als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker"

Transcriptie

1 Geen meloenen, maar talloze manden vol cacaovruchten Millenniumloop: honderd kilometer voor het goede doel Een lokale boer loopt met zijn mand vol cacaovruchten door het Afrikaanse landschap. Steeds meer Westerse organisaties raken doordrongen van het belang van Fairtrade. Dit komt de levensomstandigheden van deze boer, enmet hem vele anderen, ten goede. Op vrijdag 5enzaterdag 6september vinden in IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Een groot onderdeel daarvan is de Millenniumloop. Diverse teams, variërend van twee tot 22 deelnemers, leggen dan honderdkilometer af voor The Hunger Project. WO 6AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 19 Fairtrade lééft infryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of streven daarnaar.zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina s komen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum We houden onze rug de komende jaren recht,,dongeradeel hat Enerzjy! Het is de titel van ons beleidsplan, dat wij in 2012 hebben geschreven. Een belangrijk onderdeel van dat plan is dat wij Fairtradegemeente willen worden. Onze werkgroep heeft deafgelopen jaren veel voorbereidende arbeid verricht. We hebben contact met het bedrijfsleven gezocht en aan organisaties Fairtradecertificaten uitgereikt. Officieel is Dongeradeel nog niet een Fairtradegemeente. De enige reden is dat onze koffie nog niet aan de eisen voldoet. De koffie moet namelijk het Max Havelaarkeurmerk hebben. Deze koffie past echter niet in onze automaten. En voor duizenden euro s investeren in nieuwe koffiezetapparatuur, terwijl de huidige machines goed werken, strookt niet met onze duurzaamheidsprincipes. Heel eerlijk: ik vind het opmerkelijk dat de koffie zó n zwaarwegende factor is. Vooral omdat onze huidige koffie ook eerlijk is geproduceerd. Sommige bedrijven liepen Albert van der Ploeg (CDA) Wethouder Dongeradeel tegen hetzelfde probleem aan. Dat is jammer, omdat ze zich wel degelijk wilden aansluiten. Wij hebben als overheid een voorbeeldfunctie. En omdat we bedrijven, instellingen en de horeca meenemen, breidt de olievlek zich uit naar onze burgers. Het is belangrijk dat je je realiseert waar jouw producten vandaan komen. We trekken Fairtrade dan ook breder dan alleen Derde Wereldlanden. Of het nu houtproducten, voeding of genotsmiddelen zijn mensen moeten daar een eerlijk loon voor krijgen Ik weet dat Fairtradeproductenniet goedkoop zijn. We hebben een economische crisis achter de rug. Dan begrijp ik dat mensen goed nadenken waaraan ze hun geld uitgeven. De toekomst ziet er voor gemeenten in financieel opzicht niet goed uit. Vaak staan projecten als Fairtradeen ontwikkelingshulp dan als eerste onder druk. Juist nu moeten we onze rug recht houden! Daar denkt de Raad gelukkig hetzelfde over. Sietske Poepjes:,,Wij leggen niets op, want Fairtrade beklijft alleen als de slagkracht uit de lokale gemeenschappen en regio szelf komt. Fairtrade getuigt van goede smaak Wie de twitterberichten van CDA-gedeputeerde Sietske Poepjes (35) wel leest, weet dat ze dol is op koken en lekker eten. Er verschijnen regelmatig smakelijke foto svan haar kookkunsten. Ze maakt niet bewust reclame voor Fairtradeproducten, maar gebruikt die wel degelijk in haar keuken.,,de smaak en kwaliteit zijn uitstekend, precies wat hobbykoks als ik belangrijk vinden. Eerlijk in alle opzichten dus, die fairtrade producten: van productie en handel tot kwaliteitsklasse en smaaksensatie. Daarom heeft Sietske Poepjes vertrouwen in de keuzes die wij met z n allen als consument maken.,,we eten steeds bewuster en dat heeft invloed op ons koop- en kookgedrag. Streekproducten doen het goed, maar veel lekkers komt alleen van ver, zoals koffie, thee, chocolade en bananen. Daarom is Fairtrade zo belangrijk en vind ik het fantastisch dat deze producten steeds vaker verkrijgbaar zijn in de supermarkt. Want dat laat zien dat we sinds de intrede van de Wereldwinkels al een flinke sprong gemaakt hebben. De enthousiaste hobbykok is zelf dol op verse curry s, die ze bereidt met Fairtrade kokosmelk.,,als ik weinig tijd heb, zijn de kruidenpasta s van Fairtrade Original ook heerlijk. Die zijn nog niet overal verkrijgbaar, maar zouden het volgens mij heel goed doen. Het punt is dat wij De consument: Klaren Jet Klaren wil een leuk cadeau aan de stagiaire bij haar op school geven.,,ze spaart voor een wereldreis. Een spaarpot in de vorm van een wereldbol lijkt me dan een goed cadeau,zegt ze met een glimlach. Juist voor cadeaus kijkt ze bij de Wereldwinkel. Boodschappen doet Jet hier niet.,,ik vind andere koffie gewoon lekkerder. Maar als het even kan, neem ik wel een Fairtradeproduct mee. Ik leer de kinderen op school ook over eerlijke als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker is dat we er in onze omgeving mee in aanraking komen. Dáárom streven wij naar Fryslân Fairtrade. Eten en drinken doen we allemaal, elke dag opnieuw. Daarom zijn Fairtrade voedselproducten een heel goede start voor wie wil bijdragen aan eerlijke handel. De keuzemogelijkheden voor Fairtradekleding, cadeaus, hebbedingen, sieraden en woonaccessoires zijn in Friesland wat beperkter, maar ook op steeds meer adressen verkrijgbaar.,,reden te meer om de schouders onder Fryslân Fairtrade te zetten, vindt Poepjes.,,Veel gemeenten zijn goed op weg sinds de start van de campagne in 2012,maar ik ben nog niet tevreden, want de teller staat pas op drie officiële Fairtradegemeenten. Veel gemeenten zijn er dichtbij, maar er zijn nog flink wat slagen te maken om als provincie de Fairtradetitel te verdienen. De gedeputeerde heeft een heldere visie op de fairtrade ontwikkeling in de provincie.,,wij leggen niets op, want het beklijft alleen als de slagkracht van onderop komt, uit de lokale gemeenschappen en regio s zelf. Natuurlijk geven wij als provincie het goede voorbeeld en faciliteren we samen met Tûmba degemeenten zoveel mogelijk bij het opbouwen van kennis en kunde. We zien dat gemeenten echt wel willen, maar ze hebben niet allemaal voldoende mankracht en geld beschikbaar om fairtrade voldoende in de steigers te zetten. Het zou jammer zijn als alle energie en inspanningen daarop afketsen, daarom hebben de Provinciale Staten besloten nog een extra financiële impuls te geven. En de portemonnee van de consument?,,wie wil of moet besparen en toch eerlijk en gezond wil eten, kan genoeg slimme keuzes maken. Kijk maar naar het nieuwste boek van Jamie Oliver,Bespaar met Jamie. Zo min mogelijk weggooien en kiezen voor biologisch en kwaliteit is de trend. Fairtrade Original verwoordt het prachtig in hun slogan: het is de lekkerste manier om iets goeds te doen. handel. We behandelen dan Max Havelaar en hoe mensen werken aan de andere kant van de wereld. Ik vind dat iedereen daar wel bewust van moet zijn.

2 Geen meloenen, maar talloze manden vol cacaovruchten Millenniumloop: honderd kilometer voor het goede doel Een lokale boer loopt met zijn mand vol cacaovruchten door het Afrikaanse landschap. Steeds meer Westerse organisaties raken doordrongen van het belang van Fairtrade. Dit komt de levensomstandigheden van deze boer, enmet hem vele anderen, ten goede. Op vrijdag 5enzaterdag 6september vinden in IJlst de Millenniumfestiviteiten plaats. Een groot onderdeel daarvan is de Millenniumloop. Diverse teams, variërend van twee tot 22 deelnemers, leggen dan honderdkilometer af voor The Hunger Project. WO 13 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 21 Fairtrade lééftinfryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St. Annaparochie tot Wolvega.Veel Friezen zetten zich al thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of streven daarnaar.zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina s komen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum Gemeente Dongeradeel zoveel mogelijk fairtrade Freek Abma zet zich al jaren in voor fairtrade in Friesland. De 62-jarige inwoner van Dokkum werd ooit geïnspireerd door een bord langs de weg in Groningen van een Fairtradegemeente en vond dat dat in Friesland ook tot de mogelijkheden zou moeten behoren. Hij richtte mede de werkgroep Fairtrade Dongeradeel op. De opzet was om een bewustwordingsproces op gang te brengen en van Dongeradeel een Fairtradegemeente te maken.,,mijn gedrevenheid kwam ook voort uit mijn werkzaamheden op het maatschappelijk vlak. Wij stonden er nog te weinig bij stil dat veel van onze dagelijkse boodschappen aan de andere kant van de wereld onder erbarmelijke omstandigheden worden geproduceerd. Nain2010 als een burgerinitiatief te zijn begonnen kon de werkgroep in september 2011 officieel van start. Gevraagd naar zijn ervaringen drie jaar later vertelt hij:,,op de Expo Freek Abma. Noordoost Friesland destijds presenteerde de werkgroep zich en bezochten wij de standhouders waardoor middenstanders en bedrijven interesse toonden in een vervolggesprek. Daarnaast besloot de gemeente in de raadsvergadering van 27 oktober 2011 om te streven naar de titel Fairtradegemeente. Dongeradeel is nu hard op weg een Fairtradegemeente te worden. Wij hopen dat dit jaar te realiseren en de initiatieven hebben inmiddels geleid tot een aantal Fairtrade certificaten voor onder andere een aantal supermarkten zoals de Coop in Anjum en de Jumbo in Dokkum en voor restaurant de Waard van Ternaard en lunchroom de Lekkernij in Dokkum. Maar ook in Kollumerland c.a. is de gemeente erg actief en heeft Supermarkt Spar van der Heide inmiddels ook een fairtrade certificaat. Abma s werktzaamheden op fairtrade gebied zijn de laatste tijd flink uitgebreid. Hij betitelt zichzelf tegenwoordig als fairlancer en geeft inandere gemeenten als Dantumadiel adviezen over fairtrade. Vanaf de start in 2011 heeft hij zitting in de provinciale werkgroep Fair Fryslân waarvan het streven is om van Friesland de eerste Fairtrade provincie van het land te maken.,,er ligt nog behoorlijk wat werk op ons te wachten, maar de samenwerking in de werkgroep verloopt prima. De werkgroep vindt het van belang om naast fairtrade ook de schijnwerpers te richten op onze biologische- en streekgebonden producten, aldus Abma. Johannes de Goede is projectleider Fairtrade en adviseur internationale samenwerking van Samen op naar Fryslân Fairtrade Fryslân heeft de ambitie om in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland te worden. Johannes de Goede van Tûmba vertelt hoe we dat samen kunnen bereiken. In een Fairtradegemeente zorgen inwoners, winkels, bedrijven en de lokale overheid samen voor meer eerlijke handel. Fryslân heeft inmiddels drie officiële Fairtradegemeenten: Het Bildt, Tytsjerksteradiel en Ooststellingwerf. Zij zijn een inspirerend voorbeeld voor de andere Friese gemeenten die zich ook inspannen om zoveel mogelijk eerlijke producten te verkopen en te gebruiken. Als nog minimaal acht gemeenten in het komende half jaar de Fairtrade titel verdienen, mag Fryslân zich in 2015 de eerste Fairtrade Provincie van Nederland noemen. Waarbij de organisatie achter Provincie Fryslân uiteraard óók voldoet aan alle gestelde criteria. De provincie heeft mensenrechtenorganisatie Tûmba gevraagd om een ondersteunende rol te vervullen in de ontwikkeling naar Fryslân Fairtrade.,,Op basis van onze kennis van eerlijke handel geven wij advies en begeleiding, samen met ervaringsdeskundigen uit de drie voorlopende Fairtradegemeenten, vertelt Johannes de Goede.,,Voor gemeenten doen we nulmetingen, zodat helder is waar ze staan en wat nog nodig is om Fairtradegemeente te worden. Sommigen hebben al een stevige basis, zoals Weststellingwerf, die dit jaar ook heeft uitgesproken voor de titel te gaan. Daar zijn al heel lang werkgroepen actief voor het milieu en de millenniumdoelen; betrokkenheid die je terug ziet in de vraag naar fairtrade producten. In de lokale supermarkten is het aanbod al hoog en staan eerlijke keurmerken als Max Havelaar en Fair Trade Original op ooghoogte. Het draagvlak is niet in elke gemeente al bij aanvang zo hoog.,,onbekend maakt onbemind, denkt De Goede.,,Bovendien heb je enthousiaste voortrekkers nodig, zowel binnen het gemeentebestuur als onder lokale bedrijven, organisaties en inwoners. Vaak is de bereidheid er wel hoor, als je eenmaal in gesprek bent. Laatst kwam ik bij een supermarkt waarvan de eigenaar vertelde nog niet veel fairtrade producten aan te bieden. Na onze meting wilde hij meteen de ontbrekende spullen bestellen. Prachtig. Bij grote supermarktketens zijn we natuurlijk afhankelijk van de goodwill van de hoofdkantoren, maar ook daar gaan we het gesprek mee aan als dat nodig is. De Goede benadrukt dat wij als consumenten een grotere invloed hebben op eerlijke handel dan we vaak denken.,,simpelweg door fairtrade producten te kopen en er naar te vragen als het niet wordt aangeboden. Veel mensen zijn aangenaam verrast door de kwaliteit en smaak, dus ik wil hen graag meegeven: deel je ervaringen! Zet foto s op sociale mediakanalen, vertel anderen erover en laat ze proeven. Het werkt aanstekelijk, dat zien we ook bij horeca die méér wil doen dan alleen fairtrade koffie, thee, bier en wijn schenken. In combinatie met bijvoorbeeld streekproducten kunnen zij met fairtrade lekkers heel smaakvolle én eerlijke gerechten op de lunch- en dinerkaart aanbieden voor bewuste consumenten. Dat horecagelegenheden ook fairtrade op de kaart aanbieden, is één van de criteria om Fairtradegemeente te worden. Het minimaal benodigde aantal deelnemers hangt af van het inwonertal en dat geldt ook voor de deelnemende supermarkten, giftshops, wereldwinkels, maatschappelijke organisaties en overige bedrijven.,,bij gemeenten die Mâria van Kessel en Hero Hoekstra willen een Fairtrade cadeau voor een stagiaire die afscheid neemt. De keuze voor de Fairtrade wijn staat voor hen als een paal boven water: wij hebben het goed in Nederland, laten we andere landen hier in laten meedelen. Mâria vertelt:,,wij hebben het niet altijd makkelijk, maar wel altijd goed in Nederland. Ik werk bij Talant met mensen met een handicap. Ik zie hoe zwaar het leven soms kan zijn. Alsje nét boven een bepaald inwoneraantal uitkomen, kunnen die criteria een struikelblok zijn,ervaart De Goede.,,Dan is het nog belangrijker om te focussen op de mogelijkheden en inspirerende boegbeelden te hebben. Bovendien zijn creativiteit en enthousiasme voor elke gemeente belangrijk, want het Fairtrade concept is een groeimodel. Die titel is prachtig, maar we vormen met elkaar pas echt een Fairtrade provincie als eerlijke handel in alle opzichten vanzelfsprekend wordt. Meer informatie: Bewust Fairtrade het op deze manier voor een ander iets kunt verlichten, waarom zou je dat niet doen? Wij winkelen dus heel bewust Fairtrade.

3 Fairtradekoffie: eerlijke koffie met Max Havelaar-keurmerk Bij steeds meer Friese bedrijven en overheidsinstellingen wordt fairtradekoffie geschonken. Deze koffie is voorzien van het Max Havelaar-keurmerk en garandeert dat producenten in Derde Wereldlanden hun producten voor een eerlijke prijs hebben verkocht. Millenniumdoelen: in acht stappen naar betere wereld De Millenniumdoelen hebben betrekking op internationale afspraken over wereldwijde armoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000 vastgesteld door de VN en lopen volgend jaar af. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015 alle jongens en meisjes naar school gaan. WO 27 AUGUSTUS 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 25 Fairtrade lééftinfryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtrade Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina s komen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum Fairtrade is solidariteit en rentmeesterschap,,fairtrade spreekt mij enorm verricht, zodat we konden aan. In de gemeente Kollu- zien welke supermarkten, merland was ik eerder be- horecagelegenheden en trokken bij de Wereldwinkel. andere instanties bezig waren En op dat moment realiseer- met fairtrade. de ik me: Kollumerland moet In Kollumerzwaag is inmid- ook een Fairtradegemeente dels het fairtradecertificaat worden. Dat móeten we hier aan een supermarkt uitge- van de grond kunnen krijgen. reikt. Twee horecabedrijven Daarom heeft decda-fractie zijn ook erg enthousiast. Zij de fairtradeprincipes bespro- willen hun bedrijfsvoering ken en een motie ingediend. volledig Fairtrade maken. Daar was de meerderheid Dit zijn kleine stapjes in een voor in de gemeenteraad. lang proces naar eerlijke Hierdoor kon de motie wor- handel. Fairtrade draait om den meegenomen in de be- rentmeesterschap en solidarigroting van 2014.Enzoishet teit. Dat komt overeen met de balletje gaan rollen. uitgangspunten van het CDA. Ik merk dat binnen onze Wij willen dat mensen, waar gemeente verschillende dan ook ter wereld, de juiste partijen positief tegenover prijs krijgen voor de produc- fairtrade staan. De Wereldten die ze leveren. winkel noemde ik al eerder, Na een jaar kan ik conclude- maar ook de protestantse ren dat er al best veel is be- kerk wil hiermee aan de slag. reikt. Door de nulmeting zijn De gemeente Kollumerland veel mensen in onze gemeen- heeft een ambtenaar, Meinte bewust geworden van dert Pander, verantwoorde- fairtrade. Binnen het gemeenlijk gemaakt voor alles wat er tehuis wordt de bedrijfsvoe- rondom fairtrade in onze ring ook aangepast. Bijna alle gemeente gebeurt. Hij werkt koffieautomaten zijn ge- in nauwe samenwerking met schikt voor fairtrade koffie en mensenrechtenorganisatie de gemeente Kollumerland Hun rol is vooral brengt dit onderwerp in de ondersteunend. Ze hebben media onder aandacht. Fair- bijvoorbeeld een nulmeting trade lééft inkollumerland! Minke van der Goot (CDA) Raadslid Kollumerland (rechts op de foto). Links Fré Bootsma, de voorzitter van de Wereldwinkel. Lenie Braks:,,Bij Wereldwinkels geen massaprullaria, maar unieke producten met een verhaal. EIGEN FOTO Wereldwinkel trendsetter in fairtrade De Wereldwinkel is nog steeds het meest herkenbare adres voor fairtrade producten. Lenie Braks vertelt over het veranderende imago van de authentieke shops. FRYSLÂN Wie zelden of nooit een Wereldwinkel binnenstapt, zal bij veel locaties aangenaam verrast zijn door de eigentijdse formule. En met meer dan twintig van deze zelfstandige fairtrade shops in Fryslân is er altijd wel eentje dichtbij. Bovendien bieden de Wereldwinkels tegenwoordig ook een deel van hun assortiment online aan via een landelijke website (zie Het aanbod is veelzijdig: van leuke cadeaus, originele woonspullen en (h)eerlijke levensmiddelen tot fraai speelgoed, hebbedingetjes en onderscheidende modeaccessoires. Alles komt uit andere culturen en is gemaakt met respect voor mens en milieu. Idealen en commercie,,bij ons geen saaie massaprullaria, maar unieke spullen met een verhaal erbij, zegt Lenie Braks van de Wereldwinkel in Grou.,,Door de eerlijke handel hebben onze producenten in armere delen van de wereld een menswaardig bestaan. Zelfstandig en gelijkwaardig bovendien, met dank aan onze aankopen in het rijke Westen. Geld inzamelen voor goede doelen is ook een mooi streven, maar op lange termijn help je mensen niet met alleen een zak geld. Wélmet eerlijke handel en daarom spreekt de Wereldwinkel mij zo aan. In dit concept komen idealen en commercie samen, iets wat ook de nieuwe generaties weer heel bewust nastreven. De Wereldwinkel is blij met de groep jongvolwassenen die graag reist en bewustere keuzes maakt omdat ze al veel van de wereld hebben gezien.,,we zien deze mensen steeds vaker in onze winkels. Sowieso merken we dat kinderen en jongeren grote interesse hebben in het verhaal achter de producten. Zij willen oprecht bijdragen aan een betere wereld. Net zoals de trouwe kring vaste klanten vanaf het eerste uur, die al tientallen jaren heel bewust fairtrade inkopen. Al is het natuurlijk net zo waardevol dat steeds meer trendy vrouwen bij de Wereldwinkel shoppen omdat ze graag origineel voor de dag willen komen met woonaccessoires of cadeautjes. Kwaliteitsgarantie Eigenlijk best grappig dat Wereldwinkels lange tijd een geitenwollensokkenimago hadden, terwijl ze nu steeds beter in de tijdgeest passen.,,wij waren onze tijd gewoon ver vooruit,lacht Braks. Ze merkt dat vooroordelen het meest bij de oudere generatie leven, ontstaan in de tijd dat je fairtrade rietsuiker bij wijze van spreken moest losbikken.,,het fenomeen Wereldwinkel bestaat al bijna een halve eeuw,dus natúúrlijk is er in de tussentijd enorm veel veranderd. Ten goede! Vroeger namen de mensen die bewuste keuzes maakten genoegen met wat minder.nuweten we dat kwaliteit en iets goeds doen voor de wereld prima samengaan. Sterker nog, juist dóór die eerlijke prijzen blijft kwaliteit haalbaar.,,de officiële fairtradelabels zijn tegenwoordig eerder een garantie voor kwaliteit dan al die goedkope massaproducten,vervolgt Braks.,,Want je kunt wel nagaan dat er onder belabberde omstandigheden en bij extreem lage prijzen weinig aandacht uitgaat naar degelijke en verantwoorde productie. We kennen allemaal de uitwassen in de kledingindustrie en dat geldt ook voor voedingsmiddelen. Terwijl juist bij eten het bewustzijn van consumenten toeneemt, want we willen terecht weten wat we in onze mond stoppen. De aandacht voor het verhaal achter producten groeit: wat zit erin, hoe is het gemaakt, waar komt het vandaan? Zelf betaal ik met plezier een paar dubbeltjes meer als ik dan zeker weet dat het goed zit. Alshet al duurder is hoor, want het is maar net waarmee je vergelijkt. Bovendien zeggen veel van onze klanten: als ik dan toch geld uitgeef, dan wil ik het ook goed besteden. En dat kan in de Wereldwinkels uitstekend.

4 Tûmba: liefde voor de wereld Pure armbandjes uit Brazilië Tûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûmba legt dwarsverbanden van antidiscriminatie tot duurzaamheid en van fairtrade tot het tegengaan van pesten op het schoolplein. Het zijn thema s die op het eerste oog verschillen, maar bij nadere beschouwing hand in hand gaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfde uitgangspunten: út leafde foar de wrâld. In de HEMA-filialen worden op initiatief van Return tosender kleurrijke en handgemaakte armbandjes verkocht. Met nog vele andere projecten worden hiermee lokale werkzaamheden gestimuleerd. De arbeiders ontvangen een eerlijk loon voor hun werk. Met uw aanschaf van zo n armband helpt udus mee aan betere leefomstandigheden! WO 1OKTOBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 29 Iedereen moet een eerlijk loon krijgen RINSUMAGEAST Sinds zeven jaar houdt Froukje Sinnema uit Rinsumageast zich bezig met het ontwerpen van servies.,,ik zie het als een uit de hand gelopen hobby, want nog niet zo lang geleden had ik een andere baan. Ik kreeg echter steeds meer vragen van vrienden en kennissen of ik iets voor hen wilde schilderen. Dit breidde zich verder uit, waardoor ik er uiteindelijk mijn beroep van heb gemaakt. Inmiddels is er zo veel vraag naar de producten van Froukjes Servies, dat het servies op een fairtradelocatie in Thailand wordt beschilderd.,,vervolgens wordt servies per schip terug naar Nederland vervoerd, waar het op 120 verschillende verkooppunten wordt verkocht. Mijn afnemers zijn vooral servies- en lifestylewinkels en theeschenkerijen. Hieruit kun je eigenlijk twee zaken afleiden. Teneerste zijn mensen op zoek naar een uniek product. Maar nog meer vinden klanten het prettig dat hun artikelen op een eerlijke manier worden geproduceerd. Ik merk echt dat winkeliers en consumenten daar steeds bewuster mee bezig zijn. Via-via heeft Froukje Sinnema een betrouwbare contactpersoon in Thailand gevonden, die op een werkplaats van een familiebedrijf het productieproces leidt.,,die korte lijnen zijn belangrijk. Ik weet zeker dat ik de controle heb en dat de mensen daar voor een eerlijk loon werken. Want dat is uiteindelijk waar het allemaal omgaat. Iedereen, waar dan ook ter wereld, moet voor een eerlijke prijs zijn producten kunnen verkopen en onder goede omstandigheden werken. Een paar maanden geleden is Froukje Sinnema begonnen met het ontwerpen van jurkjes.,,dit doe ik vanuit hetzelfde gedachtegoed als waarmee ik ooit met het servies ben gestart. Dit werk geeft mij heel veel voldoening. Maar naast het feit dat ik het ontzettend leuk vind om te doen, geeft het een heel fijn gevoel dat ik met mijn producten iets voor een familie in Thailand kan betekenen. Froukje Sinnema.,,Het geeft een heel fijn gevoel om iets voor een familie in Thailand te kunnen betekenen. Volgens Roald Schuurman is er een groeiende groep consumenten, die verantwoorde koffie nóg lekkerder vindt. FOTO CEES WALLINGA Verschil maken met fairtrade koffie Klein kopje, groot effect: Nederlanders drinken gemiddeld meer dan 140liter koffie per jaar.daar valt volgens Brandsma Koffie een wereld te winnen in duurzaam genieten. BOLSWARD Bij Brandsma denken ze graag in concepten. Fairtrade koffiebonen? Helemaal goed, maar dan liefst ook een cupje biologische melk en fairtrade rietsuiker ernaast.,,als bedrijven voor fairtrade kiezen, kunnen ze het beter zo compleet mogelijk doen, anders is het effect weg, stelt Roald Schuurman, die op kantoor in Bolsward de sales support van Brandsma Koffie doet. Achter zijn visie op fairtrade en duurzaamheid schuilt een nuchtere Friese kijk:,,waarom zou je het niet doen? Dat is een heel belangrijke vraag die elke ondernemer zichzelf moet stellen. Schuurman laat zien dat je geen wereldverbeteraar hoeft te zijn voor fairtrade.,,het is gewoon een realistische keuze, want we leven in een tijd van bewustwording. De groep die heel expliciet naar verantwoorde producten vraagt is nog relatief klein, maar met elkaar zetten zij wel een verandering in gang. Als bedrijf maak je tegenwoordig goeie sier met verantwoorde alternatieven, zo simpel is het. Overigens is ons hele koffieassortiment duurzaam inclusief aluminiumvrije verpakking waarbij we de keurmerken Max Havelaar (fairtrade), Rainforest, Utz en Eko/Skal onderscheiden. In onze klantenkring kiest nu zo n twintig procent bewust voor een fairtrade koffieconcept. Elkaar versterken Collega Niels van den Burg heeft als accountmanager veel klantencontact.,,we zien dat steeds meer ondernemers zich serieus richten op duurzaam ondernemen, ook de horeca, waar bovendien streekproducten populair zijn. Daar sluiten onze fairtrade koffie en rietsuiker en biologische melk naadloos op aan. Het versterkt elkaar zelfs. Wij leveren al ruim zestig jaar Roode Pelikaan en de fairtrade koffiebonen zijn niet meer weg te denken uit het assortiment. Want de wereld verandert. Onze klanten bepalen natuurlijk zelf waar ze voor kiezen, maar wij bieden wel de keuze. Uitgangspunt bij Brandsma Koffie is en blijftdekwaliteit.,,weboksen soms nog op tegen vooroordelen over fairtrade koffie, terwijl de smaak allang op een uitstekend niveau zit. En dat moet ook, want wij snappen dat onze klanten een goede kop koffie willen schenken. Zeker als die koffie wordt verkocht in de horeca. Nieuw is tegenwoordig dat een groeiende groep consumenten hun koffie nóg lekkerder vindt smaken als ze weten dat het verantwoord is. Die goodwill is veel waard. Steeds meer in ieder geval, verwachten wij. Onderscheiden Brandsma merkt dat vooral horecaondernemers nu nog elk dubbeltje omdraaien, soms ook ten koste van fairtrade producten.,,wij rekenen dan voor dat het op een kopje koffie bijna niets scheelt, terwijl je die goodwill van consumenten er gratis bij krijgt. Wie zich wil onderscheiden, houdt de rug recht. Dat geldt ook voor bedrijven die bij ons duurzame koffie en toebehoren inkopen omdat ze maatschappelijk verantwoord willen ondernemen. Steeds meer grote ondernemingen maken die overstap heel bewust. Dat inspireert anderen en zo gaat het balletje rollen. Want de vraag is simpel: waarom zou je geen fairtrade producten kiezen? Tekst: Fairtrade lééft infryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van Sint Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtrade Gemeente of streven daarnaar.zeker sinds Provinciale Staten zich uitspraken de eerste fairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer was er volop aandacht in de Friese weekbladen voor fairtrade. De pagina s kwamen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum Producenten profiteren van de opbrengst Sita en Willem de Vries leven al jaren duurzaam. Het kopen van fairtradeproducten zien ze dan ook als een investering.,,we eten vegetarisch, gebruiken geen plastic tasjes en proberen anderen hier ook in te stimuleren, vertelt Sita.,,Het is hoe wij in het leven staan. Wij willen geen wegwerpartikelen, daar zit de maatschappij al vol genoeg mee. We hebben borden en bestek van hout en bamboe. Dit heeft, naast dat het duurzaam is, ook het voordeel dat het snel droogt na het afwassen en dat je eten langer warm blijft. En de mensen die het hebben gemaakt profiteren van de opbrengst. Daarom kopen wij fairtrade.

5 Duurzaam voedsel steeds vaker op boodschappenlijstje Steeds meer fairtrade verkrijgbaar in de supermarkt In het afgelopen jaar gaven consumenten 257 miljoen euro meer aan uit aan duurzaam voedsel ten opzichte van 2012.Het is een stijging van 10,8%. In totaal is er voor 2,5 miljard euro aan eerlijke producten verkocht. Fairtrade groeide met 13,5%. Het aanbod van biologische en fairtrade producten in de supermarktschappen is afgelopen jaar weer flink gestegen. Fairtrade steeg met 20%. Gemiddeld liggen er nu 155biologische producten en 41 fairtrade producten in het Nederlandse winkelschap. WO 24 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 29 Fairtrade lééft infryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St. Anna tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee, fruit, kleding. Veel gemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente. De provincie wil nu de eerste Fairtradeprovincie worden. Uw huis aan huisblad ondersteunt dat streven van harte. De komende maanden besteden wij daarom periodiek aandacht aan fairtrade. Deze pagina s komen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum Medewerkster Sjoukje Heins, eigenaresse Lenie van der Zwaag en gast Jan Kamstra in De Iterij. FOTO ATZE H. VAN DER PLOEG Passie voor voedsel bij De Iterij in Oudwoude OUDWOUDE De in Israël geboren David van de Zwaag (49) runt sinds eind 2012 buffet- eetcafé en snackpunt De Iterij aan de Foarwei 23 in Oudwoude. Hij begon als justitieel medewerker in diverse functies waarbij hij onder andere voor het COA werkte. In een andere functie bij de VN hielp hij in zijn vrije tijd een vriend met een restaurant aan de Dode Zee met het vereuropesen en verfijnen van de smaak van het eten voor de toeristen. Deze waren wat minder gewend aan bijvoorbeeld het vele gebruik van munt en citroen in de gerechten in het Midden-Oosten. Als student had Vander Zwaag al baantjes in de horeca en de al aanwezige passie voor voedsel en koken werd daar aangewakkerd. Tijdens zijn verblijven in het buitenland zag hij de uitbuiting en ellende in de Derde Wereldlanden onder andere in Afrika en realiseerde hij zich steeds meer dat de rijkdom in de wereld eerlijker verdeeld moest worden. Een aantal jaren geleden was het tijd om een andere weg in te slaan. Na een grondige verbouwing werd in een oude pleats in Oudwoude De Iterij geopend. Met heel veel ruimte voor een eetbuffet waardoor de prijzen lager zijn en er voor iedereen een goede betaalbare maaltijd geserveerd kan worden. Vanaf het begin is David van der Zwaag met fairtrade producten gaan werken en producten uit de omgeving. Zo betrekt hij zijn vlees bijvoorbeeld van Ambachtelijk Slagerij Menno Hoekstra uit Anjum. Maar ook de leveranciers van zijn vis en vegetarische producten worden met zorg door hem uitgekozen. Vanuit zijn idealisme heeft Vander Zwaag enige tijd gelden een soort voorlichtingsgesprek gesprek gehad met een manager van de Macro.,,Niet dat het nu direct mijn verdienste is geweest, zegt hij,,,maar als ik daar nu binnenloop is er toch een behoorlijk assortiment met fairtrade producten. Dan heb ik toch het gevoel dat mijn idealisme ook daar wordt opgepakt. Bij De Iterij kan men zelfs kosher eten, maar daarvoor dient men dan wel van tevoren contact over op te nemen. Eelke en Geesje Duursma ondernemen met respect voor mens en milieu. BURGUM Natuurlijk, het partycentrum met restaurant aan de Schoolstraat in Burgum is waar hun leven zich grotendeels afspeelt. Toch staan de uitbaters van De Pleats in verbinding met hun omgeving. Bovendien is omgeving voor Eelke en Geesje Duursma een rekbaar begrip dat zelfs tot in ontwikkelingslanden reikt.,,wij hebben de kans gekregen om hier in Fryslân iets moois op te bouwen. Daardoor kunnen wij onszelf en het bedrijf blijven ontwikkelen. Zo n toekomst gunnen wij iedereen. Onze kinderen, medewerkers, naasten en leveranciers, maar óók producenten en ondernemers in arme delen van de wereld. Fairtrade maakt dat mede mogelijk. Anders eten Het ondernemersechtpaar zoekt altijd naar mogelijkheden om hun bedrijf te verbeteren. Alles voor de gasten, met respect voor mens en milieu.,,zo kwam ook fairtrade op ons pad, vertelt Eelke Duursma.,,Het is een relatief eenvoudige manier om iets zinvols te doen, want je kunt gewoon met iets kleins beginnen. Wij zijn gestart met fairtrade thee en gaandeweg komen daar steeds meer eerlijke producten bij, van koffie, suiker en koekjes tot fairtrade rijst, oliën enkruiden aan toe. Het mooie is dat het prachtig combineert met streekproducten en onze wens om een zo biologisch en verantwoord mogelijk menu te bieden. Want Oars Ite -de Friese campagne voor duurzaam eten -vertalen wij bij De Pleats in bewuste keuzes maken en daar hoort fairtrade als vanzelfsprekend bij. Kwaliteit bieden Gebruikt het gezin Duursma thuis ook fairtrade producten?,,natuurlijk! Wij dragen als ondernemers immers uit hoe wij als mens in het leven staan. Op de zaak komt daar nog bij dat we kwaliteit willen bieden. In het tempo waarin de wereld verandert, betekent kwaliteit tegenwoordig ook aandacht voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid. Eerlijke en verantwoorde voedselproducten zijn belangrijk in de horeca, maar ook de rest telt mee: van energiebesparing tot verantwoord tafellinnen, van slimme logistiek tot goed omgaan met personeel en het FOTO TRYNKE HAVINGA Fairtrade verdient plaats in horeca Horecaondernemers Eelke en Geesje Duursma nemen met hun bedrijf De Pleats in Burgum een heel bewuste plek in op de wereld. Fairtrade hoort daar als vanzelfsprekend bij. kritisch onder de loep nemen van bedrijfsprocessen. Daar werken we hard aan en we hopen dat in het najaar met een Green Key certificaat te bekronen. Altijd gastvrij De Pleats was vier jaar geleden het eerste fairtrade restaurant in de gemeente Tytsjerksteradiel. Opvallend is dat Eelke en Geesje Duursma graag andere ondernemers meenemen in hun proces van bewustwording.,,het is inspirerend als we allemáál fairtrade en duurzaam aan de slag gaan, want dan ontstaan nieuwe initiatieven en versterken we elkaar.wij geven Roos Euson werkt in de Wereldwinkel in Leeuwarden, maar koopt er zelf ook regelmatig iets. Zo is ze dol op de nieuwe fairtrade rijstsoort die onlangs aan het assortiment is toegevoegd.,,het lijkt op de rijst die mijn moeder vroeger kookte toen ik klein was. Die smaak miste ik. Daarom ben ik blij dat ik deze rijst heb ontdekt. Ik heb al drie pakken gehaald! af en toe fairtrade kookworkshops, omdat we iedereen willen laten zien hoe je op een verantwoorde manier een smaakvolle beleving kunt creëren. Natuurlijk is het leuk als mensen dat thuis ook zelf doen en dat horecacollega s daar hun eigen draai aan geven. Dat bijt elkaar niet, want mensen houden ervan te variëren en zich op z n tijd aangenaam te laten verrassen. Die uitdaging gaan we bij De Pleats met veel arbeidsvreugde aan, altijd even gastvrij en groeiend in onze duurzame aanpak. Klant in de winkel De rijst heet Basmati &Red.

6 Tûmba: liefde voor de wereld Tûmba verbindt Fryslân met de wereld. Tûmba legt dwarsverbanden van antidiscriminatie tot duurzaamheid en van fairtrade tot het tegengaan van pesten op het schoolplein. Het zijn thema s die op het eerste oog verschillen, maar bij nadere beschouwing hand in hand gaan omdat ze gebaseerd zijn op dezelfde uitgangspunten: út leafde foar de wrâld. Pure armbandjes uit Brazilië In de HEMA-filialen worden op initiatief van Return tosender kleurrijke en handgemaakte armbandjes verkocht. Met nog vele andere projecten worden hiermee lokale werkzaamheden gestimuleerd. De arbeiders ontvangen een eerlijk loon voor hun werk. Met uw aanschaf van zo n armband helpt udus mee aan betere leefomstandigheden! WO 17 SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 25 Fairtrade lééft infryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St. Annaparochie tot Wolvega. Veel Friezen zetten zich al jaren in voor een eerlijke prijs voor de producenten van koffie, thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtrade Gemeente of streven daarnaar. Zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eerste fairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voor fairtrade. De pagina s komen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum Door haar wereldwijde reisavonturen is Floortje Dessing ervan overtuigd dat fairtrade echt werkt. FOTO: Humphrey Daniëls. Fairtrade fashion: staat goed, zit lekker Met haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat om eerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is. Henderikus Lalkens in een fairtrade Kuyichi jeans en een trui van Inti. Het liefst alle kleding fairtrade en duurzaam Henderikus Lalkens werkt al dertig jaar in de textiel.,,ik weet dat er dingen gebeuren die niet door de beugel kunnen, daar wil ik verre van blijven, vertelt hij. In zijn winkel Dizzy Mode in Dokkum verkoopt hij daarom fairtrade kleding. Duurzaamheid vindt hij ook belangrijk en dat komt terug in de inrichting van zijn winkel. Bij het restylen van de winkel zijn zoveel mogelijk gerecyclede materialen gebruikt voor een vintage look. Verder hangt er energiezuinige LED verlichting in de winkel. Momenteel is zo n tien procent van de kleding die hij verkoopt fairtrade. Het liefste zou de winkelier dit percentage wat opschroeven, maar vooralsnog is dat niet haalbaar.,,we proberen het wel steeds. We hebben in het verleden een groter aanbod in eerlijke kleding gehad, maar ik merk dat de consument er nog niet helemaal aan toe is. Deprijs is volgens Lalkens de boosdoender.,,fairtrade kleding is toch iets prijziger en dat schrikt af. Maar de ondernemer geeft niet op en voegde voor dit najaar twee nieuwe fairtrade merken aan zijn assortiment toe. Zo verkoopt hij dit najaar wollen truien van het merk Inti.,,Twee Nederlanders hebben dit merk opgezet. In Zuid-Amerika wordt aan vrouwen geleerd om te breien. Lokale boeren leveren de wol. Het levert een bijzonder product op, want geen enkele trui is hetzelfde. De ene trui voelt anders aan dan de andere, omdat elke trui door een andere vrouw gebreid is. Dit product onderscheidt zich daardoor van de rest van de collectie. Ook kunnen klanten dit najaar in Dokkum terecht voor spijkerbroeken van het merk Blue Loop.,,Deze spijkerbroeken bestaan geheel uit gerecycled materiaal. Dit recyclen gebeurt in Nederland, daarna gaat het verkregen garen naar Italië. De broeken worden daar gemaakt. Lalkens is blij met zulke initiatieven, maar wat hem betreft mag er nog wel een schepje bovenop.,,ik zou het liefste zien dat alle kleding eerlijk en duurzaam gemaakt wordt. Met haar fairtrade kledingzaken is Floortje Dessing een inspirerend boegbeeld als het gaat om eerlijke mode die hip, stijlvol en duurzaam is. Nukuhiva. Zo heten de twee eerlijke kledingzaken die Floortje Dessing opende in Amsterdam (2006) en Utrecht (2008). Helaas nog geen filiaal in Fryslân dus, maar als de tv-presentatrice zonder moeite de hele wereld over reist, kunnen wij Friezen best een keer de trein pakken om in eigen land verantwoord te shoppen.,,we krijgen inderdaad bezoekers uit alle hoeken van Nederland, weten Floortje en haar zakenpartner Guido Keff tevertellen.,,uit recent marktonderzoek blijkt dat ruim de helft van onze klanten speciaal naar Nukuhiva komt om kleding te kunnen kopen die met respect voor mens en milieu is gemaakt. Zij zijn kritisch en willen het naadje van de kous weten. Track &trace De verkopers bij Nukuhiva kunnen hun klanten alles vertellen over de herkomst en productiewijze van de kleding, accessoires en lifestyleproducten.,,nou ja, bijna alles, zegt Floortje eerlijk.,,soms willen mensen zelfs weten of het naaigaren wel verantwoord is, maar niet elk detail is te achterhalen. Guido vult aan:,,we kiezen onze modelabels heel zorgvuldig en steeds meer merken hebben een track &trace systeem of een QR-code om klanten informatie te verstrekken over de herkomst. Ze moeten wel, want het bewustzijn groeit, zeker sinds schandalen in de kledingindustrie breed zijn uitgemeten in de media. Dat zet mensen toch aan het denken. Fairtrade werkt Floortje, tevens ambassadeur voor Max Havelaar, iseen praktische idealist. Door haar wereldwijde reisavonturen is zij ervan overtuigd dat fairtrade een systeem is dat echt werkt.,,een eerlijke prijs betalen voor producten is het meest doeltreffend en zou heel gewoon moeten zijn. Onze klanten begrijpen daarom prima dat wij niet aan extreme uitverkoop doen. Want als we steeds maar onder de kostprijs duiken, houden we met elkaar een illusie en een onhoudbare situatie in stand. Het is belangrijk dat we beseffen wat de waarde is van voedsel, kleren en gebruiksvoorwerpen en dat we bereid zijn dat prijskaartje te betalen. Bewust kopen geeft zoveel meer voldoening, omdat je zeker weet dat jouw nieuwe spullen niet over de rug van iemand anders zijn gemaakt. Wij willen zelf toch ook niet worden uitgebuit? Invloed consumenten Zelf dragen Floortje en Guido zo veel mogelijk fairtrade kleding. Ze zitten dicht bij het vuur,almerken ook zij dat het niet altijd een haalbare kaart is.,,floortje houdt van hardlopen, alleen zijn er nog geen verantwoorde hardloopschoenen verkrijgbaar op de markt,vertelt Guido.,,Wij hopen natuurlijk dat steeds meer merken overgaan tot fairtrade productie en handel. Onder druk van het publiek is dat haalbaar,al beseffen consumenten nog Eerlijke cadeaus Wilma Henstra kiest voor fairtrade thee. Deze doet ze cadeau.,,als ik een cadeau zoek, is de Wereldwinkel de eerste winkel waar ik ga kijken,vertelt ze.,,ze hebben hier hele leuke spullen. Dat het fairtrade is, dat is mooi meegenomen. Maar dat is niet de reden dat ik hier regelmatig winkel. De cadeaus die je hier koopt zijn meer persoonlijk en bijzonder.dethee past vanwege de teksten die op het doosje staan goed bij degene die het krijgt. Deze zijn hartverwarmend en toepasselijk voor onvoldoende hoe groot hun invloed is door het eigen koopgedrag. Hebben ze nog tips voor Friezen die Nukuhiva net wat te ver vinden voor een middagje kledingshoppen? Op onze website staat informatie over alle modelabels die wij verkopen. Deze merken worden in veel meer winkels verkocht, ook in Friesland of bij online webshops. Fairtrade is dichterbij dan je denkt. Een kwestie van gericht zoeken en bewust kopen. Meer informatie: Tekst: een afscheid. En het is een echte theedrinker.dus dat moet goedkomen. Wilma Henstra koopt thee.

7 Fairtradekoffie: eerlijke koffie met Max Havelaar-keurmerk Millenniumdoelen: in acht stappen naar betere wereld Bij steeds meer Friese bedrijven en overheidsinstellingen wordt fairtradekoffie geschonken. Deze koffie is voorzien van het Max Havelaar-keurmerk en garandeert dat producenten in Derde Wereldlanden hun producten voor een eerlijke prijs hebben verkocht. De Millenniumdoelen hebben betrekking op internationale afspraken over wereldwijde armoedebestrijding. Deze doelen zijn in 2000 vastgesteld door de VN en lopen volgend jaar af. Zo is bijvoorbeeld vastgelegd dat in 2015 alle jongens en meisjes naar school gaan. WO 3SEPTEMBER 2014 Het laatste nieuws op nieuwedockumercourant.nl Regio 33 Fairtrade lééftinfryslân, van Dokkum tot Oudemirdum en van St. Annaparochie tot Wolvega.Veel Friezen zetten zich al thee, fruit, kleding en andere producten. Een groeiend aantal gemeenten hebben het predicaat Fairtradegemeente of streven daarnaar.zeker sinds Provinciale Staten uitsprak de eerste Fairtrade provincie van Nederland te willen worden, zijn we hard op weg naar Fryslân Fairtrade. Deze zomer volop aandacht in de Friese weekbladen voor Fairtrade. Deze pagina s komen tot stand met medewerking van mensenrechtencentrum De klanten verrassen met streekproducten Maatschappelijk verantwoord ondernemen vindt Titus Vogt belangrijk. In zijn Jumbofiliaal in Dokkum worden dan ook volop fairtrade producten verkocht.,,we hebben een heel schap vol met eerlijke producten. Er is steeds meer te krijgen, het assortiment neemt alsmaar toe. Twee jaar geleden kregen we het fairtrade-certificaat vanwege ons grote assortiment. Ondernemer Vogt heeft niet alleen oog voor eerlijke producten uit het buitenland, ook producten uit de eigen streek krijgen volop de aandacht.,,sinds 2008 houden wij ons bezig met streekproducten zoals bijvoorbeeld aardbeien, kersen, appels, vlees en zuivel, zovertelt de ondernemer. Onder de noemer Samen Sterk werkt Titus Vogt samen met de lokale partners.,,het is een kwestie van lokaal goed om je heenkijken. Alles is vers en het is ook beter voor het milieu omdat de producten nu niet zo lang vervoerd hoeven te worden. Om de producten extra te belichten komt er geregeld in samenwerking met Oars ite een gastkok koken in de winkel. In november trapte wethouder Albert van der Ploeg van gemeente Dongeradeel af. Samen met kok Jacob Zuidema stond hij in het foodtheater in de Jumbo om een Friese stoofpot te maken. Dit gerecht bestond geheel uit Friese streekproducten uit de buurt van Dokkum, zoals pastinaak, Fries streekvlees, wortelen, aardappels en knolselderij.,,de klanten reageren hier heel enthousiast op, vertelt Vogt.,,En klanten vragen ook steeds vaker om eerlijke producten. Het is leuk om hen te blijven verrassen. Kok Jacob Zuidema (links) samen met wethouder Albert van der Ploeg in het foodtheater in de Jumbo. Cathelijne Lania geeft talent en vakmanschap in ontwikkelingslanden graag een kans. FOTO: HADEWYCH VEYS Verhalen vormen de drijfveer Achter sieraden gaan persoonlijke verhalen schuil: die van de maker én de koper.het fairtrade label ABeautiful Storyweet die twee werelden prachtig aan elkaar te smeden. FRYSLÂN Cathelijne Lania draagt haar Friese roots nog steeds uit in haar levensmotto: Sinne en wille kinne in protte tille. Dat plezier straalt ze zichtbaar uit als ze vertelt over A Beautiful Story, haar bedrijf dat met kleurrijke sieradencollecties verhalen deelt over talenten, vakmanschap en inspiratie en uit andere culturen.,,onze uitdaging is om die te verbinden met de verhalen van onze klanten, want sieraden zijn heel persoonlijk. Modetrends spelen een rol, maar veel interessanter zijn de betekenissen van bijvoorbeeld de stenen, kleuren en symbolen die we gebruiken. Daarmee kun je voor jezelf of iemand anders iets heel eigens kopen. Eigen verhaal Dat de kettingen, armbanden en ringen van ABeautiful Story fairtrade zijn, is een verhaal dat gaandeweg naar de achtergrond verschuift.,,wij willen de nadruk leggen op wat onze producenten in huis hebben. Het gaat om hun vakmanschap en om de sieraden die ze maken. Kwaliteit staat voorop en dat we daar een eerlijke prijs voor betalen, is vanzelfsprekend. Voor de meeste van onze klanten is de fairtrade-factor mooi meegenomen. De verhalen achter onze sieraden spreken altijd aan, maar als mensen de spullen niet mooi vinden, dan kopen ze niets. Het eigen verhaal van klanten is daarom ons uitgangspunt. Want er kan pas handel plaatsvinden als zij zich aangesproken voelen door onze collecties. Mooiere wereld,,fairtrade is wel de kern van ons bestaan als bedrijf, benadrukt Cathelijne, die bij stages en vrijwilligerswerk in ontwikkelingslanden werd geraakt door de armoede.,,die onrechtvaardigheid is me altijd bijgebleven, ook toen ik na mijn studie bij een groot concern carrière maakte als brandmanager. Mijn kans om de wereld een beetje mooier te maken kwam toen ik met een bevriende zilversmid uit Nepal een sieradenconcept bedacht. Want naast armoede is daar óók veel talent en vakmanschap dat een eerlijke kans verdient. ABeautiful Story werkt inmiddels met vier producenten, goed voor dertig banen. Door hun talent te combineren met het onze, vinden deze prachtige sieraden hun weg naar de markt, zodat een breed publiek ze kan kopen. Vanzo n mooie synergie krijg ik elke dag weer energie. Authentieke look Cathelijne is sinds 2006 fulltime ondernemer en heeft een klein team van bevlogen mensen om zich heen verzameld. De sieraden van A Beautiful Story zijn op bijna tweehonderd verkooppunten verkrijgbaar.ook in Fryslân, zoals in Burgum, Drachten, Heerenveen, Leeuwarden en op de Waddeneilanden. Bovendien zijn de sieraden in de online shop voor iedereen toegankelijk.,,een deel van de klanten koopt heel bewust bij ons omdat we fairtrade zijn, maar voor de grootste groep zijn de kwaliteit, natuurlijke materialen en ontwerpen doorslaggevend. Het feit dat onze sieraden met aandacht en handgemaakt zijn, wordt ook zeer gewaardeerd. Die kwaliteit zie je er aan af en door de authentieke uitstraling kunnen modebewuste vrouwen een heel eigen draai aan hun look geven." Verhalen zijn en blijven de drijfveer van Cathelijne, haar team en de producenten. Ze vormen de bron van hun creativiteit. Heel toepasselijk zijn daarom de nieuwe Storybook Jewelry: kleine themaschrijfboekjes met een uniek armbandje. Elke blik op het sieraad herinnert je eraan om inspirerende gedachten op te schrijven. Want zo ontstaan weer nieuwe verhalen! Meer informatie: en

als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker

als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker Geen meloenen, maar talloze manden vol cacaovruchten Millenniumloop: honderd kilometer voor het goede doel Een lokale boer loopt met zijn mand vol cacaovruchten door het Afrikaanse landschap. Steeds meer

Nadere informatie

als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker

als consumenten moeten wéten dat er keuze is voor eerlijke handel. Nog belangrijker Geen meloenen, maar talloze manden vol cacaovruchten Millenniumloop: honderd kilometer voor het goede doel Een lokale boer loopt met zijn mand vol cacaovruchten door het Afrikaanse landschap. Steeds meer

Nadere informatie

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade.

Factsheet. Ooit gedacht dat je met een potje pindakaas de wereld kunt veranderen? Of met een banaan? Het kan. Dankzij fairtrade. Elke dag π± Factsheet Initiatief fairbezig.nl Fairbezig.nl is een initiatief van Fair Trade Original, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar met steun van de Nationale Postcode

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben

Nadere informatie

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Nadere informatie

Juryrapport Fairtrade Provincie Friesland

Juryrapport Fairtrade Provincie Friesland Datum: 4 oktober 2016 Juryrapport Fairtrade Provincie Friesland De jury van Fairtrade Gemeente heeft de aanvraag van de provincie Friesland voor de titel Fairtrade Provincie positief beoordeeld. De jury

Nadere informatie

VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL

VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL VAN SHOP IN SHOP TOT COMPLETE WINKELFORMULE WWW.LEPERRON.NL ONZE FILOSOFIE Verkoop onderscheidende broden en patisserie via een Le Perron Boutique (shop-in-shop). Of het nu gaat om een kleine Italiaanse

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

onderneemt maatschappelijk verantwoord

onderneemt maatschappelijk verantwoord onderneemt maatschappelijk verantwoord www.coffeefresh.nl Coffee Fresh investeert in MVO Koffie is tegenwoordig meer dan zomaar een kopje koffie. Het is een beleving waarbij wij u nét dat beetje meer bieden.

Nadere informatie

DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER

DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER Eerlijk koken, waarbij het product qua smaak en textuur zo puur mogelijk op het bord komt, Een huiselijke en ongedwongen sfeer, gecombineerd met een voortreffelijke

Nadere informatie

Agendapunt: 9 No. 72/'11. Dokkum, 6 september 2011. ONDERWERP: Het streven naar de titel Fairtrade Gemeente SAMENVATTING: Aan de gemeenteraad,

Agendapunt: 9 No. 72/'11. Dokkum, 6 september 2011. ONDERWERP: Het streven naar de titel Fairtrade Gemeente SAMENVATTING: Aan de gemeenteraad, Agendapunt: 9 No. 72/'11 Dokkum, 6 september 2011 ONDERWERP: Het streven naar de titel Fairtrade Gemeente SAMENVATTING: Aan de gemeenteraad, In de raadsvergadering van 18 juni 2009 is besloten de gemeente

Nadere informatie

Voor meer informatie over Faitrade Hoorn volgt hieronder een korte beschrijving over wat Faitrade-gemeente-Hoorn is en wil bereiken.

Voor meer informatie over Faitrade Hoorn volgt hieronder een korte beschrijving over wat Faitrade-gemeente-Hoorn is en wil bereiken. Koersopdoen en Fairtrade Tijdens de oprichting van mijn eigen onderneming Koersopdoen werd ik (vanwege mijn afstudeerrichting) door werkgroep lid R. Rote gevraagd plaats te nemen in de werkgroep Fairtrade

Nadere informatie

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen

Nadere informatie

Bewonerspanel over Fairtrade

Bewonerspanel over Fairtrade Onderzoek, Gemeente Utrecht onderzoek@utrecht.nl / 030 286 1350 www.utrecht.nl/onderzoek Bewonerspanel over Fairtrade Junipeiling 2013: Fairtrade Utrecht is sinds 2010 Fairtrade gemeente en hiermee de

Nadere informatie

Fairtrade kerk Maarssen

Fairtrade kerk Maarssen Fairtrade kerk Maarssen Fairtrade presentatie 7 februari 2012 Over Fairtrade producten Informeren Inspireren Invullen Iedereen Missie Het bevorderen van eerlijke handel, in hoofdzaak door de exploitatie

Nadere informatie

De kritische consument

De kritische consument De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

eel multifunctionele bedrijven verkopen hun

eel multifunctionele bedrijven verkopen hun Vers voedsel Als je tussenhandel kunt voorkomen, blijft er meer voor de boer over. Dat is een argument voor korte ketens. Die vormen ook een antwoord op de toenemende vraag naar vers en ambachtelijke

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

De kracht zit in onze mensen

De kracht zit in onze mensen De kracht zit in onze mensen BliXem Eetcafé In BliXem Eetcafé geniet u van een bijzonder ontbijt, lunch of diner, of van een heerlijk kopje koffie met de krant. Bij BliXem draait het om de gasten. De medewerkers

Nadere informatie

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018

ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Onderzoek Inwonerspanel:

Onderzoek Inwonerspanel: 1 (19) Onderzoek Inwonerspanel: Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 12 maart kregen de panelleden van 19 jaar en ouder (1009 personen) een e-mail met de vraag of zij digitaal een vragenlijst wilden

Nadere informatie

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen

Het verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

Shoeby Fashion groeit gestaag STARTERS THEMA. Dé marktplaats voor de samenwerkende ondernemer. www.franchiseplus.nl. losse nummers 6,75

Shoeby Fashion groeit gestaag STARTERS THEMA. Dé marktplaats voor de samenwerkende ondernemer. www.franchiseplus.nl. losse nummers 6,75 www.franchiseplus.nl 16e jaargang nummer 2 april 2008 losse nummers 6,75 Dé marktplaats voor de samenwerkende ondernemer THEMA STARTERS Shoeby Fashion groeit gestaag In dit nummer: Bestaande vestiging

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? 4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik

Nadere informatie

Fairtrade Actie Award

Fairtrade Actie Award Fairtrade Actie Award Fairtrade Actie Award Leukste activiteit insturen 11 inzendingen 3 genomineerden Super inspirerend! Drie genomineerden Wassenaar Boxmeer Weststellingwerf En dan nu Presentaties van

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt

Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt Uitkomsten EKO-tellingen 2013 Editie zestien EKO-tellingen in de supermarkt 7 november 2013 Voor het zestiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade producten in de

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Betaalbaar bio in 6 stappen

Betaalbaar bio in 6 stappen Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen

Nadere informatie

HC zd. 42 nr. 31. dia 1

HC zd. 42 nr. 31. dia 1 HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

KOFFIE THEE APPARATUUR

KOFFIE THEE APPARATUUR KOFFIE THEE APPARATUUR Al vier generaties lang voorzien we bij Brandsma horeca, bedrijven en particulieren van koffie, thee en allerhande bijproducten. Met jarenlange passie en kennis bieden we u met onze

Nadere informatie

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016

Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Mijn manier Onze wereld uitgedaagd. Welke rol speelt de ondernemer? - Bilderbergconferentie 2016 Hasmik Matevosyan, mode-onderzoekster Mode-industrie zonder verspilling Hasmik Matevosyan (1987) studeerde

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. W. Weber / W. van Asperen

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. W. Weber / W. van Asperen Ondernemingsplan Catootje aan de Markt Auteur: Datum: W. Weber / W. van Asperen 25-08- 2014 INHOUDSOPGAVE 1. DE ONDERNEMERS 1.1 Persoonlijke gegevens 1.2 Achtergrond van de ondernemers 1.3 Persoonlijke

Nadere informatie

EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011

EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 EKO-tellingen in de supermarkt 2011 Mede mogelijk gemaakt met steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (SBOS) 3 november 2011 Voor het veertiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal

Nadere informatie

Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om

Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om Windenergie als streekproduct: van dichtbij is beter. Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om de hoek, akkerbrood gebakken door bakker Wijnand van Loarnse tarwe: eerlijk en heerlijk!

Nadere informatie

Kleinschalige voedselinitiatieven in Nederland. Almanak

Kleinschalige voedselinitiatieven in Nederland. Almanak Kleinschalige voedselinitiatieven in Nederland Almanak Almanak kleinschalige initiatieven Van en voor iedereen die zich sterk maakt voor duurzaam voedsel Dit is een dummy met een paar pagina s van de

Nadere informatie

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving

Nadere informatie

Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014

Duurzaamheidk. Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Duurzaamheidk mpas Denken en doen over groente Duurzaamheidkompas meting #12 Mei 2014 Inleiding Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-, klimaat-, voedsel- en economische

Nadere informatie

EerlijkWinkelen criteria 2016

EerlijkWinkelen criteria 2016 EerlijkWinkelen criteria 2016 Winkels kunnen op de EerlijkWinkelen site en app als ze aantoonbaar een substantieel aandeel eerlijke producten verkopen. In de beschrijving van de winkel moet aangegeven

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs. December 2011

Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs. December 2011 Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs December 2011 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-,

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Met Fairtrade krijgen boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een eerlijke

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving

Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving DEKKERS-FRANSEN Uw keuken en interieur Alles naar wens, een ultieme beleving Het juiste gevoel De keuken is vaak het hart van een woonhuis. Een belangrijke plek in uw leefomgeving. Daar wilt u zich thuis

Nadere informatie

24-5-2013. What s your dream? 23 mei 2013 Ivo van Dijkhuizen

24-5-2013. What s your dream? 23 mei 2013 Ivo van Dijkhuizen What s your dream? 23 mei 2013 Ivo van Dijkhuizen 1 Voorstellen Nexus klankbord Bastiën van Rosendaal Rin vd Molen Raymond Dukers Ivo van Dijkhuizen Marketeer PAKHUIS communicatie Bake Five Boulangerieteam

Nadere informatie

WONEN MET EEN GROEN WOONT ENERGIE NEUTRAAL COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN. Lodewijk Hoekstra NIEUW! DE ENERGIE-EXPERT Steeds meer

WONEN MET EEN GROEN WOONT ENERGIE NEUTRAAL COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN. Lodewijk Hoekstra NIEUW! DE ENERGIE-EXPERT Steeds meer ELEKTRISCH RIJDEN ZONNEPANELEN DE ENERGIE-EXPERT 64 39 26 Steeds meer Kosten, opbrengst & Nul-op-de-meter in betaalbare modellen salderingsregeling een jaren 80-woning NIEUW! Lodewijk Hoekstra WOONT ENERGIE

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Introductie

Hoofdstuk 1. Introductie Hoofdstuk 1 Introductie Wat kan dit boek voor jou betekenen? Als je dit boek leest, sta je op het punt een enorm succes te maken van je bedrijf. Dat vind ik geweldig cool. Welkom! Mijn naam is Marielle

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

De ambtenaar als ambassadeur aan de slag met social business Door: Jochem Koole

De ambtenaar als ambassadeur aan de slag met social business Door: Jochem Koole De ambtenaar als ambassadeur aan de slag met social business Door: Jochem Koole Sociale media hebben individuen meer macht gegeven. De wereldwijde beschikbaarheid van gratis online netwerken, zoals Facebook,

Nadere informatie

Mijn kledinggebruik. Succes! Dit gedeelte gaat over het kopen van kleding.

Mijn kledinggebruik. Succes! Dit gedeelte gaat over het kopen van kleding. Mijn kledinggebruik Wellicht weet je al dat verschillende aspecten van kleding slecht zijn voor het milieu. In deze opdracht gaan we bekijken op welke manier jij zelf je steentje bij kan dragen aan het

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen

Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Spreekbeurtinformatie Millenniumdoelen Informatie voor basisschoolleerlingen uit groep 5 t/m 8 Wat kun je hier vinden? 1. Jouw spreekbeurt over de Millenniumdoelen 2. Waarom zijn er Millenniumdoelen 3.

Nadere informatie

Food en Flowers - Business Models

Food en Flowers - Business Models Food en Flowers - Business Models Tijdens de tweede workshop op 26 september zijn in teams drie concepten uitgewerkt tot business model: de vriendenpas en twee varianten van de stamboom. Dit gebeurde aan

Nadere informatie

Over Smaak. Willen we datgene veranderen wat we willen veranderen, dan moet het hele systeem van producent tot consument op de schop.

Over Smaak. Willen we datgene veranderen wat we willen veranderen, dan moet het hele systeem van producent tot consument op de schop. Over Smaak Willen we datgene veranderen wat we willen veranderen, dan moet het hele systeem van producent tot consument op de schop. Frank van Oirschot Oprichter online supermarkt Smaak Wat is het? Smaak

Nadere informatie

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn 1 Kaders bij zelfsturing: financieel gezond zijn Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn Financieel

Nadere informatie

Change the world shopping

Change the world shopping Change the world shopping V.U./E.R.: Erik Devogelaere, Hoogstraat 35 E, 3360 Bierbeek, België - Belgique Op een plezierige manier de wereld veranderen Kies voor eerlijke kwaliteitsproducten Het hoeft

Nadere informatie

Streekproducten en eten uit de buurt

Streekproducten en eten uit de buurt Spreekbeurt of werkstuk Streekproducten en eten uit de buurt Inhoud Stap 1. Ga zelf op onderzoek uit Stap 2. Streekproducten of gewoon producten uit de buurt Stap 3. Waarom zijn streekproducten zo bijzonder?

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

Vraag: Vraag: Vraag: Vraag: Aapjes, konijntjes en ander lieve beestjes zijn er om:

Vraag: Vraag: Vraag: Vraag: Aapjes, konijntjes en ander lieve beestjes zijn er om: Aapjes, konijntjes en ander lieve beestjes zijn er om: 1) Je cosmetica en medicijnen op uit te proberen. Je wil toch geen prikkende ogen of risico lopen bij de dokter? 2) Niet voor proeven. 3) Ze moeten

Nadere informatie

Fairsterk je school!

Fairsterk je school! Fairsterk je school! Handleiding en achtergronden campagne Fairtrade School Versie april 2009 Fairtrade Scholen Inleiding In België en Groot-Brittannië is het al een groot succes: Fairtrade Gemeenten.

Nadere informatie

Wat is jouw verhaal?

Wat is jouw verhaal? E E N E - B O O K V A N L E T T E R S & C O N C E P T S Wat is jouw verhaal? Passie en plezier overbrengen in een notendop Storytelling Verhalen vertellen is een belangrijk onderdeel van ons leven. Het

Nadere informatie

Het recept voor de huisgemaakte g e r e c h t e n. bij Châteauform

Het recept voor de huisgemaakte g e r e c h t e n. bij Châteauform Het recept voor de huisgemaakte g e r e c h t e n bij Châteauform De huisgemaakte gerechten bij Châteauform'... Châteauform' bestaat al 16 jaar - de tijd vliegt! Als er een gebied is waar de tijd beter

Nadere informatie

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Bijeenkomst 1: Kennismaking 1 Bijeenkomst 2: Familie en vrienden Gesprek over subthema 1: Ouders en Grootouders : Wie was uw

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel. de raad der gemeente EDE. Initiatiefvoorstel van de fractie

Initiatiefvoorstel. de raad der gemeente EDE. Initiatiefvoorstel van de fractie Initiatiefvoorstel de raad der gemeente EDE Verzameling Raadsstukken registratienummer sector datum: 2011 / 110 685552 Fractie GL/PE oktober 2011 Cie. n.v.t. betreft Raad 15-12-2011 Initiatiefvoorstel

Nadere informatie

Onderzoek en advies naar Fairtrade.

Onderzoek en advies naar Fairtrade. Onderzoek en advies naar Fairtrade. Uitgevoerd door: S.C. van Goor, Coordinator Inkoop Meerinzicht t.b.v. gemeente Harderwijk. Onderzoek naar voor- en nadelen van deelname aan keurmerk Fairtrade. Aanleiding.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Winnen en behouden van nieuwe cliënten

Winnen en behouden van nieuwe cliënten Winnen en behouden van nieuwe cliënten Dat is de kracht van het zelfstandig ondernemerschap in tegenstelling tot de grote bedrijven. Alles draait om het vertrouwen van jouw cliënt in jouw professionaliteit.

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Verbeter de aarde Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Lees hoe je door eenvoudige acties kunt meewerken aan het welzijn van de aarde. Bekijk de aardevriendelijke producten en campagnes

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt

Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt Uitkomsten EKO-tellingen 2012 Al voor de vijftiende keer EKO-tellingen in de supermarkt 1 november 2012 Al voor het vijftiende opeenvolgende jaar heeft Milieudefensie het aantal biologische en fairtrade

Nadere informatie

Koffie en thee. met oog voor duurzaamheid en kwaliteit. Gastvrije zorg food special

Koffie en thee. met oog voor duurzaamheid en kwaliteit. Gastvrije zorg food special Koffie en thee met oog voor duurzaamheid en kwaliteit Kwalitatief hoogwaardige koffie en thee die op een aantrekkelijke manier gepresenteerd worden. Dat is waar zorginstellingen volgens de koffie- en theedeskundigen

Nadere informatie

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden. Wabo /

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden. Wabo / Ondernemingsplan Catootje aan de Markt Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden Wabo 150633 / 1714434 Auteur: Datum: W. Weber / W. van Asperen 25-08- 2014 INHOUDSOPGAVE 1. DE ONDERNEMERS

Nadere informatie

HC zd. 22 nr. 32. dia 1

HC zd. 22 nr. 32. dia 1 HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste

Nadere informatie

De veranderende markt

De veranderende markt De veranderende markt 1 De veranderende markt Vanaf 2000 is de detailhandel sterk veranderd door de opkomst van de computer. Als verkoper kun je de kennis over de geschiedenis en de toekomst van de detailhandel

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

BUITENGEWOOn. mission statement

BUITENGEWOOn. mission statement Buitengewoon 1. brengt de afstand tot de arbeidsmarkt in één klap naar nul 2. want wie zich in een afstandsituatie bevindt die geven we een baan 3. zo vegen we de vloer aan met belemmerende opleidingseisen

Nadere informatie

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap

JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN. Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Werk voor mensen met een (arbeids)handicap JE ONTMOET ELKAAR BIJ COFFYN Koffiehuis & branderij Coffyn is al jaren een geliefde plek in Nijmegen. Gasten komen bij Coffyn genieten

Nadere informatie

Milieuopdrachten Sarahs Wereld

Milieuopdrachten Sarahs Wereld Milieuopdrachten Sarahs Wereld Om de wereld milieuvriendelijker te maken, heeft Sarah zeven milieutips. 1. De ruil je rijk! tip 2. De koop tweedehands! tip 3. De kijk uit wat je koopt! tip 4. De haal het

Nadere informatie

Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of

Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of WO-opleiding in één van de twaalf grootste studentensteden

Nadere informatie

Waarde-volle zorg is ook nog JONG!

Waarde-volle zorg is ook nog JONG! Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal

Nadere informatie

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak

Een vertrouwd thuis, een huiskamer zaterdag, 13 oktober 2012 00:00. Willem Braak Willem Braak Maandag 15 oktober start Opleidingscentrum Granbeeuw met een fundraiser voor een nieuw initiatief: Vrienden van Opleidingscentrum Granbeeuw. Het bedrijfsleven zal benaderd en aangemoedigd

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Duurzaamheidk. Duurzaamheid nog niet top-of-mind bij online shopper. Duurzaamheidkompas meting #16 (online) boodschappen doen april 2016

Duurzaamheidk. Duurzaamheid nog niet top-of-mind bij online shopper. Duurzaamheidkompas meting #16 (online) boodschappen doen april 2016 Duurzaamheidk mpas Duurzaamheid nog niet top-of-mind bij online shopper Duurzaamheidkompas meting #16 (online) boodschappen doen april 2016 Inleiding Duurzaamheidkompas #16 boodschappen Antwoord op duurzaamheidvragen

Nadere informatie