De Leidse orgels op cd

Transcriptie

1 De Leidse orgels op cd Prachtig natuurlijk, een nieuwe publicatie vol informatie over Leidse orgels, met een rijkgevulde agenda met orgelconcerten en -evenementen in de mooie binnenstad. Maar even prachtig en ook praktisch zou het zijn om al die fraaie orgels te kunnen beluisteren uit een behaaglijke leunstoel in je eigen huis. Daarom dit artikel met een overzicht cd s en grammofoonplaten met opnamen Leidse orgels. Een aantal hier zijn uitgegeven door de Stichting Orgelstad Leiden. Orgel: algemeen publiek vermaak Leiden bezit een schat aan prachtige oude orgels. Ze worden geroemd door kenners, maar zijn nauwelijks bekend bij de gewone Leidenaar of bij dagjesmensen en toeristen. De orgels worden immers doorgaans tijdens kerkdiensten bespeeld. En omdat de kerkgang drastisch is teruggelopen, komen steeds minder mensen oor in oor te staan met die prachtige instrumenten. Anders was dat in de tijd de Republiek. Orgelspel was toen op doordeweekse dagen algemeen publiek vermaak. Vroeger waren orgels namelijk publiek eigendom, want de kerkgebouwen waarin ze stonden, waren de staat(skerk). De Hooglandse Kerk,, Marekerk en Waalse Kerk waren toen een openbare ontmoetingsplaats voor iedereen. De officiële staatskerk kreeg de kerkgebouwen slechts ter beschikking gesteld uit het eigendom de overheden. Dat was overigens anders bij de gebouwen (en orgels) de kerkgenootschappen die niet staatskerk en geen overheidseigendom waren, zoals de rooms-katholieke 52

2 kerk, de lutherse kerk, de remonstrantse kerk en de doopsgezinde kerk. Dat waren vaak schuilkerken: toegestaan mits ze niet zichtbaar of als kerkgebouw herkenbaar waren. Het orgel moet zich laten horen Inmiddels zijn kerk en staat streng gescheiden, en daarmee is ook de rol het kerkgebouw in de samenleving beperkt geraakt tot voornamelijk alleen het kerkelijke gebruik. Orgelconcerten vinden uiteraard nog steeds plaats, buiten de diensten, maar dan voor rekening en risico degene die hiervoor initiatief neemt. En dan wordt het moeilijk, want het orgel is in de wereld wat aan de rand komen te staan, net zoals de kerk de afgelopen twee eeuwen naar de rand de wereld is verschoven. Een goede illustratie deze ontwikkeling is het gebruik het orgel in de Leidse Stadsgehoorzaal. Nog in 1966 heeft men daar een Flentrop-orgel geplaatst, met de bedoeling het volop te gebruiken bij uitvoeringen. Helaas, in de praktijk alledag wordt het orgel niet of nauwelijks gebruikt. De website het Stedelijk Concertgebouw noemt het orgel nog wel, maar alleen in het kader de vraag hoeveel podiumruimte er beschikbaar is. Dit soort ontwikkelingen doet al deze mooie instrumenten onrecht en we zouden onszelf tekort doen als we dit marginale bestaan het orgel accepteren. De Stichting Orgelstad Leiden maakt zich er dan ook sterk voor om de Leidse historische orgels vast te leggen op moderne geluidsdragers, zodat zoveel mogelijk liefhebbers hun oor te luister kunnen leggen. Dit overzicht brengt een aantal lacunes aan het licht, waaruit een mooi verlanglijstje voortvloeit. Maar nog meer biedt het een aanleiding om trots te zijn op de orgels en op de opnamen die we binnen handbereik hebben. Voetnoot voor de verzamelaar Het overzicht is gerangschikt naar orgel. Uit het overzicht blijkt dat bijna elk historisch orgel wel een opname is gemaakt, behalve die in de Stadsgehoorzaal en het Academiegebouw. Een aantal de opnamen is uitverkocht, maar vele zijn nog wel verkrijgbaar en anders te leen bij de openbare bibliotheek. Vaak is de in het overzicht genoemde opname slechts een deel een cd of plaat; in dat geval vermelden we o.a. voor de naam het orgel. Verzamelaars, een goede jacht gewenst met bijgaand overzicht! Hans Nuhoff 53

3 uitgave Wim der Reijden Buxtehude, Bach Orgelstad Leiden (1984) Van Han Lammers, Maarten Kerll, Scheidt, Bach, Van Orgelstad Leiden ll (1985) Van t Hart, Wim der der Reijden Reijden Nico de Raad Sweelinck, Frescobaldi, Nico de Raad plays on the Fugro TMD Van Zipoli e.a. Van Hagerbeer organ before Fugro TMD (ged. and after the restauration heruitgave) and on the Thomas Hill organ info@chapelstudio.nl (1994/1995/1999) André Isoir Attaignant, Krebs, Satie Orgelstad Leiden lll (1990) Mirasound te Wilp Van Leo Doeselaar Sweelinck, De Macque, Ars Organorum Europea NorthWest Classics NWC Van Kerll, Froberger, (2000) Van Van Van Scheidemann e.a. Leo Doeselaar Cornet, Schmid jr., Rossi Orgels in Nederland (2005) (boek + box met 20 CD s) box 1: CD 1-4 Leo Doeselaar Sweelinck, Schuyt Encyclopedie Het historische orgel in Nederland CD 2 Robert Woolley Sweelinck Sweelinck Robert Woolley at the Van Hagerbeer organ northw@kompascd.nl De Banier info@parnersinmusic.nl Stichting Nationaal Instituut voor de Orgelkunst te Zaandam; losse CD box bij Encyclopedie Chandos Chaconne (2003) Nico de Raad Pierné, Boëlmann, Nico de Raad plays on the Fugro TMD Thomas Hillorgel Gigout, Vierne, West Van Hagerbeer organ before info@chapelstudio.nl and after the restauration and on the Thomas Hill organ (1994/1995/1999) o.a. Feike Asma, Joop Brons Telemann, Couperin, Orgelstad Leiden (1984) Mirasound te Wilp Bach o.a. Joop Brons Tunder, Valente Orgelstad Leiden ll (1985) o.a. André Isoir Scronx, Gervaise, Orgelstad Leiden lll (1990) Löffelholtz, Schmidt, Kotter, Paix, Mulliner Book, Pasquini, Dandrieu, Bach 54

4 uitgave Leo Doeselaar Van Noordt Selection from Tabulaerboeck Psalmen en Fantasyen NM Classics (1992) Joop Brons Böhm, Bach, Buxtehude, Joop Brons Toccata Records Correa de Arauxo e.a. Hagerbeer orgel (1996) Francesco di Lernia Buxtehude, Böhm, De Swart- Hagerbeer organ Jubal Records Walther, Pachelbel (1997) CD ZV Matteo Imbruno Bach, Buxtehude, Böhm, Bach and the sources of his Toccata Records Fischer e.a. inspiration (2001) Arjan Versluis Lübeck, Buxtehude, Bach Arjan Versluis speelt oude D.E.Versluis Klassieke e.a. en improvisatie en improvisaties Muziek Productie (2002) DEV-AV 1002 Theo Visser Leiden NL Hooglandse Tulip Records CD TUR Froberger, Bovet, Byrd, Kerk Theo Visser (2008) Purcell, Bull, Blow, Tomkins, De Heredia, Canabiles, De Arauxo Hooglandse Kerk Bas de Vroome In dulci jubilo (2008) SKD (Herv. Gemeente Buxtehude, Bach, Delft) o.a. Hooglandse Kerk Guilain, Daquin Hans Nieuwkoop Weckmann Orgellandschap Nederland (1992) LBCD Lindenberg o.a. Hooglandse Kerk Jaco Leeuwen Scheidemann, De Encyclopedie Het historische Stichting Nationaal Neufville en Bach orgel in Nederland CD 2 Instituut voor de Orgelkunst te Zaandam; losse CD box bij Encyclopedie Hooglandse Kerk Theo Visser en Henk Cook, Whitlock, Howells, Ouverture (2005) Stichting Cathedral Cathedral organ Kooiker Stanford, Saint-Saëns Organ Leiden (opname Willisorgel e.a. info@cathedralorgan.nl in studio H.Kooiker) Marekerk Daniel Chorzempa Bach (Orgelbüchlein) Bach Orgelbüchlein (1977) Philips Marekerk Xavier Darasse Sweelinck Goudimel Six Pseaumes, Erato Sweelinck Oeuvres pour orgue (1977) Flor Peeters o.a. Van den Kerckhoven? (1967) Archiv Ben Fey Buxtehude, Bach, Orgelstad Leiden (1984) Pachelbel 55

5 uitgave Ben Fey Böhm Orgelstad Leiden ll (1985) Henk Gijzen Gijzen Henk Gijzen speelt eigen werk Den Hertog BV te Houten o.a. Hartebrugkerk Jan Schmitz Reger, Jongen, Thalben- op orgels Rudolph Garrels Orgelstad Leiden (1984) DH Ball, Martinu o.a. Hartebrugkerk Jan Schmitz Eben Orgelstad Leiden ll (1985) o.a. Hartebrugkerk André Isoir Bellini, Guilmant Orgelstad Leiden lll (1990) Stichting Orgelstad Leiden Lodewijkskerk Jeroen Pijpers, Ton Lodewijk in Leiden; de Stichting Restauratie Mittenreitherorgel Eck en Jos Laus Wijtsenbergh, Ruppe, geschiedenis kerk en orgel Orgels H.Lodewijk Grünberger, Corette, (boek + CD) te Leiden (CD alleen Boëly en Van Koert verkrijgbaar tezamen met o.a. Waalse Kerk Stevens/Van Assendelftorgel o.a. Waalse Kerk Stevens/Van Henk Kooiker Pool Orgelstad Leiden ll (1985) Erik Bruggen Fischer Orgels in Nederland (boek +CD box met 20 CD s) Box 3: boek) info@partnersinmusic.nl Assendelftorgel , CD 8-12 Lokhorstkerk Anton de Boer Willaert, Bach, Bach, Beeld een klein stadsorgel Lokhorstkerk te Leiden Mittenreither/Van Bach, Mozart, Rinck, Damorgel Gounod, Hiller, Dienel, Keller, Grondsma Egelisch Lutherse Annie Blankenstein- Buxtehude, Bach, Het orgel de Egelisch Ariola Eurodisc te Kerk Wolffertsorgel Offenberg m.m.v. Homilius, Couperin Lutherse Kerk (1974) Haarlem IT Adriaan Blankenstein en o.a. Egelisch Lutherse Kerk Henk Jasperse Henk Jasperse Rüppe Orgelstad Leiden ll (1985) Wolffertsorgel Egelisch Lutherse Michiel Ras m.m.v. Schütz, Bach, Sibelius, Wordt in 2009 uitgebracht Ev.Lutherse Gemeente Kerk Maarten Boonstra, Poulenc, Shchedrin, Leiden Wolffertsorgel Mariska der Meij en Hagen cd@luthersekerkleiden.nl Monique Schendelaar Stadsgehoorzaal Geen opname bekend Flentroporgel Academiegebouw Geen opname bekend Flentroporgel 56