De juiste stap naar de juiste trap!

Transcriptie

1 TRAPPEN De elegante wenteltrap indeze stijlvolle inkomhal geeft uit op een mezzanine en is op maat gemaakt. De trap valt op door het contrast tussen de luchtige metalen leuning en de massieve recuperatiewitsteen. De leuning zorgt voor een esthetische link met de balustrade van de bovenverdieping. Realisatie: Bourgondisch Kruis De juiste stap naar de juiste trap! Omdat we zo vaak trappen op- en aflopen, lijkt een trap een banaal gebruiksvoorwerp. In werkelijkheid is een trap een prachtig staaltje van groot technisch vernuft, zowel qua concept als realisatie. Een trap moet dan ook weloverwogen worden gekozen en dat vereist de nodige voorkennis. In dit artikel vind je de voornaamste criteria om een trap te kiezen, zodat je duidelijk kunt bepalen welke trap je nodig hebt. Inplanting De inplanting hangt niet altijd af van esthetische of functionele criteria. Soms is het de beschikbare ruimte of de inrichting van de ruimte die een bepaalde inplanting noodzaakt. In grote lijnen worden drie soorten trappen onderscheiden. Er bestaan telkens verschillende varianten. Rechte trap De rechte trap bestaat over het algemeen uit één traparm (trapdeel), soms twee die van elkaar gescheiden worden door een bordes, waarbij de as dezelfde blijft tussen de twee opeenvolgende verdiepingen. Deze trap is de eenvoudigste qua concept en berekening, en dus de goedkoopste. Soms is hij moeilijk in te planten, omdat hij zo ver inspringt. Bij de rechte trappen onderscheidt men enerzijds de traditionele trap met traptreden en stootborden (of tegentreden), en anderzijds de molenaarstrap, een elementair model bestaande uit rechte treden bevestigd tussen twee trapbomen, zonder stootborden. Een molenaarstrap is over het algemeen vrij steil, vandaar dat hij meestal op minder 75

2 1. De treden van deze perfect rechte trap werden uit hetzelfde materiaal vervaardigd als de vloer van de living. Het betreft een gepolijste witte steen, afkomstig uit Portugal. Realisatie: STONE CREATION 2. Net zoals deze overloop een overgangsruimte vormt tussen twee trapniveaus, zo is ook de bekleding ervan opgevat als een link tussen traditie en modernisme: een gedurfde mengeling van natuursteen en roestvrij staal. Hier worden tegels (10 x 10 cm) in geborsteld roestvrij staal afgeboord met twee tegelstroken in travertijn. In het midden ligt een reeks tegeltjes in travertijn waarin roestvrijstalen motieven zijn verwerkt. De tegels in geborsteld roestvrij staal zijn verkrijgbaar in drie formaten (20 x 20, 10 x 10 en 5 x 5 cm), terwijl het inlegwerk in verschillende motieven bestaat. Gamma "Acciaiox" en "Soase Travertino" van Cottoveneto bij VILVORDIT 3. Hoewel hij maar weinig plaats inneemt, beklim je langs de 13 treden van deze spiraaltrap toch een hoogte van 2,73 meter. Deze belangrijke plaatsen wordt gebruikt (mezzanine, zolders, ). Hoek- of draaitrap Een draaitrap (niet te verwarren met een spil- of wenteltrap) bevindt zich vaak in de hoek van een kamer en bestaat in verschillende vormen: trap met twee of meer rechte traparmen die van elkaar gescheiden worden door een of meerdere hoekbordessen; trap met kwartdraaiend bordes en straalvormige treden zonder rustplaats; verdreven trap, die lijkt op de vorige maar zogenaamde verdreven treden bezit, waardoor de aantrede over de looplijn dezelfde blijft. Een wentel- of spiltrap Dit zijn trappen in een cirkelvorm. De wenteltrap wordt op maat gemaakt en kenmerkt zich door een gebrek aan centrale structuur en de spiltrap wordt rond een centrale trapspil of trappaal gebouwd. Het voordeel van een spiltrap is vooral de plaatsbesparing, maar hij bezit een groot nadeel: de beperkte breedte bemoeilijkt het transport van grote meubels. Materialen Trappen worden uit zeer uiteenlopende materialen vervaardigd. Van de typische houten trap tot de design trap in glas: zo goed als alles is denkbaar! Ieder materiaal bezit zo zijn eigen kenmerken wanneer het gebruikt wordt als bouwmateriaal voor trappen. Hout: Klassiek of modern, eenvoudig of gesofisticeerd, massief of multiplex: een houten trap kan vele gezichten hebben. Met hout zijn alle vormen en versieringen mogelijk. Er bestaan verschillende houtsoorten, die eventueel met elkaar gecombineerd kunnen worden. Eik is ideaal, terwijl grenenhout sneller slijt. Exotische houtsoorten bieden een grote verscheidenheid aan kleuren. Bovendien valt hout perfect te combineren met de meeste andere materialen. MDF is een afgeleide ervan. Natuursteen: Net zoals hout is natuursteen een traditioneel materiaal, dat wordt gebruikt voor grote trappen die prestige uitstralen of voor een harmonieus geheel van trap en vloer. Witsteen en marmer lenen zich het best voor een trap, want ze zijn makkelijk te bewerken. Metaal: Na de art nouveau toen smeedijzer erg in was, is het gebruik van metaal lange tijd beperkt gebleven tot trappen met louter functionele doeleinden, vaak in bedrijven. Tegenwoordig herovert metaal zijn plaats in ons interieur, vaak met eigentijdse creaties of in combinatie met andere materialen. De stijl verschilt naar gelang van het soort metaal: gesofisticeerd met verchroomd inox, licht met aluminium, creatief met geëmailleerd staal, Glas: Glazen treden moeten noodzakelijkerwijs vervaardigd zijn van veiligheidsglas, bij voorkeur gelaagd, en dik genoeg zijn. Enkele regels: 76

3 trap is volledig geprefabriceerd in wit gelakt metaal en is verkrijgbaar met een diameter van 122 of 152 cm. Bij een andere versie is de metaalstructuur vergelijkbaar, maar zijn de treden in multiplex beuk fineer. De diameter bedraagt in dat geval 135 cm. Ook bestaat er een versie in gegalvaniseerd metaal voor gebruik buitenhuis. Model "Nova" metaal van Lapeyre 4. Deze trap met kwartdraai onderaan combineert hout en inox. De zijbomen, treden en stootborden zijn vervaardigd van natuurvernist beuk. De leuning bestaat uit inox, maar is voorzien van een ronde, houten handgreep. Het geheel wordt op maat gemaakt. Bovenaan wordt de trap verlengd met een bordes, eveneens van beukenhout. Realisatie: D Hondt trappen nv Domino de treden moeten indien mogelijk op hun vier kanten rusten, zonder onderbreking. Twee zijkanten kunnen voldoende zijn, als dat gecompenseerd wordt door de dikte van de trede; door de doorzichtigheid zijn de treden voor het menselijk oog moeilijker te onderscheiden, wat sneller tot ongevallen kan leiden, vooral voor kinderen en oudere mensen. Je kunt dus beter matglas gebruiken, dat lichtdoorlatend is maar niet transparant; glas bezit een glad oppervlak en is dus zeer glibberig. Glazen treden zullen dus bij voorkeur een passende behandeling ondergaan, zoals een reliëf erop of antislipstroken, hoewel die laatste weinig esthetisch zijn. Beton: Vroeger stond beton in een slecht daglicht omdat het zo kil is. Maar dankzij de grote soepelheid herovert beton de hedendaagse architectuur. De betonstructuur wordt soms bekleed met tegels, een tapijt of hout. De techniek in enkele cijfers De techniek om trappen te vervaardigen kent, zoals zovele andere technieken, een eigen woordenschat en enkele eenvoudige, maar belangrijke basisregels. Wat de terminologie betreft, is de schets bij dit artikel voldoende duidelijk (pagina 78). De technische basisregels vatten we voor de beginners samen in enkele elementaire principes. Het is een twaalfde-eeuwse architect waaraan we de ideale berekening van een trap te danken hebben. De formule die zijn naam draagt (wet van Blondel) is als volgt samen te vatten: 2H + A = 64. Deze ideale formule geldt vandaag de dag nog altijd, ook al kun je ze wat minder strikt toepassen. De gemiddelde mens neemt stappen van 60 cm lengte. De grootte van de passen wordt kleiner als diezelfde persoon zijn voeten zet op een steiler loopvlak. Deze vaststellingen liggen aan de basis van de verhouding tussen de hoogte van een trede of optrede (H) en de diepte van een trede of aantrede (A). Deze verhouding kan worden vastgelegd in een formule, de stapmodulus: 2H + A = 60 +/- 3 cm. De ideale stapmodulus ligt dus tussen 57 en 63 cm. Minder vaak gebruikte trappen (naar de kelder of zolder bijvoorbeeld) mogen meer afwijken van deze aanbevolen waarden. De aantrede, die berekend wordt van neus tot neus, varieert over het algemeen van 25 tot 30 cm. Hoe groter de aantrede, hoe makkelijker je je voet op de trede kunt plaatsen en dus hoe comfortabeler de trap. Uit de hierboven vermelde formule volgt: hoe hoger deze waarde, hoe kleiner de hoogte van de trede. De optrede mag niet meer bedragen dan 20 cm. Idealiter bevindt ze zich tussen 16 en 18 cm. In bepaalde bijzondere gevallen kan ze daarvan afwijken en meer dan 19 cm bedragen voor een molenaarstrap naar een zolder of minder bedragen, tot minimum 13 cm, voor een staatsietrap. Hoe dan ook, het is belangrijk dat alle treden van een trap dezelfde hoogte hebben. Iedere traparm mag niet meer dan 20 treden tellen. Als dat het 77

4 geval is, wordt een bordes aangeraden om even te rusten. Ook wordt aanbevolen om niet minder dan drie treden per traparm te voorzien. De trapbreedte die de loopbreedte van een trap bepaalt, mag niet minder dan 80 cm bedragen. De hoogte en diepte van een trede worden berekend op het niveau van de looplijn. Die bevindt zich in het midden van de trapbreedte wanneer die niet meer is dan een meter. Is die wel meer dan een meter, dan bevindt de looplijn zich op 50 cm van de balustradetrapboom. De opening bovenaan de trap hangt af van het type trap en de helling, maar de doorgangshoogte (afstand tussen treden en plafond) mag nooit minder dan 2 meter bedragen. De trapleuning moet op een hoogte van 80 à 90 cm worden geplaatst Trede 2. Stootbord 3. Trapboom 4. Trapneus 5. Tredevlak 6. Aantrede 7. Optrede 1. De zeer eigentijdse look van deze trap met twee kwartdraaien is vooral te danken aan de stalen structuur in combinatie met houten treden. De twee zijbomen aan de buitenkant worden met laser uitgesneden uit 10 mm staalplaat, wat ze een licht, maar toch streng voorkomen geeft. Afhankelijk van het model, zijn de treden 75 à 80 cm breed, terwijl de aantrede varieert tussen 20 en 24 cm. De leuning is voorzien van een handgreep in geverfd staal of, zoals op de foto, in inox, evenals een aantal tussenprofielen naar keuze. De treden zijn eveneens verkrijgbaar in metaal en in 5 houtsoorten: rubberwood, beuk, iroko Kambala, esdoorn of eik. Door de speciale structuur is zowel een rechte als draaiende trap of een combinatie van de twee mogelijk, met of zonder bordes. Model "Bridge" van Spira 2. Deze rechte trap met een futuristische design bestaat uit houten treden (verschillende houtsoorten verkrijgbaar), die vastgemaakt zijn aan twee centrale trapbomen. Die worden uitgesneden uit 10 mm staalplaat. Dit trapmodel kan zowel recht als draaiend zijn of een combinatie van de twee, met of zonder bordessen. De treden kunnen ook in metaal worden vervaardigd. De breedte ervan kan variëren tussen 70 en 90 cm en de aantrede tussen 20 en 24 cm. De gebogen leuning kan worden vervangen door een rechte leuning. Model "Grade-up" van Spira 3. Deze fraaie trap in traditioneel Engelse stijl ( Cottage -serie) bestaat uit twee rechte trapdelen die worden gescheiden door een hoekbordes. De grote en comfortabele treden (100 cm), alsook de handgreep van de leuning zijn vervaardigd uit Franse eik met een afwerking in natuurvernis, terwijl de andere trapdelen zijn uitgewerkt in wit gelakte beuk. Realisatie: Smet Trappenmakerij 4. Een puik stukje maatwerk, deze traditionele rechte trap in eik. Hij onderscheidt zich door een decoratieve leuning met handgreep en geprofileerde balusters en paal. Let op de bredere en speciale vorm van de onderste trede, die ook "bloktrede" wordt genoemd. Het hout is beschermd met een driedubbele vernislaag. Realisatie: D Hondt trappen nv Domino 5. Deze spiraaltrap is een prefabmodel, die vooral uit hout bestaat. De treden en stootborden, de centrale trapspil, de palen en de handgreep zijn in beuk, terwijl de decoratief 78

5 uitgewerkte spijlen van gelakt metaal zijn. De standaardhoogte van deze trap bedraagt 2,73 meter, verdeeld over 13 treden. Andere hoogten worden op bestelling geleverd. Hij is verkrijgbaar met een diameter van 122 en 135 cm en in de twee draairichtingen (spiraal naar links of naar rechts). Model "Arpège" van Lapeyre om bij het parket op de verdieping te passen. De zorg die aan deze realisatie werd besteed, blijkt uit bepaalde details zoals de grotere bloktrede en de elegant uitgewerkte leuning die volledig met de hand werd gesculpteerd. De genereuze breedte van 110 cm waarborgt een comfortabel gebruik. Realisatie: Smet Trappenmakerij 6. Bij deze klassieke kwartdraai trap zijn de buitengewoon elegante ronding en verzorgde afwerking een streling voor het oog. Het geheel is vervaardigd uit eerstekeus Franse eik. Deze van nature lichtere houtsoort werd met een donkere vernis afgewerkt