunten worden. Alle verdere info op de website. Nieuwjaarwens in openlucht -1 januari In gelegenheidscafé Den IJsbeer, braakliggend terrein Koffiestraat. Feest in de Steenbeekstraat 28 februari Feest in de Steenbeekstraat, werkhuis Kuppens De Wilde. Molekenskermis -19 april 21ste Oldtimershow voor auto s, moto s en fietsen en derde oldtimerbrommerrondrit. Sint-Pietersfeest 4 en 5 juli Vlaamse Avond, motorenontmoetingsdag, barbecue, muzikale optredens, activiteiten voor kinderen. Contactpersoon: Remi Van Brussel Jozef Van De Veldestraat 4, 9270 Kalken. 09/ sintpietersfeest@telenet.be Met Vlag en Wimpel

10 10 Feestcomité De Keille 2 Feestcomité De Keille start in 2009 zijn zesde volledige werkjaar. De programmatie zal zeker uitgebreid worden met enkele activiteiten. Concrete informatie over die activiteiten was bij het ter perse gaan van deze Vlag en Wimpel-editie 2009 nog niet gekend, maar zal u zeker via de geeigende kanalen bereiken. Door de definitieve aanleg van het middenplein is de kans groot dat de Keillefeesten in 2009 als locatie het Vaarplein zullen hebben. Ondanks het feit dat wij momenteel beschikken over een uitgebreide en hechte groep medewerkers, is iedereen die zin heeft om bij onze activiteiten mee te helpen, steeds welkom. Fakkeltocht - 31 januari - Vertrek aan café De Meander tussen 18u30 en 20 uur. Keillefeesten 6 en 7 juni onder andere Hammetjesfestijn, locatie nog te bepalen (Hofland of Vaartplein). Vaardekenskermis augustus op en rond het Vaartplein. Vrijdag 28 augustus: schieting voor amateurs. Zaterdag 29 augustus: rommelmarkt, wielerwedstrijd voor juniores en optreden Walter De Buck. Zondag 30 augustus: onder andere aperitiefconcert Koninklijke Harmonie St.-Cecilia Kalken. Kerstfeest - 26 december - In café De Meander en optocht van de kerstman onder begeleiding van Koninklijke Harmonie St.-Cecilia Kalken langs Vaartstraat, Kordewagenstraat en Nerenweg. Contactpersoon: Peter Van Damme Hofland 14, 9270 Kalken 09/ voorzitter@dekeille.be - info@dekeille.be

11 Davidsfonds Kalken 3 Davidsfonds Kalken is de plaatselijke afdeling van een van de grootste socio-culturele verenigingen van Vlaanderen. Davidsfonds Kalken ontstond in 1957 en startte in september laatstleden het 52ste werkingsjaar. Er is voor elk wat wils: wandelingen, fietstochten, voordrachten en samenkomstmomenten naast activiteiten in het kader van jaarlijks weerkerende feesten of kermissen. De jaarlijkse kunsttentoonstelling ter gelegenheid van Kalkenkermis en een familietheatervoorstelling ter gelegenheid van de Parochiefeesten zijn daar voorbeelden van. De Parochiefeesten gaan terug tot de Breughelfeesten uit halfweg de jaren Een andere belangrijke activiteit is de organisatie van de Nacht van de Geschiedenis op 24 maart 2009 te Kalken rond het thema Van huiswever tot fabriekswever. 300 jaar wevers in Kalken en Laarne. Sinds kort wordt nauw samengewerkt met de Davidsfondsafdeling Laarne. Alle activiteiten staan open voor iedereen. Lentefietstocht 1 mei. Familietheatervoorstelling ter gelegenheid van de Parochiefeesten 11 juli zaal Breughel, Kalkendorp. Kunsttentoonstelling ter gelegenheid van Kalkenkermis september Oud-gemeentehuis Kalken, Nerenweg. Kerstconcert - 26 december in de Sint-Denijskerk Kalken 20ste kerstconcert. Contactpersoon: Petra D hondt Provinciebaan 128, 9270 Kalken 09/ petradhondt@hotmail.com Met Vlag en Wimpel

12 12 Kalamañados vzw 4 Zes jaar geleden, in het jaar 2003 na Chr, stonden Wouter, Kurt, Hans, Davy, Robbie aan de wieg van een nieuwe vereniging. Het moest een vereniging worden waar de zes hun creativiteit konden botvieren daar ze reeds ervaring hadden in jeugdwerk. De nieuwe vereniging werd Kalmanados genoemd. Kalmanados begint het werkjaar steeds in februari met een Mysteryweekend in de Ardennen. Met max. 50 deelnemers wordt in een kasteel in de Ardennen een moord of iets dergelijks opgelost. Er is natuurlijk ook ruim de tijd om lekker te eten, te wandelen in de talrijke mooie bossen en 's avonds door te zakken met een lekker glas bier of wijn. Begin mei volgt de jaarlijkse avonddropping. Er wordt dan een tent geplaatst op een weide waar de dropping zal vertrekken. Vervolgens worden een 100-tal deelnemers ergens ten velde afgezet en moeten ze aan de hand van een aantal tips de weg terug zien te vinden. Onderweg worden de deelnemers uiteraard voorzien van een lekker glaasje en een hapje en op de goede weg geholpen of gehouden. Op het einde van het jaar kan je ze ook terugvinden op de jaarlijkse kerstmarkten van Kalken en Laarne. In Kalken kan je ze naar jaarlijkse traditie vinden in hun groene US-ARMY legertent waar je aan de kachel kan genieten van ribbetjes en een stevige pint of iets sterkers. In Laarne nemen ze deel met een houten chalet, maar met dezelfde gerechten. Mysteryweekend: februari 2009 te Saint-Hubert. Dropping: vermoedelijk 2 mei 2009 (zie website voor juiste datum). Kerstmarkt Kalken, 12 december Voor meer gegevens en updates kan U steeds terecht op

13 13 Herberg Sportvriend 5 Herberg sportvriend is de enige overgebleven herberg op de wijk Eesvelde,deze wordt sinds juni 1977 tot heden uitgebaat door Linda Leus. Ronny en Linda organiseren behalve Eesveldekermis nog een aantal andere activiteiten namelijk : nieuwjaarswens (tweede zaterdag van januari) valentijnviering ( zaterdag 14 februari ) kermisschieting ingericht door peleton ' Speelvogels ' ( maandag 21 september ) jaarlijkse seriekaarting bieden ( woensdag 11 november ) halloweenviering ( zaterdag 31 oktober ) Verder zijn er voor iedereen tal van mogelijkheden: wielerpronostiekclub over 20 wedstrijden ( start met de Omloop Het Volk ) biljartclub ( iedere 3 de zaterdag om uur van oktober tot maart ) in april viering kampioenen kaartclub belotten ( elke 4de zondag om uur van oktober tot maart ) in april viering kampioenen UNO-kaartclub ( iedere laatste vrijdag om uur van oktober tot juni ) Eesveldekermis, O.L.H.-Hemelvaartweekend Donderdag 21 mei: kermisschieting door peleton Speelvogels en kantboogschieting. Vrijdag 22 mei: kermismaaltijd (varkensgebraad aan t spit). Zaterdag 23 mei: seriekaarting bieden. Zondag 24 mei: Sneukeltocht. Contactpersoon: Linda Leus Provinciebaan 126, 9270 Kalken. 09/ ronnyclaes@skynet.be

14 14 Activiteitenkalender Datum Benaming Inrichter 1 januari Nieuwjaarswens in openlucht: gelegenheidscafé Den IJsbeer Stichting Sint- Pietersfeest Kalken 31 januari Fakkeltocht Feestcomité De Keille 28 februari Feest in de Steenbeekstraat Stichting Sint- Pietersfeest Kalken 19 april Molekenskermis Stichting Sint- Pietersfeest Kalken 19 april 20 september Periodefietszoektocht Kalken en omgeving Met Vlag en Wimpel 1 mei Lentefietstocht Davidsfonds Kalken 2 mei (planning) Dropping Kalmañados vzw mei Eesveldekermis Herberg Sportvriend 30 mei 2 juni Sinksenkermis Laarne Gemeentebestuur 6 juni Natuurloop Natuurlopers Kalken 6 en 7 juni Keillefeesten Feestcomité De Keille 3 juli Zomeravondconcert 4 en 5 juli Sint-Pietersfeest Koninklijke Harmonie St.-Cecilia Stichting Sint- Pietersfeest Kalken

15 15 Activiteitenkalender Datum Benaming Inrichter 11 juli Familietheatervoorstelling Davidsfonds Kalken juli Husseveldefeesten Herberg Vriendenkring 15 augustus Groepstentoonstelling Estaminet In den Bouw augustus Kappellefeesten Herberg t Kapelleke augustus Vaardekenskermis Feestcomité De Keille september Kalkenkermis Kunsttentoonstelling Gemeentebestuur Davidsfonds Kalken 3-4 oktober Oktoberkermis Laarne Gemeentebestuur oktober Sint-Denijsweekend: kunstweekend en boerenmarkt Gemeentebestuur oktober Fortuinkermis Herberg De Schorpioen 12 december 18 december 25 december 26 december Kerstmarkt Kalken Kerstmarkt Laarne Kerststallentocht doorheen Kalken Kerstconcert Kerstfeest in openlucht Gemeentebestuur KWB-Kalken Davidsfonds Kalken Feestcomité De Keille

16 16 Natuurlopers Kalken 6 Na jaren van actieve deelname aan ultralopen, marathons en andere loopwedstrijden, in binnen- en buitenland, groeide bij de familie De Clercq de gedachte om zelf een loop of jogging te organiseren. Op zaterdag 6 juni 2009 organiseren de Natuurlopers, me medewerking van het gemeentebestuur, de politie, vrienden, buren en familie de Vijfde Natuurloop. De natuurloop voor jong en oud gaat door op een volledig verkeersvrij parcours. Deze jaarlijkse natuurloop op de eerste zaterdag van juni is louter recreatief. Daarom worden geen uitslagen opgemaakt en wordt elke deelnemer of deelneemster beloond met een waardevolle naturaprijs. Vorig jaar waren er driehonderd sportievelingen aan de start. Het parcours brengt supporters en sporters doorheen een typisch Kalkens agrarisch gebied: namelijk de Brugstraat, Hogendries, de Zomerstraat en het Nieuwstraatje. Inschrijving enkel de dag zelf, vanaf 13 uur. NATUURLOOP Kalken - Zaterdag 6 juni Loods Chrysantenkwekerij Coppens Lammens, Brugstraat 18A, 9270 Kalken. Contactpersoon: André De Clercq Hogendries 2, 9270 Kalken 0498/ andre.de.clercq4@telenet.be

17 17 Herberg Vriendenkring 7 Op de wijk Hussevelde werd niet alleen ter gelegenheid van het Sint-Pietersfeest en Kalkenkermismaandag een kermis georganiseerd. Dat gebeurde ook ter gelegenheid van Kalseikeskermis, gehouden midden in de zomer. Waarschijnlijk houdt de benaming van die kermis verband met de kasseiding van de straat. De wijk Hussevelde lag op de verbindingsweg Kalken Wachtebeke, een in de negentiende eeuw belangrijke doorsteekplaats naar Nederland. Sporen van kasseidingswerken van de Schriekstraat, de wijk Hussevelde, de Bosstraat en de wijk Cootveld werden niet eerder aangetroffen dan in het vierde kwart van de negentiende eeuw. Indien die kermis uit die periode dateert, zou dat de stelling onderschrijven dat de meeste (Kalkense) wijkkermissen niet vroeger ontstaan zijn dan in die periode (namelijk na de rampzalige honger- en landbouwcrisis). De organisatie Husseveldefeesten is de opvolger van de Kasseitjeskermis. Zoals tijdens Eesveldekermis staan tijdens de Husseveldefeesten twee schietingen op de liggende wip geprogrammeerd. De schietingen tgv Husseveldekermis worden ingericht door De Floerentoeters. Ze houden daarmee een oude kermistraditie in ere. Husseveldefeesten: in en rond herberg De Vriendenkring en in de feesttent. Vrijdag 24 juli: schieting. Zaterdag 25juli: varken aan het spit. Zondag 26 juli: trappistenwandeling. Maandag 27 juli: schieting. Dinsdag 28 juli: fietssneukeltocht. Contactpersoon: Piet D'Hondt Husseveldestraat 10, 9270 Kalken 0474/

18 18 Koninklijke Harmonie St-Cecilia Kalken 8 De Koninklijke Harmonie St.-Cecilia Kalken heeft een lange geschiedenis achter zich. In 2009 wordt het 210-jarig bestaan gevierd. Al enkele jaren leren enkele jongeren een instrument te bespelen binnen de harmonie. Via een unieke methode leren zij notenleer in combinatie met de vaardigheden van het instrument. Om het deze jeugdige mensen wat aangenamer te maken, werd vorig jaar gestart met een jongerenafdeling. Jaarlijks verzorgen dirigent en muzikanten een vijftiental optredens, met als vaste (binnen)optredens in eigen dorp: lenteconcert (zondag 15 maart), concert ter gelegenheid van Fortunekermis (zaterdag 17 oktober) en het feest van St.-Cecilia (zaterdag 21 november). Openluchtmanifestaties 3 juli: zomeravondconcert in de hovingen van de voorzitter. 30 augustus: aperitiefconcert Vaardekenskermis. 19 september: kioskconcert tgv Kalkenkermis. 11 oktober: kioskconcert tgv Sint-Denijsweekend. 1 november: dodenhulde op kerkhof Kalken. 11 november: feest van de vrede. 26 december: kerststoet feestcomité De Keille. Contactadres: Voorzitter: Philippe Tibbaut 09/ Secretaris: Davy Van Rysselberghe, 09/ Zomerstraat 79, 9270 Kalken Davy.van.rysselberghe@telenet.be

19 19 Estaminet In Den Bouw 9 In en om het prachtige kader van Estaminet In Den Bouw, een beschermd monument, gingen jarenlang papieren vliegers omhoog, werd er gebold, gingen schietingen op de liggende wip door, enz Net zoals in de voorbije jaren zijn er verschillende tentoonstellingen gepland in de galerie: actuele schilderkunst, beeldhouwen, fotografie, enz, maandelijks wisselend van maart tot en met november. Planning (ook via google: intikken in den bouw ): - Van 11 tot en met 25 januari stelt RAPHAËL BUEDTS tentoon, opening voorzien op zondag 11 januari om 15u. Tekeningen en houtsculpturen. - April: ERLEND VAN LANDEGHEM (vermoedelijke datum: 12 april). - Mei (10 mei?): CAROLE VAN DER LINDEN. - Juni: nog te bepalen augustus: groepstentoonstelling onder de titel: De schilder van het boek / Het boek van de schilder. - September: een gezamenlijk werk van VINCENT DE ROODER en JAN WIELS. - Oktober: Schilderijen van STEF DE BRABANDER. Schaakclub Rap Mat richt op 1 februari 2009 een wafel- en pannenkoeknamiddag in. Activiteiten ter gelegenheid van O.L.V.-Hemelvaartdag 15 augustus: Groepstentoonstelling. Mogelijkheid tot vliegeren op de vliegertjesweide. Contactpersoon: Christine Van Der Heyden Zomerstraat 85, 9270 Kalken 0473/ indenbouw@yahoo.com IN DEN BOUW

20 20 Herberg t Kapelleke 10 Op de grens van Kalken en Laarne staat de eeuwenoude Berlindekapel. Die beschermde kapel uit de zeventiende eeuw wordt momenteel gerestaureerd. De bedevaarttraditie rond de feestdag van O.L.Vrouw Hemelvaart wordt vanaf 2006 verder gezet door de uitbater van herberg t Kapelleke als de Kapellekesfeesten. Tijdens het weekend van 15 augustus 2009 nodigt Conny iedereen uit voor de vierde editie van de Kapellekesfeesten. Door het jaar heen worden verder regelmatig muziekoptredens georganiseerd. Kapellekesfeesten in en rond café t Kapelleke vrijdag 14 augustus: vrij podium en optreden. zaterdag 15 augustus: avond van vertier. Contactpersoon: Café t Kapelleke Kapellestraat 40, 9270 Laarne Tel. 0474/702245

21 21 Herberg De Schorpioen 11 Fortunekermis ontstond vermoedelijk tijdens de eerste helft van de negentiende eeuw rond herberg De Fortuin, gelegen op de splitsing Brugstraat - Heistraat, op de grens met het huidige Beervelde. Naar het einde van de 19 de eeuw was het zwaartepunt van die kermis verplaatst naar de parallel met de Brugstraat lopende Zomerstraat. De talrijke herbergiers uit die straat tekenden, met medewerking van de plaatselijke brouwerij Verstraeten, voor de organisatie van het zondagse kermisprogramma en de maandagse jaarmarkt voor vee en varkens. Naarmate het aantal herbergen verminderde, eiste estaminet In den Bouw een steeds belangrijkere rol op in het kermisgebeuren (periode na 1970). Sinds 2001 wordt de vermaarde Fortuinkermis hoofdzakelijk in en rond herberg De Schorpioen gevierd. Dat die kermis nu gevierd wordt op een site gelegen aan de Heirweg, lijkt misschien verwonderlijk. Die site behoorde tot midden de jaren 1950 officieel tot de Zomerstraat. De voorbije jaren won de jaarmarkt voor paarden aan belang: steeds meer gegadigden genieten van de unieke en joviale sfeer tijdens de keuring. Anderzijds organiseren de Floerentoeters en ViVa Kalken een schieting, een bolwedstrijd en een wafelbak. Fortunekermis Zaterdag 17 oktober: concert en dansavond. Zondag 18 oktober: kaarting, schieting, bolling, wafelbak en caféspelen. Maandag 19 oktober: jaarmarkt voor paarden. Doorlopend: fototentoonstelling. Contactpersoon: Mark Van De Velde Heirweg 8, 9270 Kalken 09/ schorpioen@scarlet.be

22 22 KWB Kalken 12 KWB is een dynamische vereniging met een groot aanbod van socioculturele en sportieve activiteiten. KWB is voortdurend in beweging, is jong en gaat geen nieuwe uitdagingen uit de weg! Je voelt je er direct thuis! Een greep uit het aanbod: Maandelijks socio-culturele activiteiten Wekelijks allerlei sportactiviteiten Maandelijkse kaarting en kookavonden Jaarlijkse boekenbeurs 3de weekend van november KWB is vooral mensen ontmoeten met een groot gehalte aan samenhorigheidsgevoel. Eén van de activiteiten met een grote respons is de jaarlijkse kerststallentocht op 25 december. Tijdens een tocht door Kalken bezoeken we verschillende wijken waar een kerststal opgebouwd wordt door de mensen van die wijk. Tijdens het bezoek wordt animatie (zang en voordracht) gebracht die verzorgd wordt door kinderen en volwassenen. Tevens bieden we versnaperingen en een drankje aan Contactpersonen: Chris Bambust Centrumwijk 25, Chris Naudts Vaartstraat 24,

23 23 Forum voor Laarnse kermisactiviteiten De gemeentekermissen. Ook Laarne heeft een interessante kermisgeschiedenis. Evenals in Kalken, zijn er twee parochie- of gemeentekermissen. Vallen de twee dorps- of gemeentekermissen te Kalken met een interval van amper drie tot vier weken, dan is dat in Laarne anders. De belangrijkste kermis valt samen met het pinksterweekend. Het eerste weekend van oktober is het de beurt aan wat men de naoogst- of winterkermis kan noemen. In een eerste forummoment willen we twee belangrijke activiteiten van de Laarnse Pinksterkermis behandelen, namelijk de Sint- Machariusommegang en de Kleine Jaarmarkt. De ommegang bestaat reeds meerdere eeuwen, de Kleine Jaarmarkt iets meer dan een kwarteeuw. 2. De Sint-Machariusommegang. Het is een eeuwenoude traditie dat op tweede Pinksterdag de Sint.-Macharius ommegang wordt gehouden. Dit is een bezinnings- en gebedstocht door Laarne waarbij gebeden wordt op verschillende plaatsen voor genezing en bescherming tegen besmettelijke en ongeneeslijke ziektes. De ommegang wordt elk jaar gehouden op tweede Pinksteren en begint met een dienst in de kerk om 9 u. De gebedstocht duurt een kleine twee uur. Verantwoordelijke: Piet Raman, Lepelstraat 3-09/ Aan de patroonheilige is een broederschap verbonden: de Sint.- Machariusgilde. Zij ondersteunt de ommegang en draagt zorg voor de devotie en verering van Sint.-Macharius. Verantwoordelijke: Raf Walrave, Lepelstraat 36-09/ De ommegang wordt in samenwerking met E.H. Pastoor Leenknegt uitgewerkt.

24 24 3. De Kleine Jaarmarkt, een terugblik. Claudine De Geest 23 mei 1983: een belangrijke datum in de geschiedenis van Laarne. Ter gelegenheid van Sinksenkermis kwam Leefmilieu Laarne met iets nieuws voor de dag, namelijk de KLEINE JAARMARKT met een keuring voor honden en andere huisdieren. Deze keuring vond plaats achter het oude gemeentehuis. 11 juni 1984, 27 mei 1985, 29 mei 1986: de dierenkeuring werd verder uitgebouwd met diverse nevenattracties zoals volksspelen, een springkasteel, een speelgoedruilmarkt, een tekenwedstrijd en bezoek van vreemde marktkramers waaronder Eddy Wally die dan ook prompt op het podium werd gedropt om een sjanson te zingen (geweldig, fantastisch). Het hele gebeuren speelde zich af in de Dorpsstraat. 8 juni 1987: de vijfde editie. Uit het Leefmilieu Laarne werd het Kleine Jaarmarktkomitee geboren, dat samen met de dekenij Kasteel-Dorp en dekenij Lepelstraat voor een ruimer aanbod op een grotere oppervlakte zorgde. Helaas viel de vijfde editie letterlijk en figuurlijk in het water, wat niet belette dat de Laarnenaars massaal opdaagden en de café s stampvol zaten. De Kleine Jaarmarkt is een traditie geworden. 23 mei 1988, 15 mei 1989, 4 juni 1990, 20 mei 1991: de Kleine groeit: er wordt gezorgd voor straatanimatie, ritjes op een olifant, een snoepenworp, deelname van verenigingen, onder andere van toneelgroep Kattenheye met enkele sketches. 8 juni 1992: de tiende editie (terug op Sint-Medard). We startten met onze ludieke hondenkoers en dit met veel succes en het bezoek van Radio-2 regionaal.

25 25 31 mei 1993, 23 mei 1994, 5 juni 1995, 27 mei 1996, 19 mei 1997, 1 juni 1998, 24 mei 1999, 12 juni 2000, 4 juni 2001 en 20 mei 2002: de twintigste editie. Het programma volgt hetzelfde stramien: de huisdierenkeuring, de ludieke hondenkoers, de straatanimatie en muzikanten, het springkasteel en de snoepenworp. Maar het succes stijgt. We krijgen jaarlijks meer en meer bezoekers en de felbezochte rommelmarkt breidt zich uit naar een deel van de Molenstraat. 9 juni 2003, 31 mei 2004, 16 mei 2005, 5 juni 2006 en 28 mei 2007: de vijfentwintigste editie. Het programma blijft in dezelfde trant met als grote publiekstrekker de ludieke hondenkoers met deelnemers en toeschouwers van ver buiten de gemeente. Ook het aantal deelnemende verenigingen steeg, waaronder een ouwe getrouwe namelijk toneelgroep Kattenheye. 12 mei 2008: een logisch vervolg op de vorige edities. Volgende editie: maandag 1 juni We danken hierbij speciaal: Het gemeentebestuur en het gemeentepersoneel Het Rode Kruis Onze huistekenaar André Van Malderen, die voor het ontwerp van de kaft en de affiche zorgt De meester of juffrouw die de huisdierenkeuring op zich neemt: vele jaren meester Patrick De Bock en nu reeds enkele keren Marijke Meganck. De dekenij Kasteel-Dorp. De verschillende medewerkers. De talrijke handelaars die in het programmaboekje adverteren. Het Kleine Jaarmarktkomitée-team voor 2009: Claudine De Geest, Frank Van Imschoot, Rina Pypaert, Etienne Vervaet, Ria Valcke en Christelle Van Renterghem.

26 Spotnaam voor de Kalkenaren: De Unkerzakken Persoonlijke visie van André Van De Sompel Over het ontstaan en de betekenis van de bijnaam van de Kalkenaren, Unkerzak, bestaan weinig of geen geschreven documenten. De informatie die hierna volgt, is het resultaat van de inhoud van één geschreven bijdrage uit de publicatie van de Geschied- en Heemkundige Kring Jan Broeckaert uit Wetteren uit 1954 en een aantal gesprekken en getuigenissen die ik de voorbije twintig jaar heb verzameld. Er zijn meerdere verklaringen, bedenkingen en/of veronderstellingen. Ik denk dat we ervan moeten uitgaan dat de bijnaam een pejoratieve betekenis heeft. Het woorddeel zak kan dan bedoeld zijn als pejoratieve benoeming van een persoon met een bepaalde eigenschap. In dit geval zou dit zijn: iemand die zich op een bepaald moment hoofdzakelijk of veel voedt met unkerpap. Die naamgeving kan haar ontstaan vinden in het feit dat men de gewoonte om zich met een bepaald voedingsmiddel te voeden in het belachelijke wil trekken of dat men wil accentueren dat andere voedingsmiddelen te duur zouden kunnen zijn. Zo hebben ook de Wetteraars een gelijkaardig fenomeen: tijdens de wereldoorlogen was er niet zoveel ander ingevoerd voedsel dan haring beschikbaar. Men noemt daarom haring ook wel eens een Wetters biefstuk. We moeten er aan toevoegen dat in gans het Vlaamse land tijdens WO II veel haring werd aangevoerd als voedsel voor de bevolking, ook in Kalken. Er zijn verhalen dat de haring op de vloer van de kantschool werd gegoten bij levering. Wat unkerpap dan is, vernamen we in een artikel uit 1954: het is karnemelk met brokken roggebrood gekookt, zonder toevoeging van bijvoorbeeld suiker of zout omdat die stoffen eerder duur waren. Volgens dat artikel is unkerpap dus een zeer eenvoudig recept dat waarschijnlijk vooral door het armere deel van de werk- of landbouwbevolking gegeten werd (zowel bijvoorbeeld tijdens of na het werk op de akker of in de meersen). Met Vlag en Wimpel

27 Vandaar dat de scheldnaam mogelijk kan ontstaan zijn in de periode van en na de belangrijke voedselcrisis van de periode in het ganse Vlaamse land. We moeten er tevens vanuit gaan dat die scheldnaam aan de Kalkenaren door buitengemeentelijke personen toegekend werd en mogelijk als vergelding voor het benoemen van bewoners van andere dorpen door de Kalkenaren. Een veronderstelling temeer dat het om een pejoratieve betekenis gaat. Eenzelfde verklaring kunnen we vinden in de bijnaam van de Overmerenaars als de smouters: een verwijzing naar het feit dat ze anderen het werk lieten opknappen en vertaald naar de spotnaam kan men hier onder verstaan dat ze het beste voor zich hielden: smout was inderdaad een lekkernij die niet altijd en overal op tafel kwam. Een verklaring voor het woorddeel unker heb ik nog niet. Sommigen geven als verklaring van het woorddeel zak gewoon een of ander recipiënt waarin de unkerpap opgeborgen werd op weg naar het werk in de fabriek of naar het land en/of de meersen. Een andere mogelijkheid is de volgende. De hierna volgende verklaring zou echter betekenen dat de scheldnaam betrekking zou hebben op de welstand van een deel van de bevolking. Rijke boerenzoons hadden de gewoonte om tijdens een avondje uit of tgv de kermis gedroogde paardenmest mee te nemen om aan een mogelijk lief te kunnen aantonen dat ze van goede komaf waren. Die gedroogde stukken paardenmest werd in sommige streken (onder andere in Lede) unker genoemd. In dit geval zou de verklaring verwijzen naar een persoon of zak die kwam stoefen met zijn goede komaf. De verklaring voor het woorddeel unker als onderdeel van de omschrijving hunkeren naar iets lijkt me helemaal niet realistisch. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan de eerste verklaring. Wie nog andere verklaringen heeft, mag deze gerust doorspelen en toelichten. Met Vlag en Wimpel

28 28 Periodefietszoektocht april september In het algemeen kader van Met Vlag en Wimpel, Feest in Kalken loopt van Molekenskermiszondag 19 april tot Kalkenkermiszondag 20 september 2009 een periodefietszoektocht in Kalken en omgeving. Deelnemingsbrochures aan 2,50 worden te koop aangeboden bij alle herbergiers in Kalken en Laarne en de contactpersonen van de medewerkende verenigingen. Afstand ongeveer 25 km. De prijsuitreiking is voorzien ter gelegenheid van het Sint- Denijsweekend in oktober Met deze gezamenlijke activiteit willen de organisatoren extra aandacht vragen voor de kermis- en feestbeleving in Kalken. Een eerste editie in 2008 had een bevredigende deelname. De prijsuitreiking op de boerenmarkt tgv het Sint-Denijsweekend bracht extra volk op de been. Toch mooi meegenomen!? Prijsuitreiking fietszoektocht op zondag 12 oktober 2008.