GEOPADEN: EEN SUCCESVOL PROJECT EEN SAMENVATTING

Transcriptie

1 GEOPADEN: EEN SUCCESVOL PROJECT EEN SAMENVATTING Vereniging Geopaden Stuwwal, maart 2016

2 GEOPADEN: EEN SUCCESVOL PROJECT Vier (ex-)medewerkers van de Radboud Universiteit in Nijmegen vonden elkaar in hun belangstelling voor de stuwwal tussen Kleve, Nijmegen en Mook. Alle vier zijn het fervente wandelaars met een wisselende kennis van de geologie, die hun interesse in het stuwwalgebied hebben gebruikt om subsidies te verwerven waarmee wandelgidsen, een website, GPS wandelingen voor smartphones en een aantal informatie panelen konden worden ontwikkeld: Een recreatief maar ook educatief succesvol project. Door de digitale samenvoeging van de Nederlandse en de Duitse reliëfkaart van het stuwwalgebied ontstond een unieke reliëfkaart van de noordwestelijke punt van de Nederrijnse Heuvelrug. De kaart laat heel duidelijk zien hoe het landschap van de stuwwal in de voorlaatste ijstijd door twee gletsjertongen tot een W-vormige heuvelrug omhoog is gedrukt. Zie Afbeelding 1. Dit landschap leent zich bij uitstek om wandelingen (geopaden) langs geologisch interessante plekken uit te zetten. Afbeelding 1. Reliëfkaart van het stuwwalgebied tussen Kleve, Nijmegen en Mook: Twee gletsjertongen van het landijs dat zich in de voorlaatste ijstijd, ongeveer jaar geleden, vanuit Scandinavië tot in de omgeving van het huidige Groesbeek en Kranenburg uitstrekte, vonden in deze regio hun maximale uitbreiding en drukten het onderliggende bodemmateriaal tot ongeveer 100 meter hoge heuvels op. Op basis van deze reliëfkaart en de wandelingen ontstond het initiatief om de geologie van de stuwwal voor een breder publiek toegankelijk te maken. In 2008 werden subsidies verkregen van de gemeente Mook & Middelaar, van de provincie Limburg en van de Vereniging Natuurmonumenten waarmee in 2010 twee professioneel samengestelde geoboekjes werden uitgebracht: één met een voor de leek begrijpelijke beschrijving van de geologie van de stuwwal en één met routebeschrijvingen en kaartjes voor twee geologische wandelingen door de prachtige bos- en heidegebieden van Natuurmonumenten in de gemeente

3 Mook. Zie Afbeelding 2. De geologie van de stuwwal wordt al wandelend helder en duidelijk. De boekjes werden via regionale VVV s en via de website van het project in grote aantallen afgezet. Afbeelding 2. Twee boekjes over de geopaden in het stuwwal gebied bij Mook Gestimuleerd door dit succes ontstond het plan om het geopadenproject uit te breiden over het gehele stuwwalgebied tussen Kleve, Nijmegen en Mook. De vier stuwwalgemeenten, Groesbeek, Kleve, Kranenburg en Beek-Ubbergen werden benaderd en leverden een financiële bijdrage die door de Euregio Rijn/Waal verdubbeld werd. Met de zo verworven middelen kreeg het Geopadenproject de mogelijkheid om uit te groeien tot een reeks producten en activiteiten aantrekkelijk voor de gehele regio van de stuwwal. - Het belangrijkste product is het tweetalige boek: Geopaden op de stuwwal; 12 Geologische wandelingen in het stuwwalgebied tussen Kleve,Nijmegen en Mook. Henk Blaauw, Lex Kempers, Jo Louppen, Jan Noordik. Uitgever Stichting Matrijs, Utrecht. Eerste druk november 2014; tweede druk juli pag. ISBN De Duitse vertaling: Geopfade auf der Stauchmoräne is uitgegeven door de Rheinischer Verein, Köln, ISBN Zie Afbeelding 3. Afbeelding 3: Het tweetalige geopadenboek

4 - Het aantal geopaden, twee in de eerste fase, is nu uitgebreid tot 12. Ze zijn genummerd NL-01 t/m NL-08 en DE-01 t/m DE-04 en beslaan het gehele stuwwal gebied. Elk van de 12 geopaden toont meerdere geologische fenomenen die in de routebeschrijvingen worden toegelicht. Voor de ligging van de geopaden zie Afbeelding 4. Afbeelding 4. De situering van de geopaden in het stuwwalgebied - Langs enkele van de geopaden zijn objecten geplaatst: o Een geologische tijdbalk op de Mookerheide waarmee inzicht wordt gegeven in de tijd die verstreken is sinds het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden. Afbeelding 5. De geologische tijdbalk op de Mookerheide

5 o Zwerfstenen in het Zevendal. Noordelijke zwerfstenen afkomstig uit Scandinavië die met en in het landijs vanuit Scandinavië naar deze streken getransporteerd zijn en zuidelijke zwerfstenen die afkomstig zijn uit Midden-Duitsland en de Ardennen en die in de ijstijd op ijsschotsen vanuit het zuiden via Rijn of Maas naar deze streken zijn getransporteerd. In het Reichswald staat al sinds 2011 een kwartsiet, een zwerfsteen afkomstig uit Midden-Duitsland, die op ijsschotsen over de Rijn vervoerd, in het huidige stuwwalgebied terecht is gekomen. Zie Afbeelding 6. Abeelding 6. Zwerfstenen in het Zevendal o In een oude groeve op de Bisselt is een steilwand gemaakt waarin duidelijk herkenbaar schuingestelde aardlagen te zien zijn, afkomstig uit de tijd van het ontstaan van de stuwwal door het opstuwen van bevroren aardlagen. Zie Afbeelding 7. Afbeelding 7. Schuingestelde aardlagen in een groeve op de Bisselt.

6 - Bij al deze drie geologische objecten zijn met steun van de Vereniging Natuurmonumenten informatieborden geplaatst die in het Nederlands en in het Duits uitleg geven. Op de Keizerskop in de Groesbeekse Bossen is een informatiepaneel geplaatst waarop het panoramisch overzicht over de stuwwal, dat vandaar af te zien is, wordt uitgelegd. Afbeelding 8. Met steun van Staatsbosbeheer geplaatst paneel op de Keizerskop - Er zijn vijf grote informatiepanelen van 1 bij 2 meter ontwikkeld waarop de geologische ontstaansgeschiedenis van het stuwwalgebied wordt getoond. Deze panelen zijn op verschillende plekken op de stuwwal (Groesbeek, Beek, Kranenburg en binnenkort Kleve en Keeken) in een binnenruimte of buiten geplaatst en hebben tot doel belangstelling op te wekken voor de geologie van de stuwwal. Zie Afbeelding 9. Afbeelding 9. Informatiepaneel op draisinestation in Groesbeek

7 - Een tweetalige website resp. wordt nog steeds verder ontwikkeld. Enerzijds wordt op deze website de geologie van de stuwwal gedetailleerd gepresenteerd met de mogelijkheid om ook dieper in de materie te duiken. Anderzijds bevat de website de volledige routebeschrijvingen van de 12 geopaden met daarbij de meest recente aanpassingen van de routebeschrijvingen als dat nodig mocht zijn. Deze routebeschrijvingen kunnen gedownload en geprint worden. - De 12 geopaden als GPS wandelingen voor smartphone. De telefoon is dan zowel het navigatiemiddel als een gids die de wandelaar op alle geologisch interessante plaatsen langs de route attendeert op wat er te zien valt. Zie afbeelding 10. Afbeelding 10. Voorbeeld van een route op de mobiele telefoon met annotaties. - Het Geopadenproject biedt geologische excursies aan die vanaf het voorjaar 2016 maandelijks gehouden worden. Gedurende een wandeling van ongeveer 5 km komen de verschillende geologische fenomenen van de stuwwal aan bod en wordt de situatie in het veld bekeken en toegelicht. Op verzoek van bedrijven of instellingen worden in onderling overleg aangepaste excursies georganiseerd. Gedurende de jaarlijkse nationale Geoweek houden wij excursies voor leerlingen van middelbare scholen - Op 20 februari 2016 verwierf het geopadenboek de wandeltrofee 2016 voor het beste wandelpadenboek van Het juryrapport vermeldt: 'Geopaden op de stuwwal' verkozen tot Wandelroute van het Jaar 2016

8 'Geopaden op de stuwwal' is uitgeroepen tot 'Wandelroute van het Jaar 2016'. De auteurs van deze wandelgids voeren je in twaalf landschappelijk fraaie wandelingen door het gebied tussen Kleve, Mook, Groesbeek, Beek-Ubbergen en Nijmegen. De jury reikte de Wandeltrofee, die aan de uitverkiezing is verbonden, vandaag uit aan de auteurs Henk Blaauw, Lex Kempers, Jo Louppen en Jan Noordik op de eerste dag van de Fiets- en Wandelbeurs in de Jaarbeurs Utrecht. In totaal waren vier wandelgidsen en twee wandelnetwerken genomineerd voor de prestigieuze onderscheiding. Volgens het juryrapport stak de winnaar met kop en schouders boven alle andere wandelpublicaties uit. Een fraai uitgegeven gids over een boeiend thema. De auteurs, (ex-)wetenschappers verbonden aan de Radboud Universiteit, weten hun kennis van de geologie van het landschap op voortreffelijke wijze over te brengen. De informatie is helder en beknopt en leidt nergens af van waar het in essentie om gaat: de wandeling. Joost Vermeulen, jury-voorzitter: Aan de hand van de uitgave leer je als wandelaar dit oeroude landschap, gevormd in de voorlaatste ijstijd ruim jaar geleden, als het ware lezen. Dat de routes in het veld niet zijn gemarkeerd, leidt nergens tot problemen. Met deze gids in de hand zijn alle wandelingen prima te volgen. En ten slotte: er is in combinatie met de gids ook een prima website waarop de tracks te downloaden zijn. 'Geopaden op de stuwwal' is de opvolger van 'De mooiste boswandelingen van Nederland' van auteur Jan Ensing. De onderscheiding is een initiatief van de Fiets- en Wandelbeurs, die hiermee het wandelen in binnen- en buitenland wil stimuleren. Volledige vermelding: Geopaden op de stuwwal Henk Blaauw, Lex Kempers, Jo Louppen en Jan Noordik Uitgeverij Matrijs ISBN:

9 Prijs: 12,95