defensiekrantnummer 38

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "defensiekrantnummer 38"

Transcriptie

1 defensiekrantnummer 38 4 november Minister in mistig Den Helder 4 Nemesis Sword snijdt aan alle kanten 7 Gemengd gevoel na militair EK 8 Wereldpremière Soldaat van Oranje Commando's op ijzige hoogte Opereren tussen de gletsjers, losse rotsblokken, snel wisselende weersomstandigheden en grote hoogtes. Het is een greep van de uitdagingen waar die het Korps Commandotroepen tijdens een training in de Alpen tegenkomt. De special Forces eenheden trainen regelmatig in bijzondere geografische en klimatologische gebieden om hun vaardigheden voor een eventuele inzet in deze gebieden op pijl te brengen en houden. Aanvullende maatregelen Defensiebegroting 2011 Laatste konvooi Redeployment Task Force In etappes van Tarin Kowt naar Kandahar Pijnlijke bezuinigingen noodzakelijk den haag Minister Hillen van Defensie heeft bepaald op welke manier hij invulling geeft aan de opgelegde taakstelling van 200 miljoen euro voor de begroting van Om aan de eis in het nieuwe regeerakkoord te voldoen neemt hij maatregelen op het gebied van investeringen (163 miljoen) en op personeelsgebied (37 miljoen). Dit staat in de Nota van Wijziging die dinsdag aan de Tweede Kamer is aangeboden. Defensie werkt volgens de afspraak van beide regeringspartijen de komende jaren toe naar een structurele bezuiniging van 635 miljoen euro in De bewindsman stelt dat we, naast de problemen die we hebben opgelopen door de wereldwijde crisis, nu aan het begin staan van een nieuwe ronde. De 200 miljoen die we in 2011 bezuinigen is een begin, een pijnlijk begin. We staan aan de vooravond van grote, ingrijpende bezuinigingen. We zullen de komende jaren keuzes moeten maken die voor langere tijd de omvang en structuur van onze organisatie zullen bepalen. Daarbij moeten we de ervaringen van belangrijke missies als Afghanistan ook meewegen. Ook moeten we een antwoord hebben op nieuwe dreigingen. Volgens minister Hillen vergt dit tijd. We kunnen ons niet permitteren over één nacht ijs te gaan. Zulke ingrijpende keuzes vereisen zorgvuldigheid. Dat is het belang van Nederland. Dat is in het belang van de medewerkers van onze organisatie. Want één ding moge duidelijk zijn, dat belang staat mij zeer na. De Defensieonderdelen hebben gekeken naar de manier waarop de taakstelling voor 2011 op korte termijn gerealiseerd kan worden. In het voorjaar van 2011 volgt een beleidsbrief waarin de richting wordt gekozen voor de toekomstige krijgsmacht en de krijgsmacht van de toekomst. investeringen Het grootste deel van de bezuinigingen in 2011 is gevonden in het bijstellen van de investeringsplannen. Hierbij gaat het vooral om het doorschuiven van investeringen naar Omdat geen besluiten worden genomen over aanpassingen op de samenstelling en toerusting van de krijgsmacht, worden vooralsnog geen infra-, IV- of materieelprojecten geschrapt. Het geld dat met de maatregelen op dit gebied voor 2011 vrijkomt (163 miljoen), dekt ruimt tachtig procent van de opgelegde taakstelling van 200 miljoen euro af. Van die 163 miljoen besparing is 143 miljoen afkomstig van maatregelen bij grote materieelprojecten en 20 miljoen als gevolg van een aanpassing van de investeringen op het gebied van infrastructuur. tarin kowt Het transportpeloton van de Redeployment Task Force (RDTF) heeft afgelopen weekeinde zijn laatste konvooi gereden. De 180 kilometer lange route tussen Tarin en Kowt en Kandahar werd in drie etappes afgelegd. Het blijft tot het laatste moment spannend. Ik zag net een man in een Burka. Half zes, donderdagochtend. Vrijwel alle militairen in de eetzaal op Kamp Holland zijn Nederlanders, afkomstig van het transportpeloton van tweede luitenant Linda. Na stevig te hebben ontbeten, verplaatst de club zich naar het terrein waar de vrachtwagens geduldig wachten om voor de laatste keer naar Kandahar te worden gereden.» Lees verder op pagina 3» Lees verder op pagina 6

2 binnenland 2 defensiekrant nr 38 4 november 2010 Lotgenoten gaan voor vrije val Ik kijk nu weer uit naar wat de toekomst mij brengt teuge Onder begeleiding van instructeurs van de Defensie Para School (DPS) hebben vijftien militairen afgelopen dinsdag een tandemsprong gemaakt op vliegveld Teuge. Voor sommigen een lang gekoesterde wens, voor anderen een specifieke ervaring uit het verleden die ze graag nog eens wilden herbeleven. Wat deze groep militairen bijzonder maakt, is dat ze allemaal gewond zijn geraakt in Afghanistan. Als een grote vriendengroep zitten ze samen in de kantine van het Nationaal Paracentrum in Teuge te wachten tot hun naam wordt omgeroepen en ze zich klaar moeten maken voor hun sprong. Een schoolreisjesgevoel overheerst, onderling worden grappen gemaakt maar ook serieuze zaken als de stand van zaken op medisch gebied besproken. Na maandenlange revalidatie in het Militair Revalidatie Centrum Aardenburg in Doorn kunnen zij zich nu weer op de toekomst richten. Een aantal van hen is al aan het werk, voor anderen is Defensie bezig een nieuwe functie te zoeken als de revalidatie er helemaal op zit. Ik werk al weer enige tijd op de administratie van mijn oude eenheid en ben daarnaast fanatiek bezig met rolstoelbasketbal, vertelt korporaal-1 Mark van de Kuilen. Van de Kuilen is goed te spreken over de begeleiding die hij vanuit Defensie heeft gehad. Het had soms wel wat sneller gekund maar Defensie heeft mij zeker niet laten vallen en altijd gekeken wat ze voor mij konden doen. Daar ben ik erg blij om. Zo n dag als deze bewijst dat ook nog maar eens. groen licht Een van de mensen die het springen mogelijk heeft gemaakt is kapitein Andre Voeten, werkzaam als stofofficier inlichtingen bij de Joint Taskforce Counter-IED. Als geen ander kan hij zich verplaatsen in wat de militairen tijdens hun uitzending is overkomen. Zelf ben ik in 2003 gewond geraakt in Afghanistan en toen is er overwogen om mijn beide benen te amputeren. Door het besluit van een Duitse arts dat de beslissing over deze ingreep beter in Nederland gemaakt kon worden beschik ik nu nog over mijn eigen benen. Hij weet dus als geen ander hoe een verwonding je leven op zijn kop kan zetten. Ik zeg altijd dat ik door wat me is overkomen een deel van mijn levensvreugde heb ingeleverd. Dat geldt voor deze collega s ook. Door dit soort activiteiten uit te voeren boeken ze niet alleen een overwinning op zichzelf, maar krijgen ze ook een stukje van die levensvreugde terug. Dat is belangrijk, want het revalidatieproces is een periode vol onzekerheden omdat je niet weet waar je zult eindigen. Die parasprong geeft dus zelfvertrouwen. In het kader van de C-IED briefing die tijdens de lotgenotendag gegeven wordt, hoorde Voeten van de wens van de lotgenoten om een tandemsprong te maken. Als oud-parainstructeur en aanstaand commandant Defensie Para School voelde hij zich geroepen om te kijken of deze wens realiteit kon worden. In overleg met kapitein Roijakkers, huidig commandant DPS, bekijkt Voeten wat de mogelijkheden zijn en waar eventuele struikelblokken liggen. Na overleg met de betrokken casecoördinatoren van de gewonde militairen komt er groen licht. Wel moet elke deelnemer over een verklaring van de arts beschikken dat het medisch verantwoord is om een tandemsprong te maken. Geen verklaring betekent niet springen, hoe teleurstellend dat ook is. Ook zijn alle militairen naar de DPS geweest voor een uitgebreide briefing en hebben zij daar in de vorm van een rondleiding uitleg over het springen en het materiaal gekregen. genieten Eerder in de ochtend, omstreeks uur, krijgen de militairen stuk voor stuk de definitieve go dat er vandaag daadwerkelijk gesprongen kan worden. Een activiteit waar zij al enige tijd naar uitkijken, laat sergeant der mariniers Rob Severs weten. Severs: Tijdens de lotgenotendag van 18 maart hebben we als groep aangegeven graag een tandemsprong te willen maken. Na eerder al eens een duikclinic en onlangs een zeiltocht van Breskens naar Antwerpen is het erg mooi dat het gelukt is om ook dit voor elkaar te krijgen. Als para-instructeur met meer dan 700 sprongen op zijn naam is het voor de marinier extra bijzonder. Severs: Ik kan van een parasprong enorm genieten. De stilte die je in de lucht ervaart is echt bijzonder, en het blijft elke keer weer een kick om te springen. Zijn collega-mariniers hebben hem dan ook al eerder in zijn revalidatieproces meegenomen voor een tandemsprong. Dat was een hele mooie ervaring die de rest nu ook mee gaat maken. De ruim negen maanden revalidatie van de marinier, die in december 2009 in Deh Rawod op een IED stapte en nu zijn onderbeen mist, is naar eigen zeggen snel voorbij gegaan. Negen maanden in Doorn is natuurlijk lang en ook mentaal zwaar maar je hebt een doel om naar toe te werken en door de hulp van de collega s in Doorn blijf je gemotiveerd. Ik kijk nu weer uit naar wat de toekomst mij brengt. tekst elnt martin huijdink foto's kpl1 zadrach salampessy Zelf de touwtjes in handen met nieuwe Vacaturebank den haag Het zoeken naar en het solliciteren op een nieuwe functie binnen het ministerie van Defensie wordt een stuk eenvoudiger. Vanaf 5 november vervangt de Vacaturebank de huidige Arbeidsplaatsenbank. Met deze nieuwe toepassing kunnen zowel burgers als militairen zelf richting geven aan hun loopbaan en is de beschikbaarheid en toewijzing van functies transparanter. Bovendien wordt defensiebrede plaatsing en uitwisseling bevorderd. De Vacaturebank is gebruiksvriendelijker dan zijn voorganger. Zo kunnen gebruikers zelf een zoekprofiel aanmaken en opslaan. Daarin kunnen zij onder andere kwalificaties, schaal en standplaats van hun voorkeur invoeren. De Vacaturebank toont vervolgens een compleet overzicht van alle functies binnen Defensie die aansluiten bij de zoekopdracht. Een groot voordeel is dat nu ook mensen hun belangstelling kenbaar kunnen maken voor een stoel die nog niet vacant is. Als de functie vrijkomt, solliciteert diegene automatisch mee. Zodra de belangstelling is geregistreerd, wordt die persoon via privé- of werk adres op de hoogte gehouden van eventuele wijzigingen in de vacature en het verdere verloop van de selectieprocedure. Overigens draagt iedereen zelf de verantwoordelijkheid voor het bijhouden van het profiel en eventuele wijzigingen in belangstellingen. selfservice Met de introductie van de Vacaturebank komt het onderscheid tussen de huidige belangstellingsregistratie en interne sollicitatie te vervallen. Ook geeft Defensie met de nieuwe Vacaturebank gehoor aan de wensen van het Flexibel Personeelssysteem (FPS) voor militairen. Zo kan iedereen alle binnen Defensie beschikbare vacatures inzien, is de belangstellingsregistratie gedigitaliseerd en een transparant functietoewijzingsproces gerealiseerd. De Vacaturebank is te benaderen via Peoplesoft/Selfservice. Behalve een overzicht van de door de gebruiker ingediende belangstellingen is er een helpfunctie en gebruikerskaart beschikbaar. Mensen zonder toegang tot Mulan, kunnen hun belangstelling laten registreren via het DCHR. Militairen kunnen voor registratie terecht bij hun loopbaanbegeleider. Lopende sollicitaties worden afgehandeld volgens de oude procedure. Internationale erkenning voor geschikt/ongeschikt amsterdam De reclamecampagnes geschikt/ongeschikt van de Koninklijke Landmacht zijn opnieuw in de prijzen gevallen. Op de uitreiking van de Creative Excellence Awards op 26 oktober in de Verenigde Staten behaalde de landmacht in de categorie Global Communications viermaal de eerste plek, waaronder de prestigieuze Grand Prize. De awards worden al drie decennia lang jaarlijks uitgereikt aan reclamebureaus uit de hele wereld die meest creatieve wervingscampagnes maken. Deze worden beoordeeld door internationale professionals in marketing en human resources. De campagne geschikt/ongeschikt bestaat uit een mix van middelen in de klassieke en moderne digitale media. Uit die mix kreeg de KL in de categorieën online media, print en non-print media de eerste prijs. De interactieve online spotjes en het WK Voetbalspel zijn de meest recente voorbeelden uit de winnende categorieën.

3 binnenland defensiekrant nr 38 4 november in het kort Genisten bouwen survivalbaan havelte Het eerste peloton van 101 NBC Verdedigingscompagnie combineerde vorige week hun training met de bouw van een survivalbaan. Defensie ondersteunt vanuit haar goed nabuurschap dit lokale initiatief. In een kleine week tijd construeerden de genisten een vier meter hoge survivalbaan. Boorgaten, een betonwapening en de montage kwam voor rekening van de landmachters. Vrijwillig inleveren overtallige PGU utrecht Landmachtmilitairen werkzaam op de Knoopkazerne kunnen voor de verhuizing naar de Kromhoutkazerne al hun overtallige PGU inleveren. De bruikbare artikelen gaan naar het KPU-bedrijf waarna ze weer beschikbaar komen voor wie het nodig heeft. Via de KPU-webwinkel is een kledinglijst te raadplegen met de voorwaarden voor in te leveren PGU. Inleverdata zijn 1, 4, 5, 9 en 11 november, steeds tussen 10:00 en 14:00 uur.» Vervolg van pagina 1 Het verschuiven van projectbudgetten is een oplossing voor de korte termijn. In de komende jaren wordt de speelruimte op de investeringskalender daardoor wel steeds kleiner, terwijl de taakstelling voor Defensie de komende jaren verder toeneemt. Omdat door het verschuiven van investeringen, materieel langer in dienst moet blijven dan gepland, bestaat het risico dat de onderhoudskosten van dit materieel toenemen. personeel Een voorlopige vacaturestop voor burgerpersoneel en beperkingen bij de aanstelling van nieuw militair personeel moeten een gewenste besparing van 37 miljoen euro binnen het personeelsgebied opleveren. Er zijn drie categorieën die voorrang krijgen bij de instroom. Dit zijn de militairen die via de ROC opleiding Veiligheid en Vakmanschap instromen, de groep waarbij de opkomst in 2010 is verschoven naar 2011 en een groep waarmee Defensie verplichtingen is aangegaan omdat deze militairen al in een vergevorderd stadium zitten van hun keuringstraject In totaal stromen in 2011 bijna militairen minder in dan waarmee vooraf rekening is gehouden. Defensieonderdelen maken momenteel een inventarisatie van deze meest noodzakelijk te vullen functies. Het gaat hierbij om zogenoemde schaarste categorieën zoals technici, medici en onderofficieren. De mogelijkheid om voor deze functies militair personeel aan te nemen blijft bestaan. Minister in mistig Den Helder EOD ruimt bom in hartje Rotterdam rotterdam De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) heeft vorige week donderdag in het centrum van Rotterdam een vliegtuigbom uit WOII onschadelijk gemaakt en veilig afgevoerd. De 250-ponder van Engelse makelij gevonden in een bouwput op het Kruisplein. Op advies van de EOD sloot de politie tijdelijk de wegen af. De eenheid heeft de bom op een afgelegen locatie tot ontploffing gebracht. Een van de taken van de EOD is het ruimen van explosieven zowel op het land als in het water. De militairen van de EOD staan hiervoor 24 uur per dag paraat. Luchtmacht brandweerman koninklijk onderscheiden VUGHT Majoor Erik de Laat heeft dinsdagavond uit handen van burgemeester Roderick van de Mortel van de gemeente Vught een Koninklijke onderscheiding ontvangen. De Laat is daarmee verheven tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau met de Zwaarden. De uitreiking vond plaats op de brandweerkazerne in Vught. De Laat ontving de decoratie vanwege zijn inzet bij de vrijwillige brandweer van Vught waarvan hij sinds 1989 lid is. Hij vervult daar de rang van hoofdbrandmeester. Daarnaast werkt de luchtmachtmajoor al 29 jaar bij de brandweer van Defensie. Op vliegbasis Woensdrecht initieerde Erik dat de gemeentelijke brandweerkorpsen met de luchtmachtbrandweer gingen samenwerken om incidenten te bestrijden. Door samen te oefenen leerden de brandweerlieden elkaar en elkaars werkwijzen kennen. den helder Tijdens zijn eerste werkbezoek aan de Koninklijke Marine, werd de minister van Defensie in een mistig Den Helder verwelkomd door Commandant Zeestrijdkrachten, vice-admiraal Matthieu Borsboom. Deze presenteerde de minister in vogelvlucht het Commando Zeestrijdkrachten, waaronder de drie r-en van de Koninklijke Marine: relevantie, realisatie en resultaten. Na deze introductie vertrok het gezelschap naar het luchtverdedigingsen commandofregat Hr.Ms. Tromp waar de Duik- en Demonteergroep een demonstratie gaf van de apparatuur die zij in gebruik hebben. Met een navigator vonden zij een gezonken object terug in water met een zicht van slechts tien centimeter. In de hangaar van de Tromp had de Unit Interventie Mariniers displays opgesteld en vertelden de operators over de taken van deze specialistische eenheid van het Korps Mariniers. Dat na de lunch aan boord de mist wat was opgetrokken, kwam goed uit voor de search and rescuedemonstratie van de Lynx-helikopter en de NH90. Van de Tromp vertrok het gezelschap naar het Herdenking KMarcollega's Op vrijdag 29 oktober werd op de Koning Willem III-kazerne de 196e wapendag van de Koninklijke Marechaussee gehouden. Tijdens deze dag werden de gedurende het jaar overleden collega's herdacht en was er een grote bijeenkomst met diverse sprekers, waaronder de korpsbeheerder, secretaris-generaal Dhr. Ton Annink. Dit jaar werden er ook gevechtsinsignes en waarderingsspelden uitgereikt aan diverse collega's voor hun optreden tijdens vredesmissies. kustwachtcentrum, waar briefings werden gegeven over de kustwacht, de taken in onze overzeese gebieden, nationale veiligheid en intensivering civiel-militaire samenwerking. Na het bezoek bedankte de minister de admiraal met de woorden: We gaan niet langer pappen en nathouden, maar de komende jaren echt een slag slaan om achterstand op allerlei vlakken in te halen. Marechaussees naar Griekenland den haag Deze week zijn veertien medewerkers van de Koninklijke Marechaussee op verzoek van de Frontexorganisatie vertrokken naar Griekenland. Samen met twee medewerkers van de Rotterdamse Zeehavenpolitie ondersteunen zij de Griekse autoriteiten bij het bewaken van de landsgrens met Turkije, waar een grote instroom van illegale vreemdelingen plaatsvindt. De Nederlandse medewerkers maken onderdeel uit van zogenoemde Rapid Border Intervention Teams. In totaal levert Frontex 175 grensbewakers. De marechaussees zijn afgelopen dinsdag vertrokken naar Alexandroupolis. Daar zijn zij door de Griekse autoriteiten ingedeeld bij de verschillende Border Control Units in de politiedirectoraten foto eva klein, avdd Alexandroupolis en Orestiada. De zestien Nederlanders worden per 1 december 2010 afgelost door andere Nederlandse rabits. Deze groep zal gedurende de maand december 2010 worden ingezet.

4 buitenland 4 defensiekrant nr 38 4 november 2010 in het kort Illegale vissersboten aangehouden aruba De Kustwacht voor het Caribisch gebied hield in het weekend van 23 en 24 oktober tijdens patrouilles in de wateren van Aruba twee vissersboten aan die illegaal aan het vissen waren. Het boardingteam van de Kustwacht dat de twee Venuzolaanse schepen zonder vergunning respectievelijk 550 kilo en 105 kilo vis hadden gevangen. Beide bootjes zijn naar het Arubaanse Barcadera begeleid waar proces verbaal tegen de vissers is opgemaakt en hun vangst in beslag is genomen. Verdachten mensensmokkel toegang geweigerd tot Bonaire Duits-Nederlands Legerkorps oefent op hoogste niveau Nemesis Sword snijdt aan alle kanten bonaire Collega s van de Koninklijke Marechaussee op Bonaire hebben dinsdag 26 oktober op verzoek van de officier van justitie in Equador 10 personen de toegang geweigerd tot Bonaire. Het vermoeden bestaat dat er sprake is van mensensmokkel. De 10, drie Pakistani, zes Afghanen en één Haitiaan, zijn, overeenkomstig het verzoek, na aankomst op Flamingo Airport geweigerd. In overleg met het Openbaar Ministerie zijn ze teruggestuurd naar Equador. bergen (d) Zo n 2500 militairen uit dertien landen zijn twee weken lang in de greep van een zogenoemde commandpost exercise in de omgeving van Bergen-Hohne. Het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse Legerkorps trekt tijdens Nemesis Sword alles uit de kast, om de staven van Drews en het Franse Etat-Major de Force Numero 1 de fijne kneepjes van de zo geroemde comprehensive approach (alomvattende aanpak) te leren. Als je niet heel goed voorbereid op uitzending naar het hoofdkwartier in Kaboel gaat, ben je niet relevant, aldus luitenant-generaal Ton van Loon. Generaal-majoor Erhard Drews, commandant van de bijna man tellende Duitse Luchtmobiele Divisie, neemt plaats op zijn stoel in het perscentrum van kamp Oerbke. De situatie in het gefingeerde Beachland is alles behalve stabiel en op Burg-auf- Fehmarn is het bijzonder onrustig. De persconferentie wordt dan ook niet gemakkelijk. Nemisis Sword, de tweede grote oefening van het Duits-Nederlandse hoofdkwartier sinds de terugkeer uit Afghanistan, draait om een veelzijdig en complex conflict met een snufje ervaring van de Balkanconflicten en een flinke scheut Afghanistan. Het Land Component Command (LCC) van het Combined Joint Task Force (CJTF) is in handen van het Duits-Nederlandse Legerkorps, onder leiding van luitenantgeneraal Ton van Loon. Militaire inzet is niet het enige wapen tijdens de operatie, want de civiele (non-gouvernementele) organisaties zijn in groten getale aanwezig. Het is van grote waarde om elkaar al tijdens een oefening als deze te leren kennen. Daar heb je straks bij een daadwerkelijke operatie in het uitzendgebied alleen maar profijt van, zegt Maki Shinohara van UNHCR, de VN-organisatie voor vluchtelingen. Generaal Van Loon toont zich bijzonder in zijn nopjes met de opzet van de oefening, waarbij de burgerpartners volop meedraaien. Ook wij moeten ons blijven voorbereiden op de toekomst. Het Duits-Nederlandse Legerkorps betekent voor Nederland een prima tool om mee te spelen in de NAVO. Het hier gevestigde hoofdkwartier is in staat grote eenheden te leiden en te trainen voor de helft van de prijs. Wie kan anders brigades oefenen als voorbereiding op internationale operaties in een multinationale setting, met Engels als voertaal. We denken allemaal wel dat Nederlanders de talen zo goed spreken, maar vaktechnisch Engels is wel wat anders. Neem van mij aan, als je niet heel goed voorbereid op uitzending naar het HQ in Kaboel gaat, ben je niet relevant. Het tempo ligt daar zo hoog, zegt Van Loon. Andere insteek, maar zelfde doel Daar weet brigadegeneraal Kees van den Heuvel, pas terug als commandant Task Force Uruzgan, alles van als Director of Operations. Hoewel we het LCC willen oefenen, gaat het voornamelijk om de lessen die wij hebben geleerd tijdens de uitzendingen over te dragen aan de Duitse- en Franse divisies, zegt hij. Er zit veel ervaring bij onze club, zowel met uitzendingen als met het leiden van een oefening als deze. Het is ook belangrijk om dit soort exercities te blijven draaien, want het vraagt heel wat inspanning om een goede oefening op te zetten. Degene die dat succes deze oefening moet meten als evaluator, is ook een voormalig commandant van de Task Force Uruzgan, brigadegeneraal Theo Vleugels. complex De man met de spreekwoordelijke zweep die Nemesis Sword in moordend tempo voorbij laat trekken, zit in het MEL/MIL (main events en incidentslist): luitenant-kolonel Jacco Brosky. Noem me maar scriptdirector, zegt hij lachend. Een film die in zijn visie bij 1 GNC uitstekend kan worden geproduceerd. Wij zijn in staat tegelijkertijd onszelf en divisies te trainen op dit niveau en de eenheden voor te bereiden op een complexe uitzending als Afghanistan. Het is natuurlijk geweldig dat beide divisies zelf aangeven te willen oefenen met de zogenoemde comprehensive approach, iets waar het hoofdkwartier door de recente missies veel ervaring in heeft gekregen. Voor de Duitse en Franse officieren betekent het al een hele stap om de bevel- en commandovoering in het Engels te doen naar de staven van bijvoorbeeld de Italiaanse en Spaanse brigades. Daarnaast krijgen ze ook nog te maken met civiele instanties - de keypartners zijn echt aanwezig en doen volledig mee - en dan nog eens de complexiteit van andere culturen. Dat kan zelfs binnen het militaire circuit, want er zijn niet alleen landmachtmilitairen uit de dertien deelnemende landen aanwezig. Luitenant-ter-zee 2OC Erica van den Boogard en Frank Hornberg, normaal gesproken beiden officier in de commandocentrale op Hr.Ms. Tromp, mogen zich uitleven als commandant van de (gespeelde) maritieme component. Geweldig om mee te maken. Gisteren kregen we van de commandant van de Luchtmobiele Divisie het verzoek een amfibische landing voor te bereiden. Die is niet doorgegaan, maar het is allemaal wel een niveau of wat hoger dan wat we gewend zijn op de Tromp. veiligheid Een van de nieuwigheden tijdens Nemesis Sword is het Stabiliteits Centrum, waarin alle bij het conflict betrokken (hulp) instanties zijn betrokken. Het vormt als het ware de interface tussen militair en civiel. Voor militairen is het van belang te zorgen dat we meer kennis krijgen van en nauwer samenwerken met de civiele partijen tijdens een missie, zoals de VN, internationale organisaties of het Host Nation. Vanuit die disciplines kunnen suggesties komen die we gebruiken in de militaire planning, waardoor een beter gesynchroniseerd plan van aanpak ontstaat. De adviezen van civiele adviseurs, zoals een cultureel adviseur, kan je meenemen in de planning. Let op: dit is geen CIMIC, maar een onafhankelijke denktank die de G s voorziet van advies, meldt luitenant-kolonel Ronald de Wit, werkzaam in het Stability Centre. Volgens De Wit gaat het om een baby die net begint te kruipen. Generaal Van Loon is een voorstander van het Open Commandopost-concept, waarin civiele instanties bij een conflict in de militaire structuur worden betrokken. De politiek adviseur was een belangrijke speler tijden de uitzendingen in Afghanistan, zegt hij. De kwaliteit van besluiten gaat hiermee omhoog, weet De Wit zeker. Er ontstaat ook meer wederzijds begrip. We hebben een verschillende insteek, maar streven hetzelfde doel na: een oplossing voor een conflict. En om elkaar beter te begrijpen is het belangrijk de verschillen te kennen, zegt Maki Shinohara. Betere informatie-uitwisseling verhoogt de veiligheid en daar is het ons toch allemaal om te doen. tekst evert brouwer foto's korporaal michael dryka Marinefregat krijgt info van vissersboot somalië Hr. Ms. Amsterdam heeft op 27 oktober verschillende vissersboten benaderd voor de kust van Somalië. Het boardingteam ging na toestemming in het kader van de antipiraterij-missie Atalanta aan boord en vroeg de bemanning of ze verdachte zaken hadden gezien. Bij de derde vissersboot bleek een bemanningslid dringend medische hulp nodig te hebben, die de scheepsarts en ziekenverpleger van de Amsterdam konden geven. Het bezoek leverde verder waardevolle informatie op over een recente aanval van piraten op een bootje, alsmede over de dreiging in het gebied. Piraten gebruiken vissersboten regelmatig als moederschip om ver buiten de kust te kunnen opereren. KMar motorrijders trainen Korps Politie curaçao Van Barneveld en Sebti (brigade KMOO, DLBE) hebben afgelopen maanden zestien motorrijders van de Korps Politie Curaçao vaardigheden bijgebracht op het gebied van ere-escorte. De ceremoniële neventaak wordt de laatste tijd steeds belangrijker voor het Korps, dat daar geen aparte opleiding voor kent. Vooral het afronden van de escorte, zoals afstijgen en groeten, verdiende wat extra aandacht. Na een week oefenen werd als examenmoment de plaatsvervangend korpschef opgehaald, die onder begeleiding van de motorpool naar de brigade KMar werd gebracht. Alles verliep uitstekend en het geleerde werd perfect in de praktijk gebracht en afgerond met een certificaat.

5 buitenland defensiekrant nr 38 4 november Mariniers schieten schip in nood te hulp dartmouth Een gezamenlijke oefening van Nederlandse en Britse mariniers en de Britse nationale reddingsmaatschappij is op 26 oktober geëindigd met een echte reddingsoperatie. Het Britse zeiljacht Llandoger Trow verloor tijdens de oversteek van Portugal naar Portsmouth niet alleen motorvermogen, maar maakte ook water. De gealarmeerde Britse nationale reddingsmaatschappij was in de nabijheid van het jacht aan het oefenen met Nederlandse en Britse mariniers. Omdat de reddingsmaatschappij slechts met een klein bootje aan de oefening deelnam, schoten de Nederlandse mariniers met een Zweedse Combat Boat 90 te hulp. Die nam het stuurloze schip op sleeptouw en leverde het veilig af in de haven van Dartmouth. Bij de oefening waren twee Zweedse CB 90 s aanwezig in het kader van de zogeheten multinationale operationele experimenten (MOE). Nederlandse mariniers oefenen daarin met de Zweedse Australië is een van de bondgenoten die veel belang hecht aan het voortzetten van de Nederlandse gevechtshelikopterinzet. De verlenging kwam mede tot stand op basis van een verzoek van de Australische regering. Daarnaast was de recente negatieve berichtgeving in de Australische en Nederlandse media een belangrijke bezoekreden. Oorzaak van de media-aandacht was de bewering van een Australische militair dat zijn eenheid, die onder vuur lag, in de steek aanvalsboten om procedures te ontwikkelen voor operaties met kleine vaartuigen in kustgebieden. MOE is een initiatief van Nederland met het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Noorwegen. Australisch bezoek aan Apache-detachement tarin kowt De verlenging voor de Nederlandse Apache gevechtshelikopters in Afghanistan, was aanleiding voor een bezoek van generaal-majoor John Cantwell, commandant van het Australisch Operationeel Hoofdkwartier in het Midden-Oosten. Namens de Australische krijgsmacht bedankte hij het huidige en alle voorgaande detachementen voor de bewezen diensten in de afgelopen jaren. was gelaten door Apache-vliegers. Cantwell benadrukte dat niemand van de Australische krijgsmacht zich ook maar enigszins herkende in het geschetste beeld. Meer dan eens hebben Australische militairen hun leven te danken aan de inzet van Nederlandse Apaches, aldus de generaal-majoor. Als blijvende blijk van waardering overhandigde hij een plaquette aan de commandant van het Apache-detachement, luitenant-kolonel Giliam Bresser. Nederlandse F-16 s van Springfield naar Tuscon tucson De eerste twee Nederlandse F-16 s van de Amerikaanse opleidingsbasis Springfield vlogen op 29 oktober naar Tucson Air Force Base. In de eerste week van januari 2011 gaat daar de vliegopleiding voor Nederlandse F-16 vliegers van start. Vanaf januari worden dertien Nederlanders geplaatst op Tuscon om met ondersteuning van de Air National Guard invulling te geven aan de jachtvliegopleiding. Inhoudelijk zal de opleiding niet verschillen van die op Springfield. Nederland vliegt ook een klein team van onderhoudsspecialisten in om de technici van de Air National Guard op Tucson deze maand te begeleiden bij en te trainen op de F-16 Mid Life Update. In december vliegen de overige twaalf F-16 s over naar Tuscon. Role 2-hospitaal over in Amerikaanse handen tarin kowt Het Nederlandse Role 2 ziekenhuis op voormalig Kamp Holland is vorige week overgedragen aan de Amerikanen. Nederlandse militairen en medisch personeel zetten zich hier de afgelopen vier jaar in voor de gezondheid van militairen en Afghaanse burgers. Naast de reguliere gezondheidszorg voerden de Nederlanders er acute en levensreddende operaties uit. Commandant Role 2, majoor Dieuwke, droeg het commando in Tarin Kowt tijdens een bescheiden ceremonie over aan haar Amerikaanse opvolger, kolonel Larsen. Amerikanen en Nederlanders runden het ziekenhuis de afgelopen weken samen voor een gestroomlijnde overdracht. Larsen werkte voor het eerst met Nederlandse militairen en verklaart: Wat de Nederlanders hier de afgelopen vier jaar hebben opgebouwd, is prachtig. Wij hebben in korte tijd veel van jullie geleerd, bijvoorbeeld als het gaat om de behandeling van de plaatselijke bevolking. Abdul (24) maakte de Nederlandse behandeling aan den lijve mee. De jonge Afghaan uit een dorp in de omgeving werd in september binnengebracht, nadat hij een zware steen op zijn heup had gekregen. Hij lag tot eind oktober in de Role 2. Zijn vader, al die tijd gast in het ziekenhuis, is de Nederlanders bijzonder dankbaar. Iedereen in de Role 2 heeft mijn zoon ontzettend goed verzorgd; van chirurgen tot verpleegsters. De Nederlanders behandelen patiënten met zoveel zorg dat het lijkt of ze hun eigen kinderen verplegen. foto ow richard frigge, avdd Nederlandse Herinneringsmedaille voor Noren oslo Twee Noorse officieren ontvingen op vrijdag 22 oktober de Nederlandse Herinneringsmedaille voor Vredesoperaties. Luitenant-kolonels Jan Ivar Hoff en John Inge Øglænd kregen de onderscheiding, omdat zij ieder een half jaar dienden onder Nederlandse leiding in Task Force Uruzgan in Afghanistan. De Noorse militairen waren in Afghanistan geplaatst in het kader van de NAVO-samenwerking en specifiek Noors-Nederlandse samenwerking: het Army Cooperation Initiative. De officieren zetten zich daar in voor het opleiden van het Afghaanse leger en de Afghaanse politie. De uitreiking vond plaats op Akershus Festning in Oslo door ambassadeur Van Rijssen in aanwezigheid van Rear Admiral Louise K. Dedichen, commandant van de Militaire Universiteit van Noorwegen. In totaal hebben nu vier Noorse militairen deze medaille ontvangen voor hun inzet in Afghanistan. In 2009 werd de medaille uitgereikt aan luitenant-kolonel Terje Hanssen en luitenant-kolonel Hekon Warx. Onderscheiding voor Noorse WO2 veteranen oslo Vier Noorse oud-commando s zijn vorige week woensdag benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau vanwege hun inzet in de bevrijding van Walcheren in Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten zij, net als de Nederlandse Commando s, deel uit van 4 Special Service Brigade. Deze Brits geleide elite-eenheid nam deel aan de grote operatie op het Zeeuwse eiland Walcheren begin november De Duitsers op Walcheren blokkeerden de scheepsroute naar de haven van Antwerpen en waren een grote hindernis voor de Geallieerde operatie in de bevrijding van Europa. Het peloton van de Noorse commando s leed bij de landing in Westkapelle en de aansluitende gevechten bij Domburg flinke verliezen. Ruim 65 jaar na hun inzet ontvingen de commando s op de residentie van de Nederlandse ambassadeur in Oslo deze blijk van waardering voor hun inzet en opofferingen.

6 buitenland 6 defensiekrant nr 38 4 november 2010 lichten ook ineens allebei op! roept Michel. Danny gooit de zekeringenkast open, maar kan het euvel niet verhelpen. Als het konvooi stilstaat, zet Michel de motor uit. Alle meters lopen weer naar nul. Plotseling is het ongekend stil in de cabine. Michel draait de sleutel weer om. Er gebeurt niets. Nog maar eens proberen dan. Stilte. Beide chauffeurs kijken elkaar indringend aan. Poging drie is succesvol. Pff, ik schrok me rot, zegt Michel opgelucht. Boven het konvooi cirkelen Nederlandse Op de onverharde route lopen plots de meters naar nul verstandhouding met de Amerikaanse force protection is. Amerikanen leggen Nederlanders uit hoe je een American football gooit, en de jongens werpen zich in het zweet. Na een briefing waarin de Amerikaanse commandanten hun waardering voor het Nederlandse transportpeloton uitspreken, worden de motoren voor de laatste keer gestart. Terwijl de zon in ramp tempo achter de bergen duikt, gaat het konvooi de weg op. Het avondlicht werpt een prachtige gloed op alles wat rijdt en stilstaat. Kinderen staan zwaaiend langs de kant, steken twee duimpjes op. Als ze snoep krijgen toegegooid, verschijnt er een brede glimlach op hun groezelige gezichtjes.» Vervolg van pagina 1 Soldaat der eerste klasse Michel en korporaal der eerste klasse Danny lopen naar hun Scania Wissel Laad Systeem, dat een YPR-pantserrupsvoertuig achterop heeft staan. De chauffeurs checken de lading. Er is nog tijd om rustig koffie te drinken en te geinen met collega s. Dan stapt iedereen in voor de verbindingscheck. Als die in orde is, rollen de voertuigen naar de locatie waar wordt geritst met de Amerikaanse beveiligers; 24th Transportation Compagny van 1225th Combat Sustainment Battalion. Op minder dan twintig kilometer van Tarin Kowt komt er een teleurstellend bericht over de radio. Een van de Afghaanse jingletrucks met Nederlandse lading heeft pech. Als het probleem met de jingletruck is opgelost, komt het lange lint voertuigen weer in beweging. Danny en Michel zitten dan nog ontspannen in hun vrachtwagen die door Michel liefkozend Anita wordt genoemd. André Hazes schalt uit de boxen op het dashboard. rot schrikken De Scania is nog maar nauwelijks op het onverharde gedeelte van de route als de toerenteller sneuvelt. Danny, de lampjes voor de accu en de koelvloeistof Apache gevechtshelikopters; die voor de essentiële top cover zorgen. Door de pech met de Afghaanse jingletruck besluit de Amerikaanse konvooicommandant toch terug te keren naar Tarin Kowt. Het is te gevaarlijk om in het donker over het onverharde gedeelte te rijden en het Road Clearance Package is al veel te ver vooruit. Terug op Kamp Holland eten de meesten nog snel wat bij de Echos en zoeken dan hun bed op. zwaaiende kinderen De volgende dag brengt de eerste neerslag van het seizoen. Stof verandert in modder. Bij glibberige hellingen staat alles stil. De ronkende, zwaarbeladen voertuigen proberen één voor één boven te komen. De top bereiken, wordt gezien als een overwinning. Nederlands materieel wordt maximaal ingezet voor trek- en sleepwerk. Het resultaat mag er zijn. Al kost het veel kracht, iedereen redt het. Na een lange dag hard werken, komt het konvooi s avonds aan op de vooruitgeschoven post Frontenac. Sommige chauffeurs zetten een veldbedje op en turen naar de sterren, anderen slapen in de cabine. De volgende dag blijkt hoe goed de Op het platteland is het donker, maar in Kandahar-stad lijkt het koopavond. Tuk-tuks, brommers, wandelaars, auto s, jingletrucks, fietsers; alles rijdt en loopt kriskras door elkaar. Dat een ISAF-konvooi de stad doorkruist, deert de meeste Afghanen geenszins. Een van de chauffeurs neemt iets vreemds waar en meldt: Het klinkt misschien raar, maar ik zag net een man in een burka. Volgens mij wilde hij op een brommer stappen. De genie vraagt over de radio om meer informatie omtrent de verkleedpartij en belooft het in de gaten te houden. Er gebeurt niets en ongestoord bereikt het konvooi de rand van de stad. Daarna rijden de voertuigen in een ruk door naar Kandahar Airfield. Daar wordt het transportpeloton warm onthaald door tientallen collega s. Linda is opgelucht: Dat ook het laatste konvooi succesvol is verlopen, geeft een heel goed gevoel. Ik ben trots op de mannen, want we hebben dit toch maar even mooi gedaan! tekst eerste luitenant jaap wolting foto elnt jaap wolting (foto boven) en ow richard frigge (foto onder) CLAS compagnie klust voor school Calamiteitenoefening op Marinebasis Parera Foto: Peter Bijpost curaçao De militairen van het A Eskadron van 11 Tankbataljon van de 13de Gemechaniseerde Brigade hebben op het Curaçaose Santa Maria een langdurig klusproject afgerond. De Maria Auxiliadora basisschool kan al een jaar rekenen op de zorgzame handen van Nederlandse militairen. In oktober 2009 nam een compagnie van het Commandement der Zeemacht in het Caraïbisch Gebied een deel van de school onder handen, een vrijwilligerstaak die daarna door de opvolgende landmachtcompagniën is voortgezet. De militairen metselden, schilderden, maaiden het gras en plaatsten speeltoestellen voor de leerlingen. Foto: Peter Bijpost curaçao De jaarlijkse calamiteitenoefening op Marinebasis Parera gaf de bedrijfshulpverleners en Curaçaose hulpdiensten op 27 oktober handenvol werk. Een nagebootste brand in één van de loodsen bood alle betrokkenen een uitgelezen kans om alle noodprocedures te testen. Alarm slaan, ontruimen, de opvang van gewonden, het bestrijden van de calamiteit en de overdracht van informatie aan de hulpdiensten verliepen volgens plan.

7 sport defensiekrant nr 38 4 november dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de graag Dekaatje vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@mindef. nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventuuel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden. Woningen te koop Alkmaar, Watersniplaan 4, eengezinswoning met 7 kmrs en een garage. Bjr Woonopp 12 0m². Perceelopp 176 m². Gewilde woonomg. aan doodlopende straat Korte afstand van winkelcentr."de Mare", OV en uitvalswegen. Vr.pr ,- k.k. Zie te koop Almere, Holbeinstraat 7, eengezinswoning. Bjr 2003.Woonopp ca 80 m², perceelopp, 137 m². Woonkmr, 3 slpkmrs, badkmr met 2e toilet, open trap, open keuken v.v. inb. app. Openslaande tuindeuren achter. Voortuin. Nabij uitvalswegen ( A6, A27 ) OV, scholen en winkels. Vr.pr ,- k.k. Zie te koop Apeldoorn, Bouwe Landlaan 40, 2-kmrappartement. Opp. 70 m². Bjr Luxe keuken en hangtoilet, badkmr v.v inloopdouche. Grotendeels v.v massief houten vloer. Berging en parkeerplaats aanwezig onder het gebouw. Service kosten ca 100,-. Vr.pr ,- k.k. Zie te koop Castricum, Lindenlaan 67, hoekhuis met garage en berging. Ind.: woonkmr, keuken, hal, toilet. 1e verd.: 3 slpkmrs, douche met 2e toilet. Zolder: 4e slpkmr met dakkapel. Rustige lokatie. Bjr Perceelopp.201 m2. Vr.pr.: k.k. Zie of te koop Den Haag, Gerard Kellerstraat 65, 4-kmr bovenwoning. Instapklaar. Rustige straat. Keuken Douche met ligbad. Kunststof kozijnen/dubbelglas rondom. CV/ Remeha combiketel Zonnig Balkon. Loopafst. NS-station 'Den Haag HS' en Binckhorst. Zie te koop Middelburg (Zld) Spinhuisweg 114, ruime goed onderh. eengezinswoning met 4 slpkmrs en tuin op Z. Geweldige ligging t.o.v. scholen en winkels. Vr.pr ,- k.k. Info: te koop Te koop: Den Haag, Jaarsveldstraat 139., zeer nette 3-kmrwoning van 75 m² op 1e etage. Ind: hal/entree, wooneetkmr, open keuken, 2 slpkmrs, toilet, ruime badkmr en zonnig balkon. Vr.pr.: ,- k.k. Zie te koop/te huur Werkendam, Leemansstraat 25B, bedrijfunit. Ca 180 m² aansluitingen gas, water, elektra en kpn. V.v overheaddeur, loopdeur, lichtstraat en deel moderne vliesgevel. Vr.pr ,- k.k. Huur 1.525,- p.m. excl. Info Links Er is voor het militair elftal in de aanloop naar de Wereldspelen in Brazilië in juli 2011 nog veel werk aan de winkel. Rechts Een cameraploeg van de Bundeswehr interviewt trainer-coach Jacob Ensing. Militair voetbalelftal kijkt met gemengd gevoel terug op EK: Bij vlagen speelden we goed wezep Een zege, een gelijkspel, twee nederlagen en plaatsing voor de Militaire Wereldspelen, volgend jaar in Brazilië. De leiding van het militair elftal kijkt met een gemengd gevoel terug op het onlangs in ons land gehouden Europees kampioenschap voor militaire teams. Daarin veroverde Oranje brons, Frankrijk werd tweede en Duitsland kampioen. De mix van gevoelens kenmerkt zich door tevredenheid en ontevredenheid, legt trainer-coach sergeant-majoor Jacob Ensing (landmacht) uit. Het eerste is het gevolg van het halen van het doel: plaatsing voor de in juli 2011 te houden Wereldspelen. Het ongenoegen vloeit voort uit het gebrek aan een adequate voorbereiding die een hogere eindklassering waarschijnlijk torpedeerde. De bronzen EK-medaille toont namelijk aan dat het militair elftal in essentie voldoende kwaliteit herbergt, stelt Ensing. Dat de voorbereiding te wensen overliet, komt volgens hem omdat de spelers, zoals gebruikelijk bij werkende topsporters, werk en voetbal moeten combineren. Daardoor werd er onvoldoende getraind en ontbraken de noodzakelijke automatismen in het spel. Daarnaast was de selectie nogal krap, wat bij blessures soms tot problemen leidde. Verder waren sommigen ogenschijnlijk onder de indruk van het EK, vooral omdat ze daarin hun eerste interland speelden. Al met al stonden we er als groep net niet, aldus Ensing. Toch speelden we bij vlagen goed. niet verwacht Als voorbeeld noemt de trainer-coach de openingswedstrijd tegen Ierland. Daarin kreeg een aardig spelend Nederland vooral in de tweede helft legio kansen, maar verzuimde die te benutten. Eindstand 1-1, een teleurstelling omdat de Ieren vooraf als dé te kloppen tegenstander golden. Daarnaast liet Holland zich afbluffen door het kick en rushvoetbal van de eilandbewoners. We wisten dat dit erin zat, maar dat het zó heftig zou toegaan, hadden we niet verwacht. Zeventig minuten lang werd ons geen millimeter ruimte gegund. Pas toen de Ieren door het hoge tempo moe raakten en gas terug namen, kwamen we beter in ons spel en maakten 1-1. Tegen Cyprus liep het beter, Oranje won zelfs, zij het na een bizar scoreverloop. Na een aanvankelijk snelle 2-0 voorsprong, stortte de equipe als een kaartenhuis in elkaar. Raakte met 2-3 achter en won vervolgens toch (4-3). Midden in de wedstrijd raakte de scherpte er plotseling af, verzucht Ensing. Dat het tij keerde, kwam waarschijnlijk omdat wij moesten winnen om de kwalificatie voor de Wereldspelen te halen. KMA-cadet pakt Turks goud arbitrale dwaling Tegen Frankrijk draaide Oranje opnieuw aardig, maar verloor heel zuur met 1-0, volgens Ensing het gevolg van een arbitrale dwaling. Na een zware Franse overtreding liet de scheidsrechter doorspelen, terwijl het gros van de spelers op een gele of rode kaart voor de dader wachtte... Enkele Haantjes (de bijnaam voor Franse sportlieden) profiteerden slim van de verwarring en brachten de winnende treffer op het scorebord. Het was het net niet Ensing is zo sportief om de hand ook in eigen boezem te steken. We kregen voldoende kansen op goals, maar ons vizier stond onvoldoende scherp afgesteld. Enkele voorhoedespelers voetbalden vooral tegen zichzelf. De lijn van de wedstrijd tegen de Fransen zette zich voort in de pot tegen de latere toernooiwinnaar Duitsland. Vooral in de eerste helft deed het keurkorps van Ensing niet onder voor de Mannschaft, maar faalde opnieuw in de afwerking. Dat met 4-1 werd verloren, kwam volgens hem omdat de Duitsers een ijzeren eenheid vormden en hun zaakjes speltechnisch prima voor elkaar hadden. Maar ook door individuele uitglijders aan Nederlandse zijde. hoger niveau Volgens Ensing moeten de spelers van het militair elftal met het oog op de Wereldspelen onder meer leren om meer uit te gaan van de eigen, wel degelijk aanwezige voetbalkwaliteiten. Anders zouden ze in Zuid-Amerika wel eens tegen een sportieve deceptie kunnen aanlopen. Het niveau van de tegenstanders daar ligt namelijk hoger, dan op het EK. We willen niet onderuit gaan op een manier, zoals Feijenoord onlangs tegen PSV overkwam. Versterkingen De leiding van het militair elftal is continu op zoek naar versterkingen. Kandidaten spelen minimaal op het niveau tweede klasse KNVB. Belangstellenden melden zich bij Ensing, tel en * J.Ensing.01@mindef.nl. tekst jack oosthoek foto zadrach salampessy te koop Zundert, Berkenlaan 238, uitst. onderh. uitgeb. hoekwoning met oprit en garage. Bjr Perceel. opp. 215 m2,, inh. 385 m3.leefkeuken, nwe badkmr, 3 slpkmrs en zolder via vaste trap. Achtertuin op ZW. Bushalte en basisschool op loopafs., 20 automin. van Breda. Vr.pr.: ,- k.k. Zie of Diversen den haag Defensie heeft er een kampioen bij. Het is landmachtmilitair en vijfkampster Marisca de Jong van de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Ze won vorige week op de militaire wereldspelen voor cadetten in het Turkse Ankara goud bij de wedstrijd op de hindernisbaan en zilver op het onderdeel hindernis zwemmen. Dat leverde haar in het combinatieklassement de gouden medaille op. Marisca de Jong tijdens de prijsuitreiking in Ankara. te koop Opel Astra GTC 1.7 CDTI uitvoering COSMO bouwjaar 2007, km-stand Kleur zwart metallic, voorzien van diverse extras zoals Cruise Control, navigatie, licht metalen velgen, licht regensensor, elektrisch wegklapbare zijspiegels. Vraagprijs info Het was de eerste keer dat de wereldspelen voor cadetten plaatsvonden. Ze bestaan uit vijf takken van sport, te weten volleybal, oriënteren, atletiek, schieten en een vijfkamp. Het evenement is bedacht door de internationale militaire sportorganisatie CISM, die op deze manier beginnende militairen onder het motto friendship through sport met elkaar in contact wil brengen. Zij zijn toch de leiders van de toekomst, redeneert het CISM. Aan de eerste editie deden 25 landen met in totaal vijfhonderd sporters mee. De Oranjedelegatie telde tien cadetten, plus begeleiders. Na afloop van de wedstrijden zette de Nederlandse ambassadeur in Turkije, J.P. Dirkse, medaillewinnares De Jong tijdens een ontmoeting met de Hollandse sporters op zijn residentie in het zonnetje. Zoals het er nu uitziet, vindt het WK voor cadetten vanaf nu eens in de twee jaar plaats.

8 en verder 8 defensiekrant nr 38 4 november 2010 Extra afzien tijdens mentale training Links Koningin Beatrix na de voorstelling in gesprek met twee hoofdrolspelers Matteo van der Grijn en Loes Haverkort, die tijdens het stuk een liefdesrelatie krijgen. Rechts Actrice Catherine ten Bruggencate (midden) weet koningin Wilhelmina op geloofwaardige wijze neer te zetten. Links hoofdrolspeler Matteo van der Grijn in de huid van Erik Hazelhoff Roelfzema en rechts zijn compagnon Chris de Vries gespeeld door Boy Ooteman. reichenhall Het doorzettingsvermogen en teamwork van de bevoorradingscompagnie van de luchtmobiele brigade kreeg het aardig te verduren in het Duitse Bad Reichenhall. De bijzonder zware sneeuwval in de Zuid-Duitse bergen betekende voor de luchtmobielers een extra stimulans in deze mentale training. Net als de collega s van de luchtmobiele infanteriebataljons moet ook de bevoorradingscompagnie onder de meest uiteenlopende omstandigheden kunnen opereren. Boek over militaire ethiek en deugden breda De Nederlandse krijgsmacht wordt tegenwoordig steeds vaker ingezet voor taken die zij te midden van de lokale bevolking uitvoert. Over de vraag in hoeverre traditionele deugden als moed, discipline en loyaliteit hierbij nog volstaan, schrijft Peter Olsthoorn in zijn recent verschenen boek Military Ethics and Virtues. An Interdisciplinary Approach for the 21st Century beschouwt de belangrijkste militaire deugden voor het eerst in onderlinge samenhang. De docent aan de Faculteit Militaire Wetenschappen zoekt naar een interpretatie van deze deugden die recht doet aan de huidige taken van moderne krijgsmachten. Het boek is verkrijgbaar bij uitgeverij Routledge, ISBN nummer: Zie voor meer informatie routledge.com/books/details/ /. Publiek vliegt en vaart mee in ronddraaiend theaterspektakel katwijk Suizende bommen, langsscherende vliegtuigen, een levensechte zee met liter water en een schip waarop het publiek meedeint zijn een greep uit de indrukwekkende decorelementen, waar het publiek als vanzelf langs draait. Musical Soldaat van Oranje beleefde zaterdag 30 oktober zijn wereldpremière onder grote belangstelling van de Nederlandse royalty en theatertop. Ongekend theaterspektakel in een oude vliegtuighangaar in Katwijk. Geen vrolijke, luchtige feel-good show, maar realistisch, spectaculair en emotioneel vakwerk. De kranten zijn vol lof en pakken uit met koppen als Soldaat van Oranje; Een musical die overdondert, Soldaat van Oranje: dááááág Broadway en Soldaat van Oranje: Groots en intiem. De relatief onbekende cast weet het publiek te raken. Iedereen voelt mee met de heldhaftige Erik Hazelhoff Roelfzema, die zijn vrienden één voor één verliest in de strijd tegen de Duitsers. De één loopt over naar de vijand, de ander wordt erdoor omgebracht. Hazelhoff kiest het verzet en ontvangt voor zijn moedige daden al tijdens de oorlog de Militaire Willemsorde uit handen van koningin Wilhelmina. verwondering In sneltreinvaart trekken de scènes aan het theaterpubliek voorbij. Of liever gezegd: trekt het theaterpubliek aan de scènes voorbij. De gloednieuwe 250 ton wegende tribune draait de ruim bezoekers van links naar rechts en weer terug langs het theaterspektakel. Het spel wordt afgewisseld door 180 graden brede historische film- en fotobeelden die de sfeer en inhoud van het verhaal versterken. Tussendoor wordt het publiek door de Engelandvaarders meegenomen aan boord van een schip en zit later als bemanning in een bommenwerper boven Berlijn. Menig bezoeker voelt zijn maag omdraaien. Bezoekers voelen hun maag tijdens de voorstelling letterlijk omdraaien Als de aangenaam verwarmde theaterzaal zich opeens met koude lucht vult is de verwondering onder het publiek compleet. De enorme theaterwanden schuiven open, waardoor het publiek zo goed als buiten zit. Op de landingsbaan stapt koningin Wilhelmina uit een levensechte Dakota en zet weer voet op eigen bodem na haar vlucht uit Engeland. De acteurs zetten het Volkslied in, een enkeling in de zaal zingt mee. Het is bijna het Omniversum en een avontuurlijk pretpark in één, met echte acteurs. Zonder het te overdrijven en alles ten dienste van het verhaal. De theatermakers hebben zojuist een topprestatie neergezet, die heel theaterminnend Nederland roemt. In deze voorstelling kom je ogen en oren tekort. Ook de entourage eromheen klopt. De landingsbaan met blauw verlichte landingsstrips die als parkeerplaats dient, de twee Dakota s op het buitenterrein, de nagebootste bunkergangen die het publiek naar de comfortabele rode theaterstoelen leidt en de enorm glamoureuze theaterfoyer waarin iedere bezoeker zich VIP waant. Defensie was tijdens de premiere vertegenwoordigd met de commandanten van de operationele commando's, DMO en NLDA, de IGK. De Nederlandse Defensie Academie verzorgde tevens een erewacht. kortingsactie Ook naar Soldaat van Oranje? Defensiemedewerkers kunnen gebruik maken van een aantrekkelijke korting van 15 euro op een kaartje voor de dinsdag, woensdag, donderdag en zondagavond voorstellingen in november. Ook voor de twee zondagmatineevoorstellingen op 7 en 14 november is deze korting geldig, al geldt er dan wel een weekendtoeslag van 5 euro voor de 1 ste en 2 e rang. Kaarten zijn onder vermelding van Defensie telefonisch te bestellen via (45 cent per minuut). Voor meer info zie intranet portaal. tekst jopke rozenberg-van lisdonk foto's joris van bennekom Defensie Evenementenkalender De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen 4 november 2010 Concert Children of the World, vliegbasis Woensdrecht 6 t/m 7 november 2010 Concerten in Noord-Frankrijk Marinierskapel, Frankrijk 10 november 2010 Informatiedag Koninklijke Militaire Academie, KMA Breda 11 november 2010 Informatiedag Koninklijk Instituut voor de Marine, KIM Den Helder Voor meer informatie surf naar Marinierskapel viert jubileum barneveld De Marinierskapel der Koninklijke Marine vierde haar 65-jarig bestaan met een jubileumconcert in het Schaffeltheater in Barneveld. De Kapel is ooit in het leven geroepen om het moreel op te peppen en voor vermaak aan boord, maar is in de loop der jaren uitgegroeid tot een militair harmonieorkest van internationale allure. Als visitekaartje van de marine speelde Marinierskapel op tal van plaatsen in binnen- en buitenland, in erewachten en concertzalen. Bij haar jubileumconcert presenteerde de Marinierskapel haar nieuwe cd From Ancient Times. COLOFON De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting en Communicatie van het Ministerie van Defensie, bestemd voor het gehele Defensiepersoneel OPLAGE HOOFDREDACTEUR luitenant-kolonel Patrick Bolder EINDREDACTIE Martin Zijlstra ( ) REDACTIE June Smit ( ) André Twigt ( ) Evert Brouwer ( ) Jack Oosthoek ( ) BEZOEKADRES Binckhorsthof, Binckhorstlaan 135, 2516 BA Den Haag POSTADRES Postbus 20703, 2500 ES Den Haag, MCP 58L defensiekrant@mindef.nl DEFENSIESITE REDACTIESECRETARIAAT EN ADMINISTRATIE Marianne Beck-Bergshoeff TELEFOON (070) , via het militaire net: 501, tst ABONNEMENTEN Per jaar 13,61. Voor het buitenland 15,88. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, telefoon of via In het geval van een dienstabonnement, opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant. ADRESWIJZI- GING Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het duurt enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. LAYOUT vijfkeerblauw.nl, Rijswijk DRUK TDS, Schiedam. De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. ZIj geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren,

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, Generaal Middendorp, ter gelegenheid van de musical Soldaat van Oranje bij het Vliegkamp Valkenburg op 30 augustus 2012. Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen.

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen. Toespraak staatssecretaris van Defensie, Jack de Vries voor de reünie Djocja, 17 december 2008, Koninklijk Militair Tehuis Oud Militairen en Museum Bronbeek Allereerst mijn hartelijke dank om voor u te

Nadere informatie

ISAF III Deployment Task Force

ISAF III Deployment Task Force ISAF III Deployment Task Force C-DTF Kolonel Henk Morsink 1 Deployment Task Force Mission Statement Taken Eenheden en Middelen Planning Voorbereiding 2 Mission Statement Schep als Deployment Task Force

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog

Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Chr. Oranjevereniging Marken en Oranje Herdenking 4 mei 2017 Thema: Verhalen van de oorlog Pieter er Zeeman en de konvooien naar Moermansk Pieter Zeeman (geboren op Marken op 20 december 1914) voer in

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL De nieuwe buurt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 4 Een nieuw huis Dit is nu ons nieuwe huis. De auto stopt en Kika s vader wijst trots naar het huis rechts. Kika kijkt. Het is een rijtjeshuis

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs!

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! De D1 van SV Baarn is met Pinksteren vier dagen naar Parijs geweest. Dit was een onvergetelijke ervaring voor de spelers uit het team. De ploeg van Jacco Engelsman,

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

Lancaster ED470. Wie, wat, waar en hoe?

Lancaster ED470. Wie, wat, waar en hoe? Lancaster ED470 Wie, wat, waar en hoe? Hier is het toestel neer gekomen en ontploft. Een groot gat kwam in de grond. Wat gaan we doen? Het verhaal Vliegtuigcrash. 23 september 1944 De vliegbasis Skellingthorpe

Nadere informatie

René op vakantie. 10-17 mei 2013 P U T T E N

René op vakantie. 10-17 mei 2013 P U T T E N René op vakantie 10-17 mei 2013 P U T T E N Begeleider Theo Vrijdag 10 mei Vertrek naar Landal Tegen 12 uur rijdt de Tendens bus de Ranonkelweg in en René straalt als hij mij ziet. Na de lunch nemen we

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Vereniging van Oud-Medewerkers s-hertogenbosch Aan de leden van de Vereniging van Oud-Medewerkers datum 4 juli 2016 contactpersoon Corien Blankestein onderwerp Excursie Koninklijke Marine telefoon 088-5256197

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

SAMUEL VAN DER MEER. De Ontsnapte Joden

SAMUEL VAN DER MEER. De Ontsnapte Joden SAMUEL VAN DER MEER De Ontsnapte Joden De inval Het is een zonnige dag. Bram en Theo zijn een spelletje aan het spelen, maar ze moeten eigenlijk allang naar bed. Papa zegt tegen Bram: Bram, je moet naar

Nadere informatie

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een Nederlandse munt (voor- en achterzijde): Op de munt links staat: Willem

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper.

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper. Taskforce Viper Een peloton van Taskforce Viper nadert het dorp Surkh Murgab in de Chora-vallei, op slechts 15 kilometer van Kamp Holland in Uruzgan. Doel: het in kaart brengen van de tegenstand in het

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière In de rubriek vertelt een (oud) prof-voetballer/voetbalster over zijn/haar voorste kruisband blessure. Vanaf het moment dat deze blessure werd opgelopen, de operatie, de revalidatie, de rentree en daarna.

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

Koninklijke webcare. Door: Michael Elbers

Koninklijke webcare. Door: Michael Elbers Koninklijke webcare Door: Michael Elbers Op 28 januari 2013 om 14 uur werd ik gevraagd om een plan te schrijven voor de inzet van sociale media tijdens Koninginnedag. Toen ik na dat gesprek weer terug

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Autobiotic Selfie. (Herkansing 1) Sascha de Waal. Studierichting: Game Development. Datum: 31 Maart 2016

Autobiotic Selfie. (Herkansing 1) Sascha de Waal. Studierichting: Game Development. Datum: 31 Maart 2016 Autobiotic Selfie (Herkansing 1) Door: Klas: Sascha de Waal G&I1D Studierichting: Game Development Datum: 31 Maart 2016 Docenten: Module: Opdracht: Saskia Freeke, Martin Lacet, Sonja van Vuure en John

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud:

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud: Kooijman Racing ONK Supersport 600 Nieuwsbrief 7 Inhoud: - Verslag GAMMA Racing Days - Kooijman Racing start niet in Spa-Francorchamps - ALS-dag in Assen 22 september - Caravan Verhuur Karsten helpt mee

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders

plastraining voor kinderen adviezen voor ouders plastraining voor kinderen adviezen voor ouders Uw kind start met een plastraining op de polikliniek Kindergeneeskunde van het OLVG. Uw kind volgt de training omdat hij problemen heeft met zijn blaas.

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over peuterschool t Koggeschip

Veel gestelde vragen over peuterschool t Koggeschip Veel gestelde vragen over peuterschool t Koggeschip Juni 2014 Wat is een peuterschool? De peuterschool is een combinatie van kinderdagverblijf en voorschool. Hier komen alle kinderen in de wijk van 2,5

Nadere informatie

Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk

Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk Voorganger: Ds. M.N. Ariesen-Holwerda Organist: Kees Nottrot Pianist: Peter Wagenaar Afkondigingen Zingen van een psalm 122: 1 en

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede. heb ik meegekregen van mijn. vader, die de gastvrijheid van. de Duitse bezetter aan den lijve

Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede. heb ik meegekregen van mijn. vader, die de gastvrijheid van. de Duitse bezetter aan den lijve Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede heb ik meegekregen van mijn vader, die de gastvrijheid van de Duitse bezetter aan den lijve heeft mogen ondervinden. Mijn vader heeft in Scheveningen gezeten,

Nadere informatie

Begin jaren 90 was er een uitwisseling tussen Dart Club Sport en één Engels dartsteam.

Begin jaren 90 was er een uitwisseling tussen Dart Club Sport en één Engels dartsteam. Begin jaren 90 was er een uitwisseling tussen Dart Club Sport en één Engels dartsteam. Gezellig met ongeveer 15 personen naar Engeland om daar een lang weekend tegen elkaar te gaan darten en uiteraard

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

Samenvatting. Botsing in de lucht tijdens de training voor een luchtvaartvertoning

Samenvatting. Botsing in de lucht tijdens de training voor een luchtvaartvertoning Samenvatting Botsing in de lucht tijdens de training voor een luchtvaartvertoning Samenvatting Botsing in de lucht tijdens de training voor een luchtvaartvertoning Den Haag, oktober 2018 De rapporten van

Nadere informatie

Dubbelspel. Alan Durant

Dubbelspel. Alan Durant Dubbelspel Dubbelspel maakt deel uit van de Schaduw-reeks van Lezen voor Iedereen/Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. De Schaduw-reeks is een serie spannende verhalen voor jongeren. Lezen voor Iedereen/Uitgeverij

Nadere informatie

Mihailo Sain weer in actie bij het WOC Alphen aan den Rijn

Mihailo Sain weer in actie bij het WOC Alphen aan den Rijn Nieuwsbrief -3- Januari 2011 Inhoudsopgave: Onderzoek sport en ontwikkeling voor kinderen Even voorstellen Wedstrijdverslag M

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Bestuur Born Atletiek Totaal Even voorstellen, Beste atleten en ouders, wellicht heeft u er nooit zo bij stil gestaan maar achter de schermen is de Stichting

Nadere informatie

Playing for Success Alkmaar

Playing for Success Alkmaar Playing for Success Alkmaar Nieuwsbrief nummer 2 Opening Playing for Successs een SUCCES!! Vanaf dag één dat we samen zijn gaan werken aan PfS Alkmaar wisten we dat met de deelnemers iets bijzonders gaan

Nadere informatie

3e Statie: Jezus valt voor de 1e maal onder het kruis.

3e Statie: Jezus valt voor de 1e maal onder het kruis. 1e Statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld. De eerste plaats waar Jezus stil stond op de kruisweg, was het paleis van de Romeinse landvoogd Pontius Pilatus. De joodse leiders wilden Jezus uit de weg ruimen.

Nadere informatie

Huizen. Luxe keuken. Vrij uitzicht. Twee goede slaapkamers. Moderne bouw. Eigen parkeerplaats. Ringweg-Kruiskamp 71 H, 3814 TE Amersfoort H47 H47

Huizen. Luxe keuken. Vrij uitzicht. Twee goede slaapkamers. Moderne bouw. Eigen parkeerplaats. Ringweg-Kruiskamp 71 H, 3814 TE Amersfoort H47 H47 Huizen vanhendriks Ringweg-Kruiskamp 71 H, 3814 TE Amersfoort Vrij uitzicht Moderne bouw Twee goede slaapkamers Luxe keuken Eigen parkeerplaats H47 H47 Kenmerken Soort Kamers Woonoppervlakte Inhoud Bouwjaar

Nadere informatie

SPREEKBEURT HANDBAL. door Casper Houtepen

SPREEKBEURT HANDBAL. door Casper Houtepen SPREEKBEURT HANDBAL door Casper Houtepen Mijn onderwerp voor de spreekbeurt is handbal. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik het zelf doe en ik het een leuke sport vind. Misschien willen door mijn spreekbeurt

Nadere informatie

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen!

Mascha Pijnenborg. Naast een nieuwe outfit, hoort daar ook een natuurlijk ook nieuwe fiets bij. Deze fiets kon ik begin januari op gaan halen! Nieuwsbrief Mascha Pijnenborg Uitgave 1, 2011 Nieuw jaar, nieuwe ploeg, nieuwe fiets Een nieuw jaar is begonnen! Mijn oude ploeg bestaat nu écht niet meer en ik start nu officieel bij het nieuwe Dolmans

Nadere informatie

Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT. Muitgeverij. marmer

Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT. Muitgeverij. marmer redders langs de kust Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT Muitgeverij marmer Schoolreis Ed Koopman / KNRM Enkhuizen / Donderdagmiddag 15:34 uur DE DRIEËNDERTIG KINDEREN

Nadere informatie

DAUWBRAAM DA te KATWIJK ZH Vraagprijs ,- K.K. T E. W.

DAUWBRAAM DA te KATWIJK ZH Vraagprijs ,- K.K. T E. W. DAUWBRAAM 15 2224 DA te KATWIJK ZH Vraagprijs 674.500,- K.K. T. 071-301 5748 E. info@kooitjemakelaarsdiensten.nl W. www.kooitje.nl Kenmerken & specificaties Bouwjaar: 2000 Woonoppervlakte: 171 m2 Inhoud:

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

6,2. Boekverslag door een scholier 1782 woorden 18 april keer beoordeeld

6,2. Boekverslag door een scholier 1782 woorden 18 april keer beoordeeld Boekverslag door een scholier 1782 woorden 18 april 2004 6,2 299 keer beoordeeld Auteur Genre Erik Hazelhoff Roelfzema Biografie, Oorlogsroman Eerste uitgave 1970 Vak Nederlands 3. Verantwoording keuze

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5

INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5 INFORMATIE DECEMBER 2015 NUMMER 5 schooljaar 2015 2016 Geachte ouders, beste leerlingen, Dit is de laatste Van Hasseltschool nieuwsbrief van 2015. Het is ook de allerlaatste van mijn hand. Na ruim 40 jaar

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 29 februari 2008 Ons kenmerk D/2008003878

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

D Artagnan gaat naar Parijs

D Artagnan gaat naar Parijs D Artagnan gaat naar Parijs Artagnan reed op zijn oude paard, een uitgeputte knol met een trieste blik. Ook al was zijn paard op zijn minst vreemd te noemen en ook al waren de kleren die hij droeg verbleekt,

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE VEVA OPLEIDING Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE TIEN MEEST GES INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS 1 2 3 4 Is er ondanks de bezuinigingen bij Defensie een toekomst voor leerlingen Veiligheid

Nadere informatie

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film D-Day, Normandy 1944. Een film die je meeneemt naar een beslissend moment in de geschiedenis:

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij

Nadere informatie

Chiang mai, februari 2011. Een nieuwsbrief.

Chiang mai, februari 2011. Een nieuwsbrief. Chiang mai, februari 2011 Een nieuwsbrief. Een andere naam voor iets wat voor de meeste lezers inmiddels al vertrouwd is. Werd dit bericht vroeger een rondzendmail of een halfjaarbericht genoemd; nu gaan

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Christa de Bruijn-Schlicht Door het dansen leren mensen meer van zichzelf te laten zien

Christa de Bruijn-Schlicht Door het dansen leren mensen meer van zichzelf te laten zien Christa de Bruijn-Schlicht Door het dansen leren mensen meer van zichzelf te laten zien Toen ze achttien was, móest ze les gaan nemen. Maar al snel wilde ze niet meer van de dansvloer af. Christa de Bruijn-Schlicht

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht

De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht Inhoud De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Defensie Directie Communicatie Vormgeving: Grafische

Nadere informatie

Om het thuisfront goed te informeren, heb ik regelmatig

Om het thuisfront goed te informeren, heb ik regelmatig door Gertjan van der Ree Mij is gevraagd een stukje te schrijven over de ervaringen van het A- pel, 1 ste bt, 11 AfdRA tijdens onze uitzending naar Afghanistan. Wij vielen onder BG5 en zijn vanaf dec.

Nadere informatie

15966_Oorlog in foto's III - D-Day BW.indd 53 16-09-14 10:17

15966_Oorlog in foto's III - D-Day BW.indd 53 16-09-14 10:17 Een foto van een van de twee drijvende wegen in de kunstmatige haven bij Arromanches. De kunstmatige havens waren eigenlijk een enorme legpuzzel die in het geheim was ontworpen en daarna verspreid over

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Hier, in de haven van Rotterdam, komt ons geld binnen.

Hier, in de haven van Rotterdam, komt ons geld binnen. ToespraakvandeCommandantderStrijdkrachten,generaalT.A.Middendorp,tijdensdeuitreiking HerinneringsmedailleVredesoperatiesopdeWereldhavendagenop7september2012teRotterdam. Letop:Alleengesprokenwoordgeldt!

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes,

Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Toespraak Gerdi Verbeet Onthulling vernieuwd monument Voorhout, 3 mei 2017 Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Hartelijk dank dat u mij vandaag de gelegenheid geeft iets te

Nadere informatie

Voor de ouders en verzorgers,

Voor de ouders en verzorgers, Voor de ouders en verzorgers, Deze nieuwsflits start ik met een terugblik op de ouderavond die we afgelopen dinsdagavond gehouden hebben. We mochten deze avond 13 ouders en 14 collega's begroeten. Onze

Nadere informatie