Oost west, zuid best

Transcriptie

1 SØRLANDET NOORWEGEN Relaxed de Noorse zuidkust verkennen Oost west, zuid best Noorwegen is een uitgestrekt land. Da s lastig kiezen als je niet weet waar je naartoe wilt. Maar wie dichtbij wil blijven, niet al te veel auto wil rijden en toch veel wil ontdekken zit in het zuiden goed. Het gebied is makkelijk bereikbaar, er is een hoop te beleven en met de meeste zonuren van het land zit je hier gebakken. TEKST & FOTOGRAFIE FRED GEERS Kenmerkend voor de zuidkust: eilanden, rotsen, bomen 28 Nordic Zomer 2015

2 Spitsbergen Groenland Nuuk Noorse Zee IJsland Reijkjavik Faeröer Noorwegen Bergen Oslo Zweden Stockholm golf Botnische Finland Helsinki Finse golf Talin Estland Goteborg Riga Letland Denemarken Kopenhagen Oostzee Litouwen Vilnius Noordzee Met Fjord Line begint het Noorwegen gevoel meteen al 29

3 in zijn eigen huis; bijzonder om zijn werk hier te zien hangen. Je proeft de sfeer van vroeger. Beste bewaard dorp Veel plaatsen aan de zuidkust hebben een rijke geschiedenis. Dat heeft vooral ook te maken met het feit dat een groot deel van het leven zich op en rond het water afspeelde. Wij zijn geneigd om het land vanaf de wegen te bezien, maar de Noorse kust is vooral het centrum van bedrijvigheid sinds deze plekken bewoond worden. In Lyngør is dat niet anders. Sterker nog: hier kun je alleen maar per boot komen. De huisjes staan verdeeld over een aantal eilanden. De vaste bevolking, die hier het hele jaar door verblijft, bestaat uit niet meer dan tachtig inwoners, die elkaar ook allemaal kennen. Heel anders is het in de zomer, want dan kan het aantal eilandbewoners oplopen tot meer dan duizend. Het plaatsje tussen Risør en Tvedestrand is het beste bereikbaar per auto via Lyngør. Omdat Lyngør zelf geen hotel heeft, is Bokhotellet in Gjeving aan de andere kant van de fjord dé aangewezen plek voor overnachting. Vanaf de berg dicht bij het hotel heb je een prachtig uitzicht over de Bij het binnenvaren van de haven van Langesund voel je de relaxte sfeer De straatjes, zoals Edvard Munch ze ooit schilderde, liggen er nog steeds zo bij De weg naar Zuid-Noorwegen begint in feite in het noorden van Denemarken. In Hirtshals ligt de boot klaar voor vertrek naar de Noorse kust. Daar begint het echte Noorwegengevoel al. De boten van Fjord Line doen drie plaatsen aan: Bergen, Stavanger en Langesund. We kiezen voor deze laatste kleine kustplaats en maken direct aan land al kennis met het gemoedelijke zuiden. Geen drukte op de wegen, geen gestress. Het leven hier in de verspreid gelegen plaatsjes met de knusse witte huisjes heeft een ander ritme. Veel huisjes staan aan de grens van het water, dat rustig klotst tegen de rotsen. Veel van deze plaatsen hebben nauwe gezellige winkelstraten. Dit is het rijk van de voetganger: lekker struinen langs de kleine winkeltjes en de zilte lucht van zee en fjorden opsnuiven. Inspiratie Het plaatsje Kragerø is voor veel Noren een zeer geliefde plek om te vertoeven. Jaarlijks komen ze er graag terug; ze werken als een magneet. Als je kijkt naar het aantal bootjes dat hier tussen de eilandjes heen en weer beweegt, zie je de Noren in hun element. Varen is hun lust en hun leven. En natuurlijk gaat alles mee voor een verblijf in een zomerhuisje op een van de eilandjes. Van oudsher is Kragerø ook een geliefde plaats voor kunstenaars. Op een of andere manier konden ze hier meer inspiratie opdoen dan in de andere plaatsjes langs de zonnige zuidkust. Door de grillige omgeving van rotsen en het allesbepalende water waar de huizen op of tegenaan gebouwd zijn, is hier in de loop van de eeuwen ook niet veel veranderd. De straatjes, zoals Edvard Munch ze ooit schilderde, liggen er nog steeds zo bij. Wie wil kan het allemaal nog eens rustig nalopen en af en toe op een terrasje alles voorbij zien komen. Op de meest markante plekken staan borden met beschrijvingen van zijn werk. Voor de mensen die er nog dieper in willen duiken, is het leuk om zich met een gids nog beter te laten informeren en de meest bijzondere plekjes te vinden waar deze grootse schilder zijn werk vooral deed. Hoger gelegen in het stadje treffen we zijn standbeeld, waar hij met zijn schilderspalet zijn favoriete plaatsje letterlijk aan z n voeten heeft. Een andere kunstenaar waarmee we kennismaken is Theodor Kittelsen, en wel eilandjes en de rotsen. Ook voor een bezoek aan Lyngør is dit een uitstekend uitgangspunt. Boeiend is het verhaal over de zeeslag ten tijde van de oorlog, die Napoleon ontketende in Europa. Aanvankelijk leek Noorwegen onberoerd te blijven, maar een wending in de machtsverhoudingen leidde tot de slag bij Lyngør in Een Britse marine-eenheid verwoestte er het Deens-Noorse schip Najaden. Overigens werd dit wrak pas in 1957 gevonden. In 1991 werd Lyngør verkozen tot het bestbewaarde dorp van Europa. Wie het allemaal wil zien, kan de boot nemen, die een aantal keren per dag gaat. De duurdere taxiboot komt desgewenst op telefonische bestelling, dus achterblijven hoeft niet. Het rijke Arendal De vele plaatsjes aan de zuidkust hebben diverse overeenkomsten: voornamelijk witte huisjes en nauwe steegjes. Maar elk van de kustplaatsjes aan de zuidkust in Noorwegen heeft tegelijkertijd ook zijn eigen karakter. Het statige Arendal bijvoorbeeld springt eruit. Enkele eeuwen geleden was deze plaats hét centrum voor handel, scheepsbouw en ijzer- 30 Nordic Zomer 2015

4 winning en -verwerking. De stad groeide en groeide, niet in het minst dankzij de Nederlandse afname van hout. Wie in Nederland hout nodig had, wist de weg naar Arendal te vinden. In de loop van de tijd kwam er echter verval in de stad. De scheepsbouwers wilden het houden bij zeilschepen, maar de markt wilde anders toen eenmaal de motoren hun intrede deden op de schepen uit de wateren uit andere streken. Het kostte de stad zijn koppositie en het duurde niet lang of het ging bergafwaarts met het ooit zo florerende handelscentrum. Maar toch heeft Arendal altijd nog een grote betekenis gehouden voor het zuiden van het land. Een groot deel van de stad is opgebouwd uit houten huizen, maar er zijn naar zuidkustmaatstaven ook veel stenen gebouwen gekomen. Bestuurders wilden zelfs de houten huizen achter het plein neerhalen en daar ook stenen huizen bouwen. Een hevig protest volgde en zorgde ervoor dat de oude huizen konden blijven. En toen je zou denken aan opzet brandde het omstreden stadsdeel grotendeels af. Maar wat gebeurde? Het werd weer in oude stijl in hout opgetrokken. En zo behield Arendal haar oude vertrouwde stadsgezicht. Overigens is niet alleen de stad zelf een bezoek waard, maar ook de omringende eilanden. Vanaf het water toont de stad zich ook van haar beste zijde. Een thermosfles koffie mee en een picknick op een van de eilanden is een geliefde dagtocht. Zuidkaap Voor veel mensen die Noorwegen aandoen, geldt de Noordkaap als absolute must, terwijl het zuidelijkste puntje niet op de lijst van bestemmingen staat. Toch doet de Zuid- In Kragerø speelt veel zich op of rond het water af Een wijk van houten huizen, na brand herbouwd Met een gids in de voetsporen van Edvard Munch 31

5 In Lillesand is alles dicht bij elkaar Het relaxte leven in de plaatsjes aan de zuidkust 32 Nordic Zomer 2015

6 kaap bij Lindesnes niet veel onder bij de kaap van het noordelijkste punt van het langgerekte land. De beklimming van de vuurtoren biedt een fantastisch uitzicht over de kust en de zee. Mooi is te zien hoe grillig de Noorse zuidkust gevormd is, met rotsen en hier en daar een verzameling eilandjes voor de kust. In de diverse huisjes rondom de vuurtoren maken we kennis met de geschiedenis van dit markante stukje Noorwegen, een zeevarende natie met een rijke geschiedenis. In de rotsen zijn gangen uitgehouwen, waar een fototentoonstelling ons meeneemt naar de mooiste plekken en uitzichten. Bij minder mooi weer is hier ook van alles binnen te beleven in een expositie en een filmzaal uitgehouwen in de rotsen. Overigens is het zuiden van Noorwegen ook de oversteekplaats voor veel trekvogels. Bij Lista fuglestasjon kun je er van alles over zien en horen. Hier worden de vogels, die Noorwegen verlaten of binnenkomen, geringd en uitgebreid geobserveerd. Boeiend om te zien wat hier allemaal langskomt. Voor de terugweg langs de zuidkust staat Stavanger op het programma. Een autotocht vanaf de beginhaven Langesund vormt een mooie aaneenschakeling van hoogtepunten voordat we deze stad als eindbestemming voor onze terugvaart bereiken. Een ding is zeker: deze route zit steeds weer vol verrassingen. In 1991 werd Lyngør verkozen tot het bestbewaarde dorp van Europa Noren halen hun hart op met hun bootjes bij hun huisjes aan de zuidkust ZUID-NOORWEGEN Ligging en bereikbaarheid Sørlandet en het zuiden van Noorwegen zijn uitstekend bereikbaar. Met Fjord Line ( vaar je vanuit het Deens Hirtshals dagelijks en comfortabel naar het Noorse Langesund, Stavanger en Bergen, dé uitvalsbasis voor een bezoek aan het Noorse fjordengebied. Klimaat en beste reistijd Juni, juli en augustus zijn mooie maanden voor een bezoek aan Sørlandet. Het gebied staat bekend om een groter aantal zonuren dan het landelijke gemiddelde. Ook voor een korte trip is het gebied het hele jaar door zeer geschikt. Door de frequente afvaarten van de Fjord Lineschepen is deze stad ook geschikt voor een stedentrip in combinatie met een bezoek aan de omgeving. Accommodaties Sørlandet biedt een breed scala aan overnachtingsmogelijkheden, variërend van luxe hotels met spa en sauna tot eenvoudige vakantiehuisjes aan de kust. Vanwege de grote belangstelling van de Noren zelf voor huisjes aan het water is het raadzaam vroegtijdig een overnachting te reserveren. Tips De omgeving van Sørlandet is zowel geschikt voor een actieve vakantie met bezigheden op en rond het water of eerder als een kennismaking met PRAKTISCHE INFORMATIE de zuidkust. In en rond de kleine plaatsjes is het heerlijk om te wandelen of te etsen. Voor etsers is er de Noordzee etsroute en een prachtige tocht langs alle kleine kustplaatsjes. Ideaal om alles in alle rust te bekijken. De kleine plaatsen langs de kust van het Skagerak zijn op hun beurt allemaal een bezoekje waard door hun speci eke karakter. en greep in Flekkefjord, Farsund, Mandal, Lillesand, Grimstad, Arendal, Tvedestrand, Lyngør en Risør kom je nooit voor niets. Laat de auto lekker aan de dorpsrand staan, vaak is het ook niet toegestaan om tot in het centrum binnen te rijden. Meer informatie Sørlandet Kragerø Kittelsen Bokhotellet Lyngørporten xcursie met gids Lillesand Met de boot de omgeving verkennen Lindesnes Havhotell Vuurtoren Lindesnes Fyr Vest Agder museet Lista Lista Fyr Lighthouse Lista fuglestasjon 33