ZATERDAG 2 JUNI 2012 LEIDSE ORGELDAG

Transcriptie

1 28e ZATERDAG 2 JUNI 2012 LEIDSE ORGELDAG

2 VOORWOORD WAT KUNT U VINDEN IN DIT BOEKJE PROGRAMMA 3 PIETERSKERK 5 STADSGEHOORZAAL 7 BLAZERS 9 LODEWIJKSKERK 11 HARTEBRUGKERK 13 DONATEUR 15 MAREKERK 17 HOOGLANDSE KERK 19 DISPOSITIES 20 Welkom op deze 28e Leidse Orgeldag. De eerste zaterdag van juni, vaste prik, orgelshoppen in de orgelstad Leiden! (Bijna) altijd mooi weer, gezellige drukte in de binnenstad, toeristen, markt, draaiorgel en ander gedruis. En dan zomaar de mogelijkheid om jezelf te trakteren op de klanken van de koningin der instrumenten, het orgel. Het orgel: een eeuwenoud instrument. Toch maken vandaag aan de dag veel mensen, vooral jongeren, voor het eerst kennis met deze pijpenkast. Orgeldagen, orgelwandelingen, orgel-excursies en orgelreizen zijn populair. Schoolklassen gaan in diverse plaatsen op bezoek bij de plaatselijke organist om te horen en te zien hoe een orgel klinkt en in elkaar steekt. En dat blijkt vaak een boeiende ontdekking te zijn. Is het orgel bezig aan een revival? Is het (pijp!)orgel als klankbord bij Canadese ijhockey-wedstrijden en in Japanse supermarkten trendsettend? Komt het theaterorgel terug in een nieuwe gedaante? Eerdere bezoekers van onze orgeldagen weten dat we ook (sinds 2010) plaats inruimen voor het Flentrop-orgel in de Stadsgehoorzaal. Dat orgel is in de 60er jaren door de Leidse burgerij(!) geschonken. Het is lange jaren verborgen gebleven achter de gordijnen. Maar het is herontdekt en doet weer mee, ook vandaag. Revival? Leiden mag trots zijn op zijn orgels. Vandaag kunt u er weer een aantal van horen en zien. En of het nu gaat om de majestueuze schoonheid van het wereldvermaarde van Hagerbeer-orgel in de Pieterskerk, de intimiteit van de Mittereither in de Lodewijkskerk, het geheel eigen karakter van Maarschalkerweerd in de Hartebrug, het fraai gerestaureerde Garrels-orgel in de Marekerk of de verrassende klankkleuren van de Swart en van Hagerbeer in de Hooglandse Kerk, het zijn allemaal briljanten in ons nationale culturele erfgoed. Wij hopen u, met dank aan de organisten, een mooie dag te bezorgen! Namens het bestuur van de Stichting Orgelstad Leiden, Jan Krajenbrink /// Voorzitter Stichting Orgelstad Leiden 1

3 OMPMANAGEMENT CONSULTANT IN ORGEL (TECHNIEK), MUZIEK & PRODUCTIE MANAGEMENT Orgeltechniek PROGRAMMA OMP Management assisteert met kleinschalig onderhoud aan kerkorgels en verbeter trajecten in de orgelbouw PIETERSKERK - THEO VISSER Kloksteeg 16, (koffie v.a uur) MUZIEK OMP Management verzorgt kerkorgelmuziek bij reguliere en bijzondere kerkdiensten, trouwdiensten en concerten. projectmanagement Projecten en installaties voor olie transport STADSGEHOORZAAL - GEERTEN VAN DE WETERING Breestraat 60 LODEWIJKSKERK - COR DE JONG Steenschuur 19 PAUZE HARTEBRUGKERK - JAN VERSCHUREN Haarlemmerstraat 110 OMP Management Anton den Boer Westerschans DK Leiderdorp Tel info@omp-management.com MAREKERK - HENK GIJZEN Lange Mare 48 HOOGLANDSE KERK - MICHIEL RAS Middelweg 2

4 PIETERSKERK Over Theo Visser Theo Visser (1962) studeerde orgel aan het Utrechts Conservatorium, waar hij de diploma s Docerend en Uitvoerend Musicus (met onderscheiding) behaalde. Hij volgde er lessen bij Kees van Houten, Jan Welmers en Rocus van den Heuvel. Aan het Arnhems Conservatorium verwierf hij het Praktijkdiploma Kerkmuziek. Van 1989 tot 1991 studeerde hij bij André Isoir in Parijs, hetgeen resulteerde in het behalen van een Premier Prix. Er volgden concerten in o.a. Duitsland, Zwitserland en Spanje, waar hij bewees thuis te zijn in een breed repertoire. Theo Visser werd in 1999 benoemd als organist van de Hooglandse Kerk te Leiden. Als artistiek leider van de Orgelpromenade en als bestuurslid van Stichting Orgelstad Leiden zet hij zich in voor het historische orgelbezit van de stad Leiden. Theo Visser is als orgeldocent verbonden aan Kunstencentrum De Kom in Nieuwegein. Programma, m.m.v. Ronald Threels, tenor Delen uit Tabulatur Buch Darinnen daß Vatter unser Johann Ulrich Steigleider ( ) Vater unser im Himmelreich: - Fantasia, oder fugen Manier, 4 Vocum, nr. 1 - Coral im Tenor, 4 Vocum, nr. 5 - Contra puncto duplici, 2 Vocum, nr Coral im Tenor, 4 Vocum, nr Coral im Discant, 3 Vocum, nr Coral im Tenor, 3 Vocum, nr Coral in zwo Stimmen zumal, 3 Vocum, nr Coral im Discant, 4 Vocum, nr Die 40. und letste Variation/auff Toccata Manier, nr

5 STADSGEHOORZAAL Over Geerten van de Wetering Geerten van de Wetering (1985) studeerde orgel en improvisatie bij Jos van der Kooy en kerkmuziek bij Theo Goedhart aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. In 2011 behaalde hij zijn mastergraad. Aan de Universiteit Leiden studeerde hij politicologie. Geerten volgde masterclasses bij o.a. Ton Koopman, Loïc Maillé, Zsigmond Szathmary en Daan Manneke. Momenteel zet hij zijn studie voort in binnen- en buitenland. Geerten is actief als solist, koorbegeleider, ensemblespeler en dirigent. Als solist heeft Geerten zich gespecialiseerd in 20e eeuwse muziek. Hij speelde o.a. premières van nieuwe composities tijdens het Internationaal Orgelfestival in Haarlem, in het Amsterdamse Orgelpark en in de Westerkerk te Amsterdam. Als koorbegeleider werkte Geerten mee aan uitvoeringen van o.a. de Petite Messe Solenelle van Rossini, het Requiem van Fauré en het 9/11 Requiem van Iver Kleive. Ook is hij actief in verschillende ensembles en vormt hij samen met zijn broer Bert van de Wetering (bas/bariton) een vast duo dat veelal onbekend repertoire en transcripties voor orgel ten gehore brengt. Geerten is sinds 1 januari 2012 organist van de Kloosterkerk in Den Haag. Programma Dansen op het Orgel Suite du 1 er ton - Jean-Adam Guilain (ca ) - Plein Jeu - Dialogue - Petit Plein Jeu Est-ce mars - Jan Pieterszoon Sweelinck ( ) Canon in b-minor - Robert Schumann ( ) Uit: 6 Studien in kanonischer Form (op. 56) Ballet - Claude Debussy ( ) Uit : Petite Suite.Oorspronkelijk voor twee piano s, bewerking voor orgel Léon Roques Tango - Igor Stravinsky ( ) Suite Baroque - Jean Langlais ( ) 1. Plein Jeu 2. Trémolo en Taille 7. Grand Jeu 6 7

6 S. de Wit & Zn. kerkorgels en huispijporgels - nieuwbouw / restauratie - kerkorgels / huispijporgels - onderhoud / stemmen BLAZERS Als 7-jarige begon Dick Smit op de bugel mee te spelen in de fanfare Door Eigen Kracht in Den Hoorn op Texel. In 1970 kreeg hij een onderwijsbaan in Leiden, en kwam als burgerlid bij het Leidsch Politie Muziek Gezelschap. Buitenlandse concertreizen waren daarbij hoogtepunten. In deze periode stapte hij over van bugel naar bariton (tenorhoorn), es-bastuba, en tenslotte euphonium (tenortuba). Sinds 1990 is hij actief bij Brassband Warmond en - wat later - ook bij de Residentie Brassband in Den Haag. van Adriaan van Bladel, een bekende Warmonder die daar zeker 80% van de junior-leden heeft opgeleid. Begonnen op waldhoorn, ging hij later over op bariton, en vervolgens euphonium toen de fanfare 25 jaar geleden werd omgezet naar brassband. Koraalmuziek zoals de band die speelt bij de 4-Meiherdenking blijft voor hem steeds van bijzondere betekenis. Dick Smit (op foto rechts) en Jan Tijsen, beiden geboren in de jaren dertig, zijn lid van Brassband Warmond waar zij naast elkaar gezeten hun favoriete euphonium bespelen. Euphonia betekent welluidendheid en inderdaad, het instrument heeft een warme klank. Hun duo optreden is een paar jaar geleden begonnen, bijvoorbeeld als intermezzo bij een brassbandconcert. Zij spelen o.a. korte fanfares (vroeger gespeeld vanaf torens) en stukjes van Purcell, Telemann en Clarke. Madeliefstraat EV Nieuw Vennep post@sdewit.nl Op zijn 9e werd Jan Tijsen lid van Warmonds fanfare waar ook zijn vader en oom speelden. In oorlogstijd kreeg hij les 9

7 LODEWIJKSKERK Over Cor de Jong Cor de Jong (1954) studeerde na privélessen bij Bernhard Steinvoort aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam orgel bij Albert de Klerk en kerkmuziek bij Jan Boeke. Aan het Koninklijk Vlaamsch Muziekconservatorium te Antwerpen behaalde hij daarna een 1e prijs voor klavecimbel bij Jos van Immerseel. Als organist bij de orkesten van de radio was hij betrokken bij vele radio- en televisieuitzendingen. Daarnaast componeerde hij regelmatig muziek voor Bewegingstheater BEWTH. Hij schreef orgel- en koormuziek voor de eredienst en won in 2000 de Alphons Diepenbrock Compositieprijsvraag met een Te Deum voor koor, orgel en piano. Hij was als cantor-organist o.a. werkzaam in Soest (Oude kerk), Volda (Noorwegen) en Amsterdam (Evangelisch-Lutherse Augustanakerk). Behalve als musicus is Cor de Jong ook werkzaam als docent Duits aan het Visser t Hooft Lyceum te Leiden. Programma Capriccio in D Georg Böhm ( ) Partite diverse sopra: Christ, der du bist der helle Tag Johann Sebastian Bach ( ), BWV 766 Concerto in D, naar het Concerto grosso op. 6 nr. 5 Georg Friedrich Händel ( ), HWV [Ouverture] - Allegro - Presto - Largo - Allegro - Menuet, un poco Larghetto 10 11

8 HARTEBRUGKERK Over Jan Verschuren Jan Verschuren (1962) begon op tienjarige leeftijd met piano bij Cees Luyckx. Hij studeerde elektrotechniek aan de TU te Eindhoven en orgel bij Hub. Houët. Hij vervolgde zijn opleiding orgel bij Reitze Smits aan het Lemmensinstituut in Leuven. Aan het Utrechts Conservatorium studeerde hij eveneens bij Reitze Smits verder voor de graad uitvoerend musicus. Daarnaast volgde hij interpretatiecursussen bij Jan-Willem Jansen aan het conservatorium van Toulouse en Michel Bouvard aan het conservatorium van Parijs. Jan Verschuren volgde in 2001 Folkert Grondsma op als organist-titularis van de Hartebrugkerk in Leiden. Daarnaast is hij aangesteld als Universiteitsorganist aan de Universiteit van Leiden. In de laatste hoedanigheid bespeelde hij in 2005 het Van Hagerbeerorgel van de Leidse Pieterskerk tijdens de uitreiking van het eredoctoraat aan Koningin Beatrix. In 2006 werd hij tevens benoemd tot organist van de TU Eindhoven. In april 2002 is Jan Verschuren onderscheiden met de zilveren medaille van de Société Académique des Arts-Sciences-Lettres de Paris als waardering voor het uitdragen van de Franse orgelmuziek. Programma Variations de Concert Joseph Bonnet ( ) Allegro vivace uit Symphonie I Louis Vierne ( ) Suite gothique Léon Boëllmann ( ) - Introduction Choral - Menuet gothique - Prière à Notre-Dame - Toccata Mozart Changes Zsolt Gárdonyi (*1946) Final uit Symphonie II Charles-Marie Widor ( )

9 WORD DONATEUR! De binnenstad van Leiden biedt orgel- en muziekliefhebbers een unieke verzameling historische orgels. Deze orgels zijn van groot belang, niet alleen voor Leiden zelf, maar ook landelijk, een aantal zelfs internationaal. Om dit rijke bezit in stand te houden en zo goed mogelijk te benutten is sinds 1983 de Stichting Orgelstad Leiden (SOL) actief. SOL heeft als doel de orgelcultuur in Leiden te stimuleren en de bekendheid van het unieke Leidse orgelbezit te vergroten. Zij biedt een platform voor alle orgelactiviteiten in Leiden en beoogt daarbij een stimulerende, faciliterende en coördinerende rol te spelen. U kunt de stichting helpen om zich in te zetten voor de historische orgels in de Leidse binnenstad. Uw financiële steun is van harte welkom om het werk van de SOL, zoals de jaarlijkse orgeldag, in stand te houden. Op onze website ( kunt u nadere informatie vinden over onze activiteiten. Zo vindt u er nieuws, de Leidse orgelagenda, informatie en een (foto)verslag over de orgeldag en informatie over de Leidse orgels. JA, ik word donateur!......en draag zo bij aan de instandhouding van de Leidse orgel(traditie)s. Naam: Adres: Tel: Word daarom nu donateur! De bijdrage bedraagt minimaal 15 per jaar. U kunt zich opgeven via een naar de secretaris: secretaris@stichtingorgelstadleiden.nl, of door onderstaand strookje ingevuld in te leveren bij een van de bestuursleden tijdens deze dag of op te sturen naar het secretariaatsadres. Secretariaatsadres SOL: Tollenaersingel 13, 2352 JL Leiderdorp 15

10 MAREKERK 16 Over Henk Gijzen Henk Gijzen studeerde orgel en kerkmuziek bij Evaristos Glassner en Klaas Bolt aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam. Hij behaalde de akte muziekonderwijs B voor orgel, het praktijkdiploma kerkmuziek en het einddiploma solospel orgel. Verder studeerde hij orgel bij Elly Kooiman, koordirectie bij Jan Pasveer en orkestdirectie bij Anton Kersjes. In 1979 werd hij prijswinnaar van het Nationaal Orgel Improvisatieconcours te Bolsward. Henk Gijzen was van 1983 tot eind 2002 cantor-organist van de Grote Kerk te Vianen. Sinds 2003 is hij als organist en later als cantor-organist verbonden aan de Marekerk te Leiden waar hij het historische Garrels-orgel uit 1733 bespeelt. Hij is orgeldocent en koordirigent aan de Streekmuziekschool te Alphen a/d Rijn. De koren VocaMuze en het Brederode Consort en C.O.V. Com nu met Sangh staan onder zijn leiding. Ook componeert hij kerkmuziek voor koor en orgel. Henk Gijzen geeft regelmatig orgelconcerten. Hij maakte cd-opnamen, werkte mee aan een cd-project en speelde hij op orgels in het Duitse Störmthal, Grosshartmansdorf en Freiberg ten behoeve van een radioserie met werken van J.L. Krebs. In 2006 is de cd Henk Gijzen speelt eigen werken op orgels van Rudolph Garrels uitgebracht ter ondersteuning van de renovatie van het Garrels-orgel in de Marekerk. Programma Muziek uit eigen land en landen om ons heen Balletto del Granduca - 5 variaties Jan Pieterszoon Sweelinck ( ) Psalm 24, koraal + 3 variaties Johannes Gijsbertus Bastiaans ( ) Dies sind die heilgen zehen Gebot (BWV 678) Johann Sebastian Bach ( ) Fugue in G major (BWV 577) Johann Sebastian Bach ( ) A Trumpet Minuet Alfred Hollins ( ) Fanfare Jacques-Nicolas Lemmens ( ) 17

11 HOOGLANDSE KERK Over Michiel Ras Michiel Ras (1967) volgt orgellessen bij Henk G. van Putten. Hij won eerste prijzen bij een aantal amateurconcoursen. Michiel vertolkt een breed repertoire aan oorspronkelijke orgelmuziek. Maar hij speelt ook ander werk, onder meer van Scarlatti, Shostakovich en Shchedrin. Delen hiervan werden vastgelegd in 2001 (SACD met preludes en fuga s van Shostakovich in de H. Bartholomeuskerk Zevenbergen) en via Radio 4 uitgezonden in 2002 (werk van Shostakovich en Shchedrin, Hartebrugkerk Leiden). Recent droeg hij bij aan het muziekdrama Wie vrijspreekt zal vrijgesproken worden met composities van onder anderen Scriabine, Rachmaninoff en Rorem. Michiel woont in Leiden en is daar organist in de Evangelisch Lutherse Kerk en in kerkelijk centrum De Regenboog. Hij werkt als onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau te Den Haag. Programma Acht sonates van Domenico Scarlatti (Napels Madrid 1757) - c klein (K362) - G groot (K241) - e klein (K402) - f klein (K387) - d klein (K417 - Fuga) - f klein (K386) - A groot (K322) - b klein (K409) K: indeling volgens Kirkpatrick Selectie muziek: Michiel Ras en Elger Niels 18 19

12 DISPOSITIES Pieterskerk Van Hagerbeer (1643) Stadsgehoorzaal Flentrop Orgelbouw (1966) Lodewijkskerk Mittereither (1769) / Reil (2005) Hartebrugkerk Maarschalkerweerd (1877) Marekerk Garrels (1733) / Hess (1782) / Flentrop (1965) Hooglandsekerk De Swart (ca. 1565) / Van Hagerbeer (1637) Hoofdwerk Prestant 24 Prestant 12 Bourdon 16 D Octaaf 6 Mixtuur IV-VIII Groot Scherp VI-X Klein Scherp IV-VIII Trompet 12 D Rugwerk Quintadeen 8 Prestant 4 Holpijp 4 Superoctaaf 2 Quintanus 1 1/2 Sifflet 1 Mixtuur III - VIII Scherp IV - VI Sesquialtera II Cornet V Schalmei 8 Tremulant Bovenwerk Holpijp 8 Quintadeen 8 Superoctaaf 2 Gemshoorn 2 Nasard 1 1/2 Sifflet 1 Tertiaan II Sesquialtera II Vox Humana 8 Tremulant Pedaal Octaaf 8 Trompet 16 Koppels HW-RW B/D Stemming: Middentoon A = 415 Hz Hoofdwerk Zacht gedekt 8 Roerfluit 8 Speelfluit 4 Octaaf 2 Mixtuur IV Cymbel III Borstwerk Holpijp 8 Koppelfluit 4 Prestant 2 Quint 1 1/3 Sifflet 1 Sesquialter II Regaal 8 Pedaal Bourdon 16 Gedekt 8 Ruispijp III Fagot 16 Koppels HW - BW Ped - HW Ped - BW Hoofdwerk Holpyp 8 Fluyt Travers 8 D Octaav 4 Quint 3 B/D Octaav 2 Cornet III Cremona 8 D Tremulant Bovenwerk Holpyp 8 Viola di Gamba 8 Fluyt 4 Sexquialter I-II Dulciaan 8 B/D Koppels HW - BW B/D Ped - HW Ped - BW Benedenpositief (2005) Holpijp 8 B/D D Fluit 4 Woudfluit 2 Pedaal Bourdon 16 Stemming: Neidhardt A = 435 Hz Hoofdwerk Prestant 16 Bourdon 8 Harmoniefluit 8 Violon 8 Roerfluit 4 Quintfluit 3 Octaaf 2 Mixtuur III-V Cornet V Bovenwerk Holpijp 8 Fernfluit 8 (zwevend) Viola di Gamba 8 Octaaffluit 4 Salicet 4 Woudfluit 2 Fagot-hobo 8 Pedaal Open Subbas 16 Gedekt 16 Octaafbas 8 Gedekt 8 Bazuin 16 Koppels HW - BW Ped - HW Ped - BW Hoofdwerk Bourdon 8 Quint 3 Superoctaaf 2 Mixtuur IV-VI Scherp II-III Bovenwerk Holpijp 8 Quintadeen 8 Prestant 4 Fluit 4 Nasard 3 Gemshoorn 2 Sifflet 1 Sexquialter II D Kromhoorn 8 Tremulant Borstwerk Gedekt 8 Gedekte Fluit 4 Prestant 2 Roerfluit 2 Cimbel I Regaal 8 Pedaal Bourdon 16 Gedekt 8 Fagot 16 Koppels HW - BW HW - BoW Ped - HW Stemming: Neidhart A = 435 Hz Hoofdwerk Bourdon 16 Roerfluit 8 Octaav 4 Quint 3 Octaav 2 Mixtuur III-IV Scharp III-IV Cornet III Bovenwerk Holpijp 8 Quintadeen 8 Octaav 4 Fluit 4 Nasaet 3 Gemshoorn 2 Tertiaan 1 3/5 Siflet 1 Sexquialtra II D Vox Humana 8 Pedaal Subbas 16 Octaav 8 Octaav 4 Koppels HW - BW Ped - HW Ped - BW Stemming: Werckmeister A = 415 Hz

13 PIETERSKERK Kloksteeg 16 STADSGEHOORZAAL Breestraat 60 LODEWIJKSKERK Steenschuur 19 HARTEBRUGKERK Haarlemmerstraat 110 MAREKERK Lange Mare 48 HOOGLANDSE KERK Middelweg 2 ontwerp: florisdeleeuw.nl