~ KEUZEVRIJHEID ~ In eigen woorden

Transcriptie

1 ~ KEUZEVRIJHEID ~ In eigen woorden Stichting KEIHAN 2016

2 Keuzevrijheid In eigen woorden Stichting KEIHAN

3 Colofon Copyright 2016 Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Stichting KEIHAN Deze bundel wordt uitgegeven door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Stichting KEIHAN, met als doel de lezers na te laten denken over keuzevrijheid en taboes in de samenleving en binnen de gemeenschap. Titel Samensteller Correspondentie Datum Keuzevrijheid In eigen woorden Ilias Mahtab Stichting KEIHAN 7 november 2016 Drukkerij Oplage Druk Omslagontwerp Ontwerper 2 Xerox OBT 500 stuks 1e druk Diogo Hornburg My Own Freedoms Ilias Mahtab en Farshad Kabiri fkabiri

4 KEUZEVRIJHEID In eigen woorden 3

5 4

6 Voorwoord Poëzie is wat er gebeurt, wanneer er niets anders kan gebeuren. Charles Bukowski Een gedicht is misschien wel de meest vrije vorm van jezelf uiten. Geen conventies, maar dichterlijke vrijheden domineren het domein van de poëzie. En het mooie is dat de ontvanger zelf bepaalt wat hij ervan vindt. Wat voor de één als muziek in de oren klinkt, is voor de ander een kakofonie van klanken. Achter de poëtische woorden in deze bundel schuilt een minder poëtische werkelijkheid. Eén waarin conventies en sociale druk de persoonlijke vrijheid van de dichters en schrijvers wél beknotten. De gedichten en verhalen zijn geschreven door mensen die weten hoe het voelt om te leven in een omgeving waar je niet je eigen keuzes kunt maken. Ik vind het heel bijzonder dat de auteurs van deze bundel de vrijheid pakken om te dichten en schrijven over de onvrijheid die ze hebben ervaren. Door het onbespreekbare bespreekbaar te maken doorbreken ze het taboe dat in hun cultuur op bepaalde onderwerpen rust, zoals de vrijheid om te kiezen wie je partner is en wat je studeert. Een mooi gedicht of verhaal spreekt, leeft en schudt wakker. Ik hoop dat de gedichten en verhalen uit deze bundel dat ook gaan doen. Want onze vrijheid is niet in steen gebeiteld. Alleen door vrijheid te bevechten, bezingen, beschrijven en bedichten houden we haar in leven. Graag bedank ik de stichting Keihan voor het samenstellen van deze bundel over keuzevrijheid. Deze bundel is onderdeel van de campagne Wil je meer weten over keuzevrijheid of ben je op zoek naar advies over jouw situatie, bezoek dan de website. Lodewijk Asscher Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 5

7 Inhoud ~ Vrijheid kwijt ~ ~ Tussen jouw en mijn vrijheid ~ ~ Vrijheid van verliefdheid ~ ~ Tussen ouder en kind ~ 6

8 Vrijheid kwijt Ook in Nederland worden mensen beperkt in hun vrijheid ze zijn hun vrijheid kwijt. Vrijheid om te kiezen voor een eigen studie, manier van denken, partner of toekomst. Dit hoofdstuk gaat over die verloren vrijheden. Sommige schrijvers gebruiken weinig metaforen en leggen de vinger op de zere plek en andere schrijven over de gevolgen van onvrijheid op een subtiele en toegankelijke wijze leggen ze aan de lezer uit hoe onvrijheid smaakt. De Kleine Dood gaat over uithuwelijking het ontnemen van eigen partnerkeuze en toekomst. Snap je het gaat over studiekeuze en de druk vanuit de ouders om te presteren. Homaira Dastgirzada schrijft in Onbeantwoord over kwetsbaarheid van het hebben van vrijheid en het gemakkelijk verliezen ervan. Als het om vrijheid gaat, voelen handboeien van gras als zware ketenen. In Te koop beschrijft Raj Mohan de druk op een vrouw om zo snel mogelijk een partner te kiezen. Haar toekomst is niet haar keuze maar onderdeel van gesprek voor anderen. Sevda Akdaǧ schrijft in De Rode Vrouw over de vrouw die door haar gemeenschap als onrein is bestempeld en toch staat ze trots achter haar keuzes. aan God is een humoristisch gedicht over vrijheid van gedachten. Fluisteren gaat niet over racisme maar over het accepteren van je eigen uiterlijk en zelfbeeld. Binnen verschillende gemeenschappen worden vooral vrouwen beoordeeld slimmer, rijker of mooier 7 - op basis van hun uiterlijk, met name hun huid. Haar boodschap: accepteer jezelf!

9 De Kleine Dood Nu ik over jou schrijf Verandert de inkt in bloed In bloed doop ik mijn kwast Schilder ik de dood op kinderhoofden Plotseling, ineens Valt het speelgoed uit de hand Er resteert alleen wat suikergoed Nu ik over jou schrijf Is de kindertijd gestorven Je bent nu tot vrouw gedwongen Geboren met een verboden naam Het kind in jou is dood Kunnen meisjesogen dood zijn? Zijn kinderhanden nu gestorven? Jou als kleine bruid te zien, wekt verbazing Nu ik over jou schrijf Maak ik het kindzijn dood Schaamteloze wereld Het geweten verkocht als een hoer Iedereen kijkt toe, de mond vol van gelijkheid, vrijheid en broederschap Nu ik over jou schrijf Is er geen trouwjurk Jouw doodskleed Omarmt jouw lichaam Jouw eenzaamheid Jouw kindzijn Jouw wonden Met zwijgend hart Bloed stroomt uit jouw ogen Ik schrijf over jouw wedergeboorte Sevda Akdaǧ 8

10 Küçük Ölüm Şimdi seni yazmak Kaleme kan çekmektir Fɪrçayɪ kana batɪrɪp Ölüm boyamaktɪr çocuk alɪnlara Vakitsiz, apansɪz Elden düșmüș oyuncak Yarɪm kalmɪș elma șekeridir Şimdi seni yazmak Çocukluǧunu ӧldȕrȕp, Zorla kadınlıǧa doǧurmaktır Adɪ yasaklɪ doĝup Çocuk őlmektir Bir kızın gőzleri őlür mü, Ölür mü bir çocuĝun elleri Şașɪrtɪr mɪ ufaklɪĝɪ bir gelinliǧin Seni yazmak șimdi Çocuklarɪ őldürmektir Arsɪz bir dünyanɪn Orospuluĝa soyunmuș vicdanɪnda Eșitlik, őzgürlük, kardeșlik satmaktɪr Şimdi seni yazmak Gelinlik deǧil, Minik bir kefen olup Minik ellere, ayaklara sarɪlmaktɪr Yalnɪzlɪĝɪn Çocukluĝun Yaralarɪn Ve susmuș yüreĝinle, Kan oturmuș gőzlerinle, Seni yazmak Yeniden doĝurmaktɪr! Sevda Akdaǧ 9

11 Snap je het We hebben moeten vechten Schat Snap jij dat Vechten zodat jij Verder kan komen dan Open je ogen schat Gebruik die hersenen De mogelijkheden zijn hier eindeloos Een godsgeschenk Let je wel goed op? Maak je de leermeesters nooit boos? Er is geen tijd voor onzin Schat Snap jij dat Gebruik maandag tot vrijdag Besteed je tijd meer nuttig dan Heb je t gehoord Schat Je nicht is afgestudeerd Maar de mogelijkheden zijn hier dan ook eindeloos Een echt godsgeschenk Let jij eigenlijk wel op? Maak jij, je leermeesters soms boos? We hebben moeten vechten Schat Snap je dat? Geef nooit de kans op Die wij je hebben gegeven Sandy Bosmans 10

12 Do you understand? We had to Fight Sweetheart Do you understand? Fight for you To get further then Open those eyes Sweetheart Use those brains The possibilities are endless here True gift from God Are you really paying attention? Do you ever anger the teachers? No time for nonsense Sweetheart Do you understand? Use Monday till Friday Spend your time more useful then Have you noticed Sweetheart Your Cousin has graduated But well of course The possibilities Are endless here A true gift from God Are you really paying attention? Do you sometimes anger your teachers? We had to Fight Sweetheart Do you understand? Dont you dare give up on the chance We have given you Sandy Bosmans 11

13 Onbeantwoord In de blauwe zone van jouw blikken vliegen mysterieuze berichten-loze boodschappers ze draaien in de gesloten cirkels van de lucht. In de meest onbeantwoorde vlucht, handboeien van gras die de vrijheid ontnemen. Homaira Dastgirzada 12

14 د د در ی آ ھ ان راز آد م!" دا%ه ھی # ی ھا را در '%( واز د* ھی (ھ آزادی را, +ده ا را ت د رزاده 13

15 Te koop overladen is je lichaam hou je vast met alle kracht de rijpe vruchten van je boom vol sap wachten om geplukt te worden al zoekende in de spiegel trek je uit je hoofd enkele grijze haren ook jij op de markt uitgestald flink opgepoetst men bekijkt en betast jou op afstand laat je links liggen vandaag weer niet meid ben je aan de man gebracht als altijd tikt de klok verder bevestigt men elke dag weer dat je ouder en ouder wordt zou je nu nog trouwen dan zou het niet te laat zijn je kunt nog moeder worden Raj Mohan 14

16 bikáw ladal ba tor denhi jabran roke ba te apan penr ke pakkal phal ras se bharal agore hai tura i kha tin ab heenche tu khoj khoj aina men moori ke pakkal ba r baja r men tonhu laga wal ba te khoob chikkan chamka y ke aur jha nk jha nk toi toi ke toke chhor dewe ek kaiti aaj phino bachchi bikri tor na bhail ghari kab rukal ke ruki roj dewe janta gawa hi ke umir tor ghate hai abahyon hoi ja t biya ta der na rahat abbe tu ma i ban sake hai Raj Mohan 15

17 Voor de Rode Vrouw Ik weet het Nu ergens op aarde Doorzeven zwartsprekenden De onschuldigheid van de nacht. De rode lippen van een prostituée Lachen koppig tegen het zwart. Ze heeft geen sprookjes die kinderen bedriegen Ze ambieert het moederschap van de werkelijkheid Ze is een rode bekentenis Die haar eer verspreid heeft in haar brein. De scherpe kant van een mes. Bovenop haar zijn vele lafaards en veel moedigen Naar het leven toe gelopen Al tastend in het duister. Sevda Akdaǧ 16

18 Kirmizi Kadin A Biliyorum Şimdi bir yerlerde siyah sözlüler Gecenin mahsumluğunu kurşuna diziyorlar Bir orospunun kırmızı dudakları Siyaha inat kıpkırmızı gülüyor Çocukları kandıran masalları yok Gerçeğin anneliğine soyunmuş bir kırmızı itiraf Onurunu beynine döşemiş Keskin bir bıçak sırtıdır Üzerinde ne korkaklar ne cesurlar Hayata yürümüştür el yordamıyla Kırmızı dudakların vefası tutmuştur onları Bazen de cefası, ah ı Bir lanetli şarkının çocuları olsalar da Mertliğin göbeğine kondurulmuş birer busedirler Sokaklar ve kadın Kadın ve sokak Sokak kadınlarıdırlar Öpülürken kanatılan dudak hiç ele vermez kendini Umudu asıp kırmızı iç çamaşırlarının yanına Yüreğinden öperken bir çift dudağı bekler Öğreneceği bir şey yoktur hayata dair Öğreteceğinden başka Hayat demeye açılır kendinin olmayan kapıları Bir gecenin karasında bir bıçak sokulur iki meme arasına Orospudur iki büklüm acı bir gülüş Kırmızı dudaklarında Sevda Akdaǧ 17

19 aan God Beste Allah, ik hoef U niet aan te spreken zoals Mohammed al Maghout deed ook niet als Fadhil al Azzawi ik heb nu een en U kunt mij beantwoorden met een klik op reply ik zit met veel vragen en U moet een antwoord geven ik ben inmiddels vijfenveertig en ik denk dat ik wijs genoeg ben om U aan te spreken op Uw plichten. Wat doet U de hele dag? leest U de kranten? luistert U naar de radio? heeft U in de vrijdaggebeden niets gehoord over Irak? het land waar Uw naam wordt verheerlijkt. Waarom doet U niets? bent U dood? is het alleen Uw standbeeld wat we zien? Ik wil alleen maar weten want ik ben inmiddels vijfenveertig en ik weet nog niet wat Uw functie is in mijn leven. U heeft hier al mijn gegevens fax en telefoonnummer en adres ik verwacht van U een uitgebreide uitleg ik heb geen tijd te verspillen met U Hoogachtend. Salah Hassan 18

20 رد ارو /%ي الله # 45 ا 23 ط* 0 /;: ط 89% 37 ا 63 ط و@ 89%4?<= ا>اوي?;ي إ= ا@ن. ر C;D :;/ EF( ان 0G3% (reply ) :;/ HI5 ي ا 8;M KLة. ;/ 8NO *F ا 9 ;I ا 8#2 وا@ر>'? ا 8%,G 3 = / واظ' Cا. '/ وا 0(*N ا 0Q CL ا Tي ),>; طال ام ھ= ) 9 أ ا U7V ھ= )Z3# ا: ا@ذا/ت أ] ا 8<3F E4! C? Z3#( [M /' ا>اق ھTا ا*; ا Tي ر? Z ا 03 /. 3 ) 7 ك L ھ= ا و اه ى )0K3 ار% ان ا/ف?H9?9 ;I ا 8#2 وا@ر>' و ز OھN وظ, 0 C?. C(a 0% [ Cء =L ھ : ا, dl وا,ن وا@ 3% =. ار N ان ) 9 م C OV, [a?;d ي و ا<>. ا[ 2 ص 0;K Z ا f;23. a#' Oح 19

21 Fluisteren Iets roept mij al jaren Ik hoor iets zacht Fluisteren Ik voel het in mijn maag En heus ik probeer Te luisteren Iets met trots Onze klanken diep Onze emoties oprecht Onze krullen wild en los Vurig in de plaats voor wispelturig Standvastig ook als is de twijfel lastig Onze huid dragen we als trofee Verslavend en of zoet Caramel, zwarte koffie, chocolade, toffee Honing, Bruine basterd suiker.. De natuur weet heus wel wat ze doet Waar gaan jullie toch allemaal heen? Hoeveel doen er nog allemaal aan mee? Geloven jullie echt allemaal in het beeld op tv? Deze vragen lang niet zo belangrijk Ik vraag eigenlijk maar om een ding Misschien is dat al te veel Houd alsjeblieft van je eigen spiegelbeeld. Sandy Bosmans 20

22 Kasa din Biribi re fre me afe brebree Na me ti ade a 3y3 din Kasa din Na mi ti enka wo mi yafunu mu Na me bɔ mbɔden se me tie A di a 3ye ahantan Yen dede a amudɔ Yen enimunyam a 3ye nokware Yen hwi a 3ye ya eni gyaye Gya 3chin akyingye Anyiwaden mpo se akyingye 3ye din a Yen kuta yen hɔnnam 3ti s3 abasobɔde Ad3 a 3de eti s3 caramel, coffi tumtum,choclate 3ni toffi ntokowa ntokowa asikyire Woo enim nia wo re y3 3hinifa na mɔ nyina mɔ kɔ? Mɔ mu hwan na 3ka hɔn? Na mɔ 3gye tc mu nsem nynaa 3tum? Na nsem ebisa nhɔn ehiya Na me pese mi busa adi bakɔ 3bia 3do sɔ me pa wo kyɛw 3ya dɔ woho Sandy Bosmans 21

23 Not in my people have I found honor but rather they in me And my boast is in myself, not in my ancestor. Al-Mutanabbi 22

24 Tussen jouw en mijn vrijheid Dit hoofdstuk gaat over kiezen voor een eigen manier van leven en daar trots op te zijn. Nafiss Nia schrijft in Onze wegen over de eigen keuze om niet bij iemand te zijn. Scheiden van je partner is onbespreekbaar binnen verschillende gemeenschappen. Meestal zijn het de vrouwen die water bij de wijn moeten doen. De man en Adam is een ode aan de vrouw en haar onafhankelijkheid. Juan Carlos Goilo durft in Wat weet ik eigenlijk onzeker te zijn over zijn keuzes. Het belangrijkste is dat het je eigen keus is. Twijfelen mag! In Een vrouw is onderweg wordt de vrouwelijke identiteit en vrijheid trots en pompeus gevierd. Nafiss Nia is ook in We zijn in oorlog ondubbelzinnig: de baardmannen bepalen niet hoe ze haar geloof moet belijden. Haar geloof haar keuzevrijheid. In Het Regent waar je ook loopt gebruikt Hassan wederom sarcasme en humor om een taboe bespreekbaar te maken: niemand bepaalt hoe jij je moet kleden en gedragen. Ook je roddelende buren of gemeenschap niet. Amsterdam is een gedicht waarin Badakhshani een ode brengt aan de vrijzinnige stad Amsterdam. Een stad waar hij van zijn vrijheid kan en mag genieten een groot goed voor hem als Afghaanse dichter. Tafelgenoten is geschreven door Ramsey Nasr als de Dichter des Vaderlands. Een prachtig gedicht over het belang van vrijheid. Vrijheid is voor iedereen en we moeten het koesteren. Eeuwige ballingschap gaat over de rug recht houden blijf voor jezelf nadenken - en niet zomaar toegeven aan de woorden van anderen blaffende honden 23 bijten immers niet.

25 Onze wegen Ik denk niet ik weet het niet ik voel dat onze wegen niet dezelfde bestemming hebben een hand zoekt een lichaam een blad zoekt een boom regen zoekt zijn weg naar de aarde een bij zoekt zijn route naar zijn koningin ik zoek je niet ik mis je niet wij zijn niet voor elkaar geschapen. Daar waar jij bent wil ik niet zijn hier waar ik ben, ben je niet welkom! Nafiss Nia 24

26 راهھ رم دام سم راه ھی د م ود د!در" "ویناش ر%در" "ویدرتاش زور' &در" "وی&اش وراندر" "وی )ود زن ا ت دلات %ردم دل*ات وم رارایھم اد "وھ! نواھمود "نھ م انودروی!,س 25

27 De man en Adam Helemaal leeg zijn de vellen van dit boek Je kon niet schrijven Breek jezelf een duizend maal Dit is de erfenis van Adam voor jou Jij hebt die vrouw niet begrepen Je begreep zogenaamd zoveel soorten van uitbuiting Je begreep Nietzsche en Kafka Over de dialectiek van een luciferstokje kon je wel een boek schrijven Ze was vrouw Je zag haar ogen, handen, lippen De zachte warmte die groeide op haar huid Je zag niet dat ze je beminde Ze is de zwarte vrouwelijkheid van het paradijs Zij is de onbeschaamde die de warmte van haar huid afgeeft op haar hart als ware het de zoetste drank Het is daarom dat ze dat paradijs zal verlaten zonder jou Toe maar, zwaai je tranen uit naar de ochtend toe En laat het zuchten je leiden naar de nacht Ze heeft nu eenmaal haar vleugels uitgeslagen Op weg naar andere hemels Koppig trotseert ze de liefdeloosheid Aan een waanzinnige verliefdheid zal ze haar handen uitstrekken Ze zal geen purperen liedjes meer horen En jouw onvolwassen woorden die haar achterna hollen. Sevda Akdaǧ 26

28 Adam Ve Adem Sayfalarɪ bomboș bu kitabɪn Yazamadɪn Kɪr kendini bin kez Ademden mirastɪr bu sana O kadɪnɪ sen anlamadɪn Anlardɪn güya Bilmem kaç türlü sőmürüsünü kapitalizmin Nietzsche'leri, Kafka'larɪ ve Olric'i Hatta bir kibrit çőpünün diyalektiĝi üzerine Roman yazardɪn Kadɪndɪ Gőzlerini, ellerini, dudaklarɪnɪ Teninde büyüyen sɪcaĝɪ gőrdün Seni sevdiĝini gőrmedin O cennetin günah dișisi Havva O tenindeki sɪcaĝɪ yüreĝine șerbet eden densiz Bunun içindir ki Terkedecek o cenneti sensiz Gőzyașlarɪnɪ sabaha uĝurla hadi Hadi geceye bɪrak iç çekișlerini Kanatlarɪnɪ açtɪ bir kez Uçacak bașka gőklere Sevgisizliĝe inat Çɪldɪrmɪș bir așka verecek ellerini Kulaklarɪnda eflatun șarkɪlar Duymayacak Ardɪndan koșan büyümemiș sőzlerini Sevda Akdaǧ 27

29 Een vrouw is onderweg Een vrouw verschijnt rijdend op de zon, Roept de slapende aarde op En breek de gesproken woorden. De vrouw die aankomt Passeerde de nacht En zij is de moeder Van de nieuwe woorden De hemel boog, onder haar voetstappen. Want de berijdster van het licht komt aan, met de kroon van liefde op haar hoofd. Verkondig aan de komende ochtenden want de lichtberijdster komt er aan! Een vrouw als de zon, die moeder is van de gunstige momenten van inspiratie En de hoge missie van de zon is het schitterend juweel in haar stralende kroon. en de tijd van de gesloten sloten is voorbij Laat de vermoeide dienstboden weten Dat het stenen fort van de stilte is veroverd Met de hemelse handen van een vrouw En zij schenkt nu alle schone en reine ochtenden Verkondig aan de tuinen met gebroken deuren En de gesloten huizen, Dat de tijd van de gesloten sloten voorbij is. In plaats van de zon verschijnt de vrouw de moeder van de aarde en de wolken verkondig het aan de vermoeide reizigers van de nacht! Homaira Dastgirzada 28

30 ر ار ز ار آ?ب ا ز!ک ھی!, را و kl واژه (ن (, را ز + ز ره ز [E /*ر +ده ا و در ا واژه (ن )زه را! 3 ه (l آ 3 ن ز% (م ھی او + ار ر و )ج ol/ ش!* دھ *q ھی ده را r ه ھی ره را + ار ر ز ز dn آ?ب + در ا s7 ھی ک و a را ر ; آ?ب ' "ن ن )ج رو[ t در ا...و =V? # ) =, ھ ر!* دھ!دن!# را Vaر kت ] q? د ھی lk+ ز و ھ% ھ +ن ) 3 م *q ھی ک و [# را!* دھ غ ھی در [k# را و! ھی # را + =V? # ) =, ھ ر ز + در ا!ک و ا را Nی آ?ب د!* دھ [*وان!# را 3aا k دزاده 29

31 Wij zijn in oorlog Wij zijn in oorlog, zeggen jullie nee! wij zijn niet in oorlog jullie zijn in oorlog, gulzige heren met of zonder baard! die ons mee willen slepen in jullie waanzin jullie zijn in oorlog met schimmige geesten uit het verleden vergeten geesten verloren geesten jullie wapen is onze onwetendheid onze angst jullie houvast de willekeurige kennis jullie leuze jullie zijn in oorlog met nooit gelijmde brokken nooit geheelde wonden jullie zijn in oorlog met zoete beloftes en lege daden mislukte daden misplaatste daden jullie zijn in oorlog en onze blindheid is jullie zicht wakker terwijl we slapen wij zijn niet in oorlog, dat zijn jullie en jullie zelfingenomenheid zal ons niet redden. Nafiss Nia 30

32 در vn ا%] %) در vn ا%]! در [# vn [3 در vn ا% [3 دان ر% t دار و )ا[ه ر% t f%a 3] + را ( وراي ز د%ا )ن د*ل l+ 3] در vn ا% روح ھی [* آو 2% ]T) روح ھی?اش [ه روح ھی (] (l دا ن ا; 7 ای در دن [3 )س ھ% 3 ن د آو%ھ%ن آ(ھC ھي C74 [>رھ%ن 3] در vn ا% k( ھی #k] *#" % ی ز!] ھی درن و ھ] %ه [3 در vn ا% [3 و و/ه ھی [%' )ن [3 و a; آن ھ 3 +ده +ده ھ% ا ا[*ه +ده ھ% + *% +د% 3] در vn ا% و +ری % 3] ار% و "l]?و # ا%] در [# vn 3] در vn ا% و ھی ا?ا[ء [3 را زه ) 3 +.,س 31

33 Het regent waar je ook loopt Ik vraag je niet met deze broek naar buiten te gaan zo kan ik niet met jou de straat op voorbijgangers en daklozen zullen jou volgen en ze zullen in hun hoofd proberen jouw billen aan te raken, dat deed ik ook toen ik jou voor het eerst zag ik blafte naar jou zonder dat er geluid bij kwam het is een pijnlijke onbedoelde ongevoeligheid. Ik vraag je niet met dit hemd naar buiten te gaan zo kan ik niet met jou de straat op de voorbijgangers zullen naar jouw wilde borsten staren met de ogen van een hongerige kudde en ze zullen mij zien als een dief en een vijand omdat ze mij niet eens jouw nagels gunnen ze zullen op mij schelden in hun hoofd en ze zullen hopen dat ik gauw doodging. Ik vraag je niet op deze manier te lopen de grond splijt ik kan jouw hand niet vasthouden de mensen zullen zeggen dat de hond die naast jou loopt het verdient met een dikke stok geslagen te worden want hij bevlekt jouw goddelijke vrouwelijkheid. Je houdt van mij en ze haten me, ik houd van jou en ik haat hen niet want ik begrijp hoe het zit je ruïneert alles zelfs mijn leven. Ik vraag je niet met de verkoper te praten hij raakt zijn baan kwijt want ik weet zeker dat hij jou alles cadeau geeft, heb jij nieuwe kleren nodig? Je hebt absoluut niets nodig jouw oude kleren verlangen doorgaans naar jou. Ik vraag je laten we de stad verlaten de mannen bevrijden zich uit de posters die geplakt zijn aan de ramen en volgen jou er is ook een klein rood iets dat jouw volgt het is het mannetje van het stoplicht. Ik vraag je verlaat de aarde voordat de stad op hol slaat. Salah Hassan 32

34 ء أرك ا ان ا'(&) أن أ'& %$# " ا! رع 'ف ($# ا رة وا!. ذون و'ف. ون أن 1 ا 0%/# 5 ة &/ 4 23ا 35 6$" #ذ &2 رأ(# 8 ول %ة 35 6.ن 31 ك 9: ج 4 = > أن 1Bة % Aط? D5% دة E&.?>% أرك ا F&5ا ا'(&) أن أ'& إ9 ارك "!ا رع ا رة 9إ ن #3 &ا H&'?$I $&ن?&B و'& Hون إ $ 3 و وF 8 ن 4 H ن إن ا'(. K أظ "ك 'ف!(ن " 'ھ 4 و(ن إن ' N %ت. &B 3$ أرك (I (% ا Y3.) 8 ن 35A&' :.. ء 3N)% ان #.&' 5% [ ھ أن 6.? 9إ \[% 33 ة أن 6.( & أ=] أي ء :9 ا[ط]ق. #&)! #1[%?35ا أرك... در?3ا U ا ل ن % '(ا 4 ا5D? :9 اا ت و($ن# ھ ك ء =U& ا 2 ($ ان ا " إ رة اور أرك E دري ا 8 رض. ^ن أن D ب?3ا B =]ح 12 أرك ه?5ا.) ن ا 8 رض '(!K ا'(&) أن أR ) 3 ي :9 ذرا:# ا ھH? ن ا س '& 5 ن إن ھا ا<T اي 1& إ9 ارك K.)1 ا Wب D$?H&Uا 8 ن ث أن Y (# ا( 0 رق ا&$?. أن 6.& وھ 4 <ھن ا 2 # و اھ 4 8 ن ا" 4 ا$ د? أن 6 & ء. &2 9)2 33

35 Amsterdam Besmeurd met je waanzin vermengd met je godverlatenheid veranker ik mezelf aan je vrijheden! ik drink je dageraad om in je nachtelijke gestalte oneindig mens te kunnen zijn omhels mij! voordat de klokkenluiders de sluitingstijden aankondigen. Ofran Badakhshani 34

36 Wat weet ik eigenlijk? Zijn wij goed voor elkaar? Goed genoeg? Zijn wij te goed voor elkaar? Wat weet ik eigenlijk? In een wereld waarin alles dat ik maak weer mij maakt Wat weet ik eigenlijk? Maak, maak, maak. Opmaak, afmaak, kapotmaak Bijsmaak, bijsmaak, bijsmaak Veel te veel bijsmaak Eerst zoetig, dan zuur Eerst lekker bitter, dan weer verbitterd Veel te veel zout, als zwart witjes Zwart wit. Zwart wit. Zwart of wit Ik wil grijs, bijna onzichtbaar grijs Of doorzichtig als een regenboog, Met behoud van alle kleuren, alle facetten Maar wat weet ik eigenlijk. Als al mijn beslissingen, Al mijn goede bedoelingen Een kant opgaan die ik niet kan voorspellen. Toch wil ik het Wil ik het wel? Ik heb het al gedaan, een duwtje gegeven Niet maar afwachten Juan Carlos Goilo 35

37 Tafelgenoten Al wie dit hoort: schrikt niet. Peinst niet dat ik echt in t radiomachien of in uw woonst verborgen zit hier klinkt uw eigen onbekende stem van ether. Modern-kekke mens, komt toch aan tafel laat ons een kleine geschiedenis eten. Hangt eerst uw zelfbeeld in de gang. Legt goede smaak op de bestemde plank. Veegt voeten, handen, eigenschappen. Trekt uw beroep uit. Laat u zich gaan. Staat u mij toe de laatste dromen en vaste lastjes van u af te slaan. Ik moet u, als in vroeger dagen vragen het ras voorzichtig los te pellen. Afkomst verwijderen, kleur ontkennen. Wandelt nu rond, geheel doorschijnend door alle lege kamers van het lijf. Doden gelijk. En o ja: zeg jij tegen mij. We zijn nu bijna zonder opsmuk. Ontkleed je. Ga tot op de huid. Kijken we samen naar je buik, je rug tien vingers, één navel, het vet in je zij alle botten, wervels en kiezen verzameld alle trilharen aan tafel. Dat ben jij. En in deze schaamte zijn wij vrij. Ik proost vandaag op onze naaktheid in de hoop dat niemand ooit het werelddeel in je ontdekt je longen bezet, opvult met honger en zijn geloof in je plant als een schoffel. Zet je schrap tegen mij. Alleen hier in weerloosheid zijn wij vrij. Ramsey Nasr 36

38 Eeuwige ballingschap Moeder! blijf bijten door die zure appels heen het denken mag niet bevriezen Moeder lach de geboden toe blaffende honden bijten niet. Ofran Badakhshani 37

39 Vrijheid van Verliefdheid Seksualiteit, verliefdheid, partnerkeuze, geaardheid. Deze onderwerpen zijn taboe binnen verschillende gemeenschappen. Het is ontzettend moedig van deze dichters dat ze over dit onderwerp schrijven. In hun eigen taal! Want bepaalde woorden klinken vele malen zwaarder in het Arabisch of Sarnami Hindoestani. Verliefd gaat over verliefdheid en geaardheid. Homoseksualiteit blijft een groot taboe in Nederland! Eroglu schrijft in Atye over vrije partnerkeuze en verliefdheid. De hovenier is in Turkije de bewaker van schoonheid en anjers worden gekocht voor een gestorven geliefde. Eroglu zegt daarmee: er mag alleen maar ruimte zijn voor vrijheid en liefde. De Marokkaanse Nederlandse Zeinab el-bouni schrijft in Ik wil je vragen over gevoelens voor een ander. De teksten van Zeinab zijn simpel en toegankelijk voor een groot publiek en ze laat daarmee zien hoe gewoon en alledaags het kan zijn dat een Marokkaans-Nederlandse meisje verliefd kan worden, een relatie kan hebben en die weer kan verbreken. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met Namaste en Godin 38 een gedicht over liefde en respect voor elkaars partnerkeuze en geaardheid.

40 Verliefd Verliefd zijn bestaat niet Althans dat denkt zij Ze staat er niet bij stil opdat haar oren de Westerse woorden horen Heb jij ook al een vriendje? Ze kijkt schoorvoetend naar beneden Haar hoofd knikt en schudt wat vaag nee De ouders lachen het onderling weg Haar schaamrood vervaagt zo een paar jaar Niemand die er iets meer over zegt Totdat haar leeftijd aan komt draven en haar tante grappend iets over trouwen zegt Ze is misschien 14 jaar op school krijgt ze een les over seks, sekse, seksuele voorlichting Hoe je jezelf ontdekt Je lichaam je persoon...de ander Je fantasie Kama Sutra is cultureel erfgoed Ondertussen sturen haar ouders d r aan de geneeskunde studie Regelt een familielid de meeste geschikte Hindostaanse schoonfamilie Droomt iedereen van haar in een knalrode sari Zij wordt de Next Best Dulhin Ze wordt zich er steeds meer van bewust Ongevraagd verwacht Wordt er liefdevol voor haar bedacht hoe haar eigen bestwil eruit moet zien net een stap te ver vooruit Verblind zijn zij door traditie Zien zij haar verdriet niet?...wanneer... vraagt iemand haar wat zij wil? Zijn ze oprecht geïnteresseerd in haar toekomstbeeld? Is deze man wel met wie zij trouwen wil? Wat nou als zij nu anders denkt? Waar staat ze nu? Houdt ze al van iemand? Wat nou als ze alleen wil zijn... of niet meer in trouwen gelooft Beschadigt zij dan de familie eer?! Of alleen als ze hen mededeelt dat zij de Sindhur van haar vrouw wil Smita James 39

41 Atiye Een glimlach heb ik besteld voor Atiye Beseffend dat Marilyn Monroe moeder is van erotisme Haar rok daar gelaten onderzoek ik de wervelende wind En de herfst maakt twee maal een buiging voor me Een roos heb ik besteld voor Atiye Ze accepteerde de roos maar weigerde de doorns Op advies van de hovenier compenseerde ik De doorns maar met mooiste vaas Een geheim heb ik verklapt aan Atiye Dat vrees het aanzien van een roos verhoogt Daarna hield ik me weer in de hand Toen de anjers die doodskist overleefd hadden Smekend wenkten: heer ik ben niet diegene die je zoekt Ibrahim Eroglu 40

42 Atiye Bir gülücük ısmarladım Atiye ye Erotizm asıl Marilyn Monroe den başlar deyince Eteğini boş ver de rüzgârını incelemeye aldım Sonbahar bile önümde iki kez eğilince Bir gül ısmarladım Atiye ye Dikenini bahane edince Bahçıvandan brifing aldım Elime vazoların en güzelini verince Bir sırrımı söylemiş oldum Atiye ye Gülün itibarını koku artırır deyince Elbet kendime çeki-düzen verdim Tabutlardan ikmale kalan karanfiller Beni tarif etme der gibi boyun bükünce Ibrahim Eroglu 41

43 Ik wil je vragen Ik wil je vragen ik wil je zoveel vragen vragen hoe het gaat hoe leuk het was en waar je van hebt genoten of je ook een ijsje hebt gehaald bij diezelfde ijscoman als waar ik iedere keer kwam of je ook urenlang hebt gewandeld langs de boulevard ik wil je vragen hoe iedere dag verlopen is of je aan me hebt gedacht ik wil je zoveel vragen zoveel vragen zoveel van je horen dat je ieder moment voor mij beschrijft voelde het water ook zo koud aan als hoe het bij mij aanvoelde? heb je ook gegeten van diezelfde tajine als waar ik van heb gegeten? smaakte het brood ook zo vers als een jaar geleden? over koffie ga ik je maar niets vragen was de thee net zo sterk als de thee die we ooit samen hebben gedronken? en scheen de zon ook zo fel op je huid als op de mijne? ik wil je zoveel vragen zoveel van je weten zoveel van je horen maar wij praten niet meer met elkaar Zeinab Zaii el-bouni 42

44 أ' N # أر 3 أن أر% xxxx أن أ 0Qxxxx أ 0Qxxxx 0xxxxa UxxxxL ھxxxx = xxxx5 و xxxx xxxx<3 و xxxxxxxxx3? إ 3xxxxxxxxx > ھxxxx = إ[ xxxx % آ% dxxxx [%xxxxl رxxxN = اdxxx%y [%xxxl ا Txxxي أ[ xxxي / xxx ه xxxة =xxxl dxxx, xxx/ ھxxxxx = # xxxxx /ت xxxxxl3( Hxxxxx] ExxxxxN ا* xxxxx7 أر% xxxx أن أ 0Qxxxx =xxxxl :xxxx5 UxxxxL ا xxxxم ھxxx =! xxx4 ت Cxxx? 0xxx أر% xxxxxx أن أ 0Qxxxxxx xxxxxxklا ان أ 0Qxxxxxxx xxxxxxxklا ا xxxxxxxkg 0xxxxxxx أن أ Z3xxx أن Uxxx( 8xxxs7 =xxxl Cxxx ھxx = xxlن ا xx3 ء xxردا xx3l أ xx##a xx xxx أ xxx;l ا Txxxي طxxxF ' ھxxx = أ xxx;l 'xxx dxxx, ا Cxxx>3 ا> xxxم =xxxk ھxxx = xxxlن Txxxاق ا xxx2 * ا xxxx9 ة 'xxxx أ 0Qxxxx xxxx;/ ھxxx = xxxlن ا xxxlي =xxxk ا xxxlي ا Txxxي [ xxx ه xxx< وا d3xxxxxl xx;n ي :xx;/ xxl xx =xxk xx;n ك :xx;/ xxaدة ھxx = xxl أر% xxxx أن أ 0Qxxxx أر% xxxx أن أ/ xxxxف xxxxklا أر% xxxx أن أ Z3xxxx xxxxklا 0xxxx و xxxxg ' zxxxx< Zxxxx xxxx7 'xxxx7 ز-----ب ا.و ! 43

45 Namaste De ziel in mij groet de ziel in jou De atma is onzijdig Niet man Niet vrouw Zuiver Een teken van respect Wereldwijd erkent Oost en West overbruggen het Noorden en het Zuiden Een universele groet Aashiqui, de liefde Hemelsbreed zijn we ontstaan tussen twee mensen in liefde zijn we opgevangen genesteld onder 1 naam vriend en vijand Horen voor altijd bij elkaar Een bloedband is nooit echt een keuze De liefde brengt je daar ondoordacht dichterbij de bron Dat als koud water onvervalst door onze aders stroomt Vloeibaar Vormbaar zoals de Bhagavad Gita ons meegeeft Vermenigvuldigbaar Deelbaar De liefde heeft geen gezicht, geen geslacht, geen wil onherkenbaar herkent ons hart van wie we houden Niet man Niet vrouw Niet zoals men het verwacht Ze geeft licht Aashiqui voel het omarm het leef het Heb het uitzonderlijk lief Van hart tot hart zie mij met je ogen dicht respecteer me Namaste de ziel in mij groet de ziel in jou. Smita James 44

46 Namaste Mera praan aap ke praan parnaam karta he Ye atma na toh aurat na toh aadmie he Safa Maan ke shakun Oerab aur patkhiem...oettar kair aur dakkhien Ek brahma Namaste Aashiqui Prem Prem se tum lokh intezar kya Hamar ek naam ek Dushman aur dosti hamesha ek sath Badhy kabhie nahie humlokh ka pasand tha Na soch ke prem tum koh ledjai dhaara legeh Djeise thanda pani Taral Naksa Djeise Bhagvad Gita hum lokhe siktha he Ye prem ke soerat nahie hai, na autaar, na shakti Nahie pahietjaane mera dil kiese pyaar karta hu Na admie Na atma Na djaisa socha Mere dil koh andjor dehta Aashiqui Eisaas karoh Gale mi lagdja Aish karo Phoeslawo dil se Dil se dil Mujo dekho band aakhe see Aadar karo muj koh Namaste Mera praan aap ke praan parnaam karta he Smita James 45

47 Godin Mijn woorden zijn slechts kussentjes Een troostende hand om je tranen-lekkend-hart te sussen Om even je hoofd op te rusten Kijk nu eens om je heen, je staat er niet alleen voor Jij, hebt jezelf nodig Wie ben ik om wat te vinden, om te denken of iets te zeggen Wie zijn zij Luister naar je binnenste Hoor de godin in jou Luister naar de kracht in jezelf Jij hebt jezelf nodig om te staan voor wie je bent Als je liefde voelt Hou je dan niet in Hou je niet stil, denk niet aan diegene die het niet horen wil Draai die gloeilamp in het plafond, huppel op je linkerbeen met belletjes om je voeten In Bollywood zing je dan torenhoge liedjes op de top van een berg Je handen zijn versierd met mehendi Daar volg je elkaar rond totdat je duizelig wordt Plof je naast elkaar neer met een blik op oneindig Dit is natuurlijk maar een film, niet persé hoe het hoort Hoe het hoort? Dat bepaal jij, godin Als je liefde voelt hou het dan niet in Als je liefde voelt hou je dan niet stil Als je liefde voelt...doe je het goed. Smita James 46

48 Tussen ouder en kind De band tussen ouder en kind is iets unieks. Vaak van onschatbare waarde. Het is ook een complexe relatie. Vooral wanneer een kind niet wil of kan voldoen aan de verwachtingen of zelfs eisen van de ouder(s). Het komt nog te vaak voor dat ouders hun kind beperken in zijn/haar studiekeuze, partnerkeuze, vrijheid om te geloven of juist niet te geloven. Jouw tijd komt nog wel laat op aangrijpende wijze zien hoe het is om niet te kunnen of willen voldoen aan de verwachtingen van de ouders. Nafiss Nia probeert in Hypothese de lezer bijvoorbeeld een ouder mee te nemen naar de belevingswereld van de ander bijvoorbeeld een kind. Is de liefde niet voldoende om over een taboe heen te stappen? De Maandroom gaat over de keuze om een kind te houden: jouw kind, jouw keuze. Sandy Bosmans is in Praten in het donker vastberaden om vast te houden aan haar eigen nieuwe identiteit die niet overeenkomt met die van haar moeder. Ze stelt vragen en trekt eigen vrije conclusies. Raj Mohan doorbreekt in Slaag een taboe op een voortreffelijke wijze: scheve verhoudingen tussen vader en moeder, man en vrouw, ouder en kind. Door te schrijven over de pijn van de slachtoffers, legt hij de vinger op de zere plek van 47 de gemeenschap: er is onvrijheid, en vaak zijn vrouwen en kinderen daar de dupe van.

49 Jouw tijd komt nog wel wanneer hij mij zegt dat ik voldoende ben wanneer hij mij zegt dat mijn tijd nog wel komen zal wanneer hij mij zegt dat hij van mij houdt wanneer ik hem hetzelfde toe snauw hem aanraak nogmaals fluister ik houd van jou wanneer ik lach omdat ik vijf studies heb gehad tekort om er iets van mee te hebben gekregen wanneer mijn moeder trots op mijn broer lijkt hij plantte zich voort een nieuwe generatie beginnen is een prestatie blijkbaar wanneer er weer een rekening op de deurmat valt wanneer ik niet weet hoe ik deze betalen zal wanneer ik weer een vak haal met een 5.6 vraag ik mij af of ik wel waardig ben geen teleurstelling ben voor hem voor papa want ik weet maar al te goed dat hij liever had gewild dat ik getrouwd was al was dit voor mij veel te vroeg dat ik islamitisch was en een hoofddoek droeg mijn vriend tikt mij aan lacht en zegt wees nou eens trots op jezelf jouw tijd komt nog wel. Roziena Salihu 48

50 Your time will come When he says That I am worthy When he says My time is still to come When he says He loves me When I yell the same at 'em Whisper softly I Love You When I laugh Cause I started 5 different studies Too short to remember any off it When my mom seems to be proud of my brother He pro created That must be an achievement So it seems at least When another bill hits the doormat When I don t know how to pay that When I finish classes with Minor grades I wonder How worthy I am If I m not a disappointment To him To dad Cause I know He would've much rather have me wearing a headscarf Or to see me be married Even though... For me? That would've been to early He taps me on my shoulder Laughs And says Be proud of yourself Your time is still to come my friend Roziena Salihu 49

51 Hypothese Stel je voor dat ik niet ver van jou sta stel je voor dat je veel van mij houdt stel je voor dat ik je dochter, je zus of je moeder ben onderweg naar de vreugde met een narcis in mijn haar en een appel in mijn hand stel je voor dat de bestemming een koud verdriet blijkt waar bloemen en fruit het niet redden waar ik over de ijzige pijn glijd. Anders dan de vorige hypothese stel je voor dat de vrijheid jouw geliefde is die op dat koude verdriet terechtkomt en zonder een uitleg zonder licht en warmte aan de duisternis wordt overgelaten. Als de eerdere hypotheses kloppen stel je voor dat je toevallig daar bent met een kaars of een groot licht -dat mag je zelf bepalenen genoeg hout voor een vuur stel je voor dat je je geliefde kan redden opwarmen, voeden, troosten stel je voor dat jij dat kan, alleen jij! Stel je voor dat ik niet ver van jou sta! Nafiss Nia 50

52 >??ض +' N% +ر ) ا%#ده ام?ض +'!; دو] داری?ض +] د!ت ھ#]!اھت % درت (# ھ و * در د] در Nده ای + [دی ر?ض +' در %ن راه "ی 6] N و *[ N% + ھ{ (; و ھ{ ه ای Nن ر *د %N + ی درد C Iم.?< %k آن! Oف?ض +' > lق ) آزادی ا و %ن راھt 6] و "ا% اش را 3 دا ر و (% ارد و ) )ر% k rده [ه ا. ا(?<ء او در [?ض '+ ا), %Fآ ;<l % <3] _!دت ا 2 ب +' +ام را!اھ _ و اازهء +? ھم ای آ) t زدن داری?ض +' )ا > lق ات را ھ (t t%اt6 + ھ و د F % اش +!( (?ض '+ )ا?ض +' N% +ر ) ا%#ده ام!,س 51

53 De Maandroom Vannacht baarde ik je Je viel als een lichtbal in mijn handen Zoals de omhelzing van de maan met het water. Je was geen werkelijkheid Noch een droom Je was een kuise bruidsschat In een maagdelijke fantasie. Vannacht haalde ik je door het ochtendgloren Kuste ik je als een morgen Op je vermoeide geween Mijn wiegelied is troost Voor eenzame wateren. Je melk, je brood. Al luisterend Groei je met babystapjes. Vannacht vergat de maan Zichzelf in het water. Ik dacht aan jou Op zomerse lippen. Sevda Akdaǧ 52

54 Praten in het donker Soms moet je over bepaalde zaken In het donker praten Zo vroeg ik mijn moeder ooit Heel, heel, quasi nonchalant Of ze wist hoe ze hier terecht was Gekomen in dit specifieke land En nee ik had t niet over t cliché omdat t waar is Hoe ze jaren heeft moeten sparen En ze hier bij aankomst pas Te horen kreeg dat haar visumaanvraag niet toereikend was Poging twee mocht ze met mijn vader mee Hij had gehoord van haar verre oord Nog steeds vraag ik me af waarom Hij zich liet verbazen Door de enorme schoonheid - die van mijn moeder en het land Om haar vervolgens mee te nemen naar het kleine koude dorpje van zijn vader.. Nee ik weet als ik mijn moeder vraag waarom ze hier na al die jaren nog is Ze zegt dat ze het doet voor de dochters de bestaande en de eventuele toekomstige kleinkids Nooit zal mijn moeder Beginnen over ons gedeelde koloniale verleden Terwijl ons koloniale verleden Waarschijnlijk de enige reden Is waarom ik in deze uiterlijke vorm besta Ik hoor haar nog zeggen Meisje waarom denk je zoveel na Wees gewoon blij dat God je heeft gemaakt.. Waarop ik fluister: maar ma Zelfs die Godsdienst waar jij zo heilig in geloofd is volgens sommigen naar je toe gebracht met een boot.. Dan wordt ze streng en ik beetje bang ze doet wat ik vrouwen mijn hele leven heb zien doen ze breekt uit in een spiritueel gezang.. Dochter, ons volk heeft jaren gebeden in de donkere nacht Men zei vergeet het kwaad wat je hier bracht Onthoudt de grond waar je nu op moet staan. En zo is t gegaan Onze dochters zijn gaan trouwen met de nazaten van wat men zag als t kwaad Maar Afrika mijn brutale dochter Heeft altijd en zal nu Altijd ergens bestaan. Sandy Bosmans 53

55 Slaag met een jeugd geschonden ging mijn leven voorbij zonder omkijken na dit onrecht de voordeur van het geluk gesloten houdt het lot de wacht kapmes in aanslag de wangen verwarmd door de stromende tranen hebben ook zij mij in de steek gelaten zijn ergens te zien nog littekens van wonden oud op mijn ziel huilende klagen de botten in mijn lichaam de gesp van de riem nog pijnlijk en voelbaar als de vuisten op mijn rug als een schop tegen mijn leven vereelt is mijn huid na zoveel trappen en slaag verstomd de woorden binnen mijn mond geknars in de nacht op de nog weinige tanden de woede van de man in geweld verzopen mijn leven verregend met sterkedrank ervaart dagelijks mijn rug de liefde van mijn man de geest peinst en tracht te begrijpen het verzetten van bergen gepieker bedrog door het lot door oneerlijke handel waardoor de man en de vrouw niet gelijkwaardig gewogen het heeft deze keer zo het koord van het leven zonder overwegen gelegd in handen van mannen zie hoe op de weegschaal van onze gemeenschap vrouwen zich beurtelings ophangen Raj Mohan 54

56 már pás hoige jingi kachar ke jawáni ghoom ke na tákis kar ke andher sukh ke duwa ri pe ta la laga y ke heench ke katlis khara hai kismat ga l garam kar ke beh ke jhura yge a nkhi ke pa ni bhi chhor ke chalge kahoon kahoon abbe le strepi dekhá hai átma pe lagal puráná chot roy roy bole hai denhi ke haddi abbe bujha hai chamoti ke jepsi peethi pe ghoonsa jingi pe la t ghattha y ge hai denhi ke chamra la t kha t rehge hai band moonh men sab ba t ra t ke peesila bachge jaun da nt ma r men duba wal admi ke gussa barsal khoob jingi pe da ru ke barkha abbe bujha hai jingi m hama r rojnit peethi pe admi k dula r dima gh men dhakelila soch ke paha r man ma re buddhi aur kare bicha r takdeer ke chori baima n duka nda ri jaha n aurat marda na k taula y alge alge jingi k tatai abki dedees hai kismat bina soche samjhe marda na ke ha th men latkal sama j ke tara ju pe aurat ek alang se kaise pha nsi la ga y ke Raj Mohan 55

57 56

58 Nawoord Zelfbeschikking is het recht op eigen keuzes en zelfstandigheid. Terwijl het recht op eigen keuzes voor velen een vanzelfsprekendheid is, worden mensen dagelijks beperkt in hun vrijheden, vaak door eigen omgeving. Beperkt omdat ze anders zijn of andere keuzes willen maken in hun leven. Het is alweer 19 jaar gelden dat we als familie naar Nederland zijn gevlucht uit Afghanistan. Het leren van de taal en het opbouwen van een nieuw bestaan was niet onze enige uitdaging. Leven tussen twee culturen en een balans proberen te zoeken tussen jouw belevingswereld en de wereld die nog steeds in je zit, is niet gemakkelijk. Vorig jaar hebben mijn familie en ik meegedaan aan een campagne over zelfbeschikking. Als familie wilden we andere mensen steunen door ons verhaal met hen te delen, ondanks de te verwachten negatieve reacties. Onze eerste stap was het gesprek aangaan en taboes bespreekbaar maken. Dat was ontzettend lastig en verwarrend. Ik wilde dat ik toen iemand kende die uit kon leggen hoe ik het gesprek aan moest gaan. Een manier had om op een subtiele wijze bepaalde onbesproken onderwerpen bespreekbaar te maken. In Arabische, Perzische, Turkse, Afrikaanse en ook in Europese culturen hebben poëzie en proza een speciale plek. Poëzie en proza gebruiken de taal die men kent en zelf gebruikt, maar dan op een andere manier. Dat vind ik het mooie aan poëzie en proza: je kunt er iets mee omschrijven of uitdrukken wat anders moeilijk uit te drukken of zelfs te bevatten is. En dat is wat de schrijvers in deze bundel hebben gedaan. Via hun woorden krijgt de lezer toegang tot hun gedachten, hun belevingswereld en hun herinneringen. De schrijvers in deze bundel zijn ontzettend betrokken en moedig. Het is een eer om met ze samen te werken en ik ben ze erg dankbaar! Mijn dank gaat ook uit naar stichting KEIHAN en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die mij gesteund hebben om deze bundel mogelijk te maken. Wil je meer weten over keuzevrijheid en de campagne van het ministerie, bezoek dan Ik hoop van harte dat deze bundel mensen kan helpen in moeilijke tijden of als middel om het gesprek aan te gaan over jouw keuzevrijheid. Durf nee te zeggen tegen onvrijheid in eigen woorden. Zwijgen is toestemmen. Ilias Mahtab Ambassadeur Zelfbeschikking 57

59 Dichters ~ Ibrahim Eroglu Turks ~ ~ Juan Carlos Goilo Nederlands (Curaçao) ~ ~ Homaira Dastgirzada Dari (Afghanistan) ~ ~ Nafiss Nia Perzisch (Iran) ~ ~ Ofran Badakhshani Nederlands (Afghanistan) ~ ~ Raj Mohan Sarnami Hindoestani (Suriname) ~ ~ Ramsey Nasr Nederlands ~ ~ Roziena Salihu Engels (Ghanees Nederlands) ~ ~ Salah Hassan Arabisch (Irak) ~ ~ Sandy Bosmans Twi (Ghanees Nederlands) ~ ~ Sevda Akdaǧ Turks (Kurdistan) ~ ~ Smita James Nederlands (Suriname) ~ ~ Zeinab el-bouni Arabisch (Marokkaans Nederlands) ~ 58

60 You have escaped the cage. Your wings are stretched. Now fly. Jalal al-din Balkhi Rumi 59

61 KEUZEVRIJHEID Deze bundel is onderdeel van de campagne pratenoverjouwkeuzes.nl van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en is samengesteld door stichting KEIHAN. Keuzevrijheid gaat bijvoorbeeld over vrijheid van geloof, partner, studie, identiteit, seksualiteit. Keuzevrijheid en begrip voor jouw manier van leven kun je afdwingen door jezelf keihard te verzetten, te schreeuwen en je vrijheid op te eisen. Soms kun je of wil je niet schreeuwen. Je wilt het gesprek aangaan, de ander meenemen naar jouw belevingswereld. Deze bundel is samengesteld voor dat soort momenten. De gedichten zijn geschreven door dichters met wortels in Afghanistan, Iran, Irak, Turkije, Marokko, Curaçao, Ghana, Palestina, Koerdistan, Amsterdam, Suriname, India. Dichters die weten hoe het voelt om je vrijheid kwijt te raken. Om te leven in een omgeving waar je niet je eigen keuzes kunt maken. In Arabische, Perzische, Turkse, Afrikaanse en ook in Europese culturen hebben poëzie en proza een speciale plek. Dichters zoals Hafez en Rumi hebben poëzie gebruikt om te dichten over seksualiteit, vrijheid, afvalligheid, geaardheid. Poëzie en proza gebruiken de taal die men kent en zelf gebruikt, maar dan op een andere manier. Poëzie en proza bieden mensen metaforen die bevestigen hoe een bepaalde situatie nu is. Via hun gedichten omschrijven deze dichters iets wat anders moeilijk uit te drukken of zelfs te bevatten is. Zo ontstaat er ruimte voor interpretatie, bezinning en reflectie op de eigen situatie. Wil je meer weten over keuzevrijheid of ben je op zoek naar advies over jouw situatie, bezoek dan Stichting KEIHAN