Ik ben neit dom, ik ben een dyslect. wat doen dyslectische studenten op de hva?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ik ben neit dom, ik ben een dyslect. wat doen dyslectische studenten op de hva?"

Transcriptie

1 weekblad voor de hogeschool van amsterdam / februari oktober nr Ik ben neit dom, ik ben een dyslect wat doen dyslectische studenten op de hva?

2 -advertenties- Dagdroom jij tijdens college ook van reizen of studeren in het buitenland? Bij KILROY travels vind je alles voor je volgende reis, stedentrip, jaarclub- en lustrumreis: Goedkope studententickets Rond-de-Wereld tickets Rondreizen en excursies Safari s Surfen en duiken Bus- en treinreizen Hotels & Hostels Roadtrips door de USA en Australië International Student Cards (ISIC) Lonely Planet reisgidsen Reisverzekeringen voor studenten KILROY travels is hét reisbureau voor studenten! Bij KILROY education helpen we je gratis bij het vinden van je droomstudie in het buitenland: Advies over studeren in het buitenland Bachelor, Master en Phd opleidingen Plaatsing en aanmelding tijdens je buitenlandse studie Gratis kopiëren en legaliseren van documenten Persoonlijk contact Assistentie bij het regelen van praktische zaken als woonruimte en visum We helpen je gratis en begeleiden je tijdens het gehele traject! Loop eens bij ons binnen aan de Singel 413 in Amsterdam (naast de UB) of bezoek onze websites op en 2 havana

3 inhoud einstein was ook niet dom Dat een student dyslexie heeft, hoeft geen onoverkomelijke hindernis voor zijn studie te betekenen. Sommige van de groten der aarde hadden er ook last van. weg met de bas Het Bindend Afwijzend Studieadvies is vooral een trucje van hogescholen om meer geld binnen te slepen, vinden Martijn Weeda en Thomas Smits van de ASVA. eerste hulp bij bedreigingen Soms blijft een gebeurtenis lang in mijn hoofd doormarcheren. Een voorbeeld? Een paar studenten van Media en Informatie Management (MIM) bouwden in het kader van hun opleiding een website waarop ze graffiti en andere vormen van urban art in Amsterdam willen etaleren en documenteren. Graffiti is zeer vergankelijk, maar via deze site wordt strijd geleverd tegen het tijdelijke van street art. Leuk idee, mooie uitwerking en in mijn ogen een verrijking van het digitale domein. Prachtig dat HvA-studenten dit kunnen doen in het kader van hun opleiding. Ik hoor regelmatig kritiek op het MIM, maar ondertussen doen ze daar wel hartstikke leuke en goede dingen. Havana wilde ruim aandacht besteden aan de site over urban art. Hoe? Een artikeltje met veel beeld en een beetje tekst. Urban art moet voor zichzelf spreken, toch? Redactie van Havana enthousiast, docent tevreden en studenten blij. Helaas. Eén van de studenten ontving op zijn Hyves twee teksten Mike maant tot rust en dat helpt ongetwijfeld toch de toekomst van je kind Opvallende trend van de laatste jaren: steeds meer ouders bezoeken open dagen. elke dag raak Na urenlang rutschen en racen op de piste is niks lekkerder dan in je wintersportkloffie te aprèsskiën. Als je ALO of SM&O doet, heet dit zelfs een studiereis. niks calimero Studenten van de kersverse opleiding Toegepaste Psychologie moeten meer worden dan het hulpje van hun academisch opgeleide vakbroeders. vaste rubrieken 04 nieuws 08 prijsvraag 08 vraag van de week 09 column gijs 09 ondertussen in 13 stinksokkenalert 18 recensies 19 zwart/wit 19 eten 20 wat waar wanneer dobbertjes 22 agenda 23 weekgast met de indringende opdracht om onmiddellijk te stoppen met de site over urban art. Het ging niet om een verzoek maar om een in prikkeldraad gehulde eis met verschillende keiharde bedreigingen. Grote onrust bij de studenten, en ook de docent wist niet wat-ie moest doen. Angst essen Seele auf. De studenten haalden dus hun website uit de lucht. Vrijwel niemand van het projectgroepje inclusief de docent durfde nog met naam en toenaam in Havana te verschijnen. Dat snap ik wel, maar het is natuurlijk diep treurig dat dit het resultaat is van een bedreiging geuit door ethisch gederangeerde randdebielen of zwakbegaafde vertegenwoordigers van de generatie-killzone. Ondertussen houdt een ander aspect van deze zaak mij meer bezig. Het gaat immers ook om de vraag wat wij kunnen doen om deze ellende te voorkomen en hoe we moeten handelen als het voorkomen niet lukt? Uiteraard kunnen we altijd Mike van Drongelen hoofd Veiligheid & Beveiliging van de HvA bellen. Mike maant tot rust en dat helpt ongetwijfeld. Maar is dat afdoende? Weet je als medewerker wat je wel en niet moet doen? Besef je dan wat je verantwoordelijkheden zijn en kun je de studenten adequaat adviseren of begeleiden? Ik kan mij heel goed voorstellen dat de docent van het MIM zich erg onzeker en hulpeloos voelde. Daar zijn de studenten vervolgens de dupe van. Inderdaad, een donkere constatering. Ik ben benieuwd wie zich geroepen voelt om de HvA op dit gebied te verlichten. Paul van de Water hoofdredacteur 24 dubbelop colofon Havana is het weekblad voor studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam 11 februari 2009 jaargang 14, nummer 21 n Redactieadres: Weesperzijde 190 (kamer B.2.18), 1097 DZ Amsterdam, tel havana@hva.nl. n Hoofdredactie/management: Paul van de Water p.l.van.de.water@hva.nl n Eindredactie: Wim de Jong w.de.jong@hva.nl n Redactie: Jobien Groen j.groen@hva.nl, Selina van Loon (redactie-assistent) havana@hva.nl, Thijs den Otter m.d.den.otter@hva.nl, Marjolein Sintenie, Annemarie Vissers a.m.w.t.vissers@hva.nl, n Medewerkers: Linde Arts, Martien Bos (correctie), Kim Bos, Gijs Hardeman, Anne Kleisen, Hans van Vinkeveen n Redactieraad: Maroesja Perizonius, Wijnand Scholtens, Evelien Spaan, Jerke van der Woerdt n Fotografen: Bram Belloni, Fred van Diem, Marc Deurloo, Paco Weekenstroo n Coverbeeld: Roger L. Wollenberg/UPI/GAMMA/TCS n Illustratoren: Martien Bos, Bas Kocken, Pascal Tieman n Vormgeving: Pascal Tieman n Ontwerp Lay-out: Death Valley / Amsterdam n Advertenties: Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040AA, Zandvoort, telefoon fax: of zandvoort@bureauvanvliet.com n Abonnementen: 18,15 per jaar, opgave via de redactie-assistent of per . n Drukkerij: Dijkman Offset Diemen. n Havana: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen. ISSN n Havana heeft een samenwerkingsverband met Folia. Redactie: Nadine Böke, Mirna van Dijk, Jim Jansen, Anne Koeleman, Harmen van der Meulen, Dirk Wolthekker n De volgende Havana verschijnt woensdag 18 februari havana 3

4 nieuws jobien groen / thijs den otter (coördinatie) / marjolein sintenie / paul van de water havana@hva.nl ONTWIKKELAAR AMSTELCAMPUS TER DISCUSSIE n De HvA beraadt zich op de samenwerking met Trimp & Van Tartwijk, de projectontwikkelaar die betrokken is bij de totstandkoming van de Amstelcampus. Vooralsnog wordt de werkrelatie voortgezet, maar er zijn noodscenario s voor het geval de banden worden verbroken. Dat heeft collegelid Paul Doop laten weten in reactie op de nieuwste ontwikkelingen rond Trimp & Van Tartwijk. Afgelopen zaterdag meldde Het Parool nog dat Rabo Bouwfonds niet langer samenwerkt met het bedrijf. Tot voor kort dachten we dat alleen personen binnen Trimp & Van Tartwijk verdacht waren van fraude. Met die mensen deden we al geen zaken meer. Nu de gehele organisatie verdacht blijkt, moeten we bekijken of het voor de HvA wijs is om de samenwerking voort te zetten. Naast activiteiten voor de Amstelcampus dreigt de portefeuille van Trimp & Van Tartwijk wel erg leeg te raken. Voordat Rabo Bouwfonds de samenwerking staakte, had Joop van den Ende zijn contract met de club al verscheurd, en besloot de gemeente Amsterdam contracten waarbij de projectontwikkelaar was betrokken te cancelen, omdat directeur Hans van Tartwijk een van de voornaamste verdachten is in een fraudezaak waarbij volgens Het Parool diverse topmanagers van institutionele beleggers grote bedragen in eigen zak zouden hebben gestoken. Vanaf het moment dat het nieuws naar buiten kwam, denkt het college na over eventuele noodscenario s. Doop: Daardoor moeten we in staat zijn de projectontwikkeling van de organisatie over te nemen. Mocht de hogeschool alsnog besluiten de samenwerking met de projectontwikkelaar te verbreken, dan moet rekening worden gehouden met een flinke schadeclaim. Van Joop van den Ende eiste van de club vijftien miljoen euro, de gemeente moet als het aan Trimp en Van Tartwijk ligt honderd miljoen euro betalen voor het niet nakomen van afspraken. Of ook Rabo Bouwfonds een claim aan de broek krijgt, is nog onduidelijk. De renovatie- en nieuwbouwplannen rond de Amstelcampus van de HvA zijn begroot op driehonderd miljoen euro. Als de planning klopt, neemt de hogeschool het gehele terrein in 2012 in bedrijf. Hans van Tartwijk schreef vorig jaar mei op zijn weblog dat de ontwikkeling van het gebied rond de Wibautstraat een van zijn favoriete projecten is: Van een rotte plek naar een bestemming! Trimp & Van Tartwijk was woensdag niet bereikbaar voor commentaar. (PvdW/TdO) DRUKKE OPEN DAG n De open dag van 7 februari trok meer dan zestienduizend bezoekers. Dat is een toename van ruim vierduizend ten opzichte van de open dag van afgelopen november. De activiteiten in de Leeuwenburg trokken met vijfduizend mensen het meeste publiek, gevolgd door de Fraijlemaborg waar ruim tweeduizend bezoekers werden geregistreerd. Op de andere locaties kwamen grofweg zeshonderd (Europahuis) tot achttienhonderd bezoekers (Singelgracht). De flinke toeloop werd niet alleen veroorzaakt door potentiële eerstejaars: vele scholieren hadden hun ouders meegenomen naar Amsterdam. Op pagina 10 staat een uitgebreid verslag van de open dag. (TdO) BETA-OFFENSIEF n De bèta- en techniekopleidingen beginnen deze maand met een aantal opmerkelijke voorlichtingscampagnes. Wiskundedocenten van de HvA helpen havo-scholieren met wiskunde-d en de ITS-Academy lanceert de eerste sciencelab -sessie. Twee jaar geleden werd het bèta- en techniekonderwijs op de havo en het vwo gemoderniseerd. Wiskunde-B werd versoberd, maar tegelijkertijd gaf het ministerie van OCW groen licht voor vakken als science, informatica en wiskunde-d. Een goedmakertje voor het vereenvoudigen van het oude wiskundeonderwijs, stelt opleidingsmanager bedrijfswiskunde Theo van Uem. Maar op deze manier kunnen de liefhebbers zich wat meer in het vak verdiepen. Daar doet een opleiding als bedrijfswiskunde straks zijn voordeel mee: de D-variant gaat namelijk verder dan de klassieke wiskunde- B. Zelf helpt Van Uem een groep van twintig havo-scholieren met wiskunde-d. Een vroegere student van me is wiskundedocent op een school in Zaandijk en hij heeft me gevraagd. 26 februari geef ik ze mijn eerste college. Een groep van twintig scholieren is groot. Ook scholieren van andere instellingen kunnen bij de HvA aankloppen voor hulp bij wiskunde-d, maar volgens ITS-Academy manager Willem Kant zal het niet in de tientallen lopen. Het is een erg moeilijk vak, dus we verwachten van de meeste scholen hooguit een paar havisten. Die kunnen we bijvoorbeeld helpen via e-colleges. De ITS-Academy is vorig jaar opgericht in samenwerking met de UvA, de Vrije Universiteit en Hogeschool Inholland. Doel is om meer scholieren enthousiast te maken voor het bèta- en techniekonderwijs. Wiskunde-D is eigenlijk maar een klein onderdeel van wat we doen. Deze week testen we bijvoorbeeld het programma Bouw je droomhuis, waarin scholieren van 3-havo en 3-vwo nadenken over een bouwkundig ontwerp. (TdO) STUDIEKEUZESUBSIDIE VOOR AMFI n Het AMFI krijgt een kleine 60 duizend euro subsidie voor een proef met studiekeuzegesprekken voor aanstaande eerstejaars. Met dat geld kan het instituut de procedure voor de al bestaande intakegesprekken verder aanscherpen. Naast het gebruikelijke gesprek met een docent ondergaan kandidaten Fashion & Management vanaf de intakeronde van 18 april ook een computertest, zegt instroommanager Ingrid Dokter. Verder krijgen kandidaten voor het eerst een voorlichtend gesprek met een ouderejaars. Op die manier moeten de scholieren niet alleen een duidelijk beeld krijgen van de opleiding, maar ook van het vak waarvoor ze kiezen. Dokter: Mensen die behoefte hebben aan regelmaat, moeten bijvoorbeeld niet in de mode zijn: we werken met strakke deadlines en als er design af moet, is tachtig tot honderd uur werken in één week niet vreemd. Scholieren het leuk vinden om iets met mode te doen, weten dat vaak niet. Het geldt natuurlijk ook voor een vak als fysiotherapie: iemand vindt het misschien leuk om te masseren en kiest daardoor misschien onbewust voor een heel zwaar fysiek beroep. Voorlopig is de test echter alleen bedoeld voor het AMFI. Andere HvA-domeinen hebben wel geprobeerd subsidie te krijgen, maar er was weinig tijd om de aanvraag in te dienen, aldus Dokter. Ik vind het een erg leuk project en houd me al jaren met de toelating bezig. Vandaar dat ik er wat eigen tijd in heb gestoken. Het is een belangrijk thema, zeker voor opleidingen die veel meer aanmeldingen krijgen dan verwerkt kunnen worden: selecteren mag niet, en met een loting moet je maar afwachten wie je binnen krijgt. Dus moet dit instrument verder verfijnd worden, zodat uiteindelijk het hele hoger onderwijs er iets aan heeft. Het project moet een bijdrage leveren aan een handleiding voor intakegesprekken voor alle hogescholen en universiteiten. Overigens heeft niet alleen de HvA een subsidie gekregen voor studiekeuzegesprekken: onder anderen de UvA, Hogeschool Inholland en de Hogeschool Utrecht hebben elk ongeveer 60 duizend euro gekregen om proef te draaien. (TdO) AANHOUDING NA VECHTPARTIJ LAX MIM-STUDENT ORGANISEERT BLOGWEDSTRIJD In de LAX, het populaire studentencafé van de ASVL, is donderdagavond 5 februari een bezoekster in elkaar geslagen door een HvAstudent Biologie. Waarom de student tot geweld overging, is niet bekend. De aanwezige bestuursleden van de LAX hebben de politie gebeld en die heeft de student voor verhoor meegenomen naar het bureau. Het slachtoffer heeft ondertussen aangifte gedaan. Voordat de geweldpleger werd afgevoerd, kreeg hij zelf ook nog enkele rake klappen van een andere bezoeker van de LAX die zich kwaad maakte over het gedrag van de Biologiestudent. (PvdW) n MIM-student Linda Slagter organiseert in samenwerking met Nobiles Media een blogwedstrijd voor studenten en starters. Studenten die vinden dat ze een superlog maken, kunnen zich tot 25 februari opgeven en hun werk voorleggen aan een jury die onder anderen bestaat uit Nobilesdirecteur Marloes Streng en MIMblog-oprichter Paul van der Bijl. Er valt van alles te winnen: van een laptop tot een reisje naar Londen. Opmerkelijk genoeg is Slagter (24) zelf geen blogger: ze organiseert de wedstrijd als afstudeerproject. Vijftig bloggers hebben zich inmiddels voor de wedstrijd ingeschreven. Linda verwacht ongeveer 150 deelnemers. (MS) 4 havana

5 nieuws SPORTFLITSEN n Voetbal Het nieuwe kunstgrasveld aan de Dr. Meurerlaan is vorige week woensdag officieel in gebruik genomen. De dames van het HvA-talententeam speelden met 2-2 gelijk tegen heren van DCG. In eerste instantie zou het HvA-team tegen het AZ-damesteam spelen, maar dat moest afzeggen vanwege een inhaalwedstrijd. (MS) n Volleybal Opnieuw leed het HvA-volleybalteam een nederlaag. Ditmaal was D.O.C. Stap Orion uit Doetinchem met 3-2 te sterk voor de ploeg van coach Gido Vermeulen. In de A-League van de Nederlandse SCHOENENREUS BEZOEKT CETO n Passie en authenticiteit. Dat heeft een ondernemer nodig om zijn bedrijf goed te leiden, hield schoenontwerper Floris van Bommel veertig studenten Commerciële Economie voor Toekomstige Ondernemers (CETO) voor. De 33-jarige Van Bommel sprak de studenten toe tijdens de start van het CETO-project Jong Ondernemen, vorige week dinsdag. De jongste telg uit de beroemde Van Bommel-familie uit Brabant leidt samen met zijn twee jaar oudere broer de gerenommeerde schoenfabriek. Het drietal vormt ondertussen de negende generatie van de onderneming. De klassieke Van Bommel-schoen is tegenwoordig goed Volleybalbond (Nevobo) staat HvA-Volleybal op de zesde plek voorlaatste. (TdO) n Zwemmen JCU-student en topzwemmer Lennart Stekelenburg is medeorganisator van een zwem- en waterpolochallenge aanstaande zondag 15 februari in zwembad De Waterstee in Numansdorp. 24 teams van zes zwemmers zullen in één uur tijd zo veel mogelijk gesponsorde kilometers afleggen. Het geld dat ze ermee ophalen is bedoeld voor de stichting Doe een wens, die zieke kinderen de dag van hun leven bezorgt. Ook proberen twintig waterpoloteams een uur lang doelpunten te scoren voor het goede doel. (TdO) voor de helft van de omzet, de andere helft wordt gemaakt door de modernere lijn onder het merk Floris van Bommel. Tijdens de CETO-bijeenkomst moesten de studenten teams vormen en werd er gewerkt aan een eerste opzet voor een product of dienst. Elk Jong Ondernemen-team krijgt een mentor uit het bedrijfsleven toegewezen die de studenten op weg helpt met tips en adviezen. (AV) TAALPROBLEEM? DAT LOSSEN WE ZELF WEL OP n De Vrije Universiteit maakte vorige week bekend dat ze een aantal middelbare scholen zal aanspreken op de beperkte taalbeheersing van instromende studenten. De HvA kampt met hetzelfde probleem, maar kiest voor een intern gerichte aanpak. Natuurlijk loopt er een discussie met het middelbaar onderwijs over de aansluiting op het hoger onderwijs, maar dat is meer een algemene discussie over hoe je scholieren het beste kunt voorbereiden op studeren, aldus onderwijsmanager Marjolijn Kaak van het Taal- en Schakelonderwijscentrum. De HvA heeft wel een aantal interne maatregelen opgezet om studenten te ondersteunen op het gebied van taal. In samenwerking met de UvA heeft de HvA de website taalwinkel.nl ontwikkeld. Hierop kunnen studenten terecht voor taal- en spellingsregels, maar ze kunnen er bijvoorbeeld ook een taaltoets doen of hulp krijgen met het ontwikkelen van een presentatie. Verder stellen de opleidingen zelf hun taalbeleid vast. Kaak: Bij Commerciële Economie worden er bijvoorbeeld veel hogere taaleisen gesteld dan bij Accountancy. (JG) KROONSTATE ONTRUIMD n Ruim 1500 mensen moesten worden geëvacueerd uit de A-toren van Kroonstate, omdat het brandalarm afging. Uiteindelijk bleek het loos alarm: er zat te veel stof in de sensor. Toch moesten studenten en medewerkers twintig minuten wachten in de kou. Kroonstate is een complex aan de Wenckebachweg, dat vooral wordt gebruikt voor de lerarenopleidingen. Inmiddels is de alarminstallatie weer schoongemaakt. (MS) EUROPARLEMENT POPULAIRDER MAKEN vraag/antwoord n Om aandacht te vragen voor de Europese Parlementsverkiezingen op 4 juni wordt er een debat georganiseerd tussen studenten van tien hogescholen. De thema s van het debat zijn veiligheid, klimaat en energie. De HvA bindt op 20 maart de strijd aan met teams van onder meer de Hogeschool Utrecht en de Haagse Hogeschool. Het HvA-team wordt samengesteld door John van de Kolk, docent HBO- Rechten. n Burgemeester Cohen nam vorige week persoonlijk een kijkje in de Buurtwinkel voor Onderwijs, Onderzoek en Talentontwikkeling (BOOT) die de HvA samen met de UvA heeft geopend in stadsdeel De Baarsjes. Hij kreeg samen met de wethouders een toelichting op het buurtwerk dat de studenten en medewerkers van hogeschool en universiteit verrichten. De BOOT is onder meer geopend om scholieren in de buurt te adviseren bij hun studiekeuze of loopbaan. Verder is er een atelier dat zich bezighoudt met stadsvernieuwing in de buurt, en een juridisch adviesbureau. (TdO) De opkomst van de Europese verkiezingen was vorige keer nogal laag: 39,1 procent. Hoopt u dat de studenten door dit debat wél geïnteresseerd raken? Klopt, de opkomst was niet zo best. We hopen inderdaad dat het Europarlement hierdoor wat populairder wordt onder de studenten. Waarom mogen alleen HBO-Rechtenstudenten meedoen? De thema s veiligheid, klimaat en energie zijn natuurlijk interessant voor alle studenten, maar er is slechts plek voor een aantal teams. Daarnaast is het een initiatief van het domein Maatschappij en Recht. Welke politici doen mee? Er doen enkele Europarlementariërs mee, maar ik mag helaas nog niet zeggen wie dat zijn. Kunt u dan wel zeggen welke partijen meedoen? Nee. Het debat is partijonafhankelijk. Hoeveel studenten hebben zich al ingeschreven? Voor één team hebben we vier studenten nodig en die hebben we nog niet. Maar we zijn nog volop aan het selecteren en studenten kunnen zich nog inschrijven. We wachten het dus nog even af. Worden ze dan geselecteerd aan de hand van een sollicitatiebrief of wilt u ze ook in debat zien? We selecteren ze aan de hand van de sollicitatiebrief en we kijken naar de achtergrond van de student. Na het selecteren gaan we met het team oefenen. (MS) Geïnteresseerde HBO-Rechtenstudenten kunnen tot 14 februari een sollicitatiebrief sturen naar j.g.van.de.kolk@hva.nl havana 5

6 -advertenties- Scriptie schrijven in goed Nederlands Is Nederlands niet je moedertaal en heb je daarom moeite met scripties e.d. schrijven? Gepensioneerde academici/ HBO-ers ondersteunen je hiermee graag. GRATIS! Commercieel Consulent (32-38u p/w) Functieprofiel: 6 havana

7 nieuws WOONCONTAINERS BLIJVEN STAAN n Studentenhuisvester DUWO mag de 380 containerwoningen op het NDSM-terrein voorlopig laten staan. Als alles goed gaat, kunnen er straks tot 2014 studenten blijven wonen op het terrein. In 2004 kreeg DUWO toestemming voor tijdelijke plaatsing van de containerwoningen, op voorwaarde dat de studentenhuisvester er na vijf jaar weer weg zou zijn: dit jaar zouden de 380 units dus moeten verdwijnen. Formeel hebben we de bewoners daarom halverwege 2008 al laten weten dat we een poging zouden doen tot verlenging van dat contract. Maar we konden niets beloven, dus de huur moest worden opgezegd, zegt een woordvoerder. Onlangs kregen we een brief van de projectgroep die het terrein beheert: we mogen blijven. Maar voor hoelang is nog onduidelijk, daar moet het stadsdeel nog een knoop over doorhakken. We hopen op nog vijf jaar. Voor sommige studenten is het echter te laat. Studenten die op zoek waren naar zekerheid zijn in de tussentijd verhuisd, aldus de DUWO-woordvoerder. Dat is zuur. Maar er was natuurlijk geen kwade opzet in het spel. We zaten ook te wachten op goed nieuws. (TdO) KANSEN VOOR EVC-CENTRUM n De overheid stelt 24 miljoen euro beschikbaar voor regionale scholingsprojecten. Staatssecretaris van Bijsterveldt van OCW en minister Donner van Sociale Zaken willen met het geld voorkomen dat bedrijven vanwege de recessie geen geld meer steken in scholing van hun personeel. De HvA is daar blij mee, want bedrijven zijn op dit moment zeer terughoudend met hun investeringen. Een bedrijf dat voor de subsidie in aanmerking wil komen, moet van tevoren aangeven hoeveel medewerkers ze via duale onderwijstrajecten of de erkenning van verworven competenties (EVC) willen opscholen. Bep Ruting, hoofd van het EVC-centrum van de HvA, hoopt dat het helpt. Het is voor een bedrijf nogal een investering om medewerkers een hbo-opleiding aan te bieden. Inclusief EVC s kost het toch twee, tweeënhalf jaar. Ruting is dan ook niet verbaasd dat veel bedrijven aarzelen met de opscholing van hun medewerkers. Grote concerns bieden hun mensen nog wel cursussen aan, maar die worden meestal intern georganiseerd. Ook dat is voorstelbaar: ze hebben daar vaak mensen voor aangenomen en die willen ze niet laten gaan. Maar er zijn ook bedrijven met wie we gewoon een contract hebben: bijvoorbeeld met staalfabriek Corus. (TdO) STUDENTEN KRIJGEN EIGEN LEENMETER n Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) wil deze zomer een speciale risicometer voor studentenleningen lanceren. Dat wordt een variant op de deze week gepresenteerde risicometer, die vooral is bedoeld voor mensen met een regulier inkomen. Met de risicometer van het Nibud kunnen mensen stapsgewijs controleren of ze er verstandig aan doen om geld te lenen voor een nieuwe keuken of auto. Niet echt zaken waarmee de gemiddelde student bezig is. Die krijgen studiefinanciering en dat geldt niet als vast inkomen. En de leningen van de IB-Groep zijn zo flexibel dat ze moeilijk in dit model te persen zijn, zegt een woordvoerder. De studieschuld loopt al jaren op: gezamenlijk staan (ex-)studenten voor meer dan drie miljard in het rood. Toch maken ze zich daarover bij het Nibud niet druk. Het alternatief voor studenten is dat ze een zwaardere bijbaan zoeken, waardoor ze langer over hun opleiding doen en alsnog meer studiefinanciering moeten lenen, want die houdt na vier of vijf jaar CYBERSAVE YOURSELF n De HvA is op 10 februari begonnen met de landelijke beveiligingsbewustzijnscampagne Cybersave Yourself. Twee weken lang worden studenten en medewerkers met posters en andere middelen bewust gemaakt van de risico s van het digitale tijdperk. Ook wordt de op. Maar we willen wel een beeld geven van de financiële situatie waarin afgestudeerden met een flinke schuld zich bevinden. Vandaar dat er ook een studentenmeter wordt ontwikkeld. Naast de leningen van de IB-Groep kunnen studenten zich ook beroepen op speciale kredietverstrekking van de grote banken. Die verstrekken soms tot zesduizend euro krediet. Bij het Nibud zijn we daar niet happig op, zegt de woordvoerder. Maar er zijn situaties denkbaar waarin een particulier krediet van pas komt. Voor studenten die een jaar naar het buitenland gaan, kan het enig soelaas bieden. Maar de voorwaarden zijn minder flexibel dan bij de IB-Groep. In vijftien jaar aflossen is er niet bij: de meeste banken willen na twee jaar hun geld terug. (TdO) website cybersaveyourself.nl gelanceerd, met tips en trucs om veilig met computer en instellingsnetwerk om te gaan. De campagne is tot stand gekomen in samenwerking met andere hogescholen en universiteiten en SURF, de ictorganisatie van het hoger onderwijs. (JG) EVEN BELLEN MET n Wouter Bos heeft het nogal druk De bewonersvereniging van studentencomplex de Wenckehof strijdt al twee jaar tegen de torenhoge afvalstoffenheffing van de gemeente. Het complex telt duizend huishoudens, en dat maal 260 euro kassa! Vice-voorzitter Sterre Mense meldt een oorverdovende stilte vanuit de overheid, maar de strijd is nog niet ten einde. De gemeente incasseert nog altijd 260 duizend euro afvalstoffenheffing bij de Wenckehof? Inderdaad. En formeel hebben ze ongetwijfeld gelijk. Maar wij vinden het nog altijd een buitenproportioneel bedrag. Er moet dus een mouw aan te passen zijn. Maar met de gemeente komen we er niet meer uit. Het is dus een verloren zaak? Zeker niet. Wij hebben de kwestie voorgelegd aan de minister van Financiën. Maar Wouter Bos heeft het nogal druk: afgezien van een ontvangstbevestiging en de toezegging dat we een uitnodiging tegemoet kunnen zien is het ook stil vanuit Den Haag. Jullie hadden toch hulp uit de gemeenteraad? De VVD had een reddingsplan in 2007, later kwam GroenLinks met een alternatief. Uiteindelijk zijn die allebei gesneuveld. Kennelijk is het voor Amsterdam moeilijk om ons tegemoet te komen: het lijkt een principekwestie voor ze te zijn. En 260 duizend euro is natuurlijk een hoop belastinggeld. Dat laten ze niet zomaar schieten. Maar in alle eerlijkheid: iedereen moet toch belasting betalen? Natuurlijk, en daar lopen we ook niet voor weg. Maar een eenpersoonshuishouden in een containerwoning evenveel belasting laten betalen als een gezin in een rijtjeshuis vinden we buitenproportioneel. Voordat de gemeente onze vuilverwerking verzorgde, was het trouwens in handen van een commercieel bedrijf: die deden het voor minder dan de helft van het bedrag dat Amsterdam int. (TdO) n De bouw van het nieuwe sportcentrum op het Science Park Amsterdam gaat deze week van start. Collegevoorzitter Karel van der Toorn slaat op 12 februari de eerste paal de grond in. Het centrum wordt gebouwd naar een ontwerp van Rudy Uytenhaak en wordt rond de zomer van 2010 in gebruik genomen. Naast twee grote sporthallen en een moderne fitnessruimte krijgt het complex onder meer een klimmuur, een yogazaal en vier squashbanen. Ook komt er een praktijk voor fysiotherapie en een voedingsadviescentrum. Het gebouw wordt ongeveer 9500 vierkante meter groot en kost de UvA-HvA 21 miljoen euro. Overigens zijn de faciliteiten niet alleen bedoeld voor studenten en medewerkers: ook buurtbewoners kunnen gebruikmaken van het centrum. (TdO) beeld rudy uytenhaak havana 7

8 prijsvraag ingezonden ingezonden The Wrestler De film The Wrestler gaat over Randy The Ram Robinson, eind jaren tachtig een succesvol professioneel worstelaar. Twintig jaar later teert hij nog steeds op zijn succes van vroeger totdat hij door een zware hartaanval wordt gedwongen vervroegd met pensioen te gaan. De tragische rol van Randy wordt gespeeld door Mickey Rourke. Havana mag drie truien van The Wrestler weggeven, en drie cd s van Bruce Springsteen, die de muziek bij de film maakte. Hebben? Beantwoord dan de volgende vraag: Noem de film waarin Rourke een onverbeterlijke zuiplap is? Mail je antwoord naar havana@hva.nl (vanaf je HvA-mailadres). The Wrestler is vanaf 12 februari in de bioscoop te zien. Niet nietserig In de Havana van 4 februari stond in het redactioneel commentaar te lezen dat de CMR-leden zo fout bestuurlijk, zo politiek correct, zo weinig confronterend, zo nietserig waren in hun portretten. Zonde dat dit zo overkwam, het klopt namelijk niet. De discussie over de nieuwe OER komt er weer aan met een aantal belangrijke vragen. Telt na een hertentamen het hoogste of het laatste cijfer? Moet er een maximum aan het aantal herkansingen komen en kan de BAS naar vijftig studiepunten worden verhoogd? Of het feit dat de kwaliteit van onderwijs steeds verder zakt: het behalen van rendementen is belangrijker geworden dan goed onderwijs. Docenten geven mogelijk de toets (inclusief antwoorden) voor het tentamen zodat minimaal negentig procent het haalt. Of als te veel mensen onvoldoendes hebben geven we iedereen toch gewoon twee punten extra? Ook willen we het samen met ASVA en de ASVL een stuk makkelijker maken om een nieuwe studie- of studentenvereniging te starten door de bureaucratische hobbels weg te nemen met betere ondersteuning van de HvA. Dit zijn maar drie voorbeelden van onderwerpen waar we mee bezig zijn. En als studenten vinden dat wij iets belangrijks niet behandelen: mail ons! Mathias Abdelmalik (voorzitter studentengeleding CMR), Ruben van der Linde (vicevoorzitter studentengeleding CMR) en Lex Sietses (lid CMR) Verdwijntrucs en rekentrucs In Havana 18 reageert Gerard Verhoef nogal negatief op mijn bijdrage aan Podium in Havana 15 over het rekenen in het basisonderwijs. Ook de hoofdredactie doet een duit in het zakje, maar stelt zelf gelukkig vast er eigenlijk geen verstand van te hebben. Wat mij steekt, is dat Gerard geen argumenten gebruikt, maar alleen overtuigingen. Zeker is dat in het rapport TIMMS 2007 (Meelissen en Drent 2008) staat: Evenals in 1995 en 2003 staat Nederland voor rekenenwiskunde in de top tien van de best presterende landen en zijn alleen leerlingen van Aziatische landen significant beter in dit vakgebied. TIMMS is een internationaal erkend onderzoek naar het rekenniveau in het basisonderwijs over de gehele wereld. Gerard schrijft dat studenten van technische en economische opleidingen rekenproblemen hebben. Toch geen directe uitstroomrichtingen van het basisonderwijs. Stel dat kinderen na groep acht wel konden rekenen (zie TIMMS) dan is er tussen groep acht en de start van de hbo-opleiding iets niet goed gegaan. Laat het voortgezet onderwijs die kennis en vaardigheden onderhouden, dan hebben de studenten het een stuk makkelijker in het hbo. De critici van realistisch rekenen zijn voor het leren van trucjes. Hans Klok kent veel verdwijntrucs, maar hij kan niet verdwijnen. Zo zit het ook met rekentrucs. Peter Ale Coördinator propedeuse Pabo en docent Wiskunde De winnaars van de dvd Meet Dave uit Havana 20 zijn Kirti Jagessar en Sanne Kastelein. De winnaar van de Valentijnsvrijkaarten uit Havana 19 is Catharine Veerbeek. vraag van de week De Tweede Kamer wil de AOW-leeftijd verhogen van 65 naar 67. Maakt u zich zorgen? Heb je een mening? Reageer zelf op havanaweb.nl tekst marjolein sintenie Rijkjan Liesker (64) Klantenservicemedewerker Ik vind het een goed idee. En dat is niet per se vanuit de Medezeggenschapsraad, waar ik in zit, maar dat is meer een persoonlijk standpunt. Ik denk dat ik rond mijn zeventigste zal stoppen, het liefst stop ik nooit. Maar ik zal wel steeds wat minder gaan werken. De AOW is het slechtste wat ooit is uitgevonden. Als mensen stoppen met werken gaan ze dood. Nederland gaat te gronde. Huub van der Horst (53) Docent Media en Informatie Management Ik vind het een goede zaak, maar het moet wel stap voor stap gebeuren. Ik wil zelf vanaf mijn 62e één dag minder werken, en dan langzaamaan afbouwen. Op mijn 65e wil ik voorgoed stoppen met werken. Elise van Schip (52) Informatiespecialist Ik vind het jammer, maar ik denk dat het onvermijdelijk is. Anders wordt het onbetaalbaar. Ik verwacht eigenlijk wel dat mijn kinderen straks tot hun 68e moeten werken. Ik ben nu 52 jaar oud, en wil nog zo n 10 jaar doorwerken. Als het even kan stop ik dus wat eerder. Leny van den Broek (56) Medewerker Student Service Centrum Ik vind het maar niks. Nu is het zo dat mensen die in 1950 geboren zijn, al met de VUT mogen. En dat is maar twee jaar voor mijn geboortejaar. Dat is erg jammer, maar ik maak me verder geen zorgen. Ik ben gewoon van plan om op mijn 65e te stoppen. Richard Gustke (42) Aankomend hoofd Mailcenter Ik vind het belachelijk. Het is heel vervelend als je al zo n lange tijd hebt gewerkt en je wilt met pensioen, dat je opeens nog twee jaar moet doorwerken. Ik hoop op mijn 65e te kunnen stoppen. En als die regeling doorgaat die de Tweede Kamer wil invoeren, dan zal ik helaas tot mijn 67e moeten werken. 8 havana

9 strip column Gijs SM&O-student Gijs Hardeman (28) won Havana s columnistenwedstrijd en schrijft sindsdien wekelijks over wat hem op het hart ligt. ondertussen in londen Hihowareyou Hihowareyou. Dit wordt op één dag zo n twintig keer in het voorbijgaan naar je gemompeld. Geen hi of hello maar hihowareyou. En op het moment dat jij wilt gaan vertellen hoe het inderdaad allemaal met je gaat, is de persoon alweer doorgelopen. Eigenlijk kan het ze niets schelen, maar het is gewoon beleefd. Want zo zijn de Britten. Altijd netjes en beleefd, ook al menen ze er niets van. Om in Londen helemaal in te blenden is het correcte antwoord op hihowareyou finethanksandyou. En dan zo snel mogelijk. Dat laatste is heel belangrijk. Als het niet snel genoeg gaat, is de ander al weer weg en dan heb je niet eens geantwoord. Niet erg beleefd. Na achttien weken heb ik het gevoel dat ik een beetje een Londense geworden ben. Ik blijf netjes rechts staan op de roltrap, ik kijk rechts in plaats van links voordat ik oversteek, drink mijn thee met melk, heb een oystercard voor het openbaar vervoer, zeg netjes overal hihowareyou en heel veel sorry en draag geen sneakers maar altijd nette schoenen als ik uitga. Waar ik niet over had nagedacht toen ik aan deze buitenlandstage begon, was: hoe leer je hier eigenlijk mensen kennen? Als je gaat studeren, gaat het vanzelf. Maar hier werk ik bij een klein bedrijfje met maar twee collega s en één baas. Gelukkig zijn mijn voormalige flatmates leuk en heb ik hier wat leuke Nederlandse mensen ontmoet tijdens een barbecue in de eerste week. Maar toch, je zit wel veel alleen. Van mijn nieuwe huisgenootjes moet ik het ook niet hebben. Nu moet ik zeggen dat ik er ook niet heel erg veel tijd in heb gestoken, aangezien ik bijna elke week visite had. Een paar tips: schrijf je in voor een (team) sport, ga naar (Nederlandse) borrels, word lid van studentenverengingen. Want iets leuks meemaken is veel leuker als je het met iemand kan delen. Catelijne Koopen (22, vierdejaars International Business and Languages) is al helemaal down met het Londense slang. Verder wordt mijn stage nu wel een beetje een sleur. Ik heb zelfs weer zin gewoon naar college te gaan! En het is een cliché, maar echt: de laatste loodjes wegen het zwaarst. Vooral nu ik tien dagen in Nederland heb doorgebracht met familie en vrienden. Maar deze laatste weken ga ik nog even van Londen en de Londenaren genieten. Nu krijg ik nog sorry te horen als ik tegen iemand aanloop, terwijl het eigenlijk mijn schuld is. Straks in Amsterdam kan ik alleen een ken je niet uitkijken krijgen. Freerider Opgevouwen zit ik in een bus, laptop op schoot. Het past eigenlijk allemaal net niet en kramp schiet in mijn kuit. Naast me zitten andere journalisten met een laptop voor zich en buiten staan twaalf van de beste ski- en snowboardfreeriders ter wereld. Eind januari dacht ik nog werkeloos te zijn rond deze tijd en nu tour ik door de Alpen als verslaggever bij de Big Mountain Pro, een mobiel freeride event. De deelnemers hebben de complete Alpen als playground en zijn continu op zoek naar het beste weer, de beste sneeuwcondities en de meest uitdagende afdalingen om zichzelf af te storten. Ik kreeg een plotseling telefoontje van Sp!ts. Of ik misschien tijd had om mee te gaan naar Oostenrijk voor dit event. Tijd is mijn meest flexibele goed dus het antwoord was snel gegeven. What the fuck ging er door mijn hoofd. Dit is waarom ik ben gaan schrijven, dit zijn de trips. Dit is de bom. Voor mij dan. En op dit moment dan. Na het binnenhalen Ik blijf lekker aanklooien van mijn diploma was er eigenlijk maar één baas voor wie ik wilde werken: mezelf. En dat blijkt lang niet zo verschrikkelijk moeilijk als het lijkt. Natuurlijk heb je geen zekerheid van werk en dus geen zekerheid van inkomen, maar het feit dat ik ja kon zeggen tegen een opdracht als deze maakt alles dubbel en dwars goed. Over een week heb ik trouwens weer niks te doen. Het leven van een freelancer kan extreem cool zijn, maar je kan ook lange dagen op de bank maken. Het is soms net een studentenleven. Dat betekent soms stress of ik deze maand de huur, verzekeringen of de wintersport wel kan betalen, maar het is ook erg lekker. Ik ben er namelijk ook zeker van dat ik over een jaar, of over twee jaar niet nog steeds op dezelfde plek zit, hetzelfde werk doe voor dezelfde mensen. Ik ben zoals ze noemen zzp er (zelfstandige zonder personeel), maar vindt mezelf meer een freerider zonder zorgen. Want dat is wat ik probeer te zijn. En misschien dat ik binnenkort wel wordt gedwongen tot een vaste baan. Door de crisis of een andere reden, maar tot die tijd blijf ik lekker aanklooien op deze manier. Ik ben wat dat betreft net als de deelnemers van de Big Mountain Pro. Ik heb de complete wereld als playground en ben continu op zoek naar de beste condities en de beste verhalen om mezelf vervolgens het avontuur in te storten. havana 9

10 we willen natuurlijk geen invloed uitoefenen open dag groot succes tekst paul van de water beeld fred van diem Een paar keer per jaar opent de HvA haar deuren en kunnen belangstellenden zich op de hoogte stellen van wat de HvA te bieden heeft. Een opvallende trend van de laatste jaren is dat steeds meer ouders de open dagen bezoeken. Ook op zaterdag 7 februari was dat merkbaar het geval. Familie Frissen waar hij straks terecht komt. Bovendien hebben we erg veel belangstelling voor wat-ie gaat doen. We willen hem natuurlijk niet in een bepaald vakje duwen, maar hij vindt het zelf vanzelfsprekend dat we meegaan. Nee, invloed uitoefenen op zijn keuze willen we zeker niet. Familie Kolken Havana sprak op verschillende HvA-locaties met ouders om te horen waarom ze naar de open dag komen. Aan een paar einzelgängers vroegen we waarom hun ouders niet zijn meegekomen. Jeroen Knigge, algemeen directeur (midden), Sacha Dicker en Jeroen Jongsma (beide M&C) Iedereen is welkom op onze open dagen. Als aankomende studenten het prettig vinden om hun ouders mee te nemen of als die ouders graag op onze open dagen willen komen, dan is het onze plicht om ze te verwelkomen en om ze de informatie te geven op basis waarvan ze samen met hun kind tot een goede studiekeuze kunnen komen. Toen mijn kinderen in hun eindexamenjaar zaten, ben ik trouwens ook samen met hen naar open dagen van universiteiten en hogescholen gegaan. Vond ik leuk en nuttig. Familie Van Duuren Mijn zoon Jimmy (17) wil Technische Informatica studeren. Wij vinden het heel belangrijk welke keuzes hij maakt. Hij vindt het prettig als wij meegaan naar open dagen. We willen natuurlijk geen invloed uitoefenen op zijn keuze want dat zou verkeerd uitpakken. Nee, zijn vader is er deze keer niet bij. Hij had wel graag gewild want ook hij is actief betrokken bij de toekomst van zijn kind. Mijn zoon Tim (22) wil HBO-Rechten gaan studeren. Ik bemoei mij niet met zijn keuze. Eigenlijk vind ik alles goed. Het wordt wel tijd dat-ie de deur uitgaat. Als je zelfstandig woont, word je toch eerder volwassen. Ik hoop dat hij snel woonruimte kan vinden. Tim heeft gevraagd of ik met hem meega naar deze open dag. Vind ik eigenlijk wel leuk om te doen. Tonneke Jongepier Mijn dochter Lidwieke (18) heeft belangstelling voor Technische Bedrijfskunde en Bouwkunde. Ze is echt een ondernemend type, dus Commerciële Economie zou volgens mij ook wel wat voor haar zijn. Lidwieke is nu bij de opleidingen om vragen te stellen. Als ik daar bij zou zijn, zou ze dat misschien niet doen of ik zou vragen gaan stellen. Ik heb de neiging mij er te veel mee te bemoeien en dat is niet goed. Vandaar dat ik nu in mijn eentje hier in de kantine zit. Familie Van de Vrie Onze zoon van 17 wil leraar Maatschappijleer worden. We zijn met hem meegegaan omdat we willen weten Mijn dochter Lisanne (16) zit nu in 4 vwo en ze is zoekende. Zonder mij zou ze helemaal niet naar open dagen gaan. Als vader zie ik het als mijn taak om haar te stimuleren om nu al van alles te bekijken zodat ze straks een goede keuze kan maken Tot voor kort wilde ze trouwens kapster worden. Dat kan maar dat is natuurlijk wel zonde van haar opleiding, maar als ze daar een goed gevoel bij heeft Familie Van der Geest Onze dochter Manon (16) zit nu in havo 4 en heeft veel belangstelling voor technische opleidingen. We proberen haar niet te sturen, maar ze weet het zelf nog niet zo goed. Ze heeft dus wel ondersteuning nodig. Natuurlijk vinden wij het ook gewoon leuk om met haar mee te gaan. Bovendien wonen we in Langeraar en dus heeft ze een chauffeur nodig om haar naar Amsterdam te brengen. Mo (19, Forensisch Onderzoek) Mijn ouders? Die zijn thuis en ik moet er niet aan denken dat ze mee zouden gaan naar een open dag. Kom op, daar hebben ze toch niks mee te maken. Johanna (23, lerarenopleiding) Mijn ouders? Waarom willen jullie dat weten? Oké, het zal best een trend zijn maar mijn ouders zijn al een paar jaar dood. Aan die trend doe ik dus noodgedwongen niet mee. Kjelt (18, Sociaal Juridische Dienstverlening) Ik zie inderdaad veel ouwe mensen hier rondlopen. Ik dacht dat dat allemaal docenten waren. Ik heb er eigenlijk nooit over nagedacht om mijn ouders mee te nemen. Ga ik misschien volgende keer doen, maar ik ben bang dat ze er geen zin in hebben. n 10 havana

11 tekst gijs hardeman We re from Holland!! wintersport met alo en sm&o Op wintersport naar een van Oostenrijks beste skigebieden en er nog twee studiepunten aan overhouden ook. Het kan op de opleidingen ALO en SM&O. Havanacolumnist Gijs stapte bij huisgenoot annex chauffeur Ewout in de auto om poolshoogte te nemen. Tien minuten voor vertrek zitten sommige studenten nog in een tentamen Finance, maar de stress van lastige vragen is snel voorbij als ze eenmaal in de bus zitten. Bestemming: Hotel Unterwirt in het dorpje Maishofen, Oostenrijk. Het gehucht vlakbij skigebied Saalbach Hinterglemm wordt elk jaar één week ingenomen door studenten van de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) en Sport, Management en Ondernemen (SM&O). Met de slogan We re from Holland (where the f*ck you from) lijken ze duidelijk te willen maken dat ze er zijn. Met 210 snowboarders en 40 skiërs moet dat geen probleem zijn. op de piste Al deze studenten krijgen elke dag de hele ochtend les in skiën of snowboarden. Niet door typische Oostenrijkse Schilehrer, maar door hun eigen medestudenten. En die ski- en snowboardleraren zijn allemaal in het bezit van hun Anwärter, het eerste diploma lesgeven op de piste. Bas en Lex, twee snowboardleraren, vertellen over de vorderingen van hun groepjes. Doordat ze een sportieve achtergrond hebben, pakten ze de motorische vaardigheden supersnel. Na twee dagen konden we dus al gaan toeren. Zo konden we verschillende pistes pakken en hoefden we niet alleen op de simpele blauwe pistes en oefenweiden te blijven. Op de laatste dag zijn we zelfs al begonnen met de begintechniek van het carven. En dat met beginners! Wintersport staat weliswaar synoniem aan feesten, maar dat betekent niet dat uitslapen deze reis een optie is. Lex: De dagen zijn lang en zwaar, maar iedereen zit elke ochtend om half negen in de bus. Geen gezeik De dagen zijn lang en zwaar, maar iedereen zit elke ochtend om halfnegen in de bus. Geen gezeik. Die mentaliteit creëert saamhorigheid. De week is daardoor een perfecte manier voor studenten van beide opleidingen om eens lekker met elkaar te integreren. De opleidingen hebben naast de actieve lessen op de piste ook meegedaan aan een spontaan georganiseerde freestyleclinic van Mark en Mark. Andere avondprogramma s zijn clinics over lawine- en materiaalkunde en hoe je je board of ski s moeten waxen. Meer sociale avondprogramma s zijn een spelletjesavond, een fakkeltocht, rodelen en de grand finale: de Holland party. pechvogels De lange nachten en zware dagen zorgen gelukkig niet voor een vloedgolf aan ongelukken. Niemand belandt in een gipsvlucht. Slechts één student moet met een ligtaxi naar huis door een gebroken stuitje. Er is een hersenschudding, een elleboog uit de kom en iemand breekt zijn scheenbeen bij het rodelen. Joyce Velthuis, docent SM&O en organisator van de reis: Voor die vier is het zeker sneu, maar gezien de grootte van de groep en als je bedenkt dat er wel zestig beginners mee waren, valt het mee. Pechvogels waren meer te vinden in ongelukkige acties. Wat te denken van die arme Jordy, die zijn tas afdeed om richting gasten van een restaurant te kunnen moonen. Pas twintig kilometer verderop realiseerde hij zich dat zijn tas met ipod, telefoon, portemonnee en gloednieuwe goggle nog bij het restaurant lag. Of Ramona, die tussen de dennenbomen belandde en niet werd geholpen door haar leraar omdat hij foto s van haar gestuntel stond te maken. Raoel, die les ging geven op dag één en zijn ski-pas nog in het hotel had liggen. De klapper was *^*%, die op één dag zijn tas vergat in de lift, zijn snowboard liet staan, in een ravijn boardde en ongeveer twintig skiërs aanreed. après-ski Deze jongen had waarschijnlijk zijn hoofd al bij de Holland party van die avond. Of hij had de après-ski van de dag ervoor nog in de benen en het hoofd. Want het is natuurlijk elke dag raak geweest vanaf een uurtje of vier. Na urenlang hard knallen, vallen, rutschen en racen op de piste is niks lekkerder dan in je wintersportkloffie te après-skiën. In Der Tanzhimmel dansen op Duitse en Hollandse schlagers met een halve liter in de hand. Het gaat helemaal los als bekend wordt bij de gewone studenten dat de ski- en snowboardleraren korting krijgen op bier. Die maken bijzonder veel vrienden en fungeren vanaf dat moment als tussenhandelaar zonder winstoogmerk. Door die gezelligheid wordt de tijd wel eens vergeten. In principe is het de bedoeling dat alle studenten om zeven uur weer terug in het hotel zijn voor het eten. Toch blijven er elke dag wel een paar die hards achter in de Tanzhimmel om er nog een paar uur feest aan vast te plakken. Tijdens die après-ski worden enkele BN ers gespot. Zo heeft Danny Blind in de wc een telefoongesprek over een transactie waar een bedrag van vier miljoen mee is gemoeid. Hij geeft een rondje aan wat ALO ers en gaat met enkele studenten op de foto. Eerder is Ronald Koeman al op de piste gesignaleerd en gleed Dennis van der Geest met familie voorbij. Toch moeten de sporters het onderspit delven bij Mental Theo. Hij wist een ALO-meisje te verleiden tot een heuse tongzoen, hoewel dat schijnbaar niet heel bijzonder is. In het geval van Theo dan. n havana 11

12 De eerste lichting TP ers kreeg een allereerste praktijkcollege in Artis over mensen, dieren en gedrag. tekst annemarie vissers beeld fred van diem echte psychologen De opleiding Toegepaste Psychologie, die vorige week haar debuut maakte, is razend populair. Maar: Zéker niet het zoete broodje van de HvA. De kop is eraf, zucht opleidingsmanager Toegepaste Psychologie (TP) Marja Blaazer (39) opgelucht. Ze heeft de verse arrivés net toegesproken in de kantine van het Jan Bommerhuis. Dat ze trots mogen zijn op zichzelf, deze 150 eerstelingen. Maar ook trotse HvA-ambassadeurs vanaf nu: s naar het veld met afzenders als of zijn een no go. Je gebruikt alleen nog je HvA-account. Die adressen kwam Blaazer met regelmaat tegen op de motivatieformulieren die geïnteresseerden moesten invullen op de studiewebsite. In rap tempo stonden er 1700 pageviews op de teller, een kleine 300 serieuze formulieren kwamen volledig ingevuld retour. De groep slonk gestaag verder na het maken van een eveneens verplichte gemene wiskundetoets. Via deze selectie werden Idols-achtige toestanden voorkomen, zegt Blaazer. In september komen er nog 250 gelukkigerds bij. Meer wil en kan Blaazer er niet aannemen. De opleiding heeft een capaciteitsfixus ingesteld op 400 studenten, daarna gaat de deur op slot: Kwaliteit garandeer ik niet door er 700 binnen te halen. Op de dag af twee jaar geleden werd een eerste proefballonnetje opgelaten: moest er niet ook een HvA-variant Toegepaste Psychologie komen? Leiden, Groningen, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en Fontys Hogescholen hadden al een dergelijke opleiding. Amsterdam en de HvA niet. Geruchten dat InHolland en Hogeschool Utrecht plannen in die richting hadden, deden eveneens de ronde. Dat concurrentiegedachten meespeelden bij het ontwikkelen van de opleiding zal Blaazer niet ontkennen: Daar kun je vrij nuchter over zijn: zendingsdrang was het niet. We gaan de stad niet redden, maar we kunnen zeker mooie dingen doen. Die mooie dingen komen terug in de focus van de opleiding: anders dan de andere hogescholen met een meer algemeen TP-profiel wil de HvA-variant zich onderscheiden door grootstedelijke thematiek centraal te stellen. Dit profiel rechtvaardigt een toevoeging op het bestaande aanbod van de anderen. Nog een verschil: We sturen studenten meteen een halve dag per week de praktijk in. Elders gebeurt dat pas ergens halverwege het derde jaar. We hebben de opleiding from scratch gemaakt, een heel proces, zegt Blaazer. Een commissie van wijze heren en dames werd op het opleidingsprogram losgelaten, termen als doelmatigheid en haalbaarheid passeerden Hier en daar hebben we nog een gevechtje te winnen de bekende revue: is er voldoende werk? Is er voldoende kwaliteit? De accreditatiecommissie noemde ons ambitieus. Ik kan ze melden dat we al vierhonderd stageplekken klaar hebben liggen, zegt Blaazer, niet zonder trots. Dat de studie een voltreffer blijkt, verbaast de opleidingsmanager niet. Psychologie is helemaal hip: Vroeger was een psycholoog een strenge man met baard en sandalen. Nu schuift in zowat elk tv-programma een hip type aan en schrijven psychologen krantenbijlagen vol. luchtig hapje Dat het product TP als het lekker luchtige hapje van de HvA gezien kan worden makkelijk verteerbaar, weinig diepgang bestrijdt Blaazer vol verve: Het croissantje van de HvA? Nou, dan eentje zónder de jam. Met blokken vol verplichte wiskunde en onderzoeksmethoden zou ik het zeker niet zo noemen. Ze wil het maar gezegd hebben: studenten die iets met therapie willen studeren zitten totaal verkeerd: Dat gaan ze hier niet bereiken. Je wordt hier niet opgeleid tot de geijkte psycholoog-met-eigen-praktijk, en dat zeggen we ze ook. Die stuur ik door naar de overkant. Met die overkant bedoelt Blaazer de UvA. Voor wie TP alleen als een leuke omweg ziet naar een universitaire studie Psychologie, heeft echter rekening te houden met een hobbel hier en daar: Wie denkt een overstap aan te kunnen, kan eerst drie maanden colleges volgen aan de UvA, om te kijken of het is wat de student ervan verwacht. De ingangseis is bovendien wiskunde op vwo-niveau: Dat kunnen onze studenten wel halen via de UvA. De samenwerking met de overkant is echter goed doortimmerd, stelt Blaazer. Vanaf het begin zitten we samen met collega s van de UvA aan tafel, en dat gaat prima. De vergelijking met andere hbo-varianten van universitaire opleidingen denk aan hbo-rechten en de daar gevoerde discussies over toegevoegde waarde van studie en afgestudeerden dringt zich desondanks op. Van mogelijk academisch dédain naar Toegepaste Psychologie is absoluut geen sprake. Blaazer: Dat heb je ook zelf in de hand. Ik zit daar niet aan tafel als Calimero. Onze studenten worden geen hulpjes van de academici. Geen hulpjes, en geen Calimero s dus. Maar wat dan wel? Volgens de opleidingsmanager laat de praktijk duidelijk merken dat er meer dan voldoende draagvlak is voor toegepast psychologen: Natuurlijk, hoe die markt er over vier jaar uitziet als onze eerste lichting afstudeert, dat blijft koffiedik kijken. En toegegeven: bij de geestelijke gezondheidstak zijn we zoekende naar onze toegevoegde waarde. Daar hebben we inderdaad nog een gevechtje te winnen. Maar instellingen op het gebied van onderwijs, zorg en welzijn laten ons weten dat ze enorme behoefte hebben aan praktische gedragsdeskundigen. Als ik zie dat we nu al meer dan genoeg stageplekken hebben kunnen regelen, dan zit het voorlopig wel goed. n 12 havana

13 Stand up-comedian Soundos Cabaretier Diede H. de Jong tekst katja kreukels Brazilian popband Sensual Harpiste Habiba boven op een artiest QQQ stukafest barst los QQQ stukafest barst los QQQ stu Op woensdag 18 februari is het extra druk op de fietspaden in het centrum van Amsterdam. De bezoeker van het Stukafest fietst dan van studentenkamer naar studentenkamer om in de intieme sfeer van zweetsokken en bierflesjes opera, rock, cabaret en theater op te snuiven. Om het cabaretduo Bart en Boy te zien op het Stukafest fiets je naar de Overtoom 45 en beklim je drie steile trappen. Eenmaal boven betreed je het rijk van de 23-jarige Sebastiaan Mathas, eerstejaars Sportmarketing. De aangebroken wijnflessen naast de televisie, de smurfen die tegen het plafond zijn geplakt en de tekst immer geil bij de deur wijzen erop dat het onmiskenbaar een studentenkamer is. Maar 18 februari wordt het een podium. Sebastiaan: Om ruimte te maken voor de artiesten zet ik mijn bed rechtop tegen de muur en voor het publiek zet ik mijn twee bankjes naast elkaar tegen de verwarming. Opruimen hoeft niet echt. Het is juist de bedoeling dat het een studentenkamer blijft. De gastheer biedt voor de tweede keer zijn kamer aan voor het culturele goede doel en heeft dus al enige ervaring opgebouwd. Vorig jaar speelde hier een vierkoppige rockband. De toeschouwers zaten letterlijk aan de voeten van de artiesten. Ze speelden akoestisch en die zanger zong echt vol uit zijn longen. Dan voel je echt een onwijze connectie. Bang dat er iets sneuvelt is Sebastiaan niet. De organisatie zorgt er wel voor dat het niet overcrowded raakt. 32 toeschouwers is op deze kamer de max. Met wat kussens erbij en mensen op de vensterbank lukt dat makkelijk. Als ik hier zelf een feestje houd, sneuvelt er meer. zweetsokken Het festival dat in 2001 klein begon op tien Nijmeegse studentenkamers kreeg groeistuipen. Het logo een rood verkeersbord met twee zweetsokken is al in acht andere steden op affiches te zien. Nienke de Lange (24), vijfdejaars internationaal publiek recht aan de UvA, is de nieuwe voorzitter van de Amsterdamse afdeling. Vorig jaar was het helemaal uitverkocht en dit jaar raken we de 1419 kaartjes volgens mij nog sneller kwijt. Je voelt echt een onwijze connectie Het succes is volgens haar de combinatie van goedkoop, gevarieerd en exclusief. Je kunt voor elf euro naar drie voorstellingen en een feest. En je zit met je neus boven op een artiest. Het heeft iets van een proeverij. Er zijn achttien optredens van ieder een halfuur. Je kunt voor het eerst kennismaken met opera of jazz, maar ook naar een bekende cabaretier gaan kijken als Emilio Guzman. We dachten ook aan Youp van t Hek, maar die hebben we toch maar niet benaderd. Echt grote namen kunnen we niet betalen. Het blijft toch een low budget festival. Sommige artiesten doen zelfs gratis mee. dicht op de huid Victor Mentink (28) van theatercollectief Slapelozen kende het Stukafest niet, maar hoefde niet lang te twijfelen. Wij maken locatietheater op afwijkende plekken, maar in zo n kleine ruimte hebben we nog nooit opgetreden. Ik vind het echt heel intiem dat mensen hun huis voor je openen. Maar het is ook spannend. Het wordt dicht op de huid, klein spel en je krijgt als speler direct feedback. Daarom lokken we de interactie ook uit. Op een studentenkamer kan het publiek niet onzichtbaar blijven. De hateenheid in de Kinkerstraat, die het gezelschap toegewezen kreeg, sprak meteen tot de verbeelding. We gaan een supriseparty organiseren. Ik kan er natuurlijk niet te veel over zeggen, behalve dat iedereen een feesthoedje op krijgt en na een tijdje denkt: waar zijn we in beland? Het wordt echt een voorstelling in het hier en nu. zeven kratten Dat Sebastiaan een van de weinige HvA-studenten is die zijn kamer aanbiedt, verbaast hem niet. In het netwerk van de organisatie zitten vooral veel universiteitsstudenten en via via werf je toch het makkelijkst. Ik moet eerlijk zeggen dat ik ook niet veel HvA ers ken die op kamers wonen. Veel voorbereidingen hoeft hij niet te treffen. Alleen nog wat drank inslaan die hij voor één euro per beker mag verkopen. Vorig jaar hadden we zeven kratten bier ingeslagen. Dat was iets te hoog gegrepen, lacht hij. Mensen babbelen nog wat na met de artiesten en hebben dan een halfuur om naar de volgende kamer te fietsen. Veel tijd om te borrelen is er niet. Dat komt pas op het eindfeest. Het Stukafest 2008 eindigde voor Sebastiaan ergens diep in de nacht, dronken op bed, in een kamer bezaaid met kussens, lege bekers en festivalprogramma s. Hij was zeer voldaan. Het is toch wel vet als je kunt zeggen dat er een band op je kamer heeft gespeeld. n havana 13

14 Niet kunnen spellen en toch niet dom tekst dyslecten voor de klas hans van vinkeveen beeld pascal tieman Er studeren steeds meer dyslecten aan de hogeschool. En ze schromen niet om ook het onderwijs in te gaan. De dyslectische leraar komt eraan. Het zijn de experts bij uitstek in spelling- en leesproblemen. Maar gaan hoogopgeleide dyslecten het wel redden later? Wat hebben dyslectische studenten te zoeken op een hogeschool? Mensen die zich met grote moeite door een boek worstelen, goochelen met d s en t s bij de werkwoorden en een potje maken van spelling. Wat schiet een hogeschool op met zulke handenbinders? En worden de dyslecten er zelf wel gelukkig van? Een blinde kan ook geen piloot worden. De reden dat ze worden toegelaten, is simpel, legt studentendecaan Lydie van de Laar uit. Het is wettelijk verplicht. De hogeschool voldoet hiermee aan de Wet Gelijke Behandeling Gehandicapten en Chronische Zieken. Maar er zijn volgens haar meer redenen: Een hogeschool wil een afspiegeling van de samenleving zijn. Daar horen mensen met een beperking als dyslexie bij. En laat vooral één ding duidelijk zijn: dyslecten worden later geen mindere docenten of technici, benadrukt zij. De HvA streeft ernaar een dyslexievriendelijke studeeromgeving te zijn. Het betekent dat studenten met een dyslexieverklaring recht hebben op bepaalde voorzieningen. In de meeste gevallen is dit tentamentijdverlenging. Dyslectische studenten mogen iets langer over hun tentamen doen, eventueel in een kleiner lokaal zodat ze zich beter kunnen concentreren. Ook is ict-hulp mogelijk in de vorm van voorleesboeken of een toets in een groter lettertype. Dyslecten worden hiermee niet gepamperd, reageert Van de Laar enigszins geïrriteerd. Ze moeten niveau laten zien en anders stoppen. Er wordt niet getornd aan de eindcompetenties van de opleiding. De voorzieningen bieden ondersteuning en beogen een gelijke kans op studiesucces. vijgenblad Grotere letters, voorleesboeken: Marianne Bertina, docent Schriftelijke Communicatie bij Media Informatie en Communicatie, vindt zulk soort faciliteiten voor dyslectische studenten overdreven. Zeker, dyslexie is een functiebeperking, erkent zij. Maar in de praktijk werkt het nogal eens als een vijgenblad om zich achter te verschuilen. De verklaring wordt gebruikt om overal zesjes te krijgen. Je krijgt soms de indruk dat ze tevreden zijn met het bewijs en de boel de boel laten. Zo wordt het probleem doorgeschoven naar de hogeschool. Zorgen jullie maar dat het goed komt. Het is een misverstand volgens Bertina dat dyslexie een handicap is waar je niet van afkomt. Je kunt door oefenen op een hoger peil komen. Steeds meer dyslectische studenten kiezen een talige opleiding als Media en Informatie Management en de Pabo. Bertina vindt dit maar raar. Het is net als wanneer je niet goed kunt zingen naar de muziekschool gaat om operazangeres te worden. Decaan Van de Laar wil een lans breken voor de dyslectische leraar. Waarom niet? Het zijn de ervaringsdeskundigen bij uitstek als het gaat om lees- en spelproblemen. Experts die de spellingsregels misschien wel beter kunnen uitleggen en sneller signaleren of een leerling dyslectisch is. Ze gaan wel een moeilijke weg, de pabodyslecten, en zullen hard moeten aanpoten. Dyslecten willen vaak bewust in het onderwijs gaan werken, weet Van de Laar. Ze willen dat leerlingen niet hetzelfde meemaken wat zij zelf op de basisschool hebben meegemaakt. Dat hun probleem te laat onderkend is en dat ze voor dom zijn uitgemaakt. mankementje Goed dus dat de hogeschool de dyslecten ondersteunt bij het afstuderen. Maar wacht hierna niet een deceptie in het bedrijfsleven? Van de Laar ziet het probleem niet. Ze voldoen aan de eindcompetenties en kunnen dus de arbeidsmarkt op. Een werknemer met dyslexie kan uitmunten in creativiteit, logisch denken en problemen oplossen. Bertina is sceptisch en denkt dat een afgestudeerde dyslect het heel moeilijk krijgt in met name de journalistiek en het onderwijs. Het is überhaupt al de vraag hoe hij aan zijn diploma komt als hij serieus dyslectisch is. Maar je kunt ze niet over één kam scheren. Het kan een klein mankementje zijn; dyslexie is een gedifferentieerd begrip. Het werkelijke probleem rond dyslexie is de beeldvorming, besluit Van de Laar. Het hardnekkige vooroordeel heerst nog steeds dat dyslecten dom zijn. Had je maar beter moeten leren lezen en spellen op de basisschool, is een veelgehoorde reactie. Het slaat nergens op, zegt ze. Dyslexie is een hersenfunctiestoornis. Bij sommige vormen kun je door oefening vooruitgang boeken of je leert er beter mee omgaan maar het gaat niet over. Dyslexie heeft niets te maken met intelligentie. Kijk maar eens de vele slimme en bekende dyslecten: Einstein, Edison, Wubbo Ockels, Jan des Bouvrie, George Bush. Al lijkt de laatste eerder het levende bewijs dat de stelling wel opgaat. Dyslexie maakt het leren zwaarder Marlies van Heusden (19), eerstejaars Media Informatie en Communicatie Nee, tactisch is het niet, met dyslexie een talige studie gaan volgen. Al ga ik de marketingrichting doen. Toch werd er niet moeilijk gedaan over de toelating. Dyslexie maakt het leren voor me zwaarder. Ik kan niet snel op woorden komen en moet me harder concentreren met lezen. Gemakzuchtig word je niet van de verklaring. Het is eerder omgekeerd. Ik moet boeken supervaak herlezen en stop veel meer tijd in mijn studie. Raar is dat je als dyslect verplicht bent het vak spelling en stijl te halen. Voor mij is dit zonder hulp niet te doen. De eerste keer had ik een 2,7, de tweede keer een 5,2 waar ik heel blij mee was. Er kan niets aan worden gedaan behalve dat ik meer tijd krijg. Wat erg ontmoedigend is, is dat bij elke studierichting in het tweede jaar nadrukkelijk staat dat je beter kunt stoppen als je niet perfect kunt spellen en schrijven. Je merkt dat men niet echt weet wat dyslexie inhoudt. Einstein was het ook Rivka van Dullemen (29), eerstejaars verkorte opleiding Pedagogiek Mijn schrijven en lezen zijn een groot feest. Woorden als onderozke (onderzoek), leif (lief) en peop (poep) schrijf ik standaard fout. Ik lees klantenservies voor klantenservice, een kachel is al snel kasje. Ook kan ik prachtig voorlezen maar ik vergeet het gelezene meteen. Op mijn werk is het geaccepteerd. Ik werk fulltime met moeilijk opvoedbare kinderen. Dat ik dyslectisch ben is toevallig uit een test bij een audiologisch centrum gekomen. Dat is geaccepteerd als dyslexieverklaring. De hogeschool heeft me het voordeel van de twijfel gegeven. Ik vind dat er meer aandacht voor dyslexie moet komen. Jongeren durven er vaak niet voor uit te komen. Help, ik ben dyslectisch en dus dom, denken ze. Maar Einstein was het ook. Een dyslectische juf is niet raar Elise Heusinkveld (18), tweedejaars Pabo Een dyslectische Pabo-student raar? Dat vind ik helemaal niet. Ik wil het beroep doen waarvan ik heel gelukkig word. Ik heb ook niet zo n zware vorm. De d s en t s bij werkwoorden zijn een probleem. Ook spontaan voorlezen gaat me moeilijk af. Ik maak niks van een boek uit groep 8 als Koning van Katoren. Door keihard te bikkelen probeer ik aan de eisen te voldoen. Ik ben niet bang dat ik voor de klas in de fout ga met het geven van spellingsregels. Je bereidt het beter voor dan andere lessen, steekt er extra tijd in. Een beperking hoeft geen zwakte te zijn. Juist ik weet waar de moeilijkheden zitten bij spelling en voel aan hoe rot is het is simpele woorden als suiker en vergissing fout te schrijven. Ik kan ook dyslectische jongeren stimuleren door te zetten. Misschien zullen er collega s zijn die zeggen: een dyslectische juf is te gek voor woorden. Maar aan de andere kant: iedereen heeft zwakke punten. n Meest voorkomende leerstoornis l Dyslexie is een hardnekkig probleem van het lezen en spellen. Het is onafhankelijk van intelligentie. Hoeveel dyslectische studenten er exact aan de HvA zijn, wordt niet bijgehouden. Studentendecaan Lydie van de Laar schat hun aantal, uitgaande van landelijk onderzoek, op 3 tot 4 procent. Dan hebben we over ettelijke honderden studenten. Daarmee is het de meest voorkomende leerstoornis. Het aantal dyslecten loopt jaarlijks op. De hogeschool is wettelijk verplicht voorzieningen te treffen voor dyslecten. Hiervoor is een geldige dyslexieverklaring vereist die wordt verkregen door een (dure) test af te leggen bij instellingen als het Ambulatorium in Utrecht of het IWAL in Amsterdam. De decaan adviseert bij de aanvraag van de faciliteiten en mogelijke subsidiëring van de test. l Voor uitgebreide informatie: en 14 havana

15 havana 15

16 -advertenties- Vacatures van de week: CE WP 1 en 2 Beschikbaar bij één van onze opdrachtgevers in Amstelveen. Ben jij nog op zoek naar een werkplek voor februari 2009? Neem dan direct contact met ons op! Wij zijn op zoek naar jou! CE stage per eind januari 2009 beschikbaar als Assistent Projectmanager bij een opdrachtgever in Amsterdam. Reageer direct en bel : ! Wij hebben nog verschillende WP 3 s beschikbaar voor februari 2009! Ben jij nog op zoek? Op onze website tref je de omschrijvingen. Naast deze functies hebben wij stages, werkplekken en vaste banen in verschillende studierichtingen beschikbaar. Op onze website tref je meer informatie! kijk op: voor meer informatie en overige vacatures Problemen met studeren in verband met een functiebeperking? Voor informatie over studeren met een functiebeperking kun je terecht bij: De UvA studentendecanen: of De HvA studentendecanen: of havana

17 podium de opinierubriek van havana bijdragen naar tekst martijn weeda en thomas smits beeld bas kocken weg met de botte bas Je kunt iemand proberen te stimuleren door met een stok achter hem aan te gaan, maar een wortel voorhouden werkt nog altijd beter. Martijn Weeda en Thomas Smits menen daarom dat er betere alternatieven zijn voor een bindend afwijzend studieadvies. In de Havana van 21 januari pleit HBO-raad voorzitter Doekle Terpstra ervoor om het bindend afwijzend studieadvies (BAS) te vervroegen. Een BAS wil zeggen dat studenten die na een jaar niet een minimum aantal punten hebben gehaald, gedwongen worden de opleiding te verlaten. Nu kunnen studenten na een jaar geconfronteerd worden met het BAS. Terpstra wil dit vervroegen zodat studenten al na een halfjaar kunnen worden weggestuurd. De ASVA Studentenunie is het hier niet mee eens. Als je studenten succesvoller en sneller wilt laten studeren, zijn er twee categorieën maatregelen. Je hebt de stok als je niet vooruitgaat, slaan we je en je hebt de wortel: als je vooruitgaat, hebben we van alles voor je. Een BAS is een typische stok -maatregel. Studenten die net zijn begonnen aan een nieuwe fase in hun leven, misschien voor het eerst op zichzelf wonen en voor het eerst op een gigantische en soms onpersoonlijke school zoals de HvA zitten, zouden nu na een halfjaar weggestuurd worden als ze niet meteen vliegend uit de startblokken vertrekken. De ervaring leert dat de stokmaatregelen vaak minder goed werken. Het werkt beter om motivatie te putten uit iets positiefs, zoals interesse in de stof of inspirerende docenten en persoonlijke aandacht, dan uit angst voor straf. Uit onderzoeken blijkt dan ook dat een BAS nagenoeg geen effect heeft op de hoeveelheid studiepunten die een student haalt. Sterker nog: het heeft een remmend effect. Als studenten de dertig punten om een BAS te ontlopen hebben gehaald, zijn ze geneigd om te denken dat ze klaar zijn voor de rest van het jaar. Voorstanders zeggen vaak dat de studenten die een BAS krijgen, vaak toch niet de studie succesvol zouden hebben afgerond. Dan kunnen ze beter na een jaar al weg zijn, is de redenering. Het blijkt echter dat één op de drie studenten die na een jaar worden weggestuurd, had kunnen uitgroeien tot een student die binnen afzienbare tijd de studie had afgerond. Als selectiemechanisme is een BAS dus veel te bot. Hogescholen proberen zo veel mogelijk studenten binnen te krijgen, om ze na een jaar weg te sturen met een BAS moed Waarom heeft de HvA dan, net als veel andere hogescholen, überhaupt een BAS? Eigenlijk is het antwoord verrassend simpel. Ieder jaar krijgt de HvA geld van het rijk: hoe meer studenten er studeren en hoe meer studiepunten die studenten halen, hoe meer geld de hogeschool krijgt van de rijksoverheid. Een logisch systeem, zou je zeggen. Op één puntje na: als een student zich inschrijft voor een studie, krijgt de HvA meteen voor veertien maanden geld. Als een student dus na twaalf maanden een BAS krijgt, maakt de HvA twee maanden winst. Op een student die al na zes maanden weg wordt gestuurd, maakt de hogeschool dus maar liefst acht maanden winst! Hogescholen proberen dan ook zo veel mogelijk studenten binnen te krijgen, om ze na een jaar weer weg te sturen met een BAS. Zeer winstgevend voor de hogeschool, maar ten nadele van de student. En daar wringt de schoen. De wortel -maatregelen kosten over het algemeen geld, terwijl de stokmaatregelen geld opleveren. Hogescholen zijn dan ook geneigd om naar de stok te grijpen, in plaats van studenten de wortel voor te houden. Wij zijn ervan overtuigd dat als de HvA niet, zoals Doekle Terpstra, voor de makkelijke weg kiest, maar een beetje moed toont, ze een van de beste hogescholen van Nederland kan worden. geldkwestie Een goed alternatief kan bijvoorbeeld het invoeren van intakegesprekken zijn. Dit is een gesprek tussen een aankomend student en iemand van de HvA. In zo n gesprek wordt de student uitgelegd wat de studie inhoudt, wat er in de boeken staat en of die studie wel echt wat voor die student is. Een scholier krijgt op die manier een duidelijk beeld van wat er van hem verwacht wordt, bijvoorbeeld dat statistiek een fors onderdeel uitmaakt van de studie Psychologie en dat je die studie niet alleen moet gaan studeren om meer over jezelf te weten te komen. De student wordt behandeld als een volwassene die zelf zijn conclusies kan trekken. Wij spreken de hoop uit dat de HvA de gemakkelijkste weg, die Doekle Terpstra en de HBO-raad aanhangen, niet zal volgen. Durf studenten uit te dagen en te inspireren. Hou studenten die wortel voor, in plaats van ze te slaan met een stok. Misschien kost het iets meer moeite en vergt het een beetje moed, maar uiteindelijk profiteren zowel de HvA als zijn studenten ervan. n l Martijn Weeda en Thomas Smits zijn respectievelijk voorzitter en algemeen bestuurslid ASVA Studentenunie. havana 17

18 recensies eens of oneens met onze recensenten? laat het ons weten via boek herfstlied Simone van der Vlugt (Ambo Anthos) WWWWW In Nederland houden miljoenen mensen zich bezig met schrijven, in de hoop dat hun werk ooit wordt gepubliceerd. Toch is de kans nog geen één procent dat dit daadwerkelijk lukt. Ook de moderne dertiger Nadine, hoofdpersoon in de nieuwe psychologische thriller van Simone van der Vlugt, jaagt deze droom na. En met succes, want via haar prille vriend Eelco komt ze in contact met een uitgever die haar boek wel ziet zitten. Op hetzelfde moment wordt er in de stad een jonge vrouw, die het evenbeeld is van Nadine, vermoord. Dit is een schok. Bij de krant waar Nadine werkt zitten enkele journalisten boven op de zaak, waardoor ze er zelf ook steeds meer betrokken bij raakt. De moordenaar gaat door en maakt nog meer slachtoffers, allemaal bekenden van Nadine. Dan beseft ze dat dit geen toeval kan zijn en dat zij, en haar puberdochter Mariëlle, een groot gevaar lopen In Herfstlied speelt, net als in de vorige vier thrillers van Van der Vlugt, een sterke en onafhankelijke vrouw de hoofdrol. Toch kan dit boek niet tippen aan bijvoorbeeld haar debuut De reünie. De personages missen diepgang, onder andere doordat bijna alles wordt verteld vanuit het perspectief van Nadine. Ook komt het verhaal traag opgang, aangezien de verhaallijnen eerst in romanachtige stijl uiteen worden gezet. cd franz ferdinand tonight (Domino) WWWWW Van de Schotse groep Franz Ferdinand was al een tijd geen plaat verschenen; toch speelde het viertal afgelopen zomer zonder problemen de Alpha-tent op Lowlands helemaal plat. In de aanloop naar de release van Tonight zorgde de band voor voldoende aandacht door nonnieuws over het creatieve proces en een koerswijziging te melden. Popmuziek is nog steeds een geweldig fenomeen, maar bandjes moeten vooral muziek maken en niet gaan uitleggen wat de filosofie achter de plaat is en waarom bepaalde beslissingen genomen zijn. Franz Ferdinand deed dat wel en dat is een teken aan de wand. Voor de objectieve luisteraar is Tonight een lichte teleurstelling, maar als je de cd vergelijkt met de twee voorgangers, dan is hij een totale deceptie. Franz Ferdinand had tot voor film the wrestler Regie: Darren Aronofsky Met: Mickey Rourke, Marisa Tomei, Evan Rachel Wood WWWWW Darren Aronofsky s nieuwste film The Wrestler gaat over Randy The Ram Robinson, ooit een befaamd professioneel showworstelaar, nu een schoolvoorbeeld van vergane glorie. Hij woont in een caravan die hij amper kan betalen en heeft bijbaantjes als dozensjouwer. In het weekend staat hij met zijn oude, versleten lijf nog altijd in de ring. Alleen dan niet meer in Las Vegas of ander luxe oord maar in kleine sporthalletjes. Randy wordt gespeeld door Mickey Rourke. Als je Rourkes rauwe kop ziet zou je haast vergeten dat hij in de jaren tachtig nog een van de meest gewilde acteurs van Hollywood was. Door zijn rol in de Vanaf het moment dat de hoofdstukken worden afgewisseld met korte gedachtefragmenten van de moordenaar een compleet obsessieve persoon neemt de spanning toe. Hoewel, al na vijftig bladzijdes kun je een sterk vermoeden wie de dader is niet onderdrukken. Toch blijf je doorlezen, in een tempo dat sneller en sneller wordt. De korte zinnen razen onder je ogen voorbij. Je blijft op zoek naar de identiteit van de dader, die pas op een de laatste bladzijdes onthuld wordt. Echt psychologisch mag deze thriller niet worden genoemd, daarvoor is het verhaal te oppervlakkig, maar qua opbouw en spanningsboog is het volkomen terecht dat Herfstlied in no time de boekentop-10 is binnengestormd. (Linda Slagter) Korte zinnen razen onder je ogen voorbij kort patent op lekker in het gehoor liggende, aanstekelijke en dansbare gitaarliedjes. Vooral de no-nonsense houding waarmee die nummers werden gebracht, waren karakteristiek. Op Tonight hoor je een groep die gefrustreerd heeft nagedacht en geëxperimenteerd, waarbij ze één ding vergeten zijn: goede nummers selecteren. Best grappig dat er een Doors-orgeltje op het titelnummer langskomt, maar de zang is gezapig ingezongen en het tempo wil maar niet omhoog gaan. Dat zelfde geldt voor Dream again: waar blijven die heerlijke melodieën, vraag je je af. En waarom wordt het nummer zo tergend sloom gespeeld? Dieptepunt is het acht minuten durende Lucid Dreams. In het zwaar aangezette nummer gaan de funky gitaren over in nietszeggende beats en goedkope electro. Een aanfluiting! Ook hun discosound op Live Alone ligt zwaar op de maag en klinkt potsierlijk. Franz Ferdinand en de zoektocht naar een nieuwe sound? Onmiddellijk staken en terugkeren naar het geluid van de eerste twee cd s. Dan komt het wellicht nog goed. (Jim Jansen) Gefrustreerd geëxperimenteer erotische film Nine ½ Weeks gold hij zelfs als sekssymbool. Een van de redenen dat Rourke als acteur eind jaren tachtig van het toneel verdween (naast het afslaan van hoofdrollen in films als The Untouchables, Beverly Hills Cop en Rain Man) was zijn keuze een professionele bokscarrière te beginnen. Dat werd niets en sindsdien rommelt Rourke in de marge van de filmindustrie. Je begrijpt, de rol van Randy lijkt hem op het lijf geschreven. Sterker nog: The Wrestler is het (voorlopige?) hoogtepunt uit zijn carrière geworden. The Wrestler is geen typische sportfilm met een Rocky-achtige miraculeuze come-back. De tragiek van The Wrestler is dat Randy tijdens een wedstrijd een hartaanval krijgt waarna hij eigenlijk de ring niet meer in zou mogen. Hij besluit zijn leven om te gooien. Zo hoopt hij liefde te vinden bij paaldanseres Cassidy (Marisa Tomei) en zoekt hij zijn dochter op (Evan Rachel Wood) die hij al jaren niet meer heeft gezien. Het is de vraag of Randy niet al te ver heen is om de koers van zijn leven bij te kunnen sturen. Regisseur Darren Aranofsky (Requiem For A Dream, The Fountain) staat bekend om zijn uitbundige, virtuoze stijl. Daar is in The Wrestler weinig van te zien. Aranofsky is hier gegaan voor rauw realisme, met veel rustige, observerende shots. Dat is maar goed ook. Randy s harde, grauwe bestaan is niet gebaat bij ingewikkelde camera- en montagetrucs. Bovendien krijgt Rourkes prachtig melancholieke spel hiermee alle aandacht. De enige momenten waarop Aronofsky uitpakt zijn de daadwerkelijke worstelscènes. Deze zijn gefilmd met de visuele flair die gebruikelijk is bij een goede boksfilm. Maar de gevechten zelf zijn niet indrukwekkend omdat ze heldhaftig of spannend zijn. Nee, ze zijn als Randy s leven: pijnlijk en tragisch. (René Glas) Pijnlijk en tragisch 18 havana

19 eten tips kunnen naar tekst en beeld jobien groen zwartwit een hva-medewerker of -student vertelt over zijn voorkeuren en geeft vervolgens het stokje door tekst & beeld hans van vinkeveen weg met kookprogramma s Rob Roelofs, medewerker klantenservice Wenckenbachweg oriëntaals lunchen In de ogenschijnlijke chaos van Oriental City is het heerlijk dimsummen. Film: The Abyss, dat is anderhalf uur staren op het puntje van je stoel naar onverwachte dingen. Een bom moet door een duiker onderwater onklaar worden gemaakt. Zo diep dat het neerkomt op een enkele reis. Maar hij wordt gered door een buitenaards onderwaterbeest. A Clockwork Orange vond ik waardeloos, ben de bioscoop uitgelopen. Boek: Het werk van Jean Auel. Het speelt in de prehistorische tijd als de eerste mensen wegtrekken uit het huidige Siberië met allerlei primitieve perikelen als mammoeten jagen. Even geen stroom of energie en we zitten weer op dat niveau van vuursteentjes en knuppels. Ik verga van de honger als we om twee uur s middags voor een dimsumlunch bij Oriental City arriveren. Ik ben dan ook niet blij met het eerste wat ik zie als we naar binnen gaan. Een lange rij wachtende mensen kringelt zich langs de wenteltrap omhoog, uitkomend bij het restaurant. Honger! schiet er door mijn maag. Van horen zeggen de beste dimsum van de stad, sust mijn hoofd. Ik haal een nummertje boven aan de trap en besluit even aan te kijken of er beweging in de rij zit. En dat zit er. Grote groepen Chinese komen met hun doggie bags de trap afdalen. Na een snelle 8 minuut 24 worden we gered door een verlossend zesenzeventig number seventy six. Vandaag mijn geluksgetal. Chinese gezinnen, romantische stelletjes, hippe yuppen, grote groepen toeristen, een groepje dames type Oud-Zuid en nog meer Chinezen; het twee verdiepingen tellende restaurant heeft het er maar druk mee. Kinderwagens staan opgesteld langs de muur, iemand van het personeel manoeuvreert behendig een steekkarretje met kratten fris langs de tafels en stoelen, links en rechts worden vuile verlaten tafels omgetoverd tot schone tafels klaar voor de nieuwe lading dimsumliefhebbers. Wij schuiven aan. Maar vergis je niet: deze ogenschijnlijk chaos verhult een uiterst efficiënt systeem. De gerechten komen een voor een op onze tafel. Snel genoeg, zodat we nooit lang te zitten wachten, maar ook weer niet te snel, zodat we ons ook niet opgejaagd hoeven te voelen. Iemand heeft heel goed in de gaten waar onze tafel aan toe is. Terwijl dimsum nogal eens kan bestaan uit kleffe, smaakloze deegballetjes met een onbestemde inhoud is het vlees, vis of aardappel? is deze dimsum een van de lekkerste die ik in tijden gegeten heb. De witte bapao-achtige broodjes zijn stevig en zoetig, de vulling van pekingeend, paksoi, champignons én garnalen is bij elke hap een verrassende smaakbom. De inktvis in zwarte bonensaus is lekker mals. De deepfried wontons zijn knapperig en niet te vet. En de varkensvleesdumplings smaken echt naar varkensvlees. Helaas geen vanzelfsprekend gegeven bij de meeste Chinese restaurants. Al met al een heerlijke en betaalbare lunch. Voor nog geen 25 euro heb je voor twee personen genoeg te eten en in totaal vier drankjes. Zorg alleen wel dat je dicht bij het stenen vijvertje met fonteintje gaat zitten. Met een beetje geluk overstemt het watergekletter van het fonteintje het geslurp en gesmak van je Chinese tafelburen. Eten: Chinees, fijntjes, smaakvol Prijs: Niet te duur Omgeving: Rommelig, druk, gezellig Publiek: Divers, voornamelijk Chinees Bediening: Snel, efficiënt, oplettend. Oriental City, Oudezijds Voorburgwal Tv: Al die kookprogramma s waarmee je wordt doodgegooid, dat gelazer in de keuken. Ik ben niet van de opwarmpizza maar koken hoeft niet elke avond op tv. Gelukkig begint de serie 24 over een terroristenbestrijdingsteam weer gauw. Dan is het telefoon van de haak. Ja, martelen, daar zijn ze goed in. Wie weet hoe dicht het bij de realiteit staat, maar het is nooit te rechtvaardigen. Humor: Theo Maassen is recht voor zijn raap. Een goeie grap van deze Eindhovenaar: Het enige goede dat uit Amsterdam komt is de trein naar Eindhoven. Onuitstaanbaar is die druktemaker, hoe heet hij, Bert Visscher ja. Het is van de hak op de tak en om de drie seconden om zijn eigen grappen lachen. Hebbeding: De krokodil uit de reclame van Ohra, waarin een klein meisje voor een zwembadloket allerlei formulieren moet invullen, terwijl haar kwijtgeraakte krokodil vlakbij de receptionist staat. Het is symbool voor een doorgedraaide bureaucratie. Wij willen zulke rompslomp hier niet. De verhuizing naar de Wenckenbachweg was een mooie gelegenheid om procedures te verbeteren. Het serviceniveau kan altijd hoger. Moment: Een minder moment was toen ik onderweg naar Almere van iets schrok, mijn stuur omgooide en in een flits in een sloot stond. Bleek dat ik mijn auto total loss had gereden tegen een hert. Het lullige was dat er geen tegenpartij was. Een jaarlijks hoogtepunt is de vakantie. Ik ben geen wentelteefje op het strand en moet wel wat te doen hebben. In Turkije, waar ik veel rondhobbel, ben ik in Cappadocië voor het eerst in een luchtballon omhoog geweest. Dat is totale rust en vrede. Stokje: Ik geef het stokje aan medewerker klantenservice James Wattstraat Henna Kersenhout. Zij is een gezellige meid die niet op haar mondje is gevallen. havana 19

20 wat waar wanneer de culturele activiteiten van deze week. tips mailen naar tekst marjolein sintenie comedy 14 februari My Funny Valentine Show Neem je date mee naar de My Funny Valentine Show in het Comedy Café en je hebt gegarandeerd een geslaagde Valentijnsdag. En als je het helemaal romantisch wilt maken, neem dan een arrangement en geniet van een Valentijnsdiner. Aan de comedyshow doen internationale artiesten als MC William Sutton uit Groot-Brittannië en HL Bob Maclaren uit Nieuw-Zeeland mee. Maar ook artiesten van eigen bodem, zoals Jeffrey Spalburg en Fritz de Roo. Comedy Café Amsterdam, Max Euweplein Aanvang: uur. Entree: 16, arrangement 35. Meer info: documentaire 14 februari Calling E.T. uur gratis, daarna 6. Meer info: www. disco-exota.nl en Wil je kans maken op een plek op de gastenlijst? De eerste tien mensen die een mailtje sturen naar krijgen een plaats op de gastenlijst! film t/m 28 februari 09 Slumdog Millionaire vervolg op Eigen Toko s uit Daar werd de nadruk gelegd op etnische ondernemers uit Amsterdam- Oost en Zuidoost. Supertoko geeft een verrassend beeld van de ondernemers in de Randstad. Op 12 februari, om 18:00 uur wordt de tentoonstelling geopend. Imagine Identity & Culture, Bijlmerplein Entree: gratis. www. ImagineIC.nl fotografie t/m 7 maart 2009 Selected Photographs; Jonas Bendiksen Nour Altijd al willen weten wat je moet doen als je in contact komt met een buitenaards wezen? Ga dan naar de documentaire Calling E.T. In deze humoristische documentaire zoekt filmmaker Prosper de Roos het antwoord op bovenstaande vraag. Een groep van zo n vijftig mensen, bestaande uit astronomen, taalkundigen en theologen zijn bezig scenario s te bedenken voor het geval je in zo n situatie terechtkomt. De filmmaker, zelf overtuigd van buitenaards leven, is aanwezig bij de voorstelling. Na afloop geeft hij een interview. Rialto Filmhuis, Ceintuurbaan 338. Aanvang: uur. Entree: 8, voor studenten (met studentenpas) 6,50. Meer info: party 13 februari Disco Exota Een discoparty met een line-up zo breed als je nog nooit hebt meegemaakt. Disco, italo, house, new wave, funk, afro: alles vliegt voorbij! Een feest met Turkse sferen en Libanese jaren-80-disco. DJ s Gstring, Noir en Zip maken er een mooie mix van. Club 8, Admiraal de Ruyterweg 56. Aanvang: uur. Entree: voor De 18-jarige Jamal, een wees uit de sloppenwijken van Mumbai, doet mee aan de Indiase versie van Weekend Miljonairs. Hij is slechts één vraag verwijderd van twintig miljoen roepie. Maar hoe heeft een straatjochie het tot de finale geschopt? Is het geluk, heeft hij vals gespeeld, of is hij een genie? De politie houdt hem aan op verdenking van vals spel en het lijkt allemaal mis te gaan. Jamal probeert met deze actie het hart van een meisje te veroveren. De vragen die Jamal voorgeschoteld krijgt, hebben stuk voor stuk met zijn eigen verleden te maken. Rialto Filmhuis, Ceintuurbaan 338. Entree: 8, voor studenten (met studentenpas) 6,50. Meer info: www. rialtofilm.nl tentoonstelling t/m 31 mei Supertoko De Turkse kebabzaak, het Chinese restaurant om de hoek en je favoriete Italiaanse pizzeria. Het zijn allemaal voorbeelden van etnische ondernemers. Maar het kan ook groter. Denk aan de Zweedse Ikea en de Amerikaanse McDonald s. Supertoko portretteert wereldondernemers die zich richten op een niet-westerse doelgroep. De tentoonstelling is een Jonas Bendiksen, een van de jongste en succesvolste fotografen van het beroemde fotografencollectief Magnum, toont de aangrijpende beelden van het leven in de sloppenwijken van Nairobi, Mumbai, Jakarta en Caracas. De Noorse fotograaf heeft al heel wat prijzen gewonnen. Daarnaast heeft hij enkele fotoboeken uitgebracht, waaronder Satellites. Hierin laat hij beelden zien van voormalig Sovjet-Unie, waar Bendiksen zeven jaar lang heeft rondgereisd. Alle foto s en boeken zijn te koop op de tentoonstelling. LUX Photo Gallery (Het Sieraad), Postjesweg 1. Donderdags en vrijdags, tussen en uur. Entree: gratis. Meer info: com / theater 16 februari Uri Geller met Rob&Emiel Uri Geller zet Carré op zijn kop. Hij zet samen met Rob en Emiel uit het programma De nieuwe Uri Geller een bizarre show neer. Zij staan erom bekend dat ze geblinddoekt kunnen weten wat het publiek in zijn portemonnee heeft zitten. Geller combineert zijn bijzondere demonstraties met een lezing over het gebruik van energie. Neem (oude) lepels en kapotte horloges mee! De kans bestaat dat de lepels na afloop zijn verbogen, en uw horloge het weer doet! Theater Carré, Amstel Aanvang: uur. Entree: Meer info: spaanse sferen in amsterdam Het muziekfestival Amsterdam World staat dit jaar in het teken van Barcelona. Twee dagen lang kun je genieten van de Spaanse sferen in het Muziekgebouw aan t IJ en in het Lloyd Hotel. Het muziekfestival staat ieder jaar in het teken staat van een andere Europese havenstad. Vorig jaar was dat Lissabon, nu zijn de buren aan de buurt, namelijk het Spaanse Barcelona. Spaanse muziek met een Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse twist. Dit leidt tot een smaakvolle mix van flamenco, rap, tango, salsa en nog veel meer. Niet alleen artiesten uit Barcelona treden op, Amsterdam World biedt ook ruimte voor topartiesten uit andere delen van Spanje. Muziekgebouw Zaterdagmiddag vanaf 17:00 uur treden de wereldartiesten Costo Rico, Nour, El Tio Carlos, Che Sudaka en DJ Eduardo op. Zondagavond treedt Estrella Morente op in het Muziekgebouw. Dit optreden is helaas al uitverkocht. Afterparty Bimhuis Wil je zaterdag na het festijn nog nagenieten van de afterparty? Dan kan dat tot in de late uurtjes in het Bimhuis, naast het Muziekgebouw. Mixed Media Lounge De Mixed Media Lounge is in de hal van het Muziekgebouw, hier geven de artiesten interviews en akoestische optredens. Het wereldmuziekmagazine Mixed reikt s avonds de Mixed Publieksprijs uit, aan de door het blad genomineerde artiesten. Amsterdam World brunch Lloyd Hotel Het muziekfestijn in het Lloyd Hotel vindt zondagmiddag plaats en is gratis. Wie hier optreedt, is nog een verrassing. Als je mee wilt brunchen ( 17,50 per persoon), kan je reserveren via de website. 14 februari: Muziekgebouw aan t IJ + Bimhuis, Piet Heinkade 1 Aanvang: 17:30 uur, Entree: 25 (afterparty 10) 15 februari: Lloyd Hotel & Culturele Ambassade, Oostelijke Handelskade 34 Aanvang: 12:00 uur, Entree: gratis Meer info: 20 havana

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hard tegen hard. Vechten voor je leven

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hard tegen hard. Vechten voor je leven Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hard tegen hard Vechten voor je leven Lees hoofdstuk 1: Capuchon (blz. 5) In de 3de alinea staat: De chauffeur knikt naar hem. Wie is hem? De volgende zin is: Ze kent

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag.

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag. Onderzoek Rekentoets 6 oktober 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met LAKS, gehouden van 23 september tot en met 5 oktober 2015, deden 1.411 middelbare scholieren en 701 hbo

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek HVA TECHNIEK BEDRIJFSWISKUNDE 2013-2014 Bedrijfswiskunde: jij wordt degene die de feiten kent. Bij Bedrijfswiskunde draait het om het oplossen

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Blok 5. Ouderbetrokkenheid, 1 uur

Blok 5. Ouderbetrokkenheid, 1 uur Blok 5. Ouderbetrokkenheid, 1 uur Ouders: Mijn kind moet zelf kiezen Studiekiezers: mijn ouders zijn belangrijk 55% wo, 70% hbo studenten Volwassenen rondom studiekiezer Tweederde 1e jaars zegt: De meeste

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven Toespraak staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens het bedrijvencongres Samen scholen, pure winst! op 11 september 2009 in Eindhoven. Dames en heren, Allereerst wil ik de

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Molecular Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas

Nadere informatie

Hallo allemaal! Nieuwsbrief 7 maart seizoen 2014-2015! BELANGRIJK!!!!!!!!!

Hallo allemaal! Nieuwsbrief 7 maart seizoen 2014-2015! BELANGRIJK!!!!!!!!! Hallo allemaal! Nieuwsbrief 7 maart seizoen 2014-2015! BELANGRIJK!!!!!!!!! Hallo allemaal, het is weer tijd voor een nieuwsbrief! We zitten alweer in maart en zijn we in de tweede periode van dit seizoen

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

User Centered Design. Personas ontwikkelen

User Centered Design. Personas ontwikkelen User Centered Design Personas ontwikkelen Persona: Wat is een persona? Een model gebaseerd op realistisch gedrag, motivatie, houding, vaardigheden en behoeften Gefilterd uit het observeren van echte mensen.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Beslis zelf over je toekomst!

Beslis zelf over je toekomst! Beslis zelf over je toekomst! Is deze folder voor jou? Elk jaar komen vele jongeren van school met een havo, vwo of mbo niveau 2 diploma. Behoor jij bij deze groep? Dan is deze folder niet voor jou bestemd.

Nadere informatie

SWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid

SWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid SWOT Werkblad 1 Sterke punten Sterke punten 1.Omgevingsgericht heid 2. Vermogen tot groei en vernieuwing Voorbeelden Ik ben echt iemand die midden in de maatschappij staat. Ik heb veel interesses binnen

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart

Nieuwsbrief nr. 6. Voorwoord KALENDER INHOUD. Maart 2015. Hallo allemaal. 19 maart 1 KALENDER 9 maart Vergadering oudervereniging 12 maart Studiemiddag groep 1 t/m 4 13 maart Schoolfeest 14 maart Oud papier 19 maart Boomplantdag groep 8 Zie ook de kalender op www.bsodaschool.nl INHOUD

Nadere informatie

Programma studiekeuzeavond leerjaar 5 & uur Start ronde uur Start ronde uur Start ronde uur individuele vragen

Programma studiekeuzeavond leerjaar 5 & uur Start ronde uur Start ronde uur Start ronde uur individuele vragen Programma studiekeuzeavond leerjaar 5 & 6 19.30 uur Start ronde 1 20.05 uur Start ronde 2 20.40 uur Start ronde 3 21.15-22.00 uur individuele vragen Programma studiekeuzeavond leerjaar 6 Centrale presentatie

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

ouderavond Atheneum 6

ouderavond Atheneum 6 ouderavond Atheneum 6 het programma van vanavond 19:30 kennismaken met de mentor 20:30 studiekeuze en dan? 21:15 einde deze presentatie is te downloaden op de schoolwebsite 2 traject studiekeuze A3 en

Nadere informatie

Nie uwsb rie f Stichting OE R S T I C H T I N G O N D E R W I J S E V A L U A T I E R A P P O R T J A A R G A N G 4, NR. 3 ( M A A R T 2 0 1 1 )

Nie uwsb rie f Stichting OE R S T I C H T I N G O N D E R W I J S E V A L U A T I E R A P P O R T J A A R G A N G 4, NR. 3 ( M A A R T 2 0 1 1 ) Nie uwsb rie f Stichting OE R S T I C H T I N G O N D E R W I J S E V A L U A T I E R A P P O R T J A A R G A N G 4, NR. 3 ( M A A R T 2 0 1 1 ) Nieuwsbrief Stichting OER Stichting Onderwijs Evaluatie

Nadere informatie

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate

Nadere informatie

CP9. In gesprek over de toekomst

CP9. In gesprek over de toekomst CP9 In gesprek over de toekomst Na het voortgezet onderwijs kiest uw kind welk vak hij wil gaan leren en welke opleiding hij wil gaan volgen. Hij maakt een beroepskeuze. Een decaan of studiebegeleider

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek

creating tomorrow Bouwkunde hva techniek creating tomorrow 2013 2014 Bouwkunde hva techniek HVA TECHNIEK bouwkunde 2013-2014 Bouwkunde: studeren in dé bouwplaats van Nederland Bouwkunde studeren in Amsterdam biedt veel uitdagingen. Want als er

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

Thema Kinderen en school

Thema Kinderen en school http://www.edusom.nl Thema Kinderen en school Lesbrief 20. Het adviesgesprek. Wat leert u in deze les? Advies vragen. / woorden die hetzelfde betekenen. Advies geven. / woorden die hetzelfde betekenen.

Nadere informatie

Programma studiekeuzeavond leerjaar 6

Programma studiekeuzeavond leerjaar 6 Programma studiekeuzeavond leerjaar 6 19.15 uur: inloop 19.30 uur: plenaire bijeenkomst over de aanmeldprocedure en decentrale selectie 2 oud leerlingen aan het woord. 20.15 uur: mogelijkheid tot napraten

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Kies voor meer! kies voor meer

Kies voor meer! kies voor meer kies voor meer Kies voor meer! Je staat op het punt om een heel belangrijke beslissing te nemen: je kiest de school waar je de komende jaren naartoe gaat. Spannend! Want je wilt natuurlijk naar een plek

Nadere informatie

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Fontys Hogescholen Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Praktijkbeschrijving studiekeuzegesprekken DEEL 1 Context beschrijving DEEL 2 Redeneerketen op basis van het algemene onderzoeksmodel DEEL 3 Operationali

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Geneeskunde studiejaar 2014-2015. Matchingsvragenlijst MATCHING

Geneeskunde studiejaar 2014-2015. Matchingsvragenlijst MATCHING Geneeskunde studiejaar 2014-2015 Matchingsvragenlijst MATCHING Dit PDF document is een weergave van het matchingsformulier voor de opleiding geneeskunde van de Universiteit Utrecht, uitgevoerd door het

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

Welkom in de derde klas!

Welkom in de derde klas! Welkom in de derde klas! De meeste van jullie zijn twee jaar leerling van onze school geweest. Jullie weten wel hoe het hier werkt. Wat er van je verwacht wordt. Wat wel en niet geaccepteerd wordt. Dat

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS

OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS OP ZOEK NAAR DE VERBINDING TUSSEN PRAKTIJK, ONDERZOEK EN ONDERWIJS Susanne Smorenburg, programmamanager Ben Sajetcentrum Marjon van Rijn, docent / onderzoeker HvA / AMC Symposium HBO-V van de Toekomst

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse

C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse en ook: wil ik werken, of door naar een (passende) hbo-opleiding? Optie 1: Een vraag die ieder mens zich vroeg of laat stelt: wat wil

Nadere informatie