Ecodial V3.3. Prisma Plus: semi-uittrekbare (plug-in) uitvoering. Viaduct van Millau PETER LUGTIGHEID VAN CROON/HVL:

Transcriptie

1 42 Een uitgave van Schneider Electric B.V. voor alle relaties in de elektro- en besturingstechniek PETER LUGTIGHEID VAN CROON/HVL: DECEMBER 2005 Ecodial V3.3 Prisma Plus: semi-uittrekbare (plug-in) uitvoering Viaduct van Millau

2 PAGINA ÉÉN INTRO Voorwoord COLOFON De kerstperiode staat weer voor de deur. Altijd een leuke, gezellige periode in de winterdagen. Bij Schneider Electric kijken wij terug op een goed jaar waarin veel nieuwe producten en oplossingen geïntroduceerd zijn en deze trend zullen wij in het komende jaar voortzetten. Interface is een uitgave van Schneider Electric B.V, Haarlem. Redactie-adres: Schneider Electric B.V. Afdeling communicatie Postbus 836, 2003 RV Haarlem Telefoon (023) Teksten: Schneider Electric B.V. Rudolph Tekst & Concept, Barneveld Fotografie en illustraties: Schneider Electric B.V. Boerma Reclame, Waddinxveen Hamoen Fotografie, Bodegraven Ontwerp en opmaak: Boerma Reclame, Waddinxveen Drukwerk: Veldwijk-Van Loon Grafische Bedrijven, Waddinxveen Oplage: exemplaren. Interface wordt toegezonden aan bedrijven en instellingen die werkzaam zijn in de besturingsen elektrotechniek. Meerdere exemplaren zijn bij de redactie op aanvraag verkrijgbaar. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de redactie. De interface wordt gedrukt op chloorvrij papier. ijn naam is Joost de Koning en ben nu 5 jaar als product manager verantwoordelijk voor de Merlin Gerin laagspanningsvermogensschakelaars. Daarnaast ben ik namens M Schneider Electric lid van een tweetal normalisatiecomités, de NEC64 en de NEC23E. Graag wil ik onze Ecodial V3.3 ontwerpsoftware voor laagspanningsinstallaties onder de aandacht brengen. Met dit pakket kunt u op eenvoudige wijze en in korte tijd een installatie ontwerpen en berekenen. Een kabel snel berekenen? Met Ecodial kan dit in slechts 30 seconden worden gerealiseerd. Verderop in deze Interface kunt u meer lezen over Ecodial. Verder vindt u een artikel over de 5 secondenregel. Er waren wat onduidelijkheden over het toepassen van de 5 secondenregel, die in het artikel beter worden toegelicht. Ook kan ik het niet nalaten iets te melden over onze Merlin Gerin Masterpact NT vermogensschakelaars. De kleinste vermogensschakelaar ter wereld heeft nu ook de belangrijkste scheepvaartkeuringen, wat de betrouwbaarheid van Masterpact onderstreept. Ik wens iedereen veel leesplezier, een fijne kerst en een voorspoedig 2006! Joost de Koning Product manager 2 SCHNEIDER INTERFACE AUGUSTUS 2005

3 IN DIT NUMMER Inhoud 4 Amsterdamse RWZI: staaltje van projectmanagement en samenwerking 16 Ecodial V3.3 Ontwerpsoftware voor laagspanningsinstallaties 20 Prisma Plus gaat verder... met een semi-uitrekbare (plug-in) uitvoering Verder in dit nummer: Boostergemalen Amsterdam: Unieke combinatie van toegepaste technologieën Merlin Gerin Masterpact NT: Scheepvaartcertificering Van oerknal tot veiligheidssysteem Lexcom Office Glasvezel Overspanningsbeveiligingen van Merlin Gerin Eerste bijeenkomst LexCom installateurs is een succes! Installateur Hogenes gebruikt Ecodial voor kabelberekeningen Modulair en veelzijdige Sepam beveiligingsrelais voor middenspanningsinstallaties en retrofits Het viaduct van Millau De nieuwe Power Meter PM700 Merlin Gerin PowerLogic wint de award Building Service Product of the Year Het voeden van distributiegroepen met de 5 secondenregel (2) Laagspanningscatalogus 2006 Nieuwe producten in het kort SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

4 REFERENTIEPROJECT Schneider Electric bouwt mee aan Europa s grootste rioolwaterzuiveringsinstallatie Amsterdamse RWZI staaltje van projectmanagement en samenwerking Nog even, en de nieuwe Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) Amsterdam-West is een feit. Complimenten wimpelt projectmanager Peter Lugtigheid van Croon/HVL bescheiden af, onder het motto we hebben het met z n allen gedaan. En toch verschijnt er een brede smile op zijn gezicht, als hij zegt: Het was een enorme kick. We hebben het zonder kleerscheuren gered. Onder de leiding van Lugtigheid verrees in Amsterdam Europa s grootste RWZI. Een project waar Schneider Electric niet minder trots op is. 4 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

5 E ven de feiten op een rij. De nieuwe RWZI in Amsterdam-West vervangt de oude zuiveringsinstallaties in Oost en Zuid. De installatie beslaat een gebied van 1 km bij 250 meter en heeft een capaciteit van 1 miljoen vervuilingseenheden, wat toereikend is voor een gelijk aantal bewoners. Saillant detail: de installatie telt zo n I/O s. Bijna 400 mensen werkten op het hoogtepunt onder supervisie van Lugtigheid gelijktijdig aan de realisatie. In totaal gaat het om zo n manuren. De totale opdrachtsom voor montage, hardware en software komt naar verwachting op 13 miljoen euro. En om de uitdaging voor Lugtigheid compleet te maken, was de vertraging van dit tweeënhalf jaar durende project maar liefst een jáár. Over succesfactoren gesproken, Lugtigheid zou niet zonder zijn webgebaseerde software voor projectmanagement kunnen. De applicatie had zich al bewezen bij de realisatie van de Westerscheldetunnel en werd voor dit project verder opgetuigd. We werken in zes vestigingen aan dit project, aldus Lugtigheid. Al die mensen moeten over dezelfde informatie beschikken. Daarom staan alle data in een centrale database die via het internet benaderd kan worden. Letterlijk alle correspondentie over het project staat erin, maar ook alle tekeningen, e-schema s, verbruikerslijsten, etc. Als er relevante informatie wordt toegevoegd, krijgen de juiste personen een melding. De actie die zij hierop ondernemen, wordt weer teruggekoppeld. SAMENWERKING Voor Lugtigheid was deze applicatie cruciaal om snel en adequaat te opereren. En daar kwam het op aan, wilde hij met succes een inhaalslag maken. Met tevredenheid kijkt hij terug. Helemaal zonder zorgen is het project niet verlopen hoe kan het ook anders. Lees verder op pagina 6 UITDAGENDE OMVANG De uitdaging van dit project zat m vooral in de omvang, vertelt Lugtigheid. Omdat het ontwerp en de automatisering een behoorlijk beslag legden op onze capaciteit, heeft Croon een vennootschap opgericht met HVL. Ik heb daarvoor zelf de mensen geselecteerd. Overigens is dat niet zomaar een detail, maar een succesfactor. Ik heb niet alleen op kennis en kunde geselecteerd, maar op karakter. Anders was dit project nooit gelukt. Ga maar na, mensen moeten tweeënhalf jaar nauw met elkaar samenwerken! SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

6 REFERENTIEPROJECT Maar het is zeker dat deze opdracht een staaltje van projectmanagement en samenwerking is geworden. Met Schneider Electric onder andere, zegt Lugtigheid, doelend op de samenwerking. Zij hebben meegedacht, maar zijn ook met oplossingen gekomen als we vragen of problemen hadden. Zij hebben de software, de hardwarecomponenten die daar bijhoren en de Motor Control Centers geleverd. Het is gebleken dat Schneider Electric berekend is op projecten van deze omvang. UNIEK PROJECT De twee servers en de cruciale PLC s van de installatie zijn redundant uitgevoerd. Voordat de eerste tests uitgevoerd konden worden, moesten de nodige hobbels worden genomen. Twaalf werktuigbouwkundige en drie civiele partijen leverden input voor de metingen- en verbruikerslijst. Die lijst bleek een bron van wijzigingen te worden. We zitten nu op revisie F, zegt Lugtigheid, die in elk geval de tel nog niet kwijt is. Je kunt wel nagaan dat elke wijziging in de specificatie van apparatuur vèrstrekkende consequenties kan hebben. Enfin, op dit moment draait de nieuwe RWZI al voor 90 procent. Het is een uniek project. Croon/HVL en Schneider Electric hebben het vertrouwen van de opdrachtgever niet beschaamd! 6 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

7 INDUSTRIELE AUTOMATISERING Betrouwbaarheid cruciaal voor boostergemalen Amsterdam Unieke combinatie van toegepaste technologieën Inzicht is de oorsprong van succes, meldt de poster achter het bureau van Frits Boddeman. Elke dag wordt de Manager Industrial Automation van GTI Industrie Noordwest bv. eraan herinnerd. Zowel het inzicht als het succes bleven niet uit bij de realisatie van vier boostergemalen in Amsterdam. Samen met projectleider Eric Roos blikt hij terug op dit veelzijdige project. Dit is een uniek project. De gebruikte technologieën hebben we in deze combinatie nooit eerder toegepast. oddeman is een industriële automatiseerder in hart en nieren. Vol vuur B kan hij vertellen over één van de specialismen van GTI Industrie: MES, ofwel: Manufacturing Execution System. Nu bedrijven hun primaire processen geautomatiseerd hebben, is het tijd om te optimaliseren. Met een MES kunnen nog de nodige kosten worden bespaard. een nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI), die de twee installaties in Oost en Zuid vervangt. Het rioleringsstelsel in de stad is echter gemaakt op afschot. Daarom zijn er vier boostergemalen nodig die het rioolwater door de nieuwe persleiding naar de zuiveringsinstallatie pompen. V.l.n.r: Frits Boddeman en Eric Roos van GTI Industrie Noordwest bv. NIEUWE RWZI Roos is als projectleider betrokken bij de realisatie van de boostergemalen voor opdrachtgever DWR (Dienst Waterbeheer en Riolering) in Amsterdam. Hij combineert de kennis van een inhoudelijk deskundige met de capaciteiten van een projectmanager. Roos licht toe wat er in Amsterdam gebeurt. In Amsterdam-West komt STAD ONDER WATER De gemalen verschillen in omvang, maar tellen in totaal 16 pompen. De software is in alle gemalen identiek. Een slimme oplossing. Dankzij de modulaire opbouw hoeft alleen het aantal pompen plus een aantal parameters ingevoerd te worden. De software berekend vervolgens wanneer welke pompen ingeschakeld moeten worden. Schneider Electric leverde de hardwarecomponenten. De installatie moest bijzonder betrouwbaar zijn, zegt Boddeman. Als een gemaal niet functioneert, staat een deel van de stad onder water! Lees verder op pagina 8 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

8 INDUSTRIELE AUTOMATISERING Daarom hebben we de installatie redundant uitgevoerd. Elke PLC heeft twee gescheiden netvoedingen. Bij stroomuitval blijft dankzij een generator altijd de helft van de capaciteit beschikbaar. Bovendien zijn de I/O s per pomp volledig gescheiden, met verschillende rekken en verschillende kasten voor de even en oneven pompen. De verbinding tussen de remote I/O s en de CPU is dubbel uitgevoerd, somt Boddeman op. Verder is de CPU uitgerust met een hotstandby systeem, dat bij storing naadloos de taken van de hoofdprocessor overneemt. Een UPS levert bij stroomuitval nog een half uur lang energie aan het besturingssysteem. We hebben dus echt het zekere voor het onzekere genomen. DRIEMANSCHAP Roos legt ter aanvulling uit dat het om een onbemande installatie gaat. Voor de visualisatie en bediening worden industriële pc s ingezet. Een GPRSverbinding stuurt relevante informatie en alarmmeldingen door naar het hoofdkantoor van DWR, waarna de statusinformatie op elke locatie met internettoegang geraadpleegd kan worden, vertelt Roos. Hij tuurt naar buiten, waar een havenkraan met deftige buigingen een binnenvaartschip van zijn vracht verlost. De combinatie van deze technieken is uniek: een volledig redundante installatie, dubbele coax voor de remote I/O s, een CPU met webserver én een GPRS-verbinding. Een mooi project! Boddeman en Roos denken er hetzelfde over. Dit project is tot stand gekomen in een driemanschap: DWR (de opdrachtgever, red.), GTI Industrie en Schneider Electric. Een goed voorbeeld van succesvolle samenwerking! 8 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

9 ENERGIEDISTRIBUTIE Merlin Gerin Masterpact NT: scheepvaartcertificering Schneider Electric biedt met de Merlin Gerin Masterpact NT de kleinste 1600A vermogensschakelaar ter wereld. Deze Air Circuit Breaker heeft een bouwmaat van slechts 290 mm breed en 320 mm hoog voor een 3-polige uitrijdbare uitvoering. Hiermee is de Masterpact NT eenvoudig in te bouwen in een 400 mm breed en 400 mm diep paneel. De Masterpact NT biedt de kleinste afmetingen en de hoogste specificaties welke van een vermogensschakelaar verwacht mogen worden. S peciaal voor de maritieme sector heeft Masterpact NT nu ook de meest belangrijke scheepvaartkeuringen: Lloyds Register of Shipping Germanischer Lloyd Bureau Veritas American Bureau of Shipping Russian Maritime Register of Shipping De Masterpact NT bewijst hiermee een betrouwbare vermogensschakelaar te zijn met het voordeel bijzonder compact te kunnen bouwen. Uiteraard biedt Masterpact NT daarnaast een nauwkeurige beveiliging, selectiviteit en snelle schakeltijden. Meer informatie? Kijk op Meer informatie? Kruis Artikel 1 aan op de antwoordkaart. SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

10 INDUSTRIELE AUTOMATISERING AMEC SPIE realiseert samen met Schneider Electric uniek project in Genève Van oerknal tot veiligheidsalarmsysteem Frank Kozole Ooit, miljoenen jaren geleden, was er een oerknal, zo doet Darwin ons geloven. Het is een boeiende vraag hoe dat er precies aan toeging. Niemand kan het navertellen, maar in Genève leggen ze zich daar niet bij neer. In onderzoeksinstituut CERN wordt driftig gezocht naar de oorsprong van alle materialen. Zo leverde de oerknal uiteindelijk de Limburgse installateur AMEC SPIE een prachtproject op. Een project met internationale allure. Schneider Electric was van de partij. ERN is een Europees instituut voor nucleair onderzoek. De unieke onderzoeksfaciliteiten van het instituut worden C benut door wetenschappers en onderzoekers uit heel de wereld. Neem bijvoorbeeld de 27 kilometer lange ring, honderd meter onder de grond. In deze baan wordt met positieve en negatieve ionen het bigbang-effect gesimuleerd en onderzocht. VEILIGHEIDSZONES Indrukwekkend, knikt Frank Kozole, afdelingshoofd Industriële Automatisering AMEC SPIE. Hij zwaait de scepter in Elsloo, de uitvalsbasis voor de specialisten in industriële automatisering. Het is daar één grote magneet om de deeltjes in de baan te houden. Met behulp van detectoren en sensoren worden alle effecten gemeten. 10 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

11 Een deel al in de offertefase. Zoals we het systeem tóen ontworpen hebben, zo is het ook gerealiseerd. MEEDENKEN Om alle berekeningen te kunnen maken, had AMEC SPIE veel data nodig van hardwareleveranciers, bijvoorbeeld over faalkansen, diagnostic coverage en storingsgevoeligheid. En daar bleek de kracht van Schneider Electric te liggen. In eerste instantie vormden de producten van een andere fabrikant het uitgangspunt, maar al snel werd de link naar Haarlem gelegd. Schneider Electric ondersteunde ons veel beter, kwam sneller met antwoorden. Ze waren nauw betrokken bij dit project en dachten mee, aldus een tevreden Kozole. Het voorstel dat AMEC SPIE uiteindelijk neerlegde, gaf voor CERN de doorslag. De Limburgse system integrator stak daarmee vijftien concurrerende partijen de loef af. De onderzoeksresultaten zijn van belang voor de ontwikkeling van nieuwe processen en technologieën. Kilometers groot is het CERN-terrein. Kozole vergelijkt het met een campus. Omdat nucleair onderzoek niet zonder risico s is, is deze campus verdeeld in 33 veiligheidszones. Elke zone heeft haar eigen risicofactor, van explosiegevaar tot giftige gassen. Detectoren en sensoren houden de omgeving nauwlettend in de gaten. Gaat er iets mis, dan worden automatisch de hulpdiensten geactiveerd. VOLDOEN AAN STRENGE NORM Wel vervelend dus als er veel loos alarm is, vindt Kozole. En dat was het geval. Het oude veiligheidsalarmsysteem was onbetrouwbaar. Dat kwam onder meer door het gebruik van koperkabel, dat gevoelig is voor magnetisme. Het totale systeem moest daarom vervangen worden. Mede door twee Franse vestigingen van AMEC SPIE kwamen wij in beeld voor dit uitdagende project. Kozole overdrijft niet: dit project was een bijzondere uitdaging. Het systeem moest namelijk worden ontworpen, ontwikkeld en gebouwd met als leidraad de IEC norm, om precies te zijn: klasse SIL 2. Een norm die bepaald niet is inge-burgerd in Nederland. Met trots verklaart Kozole dan ook dat AMEC SPIE een van de weinige system integrators is die een dergelijke klus geklaard heeft. We hebben tal van veiligheidsstudies, beschikbaarheidsberekeningen en netwerkanalyses gemaakt, meldt Kozole trots. We hebben 33 local safety alarm controllers (LSAC s) geïnstalleerd. De signalen worden vanuit de veiligheidszones via drie wegen naar twee centrale wachten, de fire brigade en de technical control room getransporteerd, vertelt Kozole. Tweemaal via glasvezel TCP/ IP en éénmaal hardwired. Het centrale systeem bestaat onder meer uit redundante scada servers, ca. 40 scada cliënts, hot stand-by plc met mimic panel en een webserver. INGENIEUZE OPLOSSING Het systeem dat AMEC SPIE ontwierp, is niet alleen gerealiseerd volgens de SIL 2-eisen, maar is bovendien bijzonder efficiënt. De engineers bedachten een slimme oplossing. Ze bouwden namelijk een prototype dat voor elke LSAC (lees: veiligheidszone) identiek is. Gedurende een half jaar werd dit prototype onder de loep genomen in een testopstelling. Het resultaat is een systeem dat zichzelf configureert, legt Kozole uit. Het enige wat we moeten doen is testen, in bedrijf nemen en integreren in het centrale systeem. Dus geen ontwikkelwerk meer. Een ingenieuze oplossing! In februari 2006 moet het veiligheidsalarmsysteem volledig zijn geïmplementeerd. Na die tijd blijft AMEC SPIE verantwoordelijk voor zowel operations als het onderhoud. Kozole en zijn (Franse) collega s hebben een staaltje van hun kunnen laten zien. Samen met Schneider Electric realiseren zij een project van internationaal aanzien. Met dank aan de oerknal. SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

12 ENERGIEDISTRIBUTIE LexCom Office Glasvezel Het LexCom Office programma is uitgebreid met een complete range glasvezelproducten voor building CD BD FD CP TO backbone toepassingen. Het glasvezelprogramma bestaat onder andere uit glasvezelkabel, patchkabels, Campus Backbone Building Backbone Horizontale bekabeling 90 meter max. Werkplek bekabeling connectoren en patchpanelen en maakt uiteraard deel # 500 meter uit van het Schneider Electric certificeringsprogramma. # 2000 meter SYSTEEMOVERZICHT LEXCOM OFFICE GLASVEZELKABEL 3 2 OM1 OM2 OM3 1: CAMPUS BACKBONE uitgevoerd met glasvezelbekabeling 2: BUILDING BACKBONE uitgevoerd met glasvezel- en/of koperbekabeling 1 3: HORIZONTALE NETWERKEN traditioneel uitgevoerd met koperbekabeling. Bewezen, eenvoudig en relatief goedkoop te installeren. Indoor (4,6 of 12 vezels) Multimode (µm): 62,5/125 of 50/125 OM1, OM2 of OM3 Halogeenvrij en brandvertragend (LSZH) Op haspel van 2000 meter of op gewenste lengte. De kabels zijn voorzien van type aanduiding, aantal vezels, vezel afmeting, metermarkering en fabricagecode Andere typen kabel op aanvraag (Single Mode, Loose tube, Indoor/Outdoor). 12 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

13 B UILDING BACKBONE NETWERKEN Het building backbonenetwerk verbindt de verschillende horizontale netwerken in een gebouw. Voor kleine datanetwerken, waarbij de afstand tussen de patchkasten kleiner is dan 90 meter, is twisted-pair datakabel veelal voldoende. In grotere netwerken waar mogelijk veel capaciteit wordt vereist, een hoge bandbreedte en betrouwbaarheid noodzakelijk is en waar men zich geen problemen met capaciteit kan permiteren, is glasvezel de enige optie. Al dan wel of niet gecombineerd met twisted pair datakabel. In ieder geval is het verstandig om glasvezelkabel parallel te leggen met de rest van de installatie. De kosten die hier mee gepaard gaan, zijn beperkt ten opzichte van installatie naderhand en de glasvezel is direct beschikbaar op het moment dat de noodzaak aanwezig is. GLASVEZEL HEEFT VELE VOORDELEN De grootste voordelen zijn onder andere grotere bandbreedte, grotere immuniteit voor interferentie, geringe verliezen, veiligheid (afluisteren, vonken) en gewicht. Een nadeel is de hogere initiële investeringen voor het actieve gedeelte van het netwerk. EEN GLASVEZELNETWERK IS TOEKOMSTGERICHT De bandbreedte is in eerste aanzet veel groter en de capaciteit van een glasvezelnetwerk is eenvoudig op te waarderen door het vervangen van actieve apparatuur. Er vanuit gaande dat gekozen is voor producten van bepaalde klasse (OM1, OM2 OF OM3), die de gewenste toepassing ondersteunen. DE LEXCOM OFFICE GLASVEZELLINK In de EN :2002 zijn drie verschillende optische klassen gedefinieerd: OF-300 (ondersteunt applicaties tot minimaal 300 meter lengte) OF-500 (ondersteunt applicaties tot minimaal 500 meter lengte) OF-2000 (ondersteunt applicaties tot minimaal 2000 meter lengte) Uiteraard voldoen LexCom Office producten aan de eisen in deze klassen. Meer informatie? Kruis Artikel 2 aan op de antwoordkaart. LEXCOM OFFICE GLASVEZELPANELEN GLASVEZELCONNECTOREN SC ST LC Universeel glasvezelpaneel Glasvezelpaneel 24-voudig SC duplex Montage gereedschap Unicam connector Unicam connector met voorgepolijste glasvezel, in SC, ST of LC uitvoering Glasvezelpaneel 12-voudig SC duplex De LexCom Office glasvezelpanelen zijn uitschuifbaar en dit vereenvoudigt de montage. De volgende 19 glasvezelpanelen zijn beschikbaar: Universeel glasvezelpaneel, voorzien van drie sparingen, 1HE. Verschillende adapterplaten maken het mogelijk om SC, ST, LC of MTRJ connectoren toe te passen 12-voudig SC Duplex paneel, Multimode. Paneel voorzien van 12 adapter met keramische geleiders, 1HE 24-voudig SC Duplex paneel, Multimode. Paneel voorzien van 24 adapter met keramische geleiders, 1HE. Uitvoeringen: SC, ST en LC Unicam connectoren, eenvoudig zelf glasvezelconnectoren monteren Epoxy & Polish, voor de ervaren glasvezelmonteur. SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

14 ENERGIEDISTRIBUTIE Overspanningsbeveiligingen van Merlin Gerin Merlin Gerin heeft een compleet nieuwe generatie aan overspanningsbeveiligingen in het pakket. Overspanningsbeveiligingen zijn ontworpen voor de beveiliging van elektrische en elektronische componenten tegen overspanningen, veroorzaakt door de atmosfeer (directe en indirecte blikseminslag) en/of overspanningen veroorzaakt door het schakelen van grote vermogens (afkomstig van een industrie). S inds november 2004 zijn de eisen voor overspanningsbeveiligingen vastgelegd in een nieuwe normering, de EN (CEI ). Hierin wordt er een duidelijke onderverdeling gemaakt tussen Type 1 en Type 2 beveiligingen: OVERSPANNINGSBEGRENZER TYPE 1 (KLASSE 1 TEST): Deze begrenzer zorgt voor een beveiliging tegen directe blikseminslag. De rechtstreekse bliksemstroom die afkomstig is van een bliksemafleider op het gebouw wordt door deze begrenzer opgenomen, waardoor de installatie optimaal beveiligd is. Deze testen zijn uitgevoerd onder een impuls schokstroom (Iimp) volgens de golfstroom 10/350µs. OVERSPANNINGSBEGRENZER TYPE 2 (KLASSE 2 TEST): Deze begrenzer zorgt voor de beveiliging tegen indirecte blikseminslag. De elektrische componenten in het netwerk worden tegen geïnduceerde of geleide overspanningen beveiligd. Deze testen zijn uitgevoerd onder een maximale ontladingsstroom (Imax) volgens de golfstroom 8/20µs. WANNEER TYPE 1 EN VOOR WELKE SITUATIES TYPE 2? Zodra een gebouw is uitgevoerd met een bliksemafleider of een kooi van Faraday en er een risico voor directe blikseminslag aanwezig is, dan wordt een beveiliging van het Type 1 aanbevolen. Een Type 1 werkt echter nooit alleen en moet ten alle tijden gecombineerd worden met een ontkoppelingsautomaat en een Type 2 beveiliging om het systeem optimaal te beveiligen. Indien het gebouw niet is uitgerust met een bliksemafleider en de risico op directe blikseminslag gering is, maar het gebouw wel in de buurt staat van hoge obstakels met een verhoogd risico op directe blikseminslag, dan zorgt een Type 2 beveiliging voor uw bedrijfszekerheid. TYPE 1 EN TYPE 2 Type 1 is bestemd voor elektrische installaties in tertiaire en industriële gebouwen, voor het geval dat er zich een bliksemafleider op het gebouw bevindt, maar ook voor telefoonnetten en telecommunicatiestations. Stroomstoten, veroorzaakt door een stijging van het aardpotentieel door de bliksemafleider, als gevolg van een directe blikseminslag, worden door het Type 1 afgeleid naar de aarde. Type 1 en Type 2 onderscheiden zich door hun afleidingsvermogen uitgedrukt respectievelijk in Iimp en Imax. Type 1 weerstaat aan schokken met golfvorm 10/350µs (directe blikseminslag) en Type 2 weerstaat aan schokken met golfvorm 8/20µs (indirecte blikseminslag). Deze overspanningsbegrenzers moeten altijd voorzien zijn van de juiste stroomopwaartse beveiliging van het type automaat (voor de ontkoppeling). De werking van de overspanningsbegrenzers Type 1 berust op de technologie van ingekapselde gasvonkbrug. Deze kan direct aan de blikseminslag blootgesteld worden. TYPE 1 EN ONTKOPPELINGSAUTOMAAT Overspanningsbegrenzers kunnen door te hoge of vaak optredende overspanningen overbelast raken, waardoor veroudering optreedt. Op het ogenblik dat zij het einde van hun levensduur bereikt hebben, veroorzaken ze een kortsluiting van de installatie die ze zouden moeten beveiligen. Deze ontoelaatbare toestand wordt vermeden door het installeren van een gepaste ontkoppelingsautomaat. 14 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

15 Merlin Gerin biedt ook een volledige gamma modulaire ontkoppelingsautomaten (D125) die compatibel zijn met de overspanningsbegrenzers Type 1, gezien deze automaten de golfstroom 10/350 µs aan kunnen. HET COMPLETE GAMMA De Type 1-reeks, PRF1 en PRF1 Master, omvat de éénpolige overspanningsbegrenzers in de uitvoeringen 1P, 1P+N, 3P en 3P+N (5 referenties), de gepreassembleerde monoblok overspanningsbegrenzers in de uitvoeringen 1P+N, 3P en 3P+N (3 referenties), en de met ontkoppelingsautomaat gecombineerde overspanningsbegrenzers in de uitvoeringen 1P+N en 3P+N (2 referenties). De Type 2-reeks in éénpolige uitvoering (PE) en meerpolige monoblokuitvoering (PF) lenen zich uitstekend in functie van het nulleiderstelsel. Het einde van de levensduur wordt als volgt gesignaleerd: Overspanningbegrenzer PF: oranje knipperlicht (PF65r, PF30r, PF30, PF15 en PF8) Overspanningbegrenzer PE: rood mechanisch controlelampje (PE65, PE40, PE15 en PE8). VOOR ALLE TOEPASSINGEN Met de invoering van de PRF 1 overspanningsbegrenzers biedt Merlin Gerin een volledig gamma dat beantwoordt aan alle nieuwe wettelijke normeringen volgens EN en IEC De Type 1 en Type 2 producten lossen alle overspanningproblemen op van studiebureaus, installateurs, paneelbouwers en van technische verantwoordelijken in de grote industriële en tertiaire sectoren. Uiterst uniek aan deze serie is de integratie van de ontkoppelingsautomaat in de overspanningsbegrenzer. Bovendien kunnen overspanningsbegrenzers van Type 1 en Type 2, dankzij een in Type 1 geïntegreerde spoel, in dezelfde schakelkast in cascade geschakeld worden. Het van elkaar scheiden van de apparaten, door middel van een minimum lengte verbindingsgeleider, wordt hierdoor overbodig. Het volledige gamma van deze door Merlin Gerin aangeboden overspanningsbegrenzers kan harmonieus met de andere producten van Merlin Gerin geïntegreerd worden. Meer informatie? Kruis Artikel 3 aan op de antwoordkaart. Eerste bijeenkomst LexCom installateurs is een succes! Bijna 2 jaar wordt LexCom Office onder de vlag van Schneider Electric gevoerd. Op dit moment maken we met LexCom Office een stormachtige groei door. Om deze ontwikkelingen te continueren hebben we de gecertificeerde LexCom installateurs uitgenodigd in een unieke locatie te Utrecht, DeFabrique. ijdens deze zeer succesvolle T bijeenkomst hebben we een tipje van de sluier opgelicht over de aankomende introductie van het LexCom Office glasvezelprogramma, nieuwe ontwikkelingen op het gebied van normering en een revolutionaire stap op het gebied van woningbouw, LexCom Etraxx. Deze bijeenkomst werd afgesloten met een sportieve race op het 1200 meter lange indoor kartcircuit. SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

16 ENERGIEDISTRIBUTIE Ecodial V3.3 Ontwerpsoftware voor laagspanningsinstallaties Installatieontwerp is een tijdrovende bezigheid wat veel geld kost. Om het leven wat gemakkelijker te maken is er in de markt diverse software te verkrijgen voor het maken van berekeningen. Deze berekeningen zijn nodig voor o.a. vermogenshuishouding, leidingdiameters en kortsluit-stromen. Bedieningsgemak is een belangrijk onderdeel van de software, het invoeren van de gegevens moet immers overzichtelijk zijn. Teveel parameters bij elkaar maakt de invoer overbodig moeilijk. codial 3.3 is de opvolger van het populaire softwarepakket Ecodial 3.2. E Ecodial is een softwarepakket voor het ontwerpen van laagspanningsinstallaties volgens de NEN1010: 2003 en omvat de volgende functies: Rekenmodules voor voedingsbronnen, kabels, railkokers, motoren, verlichting, kortsluitstromen, spanningsverlies, etc. Modules voor het bepalen van de beveiligingen (zowel automaten als smeltpatronen) en het verifiëren van selectiviteit en cascadetechniek Diverse modules voor het projectmanagement en de keuze van producten. 16 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

17 DE WERKMETHODE IN ECODIAL Een volledig installatieontwerp in Ecodial wordt in 5 overzichtelijke stappen gemaakt. 1 Om te beginnen wordt het één-lijn installatieschema gemaakt. Met behulp van standaard symbolen is op eenvoudige wijze een compleet één-lijnschema in te voeren als basis voor de berekening. Er kan gewerkt worden uit een uitgebreide symbolenbibliotheek. 2 De tweede stap bestaat uit het invoeren van de kringparameters. Hierin kan elke kring zijn eigen naam of groepnummer krijgen. Daarnaast wordt het vermogen (of stroom), en aantal fasen van de belasting ingevoerd. Tevens kan de leidinglengte ingevoerd worden als basis voor de vermogensbalans. 3 In de derde stap, de vermogensbalans, wordt het benodigde vermogen en stromen in de kringen naar de bron toe berekend. Ecodial berekent het vermogen van de distributiegroepen en het vermogen van de voedende transformator of generator. Uiteraard kan Ecodial werken met gelijktijdigheid factoren van de belasting. 4 In de vierde stap, de stap-voor-stap berekening, wordt elke kring berekend. Hier kunnen tevens specifieke kringparameters zoals installatiemethode, temperatuur en harmonischen ingevoerd worden. Daarna worden de kabels, railkokers, kortsluitstromen, automaten, smeltpatronen, etc. berekend. Uiteraard kunnen kleine aanpassingen worden gemaakt en eenvoudig herberekend worden. 5 In de vijfde en laatste stap kunnen alle resultaten bekeken, afgedrukt en/of geëxporteerd worden. Het schema kan worden geëxporteerd als DXF bestand wat door de meeste tekenpakketten is in te lezen. De resultaten zijn tevens te exporteren naar onze SISPro software waarmee u vervolgens snel de verdelers kunt berekenen. DE BELANGRIJKSTE VERNIEUWINGEN TEN OPZICHTE VAN ECODIAL 3.2: Ecodial V3.3 is geheel omgezet in 32-bit technologie en daardoor 3x sneller Compatibel met de meest recente besturingssystemen (bijvoorbeeld: Windows XP) Verbeterde ergonomie; alles overzichtelijk in één scherm Verbeterde bron met extra parameters, ideaal bij TT-stelsels (Ra en Rb) Droge- en olietransformatoren Motoren van 0,06 tot 950kW Duidelijk symbool voor contactdoos groepen Softstarters, frequentieregelaars, ster-driehoek starters, en directe starters zijn geïntegreerd Alle nieuwe producten zijn geïntegreerd (ATS48, ATV38, TeSys model U, Masterpact NT..H2, etc.) Verbeterde overzichtelijkheid van de resultaten Meerekenen van de invloed van de 3e harmonische conform NEN bijlage CC523. TRAINING Om zo efficiënt mogelijk van de software gebruik te kunnen maken, wordt het pakket geleverd met een training. Deze training kan bij Schneider Electric in Haarlem of op een locatie naar keuze worden gevolgd. TOT SLOT Met Ecodial 3 reduceert u de tijd die nodig is voor het berekenen van een installatie aanzienlijk. U bespaart dus kosten én u beschikt over de juiste gegevens voor het bouwen van de installatie. Met Ecodial V3.3 wordt het ontwerpen van elektrische installaties een stuk eenvoudiger. Meer informatie? Kruis Artikel 4 aan op de antwoordkaart. SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

18 ENERGIEDISTRIBUTIE Pakket is gebaseerd op de NEN-1010 met bijbehorende symbolen Installateur Hogenes gebruikt Ecodial voor kabelberekeningen Achter de ruitjesramen waar nu elektrotechnische installaties worden uitgedokterd, huisden vroeger de ouden van dagen. Het pand van Elektrotechnisch Bureau A. Hogenes uit Koudekerk a/d Rijn is een pand met historie. Buiten drijven watervogels voorbij over het water van de Rijn. Binnen geeft technisch directeur Marcel Hogenes uitleg over Ecodial. Een softwarepakket van Schneider Electric waarmee installateurs kabelberekeningen uitvoeren. N iet alleen het pand van Hogenes dateert van jaren terug. Met sommige klanten hebben we al meer dan veertig jaar een relatie, aldus de technisch directeur. In 1960 is mijn vader dit bedrijf begonnen. Onze manier van werken - flexibel en alert - spreekt aan. Inmiddels hebben we 25 medewerkers. Hogenes verdeelt zijn klanten in vier categorieën: lichte industrie, bouwmarkten, woningbouwverenigingen en grote vastgoedeigenaren. Een veelzijdig klantenbestand dat om een even veelzijdige installateur vraagt. We houden ons bezig met energiedistributie, zeg maar van hoofdverdeler tot stopcontact, verlichting en datanetwerken. Behalve de aanleg van nieuwe installaties doen we veel onderhoud en uitbreiding van bestaande installaties. KRACHTIGE OPLOSSING Daarbij wordt dankbaar gebruik gemaakt van Ecodial. Kabels zijn in dit vak nu eenmaal niet weg te denken. De vraag is steeds opnieuw: hoe dik moet een kabel zijn? Dat hangt af van tal van variabelen. De NEN-1010 is de beslissende norm. Ecodial is een krachtige oplossing voor het uitvoeren van kabelberekeningen, klinkt Hogenes enthousiast. We tekenen een installatie of een deel daarvan in Ecodial, waarna het pakket de berekeningen uitvoert. Overigens werkt het pakket niet alleen met installatieautomaten en vermogensschakelaars, maar ook met smeltpatronen. Bijzonder handig, aldus Hogenes, omdat wij veel aanpassingen doen van installaties waar in het verleden veelal smeltpatronen zijn toegepast. Ecodial is voor ons een waardevol pakket met logische verwijzingen naar de tabellen uit NEN1010. KENNIS VAN NORMEN OPFRISSEN Voldoet een installatie niet aan de normen, dan krijgt Hogenes automatisch een melding op zijn scherm. Zo wordt het ontwerpen van een installatie een stuk eenvoudiger. Hoewel, relati- veert Hogenes, je natuurlijk je aandacht er bij moet houden. Geef je de verkeerde data in, dan wordt ook een verkeerde berekening gemaakt. Wat wij heel nuttig vonden, was de cursus die we kregen als Ecodial-gebruikers. We leerden de software te gebruiken en ondertussen werd onze kennis van de normen opgefrist! Alle berekeningen worden door Ecodial omgetoverd in een keurige presentatie. Klaar om te printen en aan klanten voor te leggen. Een pluspunt in commerciële trajecten, maar niet alleen als het om nieuwe klanten gaat. Dankzij Ecodial kunnen we klanten ervan overtuigen dat de bestaande situatie niet veilig is of niet aan de normen voldoet. Dat betekent voor ons werk aan de winkel! M. Hogenes voor het pand van elektrotechnisch bureau A. Hogenes; een pand met historie. Meer informatie? Kruis Artikel 5 aan op de antwoordkaart. 18 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005

19 ENERGIEDISTRIBUTIE Modulair en veelzijdige Sepam beveiligingsrelais voor middenspanningsinstallaties en retrofits Nieuw installatie? Aanpassingen, uitbreidingen of een retrofit van huidige middenspannings- of beveiligingsinstallaties? Sepam is toepasbaar in elk situatie! D e bekende Sepam serie 20, 40 en 80 beveiligings- en meetrelais voor middenspanningstoepassingen van Merlin Gerin is door zijn modulaire componenten geschikt voor alle toepassingen en middenspanningsinstallaties. Niet alleen toepasbaar in nieuwe middenspannings- of beveiligingsinstallaties maar ook geschikt voor aanpassingen, uitbreidingen en retrofitprojecten. Door verschillende modulen (I/O, communicatie en temperatuurmetingen) is het mogelijk om de functie van de Sepam uit te breiden en in te passen in verschillende middenspanningsinstallaties. NIEUWE INSTALLATIES Door de verschillende componenten en displayinterfaces is het mogelijk om de Sepam geheel met display in een deur van het middenspanningsinstallatie te monteren. Maar indien gewenst kan alleen het display gemonteerd worden in de deur van een installatie terwijl de basis unit van de Sepam in de laagspanningscompartiment wordt geplaatst. Door een communicatiekabel worden alle metingen, meldingen en bedieningsfuncties doorgegeven tussen de display en de basis unit. Ook de juiste interface benodigde voor communicatie tussen de Sepam en andere netwerken met een bepaalde protocol (RS485, glasvezel, enz) kan gekozen zonder veranderingen aan de basis unit. AANPASSINGEN / UITBREIDINGEN Bestaande Sepam installaties kunnen eenvoudig aangepast of uitgebreid worden met: Ingangs-/uitgangsmodulen Communicatie-interfaces voor communicatie met industriële of gebouwenbeheernetwerken Temperatuurmodulen voor metingen van motoren of transformatoren Verandering van de beveiligingsfuncties binnen de toepassing van de Sepam producten. Bijvoorbeeld het aanpassen van de beveiligings-karakteristieken van de Sepam bij het vervangen van een bestaande 6 kv motor door een nieuwe motor met andere aanloopeigenschappen. Bij de Sepam 80 is het mogelijk om de complete beveiligingsfunctie te veranderen omdat alle beveiligingsfuncties en instellingen in het geheugenmodule van de Sepam 80 zijn geïnstalleerd. Dus een bestaande transformatorveld kan veranderd worden om een motor te voeden. De bestaande Sepam 80 transformatorbeveiliging wordt aangepast door het geheugenmodule te verwisselen met een module met de motorbeveiligingsfunctie. RETROFIT Oude beveiligingsinstallaties (primair en secundair) kunnen vervangen worden door Sepam beveiligingsrelais. Door de compacte componenten is het mogelijk om Sepam onderdelen in te passen in bestaande installaties. In het geval dat er geen ruimte beschikbaar is, kan de Sepam geïnstalleerd worden in een nieuw te plaatsen beveiligingspaneel in de nabijheid van de middenspanningsinstallatie. Bestaande stroom- en spanningstransformatoren kunnen gebruikt worden afhankelijk van de nauwkeurigheidsklasse voor de Sepam beveiligingstoepassingen. Meer informatie? Kruis Artikel 6 aan op de antwoordkaart. SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER

20 ENERGIEDISTRIBUTIE Prisma Plus gaat verder Ruim een jaar na de succesvolle lancering van de Prisma Plus verdeelinrichtingen, is er een fraaie uitbreiding van de reeks. N IEUWE FUNCTIONALITEIT: PLUG-IN Afgaande groepen tot 630 A met Compact NS vermogensschakelaars en multi 9 componenten kunnen nu semi-uittrekbaar worden gemaakt. De verbinding met het verticaal railsysteem wordt tot stand gebracht door middel van insteekcontacten (clusters), waardoor de flexibiliteit van de verdeler wordt vergroot. Voor het railsysteem worden montageplaten gemonteerd die de verwisselbare clusters vasthouden. De afgaande groep wordt met de hand in de clusters geschoven en de afgaande kabels worden aangesloten. Prisma Plus MCC met semi-uittrekbare motorstarters. Eenvoudig plaatsen of wegnemen van een complete motorstarter met TeSys model U tot 15 kw met een hoogte van slechts 50 mm. Snel plaatsen van een afgaande groep met Compact NS tot 630 A. Alle functionele eenheden zijn onder spanning te plaatsen of te veranderen. NIEUW VERTICAAL RAILSYSTEEM, VOLLEDIG AFGESCHERMD In een 600 mm diep systeem P kolom wordt een verticaal railsysteem gemonteerd, die volledig IP20 (Vorm 2) is afgeschermd. Met prefabverbindingen wordt de koppeling tussen horizontaal en verticaal tot stand gebracht. De rails hebben een nominale stroomwaarde bij IP30 van 1200, 1750 of 2100 A, en bestaan uit eenvoudige koperen staven van 50 x 10 mm tot 100 x 10 mm. De clusters van de functionele eenheden passen over de 10mm dikke rail, zonder wrijving. Pas wanneer de functionele eenheid aan de andere kant van de cluster wordt ingeschoven, zal de klemming op het railsysteem ontstaan. Hierdoor kunnen onbeperkt veranderingen worden uitgevoerd tijdens bedrijf. NIEUWE MCC Naast de afgaande distributiegroepen met vermogensschakelaars en automaten, is het nu ook mogelijk om van een Prisma Plus verdeler een MCC (Motor Control Center) te maken. Op hetzelfde verticale railsysteem kunnen motorgroepen worden geplaatst die eveneens semi-uittrekbaar zijn. Complete motorstarters tot 37 kw kunnen worden ingeplugd. De hoofdstroom kabels worden aangesloten direct op het component, en de stuurstroom verbindingen via stuurstroom-connectoren. De verkregen MCC heeft een vorm 2 afscherming. 20 SCHNEIDER INTERFACE DECEMBER 2005