Wijsbegeerte. Studiegids Bachelor

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wijsbegeerte. Studiegids Bachelor"

Transcriptie

1 Wijsbegeerte Studiegids Bachelor

2 Faculteit Geesteswetenschappen Jaarrooster september oktober november ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo december januari februari ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo maart april mei ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo juni juli augustus ma ma ma di di di wo wo wo do do do vr vr vr za za za zo zo zo Onderwijsperiode 1 Onderwijsperiode 2 Introductieweek Onderwijsperiode 3 Onderwijsperiode 4 Kerst-/zomerreces Feestdagen Onderwijsvrije dagen Voorlichtingsactiviteiten Toelichting jaarrooster Officiële feestdagen Op officiële feestdagen is de faculteit gesloten. In collegejaar 2008/2009 zijn dat de volgende dagen: - Kerstmis: 25 en 26 december 08* - Koninginnedag: 30 april 09 - Nieuwjaar: 1 januari 09 - Bevrijdingsdag: 5 mei 09 - Goede vrijdag: 10 april 09 - Hemelvaart: 21 mei 09 - Pasen: 12 en 13 april 09 - Pinksteren: 31 mei en 1 juni 09 * Het kerstreces (onderwijsvrije dagen) is van maandag 22 december 2008 tot en met vrijdag 2 januari Vanwege collectieve sluitingsdagen zullen de panden gesloten zijn van donderdag 25 december 2008 tot vrijdag 2 januari 2009 en op vrijdag 22 mei Introductie eerstejaars De introductie voor de eerstejaars vindt plaats in de eerste week van het collegejaar. In collegejaar 2008/2009 is dat van 1 t/m 5 september 08. Bachelorvoorlichtingsdagen: 28, 29 november 08 en 21 maart 09 Mastervoorlichting: 2 oktober 08 en 12 februari Semesters Het collegejaar is verdeeld in twee semesters van elk 2 onderwijsperiodes. Semester I - Onderwijsperiode 1: 8 september 08 t/m 7 november 08 Onderwijsperiode 2: 10 november 08 t/m 23 januari 09 Semester II - Onderwijsperiode 3: 2 februari 09 t/m 9 april 09 Onderwijsperiode 4: 20 april 09 t/m 26 juni Meer informatie Bezoek de website van de faculteit Geesteswetenschappen

3 Inhoudsopgave Inleiding 4 1. Over de bacheloropleiding 5 2. Het onderwijsprogramma 2.1 In het kort De major Opbouw van de major Majortrajecten Lintmodules en literatuurmodules Het eindwerkstuk De profileringsruimte Extra cursussen buiten de major Extra cursussen binnen de major Minor Stage Studeren in het buitenland Voorbereiding op de lerarenopleiding Extra cursussen ter voorbereiding op de master De opleiding in schema De bacheloropleiding in deeltijd Algemene opzet van het deeltijdprogramma De major Majortrajecten Lintmodules en literatuurmodules In schema Verkorte opleiding Na de bachelor 3.1 De masterfase Masterprogramma s van de opleiding Wijsbegeerte Andere masterprogramma s in samenwerking met Wijsbegeerte Arbeidsmarktoriëntatie Studieloopbaanbegeleiding en examenzaken 4.1 Studieloopbaanbegeleiding Bindend studieadvies Examenzaken GPA Studeren met een handicap Praktische informatie 5.1 Praktische informatie van de opleiding Praktische informatie van de faculteit en universiteit Beknopte webwijzer Cursusaanbod en cursusinschrijvingsprocedure 6.1 Cursusinschrijving Shortlist cursussen Academische vaardigheden Cursusbeschrijvingen 31 3

4 Inleiding Voor je ligt de studiegids van de bacheloropleiding Wijsbegeerte van de faculteit Geesteswetenschappen voor het studiejaar Om je studie vlot en succesvol te doorlopen, is het belangrijk dat je goed op de hoogte bent van bijvoorbeeld het studieprogramma en dat je weet waar je terecht kunt met vragen over je opleiding en alles wat daarmee samenhangt. Naast het zorgvuldig plannen van je studie is het ook belangrijk om over de grenzen van je eigen opleiding te kijken. De studiegids helpt je daarbij. Toch vormt de studiegids niet de basis als het om dit soort informatie gaat. Ieder jaar opnieuw worden afspraken en regels vastgelegd over vorm, inhoud en uitvoering van het onderwijs. Deze afspraken en regels worden beschreven in twee andere documenten. Allereerst is er het Studentenstatuut. Hierin staan de algemene universitaire en facultaire regelingen beschreven, afspraken over hoe het onderwijs bij de Universiteit Utrecht wordt ingericht en uitgevoerd. Het Studentenstatuut is digitaal beschikbaar ( Naast de studiegids en het Studentenstatuut, kent iedere opleiding een eigen Onderwijs- en examenregeling (OER). In de OER worden doel, inhoud en inrichting van de opleiding vastgesteld. Daarbij wordt bijvoorbeeld beschreven aan welke exameneisen je moet voldoen om de opleiding succesvol af te ronden. Maar ook welke eisen van kracht zijn om tot de opleiding toegelaten te worden. En ook: welke rechten en plichten gelden voor zowel studenten als opleiding. Via > Onderwijs- en examenregelingen kun je de OER raadplegen voor het cursusjaar In Studentenstatuut en OER staat alle informatie die studenten nodig hebben om te kunnen studeren. Deze informatie is compleet en rechtsgeldig. De ervaring leert dat de informatie in deze documenten voor de dagelijkse praktijk niet voldoende is, vandaar dat er een studiegids is die je wegwijs maakt. Rest ons je veel succes te wensen met je opleiding aan de faculteit Geesteswetenschappen! 4

5 1. Over de bacheloropleiding: doelstelling en eindtermen Wijsbegeerte of filosofie ( liefde tot wijsheid ) is in de breedste zin van het woord een studie waarin je kennismaakt met de belangrijkste denkers en hun denkbeelden uit 25 eeuwen menselijke ideeëngeschiedenis. Filosofen hebben door de eeuwen heen lastige vragen gesteld over de aard van het menselijk bestaan en over de grondvesten van de samenleving. Naast intellectuele kennis zul je tijdens de studie filosofie ook verrassend veel praktische inzichten opdoen over wetenschappelijke theorievorming en de eigenaardigheden van de menselijke psyche en het menselijk handelen. Vakgebieden Het onderwijs is onderverdeeld in drie disciplinegroepen: Geschiedenis van de Filosofie, Theoretische Filosofie en Praktische Filosofie. Deze disciplinegroepen geven tezamen een representatief beeld van wat in de academische filosofie gangbaar is, maar hebben elk een eigen signatuur. Geschiedenis van de wijsbegeerte houdt zich bezig met de problemen en ideeën die in de loop der eeuwen door filosofen aangesneden zijn vanuit een historisch perspectief. Daarbij ligt de nadruk op ontwikkelingslijnen en de manier waarop denkers elkaar beïnvloed hebben. Praktische wijsbegeerte houdt zich bezig met onderwijs en onderzoek in de politieke en sociale filosofie, de ethiek en de wijsgerige antropologie. De politieke en sociale filosofie richten zich onder meer op de relatie tussen individu en samenleving en de eisen die worden gesteld aan een goede of rechtvaardige politieke orde. De ethiek houdt zich bezig met het verhelderen van morele vraagstukken en in de wijsgerige antropologie staan begrippen als 'vrijheid', 'individualiteit', 'handelen' en 'rationaliteit' centraal en hun onderlinge verhouding. Theoretische wijsbegeerte omvat onderwijs en onderzoek op het terrein van de logica, taalfilosofie, wetenschapsfilosofie en kennisleer. Bij wijsgerige logica gaat het om redeneren en redeneringen en de geldigheid ervan. De taalfilosofie houdt zich bezig met taal als betekenissysteem. De wetenschapsfilosofie en kenleer onderzoeken de grondslagen van de wetenschappen en systemen van kennisrepresentatie. Daarbij gaat het om vragen als: hoe betrouwbaar zijn onze redeneringen, wat is alledaagse en wat is wetenschappelijke kennis? Doelstelling De bacheloropleiding Wijsbegeerte heeft ten doel studenten academisch te vormen en hen kennis, inzicht en vaardigheden bij te brengen op het gebied van Wijsbegeerte, zodat zij na voltooiing van de bacheloropleiding toegang hebben tot een masterprogramma en in staat zijn tot adequate beroepsuitoefening op het gebied van Wijsbegeerte. Om dit te bereiken zijn de volgende eindtermen opgesteld voor de bacheloropleiding Wijsbegeerte: Kennis: - Globale kennis van de subdisciplines in de wijsbegeerte (logica, taalfilosofie, kentheorie en wetenschapsfilosofie; sociale en politieke filosofie, ethiek, metafysica en wijsgerige antropologie) en van de geschiedenis van deze vakgebieden, afzonderlijk en in hun onderlinge samenhang. Vaardigheden: - Vaardigheid in het lezen van wijsgerige teksten, zowel van klassieke als van hedendaagse auteurs (structuur van een tekst en argumentaties kunnen ontleden; de vooronderstellingen ervan kunnen achterhalen; een tekst kunnen situeren zowel in een historisch als in een systematisch kader). - Schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid: d.w.z. vaardigheid in het zelfstandig wijsgerigconceptueel analyseren, oplossen en formuleren van een probleem in een schriftelijk rapport. - Vaardigheid in het vinden van de relevante vakliteratuur en informatie rond een onderwerp en in het kritisch beoordelen en verwerken van die literatuur. - Mondelinge uitdrukkingsvaardigheid (helder en gestructureerd een onderwerp vanuit verschillende standpunten kunnen presenteren; kritisch kunnen evalueren van die standpunten; zelf een standpunt kunnen ontwikkelen). - Vaardigheid in het ontwikkelen van een wijsgerig verantwoord betoog voor zowel een wijsgerig als een niet-wijsgerig publiek. 5

6 2. Het onderwijsprogramma 2.1 In het kort De bacheloropleiding Wijsbegeerte beslaat drie jaar en valt uiteen in twee delen: de major en de profileringsruimte. De major is de hoofdrichting van de bacheloropleiding en bevat zowel verplichte vakken als keuzevakken met een totale omvang van 135 ECTS. De profileringsruimte is vrij in te vullen door de student en omvat 45 ECTS. Bij het berekenen van de studielast wordt gebruik gemaakt van ECTS, het European Credit Transfer System. Één ECTS staat gelijk aan 28 uur studielast. De cursussen van de bacheloropleiding Wijsbegeerte hebben in de regel een studielast van 7,5 ECTS, dat wil zeggen 210 studie-uren. Dat betekent dat de student normaliter acht cursussen per jaar volgt en zo per jaar 60 ECTS haalt. De gehele bacheloropleiding van drie jaar omvat dus 180 ECTS. De cursussen aan de Universiteit Utrecht zijn ingedeeld in drie niveaus, die oplopen in moeilijkheidsgraad: niveau 1 (inleidend), niveau 2 (verdiepend) en niveau 3 (gevorderd). Om een cursus op een hoger niveau te volgen is het vaak noodzakelijk vooraf een aantal cursussen op een lager niveau af te ronden. Bij de opleiding Wijsbegeerte is de regel dat de student: - wordt aangeraden om 8 cursussen (60 ECTS) gevolgd te hebben op niveau 1 alvorens zich in te schrijven voor een cursus van niveau 2-2 cursussen (15 ECTS) gevolgd dient te hebben op niveau 2 om toegelaten te worden tot een cursus van niveau 3. Daarnaast hebben cursussen soms specifieke ingangseisen. Dit betekent dat je over bepaalde voorkennis moet beschikken om succesvol te kunnen deelnemen. Deze voorkennis kun je opdoen in andere cursussen of eventueel elders verworven hebben. Informatie over ingangseisen vind je in de cursusbeschrijvingen. Raadpleeg bij twijfel de cursuscoördinator. De OER schrijft voor hoeveel ECTS je op niveau 2 en niveau 3 dient te behalen om de opleiding af te ronden. Voor verkrijging van het bachelordiploma Wijsbegeerte gelden de volgende eisen: - een afgeronde major (135 ECTS), inclusief academische context - tenminste 45 studiepunten op niveau 3 in major en profileringsruimte samen, waarvan tenminste 30 studiepunten op niveau 3 binnen het majortraject - tenminste 45 studiepunten in de profileringsruimte waarvan tenminste 15 studiepunten op niveau 2. - een voldoende voor alle gevolgde cursussen binnen de major (inclusief de bachelorscriptie) en de profileringsruimte De meeste wijsbegeerte vakken worden zowel op niveau 2 als op niveau 3 aangeboden. Studenten moeten twee niveau 2 wijsbegeertecursussen gedaan hebben (ongeacht de disciplinegroep) voordat ze cursussen op niveau 3 mogen volgen. 2.2 De major De major is je hoofdrichting en beslaat driekwart van de bachelorfase, namelijk 135 ECTS Opbouw van de major De major bestaat uit majorgebonden cursussen en academische contextcursussen. Een deel van deze vakken is verplicht, bij andere cursussen is er sprake van verplichte keuze. Verplichte keuze wil zeggen dat je verplicht bent een aantal cursussen te kiezen uit een vastomlijnd cursusaanbod dat voldoet aan een bepaald aantal ECTS. 6

7 1. Majorgebonden cursussen verplicht ( 60 ECTS) 1. Geschiedenis I 2. Filosofie van de geest 3. Geschiedenis II 4. Politieke en sociale filosofie 5. Wijsgerige ethiek 6. Logica voor filosofe 7. Taalfilosofie 8. Geschiedenis III De student start met acht verplichte cursussen die een inleidend karakter hebben. Deze zijn in het programma verdeeld over vier periodes (een jaar) dagonderwijs. De verplichte vakken worden in de regel in het Nederlands aangeboden. Studenten wordt aangeraden de 8 verplichte vakken af te ronden alvorens met de major keuzevakken te starten. 2. Majorgebonden cursussen verplichte keuze (45 ECTS) 9. Filosofie van de cognitiewetenschappen 10. Posities in de sociale filosofie 11. Geschiedenis van de kentheorie nieuwere tijd 12. Filosofie van de renaissance 13. Politiek en ethiek 14. Taal en geest 15. Middeleeuwse wijsbegeerte 16. Argumentatieleer 17. Wetenschapsfilosofie in context 18. Meta-ethiek 19. Geschiedenis van de ethiek OME 20. Wijsgerige antropologie en kritische theorie 21. Geschiedenis van de ethiek nieuwere tijd 22. Geschiedenis van de Logica 23. Orientatie educatieve praktijk alfa 24. Wijsgerig Latijn 3. Academische contextcursussen verplichte keuze (30 ECTS) De academische context bedraagt 30 ECTS waarvan tenminste 15 ECTS moeten worden besteed aan wijsgerige onderdelen, waaronder de eindscriptie van 7,5 of 15 ECTS. In principe kan een student ook twee niet-wijsgerige vakken onderbrengen in de academische context. Dit betekent echter niet dat ieder academisch contextvak van een andere opleiding ook automatisch erkend wordt door de examencommissie van de opleiding Wijsbegeerte. Daarom is het van belang om tijdig een bachelorprogramma in te dienen. In de academische context en in de profileringsruimte mogen in principe alle wijsgerige vakken worden ondergebracht. Dit geldt ook voor de keuzevakken Argumentatieleer, Filosofie van management en organisatie en Oriëntatie op de educatieve praktijk, de godsdienstwijsbegeertevakken van Theologie, de estheticavakken en de vervlechtingsvakken met CKI Majortrajecten In het keuzegedeelte van de major kies je uit drie mogelijke trajecten, die structuur geven aan het vakkenpakket. Een majortraject bestaat uit vakken op niveau 2 (verdiepend) en niveau 3 (gevorderd). Alvorens je wijsbegeertevakken op niveau 3 mag volgen, moet je eerst twee vakken op niveau 2 hebben afgerond. Studenten moeten binnen het majortraject minstens vier vakken op niveau 3 volgen. De trajecten zijn: - een algemeen maatschappelijk traject waarin zes cursussen uit het aanbod van twee of drie disciplinegroepen worden gevolgd en een scriptie van 7,5 ECTS wordt geschreven. - een educatief traject waarin je zes cursussen kiest die aansluiten op de onderwijsvraag van het middelbaar onderwijs en een scriptie van 7,5 ECTS wordt geschreven. Daarnaast volg je de cursus Oriëntatie op de educatieve praktijk. 7

8 - een onderzoekstraject waarin je zes cursussen volgt binnen één disciplinegroep. Dit traject heeft een specialistisch karakter. Je schrijft een grotere eindscriptie van 15 ECTS, die wordt aangeduid als leeronderzoek. Voor de verschillende trajecten ziet het programma er na de verplichte vakken als volgt uit: Trajectvakken (45 ECTS) algemeen 6 cursussen binnen 2 of maatschappelijk 3 disciplinegroepen educatief 6 cursussen die op onderwijsvraag zijn gericht onderzoek 6 cursussen binnen 1 disciplinegroep Academische context (30 ECTS) waarbinnen een scriptie van 7,5 ECTS waarbinnen een scriptie van 7,5 ECTS waarbinnen een scriptie van 15 ECTS Profileringsruimte (45 ECTS) vrij in te vullen waarbinnen Oriëntatie op de educatieve praktijk (7,5 ECTS) Aanbevolen: 2 wijsbegeertevakken uit een andere discipline Het algemeen-maatschappelijke traject Het algemeen-maatschappelijke traject is bedoeld voor studenten die de voorkeur geven aan een brede filosofieopleiding boven een gespecialiseerde. Daardoor is deze variant met name interessant voor studenten die zichzelf willen kwalificeren voor een ander beroep dan wetenschappelijk onderzoeker en voor diegenen die uit een brede interesse filosofie studeren. Studenten die dit traject kiezen sluiten de opleiding af met een bachelorscriptie van 7,5 ECTS. Het educatieve traject Het educatieve traject is bedoeld voor studenten die na hun studie in het onderwijs willen gaan werken, bijvoorbeeld als docent filosofie op een middelbare school. In onderstaand overzicht zijn de vakken die gevolgd kunnen worden in het kader van deze variant gemarkeerd met een sterretje. Deze vakken sluiten aan bij de zgn. Kerndomeinen van het VWO-programma filosofie: kenleer, wetenschapsfilosofie, wijsgerige antropologie en ethiek. Studenten die dit traject kiezen sluiten de opleiding af met een bachelorscriptie van 7,5 ECTS. In de profileringsruimte dienen de studenten de cursus Oriëntatie op de educatieve praktijk van het IVLOS te volgen. Het onderzoekstraject Het onderzoekstraject is bedoeld voor studenten die zich willen specialiseren binnen een bepaald onderdeel van de wijsbegeerte en wordt aanbevolen aan studenten die een loopbaan in het wetenschappelijk onderzoek ambiëren. Het volgen van deze variant geeft uiteraard geen garantie dat dit ook gerealiseerd kan worden, maar stelt de student wel in de gelegenheid zich voor de researchmaster te kwalificeren. Dit wordt gerealiseerd door enerzijds de concentratie van vakken binnen een bepaald hoofdvak, en anderzijds door het schrijven van een leeronderzoek van 15 ECTS als eindscriptie. Deze concentratie op een hoofdvak impliceert dat studenten 6 vakken binnen één disciplinegroep kiezen. Teneinde binnen dit traject toch nog een zekere breedte te bereiken wordt dringend aangeraden om in de profileringsruimte minstens twee wijsbegeertevakken van niveau 2 of 3 bij een andere disciplinegroep te volgen. Aanbod keuzevakken voor de verschillende majortrajecten Geschiedenis van de filosofie Praktische filosofie Theoretische filosofie - Filosofie van de renaissance - Posities in de sociale filosofie* - Filosofie van de cognitiewetenschappen - Middeleeuwse wijsbegeerte - Politiek en ethiek* - Taal en geest - Argumentatieleer - Argumentatieleer* - Argumentatieleer - Geschiedenis van de ethiek OME* - Meta-ethiek* - Wetenschapsfilosofie in context* - Geschiedenis van de ethiek - Wijsgerige antropologie en - Geschiedenis van de logica nieuwere tijd* kritische theorie* - Geschiedenis van de Kentheorie nieuwere tijd - Ricoeur en de hermeneutiek - Wetenschapsfilosofie Studium Generale - Wijsgerig Latijn * deze vakken zijn geschikt voor het educatieve traject. 8

9 Let op de volgende zaken: - De verplichte cursussen worden jaarlijks in voltijd aangeboden. In deeltijd wordt in een jaar de helft van het verplichte programma afgerond en de verplichte vakken worden daarom eens in de twee jaar aangeboden. - De voltijdskeuzevakken worden eens in de twee jaar aangeboden. Op deze manier kunnen er meer verschillende cursussen worden aangeboden. Dit betekent dat een cursus die in 2008/2009 wordt aangeboden, pas in 2010/2011 opnieuw op het programma staat. - Voltijdstudenten dienen het aangeboden onderwijs overdag te volgen, tenzij een cursus alleen in de avond wordt gegeven. Wanneer je in een bijzonder geval als voltijdstudent toch s avonds onderwijs wilt volgen dien je contact op te nemen met de studieadviseur. Indien een bepaalde cursus in een jaar zowel overdag als s avonds wordt aangeboden dan worden voltijdstudenten geacht de dagcursus te volgen. Mochten er echter minder dan 10 studenten zijn ingeschreven voor de dagcursus, dan gaan uitsluitend de avondcolleges door, en kunnen de voltijdstudenten aanschuiven bij het avondonderwijs. - Voor cursussen die op zowel niveau 2 als 3 worden aangeboden schrijf je je in voor de niveau 2 variant. Bij aanvang van de cursus maakt de docent het verschil tussen beide niveaus duidelijk en kun je een eventuele keuze voor niveau 3 kenbaar maken Lintmodules en literatuurmodules Bijna alle cursussen worden in één periode afgerond; uitzondering hierop zijn de lintmodules. Een beperkt aantal cursussen wordt aangeboden als lintmodule. Dit betekent dat het onderwijs gedurende twee periodes dus een heel semester wordt gegeven. Dit wordt vermeld in de vakbeschrijving. Binnen de bacheloropleiding Wijsbegeerte mag een voltijdstudent één literatuurmodule opnemen en een deeltijdstudent twee. Een literatuurmodule wordt op niveau 2 of 3 gevolgd. Het gaat daarbij om een literatuuronderzoek ter grootte van 7,5 ECTS, gekoppeld aan een schrijfopdracht. Er staat een thema centraal dat in reguliere cursussen niet, of niet uitvoerig wordt behandeld, maar dat voor de opbouw van het bachelorprogramma van de betreffende student van bijzonder belang is. In overleg met een docent wordt een leeslijst opgesteld die aansluit bij een thema op het vakgebied van de docent, waarin de student zich wenst te verdiepen. Tussen student en docent worden afspraken gemaakt over de frequentie van de begeleidingsgesprekken ten behoeve van de ontwikkeling van een goede vraagstelling en deadlines voor het inleveren van geschreven werk. Het initiatief voor het volgen van een literatuurmodule ligt bij de student Het eindwerkstuk De bacheloropleiding wordt afgesloten met een eindwerkstuk dat aansluit bij tenminste één van de wijsgerige cursussen binnen de major die men eerder heeft gevolgd. De omvang en het wetenschappelijk ambitieniveau van het bacheloreindwerkstuk verschillen al naar gelang het majorprofiel dat men heeft gekozen. De scriptie wordt ondergebracht in de Academische contextruimte en heeft altijd niveau 3. Het bacheloreindwerkstuk draagt in elk van de drie profielen een integratief karakter. Dat wil zeggen dat verschillende systematische en/of historische aspecten van de thematiek op beredeneerde wijze met elkaar verbonden zijn. - In het algemeen-maatschappelijke en educatieve traject voltooit men binnen één periode een scriptie van 5000 à 7500 woorden. Deze scriptie heeft een omvang van 7,5 ECTS en wordt door de begeleider beoordeeld. - In het onderzoekstraject schrijft men een scriptie die dient als leeronderzoek. Het werk aan deze scriptie biedt immers een oriëntatie op de onderzoekspraktijk. Als zodanig is het met succes voltooien van een leeronderzoek een belangrijke voorwaarde voor toelating tot de researchmaster. Het leeronderzoek moet binnen twee perioden worden voltooid en heeft een omvang van 15 ECTS. De lengte van de scriptie dient à woorden te zijn en wordt beoordeeld door de begeleider en een tweede beoordelaar uit een andere disciplinegroep (GF, TF of PF). Als belangrijk onderdeel van de bacheloropleiding, dient de scriptie zorgvuldig te worden gepland. Studenten worden viermaal per jaar via een uitgenodigd om zich in te schrijven voor het schrijven van de scriptie. Studenten dienen dan een verzoek in om begeleid te worden door een 9

10 bepaalde begeleider en over een bepaald onderwerp. Omdat het niet altijd mogelijk is om af te studeren bij de begeleider die de eerste voorkeur heeft, moet bij de inschrijving altijd een tweede keuze van begeleider en bijhorend onderwerp worden aangegeven. Nadat de begeleider is vastgesteld (uiterlijk twee weken na de aanmeldingsdeadline), neemt de begeleider contact op met de student over de uitwerking van het onderwerp, over literatuursuggesties en over de planning van besprekingen. Op dat moment wordt het bachelorprotocol ingevuld, waarin de afspraken tussen student en begeleider worden vastgelegd. Op Studiepunt Online is een afzonderlijke scriptiebrochure bacheloronderwijs te verkrijgen, waarin alle criteria en richtlijnen alsmede voorbeelden van onderwerpen voor scriptie en leeronderzoek zijn opgenomen. De noodzakelijke formulieren staan ook op Studiepunt Online. 2.3 De profileringsruimte De profileringsruimte is vrij in te vullen met cursussen die aansluiten bij je ambities en talenten. Dat kunnen cursussen zijn uit het totale aanbod van de UU maar deze kunnen ook gevolgd worden bij een andere Nederlandse of buitenlandse universiteit. De profileringsruimte beslaat een vierde van de bachelorfase: 45 ECTS. De profileringsruimte is de vrije keuzeruimte van de student, maar er zijn toch enkele regels. Er moeten bijvoorbeeld 15 ECTS op niveau 2 worden behaald. Daarnaast moet je er rekening mee houden dat als je binnen de major niet meer dan het minimum aantal (30) ECTS op niveau 3 hebt behaald er nog 15 ECTS op niveau 3 in de profileringsruimte behaald dienen te worden. Immers, de hele bacheloropleiding dient onderdelen op niveau 3 met een studielast van tenminste 45 studiepunten te omvatten (zie paragraaf 2.1). Verder is er de regel dat je alle cursussen mag volgen die binnen de Universiteit Utrecht worden aangeboden, maar dat je voor andere cursussen toestemming moet vragen aan de examencommissie. Deze beoordeelt of de cursus van voldoende niveau is, of er geen sprake is van overlap met de rest van je programma en of de cursus past binnen je programma. Overleg altijd eerst met je tutor voordat je een brief aan de examencommissie schrijft. Ook als er geen toestemming vereist is, is het verstandig de planning van je profileringsruimte met je tutor te bespreken. Hij verwijst je door naar de studieadviseur of andere adviseurs als dat nodig is. Hoe je examencommissie en studieadviseur kunt bereiken vind je op de website van je opleiding: In het onderstaande worden de mogelijkheden beschreven om de profileringsruimte in te vullen. In de profileringsruimte is veel mogelijk, je moet echter wel keuzes maken, want binnen een ruimte van 45 ECTS kun je niet alles doen Extra cursussen buiten de major In de profileringsruimte kan de student vrije keuzevakken kiezen uit de Universitaire Onderwijscatalogus van de Universiteit Utrecht. De Universitaire Onderwijscatalogus vind je via Daarnaast kan er ook uit het cursusaanbod van andere universiteiten en hogescholen (nationaal of internationaal) gekozen worden. In dit geval is goedkeuring van de examencommissie vereist. Houd er rekening mee dat zo n cursus een toegevoegde waarde moet hebben. Het heeft geen zin elders onderwijs te volgen dat ook binnen je opleiding of de Universiteit Utrecht aangeboden wordt. Vergeet ook niet dat andere faculteiten of universiteiten vaak andere inschrijfperiodes hebben. Als je cursussen wilt volgen buiten de Universiteit Utrecht moet je zelf ruim van te voren de nodige informatie verzamelen Extra cursussen binnen de major Je mag je profileringsruimte ook vullen met extra cursussen binnen de eigen major ter verdieping of ter voorbereiding op een bepaalde master. Overleg hierover met je tutor en/of de coördinator van de betreffende master. 10

11 2.3.3 Minor De profileringsruimte kan worden gebruikt om een minor te volgen. Een minor is een samenhangend pakket van 30 ECTS (vier cursussen). Welke erkende minors er worden aangeboden binnen de Faculteit Geesteswetenschappen en de Universiteit Utrecht en meer informatie hierover vind je op Daar vind je per minor ook een contactpersoon aan wie je vragen kunt stellen over inhoud en eventuele ingangseisen van de cursussen, en over de planning van de minor. Het kan zijn dat minors specifieke ingangseisen en/of een vastgestelde capaciteit hebben: informeer daar tijdig naar. Nadat je de minor hebt afgerond vraag je de examencommissie van de opleiding waar de minor onder valt om deze af te tekenen. Hiervoor gebruik je een formulier dat verkrijgbaar is op het StudiePunt (of te downloaden via de website van het StudiePunt). Dit ondertekende formulier lever je in bij de aanvraag van je bachelordiploma bij je eigen examencommissie. Vervolgens wordt op de bijlage van je diploma vermeld welke minor je hebt afgerond. Een minor is soms ingangseis voor een bepaalde master. Informeer op tijd bij de coördinator van de master. Het is niet toegestaan een minor van de eigen opleiding te volgen. Voor exacte gegevens, raadpleeg de OER Stage Een gedeelte van de profileringsruimte kan benut worden om stage te lopen. Bij de studieadviseur kun je terecht met vragen. Voor het regelen van een stage moet je ruim tijd uittrekken, tenminste een paar maanden. Denk hierbij aan het solliciteren naar de stageplaats, het vinden van een begeleider binnen de opleiding, etcetera Studeren in het buitenland De profileringruimte kan ook gebruikt worden om in het buitenland te studeren. Voor facultaire informatie binnen de EU kun je terecht op de webpagina van het StudiePunt, en voor daarbuiten. Een periode in het buitenland studeren vergt een goede voorbereiding, begin dan ook lang van te voren met oriënteren. Over het algemeen moet je voor 1 februari van het studiejaar voorafgaand aan het studiejaar waarin je in het buitenland wilt studeren alle noodzakelijke formulieren ingevuld en ingeleverd hebben. Overleg dus tijdig met je tutor welke cursussen goed in jouw programma zouden passen en leg je plan op tijd aan de examencommissie voor. De School Wijsbegeerte heeft uitwisselingscontracten met de Sorbonne in Parijs en universiteiten in Padua, Bologna en Athene, maar in principe kun je naar vrijwel iedere Europese universiteit die plaats heeft voor buitenlandse studenten. In het kader van de internationale samenwerking is ook een contract gesloten met de Washington University te St. Louis, USA. Algemene informatie over studeren in het buitenland (beurzen, universiteiten, Socratesprogramma etc.) is te vinden op de website van het International Office Geesteswetenschappen: en bij Studentenservice ( Voorbereiding op de lerarenopleiding Studenten die overwegen een educatieve master te gaan volgen om een 1 e graadslesbevoegdheid te behalen, wordt aangeraden de cursus Oriëntatie op de educatieve praktijk van het IVLOS op te nemen in de profileringsruimte. Deze cursus bereidt voor op het tweejarige educatieve masterprogramma, dat gezamenlijk door de faculteit en het IVLOS wordt aangeboden. Kijk voor meer informatie op De inschrijving voor deze cursus gaat via het IVLOS, informeer daar naar inschrijfperiodes. 11

12 2.3.7 Extra cursussen ter voorbereiding op de masterfase Sommige masters sluiten direct aan bij de door jou gevolgde major, andere alleen als je een aantal cursussen ter voorbereiding hebt gevolgd. Dit kan zijn in de vorm van een minor of van losse cursussen. Informeer op tijd naar ingangseisen. Dit geldt uiteraard nog sterker voor masters die je bij een andere universiteit of hogeschool wilt volgen: zorg dat je tijdig weet welke eisen men daar hanteert, zodat je de vereiste cursussen in de planning van je profileringsruimte op kunt nemen. LET OP: met name onderzoeksmasters vragen een zorgvuldige voorbereiding. Als je in die richting denkt, overleg dan op tijd met je tutor en bezoek ook vooral de mastervoorlichtingsdagen. 2.4 De studieopbouw in schema De bacheloropleiding Wijsbegeerte heeft een studielast van 180 ECTS studiepunten en duurt drie jaar voor voltijdstudenten en zes jaar voor deeltijdstudenten. De bacheloropleiding bestaat uit: - een major van 135 ECTS - een profileringsruimte van 45 ECTS - het portfolio De major bestaat uit: - een body of knowledge van 8 verplichte vakken (60 ECTS) - zes majortraject vakken (45 ECTS) - vier academische context vakken (30 ECTS) (waaronder een bachelorscriptie van 7,5 of 15 ECTS) In schema Verplichte vakken Keuzevakken Body of Knowledge (onderdeel major) - 8 verplichte vakken, 60 ECTS Majortraject (onderdeel major) - 6 wijsgerige vakken, 45 ECTS Keuze uit: algemeen maatschappelijk traject; educatief traject; onderzoekstraject Academische context (onderdeel major) - 4 onderdelen, 30 ECTS waarvan minstens 15 ECTS voor onderdelen wijsbegeerte; waaronder de bachelorscriptie van 7,5 ECTS of in geval van een leeronderzoek 15 ECTS Profileringsruimte - 6 vakken, 45 ECTS vrije keuze, bijvoorbeeld voor o.a. een minor van 30 ECTS Gedurende de gehele opleiding Portfolio Jaar 1 (Body of Knowledge) Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Wijsgerige Ethiek Logica voor Filosofen Taalfilosofie Politieke en sociale filosofie Geschiedenis I Filosofie van de geest Geschiedenis II Geschiedenis III Jaar 2 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 12

13 Jaar 3 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Bachelorscriptie 7,5 of 15 ECTS P3 en/of4 Verplichte colleges (8) Wijsgerige Ethiek Periode 1 (P1) Logica voor Filosofen P2 Taalfilosofie P3 Politieke en sociale filosofie P4 Geschiedenis I P1 Filosofie van de geest P2 Geschiedenis II P3 Geschiedenis III P4 Keuze van 6 uit: Geschiedenis van de filosofie: Filosofie van de renaissance P2 Middeleeuwse wijsbegeerte P2 Argumentatieleer P3 Geschiedenis van de ethiek OME P3 Geschiedenis van de Kentheorie nieuwere tijd P1 Wijsgerig Latijn P3/4 Geschiedenis van de ethiek nieuwere tijd P4 Praktische filosofie: Posities in de sociale filosofie P1 Politiek en ethiek P2 Argumentatieleer P3 Meta-ethiek P3 Ricoeur en de hermeneutiek Wijsgerige antropologie en kritische theorie P4 Theoretische filosofie: Filosofie van de cognitiewetenschappen P1 Taal en geest P2 Argumentatieleer P3 Geschiedenis van de logica P4 Wetenschapsfilosofie in context P3 Wetenschapsfilosofie Studium Generale Academische context (4 vakken, 1 verplicht en 3 keuze ) Bachelorscriptie 7,5 of 15 ECTS P3 en/of4 Wijsbegeerte cursus Wijsbegeerte cursus Vrije ruimte: 13

14 2.5 De bacheloropleiding in deeltijd Het is mogelijk aan de Universiteit Utrecht Wijsbegeerte te studeren in deeltijd. Het programma is zo veel mogelijk geënt op dat van de voltijdopleiding, maar volgt een afwijkende didactiek. Het aanvangs- en eindniveau van beide opleidingen zijn gelijk. Dit houdt in dat deeltijdstudenten dezelfde verplichte studieonderdelen volgen als de dagstudenten. Een groot verschil met de voltijdopleiding is dat er in de deeltijdopleiding minder contacturen zijn. Daarnaast is het aantal toetsmomenten en vaardigheidstrainingen kleiner dan bij de voltijdopleiding Algemene opzet van het deeltijdprogramma De deeltijdbacheloropleiding Wijsbegeerte beslaat zes jaar en valt uiteen in twee delen: de major en de profileringsruimte. De major is de hoofdrichting van de bacheloropleiding en bevat zowel verplichte vakken als keuzevakken met een totale omvang van 135 ECTS. De profileringsruimte is vrij in te vullen door de student en omvat 45 ECTS. De gehele bacheloropleiding van zes jaar omvat dus 180 ECTS. Bij het berekenen van de studielast wordt gebruik gemaakt van ECTS, het European Credit Transfer System. Één ECTS staat gelijk aan 28 uur studielast. De cursussen van de bacheloropleiding Wijsbegeerte hebben in de regel een studielast van 7,5 ECTS, dat wil zeggen 210 studie-uren. Deeltijdstudenten volgen in principe één cursus per periode, soms twee cursussen. Dat betekent dat de student normaliter 4 cursussen per jaar volgt en zo per jaar 30 ECTS haalt. Ervaring heeft uitgewezen dat deeltijdstudenten gemiddeld circa 25 uur per week voor hun studie nodig hebben. De colleges vinden plaats buiten de dagelijkse werkuren, in de regel op dinsdagavond. Het onderwijs van de major wordt vrijwel altijd op dinsdagavond aangeboden; in de profileringsruimte (vrije ruimte) kan het voorkomen dat een cursus op een andere avond is geroosterd, gewoonlijk de donderdagavond. Overigens staat het deeltijdstudenten in principe vrij ook overdag colleges te volgen. Met name in de profileringsruimte (vrije ruimte) van de studie kan het nuttig zijn ook overdag wat uren voor het volgen van colleges vrij te maken, omdat daarmee de keuzemogelijkheden aanzienlijk worden vergroot. Voor verkrijging van het bachelordiploma Wijsbegeerte in deeltijd gelden dezelfde eisen als voor De voltijdopleiding: - een afgeronde major (135 ECTS), inclusief academische context - tenminste 45 studiepunten op niveau 3 in major en profileringsruimte samen, waarvan tenminste 30 studiepunten op niveau 3 binnen het majortraject - tenminste 45 studiepunten in de profileringsruimte waarvan tenminste 15 studiepunten op niveau 2. - een voldoende voor alle gevolgde cursussen binnen de major (inclusief de bachelorscriptie) en de profileringsruimte De meeste wijsbegeerte vakken worden zowel op niveau 2 als op niveau 3 aangeboden. Studenten moeten twee niveau 2 wijsbegeertecursussen gedaan hebben (ongeacht de disciplinegroep) voordat ze cursussen op niveau 3 mogen volgen De major De major is je hoofdrichting en beslaat driekwart van de bachelorfase, namelijk 135 ECTS. Opbouw van de major in deeltijd De major bestaat uit majorgebonden cursussen en academische contextcursussen. Een deel van deze vakken is verplicht, bij andere cursussen is er sprake van verplichte keuze. Verplichte keuze wil zeggen dat je verplicht bent een aantal cursussen te kiezen uit een vastomlijnd cursusaanbod dat voldoet aan een bepaald aantal ECTS. De deeltijdstudent start met acht verplichte cursussen die een inleidend karakter hebben. Deze zijn in het programma verdeeld over acht periodes (twee jaar) dagonderwijs. De verplichte vakken worden in de regel in het Nederlands aangeboden. Studenten wordt aangeraden de 8 verplichte vakken af te ronden alvorens met de major keuzevakken te starten. 14

15 1. Majorgebonden cursussen deeltijd verplicht ( 60 ECTS) 2008/ Wijsgerige ethiek 2. Logica voor filosofen 3. Taalfilosofie 4. Geschiedenis III 2009/ Geschiedenis I 6. Filosofie van de geest 7. Geschiedenis II 8. Politieke en sociale filosofie In deeltijd wordt in een jaar de helft van het verplichte programma afgerond en de verplichte vakken worden daarom eens in de twee jaar aangeboden. 2. Majorgebonden cursussen deeltijd verplichte keuze (45 ECTS) 9. Filosofie van de cognitiewetenschappen 10. Geschiedenis van de kentheorie nieuwere tijd 11. Middeleeuwse wijsbegeerte 12. Wetenschapsfilosofie in context 13. Meta-ethiek 14. Wijsgerige antropologie en kritische theorie 15. Wetenschapsfiliosofie Studium Generale 16. Ricoeur en de hermeneutiek 3. Academische contextcursussen verplichte keuze (30 ECTS) Zie Let op de volgende zaken: - De voltijdskeuzevakken worden eens in de twee jaar aangeboden. Op deze manier kunnen er meer verschillende cursussen worden aangeboden. Dit betekent dat een cursus die in 2008/2009 wordt aangeboden, pas in 2010/2011 opnieuw op het programma staat. - Voor cursussen die op zowel niveau 2 als 3 worden aangeboden schrijf je je in voor de niveau 2 variant. Bij aanvang van de cursus maakt de docent het verschil tussen beide niveaus duidelijk en kun je een eventuele keuze voor niveau 3 kenbaar maken Majortrajecten In het keuzegedeelte van de major kiest men uit drie mogelijke trajecten, die structuur geven aan het vakkenpakket. Een majortraject bestaat uit vakken op niveau 2 (verdiepend) en niveau 3 (gevorderd). Alvorens de student wijsbegeertevakken op niveau 3 mag volgen, moet hij of zij eerst twee vakken op niveau 2 hebben afgerond. De student moet binnen het majortraject minstens vier vakken op niveau 3 volgen. De trajecten zijn: - een algemeen maatschappelijk traject waarin zes cursussen uit het aanbod van twee of drie disciplinegroepen worden gevolgd en een scriptie van 7,5 ECTS wordt geschreven. - een educatief traject waarin men zes cursussen kiest die aansluiten op de onderwijsvraag van het middelbaar onderwijs en een scriptie van 7,5 ECTS wordt geschreven. Daarnaast volgt men de cursus Oriëntatie op de educatieve praktijk. - een onderzoekstraject waarin men zes cursussen volgt binnen één disciplinegroep. Dit traject heeft een specialistisch karakter. Men schrijft een grotere eindscriptie van 15 ECTS, die wordt aangeduid als leeronderzoek. 15

16 Aanbod deeltijdkeuzevakken voor de verschillende majortrajecten Geschiedenis van de filosofie Praktische filosofie Theoretische filosofie - Geschiedenis van de Kentheorie nieuwere tijd - Meta-ethiek* - Filosofie van de cognitiewetenschappen - Middeleeuwse wijsbegeerte - Wijsgerige antropologie en kritische theorie* - Wetenschapsfilosofie in context* - - Ricoeur en de hermeneutiek - Wetenschapsfilosofie Studium Generale * deze vakken zijn geschikt voor het educatieve traject. Meer informatie over de verschillende trajecten vind je in Lintmodules en literatuurmodules Binnen de bacheloropleiding Wijsbegeerte mag een voltijdstudent één literatuurmodule opnemen en een deeltijdstudent twee. Een literatuurmodule wordt op niveau 2 of 3 gevolgd. Voor deeltijdstudenten die in de verkorte opleiding het onderzoekstraject doen bestaat de mogelijkheid om maximaal 2 voltijd majorkeuzevakken als literatuurmodule te doen. Dit kan alleen als zij anders niet tijdig kunnen afstuderen. Zie verder In schema Jaar 1 (Body of Knowledge) Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Wijsgerige Ethiek P1 Logica voor Filosofen P2 Taalfilosofie P3 Politieke en sociale filosofie P4 Jaar 2 (Body of Knowledge) Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Geschiedenis I P1 Filosofie van de geest P2 Geschiedenis II P3 Geschiedenis III P4 Jaar 3 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Jaar 4 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Jaar 5 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 16

17 Jaar 6 Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Bachelorscriptie 7,5 of 15 ECTS P3 en/of4 Verplichte colleges (8) Wijsgerige Ethiek Periode 1 (P1) Logica voor Filosofen P2 Taalfilosofie P3 Politieke en sociale filosofie P4 Geschiedenis I P1 Filosofie van de geest P2 Geschiedenis II P3 Geschiedenis III P4 Keuze van 6 uit: Geschiedenis van de filosofie: Geschiedenis van de Kentheorie nieuwere tijd P1 Middeleeuwse wijsbegeerte P2 Praktische filosofie: Ricoeur en de hermeneutiek P1 Meta-ethiek P3 Wijsgerige antropologie en kritische theorie P4 Theoretische filosofie: Filosofie van de cognitiewetenschappen P1 Wetenschapsfilosofie in context P3 Wetenschapsfilosofie Studium Generale P3 Academische context (4 vakken, 1 verplicht en 3 keuze ) Bachelorscriptie 7,5 of 15 ECTS P3 en/of4 Wijsbegeerte cursus Wijsbegeerte cursus Vrije ruimte: Verkorte opleiding Studenten met een HBO diploma (bachelor- of einddiploma) of een universitair diploma in een andere discipline (propedeuse, doctoraal, kandidaats of bachelor), kunnen de verkorte opleiding doen van 120 ECTS. Normaal gesproken heeft de bacheloropleiding een studielast van 180 ECTS, maar studenten van de verkorte opleiding kunnen vrijstelling vragen voor de profileringsruimte van 45 ECTS en voor 15 ECTS aan niet-wijsgerige onderdelen van de academische context. Dit doen zij tegelijk met het inleveren van hun bachelorprogramma. Formulieren hiervoor zijn verkrijgbaar via de onderwijssite van Wijsbegeerte of via de onderwijsadministratie. Voor correspondentie over elders gevolgde wijsbegeertevakken kunnen studenten zich wenden tot de examencommissie van wijsbegeerte. Een schriftelijk verzoek dient gericht te worden aan de 17

18 voorzitter, prof. dr. P.M.L. Steenbakkers. Deze studenten volgen dus de acht verplichte niveau 1 vakken, zes major trajectvakken en twee wijsgerige Academische contextonderdelen. De scriptie wordt ondergebracht in die laatste ruimte. Voor de major traject- en Academische contextvakken geldt dat er zes op niveau 3 moeten worden gevolgd (inclusief de scriptie). Ook voor deze studenten geldt dat zij eerst twee cursussen op niveau 2 gedaan moeten hebben voordat ze aan de cursussen op niveau 3 mogen beginnen. De verkorte opleiding in schema Verplichte vakken Keuzevakken Body of Knowledge (onderdeel major) - 8 verplichte vakken, 60 ECTS Majortraject(onderdeel major) - 6 wijsgerige vakken, 45 ECTS Keuze uit: algemeen maatschappelijk traject; educatief traject; onderzoekstraject Academische context (onderdeel major) - 2 wijsgerige onderdelen, 15 ECTS waaronder de bachelorscriptie van 7,5 ECTS of in geval van een leeronderzoek 15 ECTS - De student vraagt vrijstelling voor 15 ECTS aan Academische context vakken Profileringsruimte - De student vraagt vrijstelling voor 45 ECTS aan Profileringsruimte Gedurende de gehele opleiding Portfolio 18

19 3. Na de bachelor Bij het afronden van de bachelorfase ontvang je de internationaal erkende titel "Bachelor of Arts". Je kunt daarmee toegang verwerven tot een masterprogramma (duur: 1 of 2 jaar), of op zoek gaan naar een baan. 3.1 De masterfase In de masterfase specialiseert een bachelor zich in wetenschapsbeoefening of beroepsuitoefening op academisch niveau. Voor alle masterprogramma s geldt een toelatingsprocedure, maar elke student met een Utrechts bachelordiploma heeft de garantie om te kunnen instromen in ten minste één van de Utrechtse masters. De faculteit Geesteswetenschappen biedt ongeveer 60 masterprogramma s aan, zie Voor een universitair overzicht raadpleeg je: Daarnaast kun je er natuurlijk ook voor kiezen een master bij een andere faculteit of universiteit te gaan volgen. In dit geval zul je zelf op zoek moeten gaan naar meer informatie. 3.2 Masterprogramma s van de opleiding Wijsbegeerte Academische master Wijsbegeerte Studenten die succesvol hun bacheloropleiding Wijsbegeerte hebben afgerond, worden in principe altijd toegelaten tot deze eenjarige master. Het eenjarige masterprogramma wijsbegeerte is bedoeld voor studenten die hun belangstelling voor filosofie verder willen verdiepen. Het doel is het denkvermogen optimaal te ontwikkelen en gespecialiseerde kennis te verwerven in ten minste twee van de drie wijsgerige subdisciplines: geschiedenis van de filosofie, praktische filosofie en theoretische filosofie. Voor meer informatie: Researchmaster Philosophy De researchmaster is een tweejarig Engelstalig* programma dat een goede voorbereiding is voor degenen die een wetenschappelijke carrière ambiëren en voor anderen die hun wijsgerige onderzoekskwaliteiten willen ontwikkelen. Kandidaten worden geselecteerd door een commissie waarin o.a. de leiders van de onderzoeksprogramma s zitting hebben die geaffilieerd zijn aan het masterprogramma. Voor meer informatie: ww.phil.uu.nl/en/education/students/wbg/index.shtml * als er geen buitenlandse studenten zijn kunnen cursussen (ook) in het Nederlands gegeven worden. 3.3 Andere masterprogramma s in samenwerking met Wijsbegeerte Master Educatie en Communicatie Dit masterprogramma is bedoeld voor studenten met belangstelling voor onderwijs, het docentschap (met name in het VWO en de HAVO) en andere educatieve en voorlichtende functies. Het programma bereidt de student voor op educatieve functies op academisch niveau. Deze educatieve master duurt twee jaar en wordt in samenwerking met het IVLOS gegeven. Studenten komen in aanmerking voor toelating als zij beschikken over een universitair bachelordiploma wijsbegeerte en de cursus Oriëntatie op de educatieve praktijk hebben opgenomen in de profileringsruimte. (Naast deze educatieve master is het mogelijk om de postdoctorale opleiding tot docent te volgen. Deze is toegankelijk met een universitaire master.) Contactpersoon: drs. F. de Haas Frank.dehaas@phil.uu.nl (studieadviseur) Master Filosofie in Bedrijf Het éénjarige masterprogramma Filosofie in Bedrijf wordt verzorgd door de samenwerkende faculteiten van de Vrije Universiteit te Amsterdam (VUA) en de Universiteit Utrecht (UU). Voor meer informatie: Contactpersoon: drs. F. de Haas, Frank.dehaas@phil.uu.nl (studieadviseur) Master in Applied Ethics Deze eenjarige, Engelstalige master wordt verzorgd door het Ethiek instituut. Voor meer informatie: 19

20 Masterprogramma History and Philosophy of Science Dit is een tweejarige, Engelstalige researchmaster die wordt verzorgd door het Julius Instituut van de subfaculteit Natuur- en Sterrenkunde i.s.m. Wijsbegeerte. Het verdient aanbeveling om voordat u begint met een minor te overleggen met een contactpersoon voor de master, omdat de invulling van de minor afhangt van uw precieze belangstelling binnen de master. Voor meer informatie: Master Renaissancestudies Dit is een eenjarige master die wordt verzorgd door de faculteit Geesteswetenschappen; Voor meer informatie: Master Antieke Cultuur Dit is een eenjarige master die wordt verzorgd door de faculteit Geesteswetenschappen. Voor meer informatie: www2.hum.uu.nl/studie/master/antiekecultuur 3.4 Arbeidsmarktoriëntatie Je perspectieven op de arbeidsmarkt hangen mede af van de invulling van de profileringsruimte, keuzevakken en de eventuele keuze voor een masterprogramma. Oriënteer je dus tijdig op de mogelijkheden. Op De Uithof vind je het Loopbaancentrum, onderdeel van Studentenservice. Zie of voor informatie over trainingen die het centrum aanbiedt. 20

Deel II De opbouw van het Bacheloronderwijs

Deel II De opbouw van het Bacheloronderwijs Deel II De opbouw van het Bacheloronderwijs 1. Doelstelling en eindtermen van de opleiding 2. De Bacheloropleiding in hoofdlijnen 3. Vaardigheden, portfolio, tutoraat en bindend studieadvies 4. Belangrijke

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-2013 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op VWO-niveau:

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2011-2012 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau:

Nadere informatie

Deel II. 1. Doelstelling en eindtermen van de opleiding 2. De Masteropleiding in hoofdlijnen

Deel II. 1. Doelstelling en eindtermen van de opleiding 2. De Masteropleiding in hoofdlijnen Deel II De opbouw van de Masteropleiding 1. Doelstelling en eindtermen van de opleiding 2. De Masteropleiding in hoofdlijnen 13 Doelstelling en eindtermen van de opleiding 1 DOELSTELLING EN EINDTERMEN

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op VWO-niveau:

Nadere informatie

Studenten worden vanaf het eerste bachelorjaar vertrouwd gemaakt met theorie en praktijk van wetenschappelijk onderzoek.

Studenten worden vanaf het eerste bachelorjaar vertrouwd gemaakt met theorie en praktijk van wetenschappelijk onderzoek. Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Per 1 september 2018 verandert de naam van de opleiding naar BA Filosofie. Studenten kunnen tot en met 31 augustus 2018 afstuderen onder

Nadere informatie

Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans

Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans Luuk Dijkstra (l.dijkstra@uu.nl) Bachelorvoorlichtingsdagen november 2015 Opbouw presentatie Inleiding Kenmerken van de opleiding De studie

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Wijsbegeerte. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2014-2015 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

Studenten worden vanaf het eerste bachelorjaar vertrouwd gemaakt met theorie en praktijk van wetenschappelijk onderzoek.

Studenten worden vanaf het eerste bachelorjaar vertrouwd gemaakt met theorie en praktijk van wetenschappelijk onderzoek. Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO

Nadere informatie

6. Het eindniveau van de onderzoeksvaardigheden die via (1), (2) en (3) verworven zijn, komt tot uitdrukking in het bacheloreindwerkstuk.

6. Het eindniveau van de onderzoeksvaardigheden die via (1), (2) en (3) verworven zijn, komt tot uitdrukking in het bacheloreindwerkstuk. Opleidingsspecifieke deel OER, 0-0 BA Keltische talen en cultuur Artikel Tekst. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.9 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Studenten worden vanaf het eerste bachelorjaar vertrouwd gemaakt met theorie en praktijk van wetenschappelijk onderzoek.

Studenten worden vanaf het eerste bachelorjaar vertrouwd gemaakt met theorie en praktijk van wetenschappelijk onderzoek. Opleidingsspecifieke deel OER, 2015-2016 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans

Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans Studeren aan de Universiteit Utrecht Welkom bij de opleiding Frans Luuk Dijkstra (l.dijkstra@uu.nl) Bachelorvoorlichtingsdag maart 2016 Opbouw presentatie Inleiding Waarom kiezen voor Frans? De studie

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Wiskunde A of B en Engels.

Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Wiskunde A of B en Engels. Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-2013 BA Kunstmatige intelligentie Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken

Nadere informatie

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum Opleidingsspecfiek deel Art.2.3 colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau: Nederlands,

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 Opleiding / programma: BA Communicatie- en informatiewetenschappen. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 Opleiding / programma: BA Communicatie- en informatiewetenschappen. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

Voorlichting voor eerstejaars Taal- en cultuurstudies. Dinsdag 4 april 2017

Voorlichting voor eerstejaars Taal- en cultuurstudies. Dinsdag 4 april 2017 Voorlichting voor eerstejaars Taal- en cultuurstudies Dinsdag 4 april 2017 Waar gaat het over? TCS in schema Verplichtingen binnen BA TCS Vrije ruimte Hoofdrichtingen Registreren Hoofdrichting Kernpakketten

Nadere informatie

Onderwijs- en Examen Regeling (OER) Programma Bacheloropleiding Sociologie Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Onderwijs- en Examen Regeling (OER) Programma Bacheloropleiding Sociologie Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Onderwijs- en Examen Regeling (OER) Programma Bacheloropleiding Sociologie Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Bijlage: het programma 1 Bachelor-opleiding Sociologie 2016/2017 Artikel

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

Studiegids bachelor. Nederlandse taal en cultuur

Studiegids bachelor. Nederlandse taal en cultuur e taal en cultuur 1. Over de Bacheloropleiding 2. Het onderwijsprogramma 3. Na de bachelor 4. Studieloopbaanbegeleiding en examenzaken 5. Praktische informatie 6. Cursusaanbod en inschrijfprocedure 2007

Nadere informatie

Nieuw BA-programma Geschiedenis per 1 september Informatie voor Bachelor- en Doctoraal studenten

Nieuw BA-programma Geschiedenis per 1 september Informatie voor Bachelor- en Doctoraal studenten Nieuw BA-programma Geschiedenis per 1 september 2008 Informatie voor Bachelor- en Doctoraal studenten Instituut voor Geschiedenis Leiden, februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Nieuw curriculum Bacheloropleidingen

Nadere informatie

Afgestudeerden in de bacheloropleiding Keltische talen en cultuur

Afgestudeerden in de bacheloropleiding Keltische talen en cultuur Wijzigingsformulier opleidingsspecifieke deel OER, 0-0 Artikel Tekst. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.9 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken

Nadere informatie

2. De afgestudeerde: o heeft kennis van en inzicht in (westerse) muziek in de hedendaagse samenleving en heeft vaardigheid in de historiografische,

2. De afgestudeerde: o heeft kennis van en inzicht in (westerse) muziek in de hedendaagse samenleving en heeft vaardigheid in de historiografische, Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op VWO niveau:

Nadere informatie

Spaanse taal en cultuur. Studiegids Bachelor

Spaanse taal en cultuur. Studiegids Bachelor Spaanse taal en cultuur 2008 2009 Studiegids Bachelor Faculteit Geesteswetenschappen Jaarrooster 2008 2009 september oktober november 36 37 38 39 40 40 41 42 43 44 44 45 46 47 48 ma 1 8 15 22 29 ma 6 13

Nadere informatie

1. De opleiding omvat een gedeelte (major) met een studielast van 135 studiepunten, dat betrekking heeft op Taalwetenschap. Van de major dienen

1. De opleiding omvat een gedeelte (major) met een studielast van 135 studiepunten, dat betrekking heeft op Taalwetenschap. Van de major dienen Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-2013 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op het volgende vak op VWO-niveau: Engels en op maximaal

Nadere informatie

Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap

Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap Opleidingsspecifieke deel OER, 2011-2012 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het VWO

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Taalwetenschap. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Taalwetenschap. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op het volgende vak op VWO-niveau: Engels en op maximaal

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte

Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie. Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Faculteit der Geesteswetenschappen Cluster Filosofie Bachelor scriptiereglement voor de opleiding: Wijsbegeerte Vastgesteld door de Examencommissie CoH, clustercommissie Filosofie op 1-2-2019 Scriptiereglement

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

De opleiding wordt zowel voltijds als in deeltijd verzorgd.

De opleiding wordt zowel voltijds als in deeltijd verzorgd. Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-2013 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op VWO niveau:

Nadere informatie

De opleiding wordt zowel in voltijd als in deeltijd verzorgd.

De opleiding wordt zowel in voltijd als in deeltijd verzorgd. Opleidingsspecifieke deel OER, 2011-2012 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Geschiedenis,

Nadere informatie

Theologie in deeltijd studeren

Theologie in deeltijd studeren Theologie in deeltijd studeren Informatie voor studenten die in het studiejaar 2009-2010 willen beginnen Faculteit Geesteswetenschappen School Godgeleerdheid Universiteit Utrecht 1 FACULTEIT GEESTESWETENSCHAPPEN...

Nadere informatie

Opbouw van de doctoraalopleiding

Opbouw van de doctoraalopleiding DE DOCTORAAL OPLEIDING Binnen de opleiding Wijsbegeerte wordt et ingang van 05/06 geen aparte doctoraalgids uitgegeven. Er wordt vanuit gegaan dat de eeste doctoraalstudenten toe zijn aan het volgen van

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO examen 5. Het schakelprogramma 6. INHOLLAND met doorstroomminor 8. Studeren in deeltijd 9 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO examen 5 Het schakelprogramma 6 INHOLLAND met doorstroomminor 8 Studeren in deeltijd 9 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit

Nadere informatie

Griekse en Latijnse taal en cultuur. Je wordt een all-round classicus met een brede blik én diepgang.

Griekse en Latijnse taal en cultuur. Je wordt een all-round classicus met een brede blik én diepgang. Griekse en Latijnse taal en cultuur Je wordt een all-round classicus met een brede blik én diepgang. Griekse en Latijnse taal en cultuur In de bachelor Griekse en Latijnse taal en cultuur word je opgeleid

Nadere informatie

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen

[60738] Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding Islam in de moderne wereld. Paragraaf 1 Algemene bepalingen [60738] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding Islam in de moderne wereld Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing

Nadere informatie

Voorlichting voor eerstejaars Taal- en cultuurstudies. Dinsdag 9 april 2019

Voorlichting voor eerstejaars Taal- en cultuurstudies. Dinsdag 9 april 2019 Voorlichting voor eerstejaars Taal- en cultuurstudies Dinsdag 9 april 2019 Waar gaat het over? Opbouw TCS Verplichtingen binnen BA TCS Vrije ruimte Hoofdrichtingen Registreren Hoofdrichting Kernpakket,

Nadere informatie

De opleiding wordt zowel voltijds als in deeltijd verzorgd.

De opleiding wordt zowel voltijds als in deeltijd verzorgd. Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende

Nadere informatie

OER. Uitleg over de. Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

OER. Uitleg over de. Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl Voorwoord De Onderwijs-

Nadere informatie

Erratum Onderwijs en Examenregeling (OER) Bacheloropleidingen

Erratum Onderwijs en Examenregeling (OER) Bacheloropleidingen Erratum Onderwijs en Examenregeling (OER) Bacheloropleidingen 2013-2014 Datum Blz Omschrijving 12-06-2013 15 art. 5.9 termijn beoordeling Het moet zijn: 1. Het resultaat van de mondelinge toets wordt binnen

Nadere informatie

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+

Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ Onderwijsregeling VI Keuzeonderwijs Bacheloropleiding Geneeskunde Curius+ juli 2014 ingangsdatum 1 september 2014 Algemeen Het verplichte keuzeonderwijs beslaat 10 ec in studiejaar 2 (keuzevakken) en 10

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Literatuurwetenschap. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Literatuurwetenschap. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-2013 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op VWO niveau:

Nadere informatie

Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Wiskunde A of B en Engels.

Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Wiskunde A of B en Engels. Opleidingsspecifieke deel OER, 2013-2014 BA Kunstmatige intelligentie Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken

Nadere informatie

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen

Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen. Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Bijlage Onderwijs- en Examenregeling (OER) Master Programma van Pedagogische Wetenschappen Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen 2016-2017 Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Doel

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Opleiding / programma: Filosofie - Philosophy / Wijsbegeerte (dicht sinds 1 september 2016), Applied Ethics (see English EER)

Opleiding / programma: Filosofie - Philosophy / Wijsbegeerte (dicht sinds 1 september 2016), Applied Ethics (see English EER) Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Filosofie - Philosophy / Wijsbegeerte (dicht sinds 1 september 2016), Applied Ethics (see English EER) Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen. Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Bachelor Theologie ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologe en Religiewetenschappen Deel 2 (opleidingsspecifiek deel): Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Anne Sytske Keijser secretaris examencommissie Talen en culturen van China

Anne Sytske Keijser secretaris examencommissie Talen en culturen van China Faculteit der Letteren Opleiding Talen en culturen van China Aan: alle BA-studenten van de opleiding Talen en culturen van China betreft: Generieke overgangsregeling voor de BA Leiden, 6 maart 2008 Geachte

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 5 Het Pre-masterprogramma 6 Studeren in deeltijd 8 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse taal en cultuur

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse taal en cultuur Opleidingsspecifieke deel OER, 2015-2016 Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse taal en cultuur Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Alle studenten die per 1 september 2016 willen starten

Nadere informatie

Communicatie- en informatiewetenschappen. Studiegids Bachelor

Communicatie- en informatiewetenschappen. Studiegids Bachelor Communicatie- en informatiewetenschappen 2008 2009 Studiegids Bachelor Faculteit Geesteswetenschappen Jaarrooster 2008 2009 september oktober november 36 37 38 39 40 40 41 42 43 44 44 45 46 47 48 ma 1

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding Opleidingsspecifiek deel Art.2.1 toelatingseisen opleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is de bezitter van een Nederlands of een buitenlands diploma van hoger onderwijs, die aantoont te beschikken over

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Literatuurwetenschap. Artikel Tekst uit OER Colloquium doctum

Opleidingsspecifieke deel OER, BA Literatuurwetenschap. Artikel Tekst uit OER Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 011-01 Artikel Tekst uit OER 10-11. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.9 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op

Nadere informatie

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER)

Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Uitleg over de OER Alles wat iedere student moet weten over zijn of haar Onderwijs- en Examenregeling (OER) Fractie VUUR, Universiteitsraad www.verenigingvuur.nl info@verenigingvuur.nl - 2 - Voorwoord

Nadere informatie

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies Bachelor 2019-2020 Europese studies uva.nl/ba-europese-studies In de bachelor Europese studies bestudeer je uiteenlopende aspecten van Europa, zoals de politiek en cultuur van de Europese landen in het

Nadere informatie

Deel I. 1. Inleiding 2. Organisatie van het onderwijs 3. Toetsing en examens

Deel I. 1. Inleiding 2. Organisatie van het onderwijs 3. Toetsing en examens Deel I Algemene Informatie 1. Inleiding 2. Organisatie van het onderwijs 3. Toetsing en examens Inleiding 1 INLEIDING 1.1 De studiegids Voor u ligt de studiegids van de masteropleiding Wijsbegeerte aan

Nadere informatie

Griekse en Latijnse taal en cultuur. Je wordt een allround classicus met een brede blik én diepgang.

Griekse en Latijnse taal en cultuur. Je wordt een allround classicus met een brede blik én diepgang. Griekse en Latijnse taal en cultuur Je wordt een allround classicus met een brede blik én diepgang. Ik wist al vroeg in mijn middelbareschooltijd dat ik Grieks en Latijn wilde studeren. Het feit dat twee

Nadere informatie

Opleiding / programma: Filosofie - Philosophy / Wijsbegeerte (dicht per 1 september 2016), Applied Ethics (see English EER)

Opleiding / programma: Filosofie - Philosophy / Wijsbegeerte (dicht per 1 september 2016), Applied Ethics (see English EER) Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Filosofie - Philosophy / Wijsbegeerte (dicht per 1 september 2016), Applied Ethics (see English EER) Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding

Nadere informatie

1. De opleiding wordt in het Frans en Nederlands verzorgd. 2. In afwijking van het eerste lid kunnen een of meer onderdelen van de opleiding

1. De opleiding wordt in het Frans en Nederlands verzorgd. 2. In afwijking van het eerste lid kunnen een of meer onderdelen van de opleiding Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-201 Artikel Tekst 2. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO niveau: Frans en Geschiedenis

Nadere informatie

Informatie over de Specialisatiefase / Masterfase

Informatie over de Specialisatiefase / Masterfase Informatie over de Specialisatiefase / Masterfase Faculteit biologie, maart 2004 Inleiding Deze onderwijsnieuwsbrief is een update en uitbreiding van de onderwijsnieuwsbrief nr. 1. Er wordt een overzicht

Nadere informatie

Het diploma van de opleiding kan behaald worden tot en met 31 december 2015.

Het diploma van de opleiding kan behaald worden tot en met 31 december 2015. Opleidingsspecifieke deel OER, 2015-2016 Opleiding / programma: MSc Logopediewetenschap Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Niet van toepassing NB: Sinds 1 september 2013 is instroom in de masteropleiding

Nadere informatie

Geschiedenis deeltijd. Studiegids Master

Geschiedenis deeltijd. Studiegids Master Geschiedenis deeltijd 2008 2009 Studiegids Master Faculteit Geesteswetenschappen Jaarrooster 2008 2009 september oktober november 36 37 38 39 40 40 41 42 43 44 44 45 46 47 48 ma 1 8 15 22 29 ma 6 13 20

Nadere informatie

Keltische talen en cultuur. Studiegids Master

Keltische talen en cultuur. Studiegids Master Keltische talen en cultuur 2008 2009 Studiegids Master Faculteit Geesteswetenschappen Jaarrooster 2008 2009 september oktober november 36 37 38 39 40 40 41 42 43 44 44 45 46 47 48 ma 1 8 15 22 29 ma 6

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Opleidingsspecifieke deel OER, 2014-2015 Opleiding / programma: Geschiedenis - History / Cultuurgeschiedenis, Politiek en Maatschappij in Historisch Perspectief Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding

Nadere informatie

STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN

STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN Inhoud Eindkwalificaties... 2 Afstudeerrichtingen... 3 Structuur van de opleiding... 3 Beroepsperspectief... 3 Excellentietraject... 4 Toelating en inschrijving...

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

Vrijstellingen voor de bacheloropleiding

Vrijstellingen voor de bacheloropleiding Vrijstellingen voor de bacheloropleiding Iedereen van 18 jaar of ouder kan bij de Open Universiteit starten met een bacheloropleiding. Er is dus geen vooropleidingseis zoals bij andere universiteiten.

Nadere informatie

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3. Projecten 6 Project 6 doorlopend Totaal 41

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3. Projecten 6 Project 6 doorlopend Totaal 41 Schakelprogramma t.b.v. instroom van studenten van de HBO-bacheloropleiding Werktuigbouwkunde in de TU Delft masteropleiding Mechanical Engineering en daaraan gerelateerde masteropleidingen: Biomedical

Nadere informatie

Studiegids bachelor. Duitse taal en cultuur

Studiegids bachelor. Duitse taal en cultuur Duitse taal en cultuur 1. Over de Bacheloropleiding 2. Het onderwijsprogramma 3. Na de bachelor 4. Studieloopbaanbegeleiding en examenzaken 5. Praktische informatie 6. Cursusaanbod en inschrijfprocedure

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015

Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FFTR 2014-2015 Deel 2 Opleidingsspecifiek deel: Master Theologie Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Vrijstelling en toelating Cultuurwetenschappen

Vrijstelling en toelating Cultuurwetenschappen Vrijstellingen voor de bacheloropleiding 6515316 Iedereen van 18 jaar of ouder kan bij de start en met een bacheloropleiding. Er is dus geen vooropleidingseis zoals bij andere universiteiten. Hebt u in

Nadere informatie

Bachelor Filosofie. uva.nl/ba-filosofie

Bachelor Filosofie. uva.nl/ba-filosofie Bachelor 2019-2020 Filosofie uva.nl/ba-filosofie Zijn je zintuigen wel betrouwbaar? Wat is rechtvaardigheid? Kunnen we ons mensen voorstellen zonder geschiedenis? Wat is het zijn? Wanneer mag je het woordje

Nadere informatie

Studiegids bachelor. Italiaanse taal en cultuur

Studiegids bachelor. Italiaanse taal en cultuur Italiaanse taal en cultuur 1. Over de Bacheloropleiding 2. Het onderwijsprogramma 3. Na de bachelor 4. Studieloopbaanbegeleiding en examenzaken 5. Praktische informatie 6. Cursusaanbod en inschrijfprocedure

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding American Studies. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling

Onderwijs- en examenregeling Masteropleiding American Studies. Paragraaf 1 Algemene bepalingen. art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling [66056] Onderwijs- en examenregeling 2004-2005 Masteropleiding American Studies Paragraaf 1 Algemene bepalingen art. 1.1 toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs

Nadere informatie

STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL

STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde STUDIEGIDS PREMASTERPROGRAMMA ACCOUNTING & CONTROL Cursusjaar 2015-2016 Versie september 2015 2015 Vrije Universiteit, Amsterdam PREMASTERPROGRAMMA

Nadere informatie

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013

Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Onderwijs- en Examenregeling 2012/2013 Masteropleidingen Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Biologie Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Natuurkunde Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs in Scheikunde

Nadere informatie

Sneller wijs Verkorte programma s in de wijsbegeerte

Sneller wijs Verkorte programma s in de wijsbegeerte HOGER INSTITUUT VOOR WIJSBEGEERTE Sneller wijs Verkorte programma s in de wijsbegeerte Filosofie als tweede studie Je hebt al een universitair diploma of een hogeschooldiploma behaald en je wil dieper

Nadere informatie

2. De afgestudeerde: o heeft kennis van en inzicht in (westerse) muziek in de hedendaagse samenleving en heeft vaardigheid in de historiografische,

2. De afgestudeerde: o heeft kennis van en inzicht in (westerse) muziek in de hedendaagse samenleving en heeft vaardigheid in de historiografische, Opleidingsspecifieke deel OER, 2011-2012 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het VWO

Nadere informatie

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3

Mechanica 8 Wb1217 Sterkteleer 2 3 2 Wb1216-06 Dynamica 2 3 4 Wb1218-07 Niet Lin. Mechanica 2 3 Schakelprogramma t.b.v. instroom van studenten van de HBO-bacheloropleiding Scheepsbouwkunde in de TU Delft masteropleiding Marine Technology en daaraan gerelateerde masteropleidingen: Materials Science

Nadere informatie

FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN REGELS VOOR HET SCHRIJVEN EN BEOORDELEN VAN BACHELORSCRIPTIES BIJ KUNST- EN CULTUURWETENSCHAPPEN (tot 1 september 2015 geldt dit reglement ook voor de BA Religiewetenschappen)

Nadere informatie

Handleiding Honours Programma Wiskunde

Handleiding Honours Programma Wiskunde Handleiding Honours Programma Wiskunde Deze handleiding beschrijft inhoud en organisatie van het honours programma (HP) van de bacheloropleiding Wiskunde en Wiskunde en Toepassingen aan de Universiteit

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Taal- en cultuurstudies. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Taal- en cultuurstudies. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 07-08 Opleiding / programma: BA Taal- en cultuurstudies Artikel Tekst. Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.9 van de wet, heeft betrekking op de volgende

Nadere informatie

BACHELOREINDWERKSTUK KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE

BACHELOREINDWERKSTUK KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE BACHELOREINDWERKSTUK KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE INLEIDING 2 1. HET BACHELOREINDWERKSTUK KI 3 2. PROCEDURES 4 2.1. AANMELDINGSPROCEDURE 4 2.2. PROCEDURE BIJ AFRONDING 5 2.3. GESCHILLEN 5 3. BEGELEIDING EN

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie

Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie Onderwijs- en examenregeling 2010/2011 Master Gezondheidszorgpsychologie Voor de Onderwijs- en examenregeling van de Master Gezondheidszorgpsychologie wordt verwezen naar de Onderwijs- en examenregeling

Nadere informatie

Studeren in het buitenland op uitwisseling in 2019/2020

Studeren in het buitenland op uitwisseling in 2019/2020 Studeren in het buitenland op uitwisseling in 2019/2020 Gerdien Ramaker Exchange Coordinator - International Office Faculteit Geesteswetenschappen 16 oktober 2018 International Office - Geesteswetenschappen

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

Afgestudeerden in de bacheloropleiding Engelse Taal en Cultuur:

Afgestudeerden in de bacheloropleiding Engelse Taal en Cultuur: Opleidingsspecifieke deel OER, 2011-2012 Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het VWO

Nadere informatie