het verhaal van CoMensha jaarverslag 2011

Transcriptie

1 het verhaal van CoMensha jaarverslag 2011

2 CoMensha is een niet-gouvernementele organisatie die andere organisaties faciliteert met gegevens, kennis en signalen op het gebied van mensenhandel. Zo nodig zetten we tot actie aan. Binnen een (inter)nationaal veld werken we samen met organisaties die verantwoordelijk zijn voor de strijd tegen mensen handel, de opsporing en vervolging van daders en de opvang en begeleiding van slachtoffers. CoMensha in vogelvlucht... Mensenhandel is een ernstige schending van de mensenrechten en een grove inbreuk op de integriteit van de verhandelde persoon. Wij handelen daarom altijd uit het oogpunt van de belangen van slachtoffers. Zij die bloot staan aan uitbuiting. CoMensha heeft veel kennis op het gebied van registratie, opvang, hulpverlening, keten samenwerking, juridische trajecten en voor lichting. We hebben een coördinerende en initiërende rol bij de opvang van en zorg voor slacht offers van mensenhandel. We signaleren knelpunten en reiken oplossingen aan. Centraal in onze effectieve aanpak van mensenhandel staan: goede samen werking en het verbinden van alle betrokken partijen. Ons doel: meewerken aan een wereld waarin mensenhandel tot het verleden behoort!

3 VOORWOORD Natasja uit Bulgarije draagt al jarenlang gedwongen de helft van haar loon af David uit Guinee werd opgesloten en moest seks hebben met mannen Chen uit China is al zeven jaar in de greep van een Chinese bende Andrzej uit Polen werkte 16 uur per dag en moest zijn geld inleveren Joy uit Nigeria is twee jaar lang iedere dag verkracht door meerdere mannen De ervaringen hiernaast zijn echt. Het zijn verhalen van gewone mensen die slacht offer werden van mensenhandel. Omdat ze een droom hadden, een beter leven wilden, op de vlucht moesten in hun eigen land. Het zijn schrijnende, mensonterende en vernederende verhalen. Het zijn verhalen uit Nederland. Natasja, Joy, Chen, David en Andrzej zijn slechts een paar van de vele mensen die dagelijks in ons land worden uitgebuit. Mensenhandel is een steeds groter wordend probleem in onze samenleving; de cijfers in dit jaarverslag onderstrepen dit. CoMensha noteerde in 2011 een record aantal meldingen van het aantal (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel. Ook het aantal verzoeken om opvang en door plaatsing steeg. Cijfers die alarmeren en oproepen tot een structureel beleid en financiering voor de opvang van slachtoffers van mensenhandel. Waarom? Mensen in nood hebben zo snel mogelijk adequate opvang en hulp nodig. Die opvang is er nu wel, maar te weinig. Nederland heeft een tekort aan geschikte opvangplekken voor slachtoffers van mensenhandel. Er is een wachtlijst die niemand verantwoord vindt. Het betekent dat er iedere dag slachtoffers in de kou staan, zonder hulp, zonder steun. Alleen. Laat onze overheden daarom prioriteit geven aan een structurele aanpak van mensenhandel en hulp aan slachtoffers. Zij zijn het verplicht aan allen die in ons land worden uitgebuit. We mogen onze ogen niet sluiten voor mensen als Natasja, Joy, Chen, David en Andrzej. Sterker nog: we moeten ze zichtbaar maken. Daarmee creëren we een fundament voor een betere toekomst. Een toekomst die ze verdienen. MARTIN SITALSING Bestuursvoorzitter CoMensha jaarverslag

4 De aanpak van mensenhandel heeft prioriteit bij het Rijk. Dat moet natuurlijk zo blijven; om mensenhandel nog beter aan te kunnen pakken en slachtoffers te kunnen helpen, is het van belang dat er maatregelen op Rijksniveau worden genomen. 1 Rijksbeleid: wat is nodig? 4 het verhaal van CoMensha

5 jaarverslag

6 CoMensha heeft de volgende drie wensen: 1. Structureel beleid en financiering voor de opvang van slachtoffers van mensenhandel 2. Uitbreiding van de meldplicht van (mogelijke) slachtoffers mensenhandel 3. Extra aandacht voor economische uitbuiting werknemers Structureel beleid en financiering voor de opvang van (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel Alle (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel hebben recht op opvang en hulpverlening. Dit volgt onder andere uit het Verdrag van de Raad van Europa, dat ook door Nederland geratificeerd is. Een (groeiende) wachtlijst voor eerste opvang is onacceptabel, in strijd met de mensenrechten en niet in lijn met (inter)nationale verplichtingen. Er moet extra capaciteit gecreëerd worden in de al volle opvanginstellingen en daar is financiering voor nodig. De categorale opvang is uitgebreid met 20 extra plekken (in totaal 70). Categorale opvang voor slachtoffers van mensenhandel is nodig omdat de eerste opvang van slachtoffers mensenhandel nogal wat vereist: specialistische kennis over mensenhandel, slachtofferproblematiek en verschillende procedures. Met de uitbreiding van de categorale opvang wordt slechts een deel van het capaciteitsgebrek voor de eerste opvang opgelost, er zijn nog steeds wachtlijsten voor de eerste opvang. Daarnaast ontbreekt de samenhang tussen de categorale opvang en de vervolgopvang bij de vrouwen- en maatschappelijke opvang. Er ontbreekt een duidelijk (juridisch) beleidskader. Het recht op opvang volgt namelijk uit de B9 regeling. Er is echter nergens uitgewerkt hoe dit recht zich vertaalt. De categorale opvang zou de toegangspoort moeten zijn waarin de hulp behoeften van de slachtoffers worden geïnventariseerd. Na vaststelling van de behoefte van de slachtoffers zou geschikte vervolgopvang gezocht moeten worden. Dit is niet juridisch of beleidsmatig ingebed. Nergens is vastgelegd wie verantwoordelijk is. Het grootste probleem is dat de opvang niet ingebed is in de bestaande opvangvoorzieningen. Ook is er geen structurele financiering. De minister van Veiligheid en Justitie en de staatssecretaris van VWS hebben de Kamer toegezegd met een visie te komen. Uitbreiding meldplicht naar alle instanties CoMensha registreert (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel. De politie, de Koninklijke Marechaussee en de Inspectie SZW hebben een meldplicht. Echter: niet alle (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel worden als eerste aangetroffen door deze partijen. Met name Nederlandse slacht offers (o.a. slachtoffers van loverboytechnieken) weten de (jeugd) hulpverlening en/of opvang vaak te vinden zonder tussenkomst van de politie. Het is dan ook noodzakelijk dat de meld plicht wordt uitgebreid naar alle (jeugd)zorg- en hulp instellingen die in aan raking komen met (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel, inclusief slacht offers van loverboytechnieken. Het zorgen voor een uit breiding van de meldplicht is een zaak van de departementen Veilig heid en Justitie en VWS. 6 het verhaal van CoMensha

7 Extra maatregelen in het kader van economische uitbuiting Hoewel de meeste (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel nog steeds in de prostitutie vallen, neemt het aantal geregistreerde (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel in de land en tuinbouw toe. In 2011 zijn 782 (mogelijke) slachtoffers van prostitutie geregistreerd. In de land- en tuinbouw zijn 106 (mogelijke) slachtoffers geregistreerd. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2010 met 45 aanmeldingen in de land- en tuinbouw. Het is van groot belang dat er extra aandacht komt voor deze groeiende groep slacht offers. Een bewustwordingscampagne in Nederland en de landen van herkomst voor deze slachtoffers over arbeidsrechten, minimum loon en arbeidsomstandigheden in Nederland is nodig. Aangezien deze slachtoffers mensenhandel vaak lange tijd ver onder het minimumloon hebben verdiend en te veel geld van het salaris moesten inleveren, hebben zij ook ondersteuning nodig bij de zogenaamde loonvorderingsprocedure. Terugvordering van gederfde inkomsten bij de werkgever en compensatie voor de (im)-materiële schade is voor deze groep slachtoffers van belang. Deze maatregelen zijn effectief en pakken ook de uitbuiter aan. De over heid moet meer voorlichting geven over deze mogelijkheden en (mogelijke) slachtoffers actief ondersteunen bij een aanvraag. jaarverslag

8 Een belangrijke taak van CoMensha is het registreren van aanmeldingen van (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel. CoMensha registreert feiten over de aard en omvang van de slachtoffer populatie in Nederland. Wij en ook anderen gebruiken deze feiten voor het signaleren van knel punten, tendensen en succesfactoren in de uitvoering van het mensenhandelbeleid. 2 registratie 8 het verhaal van CoMensha

9 jaarverslag

10 Ontwikkelingen in 2011 De belangrijkste gesignaleerde ontwikkelingen in 2011: Hoger aantal (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel aangemeld In 2011 zijn 1222 (mogelijke) slachtoffers van mensen handel bij CoMensha aangemeld. In 2010 waren dit er nog 993. Het betreft een stijging van 23%. Meer opvang nodig voor (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel CoMensha heeft in 2011 voor 280 cliënten een opvangplek gezocht en voor de meesten gevonden. Dat zijn er 54 meer dan in 2010, een stijging van 24%. Ondanks het bestaan van de categorale opvang, was het ook in 2011 moeilijk om voor iedere cliënt geschikte opvang te vinden. Belangrijkste oorzaak hiervan is het structurele tekort aan geschikte opvangplekken voor (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel. Invoering van wachtlijst De wachtlijst voor (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel die net uit hun uitbuitings situatie komen en op zoek zijn naar een veilige opvangplek, is gedurende 2011 gestegen en blijft structureel hoog. Het hoogste aantal personen op de wachtlijst was 35. Eind 2011 stonden nog 21 mensen op de wacht lijst. Gemiddeld stonden 13 mensen per maand op de wacht lijst. Het tekort aan geschikte eerste opvang- en doorstroom plekken leidt tot lange wacht tijden. Politie grootste melder De politie is de grootste (aan) melder van (mogelijke) slachtoffers mensenhandel bij CoMensha. 73% van de cliënten is door de politie aangemeld. In 2010 was dit percentage 69%. Hongaren, Polen en Bulgaren steeds vaker slachtoffer Het aantal geregistreerde (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel uit Hongarije (120) en Bulgarije (73) is sterk toegenomen. Hoog in de top 10 (nummer 4) staat ook Polen als land van herkomst. 104 geregistreerde (mogelijke) slachtoffers hebben de Poolse nationaliteit. Slachtoffers loverboytechnieken niet alleen minderjarig CoMensha heeft in (mogelijke) slacht offers van loverboy technieken geregistreerd. 125 van deze cliënten zijn meerderjarig. Uitbuiting land en tuinbouw toegenomen Hoewel de meeste (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel nog steeds in de prostitutie vallen, neemt het aantal geregistreerde (mogelijke) slacht offers van mensenhandel in de land- en tuin bouw toe. 782 (mogelijke) slachtoffers van prostitutie zijn geregistreerd. In de land- en tuinbouw zijn 106 (mogelijke) slacht offers geregistreerd. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2010 met 45 aanmeldingen in de land- en tuinbouw. Meer grote groepen In 2011 hebben de politie en de Inspectie Sociale zaken en Werk gelegenheid (SZW) 17 grote acties georganiseerd. Bij een grote actie worden meerdere (mogelijke) slacht offers van mensenhandel tegelijk aangetroffen. In 2011 ging het om 173 (mogelijke) slachtoffers van mensen handel. De groeps omvang varieerde van 4 tot 50 (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel. 10 het verhaal van CoMensha

11 1200 Cijfers Hoger aantal (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel aangemeld De CoMensha registratie beoogt een totaaloverzicht te geven van alle bekende nieuwe (mogelijke) slachtoffers van mensen handel. In werkelijkheid gaat het om een benadering van het daad werkelijke aantal nieuwe bekende (mogelijke) slachtoffers in Nederland. CoMensha weet dat niet alle (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel bij haar aangemeld worden. Dit heeft onder andere te maken met het feit dat de meldplicht niet voor alle instanties geldt, maar ook met misverstanden en interpretatieverschillen over de meldplicht. In 2011 zijn 1222 (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel bij CoMensha aangemeld. In 2010 waren dit er nog 993. Het gaat om een stijging van 23%. CoMensha heeft in 2011 meer dan ooit ingezet op het binnenhalen van registratiegegevens. Er zijn afspraken gemaakt met politieregio s over het structureel melden. Een van de mede werkers is hier bijna fulltime mee bezig geweest. Een deel van de stijging is hierdoor te verklaren. Een groot deel van de toename is te verklaren door de extra inzet van de inspectie SZW (voorheen SIOD). In 2011 werden meer grote groepen aangemeld dan ooit tevoren. CoMensha vermeldt bewust dat het om mogelijke slachtoffers van mensenhandel gaat. CoMensha kan niet van alle aangemelde personen vaststellen of zij ook daadwerkelijk slachtoffers van mensenhandel zijn. Er vindt namelijk geen officiële toetsing plaats Aantal (mogelijke) slachtoffers per jaar vanaf Politie grootste melder CoMensha registreert de organisaties die (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel melden. De politie, de Koninklijke Marechaussee en de Inspectie SZW hebben een meld plicht, die is vastgelegd in hoofdstuk B9 van de Vreemdelingencirculaire Ook in de aanwijzing mensenhandel van het OM is deze plicht vastgelegd. Uit onderstaande tabel wordt extra duidelijk dat de politie de grootste melder is. Het percentage (mogelijke) slachtoffers dat door de politie wordt aangemeld, is de afgelopen jaren gestegen naar 73%, in 2010 was dat percentage 69%. Politie recherche 73% Politie Vreemdelingendienst 3% Marechaussee 2% Inspectie SZW 2% Overige organisaties 20% Percentage aanmelders 2011 jaarverslag

12 CoMensha geeft al jaren aan dat uitbreiding van de meldplicht wenselijk is. Pas als alle organisaties die in aanraking komen met (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel bij CoMensha melden, is duidelijk hoe groot de omvang van de totale slachtofferpopulatie in Nederland is. Sinds enkele jaren worden bij CoMensha ook mannelijke slachtoffers van mensenhandel aangemeld. Om zicht te krijgen op de landen van herkomst en om eventuele trends te signaleren, maakt CoMensha apart melding van het aantal (mogelijke) mannelijke slachtoffers van mensenhandel. Hongaren, Polen en Bulgaren steeds vaker slachtoffer Het aantal (mogelijke) slachtoffers uit Hongarije en Bulgarije is sterk toegenomen. Hoog in de top 10 staat Polen als land van herkomst. Dit hoge aantal is te verklaren doordat er een paar invallen bij bedrijven in de land- en tuinbouw en het westelijk havengebied zijn geweest, waar een grote groep Polen werd aangetroffen. Landen top tien Nederland 337 Nederland 315 Nederland 240 Nigeria 134 Nigeria 130 Nigeria 101 Hongarije 120 Hongarije 56 Roemenië 89 Polen 104 Roemenië 49 Hongarije 47 Bulgarije 73 Bulgarije 46 Bulgarije 39 Sierra Leone 62 Slowakije 39 China 37 Guinee 58 Sierra Leone 36 Guinee 35 Sierra Leone 35 China 40 Guinee 26 Ghana 23 Roemenië 40 Angola 19 China 23 Polen 19 Uganda 14 Ghana 21 Indonesië 17 Het aantal (mogelijke) slachtoffers uit Nigeria is, in vergelijking tot het vorige jaar, niet veel toegenomen, het aantal uit Sierra Leone en Guinee is daarentegen bijna verdubbeld. Uganda staat voor het eerst in de top 10 van landen van herkomst. Landen top vijf mannen Polen 56 Nigeria 19 Roemenië 44 Hongarije 26 Slowakije 16 China 11 Nigera 25 India 7 Ghana 10 Nederland 7 Indonesië 10 Angola 15 Ghana 6 Nigeria 6 Sierra Leone 15 Nederland 6 Guinee 10 Brazilië, China 4 India 5 Het totaal aantal aangemelde mannen is in vergelijking met vorig jaar verdubbeld: van 113 in 2010 naar 226 in De toename van mogelijke mannelijke slachtoffers is vooral te vinden in de overige uitbuiting. Slachtoffers loverboytechnieken niet alleen minderjarig Slachtoffers van loverboytechnieken werden door CoMensha tot nu toe niet apart geregistreerd, omdat er dan een fictief onderscheid zou ontstaan tussen slachtoffers mensenhandel en slachtoffers van loverboy technieken. Loverboys zijn ook mensenhandelaren. Het is van belang dat hier steeds op wordt gewezen en dat zij niet uit de overall categorie mensenhandelaren worden gehaald. 12 het verhaal van CoMensha

13 Leeftijd en nationaliteit jr jr jr jr 41+ Totaal Nederland Bulgarije Hongarije Nigeria Marokko Polen Afghanistan Duitsland Dominicaanse Republiek Guinee Kaapverdische Eilanden Roemenië Tunesië 1-1 Turkije Totaal Bovenstaande tabel geeft een overzicht van leeftijd en nationaliteit van (mogelijke) slachtoffers van loverboytechnieken. CoMensha heeft in (mogelijke) slachtoffers van loverboytechnieken geregistreerd. Over het algemeen verloopt de melding van slachtoffers van loverboytechnieken aan CoMensha slecht. Niet alle instanties die met (mogelijke) slachtoffers van loverboytechnieken in aanraking komen melden bij CoMensha. CoMensha is dan ook groot voorstander van uitbreiding van de meldplicht naar alle instanties die in aanraking komen met (mogelijke) slacht offers van mensenhandel, inclusief (mogelijke) slachtoffers van loverboytechnieken. Hoewel het overgrote deel (mogelijke) slachtoffers van loverboytechnieken de Nederlandse nationaliteit heeft, zijn er toch 20 slachtoffers met een andere nationaliteit. In de beeldvorming wordt er vaak van uitgegaan dat (mogelijke) slachtoffers van loverboytechnieken minder jarig zijn. Uit bovenstaande tabel blijkt echter dat ongeveer de helft meerder jarig is. Het beeld dat slachtoffers van loverboytechnieken meestal minderjarige meisjes zijn die gedwongen in de prostitutie hebben gewerkt over heerst in de media. Het klopt inderdaad dat de meeste slachtoffers in de prostitutie worden gedwongen, maar ook gedwongen drugs handel en criminaliteit komen voor. jaarverslag

14 Gewerkte sector Seksuele uitbuiting Prostitutie* 132 Escort 11 Particulier huis 6 Bordeel/club 5 Raamprostitutie 4 Internet 1 Privéhuis 1 Totaal 160 Overige uitbuiting Drugshandel 4 Overig** 3 Criminaliteit 2 Totaal 9 (Nog) niet gewerkt 57 Onbekend welke sector 17 * CoMensha registreert prostitutie als niet bekend is om welke vorm van prostitutie het gaat. ** CoMensha registreert overig als de cliënt slachtoffer is van overige uitbuiting, maar als onbekend is in welke sector hij of zij heeft gewerkt. Uitbuiting land- en tuinbouw toegenomen Hoewel de meeste (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel nog steeds in de prostitutie vallen, neemt het aantal (mogelijke) slachtoffers van mensen handel in de land- en tuinbouw toe. 14 het verhaal van CoMensha

15 Meest voorkomende gewerkte sectoren vrouwen Seksuele uitbuiting Prostitutie agemeen* 433 Particulier huis** 102 Bordeel/club 63 Escort 32 Straatprostitutie 11 Privéhuis*** 9 Internet 9 Massagesalon enz.**** 2 06-nummers 1 Totaal 716 Overige uitbuiting Land- en tuinbouw 46 Overig***** 23 Huishoudelijke arbeid 11 Schoonmaakwerk 10 Horeca 8 Drugshandel 6 Au pair 6 Criminaliteit 5 Totaal 115 (Nog) niet gewerkt 131 Onbekend welke sector 39 Totaal 1001 Meest voorkomende gewerkte sectoren mannen Seksuele uitbuiting Particulier huis** 29 Prostitutie agemeen* 23 Escort 7 Bordeel/club 4 Straatprostitutie 2 Massagesalon enz.**** 2 Totaal 66 Overige uitbuiting Land- en tuinbouw 60 Overig***** 46 Horeca 10 Schoonmaakwerk 8 Drugshandel 7 Huishoudelijke arbeid 4 Criminaliteit 3 Bouw 1 Voedingsindustrie 1 Au-pair 1 Totaal 141 (Nog) niet gewerkt 17 Onbekend welke sector 4 Totaal 228 Het totaal aantal sectoren kan verschillen van het totaal aantal gemelde slachtoffers; sommige slachtoffers hebben in meerdere sectoren gewerkt. * Bij prostitutie algemeen is het wél duidelijk dat iemand is uitgebuit in de prostitutie, maar niet bekend in welke sector binnen de prostitutie. ** Particulier huis: het slachtoffer moet klanten ontvangen in een particuliere woning, meestal de woning van degene die haar of hem heeft verhandeld. *** Bij een privé-huis is er sprake van een onderneming. Een privé-huis is doorgaans geen woning. **** Massagesalon: hier gaat het om verkapte prostitutie. ***** Overig wil zeggen dat de cliënt slachtoffer is van overige uitbuiting, maar dat niet bekend is in welke sector dat is geweest of dat er sprake is van diverse werkzaamheden in dienst van een uitzendbureau. jaarverslag

16 Het aantal vrouwen dat in de prostitutie wordt uitgebuit, is al sinds jaren veel hoger dan het aantal vrouwen dat in overige sectoren wordt uitgebuit. Maar het aantal vrouwen dat in overige sectoren wordt uitgebuit neemt wel toe; in 2010 waren het er 88 en in Uitbuiting in de land- en tuinbouw komt het meest voor. In 2011 zijn er meerdere invallen geweest in deze sector. Ook mannen zijn slachtoffer van mensenhandel Sinds enkele jaren worden bij CoMensha mannelijke slachtoffers van mensenhandel aangemeld. Het totaal aantal aangemelde mannen is in vergelijking met vorig jaar verdubbeld; van 113 in 2010 naar 226 in De toename van (mogelijke) mannelijke slachtoffers is vooral te vinden in de overige uitbuiting. 16 het verhaal van CoMensha

17 Mijn droom werd een nachtmerrie Gouden bergen werden me beloofd. En daar droomde ik van. Samen met mijn ouders, drie broers en twee zussen leefde ik in Polen in grote armoede. Iedere dag was het weer de vraag of er de volgende dag voldoende brood was voor ons gezin. Dus toen twee oudere vrienden me vertelden over werk in Nederland, twijfelde ik geen moment. Ik wilde goed geld verdienen, zodat ik voor ons gezin kon zorgen. Ik wilde mijn ouders, broers en zussen helpen, en daarom waagde ik de stap. In Nederland zou ik veel geld gaan verdienen, zo werd me verteld. Genoeg om ook wat naar huis te kunnen sturen. Mijn vrienden boden aan me te helpen met de reis naar Nederland en een aanstelling in de landbouw daar. Ik stemde toe, al moest ik er best veel geld voor betalen. Maar, zeiden ze, ik zou het heel snel terug verdienen. Het grote geluk kon beginnen Samen met twaalf andere Polen reisde ik in een truck naar Nederland. Mijn papieren moest ik afgeven aan mijn vrienden. Eenmaal in Nederland liep alles anders dan verwacht. Mijn vrienden bleken ineens niet meer zo aardig en de Nederlandse werkgever was vreselijk. Het bleek allemaal één groot complot te zijn. Ik maakte lange dagen - soms wel 16 uur per dag - mijn slaapplek deelde ik met zes anderen en de kamer was vies en klein. Het eten dat ik kreeg was weinig en smerig. Mijn salaris moest ik bijna helemaal inleveren; voor de huur van de kamer en het eten, werd gezegd. Mijn droom werd een nachtmerrie. Met hulp van anderen wist ik te ontsnappen. Ik werd opgevangen en kon mijn gewone leven weer oppakken. In Polen. Andrzej (26 ) - Polen jaarverslag

18 Postcodeloterij geeft ,- voor cliëntvolgsysteem slachtoffers mensenhandel Een eigen cliëntvolgsysteem; dat was de wens van CoMensha. Dankzij de Nationale Postcodeloterij kan deze wens worden vervuld. Met een gift van euro kan CoMensha dit systeem ontwikkelen en daar mee het werk voor slachtoffers van mensenhandel nog beter doen. Cliënten die hulp nodig hebben, komen straks beter in beeld. Waarom een cliëntvolgsysteem? CoMensha wil een cliëntvolgsysteem ontwikkelen dat alle instanties die zich bezighouden met de belangen van slachtoffers mensenhandel ondersteunt bij de uitvoering van hun taken. Uiteraard gebeurt dit met inachtneming van de wettelijke regels met betrekking tot de bescherming van persoons gegevens. Het doel van het systeem is om de slachtoffers van mensenhandel zo goed mogelijk te begeleiden zonder dat zij bij verschillende instanties steeds opnieuw dezelfde moeilijke vragen moeten beantwoorden. Het dergelijk systeem dat CoMensha dank zij de Nationale Postcode Loterij kan ontwikkelen, geeft goede mogelijkheden om zorg- en hulpverlening efficiënt én op maat aan te bieden Ook maakt het systeem de toegang tot zorg- en hulpverlening voor de slachtoffers eenvoudiger, en het verbeteren het de kwaliteit van de informatieverstrekking. De Nationale Postcodeloterij helpt goede doelen De Nationale Postcode Loterij is opgericht om fondsen te werven voor goede doelen: de helft van elk verkocht lot gaat naar de goede doelen. De Nationale Postcode steunt goede doelen op het gebied van mens en natuur. Dankzij 2,5 miljoen deel nemers is er over 2011 een bedrag van 284 miljoen euro te verdelen onder meer dan 85 organisaties. De Nationale Post code Loterij is een mensenloterij. Het gaat niet alleen om nummers, bedragen en prijzen. De ambassadeurs delen met plezier prijzen uit aan deelnemers, maar ook aan de goede doelen. Caroline Tensen, Ruud Gullit en Martijn Krabbé zijn ambassadeurs van de postcodeloterij. Kijk voor meer info op 18 het verhaal van CoMensha

19 Voordelen op een rij Het cliëntvolgsysteem is en blijft een hulpmiddel. Het is een hulpmiddel om data te verwerken, individuele trajecten te volgen en optimaal te communiceren in de bij de hulpverlening aan slachtoffers betrokken netwerken. Het cliëntvolgsysteem: verhoogt effectiviteit en efficiëntie van werkprocessen verbetert de interne samenwerking professionaliseert informatievoorziening bespaart tijd en kosten verhoogt de kwaliteit en dienstverlening Alle relevante informatie Op dit moment werken alle organisaties die bij de opvang en begeleiding van slachtoffers van mensenhandel betrokken zijn met verschillende systemen. Er is nergens één database met alle relevante informatie over het slachtoffer beschikbaar. Iedere instantie houdt in een ander systeem de ontwikkelingen bij. Veel informatie over de slacht offers die van belang is voor het beter begeleiden en opvangen van deze mensen gaat zo verloren. CoMensha maakt, naast de drie Categorale opvanginstellingen waar slachtoffers mensenhandel kunnen worden geplaatst, gebruik van zo n 60 andere opvanginstellingen waar zij regelmatig slachtoffers mensenhandel plaatst. De helpdesk is veel tijd kwijt met het zoeken naar een geschikte opvangplek voor en het (door)plaatsen van slacht offers mensenhandel. Hiervoor is geen automatisch systeem voor handen. Gebleken is dat de zoektocht varieert van een aantal uur tot een aantal dagen. CoMensha vindt het geweldig dat een aanzienlijk bedrag beschikbaar is gesteld. De Nationale Postcodeloterij is de grootste goededoelenloterij in Nederland. CoMensha verwacht in 2013 te kunnen werken met het cliëntvolgsysteem. jaarverslag

20 2 opvang Slachtoffers van mensenhandel hebben recht op opvang. In Nederland worden slachtoffers van mensenhandel opgevangen in de Categorale Opvang Slachtoffers Mensenhandel (COSM) en in de vrouwen- en maatschappelijke opvang. CoMensha voert de regie op de eerste plaatsing van (mogelijke) slachtoffers in de opvang. Daarna draagt CoMensha de cliënt over aan de zorg/regiocoördinator. Deze coördinator zorgt vervolgens voor de benodigde hulpverlening voor de cliënt en in samen werking met CoMensha- voor doorplaatsing. In regio s zonder zorg/ regiocoördinator blijft CoMensha de regie voeren op het doorplaatsen en het coördineren van de hulpverlening. De rol van CoMensha verschilt per soort opvang. CoMensha is plaatsings bevoegd in de categorale opvang en voert de regie over de plaatstingen. Bij de vrouwen- en maatschappelijke opvang bemiddelt CoMensha voor een plaats.

21 jaarverslag

22 Cijfers De aanmeldingen van (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel vallen uiteen in drie categorieën: Registratie Aanmeldingen van (mogelijke) slachtoffers die geen hulp- of adviesaanvraag in zich hebben, maar wel geregistreerd worden om een beeld te krijgen van de aard en omvang van de groep slachtoffers. Registratie en Opvang Aanmeldingen van (mogelijke) slachtoffers die een opvangplaats nodig hebben. CoMensha bemiddelt in het vinden van een plek en coördineert de begeleiding. Dit is inclusief de werkzaam heden ten behoeve van cliënten die in voorgaande jaren als nieuw zijn geregistreerd. Registratie, Informatie en Advies Het registeren van vragen van hulpverleners, politie en particulieren over een aspect van de begeleiding of situatie van een slachtoffer. Het betreft hier vragen over cliënten die niet in de opvang verblijven, maar zelf standig wonen. CoMensha doet voor deze cliënten vaak ook de regiocoördinatie. Categorie aanmelding Registratie Registratie en Opvang Registratie, Informatie en Advies Totaal De categorie Registratie en Opvang is sterk gestegen in CoMensha heeft voor 280 cliënten een opvangplek gezocht. Dat zijn er 54 meer dan in Ondanks het bestaan van de categorale opvang, was het ook in 2011 moeilijk om voor iedere cliënt een geschikte opvangplek te vinden. Verzoeken tot opvang CoMensha kreeg in keer een verzoek om opvang te zoeken voor aangemelde (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel. Eerste opvang 2011 (het betreft hier uitsluitend de eerste opvang na aanmelding van cliënten) Mannen Vrouwen Geplaatst in opvang Geplaatst in Categorale Opvang Slachtoffers Mensenhandel (COSM)* Opvang niet meer nodig, cliënt heeft zelf onderdak gevonden Cliënt is vertrokken voordat opvang 6 gevonden was (MOB) Nog geen plek gevonden 5 6 Cliënt is op een noodbed geplaatst, omdat 1 13 geen geschikte plek gevonden kon worden. Cliënt is op een later tijdstip doorgestroomd naar een opvanginstelling Totaal * Het gaat hier om cliënten die in 2011 zijn aangemeld en ook in 2011 voor eerste opvang in de COSM zijn geplaatst. Het totale aantal cliënten dat in 2011 in de COSM is geplaatst, is hoger dan het hier boven genoemde aantal. Er zijn in 2011 ook cliënten in de COSM geplaatst die al in 2010 waren aangemeld, en sindsdien op de wacht lijst stonden of op een noodbed verbleven. Ook zijn er in 2011 cliënten aangemeld die pas in 2012 konden worden geplaatst. Deze cliënten stonden nog op de wachtlijst of verbleven op een nood bed in afwachting van plaatsing in de Categorale Opvang. 22 het verhaal van CoMensha

23 39 cliënten hebben uiteindelijk afgezien van opvang. CoMensha heeft voor deze groep echter wel inspanningen geleverd. Deze cliënten zijn op een wachtlijst geplaatst omdat de COSM en andere plekken vol zaten. Als een geschikte plek vrijkomt neemt CoMensha contact op met de cliënt. Deze 39 cliënten hebben echter op dat moment aangegeven geen behoefte meer te hebben aan een opvangplek. Opvanginstellingen Veel (mogelijke) slachtoffers van mensenhandel worden geplaatst in de categorale opvang slachtoffers van mensenhandel (COSM). Echter: lang niet alle (mogelijke) slachtoffers vinden hier een plek, omdat de categorale opvang vaak vol zit. Ook gelden er toelatingscriteria waar niet alle (mogelijke) slachtoffers aan voldoen. CoMensha werkt daar om samen met een groot aantal instellingen voor vrouwen en maatschappelijke opvang. CoMensha heeft in 2011 (mogelijke) slachtoffers geplaatst in de volgende opvangvoorzieningen: Mannen ACM regulier 2 ArosA 4 Iriszorg 2 Jade COSM 13 Jade Zorggroep 1 Kessler Stichting 2 Kwintes 2 MOVEOO 1 Rimo 4 Stichting Toevluchtsoord 11 Tussenvoorziening 1 Verdihuis 1 Vieja Mannenopvang 1 Stichting Wende 7 Zienn 1 Totaal 53 Vrouwen ACM COSM 38 ACM regulier 8 Blijf Den Helder 1 Blijf Groep 2 Blijf van m n Lijf (Mutsaersstichting) 1 Blijf van m n Lijf Dordrecht 1 Emergis 4 Fier Fryslân 6 Geheim adres 1 Hera 7 Huize Agnes 2 Iriszorg 3 Jade Zorggroep 1 Kadera 1 Kompaan en de Bocht 2 Kwintes 2 Leger des Heils, Goodwillwerk, Den Haag e.o. 1 MOVEOO 1 Nidos Assen 2 PMW COSM 42 Rosa Manus 2 SHOP 6 Sisters of Charity 1 SOMIK 1 TerWille 1 Stichting Toevluchtsoord 5 Tussenvoorziening 2 Verdihuis 1 Vieja Crisisopvang 2 VieJa Utrecht 1 Vluchtheuvel crisisopvang 1 Vrouwenopvang Centrum Midden-Holland 1 Stichting Wende 2 Het Wieckerhoes 2 Xonar 1 Zienn 1 Zorgcentrum met geheimadres in Noord Nederland 1 Totaal 157 jaarverslag