DON GIOVANNI HET Symfonieorkest Zondag 25 januari :30 uur Zuiderstrandtheater

Transcriptie

1 DON GIOVANNI HET Symfonieorkest Zondag 25 januari :30 uur Zuiderstrandtheater

2

3 DON GIOVANNI HET Symfonieorkest Zondag 25 januari :30 uur Zuiderstrandtheater PROGRAMMA Don Giovanni Tekst: Lorenzo da Ponte, Muziek: Wolfgang Amadeus Mozart (1787) Eerste bedrijf Scene 1 Leporello verveelt zich buiten in de nacht. Hij wacht op zijn meester Don Giovanni, die als gemaskerde indringer een poging doet Donna Anna te verleiden. Of dat lukt of niet, blijft de vraag. Maar als Don Giovanni naar buiten sluipt, houdt ze hem tegen, want ze wil weten wie hij is. Haar vader, de Commendatore, verschijnt en Anna gaat meer hulp halen. De oude man moet zijn bemoeienis met de dood bekopen. Donna Anna ontdekt het ontzielde lichaam en is gebroken. Haar toegesnelde verloofde Ottavio die zij aan het lijntje houdt ziet zijn kans schoon. Ik zal man en vader voor je zijn, zingt hij. Maar dan moet hij eerst de moordenaar straffen, vindt Anna. Scene 2 Een paar straten verder zegt Leporello tegen Don Giovanni: Twee fraaie prestaties! De dochter verkrachten en de vader vermoorden. Zijn meester snoert hem de mond, want hij ruikt een nieuwe vrouw. Een gesluierde dame beklaagt zich. Ze is in de steek gelaten door een minnaar. Ach, die arme ziel kan wel wat mijn troost gebruiken, vindt Giovanni. Te laat ontdekt hij dat het om een van zijn eigen slachtoffers gaat: Donna Elvira. Nou ja, als wat vleierij niet helpt, moet Leporello haar maar de waarheid vertellen. Die bespot Elvira door haar zijn meesters lijst te tonen: 2065 veroveringen, in alle soorten en maten, en alleen al mille e tre, 1003, in Spanje.

4 Scene 3 Elders stuit de gevluchte Don Giovanni op een verloofd boerenstel Zerlina en Masetto. Hij nodigt het gezelschap uit bij hem thuis verder te feesten. Iedereen kan alvast gaan. Met Zerlina zal hij achter hen aankomen. Dat bevalt de jaloerse Masetto niet, maar hij moet buigen voor de wil van Don Giovanni. Daarna biedt de verleider wat inzicht in zijn methoden. Langzaam pakt hij Zerlina in. In een huisje vlakbij zal hij haar tot bruid nemen. Maar als ze rijp is voor de pluk, duikt Elvira op. Zij rukt Zerlina uit zijn klauwen. Scene 4 Alleen achtergebleven ziet Don Giovanni twee gestalten naderen. Don Ottavio en Donna Anna vragen zijn hulp bij het vinden van de moordenaar van Anna s vader. Die zegt hij toe, maar middenin het gesprek keert Elvira terug. Weer belastert zij Don Giovanni, die haar een gekkin en stalkster noemt. Ottavio en Anna staan in tweestrijd. Wie moeten ze geloven? Maar bij het afscheid herkent Anna de stem van haar vaders moordenaar. Met Ottavio en Elvira besluit zij Don Giovanni thuis te confronteren met zijn wandaden. Scene 5 In het paleis is het feest in volle gang. Don Giovanni schenkt wijn, bezingt de geneugten van de vrijheid, paait het boerenstel, laat Leporello drie gemaskerde vreemdelingen (Anna, Ottavio en Elvira) uitnodigen en vergrijpt zich tenslotte aan Zerlina. Die gilt het uit. Don Giovanni probeert eerst Leporello de schuld te geven, maar wordt ontmaskerd door Ottavio, Anna en Elvira. De situatie wordt nijpend, maar hij weet te ontsnappen. Tweede bedrijf Scene 1 Leporello wil ontslag nemen, want Don Giovanni bleek bereid hem te doden om zijn eigen wandaad te verdoezelen. Een flink gevulde beurs later doet hij toch weer mee, met het verzoek de vrouwen met rust te laten. Onmogelijk, zegt zijn meester. Zij zijn belangrijker dan het brood dat ik eet en de lucht die ik adem. Waarom bedriegt hij ze dan?

5 wil Leporello weten. Omdat ik ze allemaal lief heb, zegt Don Giovanni. Wie maar één vrouw bemint, doet de anderen tekort. Hij voegt meteen de daad bij het woord. Meester en knecht ruilen van kleding. Een berouwvolle Don Giovanni lokt Elvira uit haar huis, zodat hij haar dienstmeisje kan versieren. Elvira valt ervoor, maar de serenade wordt verstoord door een burgerwacht met Masetto die op zoek is naar de schurk. Don Giovanni doet zich voor als spijtoptant Leporello, stuurt iedereen een andere kant uit en tuigt de alleen overgebleven Masetto af. De jammerende boer wordt teruggevonden door zijn geliefde Zerlina, die zijn pijn verzacht. Scene 2 Leporello schudt intussen Elvira af, maar loopt recht in de armen van het wraakzuchtige kwartet Anna, Ottavio, Zerlina en Masetto. Plots verschijnt Elvira die om genade smeekt voor haar man. Het antwoord is helder: Non, non, non, non. Tot hun verbazing onthult Don Giovanni dan zijn ware identiteit: Leporello. Met zijn gladde praatjes weet hij het boze viertal te ontvluchten. Scene 3 Leporello en Don Giovanni stuiten op elkaar op het kerkhof. Ze trekken hun eigen kleren aan. Don Giovanni grijnst dat de vermomming hem bijna een nieuwe verovering bracht: Leporello s vrouw. De knecht ontsteekt in woede, maar dan horen beiden een grafstem: Het lachen zal je vergaan nog voor de dag aanbreekt. Don Giovanni denkt aan een grap. Hij ontdekt een standbeeld van Commendatore en laat Leporello de inscriptie voorlezen: Tegen de schurk die mij om het leven bracht, wacht ik hier de wraak af. Zijn meester dwingt de bange Leporello het standbeeld voor het souper uit te nodigen. Tot hun verbijstering knikt het ja. Scene 4 De wraak zal spoedig komen, zegt Ottavio, en dan kan er getrouwd worden. Hoe hij te midden van zoveel droefenis daar toch aan kan denken, antwoordt Anna. Nu flipt de immer nette Ottavio en noemt zijn geliefde wreed. Anna smeekt hem nog een laatste keer om geduld, als hij niet wil dat ze sterft van verdriet.

6 Scene 5 In zijn paleis geniet Don Giovanni van zijn eten. Leporello pikt er ook een kippetje van mee. Donna Elvira doet nog één wanhopige poging de verleider tot inkeer te brengen. Leve de vrouwen! is het enige antwoord dat ze krijgt. Op dat moment verschijnt het standbeeld van Commendatore. Eten hoeft hij niet, maar hij wil dat Don Giovanni op zijn beurt bij hem komt eten. Don Giovanni neemt de uitgestoken hand aan, voelt de koude greep verstijven en krijgt nog een ultieme kans berouw te tonen. Pentiti! Nooit! is zijn antwoord. En de hel verzwelgt hem. DE MYTHE VAN DON JUAN Dichters en musici hebben zich door de eeuwen heen steeds opnieuw beziggehouden met Don Giovanni alias Don Juan, de vrouwenheld en voorvechter van grenzeloze vrijheid. Molière, Alexander Puschkin, Richard Strauss, Max Frisch. Don Juan was de eerste geluidsfilm die Warner Brothers uitbracht, de grote filmregisseur Joseph Losey vereeuwigde Don Giovanni in een filmportret en Andre Lloyd Webber citeert hem in zijn Phantom of the Opera. Allemaal waren ze gefascineerd door het gelaagde verhaal van de adellijke verleider, door de ondergang van de onverschrokken vrijdenker, door de verleide en verlaten vrouwen uit alle lagen van de maatschappij. Mozart en zijn al even geniale librettist Lorenzo da Ponte (die zelf een Don Giovanni-achtig leventje leidde) hebben het verhaal waarschijnlijk het meest treffend verbeeld. Mozart gaf elk vrouwelijk personage haar eigen muzikale profiel, karakter-iseerde het duo Don Giovanni en zijn knecht Leporello met gevatte recitatieven en grandioze aria s, componeerde een overweldigende opkomst voor de vermoorde Commendatore die als stenen gast tijdens een feestmaal verschijnt Kortom, Mozart maakte van zijn opera, die hij een dramma giocoso noemde, een meesterwerk met oneindig veel diepgang.

7 DE DON GIOVANNI VAN EVA BUCHMANN EN JAN WILLEM DE VRIEND Kenmerkend voor het werk van Eva Buchmann is de intimiteit die zij steeds weet te creëren tussen publiek, zangers en musici. Ook in Don Giovanni zit de toeschouwer als het ware bovenop de handeling; hij deelt dezelfde ruimte met de solisten en het orkest. Het publiek wordt zo letterlijk deelgenoot van het erotisch en demonisch universum van Don Giovanni. In haar enscenering speelt de hele handeling zich af rondom het orkest. Daardoor krijgt de uitvoering een kamermuzikaal aspect. De musici vormen een onderdeel van de enscenering, zij spelen letterlijk mee. Eva Buchmann regisseert een hele vanzelfsprekende interactie tussen zangers en orkest. In de hechte samenwerking tussen haar en Jan Willem de Vriend ontstaat zo een zeldzame muziekdramatische eenheid en scherpte, een uitzonderlijke coherentie tussen muziek en drama. Maar hoe dicht we er ook bij komen, de mythische Don Giovanni blijft onbereikbaar, het mysterie blijft intact. Wat zeker is: de wereld is niet opgewassen tegen hem, zoals tegen geen enkele natuurkracht. Maar zonder hem kunnen we ook niet. We kunnen het niet stellen zonder zijn archetypische rebellie tegen alles wat god is en gebod. Want zonder die vrije, libertijnse levenshouding ziet de wereld er wel erg braaf uit. Don Giovanni leeft volledig in het hier en nu, kent geen verleden en geen toekomst. Terwijl wij gewone zielen alleen een verleden hebben en een toekomst. Het hier en nu, waar we diep naar verlangen, schiet er meestal bij in. Het liefst zouden we de natuurkracht die Don Giovanni is, terugbrengen tot iemand met een aantrekkelijk, handelbaar en hedendaags charisma. Maar Don Giovanni is niet zomaar charismatisch. Hij is, dankzij Mozart en Da Ponte, groter dan dat, een mythische figuur, de vleesgeworden sensualiteit en passie. Daarom moet hij ten onder gaan. En daarom keert hij altijd weer terug. Zoals in deze voorstelling van Eva Buchmann en haar artistieke team en Jan Willem de Vriend met zijn orkest.

8 Tips Vrijdag 6 februari :15 uur, Lucent Danstheater HOW LONG IS NOW Balletto Civile Michela Lucenti is een internationaal veelgevraagde choreografe. Met haar eigen Italiaanse dansgezelschap Balletto Civile komt ze nu voor het eerst naar Nederland. De voorstelling How long is now ging in Ferrara in première en is een indrukwekkend dansspektakel met 10 dansers, de celliste Julia Kent en 10 lokale ouderen in een rolstoel. Deze deelnemers hebben vooraf een aantal workshops gevolgd met de choreografe. De voorstelling gaat over het nu : het moment dat jong en oud, verleden en toekomst, herinnering en hoop elkaar ontmoeten. Zeker het slotdeel, waarin de dansers met de ouderen bewegen op muziek uit de Bolero, is onvergetelijk. Deze voorstelling is onderdeel van Holland Dance Events, hét podium voor gerenommeerde dansgezelschappen in het Lucent Danstheater. Zaterdag 21 februari :00 uur, Lucent Danstheater PARELVISSERS Nederlandse Reisopera De parelvissers van Bizet is een exotisch meesterwerk. In deze gloednieuwe productie van de Nederlandse Reisopera beluistert u jonge zangers, op het punt van hun internationale doorbraak. Het Noord Nederlands Orkest zit in de bak. In een overrompelende Tristan und Isolde stalen de orkestmusici vorig seizoen nog de show. In hun handen klonk Wagners muziek kleurrijk (NRC) en gedreven (De Telegraaf). Voor meer informatie kijk op of bel met onze kassa op