Lebbink wordt dean van Minerva, Mohr en Pop. HG zoekt samenwerking met zorginstellingen. International page 15

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lebbink wordt dean van Minerva, Mohr en Pop. HG zoekt samenwerking met zorginstellingen. International page 15"

Transcriptie

1 12 de HANZE 12e jaargang 22 februari 2007 redactioneel onafhankelijke krant van de Hanzehogeschool Groningen International page 15 Pagina 3 SSA-enquête: HG is nog niet tevreden Pagina 5 HG-studenten brouwen een nieuw dropje Pagina 6 WIN: Handboek voor doe-het-zelf diva s Pagina 7 Small Business & Retail: Maty de Vreeze werkt 80 uur per week voor Serum Events Pagina 9 Nieuwbouw Sportstudies vordert HG zoekt samenwerking met zorginstellingen Lebbink wordt dean van Minerva, Mohr en Pop Pagina 8 Ellende genoeg, dus werk zat. HG start opleiding Toegepaste Psychologie Pagina 11 Studenten in bedrijf: Bakbrommertransport Brozem De Hanzehogeschool (HG) gaat in samenwerking met stichting de Zijlen in de toekomst meer werkplekken creëren voor verstandelijk gehandicapten.. De gehandicapten zullen vooral huishoudelijk werk doen, zoals catering- en schoonmaakwerkzaamheden. De eerste medewerkers zijn sinds kort al werkzaam in de Hanzeborg. Stichting de Zijlen ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking bij het verkrijgen van een volwaardige plaats in de samenleving. Ook is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Zorgbelang Groningen. Samen met deze belangenbehartiger voor mensen met een beperking gaat de HG werken aan het ontwikkelen van de opleiding Van ervaring naar ervaringsdeskundigheid. De opleiding is bedoeld voor mensen die te kampen hebben met een lichamelijke of psychische beperking. Het biedt ze de mogelijkheid om, op basis van hun ervaringen in het dagelijkse leven, zich te ontwikkelen tot ervaringsdeskundigen. Ervaringsdeskundigen worden steeds vaker ingeschakeld in het onderwijs, ook op de HG. Inmiddels hebben de eerste zeventien cursisten een certificaat behaald. Het lectoraat Rehabilitatie volgt beide projecten. Dit lectoraat valt onder de Academie voor Sociale Studies en de Academie voor Verpleegkunde. Gusta Lebbink (1952) wordt de nieuwe dean van de Academie voor Beeldende Kunst en Vormgeving waaronder Academie Minerva, het Frank Mohr Instituut en de Academie voor Popcultuur vallen. Lebbink studeerde Fotografie en Film aan Kunstacademie St. Joost, Onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Leiden en Financieel Management aan Hogeschool Rotterdam. Het afgelopen jaar was zij werkzaam als interim-directeur bij de muziekschool in Veenendaal. Daarvoor werkte ze als projectleider Expertisecentrum Cultuureducatie in Amsterdam en was ze tien jaar directeur van de inspectie kunsteducatie en amateurkunst. Ze heeft ook veel projecten gedaan voor bijvoorbeeld het ministerie van Onderwijs en Buitenlandse Zaken, de Nederlandse Museum Vereniging, grote musea in Rotterdam, bibliotheken en instellingen voor kunsteducatie. Lebbink volgt interim-dean Peta de Vries op, die haar nog tot 15 mei inwerkt. Advertentie GRATIS THEORIECURSUS & HONDERDEN EURO'S BESPAREN! Rijopleidingen v.a. 605,- euro met examen-garantie. Nu voor een zeer laag bedrag p.m. Tel: Pagina 11 Foppe verlaat HG voor kaartje2go Superactie: 250 GRATIS kaartjes

2 2 de HANZE cultuur/sport 22 februari 2007/12 Eindexamenexpositie Minerva irriteert en inspireert Van gezonde tot zenuwslopende kunst, het was allemaal te zien tijdens de officieuze eindexamenexpositie van Academie Minerva. Eindexamen in februari, het was even wennen, maar de sfeer was er niet minder om. Gwendoline Pluim (l) legt het idee van haar McMove uit. De strijd tegen tv en pc Twaalf cursisten startten op Valentijnsdag met een bijscholingscursus op het Instituut voor Sportstudies. Het alsmaar uitdijende probleem waarover ze zich de komende maanden buigen is: jeugdige zwaarlijvigheid. Over werk heb ik niet te klagen. Joep Schuringa verdient z n boterham als Jeugd- en Jongerenwerker in drie Groningse buurten, Selwerd, Tuinwijk en Paddepoel. Toch wil ik weten hoe ik meer jongeren in beweging krijg. Mijn eerste indruk blijkt in ieder geval te kloppen: tv en computer zijn de grote boosdoeners. Joep is één van de twaalf deelnemers aan de bijscholingscursus Actieve Leefstijl School & Sport (ALSS) van het Instituut voor Sportstudies. De ALSS-cursisten (allemaal buurtwerkers, leraren, leidsters in de kinderopvang of trainers van sportverenigingen) moeten de komende tijd ontdekken op welke manieren ze de zwaarlijvigheid van kinderen kunnen aanpakken. Een groot en almaar uitdijend probleem, meent Elly Schoenmaker die de cursus in de grondverf zette, één miljard kinderen lijden honger, maar het aantal zwaarlijvige kinderen op de wereld is groter: 1,1 miljard. Schoenmaker laat op 14 februari, de eerste cursusdag, een aflevering zien van het tv-programma Foto: Pepijn van den Broeke Reporter waarin onrustbarende cijfers naar voren komen: in 1980 was één op de vijftien Nederlandse kinderen te dik, in 2006 één op de vijf. Het percentage jeugdleden van sportverenigingen is in die jaren gelijk gebleven. De dikte wordt dus veroorzaakt door voedsel en een gebrek aan beweging in het dagelijks leven. Joep, zijn elf klasgenoten en de twaalf cursisten van de ALSS-cursus in Amsterdam moeten de komende maanden allerlei gegevens bijhouden van de kinderen die ze onder hun hoede hebben. Dit zogeheten leerlingenvolgsysteem moet informatie verschaffen over de gezondheidstoestand van de kinderen. Intussen testen de 24 proefkonijnen Het is een beetje een rare gewaarwording, zegt docent Johan Faber tijdens zijn speech bij aanvang van de eindexamenexpositie van Minerva. Het is in de genen ingebakken dat je in de zomer afstudeert en dat iedereen hier met zweet en klotsende oksels staat. De 31 studenten die deze maand afstuderen, zullen pas in juli tijdens de officiële eindexamententoonstelling hun werk voor langere tijd exposeren, maar mochten nu alvast tijdens een officieuze expositie hun werk tonen aan vrienden en familie. Faber is trots op zijn studenten. Ze hebben vier jaar lang gezwoegd, geleden en gevochten. Gestudeerd noem je dat kort door de bocht ook wel eens. De speech van Faber wordt enigszins verstoord door een irritant piepend geluid. Het afstudeerproject van Joris Witvliet, student Autonome Beeldende Kunst, blijkt de boosdoener. Hij heeft een radiografisch bestuurbaar autootje met een microfoon uitgerust en laat die vervolgens rondrijden in een kamer vol speakers, waardoor er feedback ontstaat. Ik haal mensen over om zich bloot te stellen aan dingen die ze normaal proberen te vermijden, schrijft Joris in zijn scriptie. Dat lukt behoorlijk. Het werk van Hester van der Meulen, studente Grafische Vormgeving, is bijna tegengesteld aan dat van Johan. Intiem en vertederend is de ode aan haar oma, een soort dagboek waarin fragmenten uit het leven van haar oma zijn gecombineerd met beelden. Van weer een heel ander kaliber is de praktische kunst van Gwendoline Pluim, student Vormgeving Ruimtelijk Ontwerp. Haar McMove, een nieuw interieurontwerp voor de McDonalds in de Herestraat, is bedoeld om het hedendaagse probleem van overgewicht te bestrijden. Haar oplossing is een McDonalds waarin een parcours met springkussens en hindernissen afgelegd kan worden, waardoor de calorieën die de Big Mac bevatten direct weer verbrand kunnen worden. Chris Wind of de cursus voldoet aan hun behoeften. Wij willen de komende maanden veel van jullie horen en veel van jullie leren, zegt Sportstudiesdirecteur Bert van der Tuuk, in september willen we een perfecte cursus aanbieden die álle Academies voor Lichamelijke Oefening kunnen gebruiken. Joep werkt er graag aan mee. Interessant en nuttig, maar mijn allerbelangrijkste vraag blijft: hóe krijg ik die kinderen achter die computer vandaan? Daarvoor zoek ik meer handvatten dan dat ik nu heb. Boudewijn Otten Frick Enige kennisgeving Kennis is het toverwoord van de jaren nul. Wie wil meetellen gebruikt het woord te pas en te onpas. Vroeger wás kennis er gewoon. Je kon het je toe-eigenen of je kon het laten voor wat het was. Maar iedereen mocht het huis der kennis betreden. Kennis bestond. Maar dat is verleden tijd, als we beleidsmakers en onderwijskundigen mogen geloven. Kennis is uiterst beweeglijk geworden, zo verkondigen zij, ultrafl exibel en hyperglobaal. Kennis kan stromen als een waterval, kennis kan zich wonderbaarlijk vermenigvuldigen en kennis kan in sneltreinvaart van gedaante veranderen. Je hoort de gekste dingen. We kunnen kennis delen en we kunnen kennis spreiden. Kenniswerkers kunnen kennis creëren. Maar kennis zit ook verstopt: in kennisbronnen die we moeten aanboren. Kennis kan weglekken (vandaar misschien die kenniskringen?). Moeilijk toegankelijke kennis kun je ontsluiten waarna die kennis moet circuleren. Kennis groeit in kennisdomeinen, of fl oreert juist op de snijvlakken van kennisdomeinen. Kennis kan verouderen, maar kan zich ook vernieuwen. Kennis bestaat uit kenniselementen of kenniscomponenten. Onderwijsinstituten hebben een kennisfunctie. En natuurlijk kun je kennis vertalen náár de praktijk! Maar de meest bizarre is: er dreigt een kennistekort. Een heus kennisalarm! Het is alsof de poolkappen al zíjn gesmolten! Maar gelukkig, het probleem heeft de aandacht. In het blad Education Insights, dat een nummer wijdt aan de Hanzehogeschool, meldt HBO- Raadvoorzitter Doekle Terpstra trots dat hij de urgentie van het kennistekortprobleem heeft geagendeerd. En met succes. Jo van Ham, directeur Hoger Onderwijs van het ministerie, heeft er terdege kennis van genomen: Een tekort aan kennis over het kennistekort en de gevolgen daarvan is er mijns inziens niet. Een kennistekort, ajakkes. Net nu Nederland dubt over de vraag: hoe worden we een kenniseconomie, een kennissamenleving? We moeten natuurlijk eerst achterhalen waar dreigende kennistekorten in Nederland het meest nijpen. En moeten we niet wat zuiniger omgaan met wél aanwezige kennis? Het is duidelijk, er moet een kennisdeltaplan komen, met alleen een kennismanagementimpuls redden we het niet. Bovendien is het hard nodig om het kennisimago op te vijzelen. Ineens klinken er serieuze leuzen: Nederland Kennisland! Hoera, kennis mág weer! Geweldige ambities hoor je op kenniscongressen en -seminars: Nederland moet hét kennismekka van de wereld worden. Waarom ineens dit hele kenniscircus? Heel eenvoudig: wie het K-woord níet gebruikt, krijgt geen kennissubsidie. Dáárom is het hele onderwijs in de weer met kennisinnovaties, kennisplannen, kenniscentra, kennisplatforms, kennisnetwerken en kennisboulevards. Dáárom ook wil de Hanzehogeschool groeien van een onderwijs- naar een kennisinstelling. Natuurlijk mengt collega K. zich ook in het kennisdebat. Kennisinstellingen?, zegt hij, zijn bibliotheken: kennis in stellingen En het enkelvoud is een gastdocent. Die snap ik niet. Simpel, Frickie. Als ik iets zelf niet weet, breng ik een kennis in stelling. Hajo Frick

3 actueel de HANZE 22 februari 2007/12 3 Hogeschool presenteert resultaten tevredenheidsenquête HG nog niet content met zes komma zes Foto: loexproduxies Stafdirecteur Onderwijszaken Joost Degenaar presenteert de resultaten van de laatste SSA-enquête. De stijgende lijn zet door, maar de studieloopbaanbegeleiding moet echt beter. In een hoek van het DE-café staan de hapjes en drankjes klaar. Wat een verrassing, ik wist niet eens dat je iets kon winnen, zegt eerstejaars Marleen Rinket, terwijl ze plaatsneemt aan één van de versierde tafeltjes. De Stafdienst Onderwijszaken heeft de eerstejaars Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek en veertien andere invullers van de jaarlijkse SSA-studenttevredenheidsenquete uitgenodigd om de presentatie te vieren van de enquêteresultaten én om een mobiele dvd-speler in ontvangst te nemen, als dank voor het invullen. De organisatie vindt de uitkomsten steeds belangrijker, zegt stafdirecteur Joost Degenaar. Allerlei lieden proberen je de resultaten vroegtijdig uit handen te rukken. Het belang van de enquête zit hem in de verbeteracties. Bij de eerste SSA-enquête in 2000 waren er veel onvoldoendes. In 2005 was al een groot deel van het rood verdwenen. In december vulden zo n vijfduizend studenten de enquête in, ongeveer vierentwintig procent van het totale aantal studenten. Degenaar vat de belangrijkste conclusies samen. De algemene tevredenheid is 87 procent, het gemiddelde rapportcijfer een 6,6. Dat is wéér iets hoger dan bij de vorige enquête. De stafdirecteur noemt het hoopvol dat de eerstejaars bij deze enquête hogere cijfers geven dan de ouderejaars. Bij veertien van de 27 items waarover studenten zich konden uitspreken, is meer dan zeventig procent tevreden. Maar er zijn ook gebieden waarop we slecht scoren. De studieloopbaanbegeleiding krijgt een rapportcijfer van maar 5,8. Dat doen we nog niet goed. Studieloopbaanbegeleiding kost klauwen met geld en zeeën van tijd. Het moet dus echt beter. We gaan sessies organiseren waar studenten kunnen meedenken. Met de voorbereiding op de internationale arbeidsmarkt en het op tijd bekendmaken van tentamencijfers zit het nog niet goed. Net als uit de voorgaande enquêtes blijkt dat studenten meer stilteplekken en computers willen. Daar blijven we aan werken, zegt Degenaar, maar we kunnen niet almaar meer computers aanschaffen. We zullen ook de uren buiten de piek van elf tot drie beter moeten gebruiken. Luuk Steemers Docent Prins Claus Conservatorium wint Grammy Experts buigen zich over rekenen en taal Sportstudenten stuwen hartpatiënten op tot grote hoogte Toplossing zoekt denkers voor gemeentes HT-student wint finale DJ-contest de Cast Brian Lynch, docent aan het Prins Claus Conservatorium, heeft met zijn album Simpático een Grammy Award in de categorie Best Latin Jazz in de wacht gesleept. Lynch is één van de acht Amerikaanse docenten uit de New Yorkse Jazzscene die aan het New York Comes To Groningen-programma van het conservatorium meewerkt. Hij speelde samen met het Horace Silver Quintet, Art Blakey and the Jazz Messengers en deed optredens met Maxwell en Prince. De trompettist en bandleider werkte voor zijn winnende album samen met de Amerikaanse latin master Eddie Palmieri. In de week van 16 april staat Lynch weer voor de klas in Groningen. Een werkgroep van experts gaat het taal- en rekenonderwijs doorlichten. Dat heeft scheidend minister van Onderwijs Maria van der Hoeven bekendgemaakt. De werkgroep moet nog dit jaar een advies uitbrengen over het niveau en de inhoud van taal en rekenen in het lager onderwijs, het middelbaar onderwijs en de lerarenopleidingen. De veel gehoorde kritiek op het taal- en rekenniveau van studenten van Pedagogische Academies is de directe reden voor de instelling van de werkgroep. De Nederlandse hogescholen vermoeden echter dat ook de taal- en rekenvaardigheden van andere studenten onder de maat is. De werkgroep gaat op 1 april aan de slag. Tien Nederlanders die ooit een hartinfarct hebben gehad, vertrokken op 20 februari naar Argentinië om daar de hoogste berg van Zuid-Amerika te beklimmen, de Aconcagua. Deze zogeheten Nederlandse Hartexpeditie is bedacht door twee studenten van het Instituut voor Sportstudies aan de Hanzehogeschool, Jimte Poelman en Rogier Ybema. De volledig van hun hartproblemen genezen deelnemers staan onder streng medisch toezicht tijdens de tocht naar de top die zich 6964 meter boven de zeespiegel bevindt. Medici vergelijken de conditie van de hartpatiënten met die van gezonde deelnemers. De reis is te volgen via Vijfhonderd creatief denkende studenten kunnen zich tot 1 maart inschrijven voor de twee weken durende online-wedstrijd Toplossing Challenge. Initiatiefnemer Lennard Duyvesteyn (30), oud-student Management Economie en Recht aan de Hogeschool Den Haag, vond het oplossingsvermogen bij locale overheden nogal conservatief en begon het platform Toplossing, waar gemeentes hun problemen kunnen delen met jonge denkers. Er zijn vijfentwintig actuele, niet-alledaagse problemen op te lossen. Op 12 maart start de wedstrijd, het prijzengeld varieert van euro per vraagstuk. Alle ideeën worden doorgestuurd naar de deelnemende gemeentes en de Tweede Kamer. Op de website kun je een profiel aan maken. Vier dj s traden op zaterdag 17 februari op in de finale van de DJ Contest van de Cast in Simplon. Riso, Rudolf Ray, Mik en Jay-P streden om de doorstroming naar de landelijke Dommelsch Twsd DJ Contest, optredens in Groningen, op OOG-radio en Massive Radio en andere mooie prijzen. DJ Irie en de rest van de jury vonden het moeilijk een keuze te maken. Student Human Technology (HT) Rik van Someren, alias Riso, sleepte nipt de eerste prijs in de wacht. DJ Mik, HT-student Pascal Mik, eindigde met een puntje verschil op de tweede plaats. Kijk voor een filmpje van de optredens op nl of i-see.tv. Belastingteruggave berekenen voor studenten Aanrander studentes krijgt drie jaar en tbs Utrechtse huisjesmelker maakt het bont De Belastingdienst heeft een nieuwe belastingsite die is afgestemd op studenten. Op IBstudenten.nl kan de student een proefberekening maken en binnen een paar minuten te weten komen of het zinvol is om aangifte voor inkomstenbelasting te doen met het T-biljet. Ook kunnen studenten op de site uitrekenen of ze in aanmerking komen voor zorg- en huurtoeslag. De site leidt de gebruikers stapsgewijs door de onderdelen heen. Na de proefberekening weten ze welk bedrag ze kunnen terugverwachten. De rechter legde eind januari een gevangenisstraf op van drie jaar en tbs aan de man die een half jaar lang het Utrechtse studentencomplex Tuindorp West onveilig maakte. Tot hij in april 2006 tegen de lamp liep, maakte de dertigjarige dader vijf slachtoffers in de flats aan de Van Lieflandlaan en de Van Schuylenburglaan. Drie van de vijf meisjes die hij belaagde, herkenden hem bij een foto-confrontatie. Het openbaar ministerie had vijf jaar gevangenisstraf geëist tegen de in de pers als de seriezoener aangeduide man. Op de rechtzitting toonde hij geen berouw voor zijn wandaden. Naast de handtastelijkheden bestonden die uit diefstal (van portemonnee, geld en mp3-spelers) en geweldshandelingen (één van de studentes liep bij de confrontatie met de aanrander kaakletsel op). De Utrechtse kamerverhuurster Betty Chang zit zwaar in de problemen. Onlangs werd Chang uitgeroepen tot huisjesmelker van het jaar. Bij een onderzoek in vijf van Changs 38 panden, constateerde de gemeente dat in alle panden te veel studenten woonden. Zeven kamerbewoners zijn op last van de brandweer op straat gezet. Chang onderschepte vervolgens de post die de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) en Rood, de jongerenorganisatie van de Socialistische Partij, aan de huurders zond. Verscheidene huurders, zo schrijft het Utrechtse hogeschoolblad Trajectum, hebben LSVb-voorzitter Irene van den Broek gemeld dat Chang hun studentenhuis zonder toestemming heeft betreden en brievenbussen doorvlooide. Geen van de studenten heeft daarvan echter aangifte gedaan.

4 de HANZE 4 opinie 22 februari 2007/12 Rondvraag Lenen? Het aantal studenten met een lening schoot dit jaar omhoog van 106 duizend naar 120 duizend. Ruim driekwart daarvan leent het maximale bedrag van de Informatie Beheer Groep (IBG). In 2003 leenden slechts 73 duizend studenten van het IBG. Waardoor komt dit? Duurdere kamers en hoger collegegeld, of leven studenten steeds luxer? Wat denk jij? Fred Reijsenbach de Haan (22), eerstejaars Management, Economie & Recht Het aantal leners zal nog wel even blijven stijgen. Simpel, de rente die IBG rekent is lager dan de rente die banken geven. Je leent van de IBG en zet het geld meteen op een spaarrekening. Na een jaar of tien heb je zo n duizend euro winst. Ik ken wel studenten die dat doen. Mij lukt het niet, trouwens. Er niet aankomen is een probleem. Ik leen max en ik maak het allemaal op aan eten, drinken en nutteloze gadgets. Yorinde de Wit (21), derdejaars Verpleegkunde Veel studenten nemen het ervan. Die maken een groot feest van de studie en lenen veel bij. Dan kan ik het me wel voorstellen. Het collegegeld is te hoog voor het aantal lesuren dat je ervoor terugkrijgt. De huren zijn schrikbarend hoog: ik betaal 410 euro voor een kamer van twintig vierkante meter. Maar ik wil per se geen schulden. Daardoor moet ik wel zestien uur per week werken. Jammer, want ik zou die tijd liever aan de studie besteden! Henk Deelstra (19) eerstejaars Financial Service Management Ik woon nog thuis bij paps en mams en hoef dan ook niet bij te lenen. Als ik iets leen, dan doe ik dat van mijn ouders. Studenten gaan volgens mij steeds meer lenen omdat ze luxer leven dan voorheen. De meesten gaan volgens mij iedere avond op stap. Ja, daar gaat natuurlijk erg veel geld in zitten. Volgens mij is het collegegeld prima te betalen van de basisbeurs, maar dan blijft er weinig over voor andere leuke dingen. Gijs Westerbos (23), derdejaars Civiele Techniek Mijn ouders zijn er niet blij mee, maar binnenkort sta ik bij de IBG op de stoep. De rode cijfers zijn diepdonkerrrood geworden. Ik kan niet meer rondkomen. Ik teerde op potjes die ik had. Spaargeld, vakantiewerk, de minimale bijdrage en mijn stufi. Maar mijn bijbaantje is teruggegaan van twee dagen naar één dag en nu zit ik met een gat. Ik wil ook nog wel een biertje kunnen drinken. En deze zomer wil ik graag met een stel vrienden rondreizen in China. Willeke Wiersum (17), eerstejaars International Business & Languages Je moet natuurlijk wel werken of heel lieve ouders hebben als je leuke dingen naast je studie wilt doen. Studenten leven steeds luxer naar mijn mening. Ze gaan vaak stappen of even wat drinken met vrienden. Dat kost misschien niet zoveel, maar bij elkaar opgeteld natuurlijk wel. Ik leen nu niets en doe dat liever ook niet. Ik woon nog thuis en heb het dus ook niet nodig. Mocht het ooit wel nodig zijn, dan zou ik liever van vrienden of familie lenen dan van de IBG. Je leent van de IBG en zet het op een spaarrekening. Na tien jaar heb je zo n duizend euro winst. Rosalie van Maaswaal (21), tweedejaars Fysiotherapie Eerst hoefde ik niet te lenen, maar toen ik op kamers ging wonen, bleek de huur verschrikkelijk hoog. Toen kwam er de ziektekostenverzekering nog bij. En mijn zusje ging studeren. Ik leen nu om mijn ouders te ontlasten. Als je eenmaal een lening hebt, ga je al gauw voor het maximumbedrag. Kun je wat extra dingen doen. Als je later verdient, is een tientje veel minder waard dan nu. En of je nu een jaar langer of korter moet terugbetalen, maakt niet veel uit. Gerda Westerhof (18) tweedejaars Facility Management Mijn ouders schieten mijn opleiding voor, ik betaal ze terug van mijn studiefinanciering. Daarnaast heb ik een baantje op zaterdag. Zonder lening is het geen vetpot, maar daar houd ik rekening mee. Als ik het zonder extra geld kan doen, waarom zou ik dan lenen? Misschien zou ik het wel doen als ik op kamers zou gaan. Aan de andere kant: om die reden ga ik juist niet op kamers. Lenen om dure kleren en gadgets te kopen gaat me echt te ver. Mijn rode cijfers zijn diepdonkerrrood geworden. Sebastiaan Buwalda (22), tweedejaars Technische Bedrijfskunde Toen ik op mijn achttiende Werktuigbouwkunde ging studeren, leende ik maximaal. Ik heb wat van dat geld opzijgezet. Hopelijk verdient het zich terug. Om mezelf aan banden te leggen, heb ik de lening nu stopgezet. Als ik geld zíe, wil ik het uitgeven. Ik probeer nu zo efficiënt mogelijk te leven van mijn basisbeurs en mijn bijbaan als directiechauffeur. En ik heb een eigen IT-bedrijfje. Als ik moet investeren, spreek ik m n spaarrekening aan. Zo leer je trouwens wel met financiën omgaan. Frank te Biesebeek (18), eerstejaars Pedagogische Academie Zelf leen ik niet en ik ben het ook niet van plan. Ik woon nog bij mijn ouders. Ik woon dus gratis en zij betalen mijn verzekeringen. Ik moet wel zelf boeken kopen. Als ik van mijn maandelijkse beurs het collegegeld aftrek, houd ik ongeveer tachtig euro over. Daarmee red ik het net. Ik heb ook nog een kleine bijbaan. In april ga ik op kamers. Dan maar wat meer uren bijwerken. Het nieuwe leren Wat heb ik genoten van onze aanvoerder, Henk Pijlman, in het Dagblad van het Noorden. Wat kan die man zijn pijlen richten. Niks parlementaire enquête naar onderwijsvernieuwing. Stop gezeur over de goeie ouwe tijd. Leef in Zeg waar het op staat. Het Rijk hoeft alleen maar te betalen. Scholen doen de rest. Ga direct aan de slag met verbeteren. Hier, nu, u, ik, wij, zij, samen! Amen. De krant heeft een halve pagina nodig. Ik geef de boodschap in een notendop. Niemand mag de essentie missen, vooral studenten niet. Er bestaat geen weg terug naar betuttelende en verantwoordelijke docenten, die studentjes onder hun hoede nemen en in de watten leggen. Betutteling hoort bij watjes. Als docenten de verantwoordelijkheid nemen, zijn studenten die per definitie kwijt. Zo simpel werkt dat. Henk wil dat wij studenten voortaan uit de watten jagen. Moeders zetten hun peuter niet toevallig op eigen benen om te leren lopen. Die benen moeten sterk worden om weelde te dragen. Henk heeft volkomen gelijk: studenten moeten aan de praktijk worden blootgesteld. Zelf doen en falen op de snelweg naar vooruitgang. Jammer voor docenten, die bang zijn voor de praktijk en zich verschuilen achter Power Point Presentaties. Vanuit een boekje om hun incompetentie tot het vertellen van zinnige verhalen te verhullen. Smijt ze gerust bij de studenten in het diepe. Overleven en verzuipen brengen redding. Als ik de weg mag wijzen, weet ik het wel. Alle docenten beginnen in schaal 13 met een prestatiecontract volgens onderwijsvisie en competentiewaaier. Maandelijks trainen zij de overdracht van verantwoordelijkheid aan studenten. Tegelijkertijd meten wij de vooruitgang bij studenten. Bij falen gaat de docent elk jaar een schaal terug tot hij onderwijs voor gezien houdt. Dat wordt het nieuwe leren van leraren. Dat zal ze leren. Jan Geelhoed, docent Facility Management

5 actueel/sport 22 februari 2007/12 de HANZE 5 Hét dropidee van 2007: drop met koffi esmaak Stadswacht wint dooreetdropprijs Een dropje dat een beetje naar koffie smaakt. Bedenk het maar eens. Lysette, Amarins en Huib deden het en wonnen met hun Stadswacht Zwartstra de eerste prijs in Lysette (links), Huib en Amarins sabbelen op hun winnende dooreetdropje. Foto: loexproduxies de dropjeswedstrijd van Food & Business. Autodrop het zou verboden moeten worden. Nou, nee, Autodrop zou meer verkocht moeten worden, is het idee van dropmaker Van Slooten uit Irnsum (in het Fries: Jirnsum). Derdejaars Food & Business (F&B) moesten in tien weken een dropje verzinnen dat zou passen in de zogeheten Zwart-reeks, drop die in pompstations wordt verkocht. Onno Boulahouache steekt zijn bewondering op 9 februari niet onder stoelen of banken. De manager Product Development van Van Slooten onthult in het Economiegebouw op het Zernikecomplex welke groep studenten de prijs opstrijkt voor het beste dropidee. Ik baal eigenlijk dat we maar drie prijzen kunnen uitreiken. We zijn overspoeld met nieuwe ideeën. En wij maar denken dat we zo n beetje weten wat je met drop kunt doen. De 24 F&B-studenten moesten een dooreetdropje maken: zacht maar niet kleverig in de mond. Van Slooten moest het kunnen maken op de huidige productielijn en het zou zich moeten onderscheiden in smaak en verpakking. Dat was niet tegen dovemansoren gezegd. Belastinginspecteur Zwartrijder heeft een citroenlaagje waar je even doorheen moet. Ook Flitser Zwartpaal heeft de zure smaak van citroen. Boulahouache vindt het fantastisch dat één van de makers op het idee kwam nadat ze werd geflitst. Gedurfd om een baalmoment te associëren met een beloning in de vorm van een dropje. De Zwartrijders zijn pittig en peperig en Autodokter Zwarthuis is een huwelijk van de smaaksensatie van drop en amaretto. Iets té volwassen, zegt Boulahouache, meer iets voor onze Oldtimers-lijn. Ronduit verrassend is de Kilometervreter met een sinaasappel-kruidnagelsmaak. En wat een fijn toegankelijke sta-zak hebben jullie erbij verzonnen. Brugwachter Zwartstra, zacht-zoet met een rabarbersmaak, heeft volgens Boulahouache de beste commerciële onderbouwing en wint de derde prijs. Wat een uitstekend veldonderzoek. Deze studenten hebben hun product daadwerkelijk laten proeven aan de benzinepomp. De tweede prijs gaat naar de Oliepeilers. Verschrikkelijk origineel. Een verpakking in de vorm van een olievat en de nieuwigheid van de dropdip. Zonder meer de vernieuwendste gedachte. Maar het blijft de vraag of ze aanslaan. Dat zal de Stadswacht Zwartstra zeker doen, meent Boulahouache. Twee als stadswachten verklede kinderen delen het dropje met een vleugje koffie uit in zaal C210. Het ronde dropje met de bruine onderkant vindt gretig aftrek. Verrek, het smaakt echt een beetje naar koffie. We hadden eigenlijk cappuccinodrop in ons hoofd, maar het schuimlaagje lukte niet, zegt Amarins Feenstra (22) van het winnende drietal. Eigenlijk reageerden de andere studenten niet echt enthousiast: o ja, jullie zijn van die koffiedrop. Dus ik had nooit het idee dat we zouden winnen, glundert Lysette Slof (25). Maar hij smaakt goed, hè?, juicht Huib van Akkeren. Machtig hoe je aan het denken slaat als je het van begin tot eind moet uitvogelen hoe je zoiets maakt en aan de man brengt. Of de Stadswacht ooit in de schappen van tankstations zal liggen is onduidelijk. We denken erover, zegt Boulahouache. Het winnende trio zal er dan geen cent van zien. Zij moeten het doen met de vijfhonderd euro aan prijzengeld. Boudewijn Otten Nederlands kampioen mountainbiken Karen Brouwer Heerlijk, dat rood-wit-blauw Ze is eerstejaars Mondzorgkunde, maar voor alles is Karen Brouwer mountainbiker. Niet te ver vooruit denken, gezond blijven, sterker worden en winnen. Op 21 juli wordt Karen Brouwer achttien. Dat wordt pieken, zegt de eerstejaars Mondzorgkunde aan de Hanzehogeschool, die zichzelf dolgraag een cadeautje wil geven. In Noorbeek staat die zaterdag het Nederlands Kampioenschap Mountainbike voor junioren op het programma. Karen is de te kloppen vrouw. Op 8 augustus 2006 greep de Oosterwoldse de titel in het Limburgse heuveldorp met een voor mountainbiken monstrueuze voorsprong van drie minuten op de nummer twee. Dat gevoel is heerlijk. Die rood-wit-blauwe trui om m n schouders. Dan rij ik hier door de bossen en dan zie je de mensen kijken. Je hoort ze fluisteren: daar gaat een Nederlands kampioen. Kampioen word je niet zomaar. Hoewel, de allereerste keer dat Karen meedeed aan een wedstrijd, ze was pas dertien, kwam ze meteen als eerste over de eindstreep. Dat mountainbiken leuk was wist ik al. Maar een mountainbikewedstrijd wínnen maakt het nog leuker. Ja, toen is mijn fanatisme geboren. Het smaakte naar meer en meer. Karen, je bent een dochter van Friesland of je bent het niet, was eigenlijk een schaatster. In de zomer deed ze aan skeeleren. Ik ging daar een paar keer vreselijk mee op mijn snuit. Ik wilde het gewoon niet meer. M n vader zei dat ik dan maar iets anders moest gaan doen. Mountainbiken, dus. Dat deed hij ook. In de garage van Karens ouders hangen fietsen in alle soorten en maten. Pa Brouwer is ook fanatiek op de tweewieler en ma stoempt ook heel wat kilometertjes weg. Moet je lezen, zegt Karen als ze haar plakboek met krantenknipsels openslaat. Een artikel in een plaatselijk blad verhaalt over Karens succes in Noorbeek. De laatste regel, grinnikt ze, Dirk Brouwer eindigde bij de veteranen in de achterhoede. Ik train nog wel met hem, maar hij houdt me niet meer bij. Karen zit bij de Nederlandse selectie. Iedere zaterdag traint ze in Nijverdal. s Ochtends het technische werk, s middags kilometers maken, tweeënhalf uur temporijden. Door de week traint ze bij haar oude club in Havelte. Op woensdagavond bindt ze de ijzers onder, want schaatsen blijft ze erbij doen. Het komt neer op zo n vier of vijf keer trainen per week. Hard werken, veel rusten en s avonds om tien uur onder de wol. Het is een leven voor de sport, want Karen wil de sprong naar de top maken. De selectie voor de beloften (dames tot 23 jaar, red.) haal ik zeker, maar de vrouwen van de A-selectie gaan me nog veel te hard. Nou ja, niet te ver vooruit denken. Gezond blijven, sterker worden, kilometers maken en in competitie blijven. Boudewijn Otten Karen Brouwer en haar wedstrijdfi ets in de achtertuin in het Friese Oosterwolde. Foto: loexproduxies

6 de HANZE 6 studenten 22 februari 2007/12 Martina Kuipers [19] Je danst weer! Mijn moeder zegt dat ik al in de luier stond te swingen als er muziek op stond. Ik dans al vanaf mijn tiende. De afgelopen tijd had ik het te druk met de studie. Nu ben ik net gestart met een reggaeton-showdancegroep: vijf meiden onder leiding van danseres en zangeres Loraine Kammeron. Wanneer is je volgende optreden? We willen optreden op bedrijfsfeesten en shows, maar er is nog niets gepland. Reggaeton is een mix van reggae, hiphop en salsa. Heel vrolijke muziek. We oefenen één keer per week in Heerenveen. Een zware training. Conditioneel is het wel te doen, maar je moet ook veel nadenken over pasjes, posities en ritmes. Had je niet liever naar de Dansacademie gewild? Ik heb er wel over nagedacht. Ik vind het geweldig om mensen te entertainen, maar uiteindelijk vind ik het nóg mooier om mensen te verzorgen. Daarom heb ik Verpleegkunde gekozen. Ik zit nu in het tweede jaar. Ik heb geen spijt van de beslissing. Het eerste jaar heb ik al mijn punten gehaald. Binnenkort ga ik vijf maanden op stage in het Antoniusziekenhuis in Sneek, daar verheug ik me op. Waar woon je? Bij de ouders van mijn vriend Jelle in Joure. Van daaruit kom ik met de bus veel makkelijker op het stageadres in Sneek. Joure is eigenlijk een tussenstap. In de zomervakantie gaan Jelle en ik in de stad samenwonen. We hebben via-via een huis gevonden in Paddepoel. Hoe lang kennen jullie elkaar? We hebben al drieënhalf jaar verkering. Op de havo van het Bornego College in Heerenveen zaten we in dezelfde klas. En nu zitten we ook weer in dezelfde klas bij Verpleegkunde. Ze hebben er geen moeite mee op school. We proberen zaken en privé gescheiden te houden. We zijn beslist geen klef stel. Foto: Robert van der Molen COVER Hoe zie je de toekomst? Ik wil zeker in een ziekenhuis gaan werken, het liefst iets met kinderen. Vroeger dacht ik dat ik verder wilde als kraamverpleegkundige, maar nu ik me wat breder heb kunnen oriënteren, denk ik eerder aan neonatologie, werken met prematuurtjes, kinderen die te vroeg zijn geboren. Dat is heel intensief. En dankbaar werk, denk ik. En wat vragen we Naledi Geertsma de volgende keer? Wat haar grootste uitdaging is. Luuk Steemers MARTHE *& %*#*@ %!! Heb ik alles gedaan wat erop het lijstje staat? Kamer opgeruimd, bed netjes opgemaakt, licht gedimd, nieuwe kaarsjes gekocht? Ja. Laat nu de mannen maar komen! Net als ik een stap in de vieze douchebak zet, schiet me plots iets te binnen. Snel schiet ik in mijn verschoten badjas mijn kamertje weer in. Haal twee emmers uit de kast en plak er grote vellen wit papier op. Met koeienletters schrijf ik mijn naam en teken ik een pijl wijzend naar boven op de zijkanten. Vastberaden en nog steeds enkel in mijn badjas gehuld loop ik de trap af naar de voordeur. De twee selfmade brievenbussen zet ik dapper op de stoep. Zo, nu maar wachten op de duizenden kaartjes van duizenden mannen die hun weg vinden door de verloren stad! Met één voet op de drempel kijk ik nog eenmaal achterom waarna ik naar binnen vlucht om eindelijk te douchen. Op school lijkt iedereen erover te praten. Zij heeft al vijf kaartjes! Ja, en zij vijftien! Ik krijg het benauwd, begin te zweten en grote rode vlekken maken mijn gezicht onooglijk! Straks kom ik thuis en dan heb ik geen enkele stille aanbidder! Mijn wereld zal in elkaar storten! Waar moet ik heen! Een ramp! Ik laat mezelf zowat van de trappen vallen, alles om maar snel thuis te zijn! Misschien kan de schade nog worden beperkt. De emmers zijn vast omver geblazen door de wind, al de brieven en kaartjes zijn weggewaaid! Ja, dat is een goed excuus! Na een verschrikkelijke lange tien minuten stopt dan eindelijk de overvolle en stikhete bus voor mijn kamerdeur. Voordat de deuren openen, zie ik het al. De emmers zijn leeg. Verloren, mismoedig en teneergeslagen loop ik met rode wangen van schaamte naar de voordeur. Waarom is de hele wereld verliefd? Waarom zitten alle vrouwen nu te huilen van geluk? Waarom zijn alle mannen content en fier? Dat kleffe gedoe! Oneerlijk vind ik het! Als ik één van de emmers oppak, zie ik een wit envelopje tevoorschijn komen. Mijn hart gaat tekeer van opwinding, mijn vingers trillen! Als dit is wat ik vermoed, zal ik nooit meer negatief denken over mezelf! Er komt een zachtroze kaartje tevoorschijn. Voorzichtig probeer ik te lezen wat erop staat. Lieve Marthe, wat een briljant idee! Mijn emmers staan al buiten. Ze beginnen steeds voller te worden! Bedankt hoor! Liefs Anoniempje. *& %*#*@ %!! Marthe Houpt WIN Handboek voor Doe-het-zelf Diva s Het leven van de moderne vrouw is vol uitdagingen. Hoe verwissel je een lamp of overleef je een saai diner? Wat is de juiste wijn, wat zijn de beste galeries om gezien te worden? Wat moet er in je tas zitten (en vooral: wat niet!)? Hoe sta je binnen vijf minuten klaar voor een feest? Hoe lees je kaart en... hoe loop je zonder struikelen op hoge hakken? Het Handboek voor Doe-het-zelf Diva s loodst je moeiteloos door een stijlvol leven. Modeontwerpers Vivienne Westwood en Stella Mc- Cartney en schoendesigner Manolo Blahnik geven in dit boek direct bruikbare adviezen. Handboek voor Doe-het-zelf Diva s is onmisbaar voor stijlgodinnen, stoere meiden, goddelijke huisvrouwen, succesvolle vrouwen en glamourgirls - of voor als je er één wilt worden. Camilla Morton Welke diva speelt de hoofdrol in Dreamgirls? Mail je antwoord naar huzzel@org. hanze.nl en maak kans op een gratis exemplaar van het Handboek voor Doe-het-zelf Diva s. Zo lief ben je nu ook weer niet van Maaike Hartjes is gewonnen door: Jeroen Padmos

7 onderwijs 22 februari 2007/12 HANZE 7 Bij de les Interview Het ondernemen zit Maty de Vreeze (24) in het bloed. De derdejaars Small Business & Retail Management is de baas van Serum Events. Voor tachtig uur werken per week draait hij z n hand niet om. Small Business & Retail Management De SWOT-analyse van de VVD, slimme supermarktbonzen en waarom jonge ondernemers aan strategieplanning moeten doen. In de rubriek Bij de Les ruikt Rina Tienstra bij Small Business & Retail Management aan de wereld van de marketingstrategie. Denken jullie dat de directeur gaat zitten, zijn vinger in de lucht steekt en zegt: nu nog eventjes de marketingstrategie bepalen? Nee, natuurlijk. Maar vergis je niet, zeventig procent van de bedrijven die jullie zullen tegenkomen, heeft helemaal geen strategisch plan klaarliggen. En geloof mij: als je de stappen van het schema op pagina 93 doorloopt, heeft je bedrijf echt meer kans van slagen. Op het Zernikecomplex geeft docent Edward Gilsing op 19 februari in een afgeladen lokaaltje les in strategie-ontwikkeling. Hoofdstuk 2 is lastig, ik weet het. Nogal abstract. Ik ga jullie het gevoel geven hoe het in de praktijk toegaat, belooft de 36-jarige marketingconsultant de 22 eerstejaars Small Business & Retail Management. We doorlopen het hele proces stap voor stap. Met voorbeelden Wat is strategie? Wat is je doel, en hoe wil je dat doel bereiken? Door onderzoek en de analyse van het totale proces, dreunt Sven op uit het boek. Precies. Stel dat Ahold in 2008 een marktaandeel wil hebben van dertig procent. Waarom willen ze dat eigenlijk? Ze willen groeien, roepen zeven studenten. Natuurlijk. En we weten: hoe groter je marktaandeel, hoe lager je kosten. Maar hoe gaan ze dat aanpakken? En vooral, waar krijgen ze onderweg mee te maken? Gilsing toont een sheet met een schip op koers die de marketingstrategie in het schema aanzienlijk verheldert. Zie je die piraten? Dat zijn de concurrenten. Waar heeft Ahold trouwens mee te maken gehad de laatste tijd? Ik moet trouwens wel oppassen wat ik zeg, knipoogt hij. Gerben werkt bij Albert Heijn in Hoogeveen. De prijzenoorlog, kopt de klas in. De opkomst van de discounts. Tja, als de economie verslechtert, floreren die. Daar moesten ze bij Appie op inspelen. En hoe deden ze dat? De studenten sommen op. Ze verlaagden hun prijzen. Promootten de euroshoppers. De klant moest alleen wel even door de knieën om ze te vinden, grijnst Gilsing. Maar ze kwamen voor de kerst ook met een premium huismerk. Waarom deden ze dat dan? De klas zwijgt. A-merken maken de perceptie van de prijzen anders. Maar als je te veel op de lage prijzen focust, verlies je de rijke mensen als klant, bromt Gijs. Goed zo Gijs, heel belangrijk. Je moet je klanten kennen. Een supermarkt moet op de hoogte blijven van trends. Wat is de trend in supermarktland?, vraagt Gilsing. Gezond. Vers, weet de klas. In 2015 gaat de consument alleen nog naar de winkel voor verse producten, verwacht Gilsing. De rest bestellen we via internet. Alles zonder houdbaarheidsdatum is convenience. En vers is experience. Het gaat om de beleving. Zien, voelen, ruiken. Gilsing tekent de nieuwste winkel-layout op het bord. Een ovaal verseiland in het midden met visgraatvormige schappen met houdbare producten eromheen. Waarom doen ze dat zo? Je komt steeds weer bij de verse producten terecht als je de paden doorloopt, mompelt een student. En verse producten zijn duurder. Jaaaa, en hoge prijzen, dat weten we allemaal, zijn markttechnisch interessant, doceert Gilsing. Roelof werkt bij ook bij een supermarkt en beaamt dat. Bij ons komt vijftig procent van de omzet al uit de versproducten. Tijd voor een opdracht. Wat is een business definition? Waarom formuleren we Foto: Pepijn van den Broeke dat? Wat is een missie, en waarom formuleren we een missie?, kalkt Gilsing op het bord. Let op, mensen. Dit zijn de kaders voor het onderzoek dat we straks gaan doen. De klas buigt zich nog maar eens een keer over hoofdstuk 2. Wat zijn we braaf, hè?, gniffelt er eentje. Daarna duikt de marketeer nog even lekker de actualiteit in. Dit mag absoluut deze ruimte niet uit, fluistert hij geheimzinnig. Hij heeft de hand weten te leggen op de SWOT-analyse die voorafging aan de verkiezingscampagne van de VVD. Echt alles blijkt onderzocht, benoemd en ingecalculeerd. Gilsing pikt er een paar uit. Strength: verantwoordelijk voor de verbetering van de economie. Weakness: oude ongeleide projectielen met grote sigaren. Opportunities: strijd tussen Bos en Balkenende. Die maken elkaar wel af, fluistert een student. En de grootste threat: een aanval in Aghanistan of Irak. Maar als ze dat allemaal al wisten, waarom heeft de VVD dan toch verloren?, vraagt Gilsing zich hoofdschuddend af. Sven: Ze hadden het te weinig over de inhoud? Ik ben zwaar vermoeid, zucht een student. En ik moet nog naar het carnaval, meldt een andere. Hoe laat is het?, vraagt Gilsing. Oké, het is goed zo, ik geef nog even de antwoorden van de vorige opdracht, dan kun jij je gaan verkleden. Eén: Anton. Twee: Dirk. Drie: Bernhard De studenten strepen en zetten krullen. Je moet rekening houden met hun spanningsboog, dit zijn echte praktijkmensen, verklaart Gilsing als de eerstejaars de klas uitstromen. Volgende week verder, roept hij ze na. Rina Tienstra Mijn ouders waren ondernemers. Ze hadden een scheepswerf. Dat had me er eigenlijk van moeten weerhouden zelf ondernemer te worden. Het was altijd druk, er was veel stress. Voor een jacht betaal je dan ook al gauw zo n zeven of acht ton. Voor de klant is het vaak een passie. Ze leven vaak half op zo n boot en zijn verschrikkelijk kritisch. Ik kan niet uren achter elkaar hetzelfde doen. Ik wil mijn creativiteit kwijt kunnen in iets wat van jezelf is. Ik ben een enorme dance-liefhebber. Toen ik nog in Sneek woonde, organiseerde ik al illegale houseparty s met vrienden. Ik vond alle facetten van zo n organisatie interessant: drukwerk, promotie, horeca. We zijn tot 2004, toen de politie een keer een bezoekje bracht, met de party s doorgegaan. Na mijn eindexamen heb ik eerst een tijd gereisd in Ecuador. Ik was in die tijd nog wat idealistischer. Daarom heb ik na de reis gekozen voor Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, puur omdat het me interessant leek. Dat was het trouwens ook. Het eerste jaar heb ik alle punten gehaald. Toch heb ik er toen ook direct een punt achter gezet. Ik wilde iets met meer toekomst. De organisatie van grote party s blijft trekken. Ik wil daar verder in. Ik besefte wel dat ik veel weet over het praktische aspect, maar niet over de bedrijfsmatige kant. Ik ben me gaan oriënteren via internet en brochures. Uiteindelijk kwam ik bij Small Business & Retail Management uit. De Open Dag was liefde op het eerste gezicht, vooral toen coördinator Bram ten Kate zei dat hij mijn plannen erg zag zitten. Toen ook nog bleek dat ik met mijn vooropleiding gelijk in het tweede jaar mocht starten, was ik verkocht. De docenten denken met je mee, je doet veel projecten, je moet veel samenwerken. De lessen zijn op een overzichtelijke manier thematisch verdeeld in blokken. De docenten werken keihard. Maar ze hebben wel verschrikkelijk veel taken. Daardoor lopen zaken soms wat chaotisch. Aan de andere kant, als ondernemende student moet je ermee om kunnen gaan: zelf initiatief te tonen! Binnenkort ga ik drie dagen per week stage lopen bij de grootste dance-organisatie van het Noorden en twee dagen bij mijn eigen bedrijf. Dat is een experiment. Ik ben de eerste die dat doet. Mijn bedrijf heet Serum Events. Een serum voorkomt ziektes, vandaar. In oktober heeft Serum Cloud Nine georganiseerd in Huize Maas. Dat was direct een succes, hoewel nog niet financieel. Je hebt veel aanloopkosten en bovendien wilde ik de entreeprijs in het begin laag houden. Je hebt trouwens geen idee hoe duur die dj s zijn. En natuurlijk wil de BUMA/STEMRA ook nog een graantje meepikken. Bij SB&RM leren we dat mensen bewuster willen leven. Beleving is het sleutelwoord. Dat probeer ik te koppelen aan de events. Zo was er een filmcrew, een opfrishoekje, liepen er meiden met fruit rond, en was er een speciale live act. Het is hard werken. In de weken voor een evenement ben ik wel tachtig à negentig uur in de weer. Ik hoop het succes in toekomstige events te kunnen doortrekken en dat Serum Events de grootste dance-organisatie van het Noorden wordt. Maar ik zie wel. Het is geen gemakkelijke branche. Het is in ieder geval leuk om te doen. Luuk Steemers

8 8 achtergrond 22 februari 2007/12 HANZE Startconferentie Toegepaste Psychologie Ellende genoeg, dus werk zat De opkomst was matig, maar de boodschap van de startconferentie van de opleidingen Toegepaste Psychologie was er niet minder vrolijk om: de eerste Maaike Wenno (linksboven), Ingrid Beärda (rechtsboven), Paula IJland (rechtsonder) en Marleen Kramer hebben zin in vier jaar Toegepaste Psychologie aan de Hanzehogeschool Foto: loexproduxies eerstejaars wacht een gouden toekomst. Jullie zijn proefkonijnen. De eerste studenten van een spiksplinternieuwe opleiding. Er zal een pionierssfeer heersen, die eerste jaren. Jullie worden gekoesterd en gepamperd. De docenten zullen er alles aan doen om het jullie naar de zin te maken. Ze zullen steeds weer vragen of de opleiding aan jullie wensen tegemoetkomt. Tot vervelens toe misschien. Maar ik zeg: jullie zijn bevoorrecht, maak gebruik van dat fantastische voorrecht de eersten te zijn. Karl Dittrich, voorzitter van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO), spreekt tot de eerste groep studenten van de opleiding Toegepaste Psychologie. Op 1 februari startten zo n 250 studenten met deze nieuwe gezamenlijke hbo-opleiding van de Hogeschool Leiden, de Fontys Hogeschool en de Hanzehogeschool. Elk van de hogescholen nemen zo n tachtig studenten voor z n rekening. Nul op rekest De drie hogescholen kregen het NVAO-keurmerk na een procedure die tweeënhalf jaar in beslag nam. Zo n keurmerk krijg namelijk je niet zomaar, verklaart Dittrich op 8 februari tijdens de landelijke startconferentie in de Jaarbeurs van Utrecht. De helft van de aanvragers van nieuwe opleidingen krijgen van het NVAO nul op het rekest. Onze goedkeuring betekent dus dat jullie opleiding in een behoefte voorziet, zegt Dittrich. Het houdt in dat de arbeidsmarkt klaar is voor toepast psychologen. Maar het betekent ook dat jullie het nu moeten waarmaken. De komende jaren bepalen jullie de kwaliteit en het niveau van de opleiding. En wees er zeker van: er wordt kritisch naar jullie gekeken. Effectief ruziemaken De universiteiten, het Nederlands Instituut voor Psychologen en het werkveld zijn niet op voorhand overtuigd van het nut van een psychologie-opleiding op hbo-niveau. Suzanne Weusten wel. De oud-hoofdredacteur van Psychologie Magazine ziet tal van beroepsmogelijkheden voor de Toegepaste Psycholoog (TP). De TP kan geheugentraining geven, helpen bij relatieproblemen ( Hoe maak ik effectief ruzie?), mensen adviseren over een gezonde levensstijl. Voorbeelden te over: eenzaamheid en depressie nemen een grote vlucht, ook hier kan de TP een handje toesteken. Dit soort vraagstukken leeft, zegt Weusten, niet voor niets is de oplage van Psychologie Magazine de afgelopen tien jaar enorm gestegen. Niet voor niets vliegen de zelfhulpboeken als warme broodjes over de toonbank. Heel veel mensen zijn op zoek naar praktische handvatten om problemen te lijf te gaan. Jampotpsychologie Psychologie is een hartstikke leuk vak, vindt Weusten. Neem nou de psychologie van het kiezen. Nog nooit in de geschiedenis konden mensen zo veel kiezen als in deze tijd. Fijn of niet fijn? Een simpele test toont de dubbelhartigheid van de kiezende mens. Op een beurs staan twee tafels met jam. Bij de ene kraam kunnen de bezoekers kiezen uit zes soorten jam, bij de andere uit 24 potjes. De kraam met 24 potten trekt beduidend meer bezoekers, maar In 1940 telde Nederland minder dan veertig psychologen, nu meer dan 35 duizend slechts drie procent besluit iets te kopen. De kraam met zes potten trekt minder aandacht, maar: één op de drie mensen koopt er een potje. Spijt is ook al zo n opmerkelijk psychologisch verschijnsel. Als je iemand vraagt waarvan hij het afgelopen jaar spijt heeft, dan noemt hij dingen die hij heeft ondernomen die niet het gewenste resultaat hebben opgeleverd. Maar als je hem vraagt waarvan hij spijt heeft over een tijdspanne van twintig jaar, dan noemt hij allerlei dingen die hij níet heeft ondernomen. Catalin Milea heeft zijn vaderland Roemenië verlaten om aan het Groningse Prins Claus Conservatorium te studeren. Spijt zal hij daar vermoedelijk niet van krijgen, want hij is goed op weg naam te maken in de jazz. In de pauze improviseert de saxofonist op Autumn Leaves en Careless Whisper. Balen van het weeralarm Ria Wiegman baalt. Jaren is de projectleider van de Hanzehogeschool bezig geweest met het in elkaar timmeren van de opleiding Toegepaste Psychologie. Nu ligt er een leerplan, heeft ze van de NVAO een goedkeuringsstempel gekregen en een gave startconferentie georganiseerd. En dan komt het KNMI op het uur U met een weeralarm. Oké, de conferentie is niet verplicht, maar het is toch ontzettend jammer dat veel studenten er niet bij zijn. Misschien zou het interessant zijn om eens te onderzoeken hoe mensen reageren op weeralarmen. Zeker als ze zo vaak worden gegeven. Overgewicht en anorexia Maar een half uurtje file, Tom Luken heeft de sneeuw getrotseerd. De psycholoog, eigenaar van Luken Loopbaan Consult, geeft de kersverse TP-studenten hun eerste hoorcollege. Verbluffend zijn de cijfers die hij opdist. In 1940 werkten er vijftig psychologen in Nederland. In 2007 verdienen 35 duizend mensen hun brood met de psychologie. Het aantal eerstejaars psychologie is in twaalf jaar verdubbeld (van 1500 in 1995 tot drieduizend in 2007). Het aantal psychotherapeuten stijgt ook flink (1500 in 2003 en 2200 in 2007). Waar moeten al die mensen emplooi vinden? Net als Dittrich en Weusten ziet Luken overal kansen op de arbeidsmarkt. Van al die afgestudeerde psychologen is slechts drie procent werkloos. Vrolijk somt Luken de ellende op die de samenleving teistert. Ieder jaar komen er 1200 anorexiapatiënten bij, en 1800 boulimiapatiënten. Ongelofelijk, 44 procent van de Nederlanders leidt aan overgewicht. Bijna 900 duizend Nederlanders zijn arbeidsongeschikt, bijna veertig procent van hen heeft een of ander psychisch probleem. Maar twintig procent van de werkenden wil doorgaan tot zijn 65-ste. Een hele beerput komt naar boven als je mensen vraagt of ze tevreden zijn over hun werk. De helft van de dertigers is gestrest. Dennis the dentist Bijna 1600 mensen plegen er jaarlijks zelfmoord. Dat is twee keer zoveel als het aantal verkeersdoden. Ook in het onderwijs is er volgens Luken werk aan de winkel voor toegepast psychologen. Een op de drie leerlingen valt uit. Schrikbarend veel. Het meest gerapporteerde probleem: motivatie. En wat te denken van eenzaamheid? Eén op de vier mensen is eenzaam. Vooral jongeren en ouderen. Zit er hier een Psycho in de zaal of ene Phil? Ken de mens, ken je zelf. Dat is waar TP zich op moet richten. Waarom, zo vraagt Luken, heten veel Amerikaanse advocaten Larry, Laura of Laurence? Waarom willen veel jongens met de naam Dennis tandarts worden. Komt dat door hun beroep, lawyer en dentist? Zit er hier een Psycho in de zaal? Of ene Phil? Nee dus. Maar wel een Marleen, een Maaike, een Ingrid en een Paula. Meisjes. En toch viel het me mee, zegt eerstejaars Paula IJland (18), in ons jaar zitten aardig wat jongens, ik schat één derde. Net als Marleen Kramer (19) stapte ze over van de studie Psychologie aan de universiteit. Te theoretisch naar mijn smaak, zegt Marleen, maar ik geef toe: m n cijfers waren ook niet je dat. Vijfjes en zo. Maar wie weet ga ik later nog eens proberen. Ingrid Beärda (18) deed eerst Personeelsmanagement. Ik wist dat het een economische opleiding was, maar dat de nadruk er zo op zou liggen had ik niet kunnen bevroeden. Waar is de mens?, dacht ook Maaike Wenno (19), die haar studie Bouwkunde eraan gaf en TP koos. Precies, vindt Paula, bij Psychologie had je colleges met 450 man. Dat wordt hier anders. We zitten in een hele leuke klas. Heel leuk, vindt teamleider Marietta Muhonen, die vier meiden hebben nu al besloten de volgende introductie te organiseren. Boudewijn Otten Illustratie: Mathieu van der Bij & Xiao Feng Chiu Advertentie Praktijk Hoek Melkweg studentenhulpverlening individuele begeleiding groepstherapie assertiviteitstraining stagevaardigheidsgroep tel:(12-13u) Ubbo Emmiussingel BC - Groningen

9 achtergrond 22 februari 2007/12 HANZE 9 Instituut voor Sportstudies wordt geen koektrommel Het is alsof er een zwerm zwaluwen boven vliegt Vooraanzicht vanaf de Zerikelaan. Voor wie vanuit de Zernikelaan de Zernikecampus nadert worden de contouren steeds duidelijker zichtbaar. In de zomer staat hier het nieuwe gebouw van het Instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool. Projectmanager Frans Epping: Het wordt een spel van zien en gezien worden. De staalconstructie van het dak is duizelingwekkend ingewikkeld. Projectmanager Frans Epping buigt zich over de tekening. Geen meter is recht. Het lijkt wel meccano. Aan de lobben zie je waar de sporthal komt, de gymzaal en de fietsenstalling met daarbovenop het gezondheidscentrum. De constructie van het zwembad ontbreekt op deze tekening. Daar komen gelamineerde houten spanten. Het materiaal van de gevel is net als het dak van kalzip, een aluminium-zinklegering. Daarmee kun je vloeiende lijnen maken. Koektrommel Architectenbureau AGS uit Heerlen zag het plan van eisen en maakte een schets. Hun filosofie: weg met de koektrommels die sportruimtes vaak zijn. Om het spannender te maken, stelden ze een vierdeling voor met losse ruimtes: de sporthal, een fietsenstalling met daarbovenop het sportgezondheidscentrum en de kantoren, de gymzaal en het zwembad. Die delen worden via een atrium op de eerste verdieping met elkaar verbonden. Dat oerontwerp is in grote lijnen gehandhaafd. Drie lagen Het gebouw bestaat uit drie lagen. Laag 0 is het maaiveld. Daar zitten de vloeren van de sportruimtes en de kleedruimtes. Om op laag 1 te komen moet je stijgen. Die stijging begint al vóór het gebouw. Je gaat een podium op. Daar pak je al de helft van de 3 meter 60 niveauverschil met laag 0. Dan ga je via een tourniquet naar binnen en binnen stijg je verder. Op Laag 1 zit het atrium met verbindingsruimtes. In het atrium komen weer doosjes met allerlei functies: restauratieve voorzieningen, een sportcafé en een servicepunt voor benodigdheden. Op laag 2 zitten kantoorruimtes en de personeelskamer die via loopbruggen met elkaar zijn verbonden. met uitzicht op een waterpartij. Aan het dak komt een doorzichtige, bolvormige constructie waar je heerlijk kunt loungen. Vanuit de verbindingsruimtes op laag 1 kun je schuin naar beneden in de sportruimtes kijken, bijvoorbeeld via uitsparingen in het beton, de vides. Dat wordt een spel van zien en gezien worden. Je zit niet in elkaars blikveld, dus hinderlijk is het niet. Zwaluwvleugels Bij het eerste ontwerp had de dakpartij een soort wigwamconstructie. Dat is veranderd omdat AGS dit ook al bij Saunacentrum Thermae 2000 in Valkenburg heeft gedaan. De dakpartij wordt daarom 180 graden gedraaid. Zo ontstaat een soort vleugel. Het is alsof er een zwerm zwaluwen boven het gebouw vliegt. Zwembad met patrijspoorten In het bad van 17 bij 25 meter zitten patrijspoorten. Daar komen onderwaterspots in, of camera s die verbonden zijn met apparatuur voor bewegingsanalyse. Het zwembad is in de avonduren en in het weekend open voor studentensport en zwemlessen. Het zwembad heeft een beweegbare bodem, zodat het ook geschikt kan worden gemaakt voor kleine kinderen of mensen die niet kunnen zwemmen. Ouders kunnen hun kroost vanuit het sportcafé zien. Sporthal De sporthal is geschikt voor topsport. De Hanzehogeschool heeft een deal met de gemeente gesloten. De hogeschool draait op voor de kosten van een hoger plafond dan oorspronkelijk was gepland, geen negen, maar tien meter. De gemeente betaalt een uitschuifbare tribune. Hierdoor kan volleybalhoofdklasser Lycurgus in de nieuwe hal trainen en spelen. Boven komt een soort statribune waar een tv-team kan meebewegen met het spel. Aan de andere kant zit een vaste tribune op laag 1. Het College van Bestuur heeft onlangs ingestemd met de tweede scheidingswand in verband net de komst van de PA naar Zernike. Zo verhoog je de inzetbaarheid van de ruimte. Er kunnen nu meerdere groepen onafhankelijk van elkaar in de hal sporten. Collegehal De collegehal zit op de kopse kant van de sporthal. Zijn er geen colleges dan schuif je de wand open en heb je er ineens 165 tribuneplekken bij. Dat brengt het totaal aantal zitplaatsen op ruim achthonderd. Plint De Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen willen de leefbaarheid op Zernike vergroten door het aanbieden van voorzieningen in de plinten van de gebouwen. Dat betekent dat je vanaf de straat naar binnen kunt, net zoals in gewone winkelstraten. Het filiaal van Selexyz in het techniekgebouw is daar een voorbeeld van. In de plint van Sportstudies komt een wellnesscentrum. Dat centrum is een samenwerking van Gezondheidsstudies, het stafbureau Personeel & Organisatie en Sportstudies. Je kunt er laten onderzoeken hoe je conditie is, of je een gezond eetpatroon hebt, of je verstandig sport en of je werkplek ergonomisch is ingericht. Boven de plint zit de danszaal. Hippe kleuren De vloeren van de sportruimtes krijgen hippe, moderne kleuren. De gymzaal wordt narcisgeel, de sporthal terracotta. De danszaal krijgt een strokenparket van licht eiken. Werkplekken In de nissen van het atrium komen werkplekken voor studenten. Het studielandschap is boven de collegehal. Op laag 0 komen zes collegezalen. De loungebol in het atrium. Warmte-koudeopslag We brengen slangetjes aan in de betonvloeren. Zomers, als het warm is, pompen we van 120 meter diepte water op van twaalf graden. De vloer wordt dan koelelement. Het opgewarmde water gaat vervolgens naar de warmtebron waar de temperatuur ongeveer vijftien graden is. s Winters pomp je water op uit de warme bron voor de verwarming van het gebouw. Het systeem is nagenoeg onzichtbaar. Je ziet in het veld alleen de metalen overkapping van de putten. Luuk Steemers Lezing Vrijdag 23 februari geeft Frans Epping een lezing over het nieuwe gebouw. Voor studenten Facility Management en andere belangstellenden. D250, uur. Vol = vol. Atrium met loungebol Het atrium wordt een prettige ruimte met veel licht en lucht, het kloppend hart, waar mensen elkaar ontmoeten. Het krijgt een uitkragend buitenterras Zien en gezien worden. De sporthal met geopende scheidingswand naar de collegehal.

10 10 advertenties 22 februari 2007/12 HANZE Niet technische Masteropleidingen Gedragswetenschappen Communication Studies Educational Science and Technology Philosophy of Science, Technology and Society Psychology ELAN: Science Education and Social Science Education Research Master: Evaluation and Survey Research Management en Bestuur Business Administration European Studies Health Sciences Industrial Engineering and Management Public Administration Kijk voor meer informatie en onze technische masteropleidingen op graduate.utwente.nl Een fascinerend bezoek aan het menselijk lichaam Beurs van Berlage Amsterdam De laatste weken! Studenten e 4,- korting! Let op: vanaf nu dagelijks geopend van uur Tickets zijn te koop aan de kassa bij de Beurs van Berlage en van tevoren via de website. Kassa is geopend tot 1 uur voor sluitingstijd.

11 achtergrond 22 februari 2007/12 HANZE 11 Studenten in bedrijf Bakbrommertransport BroZem V.l.n.r: Wouter Bos, Jochem Pröpper, Chris Bontsema, Steven Schreuder, Elzo Oterdoom en Viktor Schoenmakers Foto: Pepijn van den Broeke We zitten tussen de auto en de fietskoerier in. Alles wat in onze bak past vervoeren we. Onze bakbrommers zijn versterkt, zodat we vijfhonderd kilo lading kunnen transporteren. Eerstejaars Werktuigbouwkunde Elzo Oterdoom (19) runt met vijf andere bakbrommerfanaten sinds een paar maanden BroZem, het enige Nederlandse transportbedrijf op bakbromfietsen. Op het terrein van de voormalige betonfabriek van Gembeton aan de Friesestraatweg wonen drie van de zes bakbrozems. Antikraak, boven de werkplaats en hun reusachtige loods. Als Steven Schreuder (22) op zijn volgeladen bakbromfiets de loods inknettert, tilt hij zijn linkervoorwiel van de grond en draait nonchalant een paar rondjes. We kennen elkaar van onze bakbrommers, vertelt hij. Jochem Pröpper (40) is de bedenker van het bedrijf. Hij belde me een keer omdat iemand hem had gevraagd iets weg te brengen, maar hij had zelf geen tijd. Zo kwamen we op het idee. Jochem rijdt niet zelf, hij leidt ons. Hij neemt de BroZemfoon op en belt ons als er een klus is. Ik denk niet dat mensen hun witgelakte vleugel in onze bak willen neerzetten. Viktor Schoenmakers (19), tweedejaars Werktuigbouwkunde aan het Alfacollege: Eén dag in de week heeft één van ons dienst. We doen verhuizingen van studentenkamers, vervoeren pakketten van de bouwmarkt, brengen grof vuil naar de stort of kratten bier naar feesten. We hebben wel eens een complete verhuizing gedaan. Inpakken, sorteren wat weg kan, versjouwen en alles weer op zijn plaats zetten. Een kinderkamer van Ikea naar Beijum brengen kost me een half uurtje. We zijn sneller dan je denkt hoor, werft de frisgeschoren derdejaars Minerva Wouter Bos (23) nog even door. Binnen een half uur staan we klaar. Voor een bakbrommer gelden de regels van een bromfiets, de hele binnenstad is voor ons toegankelijk. En we mogen op de stoep parkeren. Doordat onze brommers niet zo breed zijn, rijden we gemakkelijk tussen paaltjes door en is bijna elk adres tot aan de deur bereikbaar. BroZem is druk bezig met promotie van hun bedrijf. Elzo: De wall of fame in het kantoor mag nog wel wat voller. Viktor: Vlak voor kerst hebben we een flyeractie gedaan in de stad. Dat leverde best veel klanten op. En we hebben al een aantal vaste klanten, we brengen bijvoorbeeld iedere week de Uitloper rond. Elzo: Met de verkoop van oud ijzer verdienen we ook nog een beetje bij. De Kamer van Koophandel, de telefoonrekening en de domeinnaam van onze site moeten ook betaald worden. Vierdejaars Minerva Chris Bontsema (23) doet de administratie van BroZem. Er moet natuurlijk vooral gereden worden. Hele dure dingen vervoeren we niet. Dat is lastig te verzekeren. Steven: Ik denk ook niet dat mensen hun witgelakte vleugel in onze bak willen neerzetten. Chris: En we zijn een beetje afhankelijk van het weer, ook al hebben we dekzeilen. Oh, brozem, je haar is vet, parodieert de drijfnat geregende Jochem een shampooreclame, als de zes compagnons hun wagenpark opklimmen voor de foto. Dat is afgewerkte olie, meisje. Rina Tienstra BroZemfoon: De verjaardag van Lord Shiva Met vriendin Agnes reist Hanzeredacteur Loes Vader drie maanden door India. In Gokarna viert ze Shiva s verjaardag en ontsnapt aan een bamboemassage. Ik word wakker van het gerochel van de mannen en hun monotone gebeden. Door de open deur van mijn kamer zie ik kaalgeschoren brahmanen in hun okergele lungi s een heilig bad nemen in zee. Verderop volgen een groepje vrouwen in felgekleurde sari s hun ritueel. Gokarna is één van de heiligste plaatsen in Zuid-West India. Ieder jaar vieren duizenden pelgrims, saddhoes, baba s, bedelaars en kooplui hier de verjaardag van Lord Shiva. Vishnoe staat te popelen om te vertrekken. Ik kan de oude man met zijn kapotte eeltige voeten amper bijhouden. Na een lange heuvelwandeling stopt hij bij een gat in de rotsen. Door het gat zie ik een kleine ondergrondse tempel. Hurry, hurry, zegt hij, shoes off, bring your camera. Ik volg hem. Pray, pray, Om nama Shiva. Hij knielt bij een lingam (fallus van Shiva) en fluistert: Cow s ear, touch... Ik raak de lingam aan die glimt van de ghee (geklaarde boter). Ik hoor gerochel. Baba is meditating, baba very very old. Ik krijg de baba niet te zien en ook de cobra niet die hem vergezelt. He makes puja (offer) for you, zegt Vishnoe. You re very lucky lady. Ik besluit om een week of twee in Gokarna te blijven, tot na Shivaratri, de verjaardag van Shiva. Uit heel India komen de pelgrims. Kooplui stallen hun waar uit op straat, families zoeken logementen, bedelaars steken vier bamboestokken in het zand en spannen er een lungi over. Voor saddhoes en baba s is zelfs dat nog te veel luxe. In een laken gewikkeld slapen ze bij de tempel. Vandaag is het hoogtepunt van Shivaratri. Wel tachtig mannen trekken een vijftien meter hoge versierde kar door de straten. Andere mannen torsen bananentrossen. De kunst is om een banaan door één van de openingen van de kar te gooien. Geluk en voorspoed is je beloning. Politiemannen geven al te opdringerige gelovigen een bamboemassage. Ik gooi mijn bananen voor geluk en voorspoed. Loes Vader Foppe zet zichzelf op de kaart Foppe Strikwerda (33), sinds kort oud-medewerker van de HG, vult zijn dagen tegenwoordig met het maken van kaartjes. Wanneer ben je bij de Hanzehogeschool weggegaan? Ik ben sinds 1 januari niet meer in dienst. Het was tijd voor iets anders. Ik was al vier jaar Accountmanager bij het stafbureau Marketing & Communicatie. Toch heb ik een geweldige tijd gehad bij de HG, ik vind het een prachtige organisatie. Ik heb er ontzettend veel van geleerd, de sfeer op de afdeling en de samenwerking met de deans was altijd goed. Ik had dan ook erg veel moeite met het afscheid. Maar het was tijd om weg te gaan, mezelf op scherp te zetten. Toen het idee voor kaartje2go was geboren, heb ik besloten de stap te wagen. Wat is dat dan, kaartje2go? Het is een online wenskaartenservice. Een internetproduct, waar toch een fysiek product uitkomt. Het mooie aan dit concept is dat iedereen een origineel kaartje kan maken. Je kunt zelf een foto uploaden of een foto gebruiken uit onze galerij. Die combinatie vind ik geweldig. Je gaat naar onze site, volgt vier simpele stappen en je kaartje wordt gewoon via de post bezorgd. We zijn met de voorbereidingen gestart zo rond de helft van Samen met mijn partner Klaas Korte hebben we in november de Utrechtse Start gewonnen (een ondernemingsplanwedstrijd, waar ook het getoonde ondernemerschap en de presentatie van het plan een rol spelen, red.). Niet alleen de juryprijs, maar ook de publieksprijs! Dat hadden we nooit verwacht, de concepten van onze concurrenten waren namelijk ook heel sterk. De publiciteit rondom de wedstrijd kwam ontzettend goed van pas, maar we hebben ook een geldbedrag van vijfduizend euro gewonnen. Zeker in de opstartfase konden we dat wel gebruiken. Succesvol? Ja, dat kun je wel zeggen! Afgelopen dinsdag hebben we zevenhonderd kaarten op één dag verkocht. We zien echt een stijgende lijn. We hebben nu verschillende dingen lopen. Zo doen we aan affiliate marketing, een link van onze site op andere goed bezochte sites en zoekmachine- marketing. Ook plaatsen we een paar advertenties. Sinds januari zijn we écht losgegaan. Op dit moment werken we beide nog parttime aan kaartje2go, maar ik hoop dat we er tegen de zomer fulltime mee aan de slag kunnen. Zoals het er nu uitziet, moet dat wel gaan lukken! Marie Smeding Superactie! De eerste 250 studenten en medewerkers van de HG kunnen gratis een kaartje versturen! Gebruik de kortingscode Hanze2007 op Geldig t/m donderdag 1 maart. OP = OP!!

12 12 22 februari 2007/12 advertenties de HANZE Master Business Administration Geïnteresseerd in het oplossen van complexe bedrijfsproblemen? En wil je dit toepassen in (inter)nationale bedrijven of serviceorganisaties? Afhankelijk van de track die je kiest, biedt deze master Bedrijfskunde je veel kansen om organisaties beter te laten functioneren. Je kunt kiezen voor de volgende richtingen: Innovation and Entrepreneurship International Management Financial Management (nieuw!) Human Resource Management Service Management Kijk voor meer informatie op graduate.utwente.nl KOM NAAR DE OPEN DAG OP 7 APRIL OP UNIVERSITEIT NYENRODE Je staat voor een moeilijke keuze: of voorlopig alleen werken, of verder studeren. Bij NIVRA-Nyenrode kan het allebei. Onze universitaire deeltijdopleidingen bieden de mogelijkheid om naast je werk als (assistent-)controller de opleidingen Managerial Controlling of de Master of Science in Controlling te volgen. Beide opleidingen worden door je werkgever betaald en bieden volop nieuwe carrièremogelijkheden. Meer weten over onze post-hbo- en masteropleidingen? Meld je dan aan voor onze open dag op zaterdag 7 april op Universiteit Nyenrode, of vraag onze brochure aan via NIVRA-Nyenrode School of Accountancy & Controlling

13 achtergond 22 februari 2007/12 de HANZE 13

14 14 allerhanze 22 februari 2007/12 de HANZE Agenda De Agenda is bestemd voor studenten- en personeelsactiviteiten. Informatie voor de uitgave van donderdag 15 maart kun je mailen naar De deadline is donderdag 7 maart. DE CAST en Studium Generale De CAST en Studium Generale organiseren een fotowedstrijd voor studenten van de Hanzehogeschool en de Rijks Universiteit Groningen. De opdracht is om een foto te maken van angstwekkende situaties, personen of plekken, waar agressie of geweld op de loer liggen, duistere steegjes, een luidruchtige junk, een grommende waakhond, een driftkikker, een wapperend douchegordijn De mooiste foto s worden geëxposeerd in de het Studielandschap van het Techniekgebouw. De officiële opening van de expositie en de bekendmaking van de winnaar is op woensdag 4 april, uur in het techniekgebouw, Zernikeplein 11. Geef je ogen de kost of bedenk een eigen angstscenario! Hoofdprijs: een ipod. De CAST , decast@org.hanze.nl, www. hanzecast.nl uur T. Meijlink, uur J. Gelderloos, 4/ en uur S. Bouman, 11/ uur A. Diesemer, uur A. de Leeuw (Engelse vesper). GSp, Kraneweg 33, tel , www. gspweb.nl, info@gspweb.nl. Nederlands Studenten Kamerkoor 2007 Projectkoor dat elk jaar naar aanleiding van audities door het hele land opnieuw wordt samengesteld uit ongeveer vijfendertig ervaren amateurzangers uit de Nederlandse studentenwereld. Op zaterdag 24 februari in Groningen, Luthersekerk, uur. Toegangvoorverkoop: 10/ 8 (studenten, CJP, Pas-65). Aan de deur: 12/ 10 (studenten, CJP, Pas- 65). Voor meer info: / STUDIUM GENERALE Woensdag 28/2 Films: Something like happiness + Czech Dream, in de serie De Grenzen van Europa, twee films uit Tsjechië ingeleid door Hans Renner. Een aandoenlijke zwarte komedie over de dromen van drie jeugdvrienden, en een rauwe omstreden reality reldocumentaire uur, Images, Poelestraat 30, kaarten alleen verkrijgbaar bij Images. Maandag 5/3 Europa als Idee. Hans Mooij buigt zich over de Europese geest, bestaat die wel en zo ja, wat houdt hij dan in? uur, Academiegebouw, Broerstraat 5. Kaarten voor studenten en ambassadeurs gratis. Dinsdag 6/3 Punishing the Poor From welfare state to penal state- Loïc Wacquant constateert een verschuiving van welzijnsbeleid voor de armen naar een strafbeleid met behulp van rechterlijke macht, politie en gevangenissen uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, voertaal Engels, kaarten voor studenten en ambassadeurs gratis. Woensdag 7/3 Hoerenlopen is niet normaal Maandag 12/2 Everything you always wanted to know about Priemgetallen. Jaap Top voert je mee langs de fascinerende en wonderlijke wereld van priemgetallen en hun moderne toepassingen uur, zaal 11.80, Natuur/Scheikundegebouw, Nijenborgh 4, Zernikecomplex, toegang voor iedereen gratis. Maandag 12/2 Turkije, in de serie De Grenzen van Europa. Het moderne Turkije is volgens Erik-Jan Zürcher niet te begrijpen zonder een grondige terugblik op zijn wordingsgeschiedenis. Faruk Birtek vindt het tijd om het Turkse secularisme te matigen uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, voertaal Engels, kaarten voor studenten en ambassadeurs gratis. Dinsdag 13/3 Lachen om mannen en vrouwen! Over gevoel voor humor, Iteke Weeda opent deze serie uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, kaarten voor studenten en ambassadeurs gratis. Donderdag 14/3 Film: Uzak, in de serie De Grenzen van Europa. In de hoop werk te vinden in de haven reist de jonge Yusuf van het platteland naar Istanbul en logeert bij een somber familielid. Inleiding door Istanbulkenner Ronald Ohlsen uur, Images, Poelestraat 30, kaarten alleen verkrijgbaar bij Images. Voor meer informatie van alle activiteiten: USVA Maandag 26/2 Jamsessie o.l.v. Wil Schmal, open jamsessie in het theater, bedoeld om (ex-)workshoppers, cursisten en andere liefhebbers in de gelegenheid te stellen om met anderen samen te spelen en contact te zoeken/houden met andere muzikanten. Het verdient aanbeveling zelf liedjes of speelbare ideeën mee te nemen. Toehoorders zijn ook welkom. Entree gratis, uur. Dinsdag 27/2 Film: MulHolland Drive David Huzzel Horizontaal Verticaal Kaarten 1 Amerikaans eenentwintigen 1 Poker voor 8 Bekendere naam voor wiezen (Eng.) 2 Uitgeverij Bruna 9 Guatemala op internet (afko) 3 nees poepen 11 Informatiekunde (afko) 4 en lijkt op bonken 12 wel of nuskop 5 Probleemvliegtuig (afko) 13 Iran (afko) en dan een ace: egame 7 Met een -vier win je altijd 16 Wellink, bankpresident 10 De boer is (Normaal) 17 Kleur nnen 12 Soms sta je ervoor 18 Klaverjastroef 14 Score van tien bij baccarat is punten 20 Is Rinnooy-Kan voorzitter van (afko) 15 Voor bridge moet je eerst op 21 Education First (afko) 19 Justitie gokken aan 22 ot, waarzeggerijkaartspel 22 Moi et.. (Frans) 24 Remedial Teaching (afko) 23 Struisvogel 25 Populair op tv 25 Hotel ein Air 27 Eenzaam spel 26 kken, Brabants kaartspel GSp Studentencentrum voor levensbeschouwing en maatschappij. Lezing: Stamcellen en de ethiek. Gerald de Haan, hoogleraar RUG en specialist op dit gebied, vertelt meer over dit onderwerp op maandag 12 maart, uur, Kraneweg 33. Vergeving: een teken van zwakte of kracht? Drie avonden, combinatie van eigen ervaringen en ingebracht materiaal. Start 15 maart, uur opgeven per . Meditatief moment. Op iedere cursusavond is er van tot uur een meditatief moment in de huiskapel in het GSp-pand. Mee-eten? Dinsdag en woensdag uur. Opgeven tot uur op dag zelf, 3. Persoonlijk gesprek. Severien Bouman , Joop Butti , Anja Diesemer , Tiemo Meijlink of Matty Metzlar Oecumenische Vieringen Martinikerk: 25/2 Prikbord Prikkies zijn gratis voor personeel en studenten van de HG en voor niet commerciële instellingen. Lengte maximaal 30 woorden. Bedrijven betalen 25 euro voor 30 woorden, elk woord extra kost 50 cent. Opgeven bij de redactie: Zernikeplein 1-H4, postbus 30030, 9700 RM, Groningen, de.hanze@org. hanze.nl. Supervisie voor docenten! Kijk op COMMOTIE IN COMMUNICATIE Op 15 maart houdt Commotie, dé studievereniging voor alle communicatiestudenten in Groningen, weer een interessant congres. Het Aletta Jacobs Lezing. De meerderheid van de prostituees werkt nog altijd onder dwang, zijn we niet doorgeschoten in onze liberale houding tegenover prostitutie en hoerenlopers? uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, kaarten voor studenten en ambassadeurs 2, anders 4. thema is commotie in communicatie. Sprekers uit allerlei hoeken van de communicatiewereld zullen hierover hun visie geven. Is je interesse gewekt en wil je meer informatie, kijk dan snel op: en meld je aan! VAKANTIE.? DOE EENS WAT ANDERS! De Internationale Bouworde (IBO) organiseert diverse vrijwilligersprojecten in o.a. Marokko, Roemenië, Polen en Rusland. Interesse? Kom langs op onze informatiedag en kijk op www. bouworde.nl. ISO ZOEKT BESTUUR Word jij dé stem van de student in politiek Lynch. Een jonge vrouw raakt haar geheugen kwijt bij een ongeval. Ze ontmoet Betty, een jonge Australische, die net in Hollywood aangekomen is en actrice wil worden. Betty probeert de jonge vrouw te helpen haar identiteit terug te vinden. Entree 3, voor niet-studenten 4, uur. Woensdag 28/2 Battle of the Poets Verschillende dichters nemen het tegen elkaar op in een medogenloze strijd om eeuwige roem. De avonden worden georganiseerd door Literair Dispuut Flanor. Entree 3, voor niet-studenten 4, uur. Den Haag? Durf jij de discussie aan met politici over pikante onderwerpen in het Hoger Onderwijs? Het ISO, de grootste studentorganisatie, zoekt bestuursleden. Kijk voor meer info op ASHTANGA YOGA Athletic. Powerful. Balancing. Studio Hofstraat 11, ashtanga_groningen@hotmail.com. Class schedule: Mondays 20:15 to 21:45, Thursdays 20:15 to 21:45, Sundays 18:00 to 19:30. ZERE VOETEN? Bel pedicure Brigitte Munzebrock De vet gedrukte opgaven hebben met het thema te maken, net als de oplossing. Mail het woord naar: huzzel@org.hanze.nl en ding mee naar de gebundelde studentensoap Martini Drei. Inzenden t/m dinsdag 13 maart. De vorige Huzzel is gewonnen door: Sanny Kappen. De oplossing is: GASBUBBELS. Colofon De Hanze is de redactioneel onafhankelijke krant van de Hanzehogeschool Groningen. De krant verschijnt tweewekelijks. Redactie-adres Zernikeplein 1, H 4, 9747 AS Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen telefoon: fax: de.hanze@org.hanze.nl Internet: Redactie Chris Wind - hoofdredacteur c.f.wind@pl.hanze.nl Boudewijn Otten - (eind)redacteur j.b.m.otten@pl.hanze.nl Luuk Steemers - redacteur lu.a.steemers@pl.hanze.nl Rina Tienstra - redacteur r.h.tienstra-de.knegt@pl.hanze.nl Loes Vader - redacteur j.l.c.vader@pl.hanze.nl Marie Smeding - bureaumanager m.k.smeding@pl.hanze.nl Fotografie Pepijn van den Broeke - Robert van der Molen loexproduxies Illustraties Mathieu van der Bij & Xiao Feng Chiu Sam Peeters Leo van der Reest Barbara Stok Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie de Hanze & Grafi sche Industrie De Marne B.V. Oplage: Advertenties Bureau Nassau info@bureaunassau.nl Abonnementen 40 euro per jaar de.hanze@org.hanze.nl Boudewijn Otten

15 international page 22 februari 2007/12 de HANZE 15 Legal alien anything, it is more or less a funny version of the proverb Wer anderen eine Grube gräbt, fällt selbst hinein (He who digs a pit for others falls in himself). Did you notice any typically Dutch habits? I don t like the Dutch snacks, like kroketjes and those burgers in vending machines at the Febo. Disgusting I also noticed that Dutch students usually eat snacks for lunch instead of a meal. And why don t you guys celebrate Christmas Eve? That s a big celebration everywhere, but in the Netherlands Christmas seems to start on the 25 th of December. What I really like about the Dutch is the way students and teachers interact with each other. Teachers are easy to contact here, you can always have a word with them, and they even give you their phone number! Do you prefer Dutch over German girls? German girls can be a little too serious, and they act a little arrogant sometimes. But Dutch girls look less good, they have big asses. Well, big asses, more like big hips and flat asses. Maybe they get flat because they ride their bikes all the time? Felix Börschlein (21) Studies: International Business School Native Country: Germany, 82.4 million inhabitants Loves: tennis, movies, music, and partying Hates: Dutch weather Hero: no one Punishing the Poor On Tuesday 6 March Studium Generale Groningen presents a lecture by the French sociologist Loïc Wacquant (1960). Wacquant argues that advanced societies have moved from the social welfare management of the poor to penal management. Within this system prisons become the social vacuum cleaner of the market society. Wacquant s conducted research in prisons and poor neighbourhoods in the US, Brazil, and France. He has also done extensive fieldwork in a boxing ring in Chicago where he learned the craft of prize fighting. Time: hrs, venue: Academiegebouw, Broerstraat 5. The lecture will be in English. Students can order free tickets High tuition fees do not deter UK students After a dip last year, there is a jump in applications for university places in the United Kingdom. The dip was related to the introduction of the so-called top-up fees. This allows universities to charge students anything up to a maximum of 3,000 pounds (4,500 euro). Nevertheless the latest figures show a 6.4 percent rise in applications for the next academic year. This is probably due to measures that have been taken to compensate poor students. New means-tested grants are available to students from lower-to-mid-income families, and universities themselves offer a range of bursaries. Last time you were in Germany? I celebrated Christmas with my sister and parents and spend New Year s Eve in Berlin with some friends. That was a lot of fun until midnight We were standing in front of the Brandenburger Tor and there were so many people that I lost all my friends. On top of that, my phone didn t work anymore either, so I walked around for hours, lost in Berlin Could you live in the Netherlands forever? No, I am more into the southern, Mediterranean lifestyle and culture. The weather here is depressing, I need more sun. It has nothing Scary photo contest CAST (Cultural Activities for Students) organises a photo contest for student, inspired by a series of lectures on aggression and fear that Studium Generale will present. If you wish to participate, you should make a photo of scary situations, scared people or locations where you can expect aggression or violence. Use your eyes, or create your own fear scenario. Send your entry (jpeg, minimum resolution 1200 x 850 pixels) to decast@org.hanze. nl. Be sure to mention your name and telephone number in the mail and add a brief description of the photo. The best scary pictures will be exhibited from 4 till 27 April at the study and resource centre (Studielandschap) in the technology building, Zernikeplein 11. A professional jury will select the winner out of the exhibited photos. The first prize is an ipod. Michigan students wear surgical masks More than 2,000 students of the University of Michigan are wearing surgical masks. They take part in a research study that tries to determine whether wearing surgical masks can prevent the spread of flu or other respiratory illnesses. The students will wear the masks until the flu outbreak has died down, but no longer than six weeks, the researchers said. to do with the Dutch lifestyle specifically, I wouldn t want to work in Germany forever either. It s funny, because when I still lived in Germany, I was very satisfied with my life. But I always had the wish to go abroad and study in English. Once I finally started travelling, I experienced other cultures and visited new places and it changed my ambitions a lot. Right now, I think I would prefer to either live in Spain or on a different continent, like Australia. Did you change since you live here? I became much more open-minded, I learned Dish If you think the Pannekoekschip (pancake boat) is the only place where you can enjoy food while floating on water, you haven t been invited to the boat dinners of International Business School student Scott Euser (22) yet. And that s a shame, because the food is always good and the atmosphere even better. But of course his houseboat isn t as big as the Pannekoekschip, so seats are usually limited to his IBS friends. For Dish he cooks Canadian Mac & Cheese with Broccoli for sixteen people, a new record. There is hardly enough room and when Scott starts rocking the boat during dinner, some people have a bit of a Titanic experience. The boat doesn t sink and the food tastes great, so everyone leaves the boat satisfied. But mind the gap on your way out! Mix the eggs, cheddar cheese and ham together. Boil the macaroni for the required time. Cut the broccoli into pieces and add to the boiling macaroni two minutes before it s done. Mix all the ingredients plus half of the Gouda cheese together and put it in an oven dish. Cover it with the rest of the Gouda and put it in the oven for 25 minutes at 200 degrees Celsius. Enjoy your meal! No, says Scott, my parents are originally from the Netherlands, so we always said it in Dutch: Eet Smakelijk! a lot about different cultures, both in school and in the student house I lived in during my first year, Van Houtenlaan. What is the biggest mistake for us to make in Germany? When you meet new people, don t start the conversation by talking about our history. It s still a sensitive topic. Oh, and don t expect us to be as open-minded as the Dutch. Give us a German proverb. Wer anderen eine Bratwurst brät, der hat ein Bratwurst-Bratgerät. It doesn t really mean part I Ingredients for 16 people: 12 eggs 3 packages of finely ground cheddar cheese 750 grams of ham cubes 3 bags of macaroni (500 grams each) 4 big heads of broccoli 150 grams of Gouda cheese What s your motto in life? Find a job you like and you never have to work again. Living la vida loca is a good second one. What do you want to do after you graduate? My dream is to take one year off, travel around the world and visit all the continents. After that I will do my Master and find a job. I don t want to end up sitting in an office all day. I want to interact with people, organize events. I am really into sports, so it would be great to work for a marketing company that supports athletes. Scott s International Student Boat Dinner Chris Wind

16 16 achterklap 22 februari 2007/12 de HANZE Astromaniac De enige ware studentenhoroscoop 22 februari t/m 15 maart Leeuw Maagd 23 augustus 22 september Maagden stralen deze periode! Werkelijk alles gaat voor de wind. Op school en het werk gaat het voorspoedig. Ook je vrienden zijn over je te spreken. Je krijgt complimenten van alle kanten. Maar pas op: ga niet naast je schoenen lopen! Dan is je omgeving je sneller beu dan je denkt. Weegschaal 23 september 22 oktober Dit is de perfecte tijd voor Weegschalen om dingen eens goed op een rijtje te zetten. Zo besluitvaardig als jij deze dagen bent, is werkelijk ongekend! Mocht je door de bomen het bos niet meer zien? Leef je dan uit in de sportschool om het allemaal even van je af te zetten. Af te raden is de kroeg. De wijn stilt zorgen slechts tot morgen. Schorpioen 23 oktober 22 november Schorpioenen zijn met van alles bezig. Behalve met waar het eigenlijk om draait. Het is tijd om al je onafgemaakte klusjes eens stevig aan te pakken. Je hebt ze nu echt te lang laten liggen. Als je niet weet hoe je het moet doen, dan roep je de hulp maar in van een vriend of kameraad. Boogschutter 23 november 22 december Om tegenvallende resultaten te mijden, zul je hard moeten blokken, Boogschutter! Het gaat je even niet voor de wind, je zult er je uiterste best voor moeten doen. Steek je energie nu even in je werk of studie. Je zult er de vruchten van plukken, nog voor de lente haar intrede doet. Steenbok 23 december 22 januari Steenbok, Steenbok, je zit in de lift! Nu februari er straks ook bijna op zit, is je vrolijkheid alleen maar groeiende! Jouw tijd van het jaar komt eraan. Je begint de lente al goed in je bol te krijgen, is het niet? Treurende traantjes behoren nu tot het verleden, want jij bent er klaar voor! Waterman 23 januari 22 februari Wat de één niet lust, daar wordt de ander dik van. Maak je niet dik, maar proef naar lust. Probeer maar niet te veel te letten op de kritiek van je omgeving, Waterman. Zo suf is die nieuwe hobby, vriend of geliefde heus niet. Mocht dat wel zo zijn? Dan kom je er vanzelf achter, als je maar goed naar je innerlijke zelf luistert! Vissen 23 februari 22 maart Het zit je behoorlijk tegen,vis. Zwaai nu eens niet rond met die wijzende vinger, maar leg de oorzaak bij jezelf. Denk je nou écht dat je op hulp van buitenaf kunt rekenen als je zó tekeer gaat? Vliegen vang je met honingzoete stroop en niet met een mierzure kop! Ram 23 maart 22 april Ram, zet je beste beentje voor deze periode! Doe je dit niet dan schuilt er groot gevaar in iedere kleine hoek. Je zult struikelen over de kleinste obstakels en dan is het huilen met de pet op! Wees dus voorzichtig, of las een last-minute winterslaapje in. Zo neem je de minste risico s. Stier 23 april 22 mei Stieren moeten het er in deze periode maar eens flink van nemen! Zet jezelf in het zonnetje, plan leuke dingen in je overvolle agenda. Het is de perfecte tijd om er even tussenuit te gaan. Voor Stieren die op skivakantie gaan, pas op in de après-ski! Een dansje op de bar is nog altijd gevaarlijker dan de allerzwartste helling! Tweeling 23 mei 22 juni Als je slechts meters maakt, kom je natuurlijk nooit mijlen verder. Het maakt niet uit, lieve ongeduldige Tweeling. Hou alleen wel duidelijk je doel voor ogen. Het is dé tijd om aan een nieuwe hobby te beginnen. Waarschijnlijk ontdek je één dezer dagen de passie van je leven. Wees hier alert op, anders zou die nog wel eens aan je voorbij kunnen gaan. Kreeft 23 juni 22 juli Kreeftje, kreeftje toch! Waar ben je mee bezig? Je bent in staat al je banden te verbreken. Dat kan toch niet je bedoeling zijn? Voor je het weet, heeft je omgeving het gehad met jou! En dan ben je mooi in de aap gelogeerd. Pas nu maar goed op! Wat gij niet wilt dat u geschiedt Leeuw 23 juli 22 augustus Lieve Leeuw, de tijd kan je niet snel genoeg gaan. Je kunt niet wachten tot de zomer. Je droomt over de warme dagen aan de Hoornse plas, het Noorderplantsoen of een fijn terras. Het duurt nu niet lang meer, het komt zeker gauw. De lucht is dan niet wit meer, maar mooi stralend blauw! Diplodocus Zo-even zat de vrouw nog dicht tegen haar man aan. Nu heeft ze zich van hem afgekeerd. Haar gezicht schuilt half achter een folder waarop twee dinosaurussen staan. Beiden steigeren op hun achterbenen in een surrealistische groene vlakte, klaar voor de aanval. Let op!, zegt de vrouw, terwijl haar vinger ongecontroleerd de lucht inschiet. In welk tijdperk leefde de diplodocus? Even schieten haar ogen pesterig boven de folder naar haar man. Die ziet het niet. Hij tuurt door het raam, zijn geruite hoed ligt verregend in zijn schoot. Ik weet het ook niet, en bedenk wie ik als hulplijn zou inschakelen. Een jongetje van mijn basisschool doemt op. Een lange stilte. Ik vraag me af of de man überhaupt mee wil doen aan de quiz. Maar de vrouw wacht geduldig af. Zij zal het wel weten. Ze kennen elkaar langer dan vandaag. Zestig jaar getrouwd, gok ik. We wachten af. Een kuch. Het Krijt, zegt hij dan. Hij lijkt zeker van zijn zaak, en ik ga met hem mee, al was het voor het miljoen. Fout!, gilt de vrouw. Het Jura! Met een gemeen lachje verdwijnt haar hoofd weer in de folder. De man kan zich er niet druk om maken. Een vage glimlach ligt rond zijn mondhoeken verankerd. Zijn diepe lachrimpels geven hem geen andere keus dan wijselijk het landschap in te turen. Met een speelse blik kijkt de vrouw opnieuw naar haar man. Oké, dan nu een makkelijke. Wanneer, de vrouw laat een betekenisvolle stilte hangen, is de laatste dinosaurus uitgestorven? Ze spreekt het laatste woord uit met een mysterieuze klank. Opnieuw geeft de man geen blijk van zijn deelname aan het spel. Maar dit keer ben ik er gerust op dat hij nadenkt. Nu ik goed kijk zie ik zelfs een denkrimpel verschijnen, in zijn toch al diepgegroefde gelaat. Zestig miljoen jaar geleden. Dit keer is er een aarzeling in zijn stem te horen. Weer fout!, roept de vrouw alsof dat haar tot winnaar van het spel maakt. Je zit er vijf miljoen jaar naast, voegt ze er triomfantelijk aan toe. Nog altijd glimlachend kijkt de man door het raam. Dan wendt hij zich voor het eerst tot zijn vrouw. Ik ben blij dat je het allemaal zo goed weet, schat, zegt hij. Uit de ogen van de vrouw komen lichtjes. Ja, natuurlijk. Die aardige mevrouw heeft het ons toch net allemaal verteld, zegt ze. Dan kruipt ze opnieuw tegen hem aan. Laten we volgend weekend naar het luchtvaartmuseum gaan, daar zijn we al zo n tijd niet meer geweest. Leonie Veraar

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51

Inhoud. Een nacht 7. Voetstappen 27. Strijder in de schaduw 51 Inhoud Een nacht 7 Voetstappen 27 Strijder in de schaduw 51 5 Een nacht 6 Een plek om te slapen Ik ben gevlucht uit mijn land. Daardoor heb ik geen thuis meer. De wind neemt me mee. Soms hierheen, soms

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden. Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de

Nadere informatie

Beste lezers van De Geldfabriek,

Beste lezers van De Geldfabriek, Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig

Nadere informatie

Hoe lang duurt geluk?

Hoe lang duurt geluk? Hoe lang duurt geluk? Op dit moment ben ik gelukkig. Na veel pech ben ik dan eindelijk een vrolijke schrijver. Mijn roman is goed gelukt. En ik verdien er veel geld mee. En ik heb ook nog eens een mooie,

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Maak van je kind een maker!

Maak van je kind een maker! Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

OPDRACHT1. De nieuwe winkelervaring. Jerrymel Anino(0794209) Esra Isguzar (0841000)

OPDRACHT1. De nieuwe winkelervaring. Jerrymel Anino(0794209) Esra Isguzar (0841000) OPDRACHT1 De nieuwe winkelervaring Jerrymel Anino(0794209) Esra Isguzar (0841000) Inleiding We hebben uit de lijst beddenwinkel gekozen. We konden niet samen bedden winkel opzoeken en hadden daarom besloten

Nadere informatie

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02 Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

is een held Fred Diks tekeningen ivan & ilia

is een held Fred Diks tekeningen ivan & ilia is een held Fred Diks tekeningen ivan & ilia Voor Miranda, Ydwine en Alle 2018 Voetbal Nur 282/GGP051701 Uitgeverij Kluitman Alkmaar B.V. Tekst: Fred Diks Illustraties: ivan & ilia Omslagontwerp: Design

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer.

Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Beertje Anders en Beertje Bruin gingen bij oma spelen. Al heel snel hadden ze ruzie met elkaar. Het spelen was niet leuk meer. Oma hoorde: Ik wil de bal, Ik wil de blokken, Ik ga kleuren, Ik wil de kleurpotloden

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel

Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP. marian hoefnagel REALITY REEKS Hey Russel! EEN BIJZONDERE VRIENDSCHAP marian hoefnagel Een gekke naam Rudsel?? Jims mond valt open van verbazing. Is dat een naam? Hij kijkt met grote ogen naar de jongen die naast hem zit.

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan. LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren

MARIAN HOEFNAGEL. De nieuwe buurt. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren MARIAN HOEFNAGEL De nieuwe buurt Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 1 4 Een nieuw huis Dit is nu ons nieuwe huis. De auto stopt en Kika s vader wijst trots naar het huis rechts. Kika kijkt. Het is een rijtjeshuis

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn

eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 6 Het leven kan een feest zijn Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 6 blz. 1 Door welke poort moet je gaan

Nadere informatie

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE?

GOED VRIENDJE? FOUT VRIENDJE? Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Veilig Thuis, tel.: 0800 2000 Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een uitgave van JIP Den Haag en Middin.

Nadere informatie

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus

Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen.

Dino en het ei. Duur activiteit: 30 minuten Lesdoelen: De kleuters: kunnen een prent linken aan een tekst; kunnen het verhaal navertellen. Dino en het ei Bibliografie: Demyttenaere, B. (2004). Dino en het ei. Antwerpen: Standaard. Thema: niet alles is steeds wat het lijkt, illusies Korte inhoud: Elke nacht staat er een groot wit ei tussen

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus

Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.

Nadere informatie

De Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid

De Nationale Stichting ter Bevordering van Vrolijkheid In Nederland staan 40 asielzoekerscentra (AZC's). Dat zijn plekken waar asielzoekers wonen. Asielzoekers zijn mensen die naar Nederland zijn gevlucht. Omdat er in hun eigen land oorlog is bijvoorbeeld,

Nadere informatie

Onderzoek Inwonerspanel: Maatschappelijke stage (MAS)

Onderzoek Inwonerspanel: Maatschappelijke stage (MAS) 1 (13) Onderzoek Inwonerspanel: Maatschappelijke stage (MAS) Auteur Tineke Brouwers Respons onderzoek Op 31 mei kregen de panelleden van 12 tot en met 16 jaar (89 personen) een e-mail met de vraag of zij

Nadere informatie

Dierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting

Dierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting Dierenvrienden? door Nellie de Kok Samenvatting De hond is de baas in het huis, totdat er een kat bijkomt. Ze proberen allebei om bij de bazin in een goed blaadje te komen. De kat krijgt het voor elkaar

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Jouw avontuur met de Bijbel

Jouw avontuur met de Bijbel Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Annie van Gansewinkel. Vast

Annie van Gansewinkel. Vast Annie van Gansewinkel Vast 4 Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen De groeten Je krijgt de groeten van je vader. Jim haalt zijn schouders op. Hij blijft tegen de bal schoppen. De bal knalt tegen

Nadere informatie

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels.

Doel. Wat heb je nodig? Spelregels. Doel. Dit spel is een concrete tool dat de dialoog rond eerlijkheid mogelijk maakt. Aan de hand van herkenbare situaties worden 10 tot 12 jarigen uitgenodigd voor zichzelf na te denken over wat eerlijk

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS

De geest is goed, maar het lichaam is versleten tekst PATRICK MEERSHOEK foto s AD NUIS IK HEB EEN SCHANDELIJK HOOG IQ. Ik lees kranten in zeven talen. Ik heb vroeger veel in het buitenland gezeten. De actualiteit houd ik met hartstocht bij, maar naar de televisie kijk ik niet en naar de

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Naar mijn vriendin 19 maart ging ik in de middag naar Den-Haag met de trein. Ik zag hier wel erg tegenop met 6 maanden zwangerschap zo,n lange reis

Nadere informatie

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz.

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz. Almelo, 8 juli 2015 Onderwerp: Moeilijk verhuizen! Beste heer/mevrouw Ik ben (...) Ik ben 14 jaar oud. Ik woon met mijn ouders en mijn 2 kleine broertjes in azc Almelo. In deze vakantie moeten er ongeveer

Nadere informatie