JULI / AUGUSTUS / SEPTEMBER 2017

Transcriptie

1 JULI / AUGUSTUS / SEPTEMBER

2 05 JUL Pieter van Dijk Van Venetië naar Leipzig Ook deze zomer vindt er weer een mooie serie Zomeravondconcerten plaats in de Grote Kerk Alkmaar. Een sfeervolle serie, op woensdagavonden om uur, tussen 5 juli en 20 september. De entree bedraagt 8,00, voor Vrienden van het Orgel en Vrienden van de Grote Sint Laurenskerk 7,00. Venetië was in de 16de eeuw de navel van de wereld. De muzikantenfamilie Gabrieli was er werkzaam in de fameuze San Marco kathedraal. Zij ontwikkelden de dubbelkorige muziek die de beroemde Duitse componist Heinrich Schütz naar Venetië lokte. Een aantal werken van de Venetiaan Claudio Merulo waren tot zelfs in Luik bekend. Merulo speelde een grote rol in de ontwikkeling van de klavier toccata. Op het Van Covelensorgel hoort u werken van zowel Merulo als Gabrieli. Vanaf de 18de eeuw werd de stad Leipzig een belangrijk Europees muziekcentrum. In 1723 werd J.S. Bach er cantor aan de Thomaskerk. Tijdens zijn Leipziger jaren componeerde en ordende Bach zijn eigen composities. Een aantal grote koraalbewerkingen corrigeerde en bundelde hij tot de zogenoemde 18 Leipziger Choräle. De meeste voorspelen ontstonden echter al in zijn jonge jaren toen hij werkzaam was aan het hof in Weimar. Tijdens dit concert klinken er 6 koraalbewerkingen en de 5e Triosonate. Het concert wordt besloten met Bachs Präludium in c-klein waarvan de opzet aan de Venetiaanse dubbelkorigheid doet denken.

3 12 JUL WO 19 JUL Bas de Vroome De Fantasie Wolfgang Zerer Ut re mi fa sol la Bas de Vroome, organist van zowel de Oude als de Nieuwe kerk in Delft, zal in Alkmaar een programma spelen rond het thema De Fantasie. Vanouds was het fantaseren de belangrijkste bezigheid van organisten. Het wekt dan ook geen verbazing dat in composities het begrip Fantasia zowel in vorm als inhoud een grote rol speelt. Op het koororgel klinken hoogtepunten van de Orpheus van Amsterdam Jan P. Sweelinck en zijn Amsterdamse collega Van Noordt. Op het grote orgel een onbekend werk van grootmeester Bach en nieuwere klanken uit de vorige eeuw van de componisten Micheelsen, Alain en Piet Kee. Laatstgenoemde, vele decennia organist van de Alkmaarse Grote Kerk, putte zijn inspiratie en fantasie uit het koraal Wachet auf. Vorig jaar moest De Vroome zijn recital door omstandigheden helaas afzeggen. Dit fraaie programma belooft onder de vingers van deze Hollandse hoforganist een spannende aangelegenheid te worden. Het Alkmaarse Van Covelens-orgel bezit een speciale stemming die de oude muziek een bijzondere uitdrukking verleent. De internationaal gelouterde concertorganist Wolfgang Zerer uit Hamburg koos als thema de in de 17e eeuw veel gebruikte toonladder ut re mi fa sol la, ook wel hexachord genoemd. De werken van Froberger en Frescobaldi op deze toonreeks demonstreren hun meesterlijke variatiekunst. Zerer laat zowel hoogtepunten horen uit de Habsburgse hofcultuur als uit de in de 17e eeuw in Lübeck en Amsterdam ontstane stadscultuur. Met de muziek van Muffat en Couperin op het grote orgel wordt de Franse stijl gepresenteerd, die in de 18e eeuw langzaam maar zeker ook in Duitsland in de mode kwam. In Bachs Präludium en fuga in C wordt het hexachord uitgebreid tot de ons bekende toonladder, een feestelijke en swingende afsluiting van deze muzikale reis door Europa!

4 26 JUL Pieter van Dijk Psalmen van Sweelinck tot Reubke De Duitse componisten Mendelssohn en Brahms waren echte classicisten die hechtten aan klassieke vormen zoals bijvoorbeeld de fuga. Wagner en Liszt behoorden tot de tegenpartij, de zogenaamde Neudeutsche Schule. Bij Liszt verzandt een fuga na de openingsexpositie al snel in virtuoos passagespel en akkoordenformaties. Liszt ontwikkelde het symfonische gedicht, een vorm geïnspireerd door een gedicht of een tekst waarbij alle onderdelen vloeiend in elkaar overgaan. In de Sonate van Reubke vormen teksten uit Psalm 94 de inspiratiebron voor de muzikale ideeën. Je zou dit werk van deze zeer jong gestorven componist kunnen opvatten als een orgelopera. Sweelinck gebruikt in Psalm 140 de melodie om zijn grote variatiekunst te demonstreren. Dat romantische muziek ook meeslepend kan klinken op het Van Hagerbeer/Schnitger-orgel laat stadsorganist Pieter van Dijk tijdens dit concert horen.

5 02 AUG WO 09 AUG Willem van Twillert Luther als inspirator voor koraalkunst Christiaan Ingelse Van Sweelinck tot Bach In dit Lutherjaar worden een tweetal programma s ten gehore gebracht die geïnspireerd zijn op deze belangrijke Duitse kerkhervormer. Luther was natuurlijk in de eerste plaats theoloog maar verdiende ook zijn sporen als componist. Willem van Twillert laat voor de pauze een programma horen met koraalbewerkingen gebaseerd op bekende en geliefde melodieën van Luther. Na de pauze welluidende muziek uit de 20ste en 21ste eeuw die niet vaak in Alkmaar tot klinken komt. Van de Parijse orgelvirtuoos Marcel Dupré hoort u een tweetal werken. De Nederlandse componist Ad Wammes schrijft in een zeer toegankelijk idioom met veel aandacht voor melodie en ritme. Van Twillert is behalve begenadigd organist ook een verdienstelijk componist. Hij besluit zijn Alkmaarse recital met zijn eigen Sinfonietta waarin de melodie en de tekst van het Victimae pascali laudes de inspiratiebron vormen. De Goudse organist Christiaan Ingelse vertolkt in Alkmaar hoogtepunten uit de barokke orgelliteratuur. De Amsterdamse organist en componist Jan Pieterszoon Sweelinck verwierf een enorme reputatie als musicus en als muziekdocent. Hij trok een grote schare leerlingen uit Hamburg, Kopenhagen, Danzig en ook uit Nederland. Deze leerlingen gaven de kunst weer door aan hun discipelen. Hendrick Scheytman (Scheidemann) was zo n getalenteerde Hamburgse leerling. Na terugkomst in Hamburg volgde hij zijn vader David op als organist van de Katharinenkerk. Zijn meesterleerling Jan Adam Reincken en diens beste vriend Dietrich Buxtehude beïnvloedden op hun beurt de jonge Johann Sebastian Bach. De klaaglijke Ricercar van Sweelinck, het poëtische Vater unser van Böhm, de flitsende grote e-moll van Bruhns en de Canonische Veränderungen over Vom Himmel hoch van Bach staan op dit veelbelovende menu.

6 16 AUG Martin Rost Een Lutherse Orgelmis De Mariënkerk van Stralsund doet in veel opzichten denken aan de gelijknamige kerk in Lübeck, waar Franz Tunder en Dietrich Buxtehude organist waren. Martin Rost is de grote motor achter de reconstructie van het monumentale Stellwagen-orgel in de Marienkirche te Stralsund. De klankwereld van dat instrument is uniek en werpt een geheel nieuw licht op het Noord-Duitse orgelrepertoire. Rost eert Luther met een programma opgebouwd als een Lutherse orgelmis met muziek uit Noord-Duitsland en Bach. Behalve de bekende grootmeesters als Scheidemann, Böhm, Buxtehude, Weckmann en J.S. Bach ook aandacht voor onbekendere componisten zoals Schmiedtlein, Zachow (de leraar van Händel), Johann Michael Bach, Mohrheim en Pachelbel. Een unieke gelegenheid dit repertoire te beluisteren in de originele liturgische context.

7 13 SEP VR 15 SEP Studenten Conservatorium Amsterdam en Rotterdam Andriessen / De Klerk Lavinia Meijer & Pieter van Dijk Bridges De Haarlemmer Hendrik Andriessen had een grote voorliefde voor Franse muziek. Als veelzijdig componist gaf hij in de vorige eeuw het Nederlandse muziekleven een geheel eigen kleur. In zijn geboortestad Haarlem was hij organist aan de St. Josephkerk met het fraaie Adema-orgel. Dit Frans getinte orgel inspireerde hem tot het schrijven van zijn vroege orgelwerken. In 1934 volgde de 16-jarige Albert de Klerk hem daar op als organist. De Klerk werd in 1956 stadsorganist van Haarlem en was jarenlang docent aan het Amsterdamsch Conservatorium. Hij was een begenadigd improvisator en ook zeer actief als componist. Getalenteerde orgelstudenten van de conservatoria van Rotterdam en Amsterdam zullen tijdens dit concert een klinkend overzicht geven van het orgelrepertoire dat deze twee grote Nederlandse musici hebben nagelaten. Harpiste Lavinia Meijer verbindt oud en nieuw in dit bijzondere concert met organist Pieter van Dijk in de prachtige historische Grote Kerk in Alkmaar. Lavinia: Zowel de harp als het orgel zijn eeuwenoude instrumenten, maar hebben allebei ook een ontwikkeling naar onze tijd meegemaakt. Er zitten fantastische kleuren in het samenspel tussen beide instrumenten en ik kijk ernaar uit deze met Pieter aan het publiek te laten horen! Er zal een brug worden gemaakt van oude muziek tot aan die van Einaudi en Glass waarbij er ook ruimte is voor improvisatie! Toegang 22,50

8 20 SEP Pieter van Dijk & Frank van Wijk Verzoekprogramma Een terugkerend evenement op orgelgebied. Tijdens de zomerconcerten in de Grote Kerk kan het publiek een verzoek indienen voor een te spelen orgelwerk. Altijd weer een verrassing voor zowel de uitvoerders als de toehoorders! Frank van Wijk en stadsorganist Pieter van Dijk componeren uit de vele verzoeken een aantrekkelijk en afwisselend programma. Twee mooie concerten op andere locaties, georganiseerd door de Alkmaarse Stichting Vrienden van het Orgel: WO 23 AUG Kapelkerk Laat 80 Frank van Wijk Het orgel als orkest De bekende uitspraak van componist/organist César Franck het orgel is mijn orkest gold al in de 18e eeuw, toen orkestwerken veelvuldig op orgels klonken. Ook J.S. Bach leverde daaraan een belangrijke bijdrage. Frank van Wijk opent zijn programma met een bewerking van diens feestelijke 3e orkestsuite (waaruit vooral de Air overbekend is). Naast orkestmuziek klinkt er als contrast ook een solowerk: de indrukwekkende Ciacona voor vioolsolo. Bewerkingen uit Bachs Cantates ronden de eerste programmahelft af. Na de pauze klinkt een orgelbewerking van Mozarts Symfonie no.25 in g-klein; een jeugdig meesterwerk met een voor Mozart zeldzaam heftig Sturm und Drang -karakter, dat zich uitstekend laat verklanken op het schitterende Müller-orgel van de Kapelkerk! WO 30 AUG St. Laurentiuskerk Verdronkenoord 68 Gerrie Meijers Thema verrassing In 2016 werd het Pels-orgel van de St. Laurentiuskerk aan het Verdronkenoord door Adema s Kerkorgelbouw gerestaureerd en herplaatst op het orgelbalkon. Alkmaar is hierdoor een orgel rijker, waarop romantisch en 20e en 21e eeuws orgelrepertoire verantwoord kan worden uitgevoerd. De virtuoze Haarlemse organiste Gerrie Meijers staat bekend om haar verrassende programmakeus. Bij dit concert zijn de verrichtingen van de soliste te zien op een videoscherm. Toegang voor deze concerten 10,- en voor Vrienden 8,-

9