FYSICA & STER REN KUNDE

Transcriptie

1 FYSICA & STER REN KUNDE ECTS

2 Vrije Universiteit Brussel Brussels Sciences & Humanities Campus Pleinlaan Brussel Brussels Health Campus Laarbeeklaan Brussel Brussels Technology Campus Nijverheidskaai Brussel Brussels Photonics Campus Vollezelestraat Gooik Verantwoordelijke uitgever Caroline Pauwels, rector Pleinlaan Brussel De informatie in deze brochure is onderhevig aan mogelijke wijzigingen. Kijk altijd op voor de meest up-to-date informatie. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Realisatie Vrije Universiteit Brussel Dienst Marketing, Communicatie en Evenementen Pleinlaan Brussel E. marcom@vub.ac.be Concept Opmaak Gekko Met dank aan al onze proffen en studenten voor hun medewerking bij de quotes en foto s. 2

3 Waarom Fysica en Sterrenkunde? Fysica en Sterrenkunde aan de VUB Blik op je bachelor Meesterlijk door je master Het leven na je master Nieuwe wereld, nieuwe concepten Studiekeuze en begeleiding 3

4 WAAROM FYSICA EN STERRENKUNDE? ZIT JIJ OP DE JUISTE GOLFLENGTE VOOR FYSICA? Ben je geïnteresseerd in de manier waarop de fysische wereld in elkaar zit? Wil je meer weten over de bouw van de materie op de allerkleinste schaal, de laatste ontwikkelingen in de snaartheorie, de structuur van het heelal, de zwarte gaten, de donkere materie, zwaartekrachtsgolven of de eigenschappen van chaos en complexe systemen? Wil je begrijpen hoe sterren in hun inwendige de chemische elementen aanmaken waaruit wij opgebouwd zijn, en deze aan het einde van hun leven aan de ruimte terugschenken? Of ben je geboeid door actuele aspecten of toepassingen van de kwantumfysica zoals supergeleiding, superfluïditeit, Bose-Einstein condensaten, nanostructuren, lasertechnieken, fotonica, magnetische resonantie en medische beeldvorming? Dit alles maakt deel uit van de fysica, de wetenschap die de mysteries van de natuur probeert te doorgronden door experimenteel en theoretisch onderzoek. Mysteries van de natuur doorgronden Je wil het Hoe en Waarom weten van alles. Fysica is cruciaal om de wereld rond ons te begrijpen. Het daagt ons intellectueel uit en leidt tot grote ontdekkingen, zoals computers, internet, lasers en technologiën die ons leven veranderen. De fysica bestudeert fundamentele fenomenen in de natuur, van het allerkleinste (elementaire deeltjes) tot het allergrootste (melkwegstelsels). Gegeerde vaardigheden De opleiding Fysica en Sterrenkunde zorgt ervoor dat je later aan de slag kan gaan in alle takken van het onderzoek en van de bedrijfswereld dankzij de analytische en wiskundige inzichten die je verworven hebt. Super actueel Er is een hoge nood aan nieuwe technologieën om af te rekenen met maatschappelijke uitdagingen zoals hernieuwbare energie, efficiënt beheer van hulpbronnen, klimaatverandering, schaarste van materialen en gezondheidszorg. Fysica is onmisbaar voor het vinden van oplossingen voor deze problemen. Zo worden detectoren die oorspronkelijk komen uit het onderzoek naar elementaire deeltjes nu al volop gebruikt in ziekenhuizen om betere diagnoses te kunnen stellen. En zo zijn de meest efficiënte lichtbronnen nu de halfgeleiderlaser en LED, die voortkomen uit het onderzoek naar de interactie tussen licht en halfgeleiders in de jaren 60 van de vorige eeuw. En dit zijn maar enkele voorbeelden. 4

5 Infomomenten Een keuze maken is niet voor iedereen even gemakkelijk. Kom eens langs op een infodag en spreek met een prof. Of met een van onze studenten. Snuif de sfeer op op de campus. Dan weet je het pas zeker. Want ook waar je gaat studeren speelt een belangrijke rol. Kijk op de achterkant van deze brochure of op om te weten wanneer je langs kan komen. Voorbereidingsactiviteiten Ben je niet zo zeker van je stuk? Heb ik wel genoeg wiskunde en chemie gehad? Om optimaal aan je opleiding te starten, kan je een aantal voorbereidingscursussen volgen om je kennis van het secundair onderwijs op te frissen. En met de zelftests weet je precies hoe je er voor staat! Tijdens je eerste bachelorjaar kan je bovendien het keuzevak Basisvaardigheden wiskunde in het eerste semester opnemen. Studenten worden intensief begeleid in het verwerven van essentiële wiskundige vaardigheden en bij het maken van oefeningen. Meer info op 5

6 FYSICA EN STERRENKUNDE AAN DE VUB LICHTJAREN VOOROP Hoe wordt een professor van een kleinere universiteit voorzitter van een gigantisch Nobelprijswinnend experiment in het CERN? Tja, dat ruikt een beetje naar fysica. De wetenschap die het allergrootste wil verklaren, en daarvoor o.a. onderzoek doet naar het onooglijk kleine. Aan de VUB, een redelijk eigenzinnig universum, sta je in pole position om zelf grootse puzzels te leggen, wie weet door kleine deeltjes te doen botsen. En als fysicus in spe ben je voor de VUB heel belangrijk: want jij komt te weten hoe wetenschap de duisternis kan overwinnen Even iets rechtzetten: met de schaalgrootte van de VUB heeft de aanstelling van VUB-professor Jorgen D Hondt als voorzitter van CMS weinig te maken. Wel alles met expertise. CMS is het experiment dat het Brout-Englert-Higgs-deeltje heeft ontdekt. Is de code van het universum nu gekraakt? Nu we zeker zijn van het bestaan van het Er valt dus nog massa s Higgs-boson, kunnen te bestuderen. we 5% van de inhoud van het universum beschrijven. De andere 95% is donkere materie of donkere energie. We weten niet eens wat dit is., zegt professor D Hondt daarover. Er valt dus nog massa s te bestuderen. En dat is goed nieuws voor jou. Als je naar de VUB komt. Voor donkere materie moet je aan de VUB zijn. Als fysicastudent aan de VUB krijg je een unieke kans om te proeven van het onderzoek naar donkere materie. Hoeveel van die materie is er tussen al die sterren en melkwegen? Dat brengen we in kaart met telescopen. Kunnen we het zelf produceren? Daar dient de Large Hadron Collider de deeltjesversneller in het CERN voor. Welk effect oefent donkere materie op het universum uit? Hop naar de Zuidpool, waar de IceCube neutrino telescoop precies die vraag poogt te beantwoorden. In al deze projecten, en in het theoretisch onderzoek dat er mee gepaard gaat, spelen VUBonderzoekers vaak een prominente rol. Vraag dat maar aan Petra Van Mulders, 30 jaar jong, sinds 2010 een VUB-doctoraatsdiploma in de fysica op zak, en tot voor kort aan het hoofd van een team van 80 internationale onderzoekers in het CERN in Genève. Want grote vragen over het heelal vereisen het denkwerk van veel knappe koppen. Je bent van harte uitgenodigd. 42. In het boek en de film The Hitchhiker s guide to the Galaxy berekent een supercomputer het antwoord op de Ultieme Vraag over het Leven. Dat blijkt nogal droog het getal 42 te zijn. De bedenker van het verhaal, Douglas Adams, wilde met deze grap de overmoedigheid van exacte wetenschappers op de korrel nemen. Da s alvast een val waar we je aan de VUB voor behoeden. Het is net eigen aan de fysica om alles de eigen bevindingen op kop voortdurend in vraag te stellen. Die kritische wetenschappelijke houding heeft ten eerste iets weg van de zwaartekracht: ze houdt je met beide voeten op de grond. Maar ze heeft vooral haar nut omdat ze de motor is van vernieuwende inzichten en dus nieuwe ontdekkingen. Aan de VUB komt daar nog bij dat zowel je hoorcolleges, practica en excursies in kleinere groepen plaatsvinden. Dat schept veel ruimte voor discussie en debat, voor kritische analyse dus. Want grote vragen over het heelal vereisen het denkwerk van veel knappe koppen. 6

7 Jazeker, fysica is echt de wetenschap van het alles. Hoe het allemaal begint. Dan bedoelen we niet het heelal, wel je opleiding. Die begint natuurlijk met een brede en grondige basis in de klassieke en moderne fysica. Om die kennis optimaal te doorgronden en gebruiken, maak je ook kennis met hedendaagse onderzoeksmethodes. De wisselwerking met andere wetenschappelijke disciplines, zoals chemie, informatica en ingenieurswetenschappen, staat ook op het menu. Het belang en het aandeel van wiskunde is onmiskenbaar: het is de taal waarin de wetten van de natuur worden geformuleerd. Naarmate de jaren vorderen, duik je dieper in de subdisciplines van de moderne fysica: kwantumfysica, deeltjesfysica, relativiteit, statistische fysica en zoveel meer. Je begrijpt gaandeweg steeds beter wat het verband is tussen fundamentele vragen over het hoe en waarom van onze wereld en praktische wetenschappelijke toepassingen. Denk aan holografie; de werking van siliconenchips zonder dewelke computers, tablets en smartphones niet kunnen bestaan; medische beeldvorming; of de link tussen fotonica en vernuftige spelconsoles. Hoe het eindigt? Zeg jij het maar. Voor je masteropleiding kan je naar hartenlust putten uit de gebundelde expertise in de onderzoeksdomeinen van de VUB en de UGent. Zo stem je je studie perfect af op je persoonlijke interesse. Of je nu deeltjesfysicus, theoreticus, astronoom, kosmoloog of stralingsspecialist wil worden: het onderzoek voor je masterproef brengt je bij experimentele en theoretische onderzoeksgroepen met een sterke internationale reputatie. Mooi meegenomen in Brussel: de wereldbefaamde Internationale Solvay Instituten voor Fysica en Chemie, waar Nobelprijswinnaars en andere topwetenschappers geregeld te gast zijn. Altijd inspiratie voor je toekomst. Je keuzevrijheid houdt trouwens maar niet op. Zo kan je er ook voor opteren om een minor te ontwikkelen. Hierdoor leer je je fysische kennis transponeren op één van volgende drie domeinen: Onderzoek; Onderwijs; Economie en bedrijfskunde. En zie je echt niks voor je weggelegd in één van de bestaande masterpistes? Dan nog is er geen reden tot paniek. Door in je flexibel gedeelte bepaalde opleidingsonderelen uit de ingenieursopleiding te kiezen, kan je na je bacheloropleiding een master volgen in de Ingenieurswetenschappen: Fotonica of Biomedische Ingenieurstechnieken. Jazeker, fysica is echt wel de wetenschap van het alles. Ook al begint alles heel klein. 7

8 NIETS IS ONDENKBAAR Aan de universiteit studeren... Een zotte gedachte? Een gedurfde denkpiste? Een met helium gevuld ballonnetje dat aan het plafond van je hersenpan blijft hangen? Niets is ondenkbaar. En wat denkbaar is, is ook doenbaar. Vraag het maar aan Elon Musk die zichzelf naar de maan mijmert. Aan Obama die zichzelf in het Witte Huis heeft gedacht. Aan Ai Weiwei die met zijn koppige denkbeelden de Chinese muur doet daveren. Niets is ondenkbaar. Ook voor jou niet. Zeker niet als je voor de Vrije Universiteit Brussel kiest. Want als er één plek is waar gedachten alle vrijheid krijgen om de hemel te bestormen, is het wel onze universiteit. Niets is ondenkbaar. Jij, hier, op de campus, aan de unief: een zalige gedachte. 8

9 9

10 BLIK OP JE BACHELOR De bacheloropleiding in de Fysica en Sterrenkunde omvat 180 studiepunten die je normaal in drie jaar behaalt. Deze flexibele bachelor is opgebouwd rond een pakket van 144 studiepunten. Dit is de kern van je bacheloropleiding. De kern wordt aangevuld met een flexibel gedeelte van 36 studiepunten dat je zelf samenstelt aan de hand van keuzevakken. In het flexibel gedeelte kan je kiezen voor verbreding of verdieping. 10

11 EEN OVERZICHT VAN DE KERN- EN KEUZEVAKKEN UIT DE BACHELOR VIND JE HIER. BACHELORJAAR 1 SP SEM HOC WPO ZELF Verplicht 60 Mechanica Analyse: afleiden, integreren, wiskundige software Chemie: bouw van de materie en chemische reacties Lineaire algebra: stelsels, matrices en afbeeldingen Inleiding tot de computerwetenschappen Experimentele fysica Golven en elektromagnetisme Toegepaste statistiek Seminarie Actuele Wetenschappen en Samenleving SEM: semester HOC: hoorcollege WPO: werkcollege en/of praktische oefeningen ZELF: zelfstudie Ga naar voor de up-to-date informatie over de opleiding en de opleidingsonderdelen. zie voor meer uitleg pagina SP Studiepunt : een studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uren onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten. Aan de Vrije Universiteit Brussel komt een SP overeen met een ECTS (de Europese norm voor het transfereren van studiepunten). 11

12 BACHELORJAAR 2 SP SEM HOC WPO ZELF Verplicht 49 Vaste stof en stralingsfysica Elektrodynamica en speciale relativiteit Complexe analyse: residurekening en integraaltransformaties Thermodynamica Analytische mechanica Inleiding astrofysica Inleiding tot de Kwantumfysica Experimentele stralings- en kwantumfysica Statistische verwerking van experimentele gegevens Studiepunten te kiezen BACHELORJAAR 3 SP SEM HOC WPO ZELF Verplicht 36 Statistische fysica Kwantumfysica Subatomaire Fysica I: Inleiding tot de kern- en deeltjesfysica Fysica van de gecondenseerde materie Bachelorproef Wetenschappen Studiepunten te kiezen 12

13 KEUZEVAKKEN IN BACHELORJAAR 2 EN 3 SP SEM HOC WPO ZELF Verdiepende keuzevakken Inleiding tot de elektrotechniek Inleiding tot de functionaalanalyse Fotonica Experimentele studie van de micro- en macrokosmos Systeem- en controletheorie Warmte- en massaoverdracht Analyse: metrische ruimten en reeksen Elektronische componenten Galactic Astronomy Extragalactic Astronomy Inleiding groepentheorie Verbredende keuzevakken Organische chemie: structuur Materiaalkunde Evolutie Biotechnologie Global Change Biochemie Structuur van computerprogramma s Chemie: bouw van de materie en chemische reacties II Filosofie van de Wetenschap Algemene taalkennis Engels Redelijk eigenzinnig. Kritische reflecties over mens en maatschapij 3 1 en Keuzevakken lerarenopleiding Module Leren van individuele leerlingen Module Brede school - verdieping tutoring Ga naar voor de up-to-date informatie over de opleiding en de opleidingsonderdelen. zie voor meer uitleg pagina SP Studiepunt : een studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uren onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten. Aan de Vrije Universiteit Brussel komt een SP overeen met een ECTS (de Europese norm voor het transfereren van studiepunten). 13

14 MEESTER- LIJK DOOR JE MASTER De masteropleiding wordt samen met de Universiteit Gent georganiseerd. De expertise wordt gebundeld, waardoor je een ruimer aanbod krijgt aan keuzevakken en onderwerpen voor je masterproef. Het masterprogramma wordt volledig in het Engels aangeboden binnen de Master of Science in Physics and Astronomy. Je kan kiezen uit drie profielen waarbij de profielvakken Education/Onderwijs in het Nederlands gedoceerd worden. Research Education Economy and Business 14

15 MASTERJAREN 1 & 2 SP Verplicht High-Energy Astrophysics 6 Computational Physics 6 Quantum Field Theory 6 Subatomic Physics II 6 General Relativity 6 Master Thesis Physics and Astronomy 30 Minor Economy and Business Business and Economics 3 Introduction to Business 3 24 studiepunten te kiezen uit minor Economy and Business studiepunten te kiezen uit minor Research 30 Minor Education Het programma van de specifieke lerarenopleiding (60 ECTS-credits) wordt modulair aangeboden en bestaat uit 6 basismodules en een keuzemodule. Hiervan kan je een groot deel opnemen binnen de master, afstudeerrichting onderwijs of binnen de bachelor keuzevakken anderzijds. Module Urban Education 3 Module Leren van individuele leerlingen 9 Module Krachtige leeromgeving 15 Module Diversiteit en grootstad 12 Module Positief en zorgend leerklimaat 12 Module Brede school 6 30 studiepunten te kiezen uit minor Research 30 Minor Research External Mobility A 6 External Mobility B 6 48 studiepunten te kiezen uit minor Research 48 Ga naar voor de up-to-date informatie over de opleiding en de opleidingsonderdelen. zie voor meer uitleg pagina SP Studiepunt : een studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uren onderwijs-, leer- en evaluatieactiviteiten. Aan de Vrije Universiteit Brussel komt een SP overeen met een ECTS (de Europese norm voor het transfereren van studiepunten). 15

16 EEN WOORDJE UITLEG Lineaire algebra In het secundair onderwijs leerde je ongetwijfeld het een en ander over matrices: hoe vermenigvuldig je matrices, determinanten, de methode van Gauss om lineaire stelsels op te lossen... Maar wat zijn matrices precies, waarom is die vermenigvuldiging nu zo speciaal en wat is de link met natuurkunde? Lineaire algebra begint eigenlijk bij vectorruimten: dat is een verzameling waarvan de elementen vectoren worden genoemd en die voldoet aan bepaalde eigenschappen. Op basis van de theorie over vectorruimten ga je dan lineaire afbeeldingen bestuderen en kom je vanzelf bij matrices terecht. Vervolgens ga je determinanten bestuderen en bewijs je onder meer de determinantformules die je uit het middelbaar onderwijs kent. Eens dat achter de kiezen, is het tijd voor stelsels, eigenwaarden en eigenvectoren. Lineaire algebra wordt door fysici gebruikt om de natuur wiskundig te beschrijven. De wiskundige aspecten krijgen meer vorm wanneer je ze beschouwd in fysica-perspectief, en lineaire algebra is essentieel voor quantum-mechanica en alle fysica die dat gebruikt zoals elementaire deeltjes, fotonica en snaartheorie. Seminarie Actuele Wetenschappen en Samenleving De opzet van dit eerstejaars vak is kennis te maken met de actualiteit in het vakdomein en om te kijken waar fysici vandaag de dag mee bezig zijn. Een smaakmaker voor Fysica en Sterrenkunde anno Op de agenda staat een Solvay Public Lecture in Brussel, een bezoek aan het Studiecentrum voor Kernenergie te Mol (SCK), lezingen van onderzoekers aan de VUB, een uitgebreid bezoek aan het Belgisch Instituut voor Ruimtelijke Aeronomie en de Koninklijke Sterrenwacht te Ukkel. Fysici zijn ook actief in allerlei bedrijfstakken waaronder de medische wereld. Daarom nemen we een kijkje in het academisch ziekenhuis om fysici aan het werk te zien in het domein van de beeldvorming, analyse en therapie. Daarnaast zullen de studenten wetenschappelijk populariserende tijdschriften (bv Scientific American) doornemen en een aritkel uitkiezen. Dit artikel dient door de student gepresenteerd te worden voor de groep. 24 Studiepunten te kiezen Door in je flexibel gedeelte welbepaalde opleidingsonderdelen uit de ingenieursopleiding te nemen, kan je na je bacheloropleiding een master volgen in de Ingenieurswetenschappen: Fotonica of Biomedische ingenieurstechnieken. External Mobility Voor de mobiliteitsvakken kan de student bijvoorbeeld studiedelen kiezen aan een andere universiteit of een stage lopen bij een onderzoeksinstelling of bedrijf. Denk maar aan een stage in het CERN, KMI of de Sterrenwacht. Een combinatie van vakken en stage kan ook door dat er 2 maal 6 studiepunten extern dienen opgenomen te worden. Enkele voorbeelden van vakken uit de Minor Research Electroweak and Strong Interactions; Capita Selecta in Particle Physics; Simulation of Physics Phenomena and Detectors in Modern Physics; Physics and Chemistry of Nanostructures; Advanced Field Theory; Extensions of the Standard Model; Medical Physics; Capita Selecta Solidstate Physics; Optical Spectroscopy of Materials; Atomic and Molecular Physics; Radio Astronomy; Waves and Patterns in the Biophysics of Complex Systems; Early Universe Cosmology; Astroparticle Physics; Evolution of stars and stellar systems; Nonlinear dynamics and chaos. Voor meer voorbeelden 16

17 Master Thesis Physics and Astronomy Je krijgt de mogelijkheid het onderzoek voor je masterproef uit te voeren in onderzoeksgroepen met een sterke internationale reputatie. Het fysicaonderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel is vooral gericht op sterrenkunde, toegepaste fysica en zowel theoretische als experimentele deeltjesfysica. De sterrenkundigen doen onderzoek naar hoogenergetische kosmische deeltjes die geproduceerd worden in supernova explosies en de jets van zwarte gaten. In de toegepaste-fysicagroep worden onder andere lasers bestudeerd, op zowel theoretisch als experimenteel vlak. Ook gebeurt er onderzoek naar metamaterialen, moderne artificiële materialen met bijzondere elektromagnetische eigenschappen. En last but not least helpen we ook collega s in andere disciplines, zoals de biologie, om hun systemen in wiskundige vergelijkingen te gieten en zo modellen te bouwen voor bijvoorbeeld genetische transcriptie. De theoretische deeltjesfysici werken onder andere aan de ontwikkeling van de snaartheorie. Dit is een kandidaat om de elektromagnetische krachten, de kernkrachten en de zwaartekracht in één kader te beschrijven. Met behulp van deze theorie proberen ze het ontstaan van het heelal beter te begrijpen. De experimentele deeltjesfysici bestuderen de fundamentele interacties tussen elementaire deeltjes nabij de Large Hadron Collider in het CERN, en trachten zo nieuwe fenomenen te ontdekken, zoals supersymmetrie en Higgs-deeltjes. Met de Ice Cube detector aan de Zuidpool gaan ze op zoek naar mogelijke supersymmetrische deeltjes en proberen ze meer te leren over Gamma Ray Bursts. 17

18 HET LEVEN NA JE MASTER HET EINDE IS PAS HET BEGIN Beeld je in. Je studies zijn prima verlopen en je mag je masterdiploma in ontvangst nemen. Je glimt van trots, en terecht. Want met dat diploma van jou ben je gewapend als geen ander om de arbeidsmarkt op te gaan. Maar welke richting ga je uit? Je hebt verrassend veel mogelijkheden en ook hier staat de VUB je bij. Jobuitwegen Masters in de Fysica en Sterrenkunde van de Vrije Universiteit Brussel hebben een veelzijdige, parate kennis opgebouwd en bruikbare vaardigheden verworven waardoor ze zonder moeite een job vinden in de meest diverse sectoren. Ze kunnen in alle bedrijfstakken terecht waar probleemoplossend vermogen, analytische, wiskundige en IT-skills welkom zijn. De vraag naar fysici overstijgt momenteel het aanbod. Vele afgestudeerden komen in het wetenschappelijk onderzoek terecht. Zowel in het binnen- als in het buitenland werken onze alumni mee aan de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. Ook in de industrie en het bedrijfsleven zijn fysici zeer gegeerd. Door hun brede basis in modelleren: statistiek, informatica en problem-solving worden zij vaak ingezet voor onderzoek en ontwikkeling. Maar ook in het bank- en verzekeringswezen werken ook talrijke mensen met een fysicaopleiding. Hier werken zij onder andere rond risicoanalyse en de modellering van de financiële markten. Met de minor Onderwijs kan je leerkracht in het secundair en/of hoger onderwijs worden. Er is een grote nood aan leerkrachten die hun passie voor de fysica doorgeven aan de volgende generatie wetenschappers. Voor de klas staan: iets voor jou? Misschien nu nog niet, maar later wel! Met je diploma Fysika en Sterrenkunde kan je lesgeven in het secundair onderwijs. Je kan de Specifieke Lerarenopleiding (60 SP) volgen verspreid over meerdere jaren. European Master of Science Photonics Heb je reeds je Bachelor of Master behaald in de Fysica en Sterrenkunde? Dan kan je mits het volgen van het voorbereidingsprogramma doorstromen naar de European Master of Science in Photonics. Carrièrebegeleiding? Eén adres, het VUB Career Center De VUB staat er bekend om goeie plantrekkers af te leveren: kritische, zelfstandige en open-minded mensen. Toch zijn die eerste stappen op de arbeidsmarkt niet altijd even makkelijk. Het VUB Career Center geeft je net dat steuntje in de rug dat je nodig hebt. Je kunt er terecht voor individueel advies rond cv s, gesprekstraining en jobmogelijkheden. Ook al tijdens je studies, trouwens. Zo ben jij tijdig op de hoogte wat de jobmarkt je te bieden heeft. 18

19 Ik ben er, samen met een multidisciplinair team, voor verantwoordelijk dat de bestralingen van oncologische patiënten zo correct, veilig en efficiënt mogelijk gebeuren. Concreet behandel ik de modellering en kalibratie van de toestellen en sta ik in voor de veiligheids- en kwaliteitscontroles. Daarnaast maak ik klinische dosimetrische planningen en sta ik in voor het ontwikkelen, testen en implementeren van nieuwe bestralingstechnieken. Ik werk in een zeer modern centrum waar de laatste technologieen, dikwijls wereldprimeurs, aanwezig zijn. Hierdoor is een groot deel van het werk innovatief onderzoek. Vandaag kan ik bezig zijn met het opzetten van een netwerk om medische beelden door te sturen en te stockeren, morgen zit ik tussen de statistische modellen en overmorgen kan ik experimentele metingen aan het doen zijn, terwijl het klinisch werk doorloopt. Mijn opleiding Fysica was eveneens zeer divers, met verschillende onderdelen die toch verbonden waren, en dat allemaal overgoten met een licht chaotisch VUB-sausje. Ook de lessen in kleine groepen, waardoor samenwerken vanzelfsprekend werd, hebben me voorbereid op het werk in een multidisciplinair team. Koen Tournel afgestudeerd in de Natuurkunde in 2001 Klinisch stralingsfysicus aan het Universitair Ziekenhuis Brussel 19

20 VUB 75 masteropleidingen 20 master-na-masteropleidingen 8 faculteiten studenten 771 proffen 127 verschillende nationaliteiten > alumni 30 bacheloropleidingen 4 campussen 150 onderzoeksgroepen 94 miljoen euro onderzoeksbudget Universitair Ziekenhuis Brussel 727 bedden consultaties hospitalisaties NIEUWE WERELD, NIEUWE CONCEPTEN Studeren aan een universiteit, dat is onvergetelijk. Letterlijk. Nergens anders leer je zo duidelijk de grote lijnen te zien. Van maatschappelijke ontwikkelingen, bijvoorbeeld. Studeren aan de VUB? Dat is anders dan studeren aan een andere universiteit. Ook al omdat we de enige universiteit van Vlaanderen zijn die expliciet op het principe van Vrij Onderzoek is gebaseerd. Klaar voor een stap in een nieuwe wereld? 2 keer 13 weken les. 2 weken blok. 3 weken examens. Fluitje van een cent, toch? Studeren, dat gebeurt aan de VUB in semesters. Meer bepaald twee. Elk van die twee semesters bestaat uit 13 lesweken. Die worden telkens gevolgd door 2 weken blok. Daarna heb je 3 weken examens: in januari en in juni. Sommige van die examens vallen tegen? Dat zet je recht tijdens de tweede zit. Die duurt van eind augustus tot midden september. Een druk schema, zeg je? Met een goede studiemethode valt het beter mee dan je zou denken. Zelfs met al die taken, presentaties en groepswerken tussendoor. En bovendien: na elke examenperiode heb je een weekje vakantie. Plus een aantal dagen academisch verlof. Sint- Verhaegen op 20 november is de belangrijkste voor de VUB, wanneer we de stichter van de VUB vieren en herdenken. Flexibel studeren Vroeger moest je voor één onvoldoende een heel jaar opnieuw doen. Dat is niet meer zo. Het hoger onderwijs is de laatste jaren veel flexibeler geworden. De vakken waarvoor je niet geslaagd bent, neem je mee naar het volgende jaar en combineer je met nieuwe vakken. Zo krijg je een geïndividualiseerd studietraject. Sommige studenten nemen bewust een deeltijds programma op, bijvoorbeeld om de combinatie met een (studenten)job mogelijk te maken. Het samenstellen van je individueel studietraject gebeurt wel altijd samen met je studietrajectbegeleider. 20

21 Academische competenties Uit tal van gegevens juiste, gefundeerde conclusies trekken. Weten hoe je een onderzoek opzet en aan welke vereisten dat moet voldoen opdat het resultaten geeft die een wetenschappelijke toets kunnen doorstaan. Uit een probleemstelling de kern weten te halen en die beknopt en helder kunnen weergeven. Nieuwe, onverwachte verbanden weten te leggen tussen bijvoorbeeld maatschappelijke fenomenen. Dat zijn allemaal zogenaamde academische competenties en een universiteit als de VUB is dé plaats om die aan te leren. Vrij Onderzoek. De basis van de VUB Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken. Dat citaat van Henri Poincaré, een befaamde wiskundige uit het eind van de 19de eeuw, hangt prominent bij de kantoordeur van onze rector. En met reden: dit principe van Vrij Onderzoek is uitdrukkelijk opgenomen in de statuten van de Vrije Universiteit Brussel. Maar het wordt ook uitgedragen in de manier waarop we ons onderwijs, ons onderzoek en onze maatschappelijke dienstverlening organiseren. Met respect voor alle meningsuitingen. Maar zonder ons te laten leiden door taboes, dogma s of andere heilige huisjes. Opmerkelijk: geen enkele andere Vlaamse universiteit houdt het principe van Vrij Onderzoek zo uitdrukkelijk hoog. Iets om conclusies uit te trekken? 21

22 DE VUB, EEN UNIVERSITEIT DIE ERUIT SPRINGT Niet in Vlaanderen, maar in Brussel. Niet her en der verspreid over de stad, maar geconcentreerd op vier campussen. Niet strak hiërarchisch georganiseerd, maar proffen en assistenten die vlot benaderbaar zijn. De VUB neemt in vele opzichten een aparte plaats in. Kleine afstanden, lage drempels Op onze campussen flaneer je van je les tussen koten en sportfaciliteiten naar het restaurant en weer terug. Geen verkeer te ontwijken, enkel uitnodigende grasvelden. Het voordeel van zo n écht campusgevoel? Dat je snel en makkelijk contact legt, ook met studenten van andere richtingen. Dat je tijd wint, dag na dag. En dat je je meteen thuis voelt aan je universiteit. Sterk onderwijs, persoonlijk opgediend Het Vlaamse hoger onderwijs geniet een sterke reputatie. Ook de VUB ontvangt regelmatig heel lovende visitatierapporten voor haar opleidingen. Maar het tastbare voordeel voor jou? Da s dat je hier niet in de massa opgaat, dat je les (en practica!) krijgt in kleinere groepen. Je geniet van een uitstekende persoonlijke begeleiding en je onderhoudt vlotte contacten met je proffen en assistenten. Kritische geest, warm hart De VUB is een universiteit met traditie, een baken van denkmethodes wars van dogma s het zogeheten Vrij Onderzoek. Veel werkgevers erkennen dat VUB-alumni geen jaknikkers zijn, maar een probleem grondig analyseren zonder voor de hand liggende paden te bewandelen. Een neveneffect van die kritische reflex: een enorme opstoot in de ontwikkeling van een warme en attente persoonlijkheid. Dat zal je hier gauw merken. En zelf ervaren. 22

23 Niet zoeken, veel vinden Op de Brussels Sciences & Humanities Campus in Etterbeek vind je alle faculteiten behalve die van de Geneeskunde en Farmacie. Die huist in Jette op de Brussels Health Campus, in de schaduw van het Universitair Ziekenhuis. Beide campussen hebben meer faciliteiten dan het doorsnee viersterrenhotel: fitness, medische en morele dienstverlening, een atletiekpiste en voetbalveld, fuifzalen, cafés, koten, geldautomaten, laboratoria, bibliotheek En, oh ja, het beste studentenrestaurant van Vlaanderen en Brussel. Enter Brussel, exit verveling Toch even terugkomen op die studentenstad - kwestie. Wel, in Brussel zitten in elk geval véél studenten. Maar hier zitten ook veel multinationals. Of internationale bestuursinstellingen. Het is ook niet alleen de hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa: even slenteren in de straten rond de Grote Markt of de Beurs en je snapt meteen dat dit het mekka van de horeca en cultuur is. In Brussel ben je nooit uitgekeken. Omdat er zoveel te zien is. Omdat er zoveel verandert. Omdat het een stad is. Vlot sporen, tof wonen Niet op kot? Ach, een van je medestudenten biedt je in no time een logeerplek aan. Met wat geluk is je maat of vriendin zelfs de trotse bewo(o)n(st)er van een van de felbegeerde koten op de campus. Maar dan nog: de faculteit Geneeskunde en Farmacie ligt op dezelfde campus als het Universitair Ziekenhuis: flinke busverbinding dus. De Brussels Sciences & Humanities Campus ligt op amper 100 meter van het station van Etterbeek en wordt omsingeld door tram- en metrohaltes. En van de Brussels Technology Campus ben je na een metroritje van slechts 5 minuten in het Zuidstation. Helpen kiezen, helpen slagen Remember het Vrij Onderzoek en de kritische VUB ers? Welaan dan, je moet ons niet zomaar geloven. Waarom kom je het zelf allemaal niet eens een keer onderzoeken, daar in Brussel? Een verloren uitstap wordt het zeker niet, want we helpen je ook bij het maken van een juiste studiekeuze. Tijdens jouw laatste jaar op de schoolbanken organiseren we tal van infomomenten waarop we elkaar kunnen leren kennen. Je treft ze allemaal aan op de achterkant van deze brochure. 23

24 WIST JE DAT Door de kleine groepen er een maximale begeleiding kan worden aangeboden? Op deze manier staat een student er nooit alleen voor aan de VUB. Er een gloednieuw Fysicalabo is? Zo kan je als studenten steeds gebruik maken van topinfrastructuur voor het voeren van toponderzoek. Fysici bij de top 10 best betaalde jobs staan? Hun gemiddelde maandelijks brutoloon bedraagt euro (Bron: FOD Economie update 2014). Er een vlotte verbinding is naar het centrum? Vanaf de campus ben je op enkele minuten in het centrum via metro, trein, tram of bus. De campus in Etterbeek, gelegen is nabij Ter Kamerenbos? Een oase van groen langs de rand van de stad. De ideale omgeving voor een pauze tijdens het studeren! Je de keuze hebt uit verschillende studentenkringen? De meeste studenten Fysica en Sterrenkunde kiezen voor WK (Wetenschappelijke Kring)? 24

25 VUB DAT ZIJN WIJ Al ruim 180 jaar bouwt de VUB mee aan een betere samenleving als een vooruitstrevende, vrij onderzoekende en kritisch denkende universiteit. Vanuit onze internationale hoofdstad Brussel zijn we verbonden met de wereld. Een onafgebroken streven naar kennis, inzicht en verlichting vormt de rode draad bij alles wat we doen op het vlak van onderwijs, onderzoek en maatschappelijk engagement. Tegelijk blijven we inzetten op een heel persoonlijke en democratische benadering die alle leden van de VUB-community sterker maakt, zodat ze succesvol hun rol kunnen opnemen in de wereld van vandaag en morgen. BACHELOR FYSICA EN STERRENKUNDE 14 uur theorielessen & 14 uur practica en werkcolleges per week 25

26 STUDIEKEUZE EN BEGELEIDING LICHT JE IN,VRAAG ROND Wil je je kans op slagen zo groot mogelijk maken? Dan maak je best een goede studiekeuze. Maar hoe doe je dat precies? Door actief aan de slag te gaan! Een doordachte studiekeuze vraagt tijd en inspanningen. Gelukkig helpt de VUB je door het bos de bomen te zien. Is Fysica iets voor mij? Twijfel je tussen Fysica of Ingenieurswetenschappen? Kort gezegd gaat het om het verschil tussen een ingenieur en een wetenschapper.. Wetenschapper Je zit vol vragen en gaat graag op onderzoek uit. Je bent nieuwsgierig, je wil begrijpen hoe je omgeving in elkaar zit. Je wil natuurfenomenen verklaren en voorspellen, en patronen herkennen in wat er dagelijks rondom jou gebeurt. Je houdt er van om kennis te genereren, verbanden te zoeken en zo bij te dragen tot de technologie van de toekomst. Ingenieur Je bent gefascineerd door processen, technologieën, systemen, producten Je vraagt je niet enkel af hoe iets werkt, maar ook hoe iets beter kan werken, anders kan werken. Je bent een probleemoplosser en kunt als geen ander concepten omzetten in realiteit. Goed voorbereid aan je studie beginnen Voor een succesvolle start van je universitaire studies in de wetenschappen kan je best goed voorbereid zijn. Een overzicht van de verwachte voorkennis Wiskunde, Chemie en Fysica kan je opzoeken op www. vub.ac.be/fysica. Als je denkt dat sommige onderwerpen een opfrissing vragen of als je bepaalde onderdelen nooit gezien hebt, dan kan je daar voor de start van het academiejaar nog iets aan doen. Kijk op wat het aanbod is. Basisvaardigheden wiskunde Wiskunde is vaak een van de grote knelvakken voor studenten in hun eerste jaar. Wie eventuele tekorten in zijn voorkennis wiskunde niet heeft kunnen wegwerken tegen de start van het academiejaar, kan hier tijdens het jaar nog aan werken. Binnen de opleiding Fysica en Sterrenkunde wordt er een opfrissingscursus Basisvaardigheden wiskunde in het eerste semester opgenomen. Dit maakt deel uit van het opleidingsonderdeel Seminarie Actuele Wetenschappen en Maatschappij, hierbij wordt de belangrijkste voorkennis wiskunde behandeld. Studenten worden intensief begeleid in het verwerven van essentiële wiskundige vaardigheden en bij het maken van oefeningen. Studiebegeleiders Heb je nood aan meer studiemateriaal? Of wil je graag weten hoe je je in jouw specifieke situatie het best kan voorbereiden op een studie wetenschappen aan de VUB? In het Centrum voor Studie en Begeleiding zijn studiebegeleiders beschikbaar die je kunnen helpen met je voorbereiding. Neem contact op via 26

27 Stapje per stapje naar de juiste studiekeuze Stap 1. Ken jezelf! Neem jezelf onder de loep: - Wie ben ik? Wat doe ik graag? Wat vind ik interessant? - Wat kan ik aan? In welke vakken ben ik sterk? Wat ligt me minder? - Wat wil ik? Wil ik vooral theoretische kennis opdoen of liever meer met praktijk bezig zijn? Ben ik bereid om veel tijd in mijn studies te steken? Welk beroep wil ik later uitoefenen? Studiebegeleiding helpt je antwoorden te vinden op deze en vele andere vragen. Contacteer hen via begeleiding@vub.ac.be. En ga zeker ook eens praten met de studiekeuzebegeleider bij jou op school. Stap 2. Verdiep je in het opleidingsaanbod! Neem een kijkje op en vind zo je weg in het aanbod van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Kom te weten of je over bepaalde voorkennis moet beschikken. Lees ook over de verschillende afstudeerrichtingen en informeer je over welke jobs je met je diploma kan vinden. Raak je er nog niet helemaal uit? Kom dan langs op een SID-in bij jou in de buurt. Ook de VUB is aanwezig en kan je er alles vertellen over de VUBopleidingen. De data en locaties van de volgende SID-ins kan je vinden op Nog niet overtuigd van je keuze? Hoor eens rond in je eigen netwerk en probeer een student te spreken die de opleiding al volgt. Bijvoorbeeld tijdens de openlesdagen in de krokusvakantie. Stap 3. De ideale match De ultieme check of je gekozen opleiding en universiteit goed bij je zullen passen? Kom gewoon langs tijdens één van de vele infomomenten die ieder jaar op de campus worden georganiseerd. Dit is de enige manier om werkelijk te voelen hoe het er hier aan toe gaat. Tot slot nog dit. Zit je met vragen over je studiekeuze? Studeer je in een bijzondere situatie? Heb je bijvoorbeeld dyslexie, wil je je studie combineren met topsport of met een baan? Kom dan langs bij Studiebegeleiding, de plek voor alle hulp bij studievragen. Onze studiebegeleidingsmedewerkers zijn op elke infodag aanwezig, maar je kunt ze ook en op begeleiding@vub.ac.be. 27

28 28

29 PRAKTISCHE INFO EEN VLIEGENDE START De lessen van academiejaar starten in de vierde week van september. We verwelkomen je graag op een van de onthaalmomenten voor nieuwe studenten. En op tal van andere activiteiten tijdens Kick off the Campus. Zo maken we je vanaf dag één wegwijs op de VUB. Heb je nu al een vraag voor de VUB? Neem dan contact op met het Infopunt Studenten Zij staan altijd voor je klaar. Leerkrediet Alsjeblieft, je krijgt 140 studiepunten. Bij wijze van welkom bij aanvang van een initiële bachelor- of masteropleiding. Die 140 studiepunten maken je leerkrediet uit. Dat krediet gebruik je om vakken te kopen uit je studietraject. Slaag je voor die vakken, dan krijg je je punten terug. Meer nog: de eerste 60 studiepunten die je terugkrijgt, worden verdubbeld (alsjeblieft bis). Slaag je niet voor een of meer vakken, dan ben je de studiepunten die deze vakken waard zijn, kwijt. En moet je opnieuw studiepunten van je leerkrediet afgeven om ervoor te kunnen herkansen. Te vermijden, zoiets, want zo slinkt je leerkrediet. Toelatingsvoorwaarden en geïndividualiseerde studietrajecten Met een diploma secundair onderwijs kan je starten in elke bacheloropleiding (met uitzondering van Geneeskunde). Wil je graag meer info over specifieke toelatingsvoorwaarden voor bijvoorbeeld het schakelprogramma of directe toegang tot de master, kijk dan op de VUB-website bij de opleiding van jouw voorkeur. Hier vind je een lijst met de toelatingsvoorwaarden voor de opleidingen: Heb je vragen rond toelating, vrijstellingen en vakkenpakketten, neem dan contact op met de studietrajectbegeleider van de opleiding. Het samenstellen van je individueel studietraject gebeurt altijd samen met je studietrajectbegeleider. Studiegeld en Sociale Dienst Studenten Je studiegeld wordt berekend op basis van het aantal studiepunten dat je opneemt, je nationaliteit, opleiding en contracttype. Studenten uit de Europese Economische Ruimte (EER) die zich voor een initiële bachelor- of masteropleiding inschrijven, betalen een standaard vast bedrag en een variabel bedrag per studiepunt. Elk jaar wordt het studiegeld opnieuw berekend. De exacte berekening vind je op Zit je in een financieel moeilijke situatie, dan neem je best contact op met de Sociale Dienst Studenten van de VUB. Zij bekijken per dossier hoe je geholpen kan worden. Je vindt de Sociale Dienst Studenten via Inschrijvingen 2017 Je kunt je het hele jaar online aanmelden voor jouw opleiding aan de VUB. Ook als je nog geen diploma secundair onderwijs hebt. We houden je dan op de hoogte van de stappen die je moet nemen om je inschrijving te officialiseren. De inschrijvingen op de campus starten in de zomer van Meer info en aanmelden: 29

30 30

31 Waarom anno 2015 Fysica en Sterrenkunde studeren? Omdat er nog zoveel te ontdekken valt, nog zoveel vraagtekens, nog zoveel fundamentele kennis die ontbreekt en en die kan leiden tot nieuwe, nu ondenkbare, bijdragen aan de maatschappij, aan de kwaliteit van ons leven. Waar zal het vakdomein staan binnen 10 à 20 jaar? Wat weten we dan over het universum of over de kleinste deeltjes? Er zijn ontelbare uitdagingen voor de nieuwe generatie wetenschappers. Fysici willen de materie rondom ons in al zijn aspecten kunnen begrijpen en beschrijven. We willen de kleinste bouwstenen van de materie kennen. Zo konden de experimenten te CERN het bestaan van het Higgs boson bevestiging en hiermee één van de hiaten opvullen in het zogenaamde Standaard Model van de deeltjesfysica. Maar als we naar het universum kijken, is maar 5% van de inhoud beschreven is door dit Standaard Model. De overige 95% is wat we noemen donkere energie of donkere materie, en we weten niet wat dit is! Jorgen D Hondt is professor fysica aan de VUB, directeur van het Interuniversitair Instituut voor Hoge Energieën, voorzitter van de Jonge Academie in België, en werd onlangs nog verkozen tot Young Scientist 2013 door het World Economic Forum. Hij is de nieuwe voorzitter van het CMS-experiment dat het Brout-Englert- Higgs deeltje heeft ontdekt. Daar zit hij de Raad van Bestuur voor van de internationale samenwerking van 183 instellingen uit 43 landen waarin 4300 leden actief zijn. 31

32 NIETS IS ONDENKBAAR NOV 2016 Herfstkamp Welke opleiding past bij jou? Tijdens het herfstkamp kan je naar hartenlust proeven van opleidingen die je aanspreken. We zorgen ervoor dat je geen gortdroge kost wordt voorgeschoteld. Alle workshops zijn interactief en leerrijk. Lol trappen kan je ook na de lesuren : wie kiest voor het tweedaags programma bestudeert onze studenten in hun natuurlijke biotoop. Je overnacht op kot en voor je je bed induikt, proef je van het studentenleven aan de VUB JAN 2017 HAASRODE JAN 2017 GENT JAN 2017 KORTRIJK FEB 2017 ANTWERPEN FEB 2017 GENK SID-ins Het hoger onderwijs komt naar je toe. Je kent ze vast wel: de SID-ins georganiseerd door de Vlaamse overheid. Elke hoger onderwijsinstelling is er aanwezig. Je kunt hier met één bezoek alle opleidingen en instellingen grondig met elkaar vergelijken. In elke provincie wordt een SID-in georganiseerd. Heel ver hoef je je dus niet te verplaatsen. Op donderdag en vrijdag kan je met je klas komen, op zaterdag is de beurs open voor iedereen. Dan kan je je ouders mee op sleeptouw nemen MRT 2017 BRUSSELS HEALTH CAMPUS + BRUSSELS TECHNOLOGY CAMPUS 25 MRT 2017 BRUSSELS SCIENCES & HUMANITIES CAMPUS 23 APR SEP 2017 Infodagen Je wilt info? Je krijgt info. Van onze proffen, studietrajectbegeleiders en student ambassadors. Iedereen staat klaar om jouw vragen te beantwoorden. Of het nu gaat over je opleiding, voorkennis, studiebegeleiding, het studentenleven, de campus, Brussel... Je kan direct een blik werpen op de cursussen, de bibliotheek en de koten. Na deze dag zijn alle vraagtekens die nog door je hoofd spookten zeker geschrapt FEB - 3 MRT 2017 Openlesdagen Weten waar je aan begint. Wanneer jij van je welverdiende krokusvakantie geniet, gooien wij al onze deuren open. Precies, je leest het goed: je kan gewoon onze aula s binnenwandelen, een klapstoeltje uitkiezen en de les mee volgen. Geen voorkeursbehandeling, geen aangepaste workshop: gewoon het leven zoals het is aan de VUB SEP 2017 Je eerste dag als student Bij de start van het academiejaar verwelkomen we al onze nieuwe studenten. Perfect om alle nodige info te verzamelen, én het ideale moment om je nieuwe studiegenoten te ontmoeten. Niet te missen dus! info@vub.ac.be mt 09-16/1.400 ex.