Kleine Reisgids voor de Midwintermarathon

Transcriptie

1 Kleine Reisgids voor de Midwintermarathon door Eric de Vries & Erik Polman Apeldoorn/Deventer, januari 2007

2 Kleine Reisgids voor de Midwintermarathon warming up U bent hier voor zaken? vroeg de receptionist van Hotel t Loo. Phil s oog viel op een krant op de balie, met een groot artikel over de Midwinter Marathon. Nee, voor de marathon, zei hij, terwijl hij de sleutel pakte die de man naar hem toe schoof. Dan bent u er vroeg bij, meneer. Wie grote haast heeft, moet lang de tijd nemen om na te denken, dacht Phil bij zichzelf en liep met zijn koffers naar de lift. De hotelkamer viel hem niet tegen. Het raam bood uitzicht op een druk kruispunt met een opvallende gedenknaald. Het deed hem denken aan de pin met ronde metalen voet, naast de kassa in zijn favoriete restaurant in Athene, waar kassabonnetjes en nog te betalen rekeningen opgeprikt werden. Hij bedacht hoe hij in de komende dagen zijn bevindingen denkbeeldig één voor één op de gedenknaald zou spietsen. Zorgvuldig de route in kaart brengen, meter voor meter. Een strijdplan ontwikkelen. Scherp blijven. Dat zou hem voordeel bieden op de dag van de marathon. Phil behoorde tot een oud-geslacht van militaire koeriers die hadden gediend in het Atheense leger, van vader op zoon. Hij had verreweg het meeste talent, vergeleken met zijn vader, grootvader en overgrootvaders. Men moest lang teruggaan in de overlevering om een afstandsloper met zijn kwaliteiten te vinden. Naar de tijd dat militaire berichten nog werden overgebracht door koeriers die in een soort estafette steeds tien kilometer aflegden, zodat een bericht in 24 uur bijna 250 kilometer verderop kon worden afgeleverd. Op routes waar niet elke tien kilometer dergelijke renners in staat van paraatheid waren gelegerd, was men afhankelijk van koeriers met een verbazingwekkend duurvermogen. Uiteraard lag de gemiddelde snelheid van de berichtgeving dan lager. Maar toch: de beroemdste koerier van allen, Phillipides, liep in 490 voor Christus binnen 36 uur van Athene naar Sparta. 246 kilometer over onverharde, stoffige wegen en over de steile Sangas-pas (1200 m). Namens Athene kwam hij de hulp inroepen van het Spartaanse leger om te verhinderen dat het Perzische leger onder bevel van Datis bij het kustplaatsje Marathon het Atheense schiereiland zou binnenvallen. Nadat koning Leonidas zijn hulp had toegezegd, spoedde Phillipides zich weer terug. In Marathon aangekomen, bleek echter dat de Atheners de grote Perzische overmacht van soldaten een vernietigende nederlaag hadden toegebracht. Om dit nieuws in Athene te melden, liep hij opnieuw de 40 kilometer tussen Marathon en Athene. In Athene aangekomen, betaalde hij echter de tol voor zijn bovenmatige inspanning en viel ter plekke dood neer. 2

3 Tot op de dag van vandaag koesterde het Griekse leger zijn lopers. Phil kreeg dan ook alle gelegenheid om te trainen. Hij was verreweg de beste militaire afstandsloper en ook zijn concurrenten in de Griekse burgermaatschappij had hij inmiddels ver achter zich gelaten. En het einde van zijn progressie leek nog lang niet in zicht. Een maand geleden was hij bij generaal Miltiades ontboden, die zich had opgeworpen als zijn persoonlijke beschermheer. Miltiades zelf was ook een enthousiaste loper. Hij ontvouwde Phil zijn droom: de suprematie op de marathon zou terugkeren naar Griekenland. Er zou een tijd komen dat een Griekse loper de Afrikanen zou aftroeven. En die loper was Phil. Niet nu, maar over een paar jaar. In 2012, bij de Olympische Spelen in Londen, zou het gaan gebeuren. En vanaf nu moest hij daar stap voor stap naar toe werken. De eerste stap in dit traject, was het testen van zijn kracht tegen de lopers uit het Oostblok, zoals men dat in noordwest-europa noemde. In de Midwinter Marathon van Apeldoorn gaven sinds 1990 Polen, Tsjechen en Russen de toon aan. Het zou een mooie vingeroefening zijn om hier met glans te winnen en tegelijk het parcoursrecord van 2:16 te verbeteren. Volgens zijn informatie was de route in 2007 veranderd en aanmerkelijk lichter geworden. Miltiades overhandigde Phil een mapje met zijn vliegticket, hotelreservering en inschrijvingsbewijs en een dossier met alle informatie die zijn staf over de Midwintermarathon had kunnen vinden. Denk vooruit en zie niet om, zei hij en gaf hem een hand. Er werd zachtjes op de deur van zijn hotelkamer geklopt. Phil zat juist aan het bureautje in zijn kamer het dossier te bestuderen. Het was de jongeman van de receptie met twee grote witte plastic tassen in zijn handen, waarop Run Today stond. Dit is zojuist voor u bezorgd, zei hij. De inhoud overtrof Phil s verwachtingen. Een complete hardloopuitrusting, de nieuwste modellen uit de wintercollectie en alles in de juiste maat! Hij spreidde de kleding uit over één van de bedden en nam weer plaats achter zijn bureau. Rond half zeven was hij klaar met het dossier. In het restaurant beneden bestelde hij wildschotel. Later op de avond bestudeerde hij het parcours nog eens nauwgezet en verdeelde het in vier stukken, die hij morgenochtend al lopend zou gaan verkennen. 3

4 Kleine Reisgids voor de Midwintermarathon deel 1 (9,29 km) Loolaan tot Natuurpark Berg & Bos (3,18 km) 1. start (Loolaan Daendelsweg) 0,00 km 2. Gedenknaald 0,89 km 3. kruising Jachtlaan - Bosweg 1,47 km 4. kruising Bosweg - Valkenberglaan 2,10 km 5. kruising Valkenberglaan - Soerenseweg 2,42 km 6. kruising Burg. Roosmale Nepvuelaan - J.C. Wilslaan ( = ingang Natuurpark Berg & Bos) 3,18 km 4

5 Na een vorstelijk ontbijt, leest Phil in de lounge het artikel over de Midwintermarathon uit de krant van gisteren. Uit het dossier weet hij dat het parcoursrecord al 29 jaar lang heeft standgehouden, maar nu leest hij hoe Ko van der Weijden, een atleet van AV 23, er in 1978 precies 2 uur en 16 minuten over heeft gedaan. Een oude rot, die als zestiger in 2005 de Zevenheuvelenloop in 55:46 aflegde. Hij gaat terug naar zijn hotelkamer om de hardloopkleding aan te trekken die Miltiades heeft laten bezorgen. Daarbij volgt hij zijn vaste ritueel: eerst onderkleding en dan de tweede laag, daarbij steeds van schouders naar voeten werkend. Als laatste trekt hij de schoenen aan die Miltiades voor hem heeft uitgekozen. Ze dragen de naam van de Griekse godin van de overwinning: Nikè. Hij verlaat het hotel via de hoofdingang en staat direct op de brede Loolaan. Om bij de start te komen moet hij een paar honderd meter teruglopen, vlakbij schouwburg Orfeus. Bizar om hier de naam tegen te komen van deze zanger uit de Griekse mythologie naar wie Miltiades zo vaak verwees. Orfeus die met zijn gezang de goden zo behaagde, dat zij hem de gunst verleenden om zijn pas gestorven geliefde uit de onderwereld terug te halen. Op één voorwaarde: hij mocht niet omkijken. Deed hij dat toch, dan moest zijn Eurydice voor altijd en eeuwig in het dodenrijk blijven. Uit onzekerheid of zij hem werkelijk volgde, wierp hij toen de fatale blik achterwaarts. Op de plek waar de Daendelsweg op de Loolaan uitkomt, zullen over enkele weken ruim tweeduizend lopers staan, in elk geval veel meer dan vorig jaar. Toen waren er 498 marathonlopers en 1681 lopers voor de Asselronde. Phil sluit even zijn ogen om zich te concentreren op wat komen gaat. Dan drukt hij zijn stopwatch in en loopt in rustig tempo de Loolaan af, richting Gedenknaald. Vlak voor zijn hotel, herkent hij rechts het witte pand waarover in het dossier van Miltiades een stukje historie is opgenomen. 5

6 De bunker van Seyss-Inquart We zijn nauwelijks 800 meter onderweg op de Loolaan en tussen deze pracht en praal hebben wij nauwelijks oog voor de statige Makelaardij aan onze rechterhand. De scherpe waarnemer ziet een stenen wal die in feite de buitenmuur van een grote bunker vormt. In de muur is een opening die met twee hekwerken is afgesloten. Op ons speciale verzoek wordt het hekwerk opengemaakt. Wij pakken dit buitenkansje met beide handen aan, de bunker is namelijk niet toegankelijk voor publiek. We lopen de trap af en komen via een zware stalen deur in de bunker die beschermd is door een betonwand van een meter dik. De bunker blijkt in de Tweede Wereldoorlog gebruikt te zijn door de voormalige rijkscommissaris Seyss-Inquart. Seyss had zijn regering ingericht op het landgoed Spelderholt bij Beekbergen. Bij een luchtalarm vluchtte hij de bunker in. 6

7 Op de foto uit 1948 zien we het gebouw aan de Loolaan 57 met de ingang van de bunker die toen was opengesteld voor het publiek. Op het bord is zijn bijnaam 6¼ gebruikt. De ¼ (kwart) sloeg hierbij op het feit dat Seyss Inquart mank liep ten gevolge van een oorlogswond. 7

8 Bij de Gedenknaald maakt het parcours een scherpe bocht naar links, de Jachtlaan op. Na een paar honderd meter slaat Phil rechtsaf de Bosweg in. Het parcours gaat hier even stevig omhoog! Althans naar Hollandse begrippen, denkt hij glimlachend. 80% van het Griekse vaste land bestaat uit bergen en heuvels. Phil is onder de indruk van de chique villawijk Berg en Bos met zijn boomrijke lanen. Opvallend is de variatie: tussen kapitale villa s staat af en toe een bescheiden bungalow. Nu schuin links de Valkenberglaan in en na het oversteken van de Soerenseweg, komt hij op de Burgemeester Roosmale Nepveulaan die langzaam afdaalt naar Natuurpark Berg & Bos. 8

9 Rondje Berg & Bos (2,24 km) 6. kruising Burg. Roosmale Nepveulaan - J.C. Wilslaan (=ingang Berg en Bos) 3,18 km 7. rotonde Wilslaan - Laan van Spitsbergen 3,70 km (AGOVV) 8. kruising Laan van Spitsbergen - Asselsestraat 4,06 km 9. achteringang Natuurpark Berg & Bos 4,12 km 10. hoofdingang Natuurpark Berg & Bos 5,42 km 9

10 Op het kruispunt van de Burgemeester Roosmale Nepveulaan en de J.C. Wilslaan bevindt zich de hoofdingang van het Natuurpark Berg & Bos. Ruim 250 hectare bosrijke omgeving met herten, wilde zwijnen, wandelroutes, de vlindertuin, vijver, een speelweide en de hoogste uitkijktoren van de Veluwe. De toegang bedraagt 0,50 voor alle leeftijden, maar de marathonlopers kunnen straks hun portemonnee thuislaten. Het marathonparcours voert echter niet door de hoofdingang, maar gaat eerst links de J.C. Wilslaan op, om via de Laan van Spitsbergen en de Asselsestraat door de achteringang het park te betreden. Phil glimlacht als hij de taferelen voor zich ziet waartoe de route anders zou hebben geleid. Dan zouden de lopers die het park al achter de rug hadden, de stroom lopers kruisen die door de hoofdingang naar binnen ging. Op de Laan van Spitsbergen ziet hij rechts het voetbalstadion van de eerste divisieclub AGOVV. De clubkleuren laten Phil niet onberoerd. Het doet hem goed om hier het blauw-wit van de Griekse vlag te zien, meer dan 2700 kilometer van huis. Gelukkig blijkt vandaag de achteringang aan de Asselsestraat geopend, zodat Phil de route door het park met zijn prachtige Rodondendron-struiken ook daadwerkelijk kan nalopen. Hier passeren de lopers straks het 5-kilometerpunt. Phil drinkt wat water uit zijn bidon en maakt zijn rekensom. De snelste winnaar in de afgelopen jaren bleef 5 minuten boven het parcoursrecord. Phil moet dus 8 seconden per kilometer sneller zijn om het parcoursrecord aan te vallen. Hij zou hier de kopgroep dus al op 40 seconden achterstand gezet moeten hebben. Waarschijnlijk zouden zijn concurrenten echter proberen bij hem te blijven, wat hen veel kracht zou kosten. In het laatste deel breekt hen dat dan lelijk op. Het tempo flink hoog houden maar nog niet ontsnappen, lijkt Phil het beste scenario. 10

11 Van Natuurpark Berg & Bos naar Hoog Soeren (3,87 km) 10. hoofdingang Natuurpark Berg & Bos 5,42 km 11. kruising J.C. Wilslaan - Soerenseweg 6,71 km 12. Kruisjesdal 7,97 km 13. kruising Soerenseweg - Kampsteeg 8,82 km 14. Hoog Soeren ter hoogte van de kerk 9,29 km 11

12 Phil verlaat het Natuurpark Berg & Bos via de hoofdingang en geeft de bronzen gorilla een vriendschappelijk klapje op het achterwerk. Is het Koning Gorilla? Zo luidde de bijnaam die koning Willem III, de vader van Wilhelmina, te danken had aan zijn rijzige gestalte, forse baard en zware stem, en aan zijn driftbuien en woeste temperament. Oppassen trouwens, want in 1887 kreeg de socialist Cohen nog een half jaar gevangenisstraf wegens het roepen van Weg met gorilla!. Phil slaat linksaf richting Hoog Soeren en loopt vanaf nu over de J.C. Wilslaan en de Soerenseweg, langgestrekte asfaltwegen door de Koninklijke Houtvesterij Het Loo. Volgens het dossier is dit een van de grootste natuurgebieden van Nederland. Het gebied bestaat hoofdzakelijk uit bos, met daarin enkele grote heidevelden (Asselse Heide, Uddelse Buurtveld, Hoog Soerense Veld). De Houtvesterij strekt zich grofweg uit tussen de snelweg A1 in het zuiden, de weg van Vierhouten naar Emst in het noorden, de dorpen Elspeet en Uddel in het westen en het dorp Vaassen in het oosten. De totale oppervlakte is ongeveer 9700 hectare, die volledig zijn omheind en slechts worden doorsneden door de N344 en de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn. Het dorpje Hoog Soeren wordt volledig door de Koninklijke Houtvesterij ingesloten. Als een Grieks eiland door de zee, denkt Phil. Op de Soerenseweg herkent hij de flauwe bocht naar links waar volgens het dossier van Miltiades het Kruisjesdal zou moeten liggen. 12

13 Het Kruisjesdal Op de Soerenseweg lopen we over de glooiende weg, richting Hoog Soeren. Aan de voet van een steile afdaling buigt de weg. Door onze hoge snelheid hebben we in onze haast geen oog voor een zandpad dat ons naar links voert. Wij verlaten even de Midwinterroute en lopen 25 meter het zandpad op en zien dan aan onze linkerhand het oorlogsmonument Het Kruisjesdal. Apeldoorn is bevrijd op 16 april Vlak voor de bevrijding zijn op deze plek 16 mannen geëxecuteerd door de Sicherheitsdienst (SD). Vanaf het voorjaar van 1945 had de chef van de Sicherheits Polizei (SIPO) en van de SD een bevel uitgevaardigd om gevangen verzetslieden die als Todeskandidaten beschouwd werden, te fusilleren. De Canadese troepen waren ondertussen opgerukt tot Twello. Voor de SD was dit de reden om hun lijst met Todeskandidaten snel op te schonen. Een aantal mensen op deze lijst waren aangesloten bij de verzetsorganisatie de Binnenlandse Strijdkrachten (BS). Er stonden ook mensen op de dodenlijst, enkel en alleen omdat zij een illegaal pamflet bij zich droegen ten tijde van de aanhouding. Op 12 april 1945 werden in totaal 12 gevangenen van de Willem III Kazerne opgehaald en geëxecuteerd in het Kruisjesdal. 13 april 1945 arresteerde de SD nog vier mensen die even later in het Kruisjesdal werden omgebracht. Op de plaats waar volgens de inscriptie op het monument 16 goede Vaderlanders tijdelijk hebben gerust, staat een oorlogsmonument dat is geadopteerd door de Parkenschool uit Apeldoorn. 13

14 Phil gaat het dorp Hoog Soeren in en moet daarvoor even klimmen. Traditiegetrouw worden de lopers hier bij binnenkomst begeleid door de opzwepende klanken van een trommel. Vandaag hoort hij slechts het geluid van zijn voetstappen. Volgens het dossier van Miltiades wonen in Hoog Soeren samen met de buurtschappen Assel en Hoog Buurlo 245 mensen. Het dorp telt relatief veel 65-plussers: terwijl in Nederland 13,8% van de bevolking ouder dan 65 jaar is, is dat percentage hier 32 %. Het welvaartsniveau is hoog, zoals blijkt uit de aanwezigheid van een golfbaan, de waarde van het gemiddelde woonhuis (in Hoog Soeren , in Nederland ) en een aantal chique hotels en restaurants, waarvan Het Jachthuis in 2003 nog goed was voor een Michelin-ster. In vroeger tijden is deze voormalige pachtershoeve lange tijd bewoond geweest door boerengezinnen, die voor hun levensonderhoud grote schaapskudden hoedden op de Asselse Heide. Langzamerhand begint Phil zich af te vragen of de keuze van Miltiades voor deze Midwinter Marathon wel zo toevallig is geweest als hij heeft doen voorkomen. Was zijn landgenoot Spiridon Louis, winnaar van de allereerste Olypische marathon in 1896, niet ook een schaapsherder, uit het dorpje Maroussi vlakbij Athene? En waren het niet de Engelsen geweest die twaalf jaar later eigenmachtig de traditionele Griekse afstand van 40 kilometer hadden gewijzigd? In een marathon die net als hier vertrok bij een koninklijk paleis: Windsor Castle? Was het toeval dat Miltiades hem juist bij de Olympische Spelen in Londen alles en iedereen wilde laten aftroeven? 14

15 Door deze gedachten is Phil het dorp al bijna uit voordat hij daar erg in heeft. Wanneer hij met een bocht naar links Hoog Soeren verlaat, ziet hij rechts achter zich nog net de kapel van de Hervormde gemeente Apeldoorn en Het Loo. Behalve als trouwlocatie, is het pittoreske kerkje bekend door de Profict Hardloop-vierdaagse, die in het Pinksterweekeinde van 2007 alweer voor de zesde keer zal plaatsvinden. In vier dagen leggen de lopers in zes etappes 100 km af over heuvelachtige parcoursen - of in vier etappes 60 km. Het omkijken komt hem bijna duur te staan. Hij stapt naast de weg in de zachte berm en voelt zijn rechterenkel iets te ver ombuigen. Een paar passen later constateert hij tot zijn opluchting dat zijn enkelbanden geen schade hebben opgelopen. WORDT VERVOLGD 15