Rapportage Broedvogelinventarisatie. Jaar Door: Jan den Exter en Willem Prins

Transcriptie

1 Rapportage Broedvogelinventarisatie Jaar 2010 Door: Jan den Exter en Willem Prins 1

2 Index - Beschrijving van het gebied, met; - Eigenaar en beheerde Blz. 2 - Ligging en samenstelling Blz. 3 - Toegankelijkheid Blz. 3 - Biotoop Blz. 3 - Tellers Blz. 4 - Wijze van inventariseren Blz. 4 - Bijzonderheden bij de soorten Blz. 4 - Teldata Blz. 5 - Soortenlijst met soorten,afkortingen en aantal per soort Blz Puntenkaarten (10). Beschrijving van het gebied: Eigenaar/beheerder; De eigenaar van het terrein is het Havenbedrijf Rotterdam (HbR), die het beheer uitbesteedt aan Free Nature, deze laatste zorgt voor extensieve begrazing door grote grazers. In het laatste geval hebben we te maken met een kleine natuurlijke kudde Schotse Hooglandrunderen en dito Konikpaarden. 2

3 Ligging en samenstelling; Het terrein is gesitueerd op een steeds smaller wordende landengte ten Westen van Rozenburg. Het betreft een tijdelijke dumpplaats van overtollige havengrond, o.a. vrij gekomen bij aanleg van het, ten Zuiden van het terrein gelegen, Calandkanaal en havens. Samenstelling van de grond is voornamelijk zand en slib, gecontamineerd met puin en ander grof afval. De stort ligt op de oorspronkelijke zeeklei van het voormalige eiland Rozenburg, waardoor de doorlaatbaarheid van grondwater slecht is en makkelijk natte delen kunnen ontstaan bij regenval. Het lag tussen ca en 1999 braak en werd en werd slechts ten dele op afgezette weitjes door paarden begraasd. In het Noorden begrensd door de Nieuwe Waterweg en aan de Zuidkant door de Noordzeeweg, die langs het Calandkanaal loopt. Er is een deel in gebruik als vliegveldje voor een vereniging van modelvliegtuigbouwers/vliegers. Het gebied ziet er vrij geaccidenteerd uit met heuvels, plateaus, slenken, moerasjes en vennen. Dit alles leidt tot sterk wisselende biotopen met snelle overgangen en altijd met het industriële panorama van havenactiviteiten. Het terrein wordt bevolkt door een grote groep grazers; konijnen, hazen, runderen (Schotse Hooglanders) en paarden (Koniks). Deze knagers en (her-)kauwers houden het terrein redelijk open en zorgen door hun activiteiten voor een grotere biodiversiteit. Echter, de grazers kunnen niet voorkomen dat vooral de duindoornstruiken zich sterk uitbreiden en omdat deze soort uiteindelijk de mogelijkheid biedt aan andere boom- en struiksoorten om zich te vestigen en te groeien, ontstaan her en der spontaan bosschages en zelfs boomgroepen, geholpen door de bescherming van de duindoorn (successie). Sinds een aantal stukken grond niet meer onder water komt te staan, vestigen zich op grote schaal ook wilgensoorten, maar deze soort valt ten prooi aan vraatzucht van voornamelijk runderen, waardoor bosvorming sterk wordt afgeremd. Daar tegenover staat dat vooral abeelsoorten en soms populier door de Koniks rondom geschild worden, waardoor de betreffende bomen dood gaan en gaan omvallen. Hierdoor zorgt het paard dus ook voor uitdunnen van bos. Door het hele gebied worden verwilderde katten gezien, d.i. ongunstig voor grondbroeders! Toegankelijkheid: Het ca. 50 ha grote terrein is met schrikdraad en kunstmatige greppels afgezet i.v.m. de grote grazers, maar op een aantal plekken via een klaphek of veerooster vrij te betreden. Restricties m.b.t. toegang zijn op infopanelen naast de toegangshekken vermeld. Het terrein wordt gebruikt door wandelaars, hondenbezitters, fietsers en bv. schoolklassen die, met door de St. ARK ontwikkelde natuureducatieve programma s, dit natuurgebied met zijn bewoners ontdekken. Buiten het met asfalt verharde fietspad zijn er geen gebaande paden. Met name het fietspad zorgt, sinds de aanleg in 2008, voor een intensieve recreatiedruk. Gelijk met de aanleg van het fietspad is halverwege het terrein een stuk weide, waar een particulier paarden had lopen, bij het te inventariseren natuurterrein getrokken. Biotoop: Het gebied is te vergelijken met de natuurlijke- en kunstmatige zeeweringsgebieden in de Delta, compleet met droge- en natte vlakken. Op elk punt dichtbij allerlei havenactiviteiten, waardoor deze zijn altijd zichtbaar, hoorbaar en soms reukbaar aanwezig zijn. Dit is echter nooit een belemmering geweest voor veel soorten om dit gebied als broedgebied te exploiteren. De flora en fauna van dit gebied is in beperkte mate een afspiegeling van de op korte afstand liggende duingebieden. Sinds 2004 is het bestaande areaal aan duindoornbegroeiing flink toegenomen, ook is deze soort op een paar plekken spontaan opgekomen, mede ten gevolge van een aantal relatief droge seizoenen. 3

4 Tellers; Willem Prins = WP Jan den Exter = JE Beiden zijn lid van de vogelwerkgroep van de KNNV afd. Voorne en daarnaast regelmatig, buiten de opgegeven teldata, als vrijwilliger/toezichthouder voor Free Nature in het terrein aanwezig geweest. Hierbij zijn losse notaties gemaakt welke in dit verslag opgenomen verwerkt. Wijze van inventarisatie: Er is conform de reglementen van het SOVON geïnventariseerd, d.w.z. dat we alleen soorten binnen hun datumgrenzen hebben opgetekend, rekening houdend met gedragscriteria en territoriabepalingen (Handleiding Broedvogel Monitoring Project BMP, uitgave 2004). Er is zowel s ochtends vanaf zonsopkomst, overdag als s avonds tot ná zonsondergang geïnventariseerd en in alle gevallen bij droog weer, onder de meest gunstige omstandigheden. Vrijwel alle soorten waren relatief gemakkelijk te inventariseren, alleen bij Zuid- tot Zuidwesten wind overstemde de geluiden uit de industrie en haven vaak de vogelgeluiden. Bijzonderheden bij de soorten: Opvallend is dat soorten als Kievit, Scholekster, Tureluur [*] sinds de aanleg van het fietspad niet meer tot broeden zijn gekomen. Ook Veldleeuwerik [*],Roodborsttapuit en Zomertortel zijn verdwenen, d.i. ook conform de landelijke trend. Bij de Koekoek is door zijn afwijkende levenswijze geen locatie vast te stellen. Er is wel een jonge Koekoek gezien, die door een Grasmuspaar werd gevoerd. Komt derhalve niet op de puntenlijst voor. Omdat het bij Bergeenden ook moeilijk is vast te leggen waar in het terrein konijnenholen worden gebruikt als broedholen, is deze soort ook niet op de puntenkaarten vermeld. We hebben in het laatste geval geteld hoeveel paren en later mannetjes in het terrein aanwezig waren, binnen de datumgrenzen. De Groene Specht is binnen de datumgrenzen in het terrein gezien en gehoord, maar het vermoeden bestaat dat deze soort dichter bij of in Rozenburg broedt. We hebben geen nestholte of jongen waargenomen/gehoord. Mede door successieve veranderingen, meer bomen en struiken, vinden er verschuivingen plaats. Soorten die de voorkeur geven aan een terrein met open karakter en veel dynamiek verdwijnen. Daarentegen is een aantal soorten in toegenomen, het zijn bijna zonder uitzondering liefhebbers van (halfopen-)bos, dus meer beschutting (bij verstoring). Er zijn flinke verschillen te zien t.o.v. voorgaande tellingen (2003 t/m 2005), n.l.: - Afname; Graspieper [*], Bosrietzanger en Rietgors zijn sterk afgenomen. - Toename; Zo hebben Houtduif, Winterkoning, Heggenmus, Merel, Zanglijster, Grasmus, Tuinfluiter, Zwartkop, Fitis en Zwarte kraai duidelijk geprofiteerd van de successie. Rietzanger en Kleine karekiet zijn tegen de verdrukking in toegenomen. De hoeveelheid riet en de kwaliteit ervan zijn niet verbeterd, integendeel zelfs. Ook het aantal grote grazers die rietvelden begrazen zijn toegenomen. - Nieuw; Nieuwkomers zijn de Goudvink,Groenling en Spotvogel. Uit de soortenlijst blijkt verder dat het aantal soorten licht is afgenomen, maar het totaal aantal broedvogels bijna is verdubbeld. [*] = Rode lijstsoort. 4

5 Teldata: teller d.d. Terrein Aanv. Einde Ta Te Bewolk. 1 WP+JE % Ca. 0% 2 JE Oost WP West Ca. 50% 4 WP+JE % Ca. 30% 5 WP % Ca. 60% 6 JE % WP+JE % Ca. 40% 8 JE West Ca. 75% 9 WN Oost Ca. 60% 10 WN+JE % % Daarnaast vele losse waarnemingen tijdens werk als toezichthouders. De geïnventariseerde soorten en aantallen per soort: Inventarisatie broedvogels Landtong Rozenburg 2010 Sovonnr. Vogelsoort Afk Dodaars DD Grauwe Gans Gga Soepgans SoeG Canadese Gans Cga Nijlgans Nga Bergeend BE Krakeend KrE Wintertaling WT Wilde Eend WE Soepeend SoeE Slobeend SE Tafeleend TE Kuifeend KE Buizerd Bui Torenvalk TV Fazant Fa Waterhoen WH Meerkoet MK Scholekster Sc Kluut Kl Kleine Plevier KPl Kievit Ki Tureluur Tu Holenduif Hol Houtduif HD Zomertortel ZoT Koekoek Koe Grote Bonte Specht BGS pntnkrt nr. 5

6 9760 Veldleeuwerik VL Oeverzwaluw OZ Graspieper GP Witte Kwikstaart WKw Winterkoning W Heggemus HM Roodborst R Nachtegaal N Blauwborst BB Roodborsttapuit Rta Merel M Zanglijster Z Sprinkhaanzanger SZ Rietzanger RZ Bosrietzanger B Kleine Karekiet KK Spotvogel SV Braamsluiper BS Grasmus GM Tuinfluiter T Zwartkop ZK Tjiftjaf Tj Fitis F Staartmees SM Pimpelmees PM Koolmees K Gaai Gaai Ekster E Zwarte Kraai ZKr Groenling G Putter Pu Kneu Kn Goudvink GV Rietgors RG aantallen soorten jaar = rode lijst soort. De zgn. Puntenkaarten zitten hierachter als bijlagen en op nummer. 6